Skip to main content

Full text of "Mar. Maruli Spalatensis De institutione bene beateque uiuendi libri sex, ad normam uitae sanctorum utriusque testamenti feliciter digesti"

See other formats 


BIBLIOTECA 


J? 


i ..  ••ii- 

It 


W$Wi 


♦*  •-  . ~ • - 

V ' .-..•  - *-*Ztr~  x-  P'?*'-. 

■ ...•'^  V *■ 

■ 


m 


■m.  :■  m 


■ ‘.V* 


•- 


S . ;,- 

i»*** 


/*7 


‘1- 


*v 


•• 


:.,  i-  ;'  . ■ 
• , >•  ■•- 

r ..t-‘- •>  *.SV 

.i  iT  * •' 


gfl^TS 


wfl 


!.&L  £4 


y 


v\-  *- 


W\  i- .-« 

v ■ 


f 


• #»  ’ 

.-  *»  > . 


*. iJL  , +£ 

V~ 

’.5.  ' 


" 

< .J.  . 

■-  '-  • *‘ 

mmmmz i * 


i v 


jf  . * 

r 


I . 


• " n 


V 


CLEOPA’ 


Bibliotheca  Domas  Romanae  Pau- 
perum Matris.  Dei  Sche* 

I larum  Piarum . 


^r*MAR.  MA 

+!•  *¥rw* 

K.VLI  5PALA. 
tenfis  de  inflitutionc  benebea 

re 

I f iBll 

tccfr  uiucndi  libri [ex9  ad  itor 

i 

pl 

mam  uiu  fandorum 

Utriufque  tejla- 

MI 

menti  feli 

I ; Jg 

m 

citer 

di 

h t 

N - 1 \M 

*# 

py  "ifci  E 

4^’,  / va 

Colonis»  ex  officina  Eu 

charii  Ceruicorni , anno 
M.  D.  XXX. 

menfeAug* 

fSv  -m- w 

% 


* 

■ 


$ 


I 


^REVERENDO  IN 

Chrifto  patri  Hieronymo  Cippico 
diuini  humanicg  luriTconfulco  ,.^,  ^ 
Canonico  &C  Archidiaco  % '•> 

. nometropolitanas 
Spalatenfisec 
* t clefi« 

‘ ' digniffimo 
Marcus  Marulus  \ 

S,  P.  D> 


Y - ‘ * \ 


0 K 


VOD  FECE 

re  gdam  hi* 

ftorfas  euol* 

uendo  genti 

liUjidem  ten 

tare  mihi  ue 

nit  in  mente 

uiras  le&ita* 

tifandoi^,uc 

fcilicet  indo 

exciupia  traherem  uututum,  imitandae# 

proponerem  iis  qui  BC  ipli  landi  effe  per* 

cupiuntvCum  prarfertim  natura  compar 

ratum  fit.ut  humanus  animus  ad  duriora 
* n* 


fubeunda  negotia  magis  moueaf  cxc m* 
pio,  quam  inftitutione  atque  prarceptis* 
Quifgj  enim  ei  operi  libentius,  confiden 
tiusqj  fele  accingit,  quod  ab  altero  fadita 
tum, quam  quod  fuafum  agnofcit.Nemo 
fere  paupertatem, humilitatem,  calUtate, 
uigilias,ieiunia,  reliquasqj  corporis  fat  io 
gationes,  etiam  fi  omnes  homines  ea  ma< 
gnificaret,obferuare  animum  induriflet, 
fi  nullus  reperiretura  quo  ante  obferuata 
fuiflent.  Atqjaliqs  tanto  oneri  nullius  ui* 
res  fufficere  ratus  hortatoribus  diceret , 
Hypocrite,  ut  quid  humeris  meis  impo* 
nitis,quod  ipfine  digito  quidem  attinge 
re  uuItiVAudio  monitores,non  uideo  a* 
peratores,  facite  ipfi  prius  quod  pnecipi 
tis,ne  tam  difficile  fa&u  quam  uidef  pu* 
tem,  8C  facienti  «que  atqj  afleritis,profu 
turum  credam, nili  uerbisfadarelponde 
re  in  uobis  perfpexero,non  confuli  mihi, 
fed  illudi  arbitrabor, Hinc  qdem  fatis  pa* 
te t uir  egregie,  QC  in  Chriflo  reuerende 
Hieronyme,  quantum  debemus  illis  qui 
primi  itaeiufmodi  uirtutescoluerunt,ut 
reteris  ad  eafdera  capeflendas  aditu  ape** 


rirent,fuocg  exemplo  offenderent, qua  ra 
tione,  quibusc^  artibus  ueram  gloriam  li 
b i parare  pollent.  Neque  ea  in  re  ego  (ut 
multOprifcos  iIlos,uel  romanos,ucl  gras 
cos, uel  alios  inanium  deo^  cultores  ual* 
de  miror,in  qbus  nihil  perfedum  efle  po 
tuit,uiam  ueritatis  ignorantibus,  fed  Iu* 
daros  primu,  deinde  noffros,  id  eff  Chri* 
(Hanos,qui  foli  deo  credentes,neq;  impof 
libilefadu  effe  duxerunt  quod  ille  prarri 
peret,  neq?  implere  dubitarunt.  Sequanf 
Igitur  qui  uoIent,Ca  tones.  Scipiones,  Fa 
bricios,Camillos,imiten£Socratem,Py* 
.thagoram,  Platone,  reliquoscg  humana: 
fapientise  profeflores^Nos  patriarcharu, 
patrumcg  6C  prophetari!,  nos  Chrifti  8C 
apoft  olorum,  nos  utriufq?  teftamenti  fan 
do^  gefta,  moresqj  perpendere  & semu 
lari  ft  udeamus,  ut  beatitudinis  seternse  p 
mia  qua:  ipi  adepti  funt,adipifcamur.  At 
illos  omnino  relinquamus,  qui  oem  indu 
ftriam  in  captanda  hominum  gloria, oem 
laborem  conferentes,  & a uera  fapientia 
aberrantes,  in  tenebris  erroris  difperierc* 
Iter  em  quod  ad  bcatitudinem  tenderet. 


r- 


iibljpfimet  coftituere  conati  funt,&  moti 
ftratu  ab  ipfo  beatitudinis  autore,  8C  lar* 
gitorcdeononperuiderunt.  Ideo  9 meti 
tis  hallucinatione  elufi,  nequiuerunt  eo  g 
uenire  quo  uolebant.  Hi  uero  quibus  cu* 
rx  fuit,diuinis  potius  quam  humanis  niti 
dodrinis,  philolophiam  no  terrenam, 
fed  quas  deaelo  lapia  eft,  (equi  atq?  am* 
pledi,in  cxlu  unde  illa  erat,  afcederunr. 
Neq?  enim  errare  poterant, & uiam  doce 
te,qui  folus  nec  fallit,  nec  falli?  unquam» 
Quamobrem  ipfam  quoq?  hominu  glori 
am  repudiando  fugiendoc$  compararfit. 

Et  longe  quidem  ampliorem,quam  illi  q 
quasfiere.Quamuis  enim  idos  popularis 
auras  uenatores  magnopere  mirata  fit  ue  , 
tullas,  multo  magis  noftros  nunc  uniuer* 
la  celebrat  ecclefia,  nullo  non  die  in  pra:* 
conqs  laudibusc#  ipfo^  occupata, quos  in 
cxleftibus  habitaculis  cum  deo  uiuere  mi 
nime  dubitat»  Ita  fit,  ut  8c  illic  inter  ange 
1 os  beati,  8C  hic  ini  nos  magni  praclaric# 
habcantur.His  arx  templac#  dicata  funt, 
horum  ubiqj  imagines  ereda:,  ho^  ada 
dida^  ab  omnibus  g orbem  prasdicanf. 


ab  omibus  extoHunf,fio^  offa  fn  terra  fio 
noran£,in  caelo  animae  exultant,ho^  non 
fine  multo  metis  flupore,  tum  uetera,  tu 
nouaenarranf  miracula,  utpoteoem  na* 
tura:  uim  atq?  modum  fupgreffa.Iam  pri 
mfi  quod  ad  uitae  probitate  (pedat,  quae 
tanta  unq  conflantia, fides, teperantia, ani 
mi  magnitudo, iuftitia,mafuetudo,miie* 
ricordia,liberalitas  in  ullisfuit,quantain 
lflis  ex  tititfN  ullis  tyrano^  ceffere  minis, 
ut  obediret  deo, nullis  largitioibus  corrfi 
pi,  nullis  uoluptatfi  illecebris  deliniri  po* 
tuerunt,& du  pro  ucrita te  flarent,  horre 
dafupplicia,  morteqj  ipfam  cotempfere* 
Pro  illo?;  a qbus  caedebant  falute  deo  fup 
plicabat, ignofcere  q ulcifci  ini  uria,  SC  ad  . 
uerfus  capitales  inimicitias  bnficqscerta* 
re,c | uindida  appetere  malebant,  A dhaec 
altj  in  uirginitatis,alh  in  caflitatiscotine* 
tiscq}  ppofito  ppetuo  pmanfere.Poffefli* 
ones, opulentae^  patrimonia,  totfi  deniqj 
peculiu  fuum,utegeflati  fiibueniretalie* 
nae,prodegerut,femp  luxuriae  pietate,  di 
uitqs  pauptate  praeferetes,ut  terrenis  ex*  < 
pediti  rebus,  caelefles  facilius  capere  pof* 
fent , Nulli  den  i<$  labori  pepercerfit,  quo 


fedeo  inferuire  exiftimaret*  Proinde  tan 
t i apud  illu  fuere, ut  ptatem  eis  daret  cu* 
randi  oem  languore, mortuos  ad  uita  re* 
uocandi,myfteria  intelligendi,  futura  di* 
uinandi,dsemonns  imperandi,  8C  qua:  ne* 
mohominu  facere  pot(mficum  eo  deus 
fueriOfaciendi.Taceaf  igif  opuletiffimo 
ru  quonda  regum  potetia,fortiflimo9icg 
uiro^  robur, plus  paupculi  nri  potuerut, 
Taceaf  philoiopho^  acumen,  foli  ii  qui 
deo  credidere, ueritate  inueftigarut.Ob* 
mutefeat  utrorum  gloria, (plendidiorem 
percnnior€cg,&  cuius  neqj  magnitudine 
comphendere,neq;  longitudinem  metiri 
poflumus,Chrifti  ferui  cofecuti  funt.Ita* 
9 no  temere  folos  imitados  eundis ppo* 
nimus,quos  etia  eundis  merito  prarfere* 
dos  cenfemus,  Idas  igif  nfas  de  illis  qua 
leicunq;  lucubratioes,ooIm  a mico  ^ me* 
orum  optime, omni<£  honore  8C  amore 
parii  profequende,tibi  nunc  muneri  mit* 
to,tibi  lubenter  offero,  tum  q>  fciam  nihil 
abs  te  crebrius  in  manu  fumi  folere,  aui* 
diuscg  leditari,  q feripta  illa  qua:  ad  dei 
findo^cj  cius  laude  edita  fune»  Ium  ga 


pro  fumma  tua  erga  me  bnuolentfa,innu 
merisqj  bnfichs  cumulatiorem  tibi'  gfam 
mc  referre  poflfe  no  fperem.  Leges  in  ii s 
fortaife,quae  iarpe  alibi  Iegilti,at  plus  ali*9 
quid  obledationis  capies,  cu  lingula  lin* 
gulis  uirtutd  generibus  no  incogrue(ut 
reoO  accomodata,  8C  quae  apud  autores 
effufefparlimq?  referunf,  in  ordine  colle 
da, in  copendiumqj  redada,ac  etiamCut 
confident  loquaOmagis  argutule  prola* 
ta  infpexeris  atq;  confideraris.Plurimo^ 
quide  a&ioncs,  operacj  ad  unum  citanE 
documentu, genera  afit  documento^  ca* 
pitulatimdigeftatituli  indicat,mulcis  in 
locis  idem  repetii?  exemplu,cu  idem  in* 
terdd  multis  coueniat  ob  cognatione,affi 
nitatemq?  uirtutu.Si  gd  in  qs  difponedis, 
explicandis^iflferedis^ea  mc  errati!  de*9 
phenderis,oro  tua:  incudi  redde, tuam  1 i* 
mam  adhibc,&  caftigando  poliendocg  ef 
fice,  ut  munulculu  hoc  men  no  tam  dona 
tore  § acceptatore  dignum  efle  uidea£,p 
te  publicum  recipiat,  p te  in  alio^  manus 
uenire  ne  formidet, p te  ncqp  in  circo  con 
(Utere,  ne$  in  tnediu  prodire  theatrum 


qufcq  dubitet.  Nullos  liuoris  morfus, nui 
Ium  fibilum  uerebif:,fi  prius  plaufum  me 
ruent  tuum.  Et  qscm  rephendere  opus 
audebit,cui  tufumma  manu  impofuerrs^ 
Qui  & ingenio,  &C  eloquetia  prarftas,  dC 
huani  diuiniq^  iuris  fcia  excellis,  6C  ec  cie** 
iiaflica  dignitate  non  pa^  emines, & anti 
qua;  Cippira  domus  claritate  fulges, ge* 
nerisc#  nobilitatem  animi  uirtute  fupas, 
quem  deni#  oes,fummi,medq,infimi,a^ 
mant,obleruant,ueneranf.  Aut  Ii  prorfus 
nihil  eft  ul#adeo  ex  omni  pte  abfoluttf, 
tit  maligno^  hoim  inuidiam  uitare  que* 
a t,&  ardificantibusmuroslerufalem  de* 
e (Te  no  poflit  Sanaballath  fubfannator,fa 
tis  mihi  erit  haxqua:  a me  cofcripta  funt, 
tibi  tui#  fimillimis  no  dilplicuifle.  Inte* 
tim  deum  & dhm’noftrum  Iefum  Chri* 
ftum  deprecabor,ut  ficut  fandis  fuis  ad  fe 
quendu  le  opitulatus  eft, ita  ad  ipfos  imi 
tandosadllt  nobis.  Quo  tandem  exancla* 
tis  uitx  huius  laboribus,cum  qfdem  in  iU 
to  ineffabili  diuinitatis  eius 'recepti  finu 
quietis  sterna:  frudum  capiamus»  Vale» 


INDEX  CAFITVLORVM» 

- ; LIBER  PRIMV  S. 

j De  terrenis  bonis  cotcnendfe  fipter  Chnflu.  cap 
IDe elcemofyma faciendis.  cap.t. 
iDehorpttalitateferuanda.  cap.j. 

IDe  inani  gloiia  fugienda.  cap.  4. 

IDe  humilitate  appetenda  cap.f.  . 
iDeMgmtatibusnon  concupifcendie.  cap»6. 
IDe  auaritia  vitanda,  cap.7. 

IDe  paupcrtatate  feruanda.  cap.s. 

IDe  vita  folitana.  ca. 9. 

IDe  vigilas,*  fomno,*  liratu.  ca.to. 

LIBER  SECVNDV  S. 

IDe  cura?  modo  otandi.  cap.t. 
jDeoiatioms virtute,  ca.:.  7 . , 2.  . 

IDetcntationibtrs"TempD:eiua«uin8.  ca.j. 

IDe  contemplatione,  cap.4> 

jDe  (cnoturarum  lectione,  ca.f.  ■ ~ 

IDe  fide  vmus  Sei  contra  genmeg.  ca.6» 

IDe  fide  Cbitfli  contra  3 udfos.  ca.7. 

IDe  fide  Chnfti  contra  J5 enmes.  ca.s. 

IDe  fide  cbiiiti  contra  magos.  ca.9. 

IDe  ftdc  Ctotrii  contra  piptoiopijos.  ca.ro. 
iDeltdiTQJOtun contra i^ieiu-uu.  ca.»i. 

I De  l pc  Piumg  mnericoru^.  ca  TTTi  • 

LIBER  TERTIVS. 

IDe  claritate  erga  Senm.  cap.t. 

IDe  charitatc  erga  ptorimum.  cap.t» 

IDe  ebaritatc  erga  mimicos.  cap.j. 

I De  officio  soctous  euangelici.  cap.4« 

?De  lacerdoribus  ljonoiandto . cap.f» 

IDe  pace  colenda,  cap.6, 

IDe confoitio  babendo, fugiendo#.  cap.7» 

IDe  vellito cultu#  cotpoas.  cap. a. 

IDe  operibus  mano  exercendis,  cap.9» 

IDe  coipotiscaftigatione  per  flagella,  ca.io» 

LIBER  QVARTVS. 

5Dc  coipotts  calhgarione  per  teiunturi).  cap.t» 
IDe  dbi  potus#  vilitate  ac  parfimoiwa.  ca.t» 
pe  obcdientta  feritanda.  cap.j. 


,i.foL  t 
fobo.tt 
foli.tqi 
fol.  t6 
foL^r 
fol.  f 6 
fol .f9 

foU.6-7 

fd.79 
foll.  95 


fol.  tot 
foll.  TI5 
foLlJ7 
fol.  r 40 
fol.  If  t 
foUl6S 
fOl.  r 64 
fol.  tsa 
fol.  17 1 
fol.t7f 

fol.  177 
fol.lS4 


fol  193 
foll.  H5 
fol.  II* 
fol.tj9 
fol.  165 

fol.  171 

fol.  185 
fol.  191 

fol.  500 

folt.JII 


foli.jte 
fol.  »7 
f0l.3f< 


INDEX  CAPIT V LORVM. 

HJt  veritate  colenda  mendaciotp  fugtendo.cap.4.fo!.  «i 
3Pe  manfuetudine  ammi.  cap.f.  felino. 

IDe  taciturnitate,  femomerp  moderatione,  cap.e.  foli99 
gecafhtateferuandaeremplavtroiQ.  cap.7.  fol.408 
..  gecaftitate  feruanda  ejrempla  fceminarfl.  cap.s.  fol. 
poenitentia  peccatojflj>erepl3  merfi.  cap.9.  foLfri 
gc  poenitentia  peccatoifi  g ejcepla  nouo1Q.cap.10.fo.454 
JDepeccatotumconfcflione.  capri.  fol.49j 

©e  facrofancta communione,  cap.r  i.  fo.j-04 

LIBER  QVINTVS. 

iDe  nemine  temere  ttidicando.  cap.r.  fol  nr 

apparientia initiri?.  cap.i.  fo.r+s 

gepatienttaoamm.  cap.f.  fol.r69 

2De patientia  fgroratiomo.  cap.4.  fo.r-77 

patientia  mait?ium  fetus  virilis,  cap.f.  fol.  <-9; 
patientia  marttinm  foemmei  rectio.  cap.6.  foUir 
n>e ratione rcfiftcndt  oiabolo.  cap.7.  fol.6i4 

ge  perPeuerantia  bene  agendi.  cap.8.  fol.661 

gemoitismeditatione.  cap.9.  fo.67r 

3Del?o:amoitw.  cap.ro.  foLds* 

iDcpurgatono.  cap.ir.  foLrol 

LIBER  SEXTVS. 

3£e  fTgnte  vltiini  tudictj.  cap.r.  fai_r_ 

&eanttctetfhpeifeattibne.  cap.i.  fol.yii 

ge Me ludtcij incerta,  cap.r.  f0i,.a 

»e  apparitione  crucia , % CtytiH,  interitu <5  Snticbnih. 

4*9  fol 

IDeljotrendo  Cf?:ifhad  iudicandumaduentu,?  creatura 
rum  adnerfus  pcccatoicni  accufatione,  7 igne  quo  coit 
fumendafnnt omnia,  cap.f. 

perefurrectione  moituoium.  can.<.  £ _T» 

pcvuiuiiLiiumimuiUIUUTmOA*  mnrHin*  /•<»  - 

pv  urniLiuM  «c.M<ni:idaueriu»iirinina — «m  o r» 

pt.  ^ 

L-t  itmcnua  v<uw7rram HnnrriHft imnnnrt  ...  f.. 

udiuiiaiutuau  imt-rna  auaurtrnnp.  ro«  rr A>  


/t  niiitiu.-u  cuu-pniroaaceui 


3lcenhouc.cap.rt.fol.780 

KT^TT- 

voi.  ,3$ 


M4.fol.79s 

.-*  * r 

tuuuuvmuux  cgigfirgireantudiiiig.  cap.i6  foiTsIF 


INDEX  OPERIS. 

Afiron  9 beo  electus,  tn  mete  t?oz  fepnltua  e.6&4. 
Saron  x ZDaria  fimltre  iDotfen  ludicantes.XDa 
ria  lepja  percutitur.  fl7 

Saron  « filif  eius  intrando  tabernaculum,  vinum  non  bi- 
berunt. ^4» 

Sbdcmelech  charitatis  amote  liberatus  eft.  h? 

Sb;aam  patriarcha  cum  polleris  (tus  fepcJiri  voluit  in  fpe 
lunca.  6S 4 

Sbioam  in  fcruitio  bei  pcrreuerauit  ufqj  in  finem.  6st 
Sbtaam  (binarius  ficti  habitus  dmulatione.neptun  pzofu 
gamredurit.  33jmi  9 

Sbiaam,  Jfaac,  c?tenque  patriarchg , beum  contemplati 
. funt.  »4t 

Sbiaam  credidit  beo  *c.  1 6t 

Sbiaam  tacitus  iudraetequtmr  \$& 

Sbiaam  vroiem  fuam  foioiem  bicebat  574 

Sbiaam  oiado  piolem  optatam  meruit.  n? 

Sbiaam  eremita  vcfte  cilicina  indutus  erat.  68 

Sbiaam  fllinm  fuum  immolare  voluit  eje  charitate  199 
Sbiaam  Seg?ptius  contempta  hereditate  eremum  m* 
grefliiaeft.  , r 

Sbiaam  patriarcha  angelos  fufeepit  hof pifio  in  fpecie  h» 
mana  39 

Sct?ab  rep  poenam  (celeris  ieiitnio  biftulit.  313 

Schioi  bur  amonitarum  interrogatus  veritatem  dijttt.375 
Schab cotreptus  cfta  Domino  ipiopter  inobedientia.  t? 7 
Sc£ab  ree  pedimus  audito  ptopheta  pertwrait,poemten- 
tiamip  egit.  4f7 

Sdam  x £ua  tumcis  pelliceis  contenti  erant  i9t 

Sdam  x £ua  fructibus  arboium  aliti  funt  359 

adam  x £m  a beo  copulft lUnt  peccata fua cof Heri.  494. 
adatn  x £uaferpenti  credentes, maledictionibus  fuccu- 
buere.  6if 

&dam  t£ua  conlUto  ferpetts,a  midato  bei  recederdt. 
Sgapitns  pontifex  verbis  piis  augudum  ad  fidem  con- 
nertit*  *8t 

agar  cu  ifcifmaele  fonte  ab  angelo  oftefo  refocillatur.fcrc 
Sgatha  virgo  ommacontempRt , vt  virginitatem  tlUba- 
tambeo  offerret.  m „ . 4ri 

Sgatha  fajo  in  infirmitate  fpem  totam  m beo  poftnt.  rsg 
Sgathon  abbas  nunquam  fonmitm  coepit,  ntfl  piius  rccon 
ciliatus  piojrtmo. 


INDEX  OP£RI$. 

Jlgaf!?on  abbas  lapillum  m o:c  poitabat  40 1 

Egtltus  monachus  perfequentS.fe  bcnficiGrefeirene.  m 
Slbanus  martvz  poenitudine  peccata  Diluit  4*9 

aibinas  circumuentoa  crirnmatiombus  liberari  pofle  mo- 
ftrautf.  i)t 

Slbtnum  obediente  etiam  elementum  bonozaoit  ?6t 
SUctymius  (acerdos  Sir^d^is  pioditoi  fit  ts* 

filcTjimtus  pace  flmulata.vzros  pacia  interfecit  ibidem 
JSl.ibiadi  pania, fal  ? aqua  cibus  erat  J49 

2Jldebertit3  £tage  epifcopus  ad  modeftius  vmendum  epi 
fcopatum  reliquit.  ifc 

Sle;eander  epifcopus  pbilofopbos  ad  fidem  Cljzifti  con- 
uertit.  i7s 

Xlleriua  in  homo  paterna.i7.annos  manfit  incogmtuo.49 
2lletms  fiomanuo  paupertatem  intantum  adamanti,  vt 
gauderet  fe  a ferum  patrio  fui  eleemor^nao  recipe.  7r. 
fimafias  viro  Dei  obediendo  pofteo  fupcrauit.  jrs 
33mata  abbattfia  De  bac  vita  migratura  fe  veluti  fepelien- 
dam  in  fepulcljio  compofiut,  <i  fic  ejcpirauit  7« 

J&matoz  epifcopus  coactus  vjroiem  Durit.cum  qua  calle 
vicit.  415 

JBmatci  epifcopus  moitem  fTbi imminere  longepr^fciuit. 
ZUiibiofius  epifcopusinectremislabotano.fari  (597 
nefciens,a  Domino  facram  communionem  eroptano  acce 
pii.  j-it 

ambjofiueepircopusfelicitatemfeculi  periculum  anime 
monflrautt.  776 

ambzofius  epa  ecpanfis  bzarijifs  o:ano  erpirauit.  «9« 
ambjofiuo  eps  imperato»  infultare  non  Dubitautt  i66 
JBmmon  abbas  terribilem  Diaconem  fua  oiationencca- 

Ult.  [{4 

ambtofius  epifcopus  fuis  p??dicatioibus  ftugufhnum  ab 
Tjerefipurg  amt  149 

n dentatus S?PUd  <*u,n<JCCim  pane  t^Bm  * 9<lu^ 

fimcs  piopbeta  ob  veritate  per  tcpoia  tran8fijHisefl!j7* 
Zlmoo  abbas  quingentis  monacbis  pt?fuit.  410 

»moo  eremita  piocimos  in  claritate  coirejrit  at®  coner- 


gmoa  abbas  cum  vjcoze  caftitatem  feruauit  4V5? 


. INDEX  OPERIS. 

Elntonins  abbas  cpifcopis  ptesbYteristp  fubmittcbatcer 
meem  captans  benedictionem.  +<s 

SRntonius  abbas  manfit  in  folitudme  viginti  annis  pa  ne  z 
aqua  contentus  80 

J&ndreas  cuidam  /licolao  libidini  beditus  continentiam 
tmpetrauit  ut 

ftntonins  monachus  magnam  fcientiam  legendo  acqnifi- 
uit  iry 

JEnaftafia  ptgtulit  nobilitat»  altitudini  claritatis  humili- 
tatem. tij. 

Sntonius  abbas  hfreticosfois  ptfdicatiombus  conuer- 
tit.  tro 

JRntiochus  ndefragus  contra  pacis  iuramentum  venit. 

(x8<t 

minianus  epifeopus  Sureltum  ab  obtidione  hofftum  pteca 
tiontbus  liberauit. 

Zlntonius  abbas  manibus  labotabat.  304. 

janamas  per  Jeremiam  bemendacio  arguitur  m 
Sntoniua  abbas  hoia  vefperttna  panem  cum  fale  comede 
bat.  jig 

JElmanus  epifeopus  intuitus  mulierem,  % fcandalftanteni 
oculum  eruit.  4.14, 

Sntomus  abbas  femper  flejris  genibus  otabat  107 
Snna  veoi  Clcaneotauitt  eraud:taeft.  m, 

§nna  filia  'phanuclis  bie  noctua  oiabat  n$ 

nna  £lcan?  comunjcpiecepiolfmcopenfauit.  134. 
XUmaptophetiifa  quadragintaoctoannosin  viduitate  c5 
fumpfit.  4;c 

Sni;u?m  purgatotio  vitientium  oiatiombns  iuuari  pof- 
funt.  . Jt8 

Bnfelmt»  epifeopus  fratrem  a temonibus  liberauit» 
j&ntonius  vidit  otbem  terrarum  laqueis  refer-  (t,9 
tum.  14,$ 

Antonius  mtnotum  otdinis  euangelijandi  munus  humili- 
tate acquifiuit, 

jEnaclctuspifcepit  fummum  honoiem  ptesb^teris  Defe- 
rendum tfs 

33ntomus  abbas  facerdos  in  fummo  honote  habuit. 

il6S 

Sngelus  antonium  inducit  ad  laboiem  manualem.  303 
Zlnronius  abbas  biccbat  Irruis  Ctylftl  non  expedire  Po- 
mos fecu  larium  frequentare*  »?< 


I NDEX  OPERIS. 

«nnavto:  £lcan?  flendo  otabat.  . ' 1« 

<ghna  filia  -p>l?anueU8  abftmendo  % otando  uitdlejtftquod 
fcrib?  non  perceperunt.  . si4 

Andieasapoftolusab  fjojaremavflp  ad  nonam  pto  fU 
■ coiaoepifcopoozauit.  474 

Antonius  abbas viiae eft  ab  Angelis  ad  c?los fer- 

n.  47* 

Antonius  minojum otdtnie  ei  qui  fe  mutila  uerat  ob  pce- 
nttentiam.meinbtumreflttuit.  47r 

Bntontue  nulla  vnquam  tniuria  etiam  a bfmonibns  be- 
terretur.  _ . , *4* 

Andrcas  tergum  f cernui?  tetigit,  be  quo  lactantem  bgmo- 
• nem  audiens  poftea  cautius  egit.  *n 

Antonius  in  eremo  perfeneranit.f  angelo:  um  foititus  eft 
glottam.  666 

Anna  Alia  iMjanuelioperfeuerantta  caftitatis  meruit  fal- 
uatoten»  m carne  videre.  67t 

Antonius  abbas  in  eremo  perfencrauitAumiUtatemq?  te- 
nuit. 688 

Antonio  monacho  bictum  eft  ne  biflferret  migrare,  qma  ci 
peccata  bimtffa  eflent.  . . _ 69« 

Antonius  ^atauii  in  ertrenus  labotans,  tamnum  © glo- 
rtofa  becantauit.  „ . . 699 

Apollonii  motiuum  intradi  eremum  fuit  vitare  inanem  glo 
riam.  . . . _ , . .4® 

Apollonius  fuis  manibus  bofpmbus  pedes  lauabat. 

Sunilimodomonacbi  Jbot  abbas.  Jbidem 

Apoftoliperfeuerantcserantmotatione.  106 

Apoftolt  non  tttannotum  minis,  neque  fupplicQs  betern 
tidmt.  „ , »49 

Apoftoli  calceati  fuerunt  fandalfls.  . • *9« 

Apollonius  abbas  collobio  ftuppeo  openebatur.  19 r 
Apoftolt  etiam  poft  conuerflonem  manibus  labotabant. 

IOX. 

Apoftoliieiuniovflfunt.  ...  its 

Apoftoli  fpicas  fegetum  manibus  confricabant  54« 
Apoftoliveritatioaflertotese^tittre  • 571 

Apoftolt  mmanfuetadtne  omnia  pertulere.  «9* 

Apollonius  fuis  fratribus  manfuetudinem  tmperautt.  5 9t 
Apelies  monacl?us  biabolum  fub  mnaeris  fotma  ferro 
candentipercuflit.  4*r 


I 


I , 


fe 

'i 


INDEX  OPERIS. 

Sppta  virgo  precata  eft  mcriafta  quam  nupta  fine*  - 
re.  _ 44r< . 

Spoftoli  paupertatem  ftrictifllmam  feruauere . 67. « 68* 

77  r* 

a pollomua  centiea  in  Pie  flectebat  genua  ad  orand&.r<>7 
Spoftolortim  tepore  majnma  obedtentta  frit.  *r» 
Spolio  abb  aa  quendam  tuuenem  pqa  verbtsad  confeflio 
nem  perdunt.  709 

Spoftoli  omr.ta  conflanti  animo  reliqnerunt.  770» 
Splaideo  virgo  roto  tempore  faniofa:  nullo  alio  cibo  vpnt 
quam  eucfcarflhe  pane.  7 9* 

Spoftoli  cum  gaudio  contumeliam  paflt  funt  795* 
flp:onianua,cbnftianu8  una  bie  7 martyr  effectua.  607* 
flpofloliinueritate  perfeuerarunt  monentes  pnurquam 
tacentea.  , 66  4* 

Spolio  abbaa  oblitus  eft  mundo:  7 ob  t?oc  mortuum  fe  pt» 
tabat.  680 

fipoftolt marttrefrp  pro  Cbrfto  mortui  fbnt.  68 s 
JBrrogantia  in  oratione  fugienda  eft.  107 

JSr nulpbus  epifeopna oratione  animam  ab  ihfento  libera 
utt.  uS 

Sr feniua  abbaa  nebumfeeminarum,  fed  etiam  virorum 
confortiavitabat'  4» 

Srfcmua  quadraginta  annoa  fohtarmsfedit*  ns 

Idem  b ominum  confortia  fiigit.  87. 

Srfento  fomnua  bteuiflimua  fuit.  94 

Srcbebiua  monacljua  parentes  labore  mannum  honora- 
bat. 3°7 

Srfcmua  opua  faciens  lacfcr  vmaa  fundere  folebat.  y>r 
Smulphua  etiam  poft  remiflionem  peccatorum  eremum 

Srfenfus  abbaa  ob  frequentes  lacfertmaa  turgidulis* 
ocellis  fuit.  „ ,,477 

Srnulpl?us  neptim  ducit  uro  rem:  ut  non  carne  fed  fpmrtt 
iungerentur.  4r« 

Srcbebiue  fobtariua  modico  damno  fimulato claritatem 
vtilitatt  proferebat.  384 

STella  virgo  pane * aqua  contentanut.  . 354 

Sffuerua  cognita  innocentia  indforum  vertit  fententiam 

SuguflSliS  e?blutnto  fcnpturiac&uftianua  effectu®  e£ 


V4 


»b 


a • 


tNDfetf  OPtkU. 

fiufcuftinus  epifcopus  angclomrn  fide  cfcnm  ifturttini- 

Ult.  i-fo 

J&uguftinue  epifcopus  audiundo  tantumagnouit  verita' 
tem.  in 

fcugufKnus  epifcopus  in  veftiro  ftmilis  illw  fuit  quibus 
ptffuit. 

Sugulhnus  noluit  habitare  cum  fotote.  419 

Suguftinus  contemplans  mfcil  ejttericuum  percepit  144. 
JElugufhnus  in  ejetremis  bicebat  neminem  Debere  Difcede 
. reline  confc  fTtonc.  591 . 

BSrtbolomfus  Sfrif  regum  oagine  clarus  non  De 
dignatus effc  in  i-iPcatoium  numero  Ijabcrf.  t» 
JSartbolomfusa  DrmombusobfefTbsliberauit.u* 
Bau.ius  Dedit  feaa  Diurnas  feripturas.  rrf 

Bafilius magnus  cjcplv:atoi  p^iiofop^ig  Demum  Cfyeifto 
credere  coepit.  ijs» 

Bafiu  us  magnus  epifcopus  eccleflam  ab  Srrianis  polref- 
. fam  iterum  accepit.  179 

Bartl?olom?us  indutus  fuit  collobfo  albo.  «9$ 

Bafolus  piccibus  fontem  obtimut.  jrt 

Bafoliaboatis  manf.ietudmem  fera  offendit.  39» 
Bafiani  epifcopi  benignitatem  cerua  offendit.  <94 
Banon  monacqus  poenitudine  catalogo  fanctoinm  tnrcn- 
ptns  effc.  459 

Bartl?olom£U8  apoftolus  argentum  auram#  contcm- 
pfit.  6i 

Barbara  otatione  prfmtfTa  a patre  ptotecta  cft.  m 
Baiiltus  magnus  ludeum  ad  fidem  Cbnfliconuertrt.i6r 
Baftlio  intercedente  10  qui  Diabolo  femanciparat  liber 
, euafit.  474 

Barbara  virgo  a patre  interfici  potuit,  cogi  vero  vt  cafh' 
. tatt  ptefer ret  nuptias  non  potuit.  4 5 ? 

Banon  fuffraganti  angelo  facram  communionem  acceptu 
fir. 

Ba  rbara  pofl  longifllma  totmenta  a patre  p:o p:io  capite 
truncatur;  6ir 

Bamabas  igne  confumptuo  martYtif  glotiam  accepit.  r9S 
Benedictus  abbas  impubis  parentes  reliquit  eremunup 
mtrauit.  ? , 

Ber nardinus  mmotum  ozdmts ptandiolum  fuum  cum 
pauperculis  partin  confueuir,  . 


B 


i 


INDEX  OPERIS.  r 

gernardus  abbas  fratres  fuoa  religiofe  botmfre  boce- 
bat.  9 6» 

bernardinus  mtnonim  oidinis  fuper  patrime  nto  vcftitus 
tacere  confiieucrat.  97 

bernardus  contemplaro:  nef ciebat  vbt  cquitarat.  1+6 
23cr  nardus  abbas  fola  aditfuitate  legendi  intelletit  fcn- 
pturas.  tfr 

bcrnardtnus  rmnoium  oidinis.  ejcbelectatione  feripturg 
ireligtonem  ingreflus  cft.  ira 

bernardinus  in  cbarttatts  negotio  adiduus fuit  2*5 
Seno  abbas  nunquam  iratus  vifus  cft.  176. 

benedicto  abbati  quidam  piesb  ?tcr  piandiu  attulit. jf  o. 
beon  abbas  in  fummoftlentio  vicit.  401 

benedi  c tus  abbas  coipus  Tuum  in  (pinas  pioiecit.  420 
Ser  nardus  abbas  bocuit  in  pigdicattone  inanem  gloriam 
ede  vitandam.  tf6 

Ser d?  arme  ob  obedientt?  pzomptitudinem  vinum  effu- 
fumrecuperauit.  $6$ 

Semardinus  minoium  oidinis,  omnia  in  melius  inter' 
piftatusfiiit.  T4f* 

Semardy  abbas  pecnnia  fublata  gratias  beo  habuit.  sis 
b cniamin  eremita  fratres  ftipplicare  folcbat  ne  coipo- 
ris  fui  fed  amnif  curam  Raberent  j*S6# 

bernardue  abbas  oiatione  bifcipulum  a tentationc  rece- 
dendi liberauit.  641 

Senedictus  abbas  bifcipulum  virgis  a tentatione  libe- 
rauit.  Ibidem. 

Seda  piesbt ter  bomino  reuelante  piecognouit  fe  a coipo 
ris  vinculis  eluendum.  69  si 

benedictus  papa  intercedente  beato  odito  abbate  a pur- 
gatorio liberatur.  71 1 

bonifacio  nrcbiepifcopo  ieiunta  pio  belicijs  erant.  317 
bonifacius  vcfttmcntutmmri  candoiis  a beata  virgine  in 
vifu  accipit.  i4i 

bonifacius  poenitudinem  agens  coelum  ingreditur.  467 
bomfactus  arcbtepifcopus  euangeb5ando  verbum  bei  ntt 
dis  pedibnsincefftt.  ?re. 

brigida  abbatiffa  pauperibus  equos  quibus  tpfa  * foio- 
rea  vegebantur  bedit.  26 

bngida  abbarida  emwa  humilitatis  opera  in  loonafteno. 
faciebat.  fo 


■■■<<*- 


»b  * 


1 


index  operis. 

• * • • 

Saccina  epifcoptis  prunis  ardentibus  fuam  innocentiam" 

o (tendit#  fi9 

CSrilepbas  muliebres  greffus  femper  refugit.  41* 
Capiton  contemplandi  amo:  z predicandt  timo: 
ab  Qomtntb  us  fubmonebat.  tss 

Cafimsepifcopua  eucbariftiamfumpturuscrebroin  Ae- 
tompioiumpebar*  47g 

Catn  obmanfueradinem  qua  fratrem  fuam  Imitari  hebe- 
bat interfecit*  !9a 

Caflfos  quotidie  communicans  ad  comam  ctemam  uo  - 
catur.  fit 

Cfcananfa  mulier  perfenerans  in  oratione  a falsatote  eje- 
audita  cft.  aft 

Calfius  ep ifcopue  per  virum  accepit  fe  natal itio  petri* 
•pauli  migraturum.  697 

Catbennamrgonon  eft  verita  infultare  tyranno  pro- 
pter periculum  ptoctmorum.  4*4 

Catbcrina  virgo  pbdoTopbos  conuertit  ad  Adem  ebu- 
lli. iff0  ■ 

Catberma  virgo  patienter  tolerabat  tormenta  propter  rvf 
gin  itatem.  4j4 

Catberina  virgo  ob  Cktifti  fide  m becapitata  cft.  ai4, 
€(cui a virgo  cil icto  fqualebat.  ito 

Cf  leltmus  papa  pontificatum  inuitns  gerebat.  rr  * 

Cfnlia  Romana  codicem  euangelii  nunquam  a fe  binufit* 

If9. 

Cccflia  virgo  angelum  babmtbefenforem  virginitatis 

ctctlia  virgo  credentem  maluit  quam  rbonbabere  con- 
fortem. 4?f  # 

Cfcilia  virgo  ob  Adem  Catilli  in  ignem  be (icitur  t tliefa 
permanens  becollatur.  6tj 

C(d  in  clmoic  perfeuerantes  qnod  volebant  aflecutt 
funt.  66 f.  . 

Cenaeus  bona  oblata  recnfautt.  6l 

Cyprianus  ebtdh  amore  capitis  amputatioe  mattvrium  ; 
lumplit.  6t9 

Ctpnanus  magus  CbufKamis  effectos  marmorum  tot  ; 

menta  facile  contempfTt.  trr 

Clara  btfcipula  francifa  vidit  PUCmm  Jefnm  in  bie  natiut 
• tansqnafiain  natum*  1+9 


INDEX  OPERIS. 

Cornelii  c cnturionie  clecmoflrtf  afcenderant  m memoti- 
am  in  confpectu  Dei.  i» 

Co nflantin*  monacfeus ofculatus  efl eoo  qui eum Derpici' 
ebant.  $9 

Covzce  presbvter  ignem  illffus  in  nde  ingrcffus  cftr.  iso 
Columbanus  abbas  annis  fer  decim  l?erbis  tantum  fulten 
tatueefl.  349 

Columbano  abbati  vrfiobtemperauere#  39» 

Cofmus  'i  JDamianns  munera  regie  repudiauere.  6x 
Con flant  mus  anguftus  Ctyifto  templa  conflrurit.  r 66. 
Conrortianonfuntbabendacum  ijs quifibi  fapientesvi 
dentur.  x8j 

Columba  virginem  vrfue  ab  ininrta  tutatus  efl.  436 
Columbantbifcipuluemoriappetcbat.  , 681 

Crato  pbilofopbue  pr^dicatione  Jo^annis  fba  vendens 
elecmoftnaobedit.  11 

Cbnftue  bocuit  noe  ante  otationemcotda  noflra  prfpa- 
rare.  104 

Cf?:iftuoDocuit  femper  orare.  Jbidcm 

CQiiflopfrozf  cruore  regie  oculus  fanatue  efl.  xjo 
Cbriflus  nafcivoluitrubpaceinerbcterrarfi.  t7i* 
Ctyiftue  iemnabat  r bf  monem  vmccbat.  3*4 

Cljrillus  btfcipulie  ieiunandi  Documentum  ingeflTit.  ibide 
Cbriltue  beatoe  Dirit  cfimentee  1 fitrentee.  34* 

CQtifli  manfuetudo  ejtcmplificartnon  potefl.  x9t 
Cbuflopl?o:ue  in  tentanonibue  Dominum  inuocabat  4ts 
CQttftians  virgo  interemptos  propter  eam  ad  vitam  euo 
cauit.  xjf» 

Cbnflue  Docuit  prorimos  Diligere.  xxt, 

€ fcrtflue  fuo  exemplo  Docuit  parentibus  obediendum 
efle.  ......  , 5f  9 

Cbnflus  De  virgine  nafcens  virginitatem  commendat» 

CbuftUO  interdum  fleutt.fed  nunquam  riflt.  46j*  % 47* 
CQtiflusDocnitmoiniuriavindictamnon  querere,  rst* 
Cbnflusignominiofiflimam  mortem  fuflmuit.  r 96# 
Cb?iflopl?otu8  pofl  longa  totmeta  capite  mulctfltnr.60*, 
Cbnflu8a  Dfmoetetatue  cu  verbiefcnpture  fugauit.ejd 
Cb:iflu8  ercmplo  Docuit  pila  actibus  interere.  hm 
nopis  memoriam  mortis  ingerebat  Diccndo^n- 

jCtyiftus  fup  epempto  vtaeret  mo;| Docmt.  * *n 


INDEX  OPERI*. 

Cl?:iftu®  no®  confiteri oportere inuuebat, cum  mundato» 
Icptofooadfacerdotes  mittebat.  497 

Cf?ufhi3  patientiam  Docuit  Dicendo  auferenti  pallium  tu- 
nicam  non  efle  negandum.  ....  f7t 

Cf?anan?a  flendo  poft  Dominum  mifencomiam  un petra- 
uit.  _ . 43® 

CTjarita®  eft  igni®  quem  Dominus  mtut  m terram*  i°i . 
Claritas  apoftolitmiDetrum  ambulare  fecit  fuper  aqua® 

Cbaritae beatum  f>etrum fecit omma  credere.  Jbidem. 
d?ufi  fimulabat  amtatiam  ad  abfolon.  178 

Ctidberto  epifeopo  obitus  Tuus  Diuimtu®  ptfnunctatu® 
fiiit.  $95* 


toz. 

*8r# 

199 

11* 

17* 

i78 

io* 


DSuid  feptem  feotamm  canonicarum  otandi  Docti* 
mentum  reliquit. 

Oautd  ejtultabat  in  fpe  mifcricozdia, 
jDauid  letabatur  in  reductione  arcf 
JDauid  sani  regio  in  fe  odium  benefkijo  equauit* 

JDauid  propter  pacem  Saulem  fugit, 

JDauid  lounanti  peccata  MimlTa  ninr« 

JDauid  finrtt  infaniam  'i  liberatu®  eft, 
Danielfleyiogenibuo  otabat. 

JDanieli  motatione  numemoannotum  Ctyiftinahnita- 
tio  indicatu®  eft.  uc 

JDaniel  munera  contempnt.  93 

JDauid  monactjo  poenitentiam  agenti,  peccata  DmuTTa 
funt»  46* 

JDauid monac^u®  fperan®  mifericotdiam  Dei*  confecu- 
tuo  eft.  , t89 

JDauid  latro  fpe  Ductu®  monaclju®  factuo  eft.  46*. 
paria  virgo  perfequenrc®  ad  fidem  conuertit.  tu>. 
JDaniel  manibus  labotan®  ptectu  paupibu®  erogabat,  joa 
JDamel  ptopfeeta  contempta  regi®  menfa  legumina  come 
debat.  , 34« 

JDauid  pcenttentismagnus  Dolo:  ertitttqui  tam  repente 
ventam  meruit.  4rr 

JDautd  pceniten®  t meerensfe  beliquifTe  confttetur.3fbid£ 
JDaniel  eriampto  populi  peccattofteuit.  45» 

, JDanicipeccata  populi  cpiffttw^mcvc  lifreratfonemfu- 
‘ furaiflaudfum  • . 


INDEX  OPERIS. 

©anteletn  abbatem  pner ab  infamia  liberaufc 
JDaniel  leonibus*  beuozandns  traditur.  t9i 

tt>aufd  peccatu  poenitudine  belemt  fvnceriufiB  vitit.  66$ 
jDautd  remtmfcens  Te  cfle  moztalem  ab  iniufhtia  recef-  , 
fit.  676 

jDauid  mozn pzojt  imus  bcdtt pzgccpta  filio fuo  Salomo 
ni.  68r. 

JDeue  aliquibus  fanc  tis  fpecialem  pzprogattuam  interce 
dendiconcefTit.  i « 

jDefperans  non  confiderat  btutnam  mtfericotdiam.  1S4 
jDeicoli  lenitudinem  aper  oftendtt.  391 

JDmee  purpura  tus  yLajaro  negans  clcemofynam  fepnltus 
efttn  inferno.  . w* 

jDzonvflus  phtlofophus  perpaulum  apoftolum  ad  fidem 
conuerfus.  i?f 

iDicta  toicrontmt  be  laudibus  eremi.  P8 

jDion^liuBin  pafTione  millies  paffurus  Cbufhimfenun^ 
negaturum  bitit.  6 os 

ZDomintcus  ^ifpanuelibzosvendenspecuniam  pauperi- 
bus erogabat.  rr 

jDozotheus*  jSozgontus  poft  multa  totmenta  laqueis  fu 
fpenfi  obtere.  6r6. 

3Dozori?ea  capitale  fuppU'ctumfubiir:roraf<p  pofl  obitum 
Cbeopbilomifit.  6i6 

iDomintcus  incidens  in  latroncsmarttufi  nonetpautt.6to 
iDonatusepifcopus  inflante  Me  botmtttoms  o:amt  bonec 
etb^laret  fpiritum.  698 

jDommicus  vltimo  vite  fuf  bic  fratribus  humilitate  charta 
tatempaupertatemq?  lega  uit.  699 

jDoctozis  officium  in  ZDcvf  fe  apparuit.  140 

IDoetozie  officium  cfl  beteflari  victa  hominum.  141 
3D:ufIana  ob  cleemofynas  fufeitata  cfl  a moituis.  zo 
JDnnftanuaepifcopuspoft  motbumreUgtotufe  bedit,  mul 
taqp  vitf  fanc titudme  pollere  coepit.  f87. 

ESdmundns  archiepifropus  pz  ? dicans  feepit  httn 
b;i  ne  verbum  bei  impediret.  iv4 

£admundus  archiepifcopus  iciunabat  in  pane  % 
aqua.  . . ' 

^admundtis  «tbliam  legens  candela  fup er  Itbzum  ca- 
dens moffenfum  reliquit. 

eadmundus  femper  ciUciiim  geflauit  % in  quabzaffelima 
. loricam*  . • • ^ ..  »** 

J&b  4 


INDEX  OPERIS. 

ijadnrandus  participatione  facramenti  mf  elligentiam  fle 

cepit»  fli 

£adnnmdiw  arcfeiepifcopus  oppieflUs  fomno  a Mabolo 
bebiluatur.  _ . 65*4 

£duardus  re*  cuitannotum  cum  vtoze  cafritatemtenu- 

jffgidmo  cotpoie  Iffos  ad  denm  otauit  ne  famtatmacci- 

£gtdio  abbate  intercedente  regi  Carolo  peccati  venia  co 
ceditur  ...  . . 474 

£gidius  genere  nobiltsfeipfumbefpolians  amiculum  pio 
puum  mendico  nernt  „ • 7 

£StdiiiB  iactationis  carum  fugiens  in  eremu  fe  recepti. 

£3d arus  re*  fcdcciin  anuosinfummaqutete  regnauit. 

jCduarus  ree  mtITam  audiens  C&uftum  ea  cotpoiisfot- 
ma  quam  be  matre  fumpfit  vidit.  . f'° 

£ffren  monitis  magni  Bafilii  a temerario  tudicio  reft- 

liit.  ff» 

£ulalius  monachus  maluit  in  fpelunca  habitare  quam  fo- 
ris ab  hominibus  fconoian.  4» 

sCupbettuanus  cum  vfoze  Bglae  pauperes  m bomo  pio- 
piia  reficientes  piopiils  manibus  mmiftrantes.  1 * 
«uftocljius  obeleemoftnas  Cfeuftumin  cruce  inter  coi- 
nua  ceruitibit.  . r4 

£uagrius  pies  b^ter  40.  annos  pane  oleo  t aqua  tantum 
fliftentatus  eft.  _ , ?4<s 

£uphtaeia  humilia  femperaffcctauitvt  inanem  gloitam 

£uplffln'o  vidua  fufccptavnica  ptolectim  viro  caflita- 
tem  tenuit.  44® 

£upb«riapmul?veniamimpetrauit.  ijs 

£ upbzaria  continue  laboiabat.  sn 

£up(?iaria  virgo  vacuum  cibo  ventrem  gerens  vt  animei 
virtutibusrepleret.  „ . . . , 

£upbta*ia  Romana  poftmottemvm  nubere  noluit.  . 9 
£upkzam  virgo  ruperatis  patentibus  tniurijs  nulla  tniu- 
ria  ab  bumflitati»  officio  auocaripotuit.  ffi9 

£upb;olma  caufa  obedientie,  triginta  annos  manfit  in 
cella.  . ..  - w» 

£upi2iofma  virgo  parentes  patronus  bnwlitne  nuptui 


r 


INDEX  OPERI»?. 


traderetur.  44* 

JCuftactjms  martvt  cum  vjtoie  *i  liberis  igne  adultos  mar 
tvuumfumpfit.  6n 

£ufebiue  in  extremis  bfmoncs videns  clamauir.  69t 
£ uftracius  poli  toimentoium  congeriem  igne  cofumptua 
••  eft.  , 605 

Jtoftacbms  ttoman9  amiflia  foitunis  Cbiiftum  nuquam 
bimiflt. 

£ugenia  virgo  electa  in  abbatem,  femper  tamen  infirmis 
a aliis  fratribus  mmiftrabdt.  ft 

£uagrius  in  puteum  Bernardus  abbas  in  lacum  befcen- 
dere  caftita  tia  amoze.  417 

fugemus  flpfeiicjrejc  vitiare  timuit  virgines  floram  'i  lu 
cillam.  44$ 

£uagrtua  presbyter  poenirens tuffci nomen  accepit.  470 
£ugenia  virgo  munera  rcfutauit.  64 

£ufebius  abbas  virginitatem  ab  ineunte  (tete  cuftodiuit. 


419. 

£ ulogius  pjesbfter  patienti?  virtutis  meruit  coionaribi 
ademate.  r 6» 

£upf?emia  poflmajcima  tormfta  gladio  eonfoirafpiritimt 
c?lo  reddidit.  6 18 

dpidius  abbas  tantum  bis  in  hebdomada  comedebat. 

$19. 

£lpljegusfui9  fpoliatis  claritatis  amoie  facile  pertulit. 

£ Idetrudie  virgo  cum  manto  caftitatem  feruauit.  44t 
£lphe8us  arcbiepifcopuspoft  oeceptionem  temonis  re- 
ingreflus  carcerem  marttnumfumpfit  649 

£lpidius  abbas  oiando  nunquam  vertit  fe  ad  occarum. 


^l^abctl? -f>annonum  regis  filia  befunctomarito  paupe 
nbusferumit.  . 1® 

iilijabctbob  alTiduam  bcnignitatemm  pauperes  mater 
eorum  cognominatur.  , . . *7 

jgli58berb  leprofis  varifsqj  languoribus  grauatts  miw- 

jguSbeti?  paupertatem  fimuno  animo  affectabat.  7* 
£lijabetb  Cbuftum in  nubibus  vidit.  . »4* 

£li^abetb  virgointerdum  in  contemplatione  velut  exani- 
mis jacebat.  *+9. 

£lijabetb  yidua  coipus  fuum  flagellis  verberabat.  119 

JW  f 


■ %• 


INDEX  OPERIS. 

^lijabetb  virgo  quotidie  fe  flagellis  efdebat.  *r» 

emaber  fy  vt  obedientid feruarct , Ione  biuerberata  ftiit. 
£it3Boett2  vidua  pofl  mortem  mariti  caihtatem  Ter  ($67. 
uautt  v '> 

£I«atetl>  animo  orationi  intendebat.  ur 

xujsbctQ  vidua  quendam  tuuenem  ad  Coillum  conuer- 

ttt»  mfjc 

j£li?8betl?  vidua  multis  laboribus  coipus  ftmm  fatiga- 
bat. ® ,r, 

^h^abetb  gaudebat  fe  iniuriam  pati  pto  Cbrifto.  ?6  r 


«u  ijiuh;  i^iuainum  inmtata  moc  ire  perr 
jelijabetb  bc  Sconangia  toto  coipoie  ; vlceribu 
cta.ob  qoc  nnfiiuam  triflitiam  vultu  prftulit  f 91 

«itas  ^iifeus  Jofcannes  eapnfta  folitudincm  affecta- 
bant. 79 

Chas  ieiunabat  quadraginta  toes  % quadraginta  nocti- 
bus.  , 

jCItas  miraculo  fidem  offendit.  ,6, 

^Iiasvtozecarmt. 

£lias  eremita  vidit  animam  Ibedofii  fenatoris  infernum 
merentis  itnerontmo  intercedentead  purgatorium  be- 
cerni# 

«lias  memoriam  mortis  tabuit  bum  vita  befimgi  opta- 
bas eremita  in  cibo  ejcigtmc  fuit.  2J 

«ws  monactus  feptem  annos  m folttudtne  folus  perdo> 

«ias  propteta  pluuiam  mationc  impetrauit  f £ 
Cfe  beditba0t>UCarni0mOteftia9  fcrrc  ^^etadevemfi 
£liae  piffens  mori  non  timuit  fJZ 

jgitfjf us  propt  eta  renuit  accipere  munera.  II 

£lireus  terram  oratione  foecundauit. 

10.  pambuscentum  bominespautf . 

<o%™r™rn  m mama  MDmetmlml 
£li  filios  fu 00  remifTearguens  beum  offenderat  [qq 

Zlcmrue  non  edens  cibos  profcibitos  in  lege , andactet 

% 


3 


INDEX  OPERIS. 

vapulatus  cft.  io 

JSpircopi  etiam  paupertatem  colant.  74 

£viTcopi  poena  prfdicattois  officia  coercere  noletis,  zfc 
^peflus  nunquam  ante  vefpcrum  quicquainguftauif.  jjc 
xquteitis  abbas  femper  fecum  porrauit  libros  fac  referi' 
Pturg.  irs 

£qutctu0  abbas  p:g dicandi  outoritatema  beo  accepit# 
»f7». 

£q  uicius  abbas  bu  immundis  cogitationibus  quateretur. 

ad ! precum  confugia  recurrebat . 419 

«rafmus  a coruis  mflentatus  cft.  srt 

£iec\}iaQ  rex  plebem  filcre  iufTit.  % 99 

£iccj}ta  rege  beprecante  Sfi\'rii  pcrcufTifunt.  na 
^jecptas  oratione  ab  infit  mitate  conualutt.  Jbidem 
£3ecbia8  re;:  poenitudine  bolbum  multitudinem  proftra- 
utt  vttamtp  ptolongauit.  4f  s 

£}ecJ)iae  ob  peccatum  patienter  fuftinuit.  rv» 

JSiecQtq  eremplo  bocemur,  m mortis  t?ora  matime  moero 
re  poenitentia  opus  effe.  68s 

£iectyae  fgrotans  erpersbeltcti  fuit/ed  mojt  vt  conua- 

Fluit  iactantig  crimen  incurrit.  rst 

2lmiliaritas  foeminarum  Samfonem  compulit  ad  ne 
cem,3Dauid  ad  adulterium.  184 

5f arra  virgo  plura  ob  virginitatem  Pertulit  cum  vim 
ct  non  potuit.  4P5 

ifantinus  orando  mortis  periculum  effugit.  ur 

dfauflmtis  'i  3fouita,  facramentum  a columba  accepe- 
runt. fif 

dfelijt  monachus  liberaliter  bedit  ei  quifurart  vene- 
rat. _ . n* 

felicula  virgo  abftinentt?  virtute  roborata  cft  ad  marty  - 
ritim.  3j<? 

Jfeltcitaa  cum  feptem  filiis  pluribus  tormentis  fatigate 
martvril  palmam  rumpfere.  6ji 

iflocellus  paiTtombus  fuperatis  per'  patientiam  tandenr 
pr^focattone  beluf  interiit.  s?* 

^florentius  folitarius  pro  inferentibus  iniuriam  mconro- 
labilitertriftatur.  f6»* 

^fortunatum  peregrinifimulata  forma  abiabolo  fumpta  m 
fiamia  polluit.  ..  r4c 

4f  rancifcuo  beatus  apparenti  pauperi  cleemof?naro  elar- 

gitus elb 


I 


INP£X  OP&R.IS, 

JfmncifcuB  beatos  fe  co;am  bormmbuG  vtlipencfere  iu(TTt 
• vt  vitaret  tnancm£jlo:ip.m.  a,% 

ifr;nafaioamato:paupcrtati3  vcftes  fuaspaupfri  be* 
d|t« 

^ranctfct»  vi#  in  contemplatione  £erafb  in  fbccte  era . 

147 

jrrancir  us  rna  tunica  contentus  fuit.  >97 

y rannfcus  fune  bure  fe  verberabat.  }i  A 

jffrancifcus  pipcxbus  obtinuit  fontem  a bomtno.  irr 
rancifcus beatus  in  ninem  (e  imrnerfit.  4x7 

wrvncifcum  o;antem  biabolus  tentauit.  i$g 

irrnunfcuofaccrdotee  femper  bonoie  mapmpptofccu- 
tua  efr.  J67 

jnWf  ifctw  m bpmibug  magnatum  a df  monibus  verbera 

iFrancifco  afltduitae  plotandi  bebetanerat  vifbm.  : v 
477«. 

^rrancifcuo  oblique  fufpitionis  culpam  m fratre  caihga* 

®(t»  #»*£ 

- Pff factus  eft  pcftqnam  marimrs  in* 

firmitates  tncumiret-  fS9 

francikuQ  poft  dj  • iftum  vadens  paratus  erat  omnia  cd 
uerfa  pari  quam  a ptopoOto  recedere.  663 

^aUuoobobedientiam  fratris  bomuit  vxfum,  22 
bocuttnon  folum  mandati  rem,  feci  et 

tam  verba  effit  perpendenda.  ' 

45alla  viduata  nubere  noluit. 

4^aUa  vidua  omnes  infiroutatesperpett  maluit  quam  ad 
coniucnum  redire.  r H 

^t^mzgralnt3  * D?at0  ^etro  vtruot*  W*atat*  ejtfcac 
^abpamtie  mendacium  attulit  falntc  m,  ™ 

^om9rn  bu?  exerciti us  ccnucrfus  a contu&e  fl 
tupacta  quam  victpaa  acquifimt  religionem  mgrcffu^ 

^SKRSffisra  ****£ 


INDEX  OPfiRtA 

AerittlntiO  epifcopno  lec tnrnfuum  emere  ftraurt,  «-* 
iubuenir ep,rcoptt8  naaf*'aS«w*  patientibus  oiatione 

germanus  epifcopua  tenuiflimocibo  contentus  a vino * 
awrmuir.  .jg 

tferaldus  nionacfeustempoietentationisad  orationem 

fugit*  » ^ 

ASl®3fta0WoMc111  conferuatunt.  ttr 
£e:nmtanus  elecms  a populo  bonoiem  fugit.  r< 

«eneoauduo  epifcopuo poenitendo  fanem  factuseih 
4?o* 

j5oar  monachus  bominum  bepiecattig  eft  p;o  infirmitate 
Vt  non  eligeretur  epifcopus.  f4t 

itresome  antequam  pontifee  vibia  Iftome  renatet  erat, 
fed  Tua  pzopter  bentti  birper/tf:nWttacbi. vitam  bur it*  a 
6 rcgOMua  aliquando  angelis  fub  foima  mendicantium 
eieemof fna  3 el  argitus  eft.  t? 

tfregoiius  interdum  Cfeiiftum  tpoipitio  accepit  in  perfo- 
na  pauperum.  ** 

^regoiiuo  piunud  papa  fuit  qui  fe  feriium  fertiorum  ap- 

jSrcgoiiuo  befperan8  fe  pdile  effugere  eptfcopatum  boui> 
fe  condi  7 ejcooztm  fecit.  <■? 

& regoitus  epifcopus  panes  fyoideaceos  efttabat.  $44 
J5  regoiius  papa  Uleurberio  abbate  inreiccdenteiewna 
re  potuit.  .« 

JB»  regottua  papa  coipus  Cfcifh potrigens  mulieri  in  car 
nem  verrunt  eft.  frA 

/♦regoiius  ndbuc  abbas  quendam  fratrem  be  grauifTimts 
poenis  Uberauit.  ri? 

/» rego  itus  elegit  quamdiu  umeret  languoiibus  agita  r»  <s 
biduo  poft  tnoitem  m purgatoiio  vccari . j»<?y 

^►^Oiiuomartti  capitis  amputatione  marttiiumfum- 

t(  gnes  virginitatis  fulgo:e,infamemIocut?onctta 
uit.  , 4?6. 

_ _ Ipagnes  Vgo  ferro  mgtilaf , cui  ignis  pcpccrst.e  ii 
Jfc>ero  abbas  biabolo  credens  cecidit  in  lacum:?  poft  tri  - 
duum nuferabilitcr  obiit.  647 

flptlanon  palfftmus  bifperfis  tempoialibus  eremum  in- 
greditor. . . f* 

Clarion  flebat  quotidie  fe  cum  fratribus  ftabitar e pio- 


H 


INDEX  OPERIS  : 

^Itnl^n^n^abSaquod  ptomercede  vectoti  MrriUoS 
gelium  coepit  offerre.  A 7® 

Hilanon  abbas  vifoSntonio  mutauitljabitum,  vafra  ere- 
mo fruebator.  ^ „ f* 

Htlnrion  abbas  corpus  fuum  facco  tegebat.  i9« 

jbilarion  abbas  pectus  pugnis  cfdcbat.  4l® 

jrtilarion  abbas  fuperbumo  nuda  cubitauit.  94 

jfttlarion  nunqua  ante  folia  occafum  cibum  giifcamt.  ?u 
Hilarion  abbas  tn  ettremis  laborans  apertis  oculis  loque 
batur.  . - . 699 

Ipilarion  abbas  arma  latronum  non  timmt,oumaomot- 
tem  paratus  fuit.  . 6j|£ 

Hieronymusbe  laud ibus  eremitarum.  8$ 

Hieronymus  eremi  mcola  fuit.  39 

Hieronymus  in  cremo  corpus  ftmm fatigabat.  9$ 
Hieronymus  magno  ftudio  legit  biuinao  fcnpturas.  in 
©ilariou  fcnpturas  quafl  beo  pr?fente  recitabat.  irt 
Hieronymus  faecea  tunica  erat  indutus.  »97 

Hieronymus  nc  manfnetudine  contentionem  fugiebat. 

Hteronymustn  contemplatione  mermt  audire  ingentem 
bulccdmem.  144 

Hieronymus  fide  Ckrifti  fidem  Sabiniani  ejttiprit.  if  t 
jpierontmusIDcmetnadem  virginem  l2ortabatUr,vtpor- 
fetfaiuare  animam  fuam.  ?iz 

apieronymus  bie  noctuq?  laboribus  verberibus#  corpus 
ftmm  fatigabat.  " ?r r 

Hieronymus  corpus  fuumieiunilo  ? vigilifsfatigabat.}$i 
Hieronymus  coipo: i in  iuuentute  tufta  alimoniam  tribucn 
dum  ait.  3f4 

Hierouy mus  t>icit  quofdam  per  feptcnnmm  lllutflre.  404. 
Hieronymus  monuit  Celanttam  moderatam  cITe  Termo 


nis.  *t<o 

Hier ouymus  bocuit  non  omni  tempoie  elfe  loquendam. 
Jbidem.  - ' 

Hieronymo  quotidie  gemitus  lad?ryme«  erant,  47  r 

Hieronymus  in  ectremiscorpus  Coniti  rumpturusfuper 
Tjumwn  fe  bepom  fec  it.  rzi.  690 

Hieronymi  interccflione  tres  viri  a mortuis  (lifcttatifunt* 

708. 

Hmont  ad  pr^dicandum  eunt  iaqua  fubmimis  effc » boncc 


407 


INDEJc  OPERIS. 

JxMenitranfiref.  tft 

toti loptesbt  ter  manem  cum  filio  pacificautt.  174 
ftiuo  pjesb^ter  ieiunia  ecclefi?  m pane  r aqua  ieinnabat. 
vs. 

Ipinonfe  benignitatem  quadam  ama  offendit,  39$ 
^pfiusSfus c?61^0  ccle&?antt  Slolt)u0  &neus  fUper  caput 

Ipiuonf  pieebYtero  monenti  intendens  in  tmagt nem  era- 
cifict  oculis  obijtotando.  S99 

Spippoliti  memb;a  bmtdi  potuerunt,  Cbitfti  vero  amoi  ab 
eo  Tcindt  non  potuit.  6 19 

lpofnaldusrer  folitus  erat  quotidie  paupere©  alere,  r* 
Ro:  abba©  fetentiam  Itterarum,  non  ftudio  fed  oiattone  t>i 


dicit. 


ut 


jtyonoiatud  abbaaadfcuc  puerulus  a carne  abfhnebat. 
)44* 

Ipoi  abba©  T?erbi©  radicibus#  fudentatus  fuit.  34$* 
Jpofpitiuspane?  pomis  vefcebatur.  ?4>g 

Iponopbtiu©  f?erbts  fructibus#  contentu©  fuit,  ^bidl 
IponopQtiu© nullum  certum  locum  bpmnendibabiiit.94 
apofpitius  monachus  ferro  folebat  lumbos  ptfeingere* 
$16. 

Iponotatus  timens  tangere  cotpns  Cbiidia  C^tt  do  me- 
ruit communicari.  f 19 

Xpugo  abbas  oiatione  tentationibus  reditit.  6)9 
Rugo  abbao  erfcoitationibiis  fratres  fuos  a tentatione  it 
berauit.  640 

IScobus  mafot  apoftotoe£fciletem  SDagum  ad  fidem 
conuertit.  i7f 

3facobus  iudus  I?abm't  amiculum  lineum.  294 
3acobus  iudus  vinum  r ftceramnon  bibit.  54* 

3reremias  mandatum  accepit  ne  vjeoiembuceret.  41  x 

§acob  (Imulauttre  ede  piimogenitiirn.  37  r 

scobus  Srtuatus  poenitens  gloiiam  meruit.  467 
Jacobus  Renodatus  fperans  mtfertcotdiam  adeptus 
eft.  ~ 190 

labeivjcoaSBberSijaramadactointempote  clauo  inter- 
.fecit.  4n 

3acob  manfuetnbine  fregit  odium  fratris.  391 

3acobus  2lpodolus  bicitconfeflionem  faciendam  inui- 

fero.  4 H 


INDEX  OPERIS 

3ftias  in  buas  partes  foetus.  •>  *7* 

peremtae  loqui  fe  negabat.  . . 400  *4r 

3aco)>  lippientibus  oculis  ptorpejit  qttoa  ptofptcere  non  . 

potuit  quibabtut  Panos  oculos.  f7*. 

3acob  inaiot  ab  Herode  Sgrippa  capite  betrimeatur . vs 
3acobusbeartuatus  confununauit  martyrium  mflectione 
capitis.  610 

0acobus  mato:  lapidatus  f ullomfq?  fnfte  interemptus^ 

§4?ob  2-aba  feruiuitiererum  fucceiTu  potituseft.  66$ 
acobus  apoftolue  vitam  piffentem  vapotem  appellatur. 

3efas  fuach  iubet  os  cuftodire.  40® 

'kcbw  rej:  pz opter  obedientiam  regnare  meruit*  ?rr 
3cfUs  liracb  mo  ttte  memoriam  adducebat  biccns:  memot 
cito.  . «77 

fgnaciusptefocatisleombusmarttiijatuseft.  6os 
Jnanem  gloriam  <Cl?riftu8  vttarebocuit.  . u 

Inanem  gloriam  vitandam  cfTe  beatus  antonms  btrit.j* 
Jofapbat  in  bieaucnir  regio  filius  Sarlaam  ercmttf  fala 

bii  per fuafu  terrenum  regnum  contemput  ptopter  Cfcil 
ftunu  ‘ * 

3nauaritiam.  ....  6r 

3n  opulentiam  'i  lujeum  clertcotum*  74 

3n  impudicos.  . 4.49» 

joljjannes  patriarcha  panperes  non  aliter  quum  bomtno» 
fuos  appellabat.  . _ ’ . tS* 

3ob3nnes  monachus  fgvptius  vetuit  be  fe  bicere  bona 
ad  vitandam  vanam  gloriam.  $8 

panneo  patriarcha  moriens  beo  gratias  egit  quod  ni- 

^onas^bewmtre  cetiad  benm  clamabat « liberatus  eft.ut 
3ob  annes  JDztifianain  a mortuis  fufcitamt.  m. 

JobannesChiifoftomus  ab  3maotsabeo  protectus  elr. 

Johtmneet gaulus  Cerentfaniptffect»  filium  a bgmone 
liberum  reddidere.  . . ***- 

Tfobannes  abbas  nunquam  fuit  iratus.  *7f 

joab  jffbofetl?  7 amaram  fub  bolo  interfecit.  178.*  179. 
Jobannes  ffndone  amictus  fiut.  »94* 

30hanncs  abbas  opere  fabuli  tempus  terebat*  $o$. 

jobannes  baptifta  locuftas  comedit*  i4r 


INDEX  OPERIS. 


Jobannes  ptesb* ter  crudis  berbis  t aqua  frigida  fuften 
tatusfllit.  549 

JTofepl?  finjcit  fe  fratres  (bos  non  nofle.  37 r 

fofepl?  mwfllmi  ingenii  adolefcens  fuit.  391 

fob  poemtmt  fe  locutum  efTe.  5 99 

fobannes  nunquam  locutus  edcnm  mulieribus.  410 
Fobannes  eremita folitariebabitauit  triginta  annis.  83 
rof?annes  eremita  tribue  continuatio  annis  detitfemper 
OiaUltCp.  8f.ro8 

Jobannes  patriarcha  ejcemplo  populum  bocebat  audire 
totam  milTam.  iit 

3ofue  o:a  nte  fol  ? luna  immoti  deterunt.  ira 

3foacI?a5  rejc,  oratione  ab  iniuria liberatus  ed.  ibidem 
joraphatmimicosoiationefugaurt.  «9 

, 3obannes  fuit  tnfpintu  -r  audtuit  arcana  bei.  14* 
fobannes  apodolus  in  fide  venenum  bibit.  158 

$on  athas  erga  Danid  amicitiam  non  immutant.  u 3 
3ob  cbaritatemerga  pauperes  odendit. 1 itf 

jobanncs  £leemofYnarma  nepoti  initmam  facienti  ei  be 
nefecit.  154 

> 1 3of?annes  JDamafcenus  imuriam  dbi irrogantem  a moi- 
te  liberatur.  ..  Jbibertt 

fobannes  captida  foxmam  piedicandi  ejtbtbuit.  142 
3ofapbat  ret  correptus  ed  propter  amicitiam  factam  cum 
«Dcbodarege.  1S4 

^fobannes  Baptifta  be  pilis  camelorum  vefttruefuit.  19« 
lobamus  pontificis  equi  vfiis  facerdoti  bonotem  tribuere 
bocuit.  zef 

5obannesmonacbus  fubcaua  montis  rupetreis  annos 
recte  perfhnt.  «7 

fobannes  abbas  nibtl  aliud  quam  corpus  Cbridt  guira- 
bat.  511 

5obannes  abbas  nunquam  aliquid  bocuit,  quod  prior  ipfe 
nonfeciflet.  55* 

5obannes  abbatis  buo  bifcipuliob  obedientif  mandatum 
fame  interierunt.  yss 

Jobannes  Cadianusbicitbcoplacerevolentibus,  (denti- 
um  ede  neceflarium  vel  beo  loqui.  40) 

5ofapbstrejtluda,  unploransbeum.mermtaujrfltfl.  45-7 
3oram  rege , poenitentiam  agente  fumum  inopia  conucr- 
faed  in  fummam  copiam.  Jbidem 

3oacb33rep  poemtiria  egit,  abatuscd  dii  fdliiato**lb»d* 

cc 


/ .1 


\ 


INDEX  OPERIS, 

Jo^Ph  adolefcens  a nomini  attritu*  confentirt  noluit, 
lob  gaudebatfe  non  eflfe  becepnim  fuper  aliena  (41  f . 

muliere. 

fotj-mnes  B aptift  i virginitatem  meruit.  ibidem 

fobannea  euangelii*  i virgo  erat.  41  * 

folias  rec  pernitens  ommum  calamitates  binertit.  479 
fob  luflua  carnem  fuam  cinere  operuit.  46 1 

fol?  innes  £ iptilta  Miriffimam  poenitentiam  egit.  46P 
fohannes  apoflolicurafumtu  peccatote*  ad  pxnitentt 
am  trab ere  fuit.  475 

3fob  rectum  a bcotp  pwbatum  ,#u»  babitatozesiudica 
runtimalrum. 

3fot?anne8  epifcopua  etiam  publice  peccantes  abfcntes  ta- 
ran  vetuit.  ng 

Jofcpb  tn  fe  fratrum  intiidiam  beneficio*  um  relatione  com 
pcnfauir.  74* 

jot>  ab  omni  femper  ptotfus  vindicta  fuit  alienus.  ppi 
3[ob  be  patientia  vbup  terrarum  laudatur.  759 

3fob  amida  famtate  bonisque  tempotaltbus  patientiam 
feruabat.  ps* 

3[oT?annea  Baptifta  in  gratia  adulter?  obtruncatur.  r9S 
30  b fottt8  bei  arieta  tnconcufTus  in  mbulattone  perfhttt. 
<wr» 

Iohannes  B jpttfta  perfeuerauit  in  abflineuti?  ptopoiito. 
Jobannes  abbas  non  comcdit.nift  occafus  fous  (654. 

adedet.  » 669 

5[ob  memotiam  tttottis  in  omnibus  habuit.  67r 

johannes  Bicenioff  narius,  memoriam  mottis  nunquam 
dereliquit  679 

JoUie  in  ectremis  filios  Jfrael  hottabatur  ad  obfernantr 
am  legis.  68p 

fobanues  anachotita  biem  obitus  fui  niu  pt?fcruit.  689 
jobigenia  Bgippi  regis  filia  caflitatemvomt.  4*c 
ffiac  monachas  indignum  fe  tudicabat  facerdotio.  p» 
Jfaac  patriarcha  femper  qufiiuit  vbi  tranquillius  vmere 
podet.  % 7» 

Jfmiel  BodoUam  incautum  necauit.  179 

3dem  feptuagmt  i viros  eodem  faciriote  necauit.  3fbidd 
yrrtelitq  9 periculis  bberatt  funt . ' 47» 

3faac  monachus  bies  tres  x noctes  totidem  continuos 
otanit.  109 

Ifaac  mala  libi  inferre  beffderanribus  cibos  obtulit,  p?» 


INDIX  OPERIS. 

JSm  per  ef citatis  errotcm  td  pofteritatis  f bf  felicitatem 
a oeo  ptomtflam  perueme.  r-jt 

Ifaac  Deo  fidelia,?  m finem  perfetteranit.  66t 

Ifrael remerarif  De  idololatria  tnbumttaben  « £ad  fodi 
cauit.  ri9 

Judocua  regnum  a fratre  oblatum  acceptare  nolnit,  clam 
pzofugit.  s 

Judocua  pio  modico  pone  accepit  bturn  nauca  plenaa  fro 
ctibuo.  14. 

Judocus  Britanni?  De  regtun  fhrpe  in  eremum  fe  tranftu  - 
lit.piopterinanamgloxiam  vitandam. 

Juuenalio  epifcopue  vmua  increduli  poena  moltis  cautam 
credendibedit.  tft 

fudit  f?  ieiunija?  abfhnentiacertauit.  3 rt 

uUanuebofpitatot  poenitendo  foctuo  eftc?li  habita- 
to:. „ ....  47» 

Juftuaepa  fugiebat  Dignitatem  folttudinem  tntrano.  rs 
Judas  Cbaddfue  aurum  ? argentum  rec  ufanit.  6* 
judocua  non  Dubttauit  eligere  rolttudmem  pio  regno  Sii 
tannte.  , *7 

Judttbin  terram  pioftrataotamt.  wj 

Judirl?  virtute  oiattoma  ipolopbemem  pioftrauit.  r** 
Judaa  «3ad?ab{uo%o:ationibu0  magia  nuam  armis  Debel 
lauitfeoftee.  ^ fi» 

Judae  Defperano  Damnatus  efr.  188 

Jiidttb  vidua  ictunio  ? otatiombue  munita  erat.  314 
Juditfc  figmento  fug?  ab  ibebigia  veritatem  piomiffam 
impleuit.  . i*® 

3ud?o8bominu0  tutatus  eft,  quomam  eum  muocaue- 
runt*  «v*  ..  . ,4«* 

Julianus  martvi  cum  BafHtflTa  , cafhtatem  feruamt. 

4.1  f. 

Juditf?  viduitatem  piftnlit  nuptiis.  ..  41* 

Intona  virgo  mumtaflgno  crucia,  magifs  Cf  paamruppU 
tari  non  potuit.  ..  _ . 417 

Judao  Jfcariotes  falfo  iu dicio  perditionem  vocat  vngue 
tum  quo  faluato:  perfunditur.  «4 

Juliana  virgo  capitia  cefione  martyr  effrctaefr.  «17 
Julitacapttts  amputatione  marttuumfumput*  610 
jnltana  virgo  in  carcerem  poft  poenas  recepta  Diabolum 
. vmtit  ' 9f7 

3nftma  virgo  recipiens  in  feruitutem  Dfmonem , vjrgi- 


Index*  ope rjx 

•bfeatem  fe  vomite  aiterens.eruce  lignata  bifparuit.  st-s 
Juffiio  monaebua  interceffione  beati  giesoiii  a purgato 
rio  uberatus  dt»  7tt 

3 uda  ZDacbabeo  tcfte  cfficar  eft  otatio  pto  befunctis.  ?t| 

KE  Unegundia  Jpenrict  tmperatotia  comunt  poftobi- 
tum  manti  reltgioem  mtrauit.  tt 

Runegundis  virgo  fuper  cadentes  vomeres  inof- 
ambulauit.  4a.K 

Smon  monachus  moti  ptfoptamt,  quam  epifcopuo 
viuere.  fj, 

Xambcrtusob  obedientiam  ebibitam  abbati  ment 
it  reditui  in  ddem  epifcopatus.  j6f 

Xatro  fperauit  confequi  mifericotdiam.  tn<s 

Xatropoenitensadparadifumenolat.  46* 

Xaurentius  leuita  tbefauroo  ecclcfl?  bedit  pauperibus.  1$ 
Xaunoniaricus  abbas  otans  a b?mone  tentatur.  i*g 
Xaurentius  ob  Cbttft  i amotem  mart?tium  epulas  voca - 
Wt.  , > 6ts 

Xaunontancus  abbas  otans  in  eccleua  biabolus  lampa- 
dem  cjctintit,  remccnla  biuinitua.  6 rt 

Xeonardns  natione  gallus  Dilargitis  facultatibus  Tuis 
religioni  fe  tradidit.  ' f 

Xeonardus  in  curia  regis  salitarum  ptgctpuus  inequita 
niam  btfccdens  fugit  epifcopatum.  ?? 

Xeo  papa  caftitat is  amote  manum  (ibi  abdidit.  419 
X eonardus  bona  oblata refpuit.  6$ 

Xeonardo  monacho  0 tanti, ferpens  in  Unum  eius  repta - 

Xiberalisalimoniacotpotis  1 fanguints  bomini  fuftenta- 
batur.  , 4 

Xiberalis  bominicis  btebus  commumcabat.cftcrisqi  bte 
busabfisefu  permanebat.  nt 

Xibertmus  monachus  ab  abbate  graniter  percultus,  tact* 
tusincellam  tuam  Ce  recepit.  f-f-s 

Xibertmus  ptepolitus  acciptentibus  equum,  etiam  Aa  gei 
lum  bedit.  r7* 

Xotb  angelos  accepit  in  bofpitio  .in  fpecte  peregrino-  < 

' rum.  ' 5* 

Xodouicus  tfallomm  rejt, cilicium  pottauit.  914 

XodouicusrejtjSallotum  bum  fgrotaretnonin  feric». 
fed  incinere  tacere  voluit.  69* 


INDEX  OPERIS. 

'Xncns  mantbua  poft  vocationem  labozatrit.  jet 

Xucia  pzopter  elecmofvnas  tU?fa  manftt  a flammia  19 
Xucia  virgo  letaliter  vulnerata  moti  non  potnit  bonec  eu- 
cbariftiamafacerdotefumpfilTet.  / . r ir 

Xucia  in  igne  polita  calotem  non  fenlit  fnreno  igitur  Itctot 
enfe  transfodit  6ir 

Xucia  virginitatem  vit?l?abutt  clariorem  luuene  cui  pa- 
cta erat.  _ „ 4|* 

Xupua  regia  ftirpe  pallia  ottuapto  mdefinente  mcflo 
tfjeraaro  bona  fua  pauperibus  elargitus  eft.  7 

Xupua  epifcopu6  quofoam  clericos  otatione  ad  contineit 
tiam  addujttt.  «9 

Xupua  cpifc  optio  ciuitatcm  JEUtilam  piecattone  libera- 

utt. 

Xupua  arcbiepifcopua  a bomwo  vinum  ptecatua  eft. 
Xupua  epifcopua  aiebat  non  offendere  obloquentium  ver 
ba  quem  ptoptia  non  inquinat  confcientia.  f »8 

Xupua  epifcopua  patientia  quam  fcabuit  mimico8  man- 
ftietoa  reddidit.  fts 

MSttfceua  publicanua  ftatim  vt  a . Cl?:ifto voca- 
tus eft  teloneum  reliquit!.  . * 

XBaria  «Dagdalena  % ZDartlja  venditia  bfredi- 
tatibua  fuie , pecunia  pzoiecere  ante  pedes  apoftolozfi.  % 
XDartinuapauperi8  nuditatem  bimidtatg  cblamfdia  fu? 
parte  operuit. 

ajartbaCbiiftumbofpitiorecepit.  ■ ,*r 

3CParia  gallica , vt  humilitatem  leruaree  vitam  folitariam 
bunt.  44 

XDartmua  epifcopua  feruolbommiftrabat.  4* 

XUarcua  euangcltftavt  facerdotio  reptobua  Raberetur, 
pollicem  fibiamputauit.  .... 

«Dartinus  epifcopua  frangebat  fomnf  mollitiem  lectulm 


«Dagnibonua  epifcopua  facile  impetrauit  captinotumlibc 
rationem  £tfreo  n® 

«Dana  ZDagdaleita  aflidua  meditatione  beum  nunquam  W 
mittebat.  . *4® 

«Dariam  SegtPtiacam  Zojimaa  ozantem  cotpote  fuper 

' Ptara  toimenta  fuftinuc 


91 


runt. 


Cc  1 


INDEX  OPERIS. 

-IDarta  becegnieo  lepi?  moibo  affectis  feruiebat  in  cbari 
t&tc*  t xi  r 

3B)3ri8  S^SYPt  i8c  i mida  tn  wwio  vicit*  193 

XDana  becegnieo  virgo  flagris  acriter  biftringebat  fe. 

XEaioms  eptfcopus  teiurians  niT?tl  pzoifus  guftabat. 

■XE  arent  me  pane  x aqua  vtctitauir.  i4.9 

JQJartba  virgo  poft  mottem  bomini  quotidianum  feruauit 
• ietumum.  ... 

ZDagdalena  biuinis  a Umentia  fuftentata  eft.  *« 

XDam  becegnieo  pane  i aqua  contentus  fuit.  Sbidetu 
Sttianam  monacfci  benignitatem  oftendit  aper.  & t 
XDartnue  foiitarius  vtfum  pzo  aflno  l?abnit.  >4.9 

XDajtentii  abbatia  manibus  infidere  anes. 

ZDamnuo  folitanuo  folua  fcabitabat,  ne  mulierem  afpice 
ret.  4^f 

XDargarita  virgo  fponfum  bimiflt  cafotarioamcee.  4 44 
XEarccUmus  papa  poemtens  gaudia  meruit.  454 
XDaunUusrptfcopue  poft poeni tudinem  cflam  ingrefiuo 
eft.  4.7i 

XDaioruo  arcbtepifcopus  bignitatem  fugiens  eremum  m- 
trauit.  fg 

XDartinus  eremita  nulla  bifftcultftteab  eremo  btfceflit. 

89. 

ZDaria  XDagdalena  amis  triginta  tn  beferto  virtt omni- 
bus incognita.  9o 

amana  fiegtptiaca  biu  in  beferto  vijtit  vitam#  m eo  con- 
. cluftt.  9t 

martinue  monachus  totam  mifTani  audiebat.  no 
aooarrinus  epifcopus  etiam  fabotando  orabat.  m 
XDaria  virgo  mater  bei  multum  orauit.  n* 

2Dartf?a  centies  tn  bie  oiabat.  tT4m 

zvaximum  monachum  Mabolus  tentauit  fuperbia.  137 
aQJaria  virgo  bei  genitric  lectionibus  vacabat.  irs 
XDarcelle  viduf  ardo:  incredibilis  erat  ad  biuinas  feri- 
pturas.  tr9 

XDanaflee  petiit  mifericotdiam,?  ecauditus  eft.  tn& 
ao>attbfU8  tzacT??us  mifericotdiam  confecuti  fiint  fpe. 
187. 

3®  ana  arpagdalcna  fperante  peccata  btmifTa  funt.  19* 
«cana  acgtpnaca  pwratcnttgm  48W  nafcritOKlS  adf- 
ptaeft.  3t>idcor 


\ 


INDEX  OPERIS. 

ZDaria  neptis  fibta?  peccando  nuTericoidiam  am irent. 

poenitendo  recuperauit.  ,92 

atDaria  mgdalena  amo»  Cfcifh  mundG  conte  mtTit.  ut 
ZDacentiuo  abbas  virtute  cljamaria  aliquos  ad  fident 
conuertit.  1?x 

XOauruoa  perfeqoente  liberatus  eidem  vttam  impetra- 

iDaria  ZUagdalena  t zDartba  euangelium  pifdicarut.irs 
SQOartmueepifcopue  fa  eidotrmpntulttimperatoa.  ie>r 
2X)aria  Aegyptiaca  faerrdotee  bonoiauit.  i6t 

a&arceUmt  face  rdot  is  ignis  bonoiem  bemonftrat.  xos 
.2Daria  virgo  in  templo  latoiauit.  310 

. XEaiotuse  pifcopue  femper  cilicium  gefhtauit.  314. 
aiEacbanofaccue  fabulo  repletus  contra  tentattones  re- 
medio fuit*  ,J4% 

«Jartmuemonacbus  vt  eoagandi  facultatem  rumperet 
catena  ferrea  pedem  fato  affijttr.  »6 

2Daria  Aegyptiaca  quadraginta  annis  berbte  fuftentata 
fuit. 

Jpana  JDecegnies  tnbuoanms  in  pane  e aquateiunautr, 

2Darta  JPec egnies  cum  marito  cafte  vivit.  4 40 

XDanafiee  ret  voemtene  mtfertcotdia  confecntue  eft.  4 r 9 
JlDardocbeo  ad  beu  clamate,  JDeus  tiberauttpo.ifra.  4 6t 
aCDaria  foto;  fiaron  conimifliim  boluitt  veniam  meruit. 

akaria  pnot  confoiari  meruit  que  fcuberins  Zacbiyma» 
fudit.  479 

EDaria  Aegyptiaca  carni fermendobeum offenderat, eum 
qnecamiecafhgatione  placauit.  48K 

. XDaria  mater  bei  virgo  electa  cft,vt  beum  pareret.  431 
XDarcue  Solon , quindecim  annoe  Itbidmt  bedittis  tan- 
dem conuerfno  totidem  beoferuiuit.  387 

ZDargarita  virgo  coipoiis  cruciatus  pati  maluit  quam 
matrimonio  copulari.  434 

2Daria  ZDecegniee  fub  miffa  fotml  pueri  vidit.  r n 
XDaioio  epiteopo  ot^teangelue  facrS  communionem  ter 
poiretit.  rif 

2Darcu8  rcriptoteucbanflid  ab  angelis fufcepft.  3bi d* 
ZBana  XDagdaiena  tn  extremis  laboids  amattmo  ccmo 
aDartinusepe  mimicis  pio  inmru  bene-  Cnicata  cft.r  i* 
«cium  referebat.  r/4 

Cc  4T  ■ 


INDEX  OPERIS. 

Matrona  qu?dam  aluit  viduam  patienterfuftinens  flbffo 
lunantem.  ....  , T67 

Mato  er  tinus  abbas  vifum  ad  rapiendas  oues  vcnditait- 
dasbc laqueis  emoluit.  , rn 

Mammes  feptenma  puer  patientia  crudelitatem  thunno 
rumfuperauit.  6ot 

Marius  cum  vtoie  % filiis  patienter  capitis  truncationem 
fnftinuit.  , 6or 

Marcus  7 Marcellianus  fratres  7 mart?:es  lanceis  con- 
foflipatienter  martyrium  adepti  funt.  608 

XDajcimus  martt:  obiutus  lapidibus  marttafi  adeptus  e. 
Macfcabfi  fratres  feptem  cum  matre  truncatis  (jbide. 

membiis  interiere.  f94* 

Margarita  victo  Diabolo  flgno  crucis  capitalem  femen  ti- 
amrubijt.  617 

Mattl??us  cufpide  transfijtus  eft.  cgg 

Mattfcias  lapidatus  fecuricp  percufliis  interiit.  ibidem 
Marimai  iDonatilla  amb?  capitis  abfciflone  palmam  mar 
ttnf  fiunpferunt.  6u 

Macfearius  abbas  non  obftupuit  bgtnones  Decubans  m 
fepulcbtis  ■„  . _ . 64r 

Mamnus  epifcopus  biabolum  transfiguratum  10  angelu 
lucis  verbts  Cfctftt  vicit.  6r<* 

Margarita  virgo  in  carccre  poft  toimenta  glutita  a Dgmo 
neeuomiturfana.  , • 6ts 

Maria  Magdalena  perfeuerans  ad  fepulc^ium  Cfciiftum 
meruit  videre.  „ . 6'jt 

Martinus  epifcopus  obitum  fu um  multo  ante  p tgdirit  nec 
moti  timuit»  6$r 

Maria  MagdalenaljnmiTtter  ante  altare  pioftrata  fpin- 
tum  tradidit*  70© 

Martia  virgo  DeceflTura  lampades  accendi iullit.  3fbide. 
Man?  2jeg?ptiac?  in  fine  vitf  fu?  falutare  viaticnm  a Zo 
jima  abbate  accepit.  Soi 

XDedertcuff  abbas  quendam  monachum  a camis  tenta tto 
nclibcrautt.  418 

Melama  vidua  poftqnam  peperit  buos  filios,  monafteri- 
umintrauit.  449 

Metron  confefio:  poft  poenitudinem  beatitndmem  ingref 
Ais  eft.  47 r 

Menn?eremit?  paucula  tantum  apum  aluearia  victum  fup 
pcdftabant.  69 


INDEX  OPERIS. 

aDederici  abbatia  cilicium  etiam  alijs  contra  tentariones 
remedio  fuit.  $14 

ZCendaciiim  perniciofum  quid.  574.^8 

ZDedarduspresbvtervaftatoiem  vinee  fu?  bcprependft 
tUefuimp  abfoluit.  973 

2Deroluo  monachus  c^iftens  in  quiete  vifa  eft  corona  e ce. 

Io  labi  fuper  caput  etus.  694» 

JttHcheas.  propheta  2Ldjab  nifjil locutus  eft  ad  gratiam* 

571.  v 

XDtcbol  vro:  JDawd  binina  vltione  punita  eft*.  quia  rege 
JDauid  bcfpe  jcit.  fjt 

3£PtpI?ibofetI?  pedum  ggritudo  contulit  vt  bintius  vide- 
at. . f79 

ovfeo  abbas  videri  noluit  propter  vitandam  manem 
gloiiam.  58. 

aaovfeo  feruenter  oranit  pro  fiiltfs  Jfrael.  tot 

ZDo^fes  pro  rDsrta beum  orautt:  -i  a lepra  curataeft.ii7 
ajo^feo  ec  malitia  populi  nunquam  commotue  eft  vt  bea- 
nda ceree  effis  re  t.  3bidc 

jQOonacbiin  Segvpto  ftrictiffiimG  lilentium  feruarunt.404 
aDonacl2u0  quidam  poenitendo  gaudia  etema  mgr effius^ 

ODotfea  monachus  poft  magna  peccata  multa  d?a:ita-.* 
tia  opera  operatus  eft.  469 

jCDovlesabbasrectocorporeorabat.  *oS 

XDovfe  intercedente  pl9geacgtPf‘  ceffisbant.  *tf 

3dem  oratione  fororem  a lepra  nmndaiut.  ns 

XDovfes  veritatem  fidei  f?pilTtme  oftendit,  i6t 

XDovfes  abbas  latro  fumfpemanacfcue  factuseft.  1S9 
JTOonacbt&egvptt  nullum  accipiebant  raft  obedientem  t 
laboiiofum.  , , . *09 

otDonica tluguftini mater  lugendo p:o  filio  orauit;*  ecaij 
dira  eft.  „ . .48» 

jCDovfeo  faluatur:  cuius  manfiietudo  egregie  appuit.  *9 1 
XPo^fes  abbas  ejeemplo  bocuitpoenttentifiatri  veniam 
mbulgere. 

atDovfes  illatam  libi  contumeliam  fratn  ftatun  tgnouit: « 
t»o2Dartafo:orefuflbepr?catuscft.  V49 

jtDovfcs  femelpeccando  prohibitus  efttntrare  terram 
promtffioms.  f6'* 

jQ3ovfcs  fepultus  eft  in  valle  terr?  Xwpab.  6S4 . 

stPutiua  abbas  eje  quadd  vifione  ad  fide  conuerfus  eft.  170 

Cc  f 


v 


N 


INDEX  OPERIS. 

st 

adepta  enf  Uert°  ***c&enft.  grando  imrerfcoidiain 
jSSwiu^  p20p:it,ri1  fiInim  obedicntie  caufa  ftibmcr- 

Sil'”  ^ 

^num8  9W>ae  CUfn  ftlw  octenn|wsrcflne  eft  monaftel* 

^rcol&SS«tS“rtr8ine  vert‘8  IftataK*? 

- »**ttlt*  vidua  fvgi  fecit  ne  nubere c oeeref.4 4.r 

S2d5SiS!S^Pt,,m  fnit  nf  vinum  biberent  «40 

Jiabucbcdonofot  pcenttene  famtati  regrctp reflitutue 

$EK  * «dttaeLtoan.pW 

mm>  «4 

SlCSma?rUU!!ifl  adl?oc  sonabat  uf 

/iiccta  martT:  cafhfarta  amoze  Unguam  benribua  MfT«a 

mifericordiam  confeci*  ** 
cumien»  ciuifatee  moituue  Icnguoie  8 fauauit.  « • 

fifeXtnTen^'bUer'Wm,UeMcUa  facr,*“» « 
^ne^“^s^"^">60mmt3eftl  CWtt»  ^ 

"«rinuepopofant  Pc  p:{dK?. 
ii  oe  pcrfeucramr  oibus  btcb*  vtfg  fafin  fenutio  teutf* 


INDEX  OPERIS. 

08edientiatriplej:eft.  i«9 

©bftetrices  maluerunt  mendacio  vti  quam  regi 
parere.  57« 

©ddo  coactusabbaseffectnseft.  n 

©dilo  abbas  temnium  quadragefimale  (n  pane  t cinere 
i nucto  faciebat.  «t 

©ddo  abbas  ei  qui  equam  abfgerat  veniam  petenti  in' 
dulfit. 

<Ddilonem  abbatem  D$mon  in  ejttremis  terrere  nonpo- 
tllit.  699. 

Olympius  firrian9  a CfenftopercnlTlis  eft  piopter  nom» 
nationem  trinitatis.  »7* 

©nefip^otus  piopter  fnTceptionem  apcfloloium  audiuit  a 
bommo.Uent  benedicte  patris.  n 

Onopljaus  tantum  verenda  folite  tegebat.  »9« 

©nopfcmsfej:agtnta  annos  in  folitudinevi#t.  ** 

©nopbtius  folitartus  tn  Deferto  coniti  tutus  Dominico  bte 
ab  angelo  facramentum  accepit. 

©nopbnus  folttarius  animam  erfealans  vtfus  eitab  an 
gei  is  in  cplum  tolli.  6S9 

©:atio  p:o  Defunctis  cibus  befunctotum  eft.  ua 

©zatio  mftorum  etiam  viuis  fuffragarifolet.  «9 

©tatioms  tempoie  Diabolus  tentatfpeciabter*  *4® 

©tatio  qutbus  veibie  facienda  ftt.  *°4> 

©rationes  ab  angeto  offeruntur  Deo.  *i6 

Czettee  fuper  lectum  ferreum  vftus  patienter  mart?tuim 
fumpfit. 

©t^tlip  abbatifTf,p:o  ftragulo  vtfina  pcllis.pto  puluiilo 
fatum  erat.  . ...  99 

©tbilia  virgo  legnmmtbus  v pane  vfa  fint.  ?r4- 

©tbilia  patrem  ptectbns  libcramt  qui  mottem  ei  macb*- 
natus  eft.  ..  • 

©tbilia  virgo  c?ea  nata:  beo  gratias  egit  tandem  vtftun 
recipere  meruit.  n* 

Flula  Romana  nobilis  genere.potens  biuitiis.  R<v 
m?  pzftuittJBetblcbem:*  auro  tecta  fulgentia  in- 
fotmts  lutt  vilitate  mutautt.  9 

•paululus  SI  olanp  vtbis  epifeopus  feipfum  m eiecmonf- 
nam  tradidit.  ^ ^ 119 

•paula  vt  cleemofgnam  Daret,  peemuam  mutuo  acce- 


>.  *, 


INDEX  OPERIS. 


-^stilas  apoftolus  pigcepit  bofpitalitatem.  ut 

paulue  apoltolus  bocuit  vitare  inanem  gloiiam.  57 
p^conuus  abbas  infimus  fratribus  biligenter  mtniftra- 

Paula  Romana  omnibus  inferiotem  fe  gerebat. 
paftumius  monachus  renuit  acceptare  abbatia  hono- 
rem. ^ 

paulus  munus  eremita  a tuuentute  babitamt  in  fpclunca 
fajtea  vfip  ad  moitttn  fuam.  79 

paula  Romana  fuper  bnrifltmam  brnnutn  quiefcebat . 99 
paulus  apoftolus  claudum  a natiuitate  fanabar.  n« 
paulmua  epircopua  er  cbaritate  filium  vidue  redemit.uo 
paeummm  ad  cultum  bei  adduxit  cljamaa.  ibidem 
panufius  jDbaid?  in  cbaritate  ab  impudicitia  auertit.  m. 
piopter  cfcanta tem  pto  incredulis  tenemur  otare. 

^ gelSm it piliopn0  p?,mu0  in  &com  fidcm  c btifti  euan- 

patjur  ma  cuidam  viro  cum  vjrote  comparatus  eft.  ^r 
paftot  atbaa  bocuit  pacem  etia  cum  inimicis  baberc.  ns 
pax  mala  beteftanda  eft. 
pax  Amuleta  fugienda  eft. 

panlna  pnmns  eremita  tunica  be  palm?  folifs  contexta 
• operiebatur.  q_ 

paulus  apoftolus  mambtis  labotabat.  ... 

pacotmus  abbas  coipus  fuum  verberibus  cafhgabat  vt 
paftunno  abbati  pania  tantum  « aqua  netus  erat. 

^tumcomedttaC^U8m  tepafc,3?  {20lU9  oleo^  fale  condi 

$*!S!2 Mtodto*  nunquam  panem  guftaiiitiS 
paulus monaebua  per  triennium  nulli  locutus  eft.  *or. 

^ dUe!vt abb38  foUtudlncm  in6 reflua  eft,  ne  fceminam 1 Vi- 

^mediT^Ua  m9nri  cum  viris  nunquam  co- 

paftumius  femper  fuper  nuda  bumo  cubitauit 
Rumium  ab  oiandi  ftudio  nulla  infirmitas  impedie- 

paulua  abbas  folitua  erat  femper  piius  otare  quam  lato 
rare.  .fl4 

paulus  apoftolus  raptus  eft  ad  tertium  cjlnm.  ***, 


INDEX  OPERIS. 

Paulus  apoflolus  f?creti'coa  bint  efle  vitandos.  ih 
paulus  apoftoliisfpebtmnegrarif  vas  electionis  fa- 
ctnselr.  i»s 

pac  cum  impifs  non  cft  babcnda.  177 

pacomii  abbatia  monachi  omnes  labore  manuum  victum 
comparabant.  ;0g 

paulus  abbas  quotidianum  laborem  (umendi  ocii  caufa 
fumebat.  iog 

Paulua  primus  eremita  9o.anniabominibua  incognitus 
fuit.  igj 

paulua  apoftoltts  corpus  fuum  fatigabat  labo:  ibua  irnb 
ha.fpirituiqp  fubijciebat.  313 

paula  vidua  corpus  ieiumts  t laboribus  bebilitaba  t . ^4 
paulua  fimplcc  etiam  abfurda  obcdienttj  caufa  nunquam 
biftulit  perficere.  369 

pacomtusquendamec  fratribus  Tliia  ad  poenitentiam 
conuemt.  477 

paulua  apoflolus  viduae  virgines#  ad  ca  ditatis  obfer- 
uantiam  bortatur.  414 

paulus  apoflolus  in  facie  cg fua  tam  f gre  tulit  vt  facerdo 
ri  maledixerit.  77* 

paulua  abbas  Mdpulo  alapam  bedit:ille  vero  tanta  pati- 
entia  pertulit,  vt  nec  quidem  mutiret.  779 

papbnutiue  presby  ter  pro  infamante  fe orauit,?  a b?mo- 
ne  liberatur.  Jbidc 

paulos  (impier  beprebendens  veorem  in  adulterio  fe  vm- 
dicarcnoluit.fcd  eam  reliquit.  yst 

paula  vidua  nibil  quicquam  molefle  ferebat.  V6f 
paulus  folitarius  paralyticus  ceteris  egrotanttbus  fani- 
tatierat.profua  valemdme  mbil  foliatus’  7S7 

paula  ‘Romana  ob  fgritudinem  noluit  ab  infhtuto  vite 
monafticfbeclinare.  r9o* 

paulus  flagellature  torquetur:  bemum  Komg  crucifi- 
gitur. 797 

panthaleon  martyr  capite  punitus  cft.  609 

paulus  Tola  gratia  opitulante  fperateuadere  fata nf  ten- 
ta tiones.  6# 

pacomius  abbas  profpiciens  inimici  infidias  ipfum  fuga  - 
uit  flguO  crucis.  67« 

pacomius  monaebus  viftbtli  libidini  biabolt  imprecans 
beinde  magnas  teittationes  fuperanit.  3bidem 

paternianue  epifeopus  abf  monefub  forma  vilibiU  tenta- 


INDEX  OPERIS 

tuebeoadiuuante  vicit.  Jbident 

paulus  p*imue  eremita  in  betTeruitio  perfetieramt:  vnde 
meruit  bimmtus  nutriri,*  ab  Sntomo  Tepeliri.  606* 
gaulus  ftmplex  in  otando  perfeuerauit:*  ab  Sntonio  re- 
ccptuo  eft.  3t*d€ 

paconuus  abbas  cotonam  mereri  certando  legitime 
totu.  3bide 

paulos  primus  eremita  onns  erpiranit.  68  8 

paTcaMus  ptecibus  G ermant  epifeopt  a purgatorio  Ubera- 
tneeft.  7IO 

petrae  telonarius  et  furoie  panem  ptoiecit  pauperi 
* raluatus  eit.  xi 

petrus  telonarius  gaudebat  in  eontumeWs.  4.8 

petrus  apoflolus  otanonibus  ecclcfle  a vinculis  libera- 
tas cft-  m 

petras  apoflolus  maledixit  Simonimago  17* 

pelagta  rpe  Minn?  mifertcatdic  a lafciaia  fe  conuertft.t94. 
pergemus*  Laurentinus  fratres  OMruntvr  inimici  eo- 
rum fani  tatem  reciperent.  u9 

Petrus  apoflolus  vno  tue  tria  miUia  bominum  baptijft- 
ttfrit  aliobieqnimp.  145 

Petri  tegumentafuere  tunica  1 pallium.  191 

petroni Ua  maluit  cafla  mori  quam  nupta  viuere.  4.  4/ 
petras  7 3To!?ann es  munera  contcmpferunr.  6C  • 

petrus  vidit  telum  apertum.  r+t 

pergentius  7 Laurentinus  in  fide  Cfetifli  nudis  pedibus 
fuperptunas  ambulaucrunt.  t6 9 

petras  fpera uit  mifertcoidiatn  t exauditus  eit»  1 87 
petrus  in  c baritate f uper  mare  ambulauir.  *>$ 

5n  cbatitate  «uciftrus  cfl.  107 

peccat  otes  in  Termone  modrile  cotripiendi  fanfc,  if  3 
petrus  apoflolus  ardcntiffimue  tunc  refrixit  cum  impio- 
tum  cottoquifs  Te  implicuit.  xsr 

petn  exemplo  iufTa  fupenojum  fine  cunctatione  capef- 
. fendafunt.  $60 

petrus  «paulus  interdum  flmulauerant  be  iudaiflno 
ptoptergentiles.  *gt 

petrus  negationis  culpam  amarefleuerat.  4.77 

peccatnxm  euangelio  fleuit*  ob  pcenitudinis  burnilia  - 
tionemfanctaobift.  479 

pelagia  conueifa  peccata  fleuit  et  confiteri  incoe** 

Pit.  48» 


INbEX  OPERIS. 

1Mnt9  tpoftolua  cafhtatio  amoie  motem  repudia- 

petromlla  ne  fine viatico  ddcederet:a  tnesbvtero  Aico- 
demo  panem  trinitatis  accepit.  rif. 

petras  abbnooculo  attiiilo  g3udebafc  Ceos  ab  vno  trunii- 
cotum  liberam  aiebat.  f8l 

frtrn,  ob  tMfcalwnemj^fti  morti  addicitur  cru/ 
conuerfa  P"  latomi  biabolum  ren-7 

t^ntcni  vicit» 

periculum  vitf  folitarif.  „» 

pefinus  monacljns  nunquam  iratus  fuit.  £69 

pbaron  cpifcopus  nauem  ab  imo  in  fummae  aquas  enata 
r c f6ctt« 

pljaron  epifcopuo  a foemina  correptus  caftitatem  fer- 
uautr. 

pbiloronfus  ptesbtter  annos  buodeuiginti  pane  abfti- 
nuit.  ,4.5 

pfylibeito  abbati  oranti  oculi  veluti  foder»  fuifcrc.  « t 
pbilojomuo  preebfter  ablhnenha  Te  fatigabat  manibnf- 
que  laborabat.  ,0_ 

pbtlotomus  pieabtter  in  fpelunca  I?abitans:fenomanuo 
'i  pebe8  vincit.  . ,x& 

pfeiUppt  apoftolt  quatuo:  fili?  virginitatem  feruaue- 
te*  4>i 

pbtlibertue  abbas  fari  nequibat?  a beo  linguam  erpeti  - 
uit  vt  non  fine  confcfllone  beceberet.  49  g 

pintfiuo  abbas  malens  fame  affiigi  quam  ambitione  beli- 

nin.  4- 

pion  abbas beambulando  cibum  Timebat.  34» 

pion  abbas  fotorem  fiiam  afpicere  noluit.  41» 

p^gmenius  presbyter  (quo  animo  ferebat  quod  captus 
oculis  efiet.  rg$ 

polemius  potentifiimus  Andorum  rrjc  Bartbolomei  apo- 
ftoli predicanone  conuerfjs  ad  fidem  reliquit  tm- 
• pertum.  ' g 

potamienavtrgo  dium  a quo  tormenta  acceperat  faloa- 
ri  petiit. 

pol^carpus  bicebat  pmculofum  efie  rcLgioftim  habita 
re  cum  mundante. 

populus  Jfraei  manna  alitur  % aqua  potatur.  & 


•i 


INDEX  OPERIO 

fcontianus  poft  multa  toimenta  fuperata  capite  plexu*  ■ ~ 
marttriumfumpftt.  6of 

poUKroniiw  eptfcopus  ? pmcnas  pieebvter:  poft  lingua 
p:?cifionem  capitis  fententta  patienter  fuftmuerunt.607 
•f^aredts  virgo  oiatur  huius  vitp  finem  <i  impetrauit.  6St 
•ptfdtcafoies  apud  Pifcrctos  maneant  hofpitto.  i+r 
ptfdicatoiis  non  bcperit  meritum  piopter  obflinatfonem 
auditoium.  Jbidem 

dicatoi  fit  ptudcno  x fimplcjc.  x^s 

piq dicato:  non  ptfdicet  hm  quos  credit  euangelium  co- 
temncre.  t4r 

pzedicatot  pzedicethis  a quibus  inuitatur  ad  Termonem 
faciendum.  ibidem 

ptfdicato;  ocio  non  conterat  tempus  quod  ptf  dicatio- 
ni fupereft.  3bid£ 

pz? dicanti  euangelium  adulari  non  becet.  ir  9 

ptfdicatoteo  mala  beteflentur:*  veniffpc  pioponant.  t?9 
predicato;  foliatus  cautuftp  elTe  bebet  m fermone.144, 

11 J8. 

p:?dicato:c  ptocnl  ab  omni  a(Tcntatione|efTe  becet.  147 
f>z?  dicatores  boni  multum  ptoTunt.  16  c 

pteeb\'ter  Centumcellis  euchariftia  a purgatotio  balnei 
poft  mozte  m fuit  abfolutus.  ftt 

t^zcsbf  teriSufannam  sccufantes.falfitatis  conuictilapi 
dtbus  obniti  funt.  r 18 

ptorimoe  diligere  tenemur,  u$ 

•piobuo  eptfcopus  m ejttrctnis  labozana:3Tuuenalem  e 
Eleutherium  fecum  habuit. 


G 


695 


ttiriacusepifcopue  t mart?:  gladio  tranfuerbera- 
I tus  poft  longa  totmenta.  610 

Quibus  verbis ot and um,  toj 


Rfldegundis  regina  cilicium  portabat.  ?r  9 

ttaab  meretrijc  pietatio  caufa  mcdactum  di*it.  577 
•Radegundis  filia  poftqj  aliquot  tempus  virit  cum 
marito.caflitatem  tenuit.  448 

K a degundis  regineoiattombns  vincula  ferrea  bir  upta 
funt.  ijf 

Raftas  moitf  fibi  cofciuit  ne  cibos  inhibitos  guftaret.rsr 
Kegulus  ep.ifcopus  ^ohannis  apoftoU  blfcipulUS  plure^ 
ad  fidem  conuertit.  ir» 


INDEX  OPERIS. 


Remigii  arcbfepifcopi  manfuetudinem  putrere*  o flendi 
runt.  ^ m 59 f 

Remalcf?us  eptfcopus  officiumbepofrot,  folitudinemin- 
gremieeft.  . ^ ..  _ . f* 

Reges  Saul.Roboam^oaaberelmquendo  legem  bomt 
m milerabiltter  mottut  funt.  67? 

Romualdus  abbas  pelagi  ventozm9  fgwtiamotaticme 
placuit.  uf 

Romualdus  panem  x fabas  comedit»  54.9 

Romualdue  abbas  raptus  fanctoium  verbotnm  meruit  ac 
cipere  anagogen.  141 

Roboamcumferuis  fuic audito  piopfceta  poenitentiam 
egit.  4 r« 

Romualdus  abbas  pioptrr  beum  tacens  ptopter  eum  ti- 
gna locutus  eflr.  404 

Romanus  poti:  multa  tbimenta  martvtif  cotonam  acce- 
pi t.  6is 

R omnia  virgo  facra  communione  accepta  pTaUctuun  d?<* 
ros  audiens  etpirauit.  70S 

Ruti?  pio  modico  cibo  gratias  egit.  jr« 

Sftbba  monaebus  bans  vuas  piopter  beC, in  triplo  ac 
cepit  compenfam.  1 4 

Salomon  rapientiflunus  regum  e?  totis  pifcotdijs 
beum  piscatus  eft.  . 10* 

&auinianutnmart?tem  nullus  aufuseft  adire  tepoie  ota- 
t tonis  • tg 

Sanctolus  abbas  in  cbarirate  remetipf um  a d vincula  be- 
ditpiobiaconofuo.  uj 

Sabinus  epircopusUennfKanumpif (Idem  eum  mart?it 
jantemfanauit.  . «9 

Sacerdotes  bonoiand  1 funt  multts  be  cautis»  i6i 

Sacerdos  quam  perfectus  etle  bebeat.  »69 

-Sara  abbattlTa  in  fejcaginta  anme  nunquam  afpiciebat  per 
feneftram.  , ...  . . - .5*° 

jSamuelts  bepiecattones  t populi  leumium  refpent  be- 
uo»  • 

jSaul  7 9fonatI?as  virtute  iefonfl  pi?ualuerunt»  fidero 
jSamfon  arcl?iepifcopus  per  totam  quadragefimam  bis 
vel  ter  comedebat.  , . . . , 

fialeberga  vidua  genitis  quini?  filifs  bemceps  beo  ferm- 
Ult.  : ‘ ' 44* 

iSamuelpiopbeta  noluit  accipereipecumam»  f9 

/ S)b 


INDEX  OPERIl  , 

SB&raytozTdbit  tkee  rreis  in  omione  perfeneranlt . ut 
Samfcm  arcbtepifcopus  necem  libi  molientem  ad  pcenite 
tiampoztatuaelr.  lir 

Sacerdotes  ptfc^erisfeonotandinmt.  x6< 

Sara  vjeo*  probram  ieiunando  feruauit  incolumem,  <u 
Salomon  a vino  abftmebat  vt  fa  pienrto:  fieret.  ST 
Saulbeo  inobedicns  regnum  perdidit.  rf<s 

Salomon  veritatem  (Itaolattone  tnuefhgamt.  »79 
Samuelis admonitione  ante  boitatfi  ad  poenitentiam  in 
clinatur  Jfraettt?.  f 

Samfon  liberamt  pcemtentea.  4r+ 

Salomon  in  iudicando  errare  timuit, ptopterea  fapienti- 
am  poltulauit.  \ r« 

Sara  filia  ftaguelis  ab  ancilla  appellata  eft  viro*  uro  inter 

TCCtTlt»  f6+ 

Samfoniafo*titudinemnonminuitc{citas.  fja 

Sara  abba  tina  tentationem  carnis  longe  pafTa  vicit.  6 rr 
Sara  abbatilTa  terrenarum  rerum  oblectationes  contem- 
P fit.  67* 

Salomo  ejtmemotia  mottis  aiebat,  ClanitasvamtatG.676 
Sautna  virgo  Deum  otanitne  vitra  viueret.  68* 

Saleberga  abbatilTa  iam  mo*  itura  iocundifllma  vifTone  ro 
h bozatur.  _og 

SacerdottbusfoUs  in  altari  m&nftrare  conuenit.  *6* 
JSjene*  quidam  nepotem  mftrujeir  ne  epifcapatum  accepta 

Serapion  monachus  tantum  babens  tunicam,  pallium? 

bbtumeuangeUotum.beditpaupcribua.  u 

Ser  uulus  mendicus  cibum  refiduu  pauperibus  babat.tr 
Seuennus  abbas  otatione  glatiem  foltut.  ltI 

«eruaciua  epifcopus  ptf  dicando  a biuerfTsnationibua 

inmltacoarttr*  ~ _ 

Serapion  fimplid  tunica  e pallio  contentus  fuit.  z/J 
Serapion  abbas  mercede  manuum  victfi  querebat.  u* 
Seuerus  abbas  tantfi  bommica  bie  comedebat.  t£ 
Secnlartsquida  vndecim  annos  cafte  vicit  cfi  vrote.  4.1* 
Seruatto  epo  oiarrti  igneus  radius  apparuit.  ^r* 
Seruulus  mendicus  er  eleemof? nis  libtos  coparauit.  rr-* 
Sitapion  fcipfam  vendidit  vt  ptorimum  be  inferno  fcbera- 

^Siemw 1 reocitn**am  fccnfotwn  bominp  furenti  tu? 


INDEX  OPERIS. 


Seculo  renuntiantes  fugere  bebent  cofoztia  potentfi.  i8t 
Scttcrus  ptesbtter  vfqpad  moctem  filentium  tenuit.  404 
Seuerus  p:esb?ter  cuidam  motruo  vitam  impetra mtvt 
confeflionem  faceret.  49» 

Serapion  abbas  crapulf  moibo  tenta  tus , mot  vt  confef- 
fnscft, eam  vicit.  fo* 

Sergius  elepfcantico  morbo  liberatus , beo  feruiutt  toto 
antmo.  r 8» 

Sebaftianus  fnftium  ccfionc  interiit.  604 

Seruulus  mendicus  in  extremis  cantus  angelicos  audi- 
«it.  69f 

S t luefter  papa , pauperes  fchbebat  in  libto  vt  fubnemret 
eis.  is 

Similiter  Clemens  papa  factitaflfebicitur.  Jbid€ 
Simon  monachus  bans  cibum  Tuum  pauperibus , a Cbri- 
fto  cibatus  fuit.  , tf 

Stluefler  papa  omnibus  ad  vzbem  aduentantibuspau- 
' penbus,  porpttiiim  bedit.  _ 

Simon  zUagus  a hemonibus  in  aera  fubleuatus  efr.  «7* 
SYmeoumonacbusfunecoiptisfuumcircnndedir.  . V7 
Suimus  eptfcopus  adbuc  vagiens  in  cunabulis  ietuna- 
bat.  fts 

Simulare  7 mentiri  quando  neceflarium  fit.  574 

Simon  monacbus  bicitur  babirafle  quadraginta  octo  an 
msfuper  columnas.  *r 

Siflmus  abbas  tribus  continuatis  annis oiauit  nunquam 
fedens.  „ 109 

S?luta  rloquentiflTma  lectitando  beum  confiderabat.  179 
Sy  luefter  papa  fidem  Cbnfli  miraculis  fiimamt.  i6f 
Simon  monachus  fcribendo  victum  comparabat*  309 
Svluanus  fratres  exemplo  laborare  mftrurit.  110 
Simon  pbanffus  a Cfcrtfto  falle  etiftimationis  conninc»- 
tur.  nt 

SvluamNfftmianontemerarieindicareboeuit.  74® 
Svluia  virgo  in  infirmitate  medicinam  renuit, canens  mol 

Uciemcamis.  J9o 

Stmeon  monachus  tredecennisingrefTus  monaftennm 
acerbius  fc  cunctis  aflFlmt.  «67 

Svluanus  epifcopus  ex  frequenti meditationemortis  mot 
temnontimwt.  689 

Sp^s  abbas  fcqlis  captus  videre  c«Vpft  cum  e tita  egredi 

**  V»  , ** 


INDEX  OPERIS, 

jBpfritalte  eonfolatio  non  eft  reuelanda  ptopter  inanem 
glotiam.  4<> 

^©poletana  virgo  tnfcio  patre  monafterihm  intrauit. 
J5tepl?anue  ptesb^ter  impleuit  que  lego. 
^tepfeanuooiauit  pzo  lapidantibus  fe.  219 

J5tepl?ano  abbati  fuit  vefhs  rudis  modica#.  29^ 
Btepbantis  p:e8b?ter  flngnlis  noctibus  totum  ftfalte- 
rtum  legebat.  U9 

JStrpbanus  ptotf?omart?t  fidem  C1?nfh'  ptedteauit.  164. 
jBtepbanus  anacbotita  boeuit  non  folum  fcire:fed  ettam 
altos  bocere  vt  faltit  fiant.  lf7 

©tepbanus  folitarius  morbum  eriYhmanitoctbfttate.jo^ 
SStepbanus  ptesb^ter  I?erbas  cum  fale  comedit.  519 
*5tcpfcanua  ptesbyter  I?oftia  facra  caput  foemine  contui- 
t gens  bijeit  re  puerum  vtdifle.  frr 

JBtepbanus  virtute  patienti?  malum  illatum  pto  ntTjilo 
reputautr.  j-74 

jBtepfeanus  anacbotita  infirmans  non  intermittebat  labo 
rem  mannum.  5-85 

/Stepbanus  lapidatus  eft,  5-95 

iBtepbanus  papa  iugulatus, ante  altare  bomini  mart^ti* 
uin  fUmpflt.  609 

Stepbana  r tot  cmufdam  militis  btfcerpta  eft.  6$o 
jSteppano  abbati  angeli  in  extremis  aftitere.  69$ 
j©unamitis  £ltf?um  bofpitiorecepttiobboc  motttinm  fi- 
lium fanum  accepit.  54. 

«Bufanna  ab  inujs  iudicibus  bdnata  ptecatione  liberaf.  i$$ 
Oulpitius  epifeopus  confidens  in  bomtho.a  tentationi- 
bus  liberatus  eft. 

jBulpitius  epifeopus  bfmones  feotrentes  ptectbus  cum 
tumultu  eouim  erpnltt.  6r4 

TBbita  virgo  vitam  folitartam  bnrit  vt  vitaret  ina  - 
nem  glotiam.  44 

Cbaunnus  epifeopus  ligno  crucis  a magis  libera- 
tur. 174, 

fcljais  meretrici  annnctf  admonitione  connerfaeft . 19  f 
fcacere  non  femper  vtile  eft.  40» 

?D1?ais  ad  poenitentiam  couerfa  peccata  lupit  multum.  48* 
TEttrficius  marttt  maluit  moti  quam  coipus  Cl?ttftt  infide 
libus  publicari.  fis 

fcbcodot  a virgo  cum  vno  milite  capite  plejta  eft»  u& 


INDEX  OPERIS. 

Itbeodota  Romana  oiatione  maritum  ab  con- 

uertit.  i?6 

n?eopbilusfpe  biuinf  mifencotdif  faluatus  eft.  19* 

Cbeoptylus  presbyter  apu&  bearam  virginem  aurilium 
impetrautt  poenitentiam  agendi.  47 s 

fcbeodota  adulterii  commrfTi  confcia, virum  relinquens 
monafterium  intratur.  481 

Cecla  virgo  -paulo  euangeli5antc  credidit,  1 virgo  man- 
ut.  4jt 

Erecla  virgo  multis  tormentis  mactata,  bemum quiere 
obtjr.  6rr 

fcbeodoflapofl  plura  tornieitta  capitis  cgflone  obiit  mor- 
tem. 618 

£l?eodota  commidt  adulterii  confcia  fub  feabitu monacha 
Ubeofemperferututt.  6fr 

IDbeodoins  monachus  matri  pofcenti egreflionem  religio 
tus.btilengt.  668 

Ttimotbeus  eremita  in  eremo  nudus  fuit.  19« 

Timotheus  eremita  palm?  fructibus  taqua  fuftentatus 

cft.  „ 34T 

3:?burrius  7 ttaleriamta  ab  aimacfyo  pio  Cbiifto  paffii 
funt.  » 6i  4 

Cbomasarcbiepifcopus  Cantuarienfisquottdie  paupe- 
ribus pedes  lauabat.  4 r 

TDobiascumlacbitmisotauit.  10$ 

tTbomas  Didamus  Sintice  oculos  redintegrauit.  ut 
Edomas  Bquinas  folttnseratptius  otare  quam  agere. 
»17. 

Jdem  in  contemplatione  alptudinefere  cubitali  in  aerepf 
derevtfuseft.  r4r 

C013  virgo  femper  vefhmenta  vetuihota  recipiebat.  z9S 
robias  claritatem  erga  pauperes  0 (tendit.  114 

r bomas  arcfjteptfcopus  tumeam  ? femoralia  ctUcma  ge- 
ftitauit.  w „ 311 

trbomas  a quinas  tacens  boctiifimus  euafit.  4 or 

Robias  ob  patientis  mentum  vtfum  poft  quartum  annum 
recepit.  T79 

rbomasElquinasbomta  fratribus  carnalibus  indufu? 

confentire  in  feculum  rennit.  669 

robias  in  fine  vit£fufbocuitfiUttmftium.  686 

rraTUls  ia  genibus  cubmsqj  bunciem  camelotumbabu- 

& mi>  •** 

p*  t 


INDEX  OPERIS. 

TTranqnfllumo  martt*  lapidatne  eft.  - eos 

Cripbon  fub  pacis  fpecie  Sonatban  ncctnit.  isa 

VSaldue  epifcoptto  in  periculo  audajt  faetuo  eftpa* 
cio  amore.  %74. 

Ubalduo  eptTcopuo  cuidam  ceco  per  fuafit,  nevi- 
ritmlil»  reftitui expeteret, ne anfmfcfcitatem  incurre* 
rct.  fS4> 

Uando  abbao  be  operibus  manuum  fuarum  victi.  #>r 
liando  abbao  non  potuit  compelli  vt  cafhtatcm  non  fer- 
uaret.  . +T6 

Uenertuo  monacbuo  propter  obedientiam  folitudinem  bi 
mifit.  )67 

Ueneranda  virgo  illum  a quo  tormenta  palla  eftbeocre- 
v dere  fecit.  »j* 

Oeneriuo  abbao  manibue  laborabat.  wr 

Ueritae  crudelitati  mentio  non  exponetur  patet  verbi 
gratia.  ,79 

lien  annuo  mart?r  poft  tormenta  multa  capino  fupplicmm 
pafliio  eft.  6i» 

ligoni  abbati  frater  quidam  poft  mortem  apparuit,  quf 
moc  vt  eft  confeflbe  a pcenio  liberatus  cft  soo 

tlidua  £\iq  non  bubitauit  totum  quod  babuitbarc.  »* 
tlincennuo  predicator  paululum  bormuut.  97 

Uitalie  ec  cparita  te  libenter  tolerabat  correctionem,  au 
llincennuo  in  Ibifpania  quuup  millia  Judcornm  ad  fidem 
Cbnfticonuertit.  lf4. 

ttir  bei  non  eft  veritus  tncere  veritatem  in  confectu  iero 
boam.  97x 

O ictounuo  poenitentiam  facieno,  vitam  meruit  (ternam. 

468. 

Httaliuo  monacbuo  pro  homine  a quo  alapam  acceptiora 
wt.  »>» 

Simile  feert3Taac  abbao. 

lliterbiuofacerdoo  frangeno  corpuo  Cbrifti » ob  bubita 
tionem  fanguto  emanauit.  fo9 

llituo  mart?:  puer$,omnia  tormeta  fuperano  quiete  em< 
fit  ipirituin*  &oK 

llincennuo  multio  tormentio fuperatto  martyrium  ade- 
ptuocft.  6e4 

Hietor  fuperno  fplendorc  fulotuo  cpronam  mar  ty  ui  fubi 
*•  at* 


INDEX  OPERIS. 

Qtbimt*  papa  tbefenroa  Cecilif  biTpenfaiift  panperf* 

UU0*  j(% 

Hinnus  pzeebytcr  ih  cttrcme  TcatU  adfeuc  ignem  concu- 
pucentif.  4.^. 

titias  pio  lege  be*  interfectus  eft.  fo* 

tt;fmu8  pfoib?ter  m tiflone  angelo®  fidif.  694. 

CARMEN  HIE'*£ 

RONTMI  MACARELLI  ARCHI 
presbyteri  Tragurienjb. 

Martdus  hic  profertfanflorum  exempUtdrorum . 

Per  que  iter  in  ctelum  cui$  patere  queat . 

Attamen  itle  [itos  mores jexemplafy  nite 
Non  profert,  cunilis  que  referenda  forent. 

Nam  quis  eo  meliori quis  uitafanflior  omni i 
Cui  tantus  ucre  religionis  amori 
Dcttiq;  quifquis  eum  f adis  imitabitur Jnc  /e 
Ad  fuperos  refla  nouerit  ire  uia. 

Dalmatia  tellus  tali  fe  ia  flet  alumno. 

Ciuefuo  antiquum  gaudeat  AfraUtum. 


A 


MARCI  MA' 

RVLI  OPVSDE  R E L I - 
giofe  uiuendi  inftitutione  per  exempla, ex  ue- 
tcri  nouo#  teftamento  collecta:  ex  autoribus 
quoq?  diuo  Hierony.  prefbytcro,  bearo  Gre- 
gorio  Pon.Max.  Eufebio Uaefaricn  epifeopo,  , > 
, iohanneCaitiano  eremita,  nonnullis#  alijs, 
qui  uitas  confcripfere  fandorum. 

PEREPRETIVM 
mihi  uifum  cft,quxda  quae 
de  diuinis  hominibus  in  hi 
ftorijseccfiafticis  diffufius 
narrata  fu nt, carptim  colle 
(fla  breuirer  defcribere,ue 
propofitiseuangelicai*  uic 
tu  tu, id  eft  Chriftianae  per* 
=========r=^---^.  feftionis  exeplis,&  me  de- 

fidia  adhuc  torperem  excitarem,  & alios  excitato» 
alacres#  ne  laflefcerer, magis  animarem:alios  ue- 
ro  etiam  redderem  cautiores,ne  tam  8C  fi  boni  fan 
fticp  fint,facile  de  Te  popularibus  auribus  credant. 
Quam  em  periculofafit  humilibus  Chrifti  ferui» 
mortalium  laudatiottunc  plane  intelligent,cum  re 
latu  legerint, non  aliam ob  caufam  quofdam  reli- 
quilTe  monafteria,  uaftasque  penetrafle  folitudi* 
nes»  annos#  plurimos  feris  tantum  peruias  habL. 
taffe  terras.  TV  igitur  cuius  nutu  co<3a  regunt 
fautor  mihi  adfis  deus.Dirtante  infpires,fcriben* 
tem  adiuues,ingenium,uerba,manum,  calamum 
ita  moderare,  vt  nufq  ab  eo  quod  tibi  placitum  fu 
erit,  dcdinaiVc  mc  argui  poffim,  Tu#  fili  dei  deu» 


» 

i 66  TERRENIS  BONIS  CION 

Clirifte,  mentem  animumc#  eorum  qui  haec  leget g 
tua  gratia  fic  penitus  confirmes, ut  iftos  fediatore* 
tuos  xmulari  cupiat  pariter  8C  pofTint,  ati£  ad  tui 
folius  cultum  inflammati,  ijfdem  tandem  veftigtj» 
Marci.  19.  ad  te  peruenfac,  quibus  illi  pcrucnere.  Sed  quoniS 
bw.i*  ijt  qui  te  fcqui  uolur.dimitteda  ee  prima  omia  pratf 
cepifti,ab  illis  poriflimum  qui  ingentioribus  fe  ab 
dicarunt  bortis,diCendi  initium  capiamus,  ut  6C  c| 
pari  fortunarum  copia  perftuutuf,  in  propru  ha- 
beant quos  imitenf,5Cquitenuioresaiuitiaipof- 
fident  poflfederuntue,cas  uel  erogare,  uel  iam  eroU 
gafle^ptui  nominis  amore  minus  grauari  polline. 

De  terrenis  bonis  contemnendis  pro* 
pterChnihim.  Caput  J* 

IAM  PRlMVM  ut  a quibus  tcdctixChti 
ftianae  iacfta  funtfundamenta,ab  his  3c  operisf 
rH»ns  - cudatur  exordium,  Matthaeus  publica- 

tu aplfis.  nU9  ftat im  ut  a Chrifto  uocatus  eft,  teloniUm  de- 
Bar tholo  r«linqucs,pecuniafis  ueftigalibus  prXpofuic  apo- 
ms.apo.  ftolicx  conuerfationis  nuditatem.  BartholomxuS 
quocp  Syrix  regum  origine  clarus, na  eft  dedigna- 
tusin  pileatorum  numero  haberi,  ut  placeret  Chrl 
fto:&  cxleftis  regni  fpem  animo  conicipi'ert9,ferui- 
re  maluit in^  terra, quam  imperare,  8C  perfecutio- 
nes  pati, miam  feculi  honoribus  perfrui, 

Afoftoli*  AMITTO  nuc  alios  huius  ordinis  uiros,n$ 
quia  in  contemnendis  rebus  minus  conftanres  fue 
rint:fed  quia  8C  ante  apoftolatu  humiles,  inopesitt 
extitifie  apparet, ftulta  tunc  8C  infirma  deo  eligS- 
tc,ut  lapientia  forriaq*  confunderet.  Quamuis  ue- 
f/flimuiTi  fit  cos  quo<$  non  minus  multa  rcliquffi* 


ffcMUENDI  g UBER.  Js  * - 

fe,quf  fibi  nihil  refcruauerint.Hinceft  quod  tfn  pi 
fcatoriam  nauim , Sc  qux  refarcicbanc  recia  dimit 
tcnrcs,audaclerp,roloquucur,EcccdiraiTimu8  0ia,  ' 

SC  fccuti  fumus  tc,quid  ergo  erit  nobis  premif?  Et  ***** * 
rcfponfum  merentur  accipe  domini  dicetis,  Am2 
dico  uob(s,quod  uos  qui  fecuti  edis  me,in  regene- 
ratione cum  federit  filius  hominis  in  fede  maiefta- 
tis  fuXjfedebicis  SC  uos  fuper  fedes  duodecim, iudi-  . 
cantes  duodecim  tribus  Ifrad : SC  omnis  qui  rcli- 
querit  domum, uel  fratres  aut  forores, aut  patrem 
aut  matrem,auc  uxorem,  aut  ftlios,aut  agros  pro- 
pter nomen  meum,  centuplum  accipictj&  uitam 
taeter  nam  poitidebir,  . 

C VI V S quidem  polliCitationis,tum  fide  Certi,  JJ1”*  . 
tn  magnitudine  accenfi,Maria,Martha, et  Laza- 
rus  cum  inter  fe  partiti  e itent  hacreditate  m,  Mari-  jy^rihji 
aecp  Magdalum  oppidum,Marth*Bethanfa,La-  j,Waru* 
zaro  pars  urbis  Ierufalem  forte  obuenifter,em- 
nibus  poft  afcenfum  domini  drftra&is  aediuendi- 
tis, pecuniam  ad  pedes  apoftolorfr  proieccre  in  tet* 
ram,ut  corda  erigere  po itent  in  cxlum,quoChri- 
ftum  iam  praeceitiite  confpexerant  Hunc  morcra 
fedulo  a fidelibus  ea  rempcftate  obferuatum  Lu-  - 
casin  apoftolorum  Atftis  teftatur,dicens:Omncs 
etiam  qui  credebant, erant  pariter, SC  habebant 
omnia  communia, pofieflionesdfc  fubftantias  uen 
dcbantj&diuidebantillajprouc  cuiqiopus  erat. 

£t  iterum.  Multitudinis  autem  credentia  erat  cor 
unum  SC  anima  una,nec  quifquam  eora  quae  poU  Ibidem.* 
fidebat  aliquid  fuu  cite  dicebat,  fed  erant  i^is om- 
nia communia.  Et  paulo  poft,  poiteitorea/^0rn  „ 
aut  domoijt  uendenres,afferebant  pretia  eqr^quae  1 
. uendebant,  6C ponebant  antepedes  apoftolorum, 

a J 


t 


TEMNENDIS  LIBER,  :r.  r- 

ren  tur,&  pacer  ipfe  in  fpem  fuftetandi  fe  non  Ini- 
quam iimul  dcuenircr.  Nicolao  uero  quoniam  bo 
na  fua  prudenter  difpcnfauerat,ecclcfiaftica  credi- 
ta funr,  8&  in  epifeopum  Myracoc  diuinitus  eft  ele- 
dius.  Ac  poft  brcuiflimos  uitx  huius  labores, ad  x 
ternam  uocatus  eft  quietem,  dicente  dominojEu-  Mattii,  tg 
ge  feruc  bone  8c  fideii3,quia  fuper  pauca  fuifti  fi- 
delis, fuper  multa  teconftituam,intra in  gaudium 

dominitui.  Ahmm 

A B R A A M quocp  argyptiusnon  minus  gran  " 
dem  (iam  defeftis  aetate  parentibus)  haereditarem 
mox  aditurus  non  expedauit,  fed  ut  erat  nudus, 
difcedens  in  folitudine  fibi  cellam  conft  i tu  it.  Dein- 
de illis  uita  defundis , cum  ad  capiendum  tanta- 
rum opum  patrimonium  uocaretur, tanti  illud  fe- 
cit ut  loco  pedem  non  efferrer. Porro  per  procura- 
torem ita  egir,ne  quid  fibi  reliquum  forer, fed  reb* 
diuenditis,  pecunia  omnis  mendicanriu  turbx,ul- 
duisq?  SC  pupillis  diuidcretur.Igitur  diuitias  3C  cn 
non  haberet  c6cempfit,d£ cum  haberet  ne  refpexie 
quidem,  fed  alteri  dilargiendas  commifit,maiores 
diuitias  exiftimans  chrifti  paupertatem . 

HI  L ARION  palarftinus  (ficut  de  illo  diuus  Hilarioa 

Hieronymus  literis  commendauit)parentibus  de-  abbas. 

fundis, partem  fubftantiae  fratribus,  partem  pau 
peribus  largitus  eft,nihil  fibi  omnino  referuas,  do 
minicac  fententiaememor  dicentistQui  non  renun  Lucx.t# 

tiaueritomnibusquaehabct,nonpotcftmeuscf- 
fe  difcipulus.Erat  autem  annorum  xv.  cum  fic  nu 

dus  SC  armatus inChrifto  folitudine ingrcfiui  eft,  . ^ 
feccotantudC  pelliceo  pallio  mebra  coopertus. 

BENEDICTVS  uero  Ille  abbas,  qui  uiuen 
*di  formulas  (quas  ngiKptauni*  fcquuntur  m<* »» 

't ~~  *'  s* 


5trz\ 


& 


Niutrdus 


Genua 

pus 


Gallica 

pui 


• DE  TERRENIS  BONIS  CON 

nachi)  fcr/ptaa  edidit,  a parentibus  ex  Nurfia  Ro- 
•wS  ad  excolendum  liberalibus  difciplinis  ingenia 
«n liius,  i impubis adhuc  acpenepucr,altiusquaea 
confuctur  secas  diujnitusinfpiracus,cogitanslitcra 
xum  (ludia,  Romam  ipfam,parentesq?  deferuit,uf 
folicarius , orationem  dudijs,  Romae  eremu. 
parentibus  praeponens  Chridum. 

PARI  puer  admiratione  dignus  mihi  u/detur 
Niuardus  Bernardi  Clareuallefis  frater.  Qui  poft- 
quamipfum,  reliquosq*  omnes  Cecilino  patre, 
Aletha  matre, feq*  reliais  ad  religione  afpirare  ui- 
deret:  maluit  abeuntes  fequi,qua  paterna  in  domo 
hxresexaiTc  futurus  manere.lllf  enim  proficifccn- 
tes  paruulo  inter  aequales  in  foro  ludeci  dixere, Ni- 
uarde  frater  nunc  te  folum  totius  fumma  refpicic 
patrimonrj,  nos  nanq?  ius  omne  uni  tibi  cedentes 
Chriftfi  fegmur.Tuc  ipfe.  Caela  uos  ergo  poflide- 
bitisinqt,ego  terra^Nihilc^moratus  poileos  adiit 
tnonaderium,ut  potjus  caeleftes  eff  fratribus, qua 

^wicias  obtinerer  terrenas» 

. ec  1 dicam,  qui  matrimonio  copu 

lati  enecere,  ne  coniugatig  tam  fancflaeconuerfati-» 
onis  aditum  minus  patere  putaremus.  Germanus 
Antifiodorenfis  Burgundiarpraefecflu^ ingenuis- 
€0  arti  bus  apprime  eruditus,pari  cum  u xore  cadi* 
tatis,  religio  niscp  fufeepto  uoto,  magiftratum  ul- 
tro depoluit,  occantas  opes,  quantas  ea  praeditus 
dignitate  habere  porerat,pauperibuscrogauit,ni. 
hilcp  tibi  quicqnam  relinqui  fecir,  tunica,cuculla« 
cilidoq?  conrentus,ur  lucrifaceret  Chridum. 
GALL IC  AN  VS  quoqi  Romani  dux  exet 


gn»  (upcracis,  Conftantiam  Cogftantini  Augufti 


TEMNENDIS  LIBER.  .1.  y 

filiam  coniugcm  fibi  padam  uidor  accepiflef  .*  ab 
<ca  conuerfus  Chriftianuscp  iadus, continuo  digni 
tatis  abiecit  infignia,detredauit  militiam, & quic 
quid  plurimorum  annorum  ftipendia,  uidorise cp 
paraucrant, repente  fuftentaculu  m fit  dcbiliu.De- 
niqp  fponfam  uirginem,  forma  infignem,&  quod 
maius  eft,  imperatoris  filiam  relinques  intadam, 
humilis,  paupcr,caftus,uoto  fe  obligauit  religiois. 

Neque  illi  tam  magnificum  fuit  hoftes  uincere, 
quam  quae  aflecutus  f uera  t,honorem,  opes,uolu- 
ptatesq?  contemncrc.Illud  enim  hominiscft,  hoc 
iupra  hominem. 

SED  necLeonardus  natione  Gallus  filetio  eft  Leonar 
praetermittendus, qui  inter  aulicos  regis,  primo  lo  du* 
fo  habitus,  relida  regia,  dilargitis^  facultatibus, 
religioi  fe  tradidit,  monafticisc$  facris  initiatus  in 
Aquitaniam  eft  profedus,  atep  operam  praedica., 
tioibus  dedit,haud  dubie  ftabiliorem,  ampliorccp 
feruitij  fui  mcrcede,  a caelefti  domino  accepturus, 
quam  receperat  a terreno. 

NON  minus  memoratu  dignus,  Leonardoq? 
aliquanto  maior,  fiue  fortuna  fpedet,  fiue  genus. 

Lupus  Senonum  tandem  archiepifcopus  nunc  oc-  ^ 5 

currit.  Siquidem  regia  ftirpe  in  Gallia  ortus,  nobi  epifeopto 
litarem  aequauerat  diuitijs.  Sed  dum  indcficierem 
in  caelo  thefaurum  fibi  comparat, eas  pia  in  paupe 
res  largitate  libent  effudi  fle,  no  tam  liber  alis, qua 
prudentis  hominis  efle  exiftimauir. 

EGIDIVS  Athcnicnfis  6c  ipfc  regio  genere 
nobilis,  dum  adhuc  fub  tutela  patris, aetate  agerer,  Egidiw 
mendico  aegrotanti(quoniam  aliud  quod  daret  n5 
babebat)feipfum  def polias,  proprium  amiculum 
ffcdit } (Juo  quidem  ile  indiuur,  f tantum  dona* 

$•  a iifl 


# . 


i 


9 DE  TERRENIS  BONIS  CON 

toris mifcricordix  meritum  fuit ) e ueftigio famis 
confurrcxit.  Poftca  uero  defundis  parentibus 
liberam  fufccpic  bonoru  m polTclTioncm,  tam 
pto  animo  omnia  egenis  difpertiuit,  ut  ea  non  pri 
iis  habuerit  qua  donaucrit.Sed  iam  ad  eos  uenia- 
suus, qui  non  modo  priuatis  opibus,uerumetiam 
maximis  regnis  in  terrareniuiantes,  dignifuernt 
qui  cum  Chrifto  regnarent  in  caelis. 

Polemus.  POLEMVS  potentiiTimus  Indorum  rex, 
Bartholomei apoftoli  praedicationibus  ad  fide  con 
ucrfus,atqpbaptizatus,relido  imperio  eidem  con 
ftanter  adhaefit , difcipulusq?  maluit  efle  apoftoli 
v.  quam  Indiae  dominus. 

Iofaphit  JOSAPHAT  quoc$  Ind iae  rex  Auenir  regis 
filius,  Barlaam,  heremitae  falubri  perfuafu  fidem 
amplexus Chrifti , poftqp  omnes  qui  fux  ditionis 
erant, baptifmatis  gratia  renouandosdiligetercu 
radet,  coaedificatis  uicatlm  ecclefijs , depofuit  re- 
gnum, nihilcp  fecum  ferens  nifi  mundanae  gloris 
t contemptorem  animum , feccftl It  in  folitudinem. 

Cum  enim  in  urbibus  adhuc  fine  honore  eiTe  non 
pollet,  ab  hominum  frequentia  procul  fc  haben- 
dum decreuit , iunftusqr  ipfi  Barlaam  uitam  tra- 
r.  ' duxit  in  eremo , quae  dicitur  terrae  Senair.  Itaque ' 

2ucm  urbis  inftar  regia  uix  capere  poterat,angu- 
um informis  fpeluncae  tenuit  habitaculum,  & 
qui  tot  populis,  tottj  gentibus  impcrirauerat,uni 
us  homunculi  praeceptis  obediuit. 

V ludocus  AT  NON  folum  fufeeptum fceptri honorS 
',*■  ■■  deponere  propter  Chriftum,fcd  etiam  oblatu  re- 

futare exemplis  admonemur. Erenim Iudaellut 
Britanniae  rex  cum  monadicam  uitam  ducere  in 
-aio  haberet^  ludo  w fratri  uoluit  tradere  regnum* 


/ 


TEMNENDIS  LIBER.  .1.  9 

Ille  itidem  ad  dei  afpirans  feruitiura , ne  quod  ul- 
tro offerebatur  , uel  inuitus  fufeipere  aliquSdo  eo 
geretur, clam  inde  profugit, ate^ad  ripam  alzei  fli* 
minis  in  agro  pontinij  conftru<5lo,paruo  humiliqi 
tugurio  folitarius  habitauit.  I nunc  uana  6c  (ful- 
ta mortalitas  p caedes  8C  parricidia,qu*re  tibi  dos 
minatum  quem  fandhifimiuiritamuili  habue- 
r ut, ut  alter  deponere  uellet,alter  recufaret  accipe.  - 

IN  HOC  fan&itatisgenere,Fcemin*quo<3s  «wnuui 
aeternae  fibilaudis  locum  uendicant,eundem  effe- 
dum,  quoniam  Sc  eodem  impulfae  fpirituin  ter- 
renis rebus  contemnendis  prae  fe  ferentes. 

EVPHRAXIA  Romana, gne robilis,opf  Euphr*. 
bus  pollens,  aetate  florens , forma  praeftans , poft  xii. 
mortem  uiri  Antigoni  neq*  rurfum  cuiquam  nu- 
bere uoluir, licet  multu  fuaderet  Theodofius  Au- 
guftus,  neqi  Romae  manere , quamuis  8C  patria 
cifet  SC  orbis  domina, necj*  diuitias  poflidere,tam 
ctfi  honeftiifime  poffet.Procis  repulfam  dedit, ma 
re  tranfmifit,ad  Thebaidem  uenit,3£  eo  loci  con- 
fidcns,quicquid  fecum  attulerat  facultatum, par- 
tim  erogauit  egenis, partim  ecclefi]s,nec£  aut  fib/, 
aut  fili*  paruul*  Euphraxiaquicquam  refidui  fe 
cit.  Quinimmo  mories  eide  in  monafterio  manctl . 
fol icite  iniunxit,  ne  tardaret  quod  reliqua  Rom* 
fuerat , fimili  liberalitate  ut  diftribuatur  curare. 

PAVLA  etiam  Romana  tanta  quidem  in  pau]g 
hac  parte  ac  talis  fefe  offert, ut  non  alio  ore  fatis  di 
gne  laudari  queat,  qua  quo  laudata  eft  * Quid  em 
hubcrius  elegatiufve  ab  ullo  unquam  offerri  pol 
fit  ijs  qu*  de  illa  diuus  Hieronymus  literis  comen 
dauitlSed  qu*  ad  rem  fpedlant  quam  nunc  tracta 
mus  hacc  funt, Paula  inquit  nobilis  genere/cd  no 

a v 


CON 


H D5  TER.  RE  N 15  

Jjflior  fanditate,potens  quondam  d/umfofcd  nffc 
Chrifti  paupertate  infignior,Gracchofum  ftirps, 
foboJes  Scipionum,Pauli  haeres  cuius  uocabuiunj 
t rahic,Merix,Papyrise  matris  Aphricani  uera  6S 
Germana  progenies,  Romae  praetulit  Bethlehe,ec 
puro  teda  fulgentia  informisluti  uilitate  muta- 
tiit.Poft  haec  difccflum  eius  ab  urbe  deferibes  air. 
Pefccndit  ad  portum,  fratre,  cognatis, affinibus, 
& qupd  his  maius  eft , liberis  profequentibus,  6£ 
clementiflimam  matrem  uincere  pietate  cupienti 
pus  Jam  carbafa  tendebatur,  Sc  remorum  dudu 
nauis  in  altum  protrahebatur,paruuIus  Toxoti., 
ps  fupplices  manus  tendebat  in  Jirtore,Ruffina  i5 
fiubilis  ut  fuas  expedarf  t nuptias,  tacens  flenbu* 
pbfecrabat,  Stamen  illa  ficcos  oculos  tendebat 
«d  caelum, pietatem  in  filios,  pietate  in  deum  fupe 
fans.Nefciebat  fe  matrem, ut  Chrifti  probaret  an 
cillam.O  magni  animi  fotminam,  dC  tanto  uirtu 
jum  fuarum  propone  dignam,  quantus  fuit  ipfc 
Hieronymus. 

A 1 s pr°p°fi  ti>  nec  minoris  confla  n rise  fu 
t"*  crediturEI/zabeth  Pannonum  regis  filia,qu» 
JLanthgrauioTuringiae  regulo  nuptui  data,  de- 
inde marito  lerofolymis  peregre  defundo , ab  ns 
3 cius  tetrarchiam  haereditario  accepcrant,ncqu^ 
rereieda  maletp  habita , quafi  rem  uiri  fui difli- 
pailet, quoniam  in  dandis  cleemofynis  minus  par 
f am  fuifle  dolori  erat  auaris  animis,cum  uix  ran- 
dem  dotalia  ab  iJIisextorfiflctbona,  ea  erant  duo 
tndlia  pondo  argenti  infedi  fadi  catlanq*,  paure 
*um  «peregrinorum  faris  amplum  in  Maruprc 
ronflruxit  reccptaculum.Ibicp  i)«  humiliter  mini 
fantor?  inter  mortales  fecerat  uiliorcjn. 


$3 


=?  t 


TEMNENDIS  LIBER.  .1, 


tanto  fublimius  inter  fantfos  8c  e1c& ot poftmo- 
dum  fuit  exaitata.  Condaris  uero  animi  haud  ob 
fcurum  argu  metum  fuit,  quod  cum  a patre  unn 
Pannoniam  rediret ,mifffs  nuntrjs  plurimum  fol* 
citaretur,  nunquam  acquieuit,  malens  alienigena 
rum  opprimi  iniurijs,quamfuoru  illectationibus 
bJandtmenrisucdeliniri,  Denicj*  orafle  dominum 
dicitur,  uc  cotempris  omnibus  liberorn,etia  quos 
propinquis  commedarar,  abiecfla  cura,  ei  foli  toto 
corde,  totisqt  uiribus  famularetur,  ac  deferuircr, 

& refpofum  accepifle,  preces  fuas efl*e  ut  petierat  1 

exauditas . Adeo  illi  omnia  extrema  potius  pati, 
quam  a fe ruido  Chnfti  difcedere,  certum  ac  deli- 
beratum erat. 

SI  TAMEN  relictarum  rerum  metiri  uolu  Kunegun 
erimus  magnitudinem  non  animum  ommu  Chri  dir, 
di  ancillarum  parem,  priores  partes  dabimus  Ku 
negundi  Hennci  imperatoris  coniugi.*  Quae  cum 
Aimmum  dignitatis  locum  adhuc  inter  principes 
foeminas  retinere  pofler,  defundfo  tame  Henrico, 
ingrefia  ecclefia  infpedate  populo,  abiecit  impe-  v 

i ialia  ornamenta , 8C  religionis  induit  habitum. 

Maluit  enim  abieta  uiuere  in  domo  domini,qui 
fublimis  uerfari  in  tabernaculis  peccatoip. 


De  eleemofynis  faciendis.  Cap,IL 

SED  NE  nimius fim  in huiufcemodi exem 
piis  recenfendis,cum  multa  praeterea  fefe  oflfe 
rant,  non  incommode  nunc  ad  eleemofynas 
tranfitum  fecerim  quado  8C  eiufdem  generis  finr, 
et  ad  omnes  prorfus  f petant,  latiflimeq?  pateant. 
Cum  etiam  peccatori  didi um  fit,Peccaia  tua  elee* 
SQQfynis  redime,  & iniquitates  tuas  mtfewrdijs 


Dani* 


pauperum.  Verum  ut  in  reliquis  omnibus,  ita  8C 
hac  in  parte  tutiflimum  erit  (anctorum  niti  exem 
pii*, ne  uel  in  dando  manus  crret,uel  in  fupputan- 
do  mens  uadllet,  uel  in  largiendo  inani  oftentatio 
ne  elatus  animus  libcralitatie  amittat  merccdem, 
do  hominibus  magis  c|r  deo  placere  ftudet. 

NEQJV/E  enim  immerito  Cratonem  philofo  ' 
phum  dum  Ephefi  contemnendarum  opum  ede- 
ret fpectaculum,  gemmas  immodicae  acftimatiois 
lohannrs  contundente  a Iohanne  apoftolo  reprehenfum  fe 
apoftolus  rat.Nam  fi  pietati  magis  quam  glorixftuduifTcr, 
nunquam  profero  illas  contriui(Tet,fed  potius  ue 
ditarum  pretio  indigentibus  fuccurriifer . Quam 
quidem  fententiam  5C  ipfe  poftea  cft  fecutus.La- 
. pillisquippeabapoftolopriftinxintegritati  refti 
ruris, miraculo  ad  fidem  Chrifti  conuerfus , quod 
ad  fuam  ipfe  iactantiam  inftituerar,ad  proximo- 
rum uertit  ufum,iam  fatis  edoctus.SapientiS  hu- 
ius mundi  ftultitiam  efleapud  deum. 

Thotnar  THOMAS  item  apoftolus  ad  GondophorS 
apoftolus  Indix  regem  pro  architecto  non  terrenifut  ille  pu 
tauit)fed  cxleftisxdificij  miiTus,cum  magnam  pe 
cunix  uim  in  xhificandx  regiae  fumprus  acccpif- 
fet,  profecto  in  aliam  prouinciam  rege, argentum 
omne  pauperibus  diuifir.  Quod  ubi  in  notuit  re- 
gi,uinctus  duct?  eft  in  carcerem.  I nrerim  Gad  fra 
rer  regis  elatus, cum  die  quarto  reuixifiTer,tcftatU8 
cft  uidifle  fe  in  cxlo  mirabilis  ftructurx  bafilicam 
gemmis  auroegr  fulgenrem,atcp  audifte  a Thoma 
regi  coditam,nifi  ea  fe  ipfe  fecerit  indignum.  Rex 
itacp  rcdiuiui  fratris , tum  miraculo  attonitus , ta 
uerbis  pmotus,apoftoIum  uincuIisIiberat,Chri- 
(tu  m praedicanti  credit , Sc  credent  intclligit , no» 


*► 


in  terra,  fcd  in  exto  elcemofyms  paranda  e fle  mor 
talibus  habitacula.  • » 

NEC  fecus quidem fentiens HofualdusBrita-  Ho<uaJ- 
nic  rex,  miferorum  turbam  quotidie  ad  fe  in  atri 
um  Confluentium  alere  folitus  perhibetur,  dC  cu 
die  quodam  maior  eflet  medicantium  multitudo 
quam  ciborum  copia,neeosqui  fuperfuerant  ua- 
cup»dimitterer,totidem  argenti  fragmentis  efca- 
ria  iace  comminuta  donauit.Forte  aderat  HadrL  \ 
anus  Indifra  nenfis  cpifcopus.Ec  libcralitatem  mi 
ratus . Apprehenfam  regis  dexteram  dum  deofeu  • 

latur  ait.  Tam  promptam  in  dando  manum  fene 
fcere  protfus  non  debere . Hinc  aiunt  adhuc  inte- 
gram in  monumento  illibatamc#  oftendi , ut  qua 
merito  id  olim  ab  epifeopo  prolatum  fuerit , tam 
certus  euentus  teftis etiam  poderis  foret, 8c  nemo  ^ 

unquam  dubitaret  ipfius  animam  fulgere  in  c*- 
lo, cuius  corporis  partem  tot  iam  annos  incomi* 
ptam  permanere  cerneret  in  fepulchro. 

E VPHEMIAN VStfcpRoman^etAglae  Eupfceml 
uxor  eius, cum  diuitijs  pollerent , nec  prolem  ullS  anus  et 
habere  po flent,  quotidie  pofitis  tridinijs  pauper-  Aglae. 
culos  domi  conuocatos  reficiebant,proprijt  mani 
bus  miniftrantcs.  Quibus  pietatis  ofFicrjs  merue- 
runt paretes  fieri farudiflimi  uiri  Alexij.  Quo  uni 
co  conte nti,deinceps  continentiam  inter  fc  perpe- 
tuo feruarnt.  Tot  igitur  fru&us  produxit  eleemo  * 
fyna,  ut  fterili  partum  daret , partui  fan  edita  te  m, 
parentibus  caftitatcm, omnibus paradifum.Ta-  - . ... 
lem  pictatiscukum  ne  in  ethnicis  quidem  fine  ui- 
tx  xter  nx  retributione  marccfcerc  pafla  eft  diui- 
ra  clementia.  Come» 

CORNELII  m*  ItaliwcwhortwCcnm  w,  Ad  i. 


I 


/ . . 

I ■ 

DE  ELEEMOSYNIS  th 

fionis  eleemofynx(ut  in  adribus  apoftolorum  Ite 
w gimus)afcenderant  in  memoriam  in  cofpedlu  deif 

; atq*  ad  illum  adhuc  gentilem,  angelum  de  caelo  Si 

snonem  Petrum  ab  Joppe  Caefaream  ufq?  euoca- 
runt, dignum  utiqj  red  dentes,  qui  cum  angelocoi 
loqueretur,  ab  apoftolo  baptizaretur,  a fpnfaru 
«flo  priufquam  baptiza  tus  fit,  uifibiliter  illuftra- 
retur.  Adeo  ut  dC  qui  aderant  ex  circuncifionefidc 
les, mirari  fintfpiriturflandh’ gratiam,  etiam  in  na 
cionibus  e fle  effufam,&  Petrus  in  ueritate  fc  co- 
jy.  - penlTe  dixerit,  quia  non  eft  perfonarum  acceptor 
dcusjfed  in  omni  gente  qui  timet  dcum,6C  opera* 
turiuftiriam,acccptuseftill/. 

EADEM  quidem  de  caufa&  beatum  Eufto 
Enftochi  rhium irradat  ex  gentili  Chriftianum  fa&urn,  ex 
w Chriftiano  martyre  immortalitatis  palmam alTc 
cutum.Cxfaris  enim  Traiani  temporibus  magi* 
fter  equitum  fuper  cornibus  cerui,  quemuenan* 
do  infecutus  fuerat,  Chriftum  in  cruce  folgentem 
videre  meruit. Qui  dum  obipfiuserga  inopes  be-  • 
ncficiacifc  apparuifTe  dicerer , 8C  myfteria  ueri- 
catis  referaret, credentem  baptizari  iuflfic.  Vc  qui 
* ( charitate  iuuerat  miferos,  fide  inter  ucre  felices  rc 

cipi  idoneus  foret. 

I GI T V R cum  haec  ita  fint,  quis  mentis  com 
pos  rion  iam  excufla  tenacis  auaritiae  compede  a<f 
liberalitatem  gradum  feretfEtdc  i)s  faltem  aliqd, 
quae  fuse  fuperfun t neceflitari,aliorum  indulgebic 
inopiae'  Zachxus  publicanorum  princcps&ipfc 
diueSyCodcm  die,  immo  eadem  hora  qua  fe  bono- 
rum fuorumpartem  dare  dixit  pauperibus , ors> 
culum  accepit  falutemfacflameiTe  domui  fuae,fe*. 
9 non  iam  inter  pu  blicanos  3C  peccatores*  fcd  iiw 


fcffertdfd  fcifcEifc  Ai 

Ht  Abrax  f ii/os  computari. 

* AT  CONTRAdiuesiIiepufpuratus,qii!a 
luxuriae  fuse  deditus*  Lazari  pro  foribus  tacentis 
non  refpcxit  aerum  nas, impietatis  poenas  tuj/t  fe- 
pultus  in  inferno . Et  qui  dudum  panis  micas  de 
menfa cadentes  non  conceiTerat  mendicanti,  nec 
tfpfe  poftea  in  igne  pofitus,  Uel  Unam  aquae  guttu- 
lam qua  linguam  refrigeraret*  ualuit  impetrare; 
Quoniam  fine  mifcricordia  iudicium  fiet  iilisg  no 
facit  mifericordiam . Et  qui  obturat  aurem  fuam 
ad  clamorem  pauperis,  & ipfc  clamabit,  dc  non 
exaudietur; 

SED  non  talis  BerrtardirtuS  ordinis  Kiinbrimt 
fecunda  gloria , qui  cum  parentibus  orbatus  fub 
Dianae  materterae  tutela  degeret, SCuirenti  adhuc 
«State  futurae  perfectionis  floreret  fignis,prandio- 
tum  fuum  cum  pauperculis  partiri  confueiTe  dici  * 
tur.Et  dum  in  panario  die  quodam  uix  qui  domd 
fticis  fufficeret,  panis  Cxtarer,  acmaterfamiliaa 
fnendieanti  defectum, qui  tunccafu  afFuir,excufa 
ret,eam  Bernardinus  tam  diu  orare  non  dcftitir, 
donec  exorauit  id  faltem  petenti  concedi,  quod  fi* 
bi  referuabar,  affirmas  femet  tfurire  malle, quanl 
tfur/entem  non  pauiflC; 

DOMINICVS  Hifpariiis du Palcrttiafc ba 
sis  artibus  perdifeendis  operam  daret,ciuitas  an- 
nonae caritate  laborare  coepit . Die  multor  Urii  fa- 
me rniferansjcum  pecuniam  non  haberetyquainj 
digentibus  pro  tempore  fubuenifet*libros  uertdi* 
dit:nec  dubirauit  literaf  um  ftudijs,  ftudium  pfar-i 
ponere  pietartis.Et  quoniam  feriptum  eft,Qui  prri 
nus  eft  ad  mifericordiam,benedicetur.  Ad  tantani 
nit  ut  ordinis  fratrum  Praedic* 


Liic.rj 
Dium  pta 
puratuj 

Lu U4 

teofcj’ 


Bernitdi 

mu. 


EWfiiffl* 

CIIS, 


Pro&ri 


<«  DE  ELEEMOSYNIS  FA 
Corum  fieret  aucftor. 

■ NVNC  fandorum facerdotum munificentia 
referatur,utecclefiarum  prxpofiti  penfionumat- 
q*  prouetuum,qui  uel  epifcacus > ud  alio  id  genus 
titulo  ccnfcntur,difpcnfatores  fc , non  poileiTores 
- . effeagnofcant. 

Sylueftcr  SYL  VESTER pontifex,uiduarum  dC  or- 
P*P*  phanorum,  rcliquorumcp  Chrifti  pauperum  no- 

mina in  codicillo  feriatim  defcripra  lecflitabar , ne 
quem  die  ullo  praeteriret,  cuius  miferiam  aequam 
ope  non  iuuarer*  fer uans  illam  religiofitatis  uitae 
q?  mundiciem,dcqua  Iacobus  apoftoIusait,Reli 
gio  munda  et  immaculata  apud  deum  Sc  patrem, 
haeceft,uifitare  pupillos  3C  uiduas  in  tribulatione 
e offtySC  immaculatum  fe  cuftodire  ab  hoc  feculo. 

HOC  idem  ante  eum  Sc  Clementem  pontifi- 
cem facftitaiTe  tradunt, fed  ita, ut  etiam  ad  longin* 
quas  regiones  tranfmitteret  indigetibus  fubfidia. 
Neminem  ex  ijs  quos  ad  ueritatem  ab  errore  cona 
uerterat,  palTus  eft  mendicare , ut  qui  fe  autore  ia 
Chrifto  uiuerent/e  quoque  adiutore  famem  non 
timerent. 

Gregor!-  V E R V M ijs  ut  fcie  n tia  praefta  n tior  GregorI 
us  papa  us ,8C  dignitate  par , ita  fan&itate  uitae  non  inferi- 
or,non  contentus  uulgi  tatum  fubuenire  inopiae, 
omnibus  ubiq?  Chrifti  feruis, quantum  Romanae 
cenfus  ecclefix  fuppeditare  potuit,neccfiaria  mini 
ftrauit , & miniftrando  effecit , ut  in  monafterijs 
monachorum  crefccret  numerus,  in  folitudine  de 
gentibus  incommoda  folitudinis  minus  grauia  fo 
tent,per  Syriam  difperfis SC  in  Syna ufqj  habitati 
Cibus  Roma  no  ita  multu  abefle  ut  abeft  uidcrer. 
A.D  eundem  cciam*  dum  adhuc  abbatis  officiat 


Xscob.t. 


Clemens 

papa 


V 


> 


■ CIENDIS  LIBER  J.  * 

' ftingcremr,ucniflcqucndamatq?  clccmofynan)  Idem 
popofeifle  legimus,  quod  fe  naufragium  fecifie  di 
teret,  dC  cum  fex  mimos  ab  eo  accepiflet,mox  re- 
uerfum  totidem  pari  facilitate  f tanta  erat  largito* 
ris  benignitas)  imperrallc.  Perendie  deinde  rurla 
accciTifle lamentant?, minimum  quid  praei)» quae  ,.r 

In  mari  amfferatjfibifuiiTeemedicatum,  proinde 
ad  op?  cius  imploranda  iteijt  atejr  iterum  neceiTe  fe  ;iJ 

habere  confugere.  Tunc  murmurate  multum  dii 
fpenfatorc  acdicentc.Ia  aliud  nihil  quod  dari.pofc 
fit , praeter  argenteam  lagunculam  in  monafterio 
leftare,c6tinuo  ea  ipfam  a Gregorio  tradi  iuiTam. 

CAETERVM  Gregor ius haud  multo  ppfy 
fummuR  pontifex  dcfignatus}cum  duodecim  tanT 
tum  peregrinos  pauperes, in  illis  apoftolos  domi- 
ni uenerarurus,  inuitari  pr3eccpifler,difatmbe)cf 
inruitu&,prarftituto  numero  unum  fupcreffeani< 
xnaduertir  cum  inuiratore  criminisarguere^ 
quod  pliires  quam  iuiTus  fuerat  conuoralfet , ille 
ecotrario  nequaquam  plures  efTe  affeuerarer,  eos 
, de  integro  confiderare  coepit,  at(£  eum  ipfum  que 
ut  folus  uidere  potuit, ita  folus  refiduum  efle  ad  no 
carat, fubinde  mutari  depraehendit,S£modoiuuc 
nis,modo  fenis  fpeciem  uultu  praeferre. Tali  oden 
to  attonitus, filcnc/wmtantifpertenuitjdohecper^  v 

a&oconuiuiofeorfumeuocatum,  quifnamjflee  t-'r- • * 

interrogauit.Ulefe  non  hominem, fed  angelnefle 
refpondit , cui  aliquando  fumpra  naufragi  forma 
mendicantf,ipfe  Sc  pecuniam,  SC  argenteam  lagiS 
cutamlargituselTct.Cumc^  fubiunxiiTer,tum  de- 
mum ilma  deo eleftum  qui  prxeltc  ecolefiae  pote 
Pelagium  pontificem  deberet,e  ueftigio  tenues  4* 

' ' lapfus  in  auras  confpedlum  cius  dereliqulr. Grego 


it  M..  EL1IMQSYNIS  FA 

r.  rius  igitur  quoniam  ne<$  fxpius  petent»*  procat 

tate  lic  offendi  potuit  > ut  non  miferetetur,  neque 
monafteri)  fui  tenuitate  fic deterreri, ut  petenti  ali 
Ijiiid  non  tribueret,  d/gniflimus  iudtatu*  eft , cu< 
Uineoe  dei  manu  plantatae, 8C  mundig  Chriftu  fal 
uati  cura  regimenq?  committeretur. 

Iohannes  NON  diifimilcbenignxliberalitarfcexeiri-. 
^rur'  P^urn  de  Iohanne  •, Alexandrino  patriarcha  ab  hig 
=•"**  qui  uitam  eius  confcripfcre  memoratur.Nam(uc 

aiunt)  cum  aliquando  medico  fihi  obuiam  fafto, 
fex  nummo* difpenfatorem  dare iuiliflet,  ille  ac- 
cepti* diuertit  paululum  de  uia ,&  progredierium 
praeuertens  ueftigia,geftu,  habituq»  alium  menti 
« tus>  alio*  fex, non  quia  non  agnofcc re tur  accepit, 

fcd quod  talem  nacltus  fuerat  datorem,  qui  etiam 
depraehenfa  dolofitate  manum  pofcentifubtrahe 
!re  nefeiret.  Etiam  tertio  pariaftu  ufo,cum  patri- 
archa duplicatam  pecuniam  numerari  praecepif- 
fcr,fucdamarcdifpenfarorin  malitiam  hominis 
cttpit.Conuerfus  uero  lohannes.Tace  inquit  fili. 
Nam  fortafle  hic  dns  nofter  eft  Tefus  Chrjftus.Pe 
riculum  noftri  faciens,  an  tadem  offen  fi  crebris  rc 
petitioib*  ceftabimus  mifereri.Hic  quia  maxime 
in  dando  propenfi  animi  erat,  cognomento  Elee 
xnofinarius  dictus  fuit. 

Sdem  1 IDEM  pauperes  non  aliter  quam  dominos 

luo* appellare  folitus  dicitur.Et cum  a diuire  quo 
dam  uile  ac fordidum  grabatuli  fui  tomentum  mi 
ferante, plumeam  culcitram  dono  miiTamaccepif 
fet,ubi  primum  ea  fubftrata  cubauir,no<ftem  illa 
totam  infomnem  egir,identidem  ingemiftes,moI 
• * lius  tunefe  iacere  qua  dominos  fuos  .Cumcfc  illu- 

xiilcyiilricram  uenudari,  pceuniaw  pauperiora 


CIENDIS  LIBER.  .1. 


«i 


,gati  mSdauit.  At  diucs  ille  ab  emptore  redempta 
Tteip  mifit,  precatus  ne  munus  Tuum  ultra  ucnale 
haberet, fed  eo  ipfc  frui  uellet . Verum  diuitis  pre 
ces  fupabat  patriarchae  in  egenos  mifericordia,nc 
cp  modo  ullo  Iohannes  tenere  Te  potuit,  quin  rur- 
fum  itidc  faceret  ut  prius*  Diues  aut  iam  fecundo 
recuperatam  eidem  referri  iiiflit , uidebimus  di- 
cens uter  noflrum  citius  defatigabitur,  tu  uenden 
do, an  ego  redimendo.Ille  ioculo  didla  modefto  ad 
modum  rifu  excipiens  * Deo  gratias  ago  inquit 
inituri  fimus  ccrtamendtuirj  falubre,  pauperi  co- 
snodum,  mihi  iocundum . Itaqi  quoties  id  mulie- 
ris milium  fibi  accepit , toties  uendedum  cura  u it, 
ut  inde  dominis  fuis,id  cft,Chrifti  pauperibus  fub 
ueniret,  faciens  fibi  facculos  qui  non  uctcrafcunt, 
thefaurum  indeficictem  in  cxlis,quo  fur  non  apu 
propiat,ncc  tinea  corrumpit. 

RES  etenim quaccuncj? in finu miferorum re-  Vrbanui 
cu  nduntur, illuc  inferri  pala  teftatuseft  pontifex  p2p, 
maximus  Vrbanns,aquocum  Ceciliae  marty- 
ris thefauri,  quos  difpcnfahdosaccegat  quacreren 
cur , quoniam  eos  iam  indigentibus  impenderaf, 
ait.Cccihae  thefauros  pauperum  manus  in  cae- 
lum fuftuler  uti  t.  ,,  i.  , 

LAVRENTIVS  quoqt  Leu/ta  a Decio  Laurenti 
tyranno  quaeftione  agitatus, ut  argentum  indica;  us  lenita, 
rct,  quod  Philippum  Philippi  Augufti  filiu  olim 
ecclefiae  obtulilie  conftabat,  protenfain  paupe- 
res manu, quibus  iamdudum  erogatum  crar. 

Apud  hos,  inquit,  Philippi  argentum  depofitum 
feruacur . At  Decius  fibi  proculdubio  illudi  puta 
uic, quia  ubi  ucfac  diuiti3ecfTcnt  & uera gloria. 


ignorauir, 

» 


*\0  ¥l-e e moWn ft  r a 

5oranus  - CV  I VS  quidem  gloria  cupiditate  quondam 
abbas  flagrans  abbas  Soranus, Longobardis  Italiam  ua 

ftantibus  redimere  captiuos^  8C  eos  qui amiills  re 
fcus  praedae  fuperfucrant,  iuuare  non  defticir,  dol 
riec  latronum  gladijs,  ecdefiae  thefauros  ab  eofri 
ftra  quaerentiumCquonia  ia  niillieranOconfolTus 
tjccubuir.  Eo  corruente  terra  tremuit,  teftata  crea- 
tio tam  pium  hominetam  impie  caefum  non  opor 
tui  fle,  nifi  ad  pietatis  mercedem  cumulus  acccdc- 
'teccoronamartyrrii  . * ^ 

* CELEBRA  TIS  S rM  VS  in  fioc  laUdis  & 
«oifcoDuf  ^e^  Martin  us,  nec  a nobis  nue  filentio  praeretm 
*P  v Pu,tendu3eft.  Cuius  pietatem  militis  adhuc,  a.niar.. 
Thuronenfiu  epiTcopi  magis  mirer,incertus  fum. 
Conftantino  3C  Tuliano  imperantibus,  flipedia  fa 
ciebat,quando  brumx  tempore  pauperis  nudita- 
tem dimidiatae  chlamydis  fuae  parre  opehut.Ec  ih 
t - ■ ' ' quiete  Ghriftiim  fe  in  paupere  rexilTe  agnouir,dil 
- .:  eadem  illa  lacinia  indutum  cernit,  dicentemquc 

audit,  Martinus  adhuc  cathecuminus,haCmeli£ 

fle  contexit. 

■ POSTEA  uero  Thuronenfium  epifeopusfa 
rtus,cum  in  ueftibulo  ecdcfiae,oflfendifl«:t  homine 
detrita  lacerna femi  nudum  , itvfacramim  euoca- 
to,  tunicam  quam  fub  pallio  folara  habebat , dcr 
d it.  Allato  fibi  demum  collobio,indutusacfupet 
Indutus  podere, reliquifqi  faccrdotalibus  orname 
tis,dum  facra  pcragir,atq*  inter  agendum  ambas 
fappliciter  manus  ad  caelum  tolIit,deIabentibus  II 
ileis  manicis  brachia  nudataoftendit.Sed  prius  3 
ta  dimirrerer,ami<fta  apparuere,  tegumento  orna 
tus  fupra  modum  mirabilisoppidoque.ftupend/. 
Vt  fcilicccmiracMlo  admoaiti  crederemus,  eum  $ 


Idem 

... 

A . 

( 


/GIJLNDH  T ^ 

Indicentes  ueft/er  i t,ueftiendum  exieftis  gloriae \uc 
mine  jcurn  dominus Icfus  Chriftus  transforma- 
bit corpus  humilitatis  noftrx, configuratum  cor- 
pori claricatis  fu  ac.  ' 

SED  quid d€ Paulino Nolanae  urbis epifeopo  Paulinu», 
dicam  i Qui  de  populata  Campania  Vuandaioru 
cxcurfionibus,cumin  redimedis  captiuiscuncffa, 
cofumpfiffef,(eipfumquo<£incJeemoiynamtra- 
didit. Profedtus enim  in  Aphricam,uicaria  ferui- 
tute  redemit  uiduac  Nolanae  filium.  Olitoremque 
fe  fecit  barbari  domini,  ut  matrem  unici  amiflio- 
nc  confternatam,e«  recuperato  confolaretur  .-Ia* 
cftent  fe  qui  uolunt  facultates  non  modicas  in  pau- 

Scrum  ufum  impendilfe.  Ecce  qui  omnia  impen- 
erat,inuenit  praeterea  quemadmodum  inops  fa- 
rtus,omnium  diuitum  eleemofynas  fuperarer* 

Caeterum  mifericordiae  remunerator  deus,  uirum 
tanta  pietate  praeditum, non  cft  pailus  diutius  iu- 
go  premi  impiorum.  Contulit  illi  prophetiae  fpirl 
tum,  quo  afflatus  cum  praedixiflet  regem  in  pro- 
ximo moriturum, diuinationicg  rcfpondiflet  euen 
tus,tantx admirationi  luit, ut  itatim  libertatem  f| 
jbi  acciperet,alijs  impetrarct.Pro  unius  liberatio- 
ne fe  in  feruitium  obtulit,fed  cum  omnibus  fimu! 
qui  e Nola  abdurti  fuerant  liberatus.  Frumento 
infuper  nauibus  impofito,  ad  patriam  poftlimi* 
nioredijt,  priftinacqtdignitati  nonorificentiffime 
fuitreftitutus.  . . > 

SERAPIONIS  quocp  monachi eleemofy- 
inae  haud  minoricommendarione  dignar, fi  donaq-*"*1^!^ 
tis  tantum  animus  perpendatur  , non  etiam  dpni  wona- 
magnitudo.  Cum  enim  nihil  praeter  tunicam , &,  c 
jpaUiuma&  cwiig^ictum  haberet^®. 


/ 


t 


» DI  ELEEMOSYNIS  EA 

bus  pauperculis  obuiam  factus, alteri  pallium,  «I 
teri  tunicajn  dedit>&  cu  nudus  federet,interroga- 
tus  quis  eu  defpoliaffet,  proreto  codice  illo  quem 
manu  tenebac,hic,inquit.Irerum  alios  mendicant 
tes  confpicatus  etiam  codicem  uendidir,&  uenditi 
precium  illi3^1iftribuir,diccnsa  domino  praeceptu 

cffe,Vcdeomiaquxhabes,SCdapaugibus.Nec.*' 
I c u dum  fc. iftud  foiplefle  putauir , donec  iemctipfunt 

u * quibutdam  gentilibus  uendidit,ira  tamen  uripog 

domino  lucrarerur.Cumcp  eos  ad  Chriftum  con- 
uertifTe,pecunia  quam  acceperat  fe  redemie.Rur- 
fum  idem  Lacedemoniae  fecifTe  dicitur,eodem  fuc 
ce]Tu,conuerfo  diuice  quoda  ac  principe  uiro.Poft 
> talia  charitatis  officia  in  abbatem  electus  apud 
Arfinoen,  decem  millium  monachorum  pater  fie 
ri  meruit, & qui  omnes  prxibat  pietate, omnibus 
prxefTe  dignus  fuit. 

AEQV  E pium  uirum  & Petrum  Coftanrino 
Petrus  policanum  cognomento  telonarium  fuifle  ferunt, 
tclona  fcd  tanto  maiori  admiratione  dignum, quanto  ari 

fius.  conuerfionc  uixit  nequs.Cum  em  opum  copia  re- 
{ dundaret, dubitatum  eft, utrum  ditioran  auarior 

clTec.Hinc  inter  mendicos  ortu  eft  ccrrame,unus,p 
fitebatur  fe  ab  eo  eleemofyna  el ici tuijj^cac teri  id  of 
no  fieri pofle  negabat.  Qui  fe  fadlui^  promiferar, 
acceffir  cum  multo  precum  ambiru,&  dum  horni 
nem  auercentem  fefe  urgere  ccepiflet,in  iram  con- 
citauit,ita  ut  furore  ardens  repente  arreptum  psu 
nem  (panes  autem  cafu  ancilla  e fornace  .domum 
r • cotftos  referebat)in  faciem  pcantis  intorqueret,  d 
cum  dcclinafTet  idtum, fublato  pane  difcedens,  iq 
tandem  uori  fui  compo  tem  faftum  focijs  nuntia- 
ufe,  Petrus  fo  poftea  aduerfa  ualetudmc  agitatu  v 


i 


i 


CIENDIS  LIBER  J. 

eum  poftremo  horis  aliquot  exanimus  iacufflctet 
reumlTet,narramt  fibi  incerim  uifum  fuifle,fe  an 
tribunal  dei  in  carjo  fifti,  ab  alijs  accufari,ab  alijs 
defendi,!  n altera  librae  lance  peccata  quae  commi* 
/erat  appedi,  in  altera  unicum  panem  illum  quem 
/pfe  quondam  profecerat  iratus.Et  cum  exaequa- 
tum utrinqj  pondus  ftarer,reuerti  ac  pani  fu  per  ad 
dere  aliquid  quod  prarp6derer,fi  multi  reatus  fup- 
plicia  cuperet  euaacre,fibi  iuifum  Jtacfc  cum  con* 
ualuifiet, quae  cupide  c&flauerat,  1 i beral iter  coepit 
effundere,neminem  indigentium  opis  fu  ae  ex  per* 
tem  fieri  paiTus. 

DIE  quodam  cum  confpexilTet  hominem  at- 
trito iaccroq?  a midhrm  ramu,non  nudu,adfeeuo 
catum  uefte  qua  ipfe  induebar  donauic.  Eam  pati 
perfquia  honeftior  erat  qua  ur  perfonaefuaecoue- 
nirer)in  foi delatum  uedidit.  Q£obrcm  Petrus  fe 
indignum  ratus  cuius  ueftib?  pauper  tegerer,  alo 
uehementerangfcoepit.Etdumdoleret,no<5Ieinfe 
cuta  ueftimcto  illo  indutum  Chriftum  uidit.  Hoc 
fomnio  facile  perfuafum  habes, id  Chrifto  dari  qj 
quid  datur  inopi,omia  dilargiendo  nihil  fibi  reliti 
qui  fecir.Nec  fic  quide  fatiatus,Ierofolyma  profe- 
dtus,  uenura  feipfum  dedit,  ut  haberet  quo  adhuc 
alioi*  fubueniret  inopiae, feruusq*  fadlus  eft  homl 
iiis, ut  feruitutis  ptmm  offerret  deo-  Dixi  dubita- 
tu aliquandojdiuirijs  an  auaritia  magis  pracftaret, 
tifre  adijriam,&  hoc  incertum  effe  potuifTe,an  illis 
vtrifqr  maior  in  eo  deinde  Jiberalitas  fuerit , fi  id6 
Iiberalitatis  qui  opum  finis  fuifTer,&  non  impetit 
fis  facultatibus  neccirirariproximorum,ipfcfc- 
met  etiam  fuper  impendiiTct.  Ouere  mutatio  de- 
xterae cxccifi  ain  uno  homine  fummae  cupiditarij 

- I «i 


t» 


al 


Idem 


9A  D E , ELEEMOSYNIS  FA  , 

|S  •• 

fumma  fuccedit  munificentia,  quod  fi  tantum 
Discum  iniuria  datus  efficere  potuir,quid  noenfu 
Ciet  benigne  8C cum chantate  porrectus. 

S f C VT I porrexifle  aliquando  TUdocum  le- 
ludocuJ  gimus.Qui cum  ad  fluminis  ripam  in  folitudine  fl 
bi  domicilium  conftituidet,unoduntaxatdifciptt 
lo  conrentus , partem  quartam  panis , quem  tunc 
iiriicum  habebat,  mendicanti  dedit,  mox  iterum» 
^ tertio, <5£  item  quarto, diuerfo  (emper  ne  agno- 
Iceretur  habitu,  petitum  reuerteri  (emper  partem 
Iargitus,nihil  fibi,neqj  difcipulo,mTicertam  in  do 
mino  fpem  dereliquic.tr  dum  haeficantem  difeipu 
% Iumconlblaturnedeui<fludubitaret,ciferuiens<| 
irrationabilia  quoq?  pafceret  animalia , afpiciunc 
duos  lebos  proximae  ripae  applicuiflc  uertore  nui 
Io.  Cacp  compendent  omni  cibariorum  genere  4 
i jpfi  uefei  Colebant  plenos.  Deo  gratias  egerur,  qui 

pro  uno  pane  pauperi  dato,tam  huberem  alimcrt 
tont  copiam  fioi  fine  cuneatione  prouididet. 
Sabba  SIC  3C monachus Sabba,dum Hilarionem ab 
mona-  batem  cum  trium  millium  monachorum  comita 
•hos.  tu  uenientem  excipiens  in  uinea  fua  ad  uuas,  qux 
iam  maturae  erant,inuttader,  & omnes  earum  pa 
ftu  refocillati  edcnr,ufq?  adeo  multiplicatum  inde 
collegit  frudlum,ut  uinea  quae  integra  centum  la- 
genas ar  (limata  fuerat, depafta  trecentas  redderer* 
Iefur  O L I M huiufce  rei  exempla  praeiniferat  domi 

Chriftus.  nus  noder  Tefus,  iubens  difcipulos  ut  turbis  in  de. 
Terto  epulum  darent.Quinqi  panes  8C  duos  pifces» 
cum  nihil  aliud  praeter  ea  haberent,difcumbenti. 
bus  appofuerunt.  Atcp  ubi  omnes  pranfi  ac  fatu., 
rari  edent,  pro  quiuqp  panibus,  duodecim  cophi- 
nos reliquiarum  plenos  retulere-  Alia  item  de  apu 

c'  > * j - 


i 


CIENDIS  LIBER  .1,  ?•  *« 

pofitis  fcptcm  panib9,5i  paucis  piTciculfs,  cu  mnl 
tuudinem  efunctem  fatiaflcnr,  feprem  fportasfra 
gmentis,qux  fupcrauerant  implcuerc.Vtexpcri- 
mento  difcerenc,nequaquam  fallere  cum  qui  dixe  Luc*.« 
frat.  Date  6C  dabitur  uobis,menfuram  bonam,d£ 
confertam, & coagitatam, & fu  pereffluentem  da- 
bunt in  finumueftrum.  t ? 

HANCgrandcmhuberemrp  menfuram,non  sini5  ^ 
tam  in  terra  qua  in  cxlo  nobis  repofitam  eiTe,non  nachus 
ignorauitSimon  monachus  Sitionisfilius.Quicu 
in  cenobio  iilo  ubi  tuc  manebat,  in  uefperum  ede 
di  mos  efletjUiritimq*  ciba  ria  fratribus  diuiderefl 
tur,facpenumero  nihil  delibans  coenulam  fuam  in 
tegram  feponebar,demum  quam  poterat  fecretiU 
us  pauperculiseo  uentitantious  offerebat,  hebdo 
madarum  interdum inaediampaflus,utalijsali- 
menta  preebere  poflet.  Et  cum  tot  dies  nihil  gufta 
retjfamcm  non  fentiebat,dum  fami  profpicit  alio 
rum.  Spem  fibi  certiffimam  extendens  ad  illud  uc 
tx  felicitatis  pabulum , de  quo  Pfalmifta  ait:  Sati 
abor  cum  apparuerit  gloria  tua  domine.  Sumanc 
hinc  documentum  ieiunantes , ut  faltem  cibo  qui 
fibi  inrerdixerint,paupcres  alant,alioquin  n5  icit* 
inare,fedimpenfx  parcere  merito  uidebuntur.  , 

NECeftut  caufetur  quis  fortunarum  fuarum 
tenuitatem.Nemo  tam  pauper  eft,  ut  pietatem  cq 
|ere  non  poffit.Seruulus  medicus  erat,immo  me- 
dicorum miferrimus,  fi  tantum  fortis  attendatuv  • 
malignitas , non  etiam  animi  patientia , qua  fola 

poterat  uideri  felix.  Hic  (ut  Gregorius  in  dialogo 

refert ) paralyfi  refolutus,  cum  fe  prorfus  mouere 
tion  poffct,iacebat  in  carruca  fub  porticu  fandi  • - 
Clementis  Romae, a praetereuntibus  nidum  mea 
— b v 


ti  DE  ELEEMOSYNIS  jfA' 

dicans  .Et  cum  eleemofynis  fuftentaretur , qu/di 
quid  in  diem  fibi  refidui  erat, carter/s  offerebat, ri<U 
Iui  folicitus  in  craftinum,  fed  quaeri  regnum  dei* 
6C  iuftitiam  eius.Quod  quidem  facile  eft  adeptus, 
dum  8c  fuam  calamitatem  patienter  fert,  & mi* 
ieretur  alienae. 

FranciA  . FRANCfSCVS  ordinis  Minorum  pateri 
fl « Quibus  folis  tanti?  poflidere  lex  eft, ut  mendicare 

necefle  fir.Dum  iter  agerer,  incidit  in  homine, cu* 
<us  ueftimenta  diutino  ufu  detrita  uix  pudeda  cor 
porip  operuerant, &:  nuditatem  cius  dolens  fubfti 
tit,fufpirauir,ingemuit.Frarer  uero  qui  illum  co. 
rnirabarui,quid  inquit,ita  mftaris  pater'  etfi  hic 
indumentis  egct,forfan  abundat  concupifcentijs, 
Tire  Francifcus  fraterni  erroris  non  diifimulator 
fedcorrecftor,  iuflit^rinus  ut  ille fua  fe  tunica  ex- 
uens, pauperem  tegat  ,Et  quod  de  ipfo  perperam 
opinatus  fuerat,  ab  eodem  ueniam  roger,  ac  tan- 
dem difear  nefas  clTe  miferorum  mores  fugiUare, 
indigentiam  negligere.  Vtinam  talem  fubireco- 
'y  ganrur  multftam , ne  poenis  grauioribusobnoxjj 

* finr,qui  mendicos  obhoc  folum  interdum  impro* 

bitatis  arguunt,&  increpationibus  rcpellut,ut  ch 
cis  fubuenire  noJunt,iudicfj  efle  uidearur,non  im- 
pietatis . Nunc  infirmioris  fexus  haud  infirmiora 
exempla  fubnedlam. 

BR I G I D A-  abbat/fta  aliqnando  fimul  cum 
Faminac  aliquot  fo  roribus  curru  uehebatur,&occurreh« 

abbfrf/r  PauPcrcu,,s lignor  fafces  dorfo  baiulStibus,  ut al 
wmiui.  ferius  onera  portando  implerer  lege  Chrift/,  folui 
iugales  equos  iuflir,eisfp  tradi.Oneratis  iumentis 
laeti  abierunrilpfa  cu  fuo  comitatu  in  uia  refidens 
pfatftolabafurdoniim'  auxiliu.Fccc  afft  eande  uii 

r wi  ~ > • — - 


( 


CIENDIS  ii  i in  A.  „ ' 

quidam  regulus  ingredicos,ubicaufam  morcea- 
tn  intellexit/uos  illis  equos  largitus  eft.Bngida  er 
go  tanese  pietatis  fuit,  ut  neceffirati  proximo)?  iu  ‘ 
am  pofthaberer,tantxfpei,ut  nunqj  fe  a domino 
deferi  timeret.Sic  lampadi  infundens  olcum,fd  eft 
uirginitatis  decus  mifericordise  operibus  exor- 
nans,admifla  eft  ad  fponfi  nuptias  cadeftis  celebri 
tatis, ineffabili  gaudio  femper  fru  itura. 

PAVLAM  in  largiendo  fic  profufam  fuif- 
fe  ferunt,  ut  fibi  tandem  necelfefuerit,  ne  rogan-  Paula* 
tibus  repulfam  darer,  pecuniam  mutuo  accipere, 
ufuris  fefe  obligare,ucrfura8  facere.  Prodigalitas  . u,  .- 
tisaccufata  deum  teftabatur,fe  pro  illius  nomi- 
ne cuncfta  agere,  SC  hoc  habere  uoti  ut  mendicans 
ipfa  moreretur,  in  funere  fuo  alieno  fyndo- 
ne  inuolueretur.  Ego,  inquit,  fi  petiero  multos 
Inueniam  qui  mihi  tribuant, mendicans  fia  mc 
non  acccperit,quae  ei  poflu rti  etiam  de  alieno  tri- 
buere, <x  mortuus  fuerit,  a quo  anima  eius  re- 
quiretur i Nulla  itaque  in  pauperes  liberalitate 
fatiata  ad  egeftatem  pene  ultimam  peruenit , fed 
quanto  tu  nefe  fecerat  pauperiorem,  tanto  poft 
ea  amplioribus  locupletata  eft  diuitrjs  in  regno 
caelorum.  -i 

ELIZABETH  nondum  marito  Lantgrt 
ufo  uiduata,  ob  affiduam  in  pauperes  benignita*  Ettxafcefr 
tem  mater  eojjt  cognominabatur.  Sanis  uitse  fub 
fidia  mittebat,affli(fto8  confolabatur^grotos  ui- 
firabat,  mortuis  funus  fua  procurabat  impenfa. 

Quos  in  plebe  magis  inopia  oppreffos  aladuerte- 
bar,ex  his  compacruosatcp  coma  truas  fibicom- 
parabat,uteius liberius fubueniendicaufas habe  ..  r 
tec,Si  quando  pecunia  nonftippetcrcr,ucftimem» 


«I 


Prou.ult. 


Vidua  de 
cuagclio 


Vidua 
Elix  pro 
J>netx  ho 

■ 


Tabita 


t>*  ELEMOSYJJIS  TA  . 

. • . A v • : r v * i • J 

ticndebat.  Cernens  pauperculum  quendam  nuda, 
cffcrrijdetracfto  fibi  capitis  uelam  me,inuoIui  iuf- 
fit  cadauer.  Quo  tempore  fame  laboratu  eft,  u‘im 
magnam  frumenti  diuifit . Et  id  quidem  abfente 
uiroatcpinconfulto,uel  quia  approbaturum  fpe* 
raret,uel  quia  quod  unius  erat, aiijs  quoq*  cornu- 
ne  cfle  debere  facile  perfuaferat  neceiTitas  multo- 
rum . Deniq?  cum  eftet  regis  Pannonum  filia  ySC 
T uringiac  domini  coniunx,ncre,texere,fuere,fuis 
ipfa  manibus  non  eft  dedignata , ut  de  laboris  fui 
peculio  eleemofynas  dare  pofler.Et  de  illa  ergo^no 
incongrue  dici  pote  ft.Manum  fuam  mifit  ad  forJ 
tia, digiti  eius  apprsehedcrunt  fufum . Manum  fa 
am  aperuit  inopi,  Sc  palmas  fuas  extendit  ad  pau 
perem  ♦ Fortitudo  dC  decor  indumentum  cius,  8C 
ridebit  in  die  nouiiTimo. 

S E D multa  dare  locupletiorum  eft, pauca  tenti 
iorum,  nec  tamen  ideo  non  par  merirum,quarum, 
aequalis  affecftus.  Animum  etenim  largientis  petr 
fat  deus,non  donum.Necquatum  oblatum  eft  in 4 
fpicit,fed  de  quato.  Vidua  paupercula  duo  aera  mi 
nuta  mifit  in  gazophijatiu,&  diuitib9  praefertur. 

V idua  etiam  illa  cui  nihil  aliud  erat, praeter  pu- 
gillum farinae  in  hydria,#  paululum  olei  in  lechi 
to,  totum  id  quod  habuit,  petenti  Eliae  prophetae 
concedere  non  dubitauit.Et  ex  illa  die  hydria  ei  fst 
rinae  non  defecit,neclechitus  olei  fu itimmi nutus, 
donec  pluuiam  dedit  dominus  fuper  terram.Denl 
cp  paruulum  filium  quem  mors  abftulerar,pietai* 
uiuum  ip  finu  matris  reftituir , annuente  domino 
precibus  prophetae,  quem  illa  # cibopauerat,  dC 
{ouerathofpitio/  ™ [ 

P R % Jatuta  quo^Dorca^ionnc  paupcruij* 


CIENDiS  LIBER  .1  % 

quibus  ilia  fe  benignam  pracft/terat , obfecrantf- 
umuoces  apoftolurti  Pe  erum  compulerunt,  ut  illi 
fam  coclamatae  ad  priftinam  uiram  reditum  a do 
mino  impetraret. 

NONNE  a:  pro  Druflana  egeriofun;  Epheft  npi  - 
turba Tohan ni  apoftolo  occurres,  ut  quam  illi  rn£  Druffafl* 
effcrcbanc,  ipfe  protinus  fufeiraret,  obtinuerunt! 
ilum  ueftcs  ab  ea  receptas  oftcfltanr,diim  illa  ineo 
lumi  fe  nunquam  famem  timuifle  affirmant.  Mis 
hef  igitur  ad  uocem  apoftoli  a morte  ueluti  a te- 
mno exu  rges, ilium  fufeepit  hotpitio,fbliracj*  fub$ 
fidia  pauperculis  mifit » mtnqua pietatis  deferens 
©fflciu  m,ob  qu*a  ad  hancuita  redire  iliflicuitact 
porficifciadarternam.  » , rt,  ..  r...  v 7?n'rY* 

OPR  AEG  R /V  fj  t>  t S elcempfyniu«ft«s. 

Diuites  fancffificar,  pauperes  bear,peccarorcs  iufti 
ficac,iuftos  glorificat,  mortuos  fufcita^&ammo* 
talitatem  mortalibus  (fdnaK  nmt:i.tr"  : 

SED  ne  cuiquam  tam  fru&uolum  opus  tunfS 
demum  exercendum  differatur,cum  aut  nihil  auc 
parum  profliturum  fk,documento .nobis  erit  Lut 
<:ia  uirgo.Quaecum  matrem  Euticiam  ad  crogan4 
<Jas  pauperibus  facultates  hortaretur,  illaqj  dice- 
ret,uci  uitae  fuae  fine  expeftarec,  i pfa  poftea  quod 
uelletjdc  opibus  fuisfacSu^a.  NoneJft(  inquit)  ad 
modum  gra  tumo  mater  deo  munus, quod  qui  os. 
fert  ideo  offert , quia  illius  uium  fuprema  fibi  in  a 
terdicitdies.Da  dum  fana  es , ne  fi  ra  oriens  dedet 
r is,  inuita'dedifle  arguaris , rem  utic#  quam  udis 
nolis  relinquere  cogeris.  Vifta  rationibus  Euticia 
iaudauit  filix  fententiam . Lucia  uero  lam  bonis. 
Omnibus  ad  uotum  erogatis  , cum  drjsfacrificare 
Compelleretur  ait,SacrjJhciu  m deo  acceptiffimum  Iacoi» . 


ffl  r 

4 • -*•  » J 


V s 


Sb:  - 


Abraam 

Gcnc.ig 


• ‘ 

St  - 


DE  HOSPITALITATE  SEX. 

effc,  ujfitare  pupillos  8C  uiduas iin  tribulatione  c® 
rum . Er  quia  etiam  inter  tormenta  rtiifericordiac 
in  egenos  commmiGrebatur,mifericordix  fcmper 
remunerator  deus  effecit  ut  cum  ad  lupanar  trahe 
retur,loco  moueri  non  poiTet^cum  ureretur, illaefa 
inter  flSmas  ma  neret,  cum  iugula  rctur,morti  non 
cederet, do  nec  ad  cxlos  itura  uitale  uia  ticu  de  ma4 
iiu  face  r dotis  accepit.  Corpus  uidelicct  3C  fangui» 
nem  agni,  pro  cuius  amore  fua  omnia  in  eleemo- 
fy  na  in,feipfa  m in  facrifidum,  tam  confidenter  $ 
libenter  obtulerat. 

Dehofpitalitateferuandju  Cap.  III» 

POST  eleemofynas  hofpitalitas  fibi  poftu J 
iat  locum , ex  eodem  fonte  manans  charica~* 
fis.  Nam  ut  mehdicanti  porrigere  aliquid  m| 
fer  icor  diae  opus  eft,fic  peregrino9  fufeipere  hofpi- 
tio  humanitatis  offidu , quae  profecto  uirtus , uet 
qualiter  exercenda , uel  quanti  apud  deum  mome 
ti  fit,  3C  patrum  exemplis  paret;  3C  aliorum  dein- 
ceps fandiorum  quos  aur  afcoftolicus  fermo  cele- 
brat,aut  celebrandos  pofteacenfuirecclefia. 

ABRAAM  in  ualle mambre  ante  oftium  ta 
bernaculi  feder,ne  iniis  pertrarifeat,quem  ad  fe  d t 
cerre  re  non  roget . Tre3  uenire  iridec , nerp  donec 
adueniantexrpec3ar,  fed  currit  obuiam  arqj  ado- 
rat, ut  hofpites  nori  fouendos  folum,  fed  etiam  jio 
rorandos  fcias.Orat  ne  fe  praetereant,  quafi  acce- 
ptu rus  nSdaruriis  beneficium.  Er  primum  aqua 
pedibus  parar,  ur  doceat  omnium  uirturumfun-y 
dametum eiTc  humilitarem.  Subcinericios  panes* ‘ 
butyrum  6c  lac  uiculum  co&um  apponimur  co 

* • • ®t  i > ~ '■  > 

f - . I • • - 

i 4 

• ~ * . , , t r ' <■ 


' 


I 


VANQA  LIBER,  h ; * 

^ofe  potilis  qua  luxuriofe  hofpices  pafcendos  etft 
demoliret.  Deniq^  difccdentcsdcducir,uc  quos  be 
itigneacccpimusjcofdem  cum  honore difca mus  d( 
mictere,ne  fi  incomitati  hofpitijiimc,  exierint,  c* 
pulfi  magis  quam  dimitti  efle  uideancur.  Nec  ars  * i 
bitreris  ideo  illos  ab  eo  fic  acceptos, quia  ferent  an 
gei  os  ette,fed  potius  quia  fic  homines  accepcrir,an 
gelos  quoq?  accipere  meruitte,<5c  tales  angelos,  in 
quibus  fub  trinitatis  typo  maieftas  unius  dei  ado  ' 


Loth, 

Geae,^ 

Loth  non  rogatte  foium,uerumetiam  compuliUe! 
eos  ut  ad  fe  diuerrcrenr  dicitur . Ttaqj  alrer  exora» 
tos  ftatim  fufeipiendos  monet,  alter  fi  ulterius  te-* 
cufarint, cogendos  fuader,  argues  nempe  illos  qui 
fic  fummis  labijseriam  notos  interdum  inuitanr» 
ut  palam  fit  ipfosfe  hofpitales  uideriquam  ette 
malle . Loth  praeterea  tanto  affcdlu  hofpites  fuos 
ab  iniuria  nefandiflfimorum  hominum  eripere  nl 
jcus  eft,ur  duas  uirgines  filias  pro  illis  ftuprandas 
ofFerret.Sed  perturbatus  flagitium  flagitio  uoluit 
commutare,  nos  in  ilio  fidem  hofpirijimitcimir* 
non  mentis  turbationem,  nedum  hofpes praeter 
modum  defenditur,  offendatur  deus.  Deni#  an- 
geli uc  Loth  gratiam  referrent,  illum  deconfortio 
eorum  quos  pro  fcelereultum  aduenerant  ,cum 
fuis  fimul  incolumem  eduxerunt.  Cumque  euer- 
tcrent  Sodomam&Gomorram  fulphure  Sc  igne 
de  caelo  miffo , pepercerunt  Segor  propter  eum, 

Quia  illuc  confugerat,  nc  fimulcum  impijs  perde- 


ranaataciie  appareret*  •• 

, EADEM  erga  externos  obferuatione  d& 
Loth  fodomx  ufus,eofdem  etiam  angelos  hofpi- 
tiofufeipere  meruit . Licet  plures  ad  Abraam  ac- 
cetterint,quia Darer  multarum  p^nriiimtiu 


,<t  f. 


\ 

* "DE  tfbSPITAEITAtfE  SE& 

sttit  iuftum , & cum  aduenarum  infeftatoribtrt' 
aduenarum  fufceptorem. 

gm  exR»  .NON  dilTimiiis  hac  in  re  mihi  uidetur  fenis  fl 
baonita  . lius  fuifie  fidcs,qui  (ut  in  Iudicum  libro  legimus} 
ludie.  19  habitans  iu  Gabaa  urbe  tribus  Beniamin,cum  ui 
diiTcc  hofpiti  fuo  leuitxuim  parari  ab  infrenatae 
libidinisuinSjloco  ipfiusfiliameisuirginem  tra- 
dere uol uit.  Hofpes  uero  ne  illi  a quo  benigne  ex - 
ccptus  fuerat,  dedecoris  ignominixqt  caufa  exifte 
ret,  fua  quam  fecum  da  bebat  coniugc  raproribu» 
fatisfecit,qua  illi  ficabufi  funt  ut  extin&am  reddi 
i*  . derint.  Digna  imitatu  9C  fenis  humanitas  8C  leui- 
fei ( txgratitudojfi  modum  feruccaffcdus.Seddefugf 
endum  exeerandu  mqp  exitiale  Gabaonftarum  fce 
Ius,  quo  effedhimeft  ut  tribus  Beniamin  prope  de 
leta  fueritjurbes  uicicp  eius  incenfi,et  his  qui  csedZ 
fuga  euaferant, conubia  reliquarum  tribuum  diu 
jnrerduda.Tam  magni  mali  caufam  prarbuit  libi 
do  paucorum.  Ad  recentiora  ueniamus. 

■ r Q N E S I P H O R V S Ephefius  difcipulos 
h C iis  ^hrifti  fufeipere fo!itus,ficab apoftolo  Paulo  be- 
*>hoc  nedicitur , ut  dubitare  non  fit,  quin  hofpitaliraris 

officijs  aetern*  uitx  praemia  fibi  compararit.Der, 
i Timo  i iuquit>mifcricordiadominusOnefiphoridomuiV 
* * quia  fxpe  me  refrigera  uir,<£  catenam  meam  non 

erubuitded  cumRomam  ueniiTct,folicite  me  qUx 
finit, <3£  inuenit.Det  illi  dominus  inueniremiferi- 
cordiam  a deo  in  illa  die . Et  quanta* Ephefi  mini- 
ftrauic  mihic’  O felix  igitur  Onefiphorus,  qui  a Iis. 
quando  audituruseft  optatiiTimamuocem  illam 
^ /uncantis  dominiac  dicetis.  Verti  benedicte  patri»  ■’ 
*******  mei,po(Tide  tibi  regnum  paratum  a conftiturione  • 
mundi,  hofpes  enim  eram  &colkg<fti  taej  in  car#.J 

» vi» 

%'  _ r» 

..  ' * 

We  r « 


vAndA  liber  ?.  4 

er£  & uenifti  ad  me . Ame  dico  tibi,  qcqd 
cifti  uni  de  his  fratrib?  mei*  minimis,mihi  fccifti. 

SYLVESTR  VM  quoq*  hofpitalitatis  prae 
ter cacre ra  ftudiofum  fuifle  ferirt.  Timotheum  ab 
Antiochia  Uenientcm  presbyterum  dC  ipfe  pref-' 
byter  domi  fuae  bcnigniiTirne  fu  fcepit, eunde  mox 
quia  Chriftum  pracdjcabat>martyriocoronatum 
condidit  ac  fepeliuit.Cui  enim  uiuo  hofpitiu  prae- 
ftiterat,mortuum  tumuli  honore  carere  non  fufti 
huit.Deinde  ad  pontificale  officium  promotu*  ef 
fecit,ut  omnibus  ad  urbem  aduentantibus,  apud 
fe  hofpitandiiuseflee.Irautcum  beato  Iobiure 
fuo dicere  poterat.  Foris nonmanfit  peregrinus, 
Oftium  meum  uiarpri  patuit. 

G R E GO  R I V S u**o  pontifex  non  folum  fa 
cilemadfe  aditum  coneeflit  peregre  aduenienti- 
bus,fed etiam  perfora  8C compita  paiTim  quaefi- 
kos  inuitauit.InfuperdifcumbentiDus  interdu  ipe 
miniftrauir.Qua  humilitate  meruit  aliquando  cS 
biuam  habere  Chriftum.  Semel  enim  inter  mini- 
jftrandum  dum  fepaulifperauertiflct,conuerfu* 
deprehendit  unum  ex  conuefcentibus  nort  appa- 
ruilfe . Quam  rem  uehementer  fecum  admirahti, 
noSe  proxima  affuit  in  uifu  dominus  dicens.  Eo 
quod  exteris  quidc  diebus  membra  fua  hofpitio 
tnenfaq?  acceperit,dignum  fuifle  qui  hcfterno  ac- 
ciperet et  caput.Pala  tjppe  fieri  uoluit  SalUator  ti6 
fter , qui  eft  caput  nofttUm,  feipfum  in  peregrini* 
recipi»  quos  fua  membra  efle  dixit , fibiq*  prxfti- 
tum  imputari,  quicquid  prxftaret  illis . Si  ergo  le 
f um  fufeipere  cupimus , aducnasct  peregrinos  no 
contemnamus. 

-Q^V  o S quidam  fubtcfto  receptos  fictutatr 

c 


Sylueftet 

papa 


lob.jl  ' 


Gregor»* 

uspapa 


Cerbonf 
us  ep* 


Marinus 

mona- 

chus 


U HOSPITALITATE  StH 

funt,  ut  eorum  falutemfua  poriorem  habertrtf» 
Crcrbortius  Populonij  cpiTcopus  occidi  potuit,co— 
gi  autem  urhofpites  proderet  non  potuit.  TotiJai 
f egis  irati  minas  contempto»  nolens  prorfus  latc- 
bras  indicare  eorum  qui  ad  fc  confugerant . Ht  cd 
uriis  fewiJiimisobijceretur  lacerandus*  arer?  in-. 
ter  illos  illaefus  uerfaretur»  uerecundia  regem  cos - 
pit, nolle  ei  parcere  cui  ferae  beluae  pepcrciilent.ad 
protinus  hominem  dimitti  iuilit. 

AD  MAR1NVM  monachii paruulo fub 
Wgurio  in  folitudine  habitantem,aprum  aliquad 
do  a uenatorqs  canibus  aftuni  cofugiiTe  legimus* 
Qtiem  ille  apud  fc  tamdiu  latere  permifit,donecei 
fine  periculo  ad  fua  luftr^redeundi  facultas  affu- 
Ir.Cui  tanex  curae  fuit  tutum  beftix  prxftare  ho- 
fpitium , quo  cum  Audio  uel  fufcepiire  homines, 
uel  fufeepturum  fuifle  putabimus  i Certae  etiam 
rationisexpersac  fylucftre  animal  humanitatem 
fidemqi  illius  quodam  naturae  prxfagio  uidetur  o 
lenhlie,  cum  in  tam  praefenti  periculo  fefe  ci  crede 
re,c^  fyluas  fuga  petere  maluerit, 
f omina  N V N C P A VC A foeminarum  exempla  re 

ferantur.  Neque enim  multisconuenituirorum 
confortium,nc  dum  hofpitalitas  feruaf , periclitc- 
*ur  pudicitia. 

Sunami  M V L I E R Sunamitis  tranfeuntem  Elifx.. 

Sis.  um legitur  tenuifte,&  fecum  panem  comedere  c5 
4.Reg.4  pulilTe,tam  familiarirer,ur  deinde  n5  pigeret pro* 
phetam  ad  illam  uigtqt  eius  frequenter  diuerccre* 
eorum  confuerudine  uti,  cum  ipfis  una  cibu  fume 
re.  Multus  hofpiti9  aduenrus  putas  reftinxerit  ftis 
.dium  erga  fecorumc'  minimequidem , fed  magi» 
inflammauic,  uc  etiam  canaculum  ilii  conftruc- 


'YANBA  tIBER  t, 

ft  nt>(n  quo  uenics  requiefcerer,&  diutius  apudfe 
manendi  occafioncm  haberct.Quibus  meritis  pre 
Cante  Elifxo,&  filium  genuerunt,  cum  antea  fic- 
tiles extitiflent,#  «undem  cum  dcceiTiilcr,  uitx 
reditu  tum  receperunt, 

HIS  iungatur  Marthx  mira  fedulitas . Poft» 
quam  excepit  lefum  in  domum  Tuam,  minifierio 
intenta,  parandiq* Conuiurj  folicitudinc  ardens  ne 
quit  facere  animo  fuo  facis . Proinde  Mariam  fo- 
torem uti  fe  adiuuer,  fecumque  collaborer,  citat. 
lta<$  quali  cura, quantoque  affccfiu  hofpes  honos 
randus  fit, documento  nobis  eft.  Nec  ideo  nos  ne- 
gligentiores  eiTc  debemus  aduenam  aliquem  fuf- 
cipientes,quia  feruum,  no  dominum  fufeipimus, 
tum  ipfc  proteftetur  ac  dicat . Qui  fufeeperit  Onu 
paruulum  talem  in  nomine  meo , me  fufeipit.  £t 
iteru  .Quod  uni  ex  minimis  meis  fcciftic,mihi  fe- 
ciftis.Nec  quenquam  moueat,  quod  Maria  fe- 
dens  fecus  pedes  IESV,  &uerbum  illius  audi- 
ens, optimam  partem  dicitur  clcgifie . Non  enim 
proprerea  hofpitalitatem  Marthx  improbatam 
credimus,  fed  bono  melius  prclatum, adtiohi  con 
templadonem.  Ad  quem  tamen  non  potefi  per- 
uenire,  qui  non  prius  iufiitix  exercitationibus 
labem  expiauerit  deliciorum . Vt  tunc  demum 
ad  confideranda  dei  inuifibilia  animus  attollatur» 
cum  liberum  fe  eflfcperfcnferic  onere  pcccatoi*. 

DENI  Q}/  E duo  illi  ex  difcipulis  in  cafiel- 
lum  Emaus  tendentes  cum  Iefu  fimul  eunr,fimul 
fabulantur,#  externum  ac  peregrinum  cfle  pu- 
tant, donec  compulfum  fecum  manere , SC  fecum 
recumbere  in  fra&ione panis  agnouerunt  cum* 
Sic  igitur  hofpitalitatis  officium  ad  agnirionem 

* i) 


it 

Ibidem 

Ibidem, 

Martha 
Luc.m  , 


Matth.  xt 


Dtxodi&jf 

pflli 

huc 

* ri 


Marc.i® 

Luc.i» 


Petrus 

telona 

vius. 


w 


» DE  ELEEMOSYNIS  EA 

bus  pauperculis  obuiam  factus, alteri  pallium,  *I 
teri  cunicam  dedit, & cu  nudus  fedcrct,interroga- 
tus  quis  cu  defpoliailet , proteto  codice  illo  quem 
manu  tenebat, hic,inquit. Iterum  alios  mendica  n* 
tesconfpicatus  etiam  codicem  uendidir,&  uendici 
pretium  iilisjh‘ftribuir,dicensa  domino  praeceptu 
effe/Vcdeomia  qux  habes,  Sc  da  paugibus. Nec- 
dum feiftud  impleiTe  putauir , donec  tcmeeipfum 
quibuldam  gentilibus  uendidtc,ira  tamen  ut  ipos 
domino lucraretur.Cutncp  cos  ad  Chriftum  con- 
uertiHe, pecunia  quam  acceperat  fe  redemit. Rur- 
fum  idem  Lacedemoniac  fecifTe  dicicur,eodem  fuc 
ceiru,conuerfodiuite  qiiodaac  principe  uiro.Poft 
talia  charicatis  officia  in  abbatem  eie&us  apud 
Arfinoen,  decem  millium  monachorum  pater  fie 
ri  meruit, qui  omnes  prxibat  pietate, omnibus 
prxeife  dignus  fuit. 

AEQV  E pium  uirum  8C  Petrum  Coftantino 
policanum  cognomento  telonarium  fuifle  ferunr, 
fed  tanto  maior/  admirationedignum,quanroan 
conuerfionc  uixit  nequs.Cum  em  opum  copia  re- 
dundaret,dubitatum  eft, utrum  ditior  an  auarior 
cflTcc.Hinc  inter  mendicos  ortu  eft  ccrtame,unus,p 
fitebatur  fc  abeo  eleemofyna  elicituijf^aeteri  id  ol 
no  fieri pofTe  negabat. Qui  fe  fa&ui*  promiferar, 
aceeiTir  cum  multo  precum  ambiru,&  dum  horni 
nem  auertentem  fefe  urgere  ccepiffet,in  iram  con- 
citauitjita  ut  furore  ardens  repente  arreptum  pa^ 
nem  (panes  autem  cafu  ancilla  e fornace  .domum 
• eoAos  referebat) in  faciem  pcantis  intorqueret,^ 
cum  dcdinailec  idtum,  fublato  pane  difcedens,  fq 
tandem  uoti  fui  compo  tem  fa&um  forijs  nuntia- 
uic, Petrus  yo  poftea  aduerfa  ualetudmc  agitatu^ 
i-'*  i?-  “ ' ’ ' 


CIENDIS  LIBER  X „ 

eum  poriremo  horis  aliquot  exanimus  iacuiiletet 
reuixiiTet,narrauit  fibi  interim  uifum  fuuTe,fe  ari 
tribunal  dei  in  exjo  fifti , ab  alijs  accufari,  ab  alijs 
dcfendi,in  altera  librae  lance  peccata  quae  commi* 
ferat  appedi,  in  altera  unicum  panem  illum  quem 
ipfe  quondam  profecerat  iratus.Et  cum  exaequa- 
tum utrinqj  pondus  ftarer,reuerti  ac  pani'  fuperad 
dere  aliquid  quod  prarpode re t, fi  multi  reatus  fup- 
plicia  cuperet  euadere,fibi  iuilum  Jtacfc  cum  con* 
ualuiiTet,quaecupide  cSflauerat,  liberalitercoepie  ( 
effundere, neminem  indigentium  opis  fu  x expers 
tem  fieri  paffus. 

DIE  quodam  cum  confpexitfet  hominem  at-  Idem 
trito  laccroq?  a midhim  tamn5non  nudu,ad  fe  euo 
catum  uerie  qua  ipfe  induebar  donauit.Eampau 
pcrCquia  honeftior  erat  qua  ur  perfonxfuxcoue- 
niret)in  foije  delatum  uididit.  Q^obrcm  Petrus  fe 
indignum  ratus  cuius  ueftib?  pauper  tegere f,  afo 
uehementer  angi  coepit.Et  dum  doleret,no<fIe  infe 
cuta  ueftimcro  illo  indutum  Chriftum  uidit.  Hoc 
fomnio  facile  perfuafum  habes, id  Chrifto  dari  qg 
quid  datur  inopi,omia  dilargiendo  nihil  fibi  reliti 
qui  fecic.Nec  fic  quide  fatiatus,Ierofolyma  profe- 
dtus,  uenura  feipfum  dedit,  ut  haberet  quo  adhuc 
alios*  fubueniret  inopiae,  feruusq?  factus  eft  homl 
liis, ut  feruitutis  ptium  offerret  deo-  Dixi  dubita- 
tu aliquando,diuiri)3  an  auaritia  magis  prae  flaret, 
tiric  adrjdam,&:  hoc  incertum  eife  potuiife,an  illis 
*itrifq?  maior  in  eo  deinde  libera!  itas  fuerit , fi  id€ 
liberalitatis  qui  opum  finis  fuiflet,&  non  impen^ 
fis  facultatibus  ncccllira tf proximorum, ipfe fe- 
met  etiam  fuperimpendiffet.  Ouerc  mutatio  de- 
xter» cxcciO  jin  uno  homine  fu oims  cupiditati* 


$m  D E , ELEEMOSYNIS  T A 

I?  • •• 

fumma  fucceffit  munificentia,  quod  fi  tantum  p^ 
niscum  iniuria  datus  efficere  potuir,quid  noetri* 
ciet  benigne  8C cum  chantate  porre&us. 

SfCVTI  porrexiile aliquando  Iudocumle- 
ludoeus  gjmus.Qui  cum  ad  fluminis  ripam  in  folitudine  f 2 
bi  domicilium  conftiruiiTetjUnodunraxatdifcipu 
lo  contentus , partem  quartam  panis , quem  tunc 
iinicum  habebat,  mendicanti  dedit,  mox  iterum» 
tertio,  SC  item  quarco,diuerfo  icmper  ne  agno~ 
fcerctur  habitu,  petitum  reuerteti  fempcr  partem 
largitus,nihil  fibr,ner$  difcipulo,nificertam  in  do 
mino  fpem  dereliquit.£rdum  hacfitantem  difcipu 
\ lumconfo!aturnedeui<fhidubitaret,eiferuicns<| 
irrationabilia  quoq?  pafccret  animalia , afpiciunc 
duos  lebos  proximae  ripae  applicuiflc  ueftore  nui 
Io.  Cu(fc  compcriflent  omni  cibariorum  genere  <| 

, jpfl  uefei  folcbant  plenos. Deo  gratias  egerur,  qui 

pro  uno  pane  pauperi  daro,tam  huberem  alimcn 
tont  copiam  fibi  fine  cuneatione  prouidiflet. 
Sabba  SIC  8C monachus Sabba,dum Hilarionem ab 
mona-  batem  cum  trium  millium  monachorum  comita 
•hos.  tu  uenientem  excipiens  in  uinea  fua  ad  uuas,  qux 

iam  maturae  erant,inuitafler,<3C  omnes  carum  pa 
ftu  refocillatieflenr,urqi  adco  multiplicatum  inde 
collegit  frudf  um,ut  uinea  quae  integra  centum  la~ 
genas  aeftimata  fuerat, depafta  trecentas  redderer* 
lefu*  O L I M huiufce  rei  exempla  prxtniferat domi 
Chriftui.  nus  nofter  lefus,  iubens  difcipulos  ut  turbis  in  de, 
fertoepulum  darent.Quinqp  panes  dC  duos  pifces, 
cum  nihil  aliud  praeter  ea  habcrcnr,difcumbenti~ 
bus  appofuerunt.  Atcp  ubi  omnes  pranfi  ac  fatu* 
rarieffent,  pro  quiurp  panibus,  duodecim  cophi* 

nos  reliquiarum  plenos  retulere-  Ali*  irem  de  ap- 


t 


CIENDIS  LIBER  .1,  ?.  M 

pofitis  feptcm  panib9,&  paucis  pifciculis,  cu  mol 
titudinem  efunctem  fatiaflcnr,  feprem  f portas  fta 
gmenris,qux  fuperauerant  impleuere.Vtexpcrii. 
mento  difcerenr, nequaquam  fallere  eum  qui  dixe  Lucar.'* 
rat.  Date  & dabitur  uobis,menfuram  bonam,d£ 
ronfertam,&  coagita  tam, <S£  fu  pereffluentem  da- 
bunt infinumucflrum. 

HANCgrandcmhuberemq?  menfuram,non  --  - ^ 
tam  in  terra  qua  in  cxlo  nobis  repofitam  < fle,  non  „achUs 
ignorauit  Simon  monachus  Sitionis  fiiius.Qui  cu 
incenobio  illo  ubi  tuc  manebat,  in  uefperumcde 
di  moselTct,uiritimq?  cibaria  fratribusdiuidere.il 
tur,fxpenumero  nihil  delibans  coenulam  fuam  in 
tegram  fcponcbar,demum  quam  poterat  fccreti- 
us  pauperculiseo  uentitantibus  offerebar,  hebdo 
madarum  interdum inxdiampaffus,utali)salU 
menta  prabere  poflet.  Et  cum  tot  dies  nihil  gufta 
retjfamcm  non  fentiebat,dum  fami  profpicit  alio 
rum.  Spem  fibi  certifiimam  extendens  ad  illud  uc 
rx  felicitatis  pabulum , de  quo  Pfalmifta  ait:  Sati 
abor  cum  apparuerit  gloria  tua  domine.  Sumane 
hinc  documentum  ieiunantes , ut  faltem  cibo  quS 
Tibi  inrcrdixerintjpaupercs  alant,alioquin  no  iciut 
nare,fed  impenfx  parcere  merito  uidebuntur. 

N E C eft  ut  caufetur  quis  fortunarum  fuarum 
tenuitatem.Nemo  tam  pauper  cft,  ut  pietatem  cq 
(ere  non  poflit.Seruulus medicus  erar,immo  me- 
dicorum miferrimus,  fi  tantum  fortis  attendatur  •• 
malignitas , non  etiam  animi  patientia , qua  fola 
poterat  uideri  felix.  Hic  (ut  Gregorius  in  dialogo 
refert ) paralyfi  refolutus,  cum  fe  prorfus  moucrc 
non  poflet,  iacebat  in  carruca  fub  porticu  fandH  • - 
pernentis  Rom*,a  pr«c<rcuntibus  metum 


CIENDIS  LIBER  ,I4 


•r 


u.uo 


quidam  regulus  ingred/cns,ubic3ufam  moreea- 
tn  intelJexitjfuos  illis  equos  largitus  eft.Brigida  er 
go  tantae  pietatis  fuit,  ut  neceiwati  proximor  lu' 
am  pofthaberetjtantacfpeijUt  nuncp  fe  a domino 
dcferitimerct.SicIarnpadiinfundensolcum,tdeft 
uirginitatis  decus  miTericordise  operibus  exor- 
nans,admiflfa  eftad  fponfi  nuptias  cacleft is  celebri  ' 
tatis, ineffabili  gaudio  femper  fruirura. 

PAVLAM  in  largiendo  fic  profufam  fuif- 
fe  ferunt,  ut  fibi  tandem  neceife  fuerit,  ne  rogan-  Paula* 
tibus  repulfam  daret,  pecuniam  mutuo  accipere, 
u furis  fefe  obligare,uerfuras  facere.  Prodigalita- 
tisaccufata  deum  teftabatur,fe  pro  illius  nomi*, 
ne  eunda  agere,  SC  hoc  habere  uoti  ut  mendicans 
ipfa  moreretur,  in  funere  fuo  alieno  fyndo- 
ne  inuolueretur.  Ego,  inquit,  fi  petiero  multos 
inueniam  qui  mihi  tribuant,  mendicans  fi  a me 
non  acceperit,quzeipoifufhetiamde  alieno  tri- 
buere, <5C  mortuus  fuerit,  a quo  anima  eius  re- 
quiretur i Nulla  itaque  in  pauperes  liberalitate: 
fatiata  ad  egeftatem  pene  ultimam  peruenit , fed 
quanto  tunc  fe  fecerat  pauperiorem,  tanto  poft 
ea  amplioribus  locupletata  eft  diuitijs  in  regno 
caelorum. 

ELIZABETH  nondum  marito  Lantgra 
ttfo  uiduata,  obafliduam  in  pauperes  benignira*  Elixafce* 
tem  mater  coijt  cognominabatur.  Sanis  uitaefub 
fidia  mittebat.afflidos  confolabatur,zgroros  ui- 
firabat , mortuis  funus  fua  procurabat  impenfa. 

Quos  in  plebe  magis  inopia  oppreflbs  aladuerte- 
bar,ex  his  compatruos  at  cp  coma  truas  ftbx  com- 

|>arabat,ut  eius  liberius  fubueniendicaufas  habe 

rct,Si  quando  pecunia  non-fuppetcrc^utfbmcma 


•r  V 
-**  i 


C I-E  N D I S 


LIBER,  .t 


qufbiis  illa  fe  benignam  praeft/cerat , obfecra  ntf- 
timuocesapoftolum  Petrum  compulerunt,  ut  ilff 
izm  coclamatx  ad  priftinam  uiram  reditum  a do 

m i no  impetraret/; J; 'u/,JjT ' l<; 

' NONNE  & pro  Drufiana  egcnofum  Ephefi  Drn~ 

itVia Trthanni  aruSftnlni  ’ i*#*  nimm  UmJIH 


lumi  fc  nunq  uam  famern  f/muiltc affirriibnt,  , 
her  igitur  ad  uocem  apoftoli  a morte  Heluci  a fo- 
m nocxurgcSjillum  fufeepit  hofpitio,folfraqj  fubi 
fidia  paupcrculiamifit; , nunqua  pietatis  deferens 
©flFicium,ob  qua  <3£adhancuita  redire  timicult,  et 
porficifci  ad  arter  nam.  .»  >-  r.  - . T p n ^--v- 

OPR  AEG  R N D t S eleemoTynx  y irtus, 
D/u/ces  fanftificar,  pauperes  bea  r,  peccatores  iufti  r||q, 
iicat,iuftos  gloriffcat,mortuos  fufcitat,<5£immo* 
talrtatem  mortalibus  donat. 

SED  ne  cuiquam  tam  fru&uofum  opus  tunis 
demum  exercendum  differatur,cum  aut  nihil  auc 
parum  profuturymfit,documento.nobiserit  Li* 
cia  uirgo.Qux  cum  matrem  Euticiam  ad  erogan4 
<jas  pauperibus  facultates  hortaretur»  illaq^  dice- 
rct,uti  uitae  fux  firje  expecflarec,  ipfa  poftea  quod 
uellctjde  opibus  fuisfa&ura.  Non  eft/  inquit)  ad 
modum  gratum©  mater  deo  munus, quod  quiot 
fert  ideo  offert,  quia  illius ufum  fuprema  fibi  in* 
te  rd  ici  tdies.Da  dum  fana  es,  ne  fi  m oriens  dede*  )- 

r is,  inuim‘dediftc  arguaris , rem  uti<$  quam  udis 
nolis  relinquere  cogeris.  Vidta  rationibus  Euticia 
laudauit  filix  fentenriam  .Lucia  uero  iam  bonis 
dmnibus  ad  uocum  erogatis , cum  dijs  f acri  fica  re 
CompsU  WUr  ait, Sacrificium  deo  acceptiffimum  Iacofc.t 


~.rr~,7  \ 

sili  • > - il 


i 


ft  DE  HOSPITALITATE  SER. 

efle,  ujficarc  pupillos  SC  uiduasin  tribulatione  ۥ 
rum . Er  quia  etiam  inter  tormenta  mifericordix 
in  egenos  comminifrebatur,mifericordiaefcmpcr 
remunerator  deus  effecit  u t cum  ad  lupanar  trahe 
rctur,loco  moucri  non  poiTe^cum  ureretur, illaefa 

t~:  ~ " inter  fl5masmanerct,cumiugularetur,mortinon 

cederet, donec  ad  Caelos  itura  uirale  uiaticu  de  ma- 
fiu  faccrdotis  accepit.  Corpus  uidelicet  3C  fangui- 
nem  agni,  pro  Cuius  amore  Tua  omnia  in  clecmo* 
fy  nam,(cipfam  in  facrifidiim,  tam  COnfidcntcrtg 
libenter  obtulerat. 


Abraam 

Genc.ig 


Dehorpitalftatcferuanda.  Gap,  III> 

POST  eleemofynas  hofpitalitas  fibi  poftuJ 
lat  focum , ex  eodem  fonte  manans  charica- 
ris.Nam  ur  mendicanti  porrigere  aliquid  mi 
ftricordiae  opiis  eft,fic  peregrinos  fufeipere  hofpi- 
tio  humanitatis  officiu , quae  profecto  uirtus , uel 
qualiter  exercenda , uel  quanti  apud  deum  mome 
ii  fit,  Sc  patrum  exemplis  patet,  & aliorum  dein- 
ceps fandiorum  quos  aut  apoftolicus  fermo  ede- 
brar,a  ut  celebrandos  poftea  cenfuir  ecclefia . 

ABRAAM  in  ualle  mambre  ante  oftium  tz 
bernaculi  feder,ne  quis  pertrahfeat,qucm  ad  fe  eff 
umere  non  roget Tre3  uenire  uidet , nefp  donec 
adueniantexfpedlac,  fed  currit  obuiam  arqj  ado- 
rat,ut  hofpites  nori  fouendos  folum,  fed  etiam  jio 
rorandos  fcias.Orat  ne  fe  praetereant,  quafi  acce- 
pturus n5  darurus  beneficium.  Er  primum  aqua 
pedibus  parat,  ut  doceat  omnium  uirturum  fun-y 
da  metum  eiTc humilitarem.  Subcinericios  panes** 
butyrum  &lac  uituJum  cotfuiri  apponirauc  cs 


>S 


.vanda  Liber  h ; # 

ftfofc  potius  qua  luxuriofe  hofpitcspafcendosetft 
dem5ftret.Denicfcdifccdent€8deducir,ut  quos  bc 
nigneaccepimus,cofdem  cum  honoredifcamus  dl 
mittere,ne  fi  incomitati  hofpirijiimc,  exierint,  ex 
pulfi  magis  quam  dimitti  eile  uidcancur.  Nec  ars  * i 
bitreris  ideo  illos  ab  eo  fic  acceptos,quia  fcreric  ad 
gcloscfle,fed  potius  quia  fic  homines  accepcrit,an 
gelos  quocjj  accipere  meruiiTe,#  tales  angelos,  ia 
quibus  fab  trinitatis  typo  maieftas  unius  dei  ado  ■ 

randa  facile  appareret»  • • 

- ; EADEM  erga  externos  obferuatione  86 
l^Oth  fodomx  ufus,eofdem  etiam  angelos  hofpi-  j-tfr 
tiofufcipere meruit . Licet plurcs ad  Abraam ac-  Ceae  t* 
cetferint,  quia  parer  multarum  gentium  ille»  Sed  '** 
Loth  non  rogalTe  folum,uerumetiam  compulillc' 
eos  ut  ad  fe  diuerterent  dicitur . Ttaqj  alter  exora» 
tos  ftatim  fufcipiendos  monet,  alter  fi  ulterius  re-* 
cufarint, cogendos  fuader,  argues  nempe  illos  qui 
fVcfummis  labijs etiam  notos  interdum  inuitanr, 
ut  palam  fit  ipfosfe  hofpitales  uideriquam  efTe 
malle . Loth  praeterea  tanto  affecttu  hofpitcs  fuos  : 
abiniuria  nefandiiTimorum  hominum  eripere  nl 
xus  eft,ur  duas  uirgines  filias  pro  illis  ftuprandat 
ofFerret.Sed perturbatus flagitiumflagitiouoluit  . . . 
commutare,  nos  in  illo  fidem  hofpiriiimitemuiv 
non  mentis  turbationem,  nedum  hofpes praeteif 
modum  defenditur,  offendatur  deus.  Dcnicg  an- 
geli ut  Loth  gratiam  referrent,  illum  deconfortio 
eorum  quos  pro  fcelereultum  aduenerant  ,cum 
fuis  fimul  incolumem  eduxerunt.  Cumque  euer- 
terent  Sodomam&Gomorram  fulphure  8C  igne  ^ 
die  caelo  miifo, pepercerunt  Segor  propter  eum, 
fluia  illuc  confugerat,  ne  fimul  cum  impijs  perde*. 


•f 


vAndA  liber  f. 


#ete  er£  & uenifti  ad  me , Ame  dico  tibi,  qcqd  ftt 
eidi  u ni  de  his  fratrib?  meis  minimis,mihi  fecifti. 

SYLVESTR  VM  quoq?  hofpitalitatis  prae  Sylueftci 
ter  caerera  ftudiofum  fuifle  ferur.  Timotheum  ab  P*P* 
Antiochia  ucnientcm  presbyterum  8C  ipfe  pref-' 
byter  domi  fu*  benigniflime  fu  foepit, eunde  mox 
quia  Chriftum  pr*dicabar,martyriocoronatum 
condidit  ac  fepeliuit.Cui  enim  uiuo  hofpitiu  prx- 
ftitcrac,mortuum  tumuli  honore  carere  non  fufti 
«iuit.Deindc  ad  pontificale  officium  promotus  ef 
fecit,utomnibusad  urbem  aduentantibus,  apud 
fe  hofpitandi  ius  tflet . Ita  utcum  beato  lob iure  lobji  ' 
fuo dicere  poterat.  Foris  nonmanfit  peregrinus, 
bftium  meum  uiarpri  patuit. 

G R EGO R I V S ueiro  pontifex  non  folum  fa  2on* 

cilemadfe  aditum  conceflit  peregre  aduenienti-  u5papl 
bus,fed  etiam  perfora  SC  compita  pallim  quxfi- 
tos  inuitauit.Infuperdifcumbentibus  intetduipe 
miniftrauir.Quahumilitate  meruit  aliquando  co 
tiiuam  habere  Chriftukn.  Semel  enim  inter  minf- 
ftrandum  dum  fepaulifperauertiffet,conucrfuii 
deprehendit  unum  ex  conuefccntibus  nort  appa- 
ruiire  .Quam  rem  uchemetiter  fecum  admirahtf, 
node  proxima  affuit  in  uifu  dominus  djcens.  Eo 
quod  exteris  quide  diebus  membra  fua  hofpitio 
tnenfaqi  acceperit,dignum  fuifle  q ui  hefterno  ac- 
ciperetetcaput.Pala  qppe  fieriuoluitSalUator  tib  * 

fter,  qui  eft  caput  nofthlm,  feipfum  in  peregrini*  . 
recipi,  quos  fua  membra  cfle  dixit , fibit}?  prxfti- 
tum  imputari,  quicquid  prxftarer  illis . Si  ergo  le 
fum  fufeipere  cupiinus , aduenaset  peregtirtos  no 
contemnamus.  Gerbonf 

-Q.V  O S quidam  fubtefto  receptos  fic  tutari*  us  ep* 


14  DE  HOSPITALITATE  SER 

funt, ut  eorum  falutemfua  potiorem  haberertftf 
Crerbortius  Populomj  epifcopus  occidi  potuit, co- 
gi autem  ut  hofpitcs  proderet  non  potuit.  Totilaf 
regis  irati  minat  contempfir,  nolent  prorfus  late- 
bras indicare  eorum  qui  ad  ic confugerant  .Et cd 
urfis  ferociltimis  obijeeretur  lacerandus , arcp  in- 
ter illos  iilxfus  uerfarerur,  uerecu  ndia  regem  coe- 
pit, nolle  ei  parcere  cui  ferae  beluae  pcpcrciiTcnt,ad 
protinus  hominem  dimitti  iullit* 

Mirinus  AD  MARINVM  monachi?  paruulo  fub 
mona-  tugurio  in  folitudine  habitantem, aprum  aliquad 
ciws  do  a ucnatorrj3  canibus  a^jm  cofugiiTe  legimus. 
Quem  ille  apud  fe  camdiu  latere  pcrmifit,doneeci 
fine  periculo  ad  fua  luftr^redeundi  facultas  affu- 
ir.Cui  tantx  curae  fuit  tutum  beitix  prxftare  ho- 
fpitium,quocumftudiouel  fufcepilfe  homines, 
txel  fufeepturum  fuiffe  putabimus  ? Certae  etiam 
rationis  expers  ac  fylueftre  animal  humanitatem, 
fidemqt  illius  quodam  naturae  pracfagio  uidetur  g 
ienfilTe,  cUm  in  tam  prxfenti  periculo  fefe  ei  crede 
re,q?  fyluas  fuga  petere  maluerit. 

^ . N VNC  P A VCA  fcerninarumexemplare 
Icrminar  ferantur<  Neque  enim  multis  conuenituiroruw 
confortium,nc  dum  hofpitalitas  feruaf , pendite- 
tur  pudicitia. 

Sunaml  M V L I E R Sunamitis  tranfeunrem  Elifx- 
4is,  um legitur  tenuifTe,&  fecum  panem  comedere  co 
4.Reg.4  puliire,tamfamilianrer,urdeinden5  pigeret  pro* 
phetam  ad  illam  uiijtqt  eius  frequenter  diuettere* 
eorum  confuerudine  uti,  cum  ipfis  una  cibu  fume 
re.  Multus  hofpici9aduenrus  putas  tcftinxerit  ftn 
. dium  erga  fe  eorum?  minime  quidem , fed  magis 
inflammauit,  ut  etiam  coenaculum  illi  conftruc- 


'VANDA  tIBER  t.  ir 

9tnt>fn  quo  uenics  rcquicfccrer,^  diutius  apud  fe 
inancndi  occafionem  haberet.Quibus  meritis  pte  Ibidem 
Cante  Elifaco,&  filium  genuerunt,  cum  antea  f U - 
riiesextitiiTent,&cundemcum  dcceflilTcr,  uitoe  Ibidem, 
reftitutum  receperunt. 

HIS  iungatur  Marthae  mira  fedulitas . Poft- 
quam  excepit  lefum  in  domum  fuam,  minifterio 
intenta,  parandi<$ Conuiurj  folicitudine  ardens  ne 
quit  facere  animo  fuo  fatis . Proinde  Mariam  fo- 
rorem  uti  fe  adiuuer,  fecumque  collaboret,  citat.  Luc*,f  • 
Itaq?  quali  cura, quantoque  affcdu  hofpes  honos 
randus  fit, documento  nobis  cft.  Nec  ideo  nos  ne- 
gligentiores  eiTc  debemus  aduenam  aliquem  fuf-  » 
cipientes,quia  feruum,  no  dominum  fufeipimusg 
tum  ipfe  proteftetur  ac  dicat . Qui  fufeeperit  Unir  ..  . 
paruulum  talem  in  nomine  meo , me  fufeipit.  Et  v‘rxtn* 
iteru  .Quod  uni  ex  minimis  meis  fecidic,milii  fe-  Matth.z# 
ciftis.Nec  quenquam  moueat,  quod  Maria  fe- 
dcnsfccus  pedes  IESV,  &ucrbum  illius  audi- 
ens, optimam  partem  dicitur  elegiile . Non  enim 
proprerea  hofpitalitatem  Marthae  improbaram 
credimus,  fed  bono  melius  praelatum, adioni  con 
remplationem.  Ad  quem  tamen  non  poteft  per- 
uenire,  qui  non  prius  iuftitiae  exercitationibus 
labem  expiauerit  delidorum . Vt  tunc  demum 
ad  confideranda  dei  inuifibiliaanimusattoliatur» 
cum  liberum  fe  efleperfcnferit  onere  pcccatoi*. 

DENI  QY  E duo  illi  ex  difeipuiis  in  caftel- 
lum  Emaus  tendentes  cum  Iefu  fimul  eunr,fimul  Eno  diicf 
fabulantur, 6C externum  acperegrinumeflcpu-  Pul* 
rant, donec compulfum  fecum  manere, & fecum  uc* 
recumbere  in  fradionepanis  agnouerunt  eum.  , ^ 

Sic  igitur  hofpitalicatis  officium  ad  agnitionem 

c ij 


{ 


w 


DF  INANI  CLODIA  F^ 


dei  nos  adducic,ut  quem  nunc  In  acn/gmate  p& 

fc.Cor.n . fpeculum  uidemus , poft  hxc  facie  ad  faciem  dC  fi* 
cuci  eft,Uidcre  ualeamus. 

Paulu*  ICCIRCO  Paulus apoftolus  Hebrxi* prsd 
apft  dpies  ait.  Charitas  fraternitatis  maneat  in  uobis, 
H:brx.i,  SC  hofpitalitatem  nolite  obliuifci . Per  hanc  enim 
Mac.io.  placuerunt  quidam  angelis  hofpitio  receptis . Et 
domini  ad  difcipulos.  Qui  recipit  uos}me  recipir* 
SC  qui  nie  recipit,recipit  eum  qui  me  mifit.Qui  rc 
dpit  prophetam  in  nomine  prophetar,  mercederri 
prophetx  accipiet,  dC  qui  recipitiuftum  in  nomi- 
ne iufti , mercedem  iufti  accipiet.  Et  quicunq?  po- 
tum dederit  uni  ex  minimis  iftis  calicem  aquxfri- 
gidx  tantum  in  nomine  difcipuli , amc  dico  uobis 
non  perdet  mercedem  fuam. 

Do  inani  gloria  fugienda» 

Caput  JIII, 

• - r ■ • 

NV  NC  quoniam  periculum  eft,ne  prjs  ope' 
rationibus  inanisglorix  furrepatappeti- 
tio,dc  ijs  dicendum  uidetur,qui  ut  iartan- 
tiam  uitarenr,aut  occultari  magnifice  fadra  uoluc 
runt,  aut  eorum  laudem  alijs,  non  fibi  attribue- 
re, nefeexiftfmahtesftare,in  prxeipirium  elatid 
nis  ruerent,  Sc  gloriam  quxrentes  hominum,  gltf 
riam  qux  a deo  eft  amitterent. 

. ^ H VIVSCE  rei  documenta  exhibere  nobis 

rPftrft  uo^s  mag1^cr  ac  dominus  nofter  Iefus  Chriftus, 
dirutus.  iCprofOB  mundat, cxcos  illUminat,infirmos  curar^ 
furdo  SC  muto  aurium  linguxqp  officium  inftau- 
f rat.Et  tamen  firigulis  nemini  quicquam  dicant  iA 
lungir. Archifynagogi  quocj  filiam  mortuam  fuf 


i 


vGIINDA 


LIBER  *I. 


tr 


jdfctuf  us, turbam  iuxta  cadauer  tumultuantem,  Mar.r. 
abfcedere  praecepit  nec  in  publico, fcd  domi  uirale  Lu.*. 
Operatus  efi:  remedium,  ne  popularem  gloriam  ex 
petere  uideretur . Quod  autem  multa  ia  genus  no 
|ta  fccreto,fed  in  cofpefto  peregerit  plurimorum» 

3tq?  etiam  praedicari  uoluerit,non  fuit  inconftan- 
%\x  uolubilitas  (nullum  uitium  in  eo  qui  dei  lapi- 
entia eft,  cadere  poteft)fed  pix  difpenfationis  mife 
ratio , qux  diuinx  conuenit  bonitati.  Non  folum 
enim  illi  qui  iam  credebant,quomodo  oftentatio- 
nem  uitarent  inftr  uendi , fed etiam  qjui  nondum 
credebant, ad  fidem  manifeftioribus  fignorn  fpc* 

(baculis  conuertcndi  erant.His  dicitur.  Si  mihi  no 
creditis,  operibus  credite.  Illis.  Cauete,  ne  iuftiti-  Io.», 
am  ueftram  faciatis  coram  hominibus , ut  uidea-  Mat.<  •. 
mini  ab  eis. 

SIC  8C  apoftoli  dominica  ucftigia  fecuti  ad  co 
firmationem  prxdicatx  fidei , in  propatulo  quide  0I* 

miracula  operabantur, reuclationes  autem, uifio- 
numrp  myfteria  nifi  neceflario  in  uulgus  profere- 
da  eflen  t,occultabant. 

PAVLVS  apoftolus  cum  raptus  in  paradis  , 

fumfiue  in  corpore  flue  extra  corpus  audifletar- 
cana  uerba , qux  non  licet  homini  loqui,  annos,  *»Cor.is* 
XIIII.  rem  tantam  fllentio  texit  confcicntia  fua 
cotentus,  donec  Corinthijs  (ueritus  ne  pfcudoapo 
ftolos  fibi  uel  fui  flmilibiis  prxferret  alienati  a uc 
ritate,quam  ab  ipfo  didicerant)  eam  aperuit,  pa- 
la mq?  fecit.  Sed  oC  hanc  gloriandi  ncccffitatem  in 
fipientia  uocat.  Fa&us  fum  infipiens,  inquit,  u ot  , ' 
rnc  cocgiftis,  ego  enim  a uobis  debui  commenda- 
ri. Nihil  enim  minus  feci  ab  ijs  qui  funtfupra  mo 
dhun  apoftoli^am^tfl  nihil  fuw.Quibusfanc  u*v 

, - *- 


99 


DE  INANI  GLORIA  fV 


bl9  teftatus  eft, minime  de  fe  loquendum, niti  cum 
incumbit  necefiiras.  Sedet  tunc  ita  temperanda* 
ut  SC  res  dicatur, 8c  euitetur  iactatio. 

Tohannes  _ T A siquidem  temperamento ufus  JohSnea 
tnona  Ac^Pt,us  monachus,  cu  fpufancto  reueJate  mul 

chus  *‘9  ^ucur,euentusrc^ponf3daret>»nferebar,nonfi* 

is  meritis  ea  rcuelatione  fibi  fact5,fed  illote  a roga 
tu  aduenerant.  Morbo affectos  cora  fe  curationi* 
gratia  adduci  ueruit,qm  ultro,  citrocp  cornea nriii 
agmen  oftentationi  effe  potuiffct . Oleum  ei*  be- 
nedictum mittebat,  quo  peruncti  coualefcebanr, 
atq?  a languoribus  liberabantur. 

_ ► s quoque  abbatem  tradunt 

Antoni  Martiniano  militum  praefecto  pro  filia,quam  ne- 
ns Abbas  quinae  fpimus  poffederat,fuppjicanti  refpondiiTe. 

Ne  fe  opem  pofceret,cum<5£ipfe  peccator  effer, 
i v,  in  Chrifto  confideret,? idem  fupplicaret,  iu- 

xta  fidei  meritum  gratiam  ab  ipfo  impetraturus* 
Credidit  Marrinianus , 8C  domum  rediens  deum 
precatus  incunctanter , filiam  a daemonio  libera- 
uit,ut  praedictum  ab  Antonio  fuerat.  Pulchre  /gf 
tur  unico  refponfo  Antonius  tria  fimui  expremc 
bona,  humilitatis  obferuationem,  fidei  uirtutem. 
" infirmitatis  remedium, 

MOYSES  uero  abbas  hauddiiftmulauit,  n5 
folum  fe  laudationem  fui  non  quaerere , fed  etiam 
detractione  delectari. Si  quis  enim  uifendi  eius  ftii 
. dioadueniffer,  raro  aditus  copiam  faciebat,  tanti 
fe  haberi  moleftifiime  ferens.  Quamobrem  prsefj 
di  quoqi  prouinciae  fpe  conueniendi primum  qui- 
dem decepto , deinde  iterum  aduentanti , obuiam 
eandem  profectus  cum  interrogaretur , ubi  nam 
ciweMo/fw  abbas(namfama  cantum  ipbnoiut 


Moyfes 

Abbas 


CIENDA  LIBER  J.  ,« 

trat).  Quid  tibi  refpond/t  cum  Ruito  ii  Io  ac  de* 
liro  lene  C Denique  de  femet  quafidcalio  licen- 
eius  obloquendo  difcedere  hominem  compulit, 
non  mediocriter  mirantem,  quod  tamdiuerfadc 
illo,  quem  iam  fecundo  quxfitum  uenerat,fibiau 
dire  conrigiflet . Qui  reuer  fus  didicit  ab  indigenis 
eum  quidem  ipfum  Moyfen  fuiiTe,a  quoeiufmo- 
di  refponfum  accepiifet,&  magis  mirari ccepit,tS 
gratum  ilii  efle  fui  contemptum. 

NON  MINVS  fe  contemni  gaudens  Con- 
flandus Anchonitanx  ecdefix monachus, cum  C onftan* 
c longinquis  partibus  quidam  (ut  ipfum  uiderer)  dtis  mo 
aduenifiet,  oftenfumque  defpexiiTet , eo  quod  fta 
rura  admodum  breuieilet,  quafi  corporis  uiti- 
um  animi  uirtuti  officere  poffir,  irriforem  fuum 
ofculo  excepiflfe  dicitur,  laetari  fe  affirmans,  quod 
tandem  naeffus  eifet  hominem  a quo  iure  parui- 
pendendus  exiftimaretur  . Seruum  en/m  fe  efle 
ut  habitu  pufillum,ita  ad  ea  quxfatftoopuserar, 
Ignauum,  inertemqp , ac  prorfus  inutilem  * Non- 
ne faris  dedarauit  quantum  ab  humanae  gloriae 
concupifcentia  procul  effer,  qui  ficexulrauit  con- 
temptus' 

MAGNA  QVIDEM  hxc  Confla  ntrjer*  Gregorj 
ga  calumn/antes  patientia , fed  non  minor  i)-  us  Papa 
Ia  Gregor  i)  pontificis  erga  laudantes  modeftia. 

Cuidam  enim  probato  uiro  ipfum  attollenti  re- 
fpondiffc fertur.  Deum  deprecare  frater, ut  his 
quae  de  me  praedicas , dignus  efficiar , ficuti  3C  tu 
dignus  cs , cuius  opinio  improbari  non  debear, 
fed  plerumque  euenit,  uteaquxdeijs  quos  ama 
mus  in  medium  proferimus , maiora  uero  fine,  • * 
f ta$  quamuis ifta  conuuendatione  tua  longe  iiw 


DE  INANI  GLQRI  A T V 

inferiorem  meefle  agnofcam,charitatt  tamengr* 
t<as  ago.Huiufccmodi  refponfo  fapicntilTimus  po 
tifex  dC  laudatori  fatisfecit,&  cum  fummo  hono- 
te  prxditus  c flet, ab  humilitate  nondifcellir. 

QVAM  autem  arduum  <3£  difficile  fit  no  illici 
Apolloni  quandoq?  humans  laudis  affeftacio  ne , tcft  is  eft 
«s  abbas  Apollonius  abbas.Qui  cum  annos.  XL.  in  deiet- 
to  folitarius  uixiiTet,  iuiTus  uoce  fibi  c calo  delata 
iam  eandem  ad  frequentem  locum  pergere,  coeno 
biumconftrucrc,difcipuloscompararc,  tam  con- 
ftanter  dominum  rogalTe  dicitur, ne  qua  fe  deinde 
inter  homines  uerfantem  iadiantix  auraperftrin 
t.  gi  fineret,ut  non  aliud  olim  magis  ueritus  ad  crc- 

«ni  latebram  confugiffc  uideatur,  non  ante  uitae 
finem  fortaffe  inde  difceITurus,nifi  iuflio  itercelTif 
fer  diuina,qux  poftremo  dignum  illum  iudicauir, 
ut  confuafor  SC  autor  fieret  falutis  multoqt. 

Idem  HINC  eundem  haud  parum  fxpe  monachia 
prxeipere  folirum  tradunt, ne  quis  propterea  fe  an 
te  alios  effecxiftimarct,auod  aliquo  miraculi  ofte 
Luc.i»  to  infign itus cffcc, quandoquidem  & dominus  di- 

fdpulos  fuos  non  ideo  gaudere  iuiTeric , quia  dx- 
monibus  imperarent,  fed  quia  inlibro  uitae  ater- 
- nafcripti,cenfiqjeirent. 

ITERVM  admonebat//  quam  aliquis  ex  il 
Idem  lis  uel  fecreta  uifionis,  uel  fpiritalis  fruirionisdote 

a deo  accepi  iter,  nemini  nifi  nece iTi cate  coadl?  pr© 
deret . Alioqnin  fi  exinde  illum  pra  careris  afti- 
mationi  haberi  contigerit , haud  facile  uan«  glo- 
rix  uitiocariturum . Eo  autem  furrepete  gratiam 
_ - omnem  quam  afTecutus  f uerat,irritam  fore,dicen 
Ec«*s  tcfcriptura.Quiin  uno  pcccauerit, multa  bona |>- 
dct,Dcniqp  domicilia  coruob  hoc  cellas  appellas^ 


CIENDA  LIBER.  .1. 


^ in  his  celarentur  quae  occulta  effe  uelinr.  • 

N E C mirym  aliquem  interdum  plaulu  attenta 
torum  fuorum  blandi  tijsq?  duci  Cum  frater  Leo 
nardus  etiam  cogitationum  fuarum  circumuen- 
tus  fuiffet,  nifi  mature  qui  eum  periculoenperet 
InucniiTer.  Beatum  Francircumafclloinfidcntem 
ipie  pedes  comitatus  mente  uoluerecazpir,quanto  Fridfcw. 
ante  illum  quondam  ieritgeneris  nobilitate,  pote 
tiaq*  feculari.Francifcus  fpufdo  edoctus,  ut  intel 
lexit  glifeentemin  praecordijs  comitis  tumorem, 
fiatim  defiliens  a felium  fe  illi  cedere  dixit,ipfe  poti 
us  pedibus  iter  fa&urus,  eo  quod  obfcuriorc  loco 
natus  effet.  Agnouit  illeinfolentiscogiratuscuL 
pam  pene  aperte  fibi  obi]'ci,  6C  miratus  deprahen  * 
di  poruiffc , ad  pedes  eius  fuppliciter  prouoluitur 
fecp  peccare  confitens  uentam impetrat, cautius 
deinceps  humilitatis  propofitum  feruaturus.  Ara  Lue.» 
trum  quippe  tencn9  poft  tergum  rcfpexerat,fed 
magiftri  opera  rurfum  cito  conuerfus  aptum  fe  fc 
Cit  regno  dei. 

IDEM  Francifcuscum fe  inter  homines  fa-  Iden 
ma  fandbtatis  efferri  percepiffet , ne  quam  ex  eo 
uolupratem  caperet, alteri  negotium  dedit, ut  cco^ 
tra  probris  petulantiaqt  ipfum  incefferet.  Et  cum 
ille  rufticanum,  idiotam,  ignauum,  inutilemqieu 
appellafletjcalumnianti  gratias  agebat,  affirmas 
ucrius  de  fe  fentire  oblocutores  fuos  quam  lauda* 
rores, q opinioe  decepti  fupra  id  quod  effet  fe  afti* 
marent.Ttacp  quanto  abalqs  magis  extollebat, r$ 

«o  f«  gerebat  fubmiffius , cauillatioibus  potius  q|  . 
comedationc  ingenqmo^q?  fuoi*  deledtatfMfaiae 
memor  dicentis.Popule  meus  q tc  beatu  dicfit,ipi 
tt  dkcipiun^  uiam  greffum  tuorum  diflipacfi* 


«* 


M INANI  GLORIA  FV 

ECJIDIVS  Athcnienfis  quoniam  miracti* 
Egidfus  Jis  clarere  coeperat,  latfanonis  occationem  fugiea 
patriam  dereliquit, ad  eremum  fe  cotulit.  Et  dum 
apud  Vcredenium  eremitam  in  agro  A relate  nf| 
habitaret,  fabulofo  acfterili  folo  ab  ipfo  terra*  co* 
dito  re  deo  fcecuditatcm  precibus  impetrauit.Mo* 
— • ' inde  difcedens,uaftiori6  lolitudinis  latebras  perrjr, 
ibi  quxrcns  domicilio  locum, ubi  non  facile  mor- 
talium de  f e rumores  audire  poffet, 
ludocus  I V D O C V S irem  fa  ma  fa nefti tatis  regumcp 

Britanniacftirpeiu^ta  darus,dum  folitarius  hab| 
tarer,<&fignorum  quae  fecerat  rumor,  multosad 
pifendu  eum  a diucrfis  partibus  exemiiTet,uidens 
in  tanta  fe  adeuntium  frequentia  periclitari  humi 
Jiratem,in  ulteriorem  deferti  angulum  fedem  traf 
tulit, ut  t5  ab  inanis  gloriae  cupidine  femot?  effer, 
quam  a confuetudine  hominum» 

Eulalius  EVLAl^IVS  ejep  monacbus  criminis  olin* 
fufpedtus,  ut  innocentiam  probarer,  iubenre  ab- 
bate, fifcclla  quam  de  palmeis  folijs  ipfe  texuerar, 
igni  impofuir,  atqi  ubi  a flammis  e3  laedi  no  poffp 
unimaduerfumeft,  nS  folum  omni  fufpirionefuif 
abfolutus,uerumetia  ob  miraculu  ueneratioi  ha- 
beri a fratribus  cceptus.Cjrrei*  fe  in  celebricarec$ 
indigne  feres, <pcul  inde  fecelTir  in  defertu,maluir- 
«pin  fpelnciscum  feris  habitare  cp  in  monafterio 
ab  hominibus  honorari,  memor  ditfir  efle  a pro- 
E*ecb  pheta . Saluabuntur  qui  fugerint  ex  eis , Sc  erupt 
in  montibus  quafi  columbae  couallium. 

«I  I , SED  Q_V  I D de  Hylarione  abbate  dicemusf 
n/tanoo  qUj  jam  fexagenarius  cernens  circa  fe  tum  mo- 
nachorum multitudinem,  tum  eorum  qui  fanan- 
di ad  tum  undiqj  confluebant, Flebat  quotidie,# 


#1 


CIENDA  LIBER.  .1. 

adfceulum  rediflc  fe  atcfifnuica  mercedem  rece- 
pi He  aiebat.  Abire  cupientem  inhibebant.  Deni- 
q*  biennio  in  tali  animi  folicitudine  peralto , cum 
poftremo  comedere  nollet  donec diTceiTum  impe- 
traret,er  iam  dies  feptem  nihil  guftalTer,  ne  inedia 
conficeretur  dimiiTus  reliquit  palacftinam . Prae- 
terea gloriam  femper  fugiendo, dum  crebro  fe- 
dem  mutat,BcthiIium,Pelufium,Theubaton,Ba 
byloncq*  peragrauit,  deinde  A phrodiron,  erema 
Antonij,  rurfum  Aphroditon,  AlexadriS,  Ofam, 
Brutium,Parctonium,indeSicilia,et  indcEpidaii 
rum,  ac  poft  haec  Cy  pru.  I n cuius  infulx  uafhorc 
minu9Cp  noto  angulo  cn  fefe  abdidiiTet,  diu  latere 
non  potuit,miraculisciT  ubiq*  prodentibus. Quia 
tnuiribus  partim  xtatc,partim  labore  e xhauftis, 
inde  iam  emigrare  illi  incommodum  erat, ibidem 
6C  fugae  finis  3C  uitx  fuir.Hunc  tantum  in  ipfo  ho 
nor  is  contemptum  prxter  extera  extollens  Hiero 
rymus.Mirentur,inquit,alrj  figna  qux  fecit,  mi- 
rentur incredibilem  abftinentiam,  feicntiam,hu« 
militatem,ego  nihil  ita  ftupeo  quam  gloriam  ilici 
86  honorem  calcare  potuifie.Concurrebat  epifeo- 
pi,  presbyteri,clcricorum  3C  monachoru  greges» 
matronarum  quocpChriftianaip  grandis  tenta- 
tio,&  hinc  86  inde  ex  urbib'  86  agris  uulgus  igno 
bile,fed  86  potentes  uiri  et  iudices,ut  benedilhim 
ab  eo  panem  uel  oleum  acciperent.  At  ille  nihil  ali 
ud  quam  folitudinem  meditabatur. 

IN  HAC  falutarium  uirturum  parte foe- 
minas  quoque  fua  laude  fraudare  non  decet.  Ta-  Foemin* 
bira  uirgo facra  monafterrj  magni  thebaidis  cum  T*bir* 
fe  omni  humilitate  deiecifler,  infanireputabatur. wrg0 

Vcqt  quia  ft  ultu  dei  fapictius  cft  hominibus, San* 


DE  INANI  GLORIA  f VGIEND  A 

«flo  Pierio  abbati  in  eremo  degenti  reuelatum  fur- 
ic  , illius  merita  fuis  eile  potiora . Proinde  ad  ui- 
tendam  eam  perrexit yoC  refponfaquaediuinitus 
acceperat,  palam  fecit.  Ex  quo  ipfa  ut  uidit  fe  non 
iamut  ftultam  contemni, fed potius  ut  fandapi 
honorari , clam  difcedens , monafterium  pariter, 
honoremc#  dereliquit,  8C  in  folitudine  uita  duxit* 
MARIA  NATIONE  Gallicadeufconi# 
Maria  liella  epifeoprj  Leodienfis  ignobilis  genere , cele- 
Gallic*  brisfanctitate,frequentiam  hominum  illuc  adff 
uifendam  turmatim  accurrentium  molefte  fe- 
rens precata  eftoftendi  fibi  locum  fandae  quieti 
magis  opportunum.  Et  reuelationc  accepta  difee 
dens , tridui  iter  abripuit , nullo  labori  parcens  ut 
humilitatem  conferuaret.  Peruenitque  quo  uolf- 
batad  ccclefiam  fandi  Nicolai  cognomento  dc- 
cegnies,<S£  ibidem  folitaria  confidit . Ferunt  facel 
(i  illius,fores,cum  daufae  obferatarcp  eflen  t,aduefl 
tanti  fua  fponte  protinus  patuiiTe,  ut  uel  hinc  in- 
telligas  gloriam  humanam  fugientibus  facile  prae 
beri  aditum  ad  gloriam  angelorum. 

Zuolira  EVPHRAXIA  etiam  Chrifto  dicata,  uir- 

' 5° hgnis  in  thebaidc diuinitus  fadis  clara , cuin 
puerum  quedam  paraliticum,mulierem<£  phana 
ticam  fanitati  reftituiiTet,ne  miraculorum  magni 
tudine  infolefeeret , laboribus  cumulum  addidir. 
Prebrius  utens  ieiunijs,uigiliji,precarionibu8,  qe 
terisque  corporis  exercitijs  > nullum  otio  tempu» 
remittens  ne  defidiofa  aliquando  cogita retfe  ali- 
h cuius  momenti  efle,  cum  nihili  seftimari  mallet* 
i Igitur  tam  et  fi  a monafterio  non  recellit , inuenit 

v tfi  queadmodu  abefle  pollet  a gloria  . Corpus  em 

faftigando, & in  fcruicutcm.rcdigcndo  confcncilf 


tot  tvrfll.  ITATE  AppEtendA  tlB.  ii  4 , 

adegit  fpiritufjfcmpcr  humilitatfem  afFcdanri; 

De  humilitate  appetenda»  Gap*  V« 


___  . T 

PiLERIQVE  utro  non  folum  a iadlantix 
uitio  procul  abefle  ft  uducrunt,fed  etia  fic  hu 
milicatem  fe&ati  funr*utpene  omnibus  fer- 
ti ilibus  ofFicrjs  fefe  addixerint. Qui  nihil  dctrerta- 
ites  eorum, quae  uiliiTima  fadlu  putantur, tanto  ex 
cellentiores  in  confpc&u  dei  apparuerunt, quanto 
inter  mortales  magis  infimi  uidebantur.  Horum 
iiunc  exempla  percurrere  non  intempeftiun  duco» 
MONA  Chis  Nitrye  more  fuifle  conflat,  pter 
extera  in  peregrinos  beneficia,pedes  eorum  laua- 
re,linteoliscpabfi:ergere,  illum  imitari  uoletibus, 
qui  magifler  8C  dns  difcipulorum  pedes  lauit.Ex. 
tmplum  inquies  dedi  uobis,ut  queadmodum  ego 
feti, ita  & uos  faciatis. 

H I NC  Apollonius  abbas  ad  fe  magis  cj  ad  eat 
quibus prxerat,huiufmodi  feruitia  pertinere  ar- 
bitratus,fuis  ipfe  manibus  hofpitum  lauabat  pe- 
des,abbatemc$  fe  in  monendo  duntaxat  corripie- 
docp  nouerar,prxterea  omnium  minimus  erat. 

HOR  etiam  abbas  eadem  erga  peregrinos  ob,. 
feruantia,certotamen  ordine  ufus  dicitur.  Primu 
tum  illis  fimul  fuppliciter  prouolutus  deum  a do- 
ta re, deinde  pedes  eorum  abluere, poftremoablu* 
tis  praecepta  falutis  dare,  qiiafi  innuere  uolens,  ijs 
qui  peccatorum  fordes  poenitentix  lauacro  mun- 
dare cupiunt,necclTariam  efle  pietatem, humilita 
tem,iuflitiam. 

THOMAS  Cantuarienfis archiepifcopus <5 
tidic.xiij.  pauperes  domi  conuocabatjfedere  iuflis 


Monachi 

Nitrye 

Ioha.ij 


Apolloni 
us abbas 


Hor- 

abbas 


Thomas 

archiepi/ 


DE  HVMILITATE  APPB 

genu  flexus  pedes  lauabat,difcurobcnt»bus  mini- 
lirabat,  abeuntes  cum  dono  dimittebat , fingulii 
eoru  quatuor  nomos  largitus , ita  ut  liberalior  a n 
humilior  fuerit,non  facile  difeerni  queat.  Verun- 
tamen  ferui  interdum  dedignantur  mendicis  mi- 
Hiftrare,archiepifcopu8  etiam  pedes  lauir. 

Gallica  G A L L icanus  quocp  monachus, quem  8C co« 

*i“Vno  fulem  SC  ui<fforem,<x  Conftantini  Augufti  genes 
rum  fuiflediximusjomnibus  pro  Chrifto  cote  m* 
ptis  tam  ardenter  in  monafterio  ferui  fun&us  eft 
officio,<|t  prius  I cailris  imperatoris  acducis.  Nec 
snagis  olim  militarisgloriz  auidus  fuir,q^  poftea : 
humilitatis,operepretium  erat  uidere  pauperum 
lauantem  pedes,  monachoru  manibus  aquas  dati 
tem,menfa8  concin  nentem , pauimenta  uerrente, 
Sc  reliqua  id  genus  exercentem, paulo  ante  tot  di 
entium  patronum,tot  feruoru  dominum,rot  mi* 
litum  duc(iorem)quot  cduenirc  potuit  principi  ui 
ro,C*faris  gencro,Romani  exercitus  pfedo,  fac- 
pe  uidtoria  potito , nunquam  ui<do.  Tantam  ftsi 
z tus  mutationem  nequiftec  efficere  fort  u na, quan- 

ta ille  fua  fponte  fufcepir,  haud  ignarus  multo ma 
iorem , certiorcmcp  felicitatem  ciTe  feruire  Chri- 
Ifa,«v  fto,c£  dominari  mundo.  Quoniam  (ut  Ifaias  in- 

quit; A feculo  non  audierunt, nec^  auribus  perce- 
perunt,ocolus  non  uidit  deus  abfc#  te,quae  praep* 

- . raftiexpeAantibusre. 

racosmos  paCOMIVS  abbas  fratribus  morbo  impii 

dtis  aiTedit,non  dedignatus  miniftri  opera,  ut  ob. 
fequium  praedaret, domino  iubeti  ac  dicenti:  Qui 
Mat.s*.  maior  cd  uedru,fiac  ficut  minor,&  qui  praecellor . 
Antoni  eft,fjcur  miniftrator. 

w Abbas.  A N TQ  N I VS  abbasnS  minus  raanfucti in 


TEnda  ttfl.  t 4f 

ffenfj  uir,e  pifcopis  dC  presbyteris  folitui  e fubm/fi 
tere  ceruicem, captans  ab  eis  bencdidionem.Icci* 

Co  benedixit  ei  dominus,& cuftodiuit  ilium, often 
dit  ei  faciem  fuam,  8c  mifcrcus  eft  ipfius, coucrtit 
liultum  fuum  ad  illum,&  dedit  ei  pacem. 

EVNDEM  tradfit fpiritu raptum uidifte or 
bem  terrarum  quaqt  uerfum , laqueis  oppletum,  m 
«cum  mirabundus  quis  illos  cuadrre  poHit,quae 
fiflet,rcfponfum  fuifie>humilitas.Rcati  igitur  hu* 
miles,quibus  a periculo  erutis  competere  potent 
illa  prophetae  gratiarumadio  dicetis: Benedidus 
dominus  qui  no  dedit  nos  in  Captionem  dentibus 
eorum.  Anima  noftra  licut  pailer  erepta  eft  de  Ia* 
queo  ucnantium.  Laqueus  contritus  eft,  Gnosii 
berati fumus,  Adjutorium  noftrum  in  nomine 
domini. 

H I N C eft:  quod  Piniftus  abbasfut  liberius  hu  frnifha 
tniliratis  incumbere  operibus  pollet  ) diuerfa  per  Abbas 
quiftuitloea,in  quibus  minus  notus  manerer,  ab 
Aegypto  tranfmigrauit  in  Thebaidem, deinde 
ad  Pal3eftinam,fcmper  inter  alienos  ferui  fungena 
officio,donecagnicuscogebatur  fimul  relinquere 
6£locum.Poftquam  nullibi  fe  diu  ignotum  futu* 
tum  uidir,ad  fuos  tandem  monachos  reuerfus,ali 
an)  conternandae  humiliationis  rationem  inijc,  ut 
quo  plus  honorabatur,  eo  magis  corpus  fuum  ie-* 
iunrjs  inaediaque  maceraret.  Malens  fame  affligi, 
quam  ambitione  deliniri,&  dc  cibis  cogitare, qu3 
de  honoris  illecebra. 

VERVNTAMEN  quid aibbates,mona«  Cregoti, 
chosue  tantopere  miramur,  ipfe  fu mmus  ponti-  us 
fex  Gregorius  primus  fe  feruum  feruorum  dei  ap 
ptUauit,  ac  nc  didu  id  illi  quam  fadu  facilius  fiu 


4«  Di  rtvMitif  Ate  KtPn 

irfc  putes,  aduenienti  Iohanni  abbati  aflurrtjfcft*  *'< 
6t  prior  honoris  gratia  in  terram  prouolutuselfc 
pontifex  qua  abbas»G*teri  deinde  maximipon-  >? 
tifecs  nomenclaturae  iftius  titulum  omnes  ufurpsi 
tunt,opus  rari.Omes  fe  feruos  feruorum  dei  dici,  ’ 
v pauci  effeuolUerut.  Igitur  Gregorij  humilitarem  ? 
approbaflcuidentetia  ipfiq  imitari  neglexerat. 

SED  quod  ad  priuatos  attinet,mirabilis  in  pri  ’ 
mis  humiliatio  Petri  Telonarij  fuit, qui  diftratftis 
Petnu  pro  amore  Chrift  i facultatibus, a Bizantiolcrofd 

teUna>  ]ymampeti)t,feruumqt  feuenalitiumfecir.Etcil 
nuS'  in  aliena  domo  aconferuis  maledicis  uerberibuf  ‘ 
cp  afficeretur,  gaudebatincorttumeltjs,nunquairt 
de  iniuria  fibi  illata  conqucftus.Intarttii  ut  de  me- 
dio calumniatorum  fuorum  nufquam  difccffcrir* 
nifi  cumBizantij  hofpitis  indicio  cognitum  hond  1 

• fare  ccepiffcnt.  Deniq?  tunc  profugit  cum  coleret 

• ' ut  liber, non  cum  fpernetetur  ut  feruus,  humilita  " 
v tiftudcs,agloriationibu8abhorrens,difplicerccu[ 
piens  hominibus,  utChrifti  feruum  exhiberet. 
MA  RTIN  VS  dum  adhuc  ftip€dia  faceret** 
Mirtiffus  ncc  tam5  tam  Cacfari  ^ Chrifto  militaret,  prsetetf 
tSfcopus  iiludcclebratiffimum  pietatis  opus,  haud  minus 
* t celebre  prarftitit  humilitatis  exemplum.  Vnofer- 
Uulo  contentus,eundem  ut  fratrem  dilexit,ut  do. 
tninum coluit,carnanti  miniftrabac,cubitum  eff-  * 
ti  calceamenta  detrahebat,  catteraq?  pene  oia  niti 
tata  cum  illo  offici]  uicc  exerccbat,feruus  fetui  fa.  v 
• dlus,ut  Chrifto  feferuire.pbarer, non  mundo.Ml  ’ 
les  erat,  necdum  baptiza  tus, fed  cantum  cathecu- 

* ' srifnusj^iaperfecftionis  uiaingreffusjfpirituffart  ' 

Ai  fententiam  fequebatur  per  Salomonem  in  prd  ! 

ucrbiji  prolatam»  Melius  cft  humiliari  cum  miti*  4 


TENDA  LIB.  L * 49 

fcus,quam  diuidcre  fjpolia  cum  fuperb/s,  Prou.ic 

. ALEXI  VS  quocp  Euphcmiani  confufarit  Alexius 
Uirifilius,fpretageneris  nobilitate  Romadece- 
des.EdeiramSyriae  urbe  uenit,et  inter  alienigenas 
XVII. annos  incognitus  mendicauit. At  poftqua 
uulgatum  cil,uocem  diu  initus  allatam.  Alexiunt 
mendicum  in  eCdefia  rccipiendum)uidcns  ibidem  * 
miraculum  illud  honori  fibi  futujum . Laodices 
cft  profedus,a  Laodicea  Tharfum,a  Tharfo  redJ 
it  Romam.  I n paterna  domo  pro  peregrino  pau- 
perculo fufceptus,  alios.  XVII.  durauit  annos  in 
fumma  rerum  inopia,ftatu<£  miferabili,nec  ipfis 
genitoribus  fuis  fefe  manifeftans>obhocfolumt 
ne  agnitum  honore  afficerenr.In  exitu  uitae  SCge 
ct  quantus  e itet  apparuit, hoc  lignis  prodigijsc$  in 
ftanter  editis,illud  chirographo  in  manu  defundi 
reperto, ac  rei  ordinem  indicate>tuncfcilicet,cum 
aam  fuperato  uanae  ambitiois  periculo>fecura  hu- 
militas ad  caelos  properabar , uerac  8C  immortalis 
gloriae  honore  fempcrfruitura.O  beatum  o felice 
illum,qui  fic  fe  humiliat  ut  fic  exaltetur.  Lu.i4. 

N V N C a ncillarum  Chrifti  humilitas  refera- 1 {???"/£. 
tur.Elizabeth  8C  regis  Pan  nonum  filia,#  Lant-  uu®eul 
graurjTuringi se  principis coniunx,deo gratifica, 
ri  cupics,non  alienum  a dignitate  fua  putauir,  me 
dicum  quendam  infirmum,obfitum,  fqualidum, 
olidum,  fuo  recipere  finu,  fuisqj  manibus  crinem 
tUius  pedere, tondere, caput  lauare,  totum  corpue 

guantum  licuit,a  pedore  fordibustj  uindicare* 
lultos  prseterea  eiufdem  fortis  pauperes  uifita- 
xe,benigne  confolari,ad  patientiam  exhortari,  ci- 
llos porrigere,potum  propinare,modis  omnibus 
opem  ferre,  # ulceratorum  plagas  comredarc,te 


de  humilitate  aepe 


gere, linire, circumligare,  SC  fi  qua  ndo  fafcias  defi- 
ceret,fui  capitis  uclamcnto  obuoluere.Deniq?  de- 
functo  uiro  Lantgrauio , cum  multbrum  paupe- 
rum  capax  conftruxiflet  habitaculum,  femct  illis 
<n  minifteriumdedif.Ibi  puerum  quendam  uctris 
profluuio  laborantem,  ipfa  in  fuia  uln/sad  exone- 

A ^ randara  aluum,  etiam  noAuconfurgens  pluries 

portauit.Ibidem  mulieris  leprofae  curam  habens* 
omnia  illi  libenter  praeftitit,  offic/ofcq^  miniftra-» 
uit , quae  /pfa  per  infirmitatem  non  poterat « Pofl; 
fixe  non  eftpaflafe  ab  ancillis  uocari  dominam, 
fed  fororem,^  eis  aliquo  de  induflx/a  emiflis,fpfa 
ruminterim  munus  ufurpabat,  uafaIauando,c<* 
quinam  parando , pauimenta  uerrendo,  utenfilia 
fuisdifponendoJods.GacterafiidiligetiusexequS-- 

do,ancillis  etiam  fe  magis  infimam  fecerat.  Nun- 
c&  tanta  mulier  ad  tantam  humilitatem  defccndif 
fet,  nifi  prius  ardentilTimae  charitatis  feruore  me- 
dullitus incaluiilet*  Nihil  quippe  ta  paruumaur 
ta  uile  eft,  ut  id  fe  ducar  indignir,  g gfetfac  diligit. 

■RritrtrTi  BRIGTD  A etiam  uirgo  licet  abbatiflam  gere* 

Abbacia  Jcr>m‘norcn’  tamen  fe  i)s  quibus  praeerat, exhibe- 
bat.Qiiafdam  in  monafterio  longa  ualetudineop 
preffas,ut  faltem  fqualore  Ieuarentur,lauari  iuflfe 
rat»fed  ancillis  fororibusqi  cun^atibus,  protinus 
ipfa  accedens  lauit,  ranrumq;  humilitatis  abbacif 
fac  fuit  meritum , ut  illae  lotae  eueftigio  fanaretur. 

; Treserant  diuerfis  infirmitatibuslaborates,  alni 

p3ralytica,alia  daemoniaca.aliaueroleprofa.Mau 
gnum  miraculum  fuit  tales  languores  cura  fle,  fed 
non  minus  miraextitit  humilitas  fic  affbftas  lar- 
uifle.  Equide  opinor  pare  uirtuti  datam  fuifle  gra 
. tfyutq  dignata  e iaiiarc,ipa  ctia  mederi  pofiee* 


* «tsndA  itfi.  i »i 

fi  V G E N I A uirgo  P hilipp/  Alexa fldrfae  Eugcjii# 
|>raefecdi  filia,  quoniam  parentibus  idolorum  cuL 
tura  deditis,  CHRISTO  fcruire  non  poterat, 
cos  reliquit.  Et  fexu  celato  ,uirorum  monaderi.* 
um  ingrclTa,  monachi  habitum  induir , dC  fe  Eu-, 
genium  uocari  fecit  • Tandem  ob  animi  fapien- 
tiam , morumefc  integritatem  in  abbatem  eletda, 
hoc  primum  a fratribus  exegir,  ut  quamuis  digni 
cate  praedarer, permitterent  tamen  fe  interdum  of 
ficiaobireinfimorum  , ne  per  otiuminfolefcerer, 

?raefcrtim  in  illo  praepofiturae  honore  conditura* 
mpetrata  igitur  uenia,aquam  portauit,  ligna  c5 
cidit,pauimenta  euerrir, cellulam  fibi omnium  de 
fpeftiffimam  elegit.Denfqi  quo  feruore  cocita  pa 
rcnres  fugerat,  eodem  primatum  inter  manochoa 
tenens  humiliratemcoiuir,  Sc  t a deni  martyrij  paf 
mam  meruit  obtinere,  ut  quae  mudi  pompam  cal 
rauerat , tyrannorum  quocp  tormenta  fuperarer, 
ct  in  cacledi  gloria  humilitaris  praemium  perfectae 
■patientiae  merces  augeret. 

P A V LAE  Romanaefut  Hieronymus  refert)  Paul» 
maternum  genus,  a Scipionibus  Gracchis#,  pa- 
ternum ab  Agamemnone  potentiflimo  quodam 
Graeciae  rege, erat.  Liberos  e Toxotio  fufeeperar, 
qui  ab  ipfo  Aenea  Iulio(£  trahere  originem  crede 
batur,podquam  autem  contemptis  omibusChri 
ftocoepiflet  fcruire,  tanta  fe  humilitate  deiecit,uc  • 
•quieam  uideret(uidere  aurem  proprer  nominis  ce 
lebritatcm,  multi  gefticbant;  ipfam  ede  non  crC- 
‘deret,fed  ancillarum  ultimam, quamuis  enim  fre« 
quentibus  uirginumcingereturchoris,uedeta- 
'men,uoce, habitu, inceiTu, minima  omnium  appa 
tcbar,IntsUcxit  profero  fapienuflima  mulier,  ho 


f t DE  DICNITATIBVS  NON  CON 

minis  nobilitatem  non  genere , non  potentia , ie< I 
uircute  conftare.  I nrer  uirtutes  autem  Chriftianae 
profclTioms  nihil  clTc  pracftantius  humiliratc,nl 
hilfrucfhiofius. 

De  dignitatibus  non  concupiTcendis, 
Cap.  VI. 

PROPTEREA  Quidem  fan&iifimf  u/ri 
cum  fecula  res,  tum  ecclefiaihcas  dignitates* 

> aut  omnino  recufarunr,  aut  inuiricoartique 

fufceperunt.Sciebatenin^quantoquis  altiuseue- 
fuerit,  tanto  propius  periculo  cfle  ne  cadar, 
6C  fi  ceciderit, grauiore  ruinam  fore.Honoris  gra« 
dum  fuperbix  irritamctum,&:  inanis  gloriae  ma- 
teriamefle,nifi  ita  caute adeatur,ut  is  qui epifeo- 
patum  defideratfiuxta  Apoftolum)  opus  bonum 
i.Timo.j»  defiderctinon  honorem,&:  labores, no  delicias,ne- 
c&  praeefle , fed  prodefle  cupiens,  feruum  le  mini- 
ftrum  hominum  conftituat  propter  Chriftir. 
Mareus  D 1 V. JVIarcus cuangclifta,ut  facerdotio re 
Euigeh*.  probus  haberetur,  pollicem  fibiamputafledid- 
fti,  tur.  VeruntamenC  ut  ait  Hieronymus)  tantum 

confenriens  fidei  praedeftinata  potuit  electio, uc 
nec  fic  in  opere  uerbi  perderet,quod  prius  merue- 
rat in  genere.Cum  enim  ex  leuiris  eilet,ut  Alexa- 
driae  epifeopus  fieret, eo  compelli  dignior  f uir,quo 
. magis  refugit, 

liaac rao-  I S A A U etiam  monachus , cum  refdflct  dc- 
nacnus  ct:rni  fibi  presbyteratum,dc  Scy  tilia  tra  nfmigra- 
uic  in  Aegyptum, uaftae  foiituainis  feceflum  quae 
ritans,ut  hominum  effugeret  cofpecflum.  Sed  qui 
diuinituseligebatur,latere  no  potuit . Cum  enim 

fratres  in  Aegyptum  uf<$  illu  quxfitum  profe di/ 

/ —*  - 


CVPISGENIUS  MBER  .1.  fj 

«flent  > dC  afellus  quem  fecum  habebant  per  defe* 
cum  fugiens,  ad  ipeluncam  ipiius  fubft  itiflct,  eo 
infecuti  dum  afeilum  compraehendar,  monachum 
quem  uix  inuenirc  fperauerant,confpiciunt.Qua 
re  lxti , gratanresq* , fimul  ipfum  ut  iccum  redeat 
hortantur.  Igitur  cum  fe  ille  muti  animalis  indicio 
dcpraehenfum  agnouiflet , intellexit  dei  uolunta-  , 
tem,&  fratrum  uotis  annues,  ad  monafterium  re 
uerfus,presbyteri  officium  fufeepit.  Hic  mihi  pro 
be  oblcrualTc  uidecur,quod  Apoftolus  ait, Nec  gf  Hebrar.r, 
quam  lumat  libi  honorem, fed  qui  uocatura  deo 
tanqj  Aaron.SicdC  Cliriftus  nonfemetipfumda 
rificauit,inquit,ut  pontifex  fieret,  fed  qui  locutus  pf  - 
eftad  eum,  filius  meus  es  tu,  ego  hodie  genui  te,  pfal*  * 

Tu  es  facerdos  in  arternum  fecundum  ordinem  Paftunu-' 
JvlelchtTedech.  usmooa* 

PASTVMIVS quocp monachus, a Macha  <hu* 
rio  abbate  poft  uita  huius  labores,  ad  bcatitudi-  • 

nis  quietem  decedete,in  locum  fuum  fuccedere  iuf 
fus,  & fratrum  curam  haberediu  renuit  atcprecu 
fauit, obnixe  affirmas  fe  abbatis  honore  indigna, 
offici)  ignarum , folicitationum  labori  imparem. 

Verum  obedientiae  preiTus  iugo, flens, tandem  re- 
gendi monafterij  munus  fufeepit . Et  quia  ex  hu- 
militate fibi  prorfus  diffidebat , a domino  meruit 
adiuuari,  atqt  ita  utei  per  angelum  fuum  praece- 
pta ,inftiturionescp  dirigeret.  Quibus  ille  fratres  fi 
fcicommiffos  inftruendo,  inomi  fandfitarisgene 
t e facile  reddebat  perfedfos . O uere  igitur  beatus 
homo  quem  tu  erudieris  domine , 8C  de  lege  tua  Pfal.»;. 
docueri8eum, 

O D D O ite  Cluniacenfis  coenobii  monachus,  Oddo  m<* 
aBcnonc  abbate  proxime  deceffuro  fufiFe<ftus,  cu  natllus 


#4 


tamon 

Monach? 


Mat.jj. 

GoarMo 

nachus 


DE  DIGNITATIBVS  NON  CON 

fugam  pararet, a fratribus  compraehenfus,corafii 
<£  adduAus,non  folum  abbatis  compeliente 
one,ucrumcciam  epifcoporum  urgentibus  cenfu- 
ris , regimem  inuitus  accepit . Indignum  enim  fe 
clle  arbitrabatur, qui  praeelTcdeberet,cum  fe  cun- ' 
Ais  inferiorem  conftituifler,fic  tamen  fe  gclTit,  ut 
multis  poftea  miraculorum  fignia  nobilitatus  fit, 
deo  humilitati  cius  gratiam  conferente. 

AT  VERO  quoniam  quanto  dignitas  ma- 
ior,tanto  maius  in  dignitate  pofiti  periculum,  La 
mon  monachus  mori  praeoptauit , quam  epifco- 
pus  uiuere.HieropoIi  eleAus  nullis  fuafioibus  ad- 
duci potuit,  ut  eleAioni  aflcntiret  ♦ Cunq?  Theo- 
philus epifcopus  forte  ex itinereeodem  locidiuer- 
tiflct,atq*  itidem  fuaderet,quando  iam  tanta  au- 
toritati8uiroapertc  refragari  difficileerar,diem. 
ad  deliberandum  impetrauit.  Dum  aurem  in  folo 
loco  genibus  prouolutus,  toto  eo  tempore  recretae 
precationi  intendiflet,inuentus  eft  efflafle  a nim5. 
Hoc  ipfum  petenti  illi  diuinitus  indultu  credi  par 
eft.  Verenci  utiq»  ne  fi  epifcopum  gereret,  quae  epi 
fcopi  funt,pracfl:arc  non  pollet,  aut  fi  praeftitifler, 
ne  ucl  ex  hoc  in  elationem  aliquam  metis  incides, 
illis  iam  tandem  comparandus  euaderet , quibus 
dicitur . Vae  uobis  cj  diligitis  primas  cathedras  in 
fynagogis,<3C  falutationes  in  foro, 

PAR  animi  humilitas  , uel  idem  periculi  me- 
tus fuiiTc  perhibetur  fan Ai  Goar  monachi  in  Gal 
lia. Quia  rege Sigiberro ad Trcuerenfem epifeopa 
tum  uocatus,poftquam  recufando  nihil  fe  profice 
te  uideret,  triginta  dierum  manendi  in  monafte- 
tio  moram,  quafi  res  fuas  expediturus  petijt  .Inte- 
rim  in  cellula  fuafc  includens  dominum  precatus 


CVPISCENDIS 


LIBER.  ,1. 


» 


tft.  Paratu  fe  ad  omia  dura  pro  illius  amore  fuftu 
nenda, tantum  hoc epalisofricrj  onere  ne  fe  graua* 
r i fineret-Mox  ergo  febri  correptus, rcl  iquum  yjU 
tae  in  lectulo  aeger  peregit,  nefanus  ad  pracfulata 
cogeretur, quandoquidem  etiam  quoduispatifi- 
bi  fatius  putauit. 

AMHONIVM  Origenis Dydimiqp difci- 
pulum,aurefibi  praecidiiTeferunt,neidoneusepiV 
fcopali  officio  haberetur , 8C  cum  nihilominus  ad 
eam  dignitatem  fufcipiendam  ab  omnibus  urge» 
retur,  etiam  linguam  fibifc  amputatum  nifi:mif- 
fum  facerent  protelatus  eft.  Tam  ergo  periculo^ 
fam  rem  epifcopatum  putauit,  ut  inde  membroqt 
mutilatione  fe  redimere  non  dubitaret. 

HAC  ipfa  de  re  non  mediocriter  folicitus  Tho 
mas  Cantuarienfis  archiepifcopus , ubi  primum 
dignitatem  inijt,  continuo  ina  nis  gloria  lafciuien 
tes  cogitatus,carnis  maceratioibus  reprimere  ccxc 
pit,inftantius  orauit, frequentius  ieiunauit,cilici-> 
tim  induit.Qui  ficagit,is  plane  dedarat,non  fe  ad 
pontificale  faftigium,  fed  ad  multiplicium  laborn 
aceruum  afcendere,nec  de  honoris  pompa  fibi  bla 
diri, fed  de  tentationum  ingruentium  pugna,  iam 
anxium  aeftuare. 

HINC  quidem  beatus  Leonardus  inter  auli- 
cos regis  Galliarumaliquandoprimo  loco  habi- 
tus, cum  tandem  contempta  mundanae  ambitio- 
nis luxuria, ad  religionem  cduerfus  dei  fcruitio  fe- 
le addixiffct,  nec  adhuc  tamen  minoris  acftimatio 
tiis  apud  regem  effet , epifcopatum  ih  eodem  fibi 
oblatum  recufauit.  Ac  ne  deinceps  huiufce  rei  illc- 
iSatione  aliqua,tentari  cupi  ve  pofTet,quandoqui 
deni  & in  dignitate  periclitatur  humilitas , 8Cm 

d iiij 


Arnmoni 
us  Mona- 
chus. 


Thomas 

archiepe 


Leonar- 
dus  mo- 
nachus. 


V. 


1«  DE  DIGNJT ATIBVS  NON  CON 

diuitijs  modeftia , inde  in  Aquitaniam  difccdena, 
operam  praedicationibus  dedit. 

I N quanto  em  falutis  fuoe  diferimine  uerfentur 
Quidam  hi»qui exteris prxfunt,uenufto admodum exem* 
fkaex  pj0  diuus Hieronymus  docere  aggrciTus.  Senex  ^ 

dam  (inquit)  eremi  cultor , Sc  fpi  ritufan&o  ple- 
rus,ne  potem  fu  um  quxren  em, utrum epifeopus 
clctflus  munus  accipere  deberet, fuper  difeo  fatis  ai 
te  a terra  crecflo  diu  fecit  uolutari.Ctiq?  ille  poftrc 
mo  cafum  fc  timere  dixiiTcr,  iuffir  ut  defeenderer* 
atc$  itidem  fuper  latam  mollioris  foli  planitiem  fe 
fe  agitaret, ex  multa  uolutatione  fudantiacdcfef- 
fb.Surge(inquit)&  iam  facere  perge,  quod  tibi  tu 
tius  fa&u  putas.  Jtacp  edocflus  de  prareminetiae  pe 
riculo  iuuenis,eledlioni  renuntiauit.  Aetatis  uitio 
deliraiTcfenemdicere  poffent  improbi  cauillato-. 
res,nifi  rem  faluberrimi  confilij  plenam, miracu- 
la confirmarent.  Conftat  em  iuuenem  illum  poft 
ca  uita  dcfunftum  feni  apparuilTe , Sc  poftquam 
gratias  cgiffetdixiflfe.  Scio  quia  nunccllem  de  nu 
merodanatoRi,  fi  futilem  de  numero  epifcopoi?» 
Geminia  I DI  PSVM  oppido  formidans  Geminianua 
■us  ef s.  Mutinenfis  clericus-  Defuncto  Antonio epifeopo 
a populo  ele&us  fugit.Dum  aurem  latitaret,<5s 
ri  dignus  fuit  SC  inueniri.Qiii  quia  inuirus  confe- 
cratuseft, tantam  promeruit  gratiam,  ut  non  fo- 
lum  Mutinefemecclcfiamoptime  gubernarir,fed 
etiam  miraculorum  fama  celebris  mundo  fuerit,. 
Iouiniani  imperatoris  filiam  a daemonio  libera- 
, uit.  Attila  Italiam  uaftate,  fuos  non  repugnado* 
Incolumes  feruauit.Ipfo  enim  orante,  hoftisaper 
tis  portis  urbem  med  iam  percurrens , eam  pror- 
im in  offenfam  intadamcj  reliquit* 


CVPISCENDIS  LIBER  T.  rr 

GREGORI  VSquoc#  pontifex,  quamgra  Grrgori- 
liari  m ecdefix  gubernandae  fubicric  onus,hxc  i es.  us  papa 
indicio eft.Quodcum  illud  palam  repudiare  fibi 
integrum  non  eflfet  inhibente  populo,  clandeir i na 
fuga  ab  urbe  decedere  decreuit,etcum  exitii  oem 
diligenti  feptum  cuftodia  uideret, dolio  (e  condi  dC, 
exportari  fecir.Tum  proximi  montis  uaftam  toli 
tudinem  penetrans , antrum  quoddam  adijr,laria 
ibi  fe  latere  fpcrans.Cxterum  cum  quxreretur,lu 
eida  nubes  loco  incumbens  prodidit  latentem. 1 n- 
uentus  ergo  in  fedem  quam  fugerat,redijr,no  tam 
ab  hominibus  quam  a deo  miraculo  tcftante ele- 
<ftus.  Vt  igitur  deo  foli  obediret,non  uc  fibi  blan- 
diretur, ad  tantx  rei  gubernacula  manum  porre.* 
xit.  At  nue  quibus  artibus  is  honos  ambitur,qua 
Ve  aditur  temeritate , dolendum  magis  quam  di* 
cendum  puto.Sed  ut  nihil  aliud  pro  uero  affirma- 
re aufim,neminem  tame  xtas  noftra  ex  rjs  qui  eli* 
gunturuidirrecufantem,  . 

ANTE  HAC  autem ScQ^Cxleitinus cum 
menfes  fex  rexiiTetecclefiam,pontificatum  quem  nus  pap* 
Caroli  regis  folicitationibus  agitatus  accepcrar,tS 
libenter  depofuit,quaminuitusgerebat.Hincprt 
mum  degenerantis  curix  fignum  apparuit,quoni  . 
am  tantx  integritatisuir  a nemine  ne  id  faceret  in 
terpellatuseft,aut  cu  feciiTc^difcefTiffctq*  reuoca- 
tus,nifi  ab  eodem  (cui  ob  uirtutem  charus  fuerat) 
rege , quanquam  ille  folitarix  uitx  quam  repete- 
bat captus  dulcedine, nullius  iam  diiTuafionibus  a 
propofito  moueri  potuiiTc^quonia  nec  regis  mo- 
tus cft  .Id  neq*  improuide,ne<fc  inconfulte  facftum 
facile  uel  uno  argumento  probari  poreft,quod  ma 
gisdeinde  miraculis  claruit, quam  tunc  pontifica* 

d v 


n DE  DIGNITATIBVS  NON  CON 

tu,<&  tSdcm  in  numero  fanfloiji  cft  habitus»  Ouig 
adeo  mentis  impos  eft,  ut  propofita  Tibi  opti6e  n5 
mallet  eius  priuati  habere  conuerfationem,quam 
aliorum  in  dignitate  conftiturorum  honorem  < in 
cellula  latentis  confolationem , quam  in  cathcdri* 
fedenrium  potentiam,opes,deIicias,luxumd 
- • E ^ T A ^ T hoc  in  genere  etiam  8C  minorum 

tp»KO|>i  pontificumsfortafle  non  minus  imitatione  digna 
exempla. Qui  poftquamaliquandiu  retfeacdiii- 
genter  rexiilent  populum,alrjs  gubernaculo  fub^. 
ftitutiSjtraquillxcotcplationis  qeti  fefe  dedidere 
M A I O R V S Britannus  Dolenfis  archiepifco 
tfaiorus  pus  cu  Budocum  in  fua  coliocaiTet  fede , ipfe  fe  ad 
archieps  eremum  contulir,etfolitariam  deinceps  uitam  di| 
xir,  tanto  factus  deo  uicinior,  quanto  ab  urbani* 
tumultibus  fuit  femotior. 

luftus  F ? T idem  & iuftus  Lugdunenfis  epifco- 
epifcopus  pus.  Qui  cum  in  terra  pofitus  uitam  egiiletcaele— 

ftem,de  folitudinc  deferri  ad  pa radifi  celebritatem 
euolauit,tuguriQlianguftiascommutascumam- 

plitudine  cacli.Corpus  ucro  eius  ab  eremo  ad  Luff 
dunum  relatum  eft.Et  honore,  cui  rcnuntiaucrae 
uiuens,  non  caruit  mortuus,  exhibitis  exequiis 

pompaque  funerali,  non  tantum  ut prsefull,  fed 

etiam  tirfantfto.  r * 

Remal~  REMALCHVS  quo qt Traiedtenfis epiC 
thusept  copus , poftquam commilTum fibi gregemftum 
uerbi  pabulo,tum  u/tar  exemplis  pie  fantfetp  an- 
nos aliquot  n u triu ifler,d/g n ita rem,officiu mcu  de 
pofuic,o£  coenobium  ingreiius,  monachum  fefe- 
citex  epifeopo.  Vtcnim  tutius, ita  tranquillius,  fi 
t>i  futurum  iudicauit,obedire  quam  imperare,  dC 
lumectum  efle  quam  praeeminere,  Alterum  opta 


CVPISCENDIS  LIBER  I.  u 

ce  arrogantis  eft, alterum  fe  in  omnibus  fubmit- 
tentis  y8Cueri  ferui  Chrifti , qui  miniftrare  uenit  Mata». 
®on  miniftrari. 

EX  H I S iam  dictis excplis , hanc dcmu  fum 
fmam;colligi,atqj  hoc  concludi  quis  ignoratCut  ne 
- jno  primatum  appetat,  ne  humilitarem  amittar» 
nemo  oblatu  accipiat  nifi  inuitus,ut  eledlus,  et  ar 
jrogantiamcuiter,&ab  obedientia  non  difcedat»  i 

Quandiu  liceat  recufer, ultra  ne  protrahat  pertina 
ticiam.Tam  enim  fuperbum  eft  dignitates  concu 
pifcere,qua  maioru  iuiTis  omnino  parere  nolle, & 
diuinaereludtariuoluntati»  f 

De auaritia uitanda.  Cap/  VIL 

AT  VERO  quiapleriqj  religionis  habi 
tum  induuut,non  ut  Chriftum,fed  ut  pe- 
cuniam lucrentur, quibus dicitur.Non  po  Mae.#, 
tcftis  deo  feruire  <3 C mammonae.  Eorum  auaritix 
fandiorum  continentiam  opponamus.Vt  qui  pie 
in  domino  uiuere  uolent,omni  cupiditate  depofi-  Mat.io, 
ta  ia  hinc  difcat.Quod  gratis  accepinr, gratis  dare . 

ELISEVS  propheta  cum  Naaman  Tyrum  Blifriw 
a lepra  curaflet , nullis  precibus  moueri  potuit  ut  propheta 
dona  acciperet . At  Gihezi  minifter  eius  cupidi- 
tatisftimulopercitus,cucurritpoftNaaman,qua  4.Rcg,jr,  / 
fi  a magiftro  miflus,  mendaciqt  procacitate  impu  . 
denter  ufus,argentum  SC  ucftcs  abeo  excepit, pro 
ptcreaSC  lepra  qua  Naaman  fuerat  liberatus, ad- 
haefit  illi  SC  femini  eius  ufque  in  fempiternum,  ut 
faltem  fic  punitus  difcat , charitate  erga  proxima 
eratu!t5efTedebcre,non  mercenaria.  ! samuel 

*NAMET  de Samuele propheta  in Ecclefia- 
ftico  feriptum  legimus , quod  pecunias  & ufq»  *4 


«O  DE  AVARITIA  Vl  . / 

calceamenta  ab  omi carne  non  accepit, & non  ar- 
cu fau  it  ii  lu  homo. Hoc  quide  poft  multas  eius  inf-  * 
bi  enumeratas  laudes , ideo  fortafle  in  fine  quafi 
In  ueftibulo  colloca  tur,ut  iciasdonoiy  contemnes 
dorum  curam  non  folum  uirtutem  clTe,fedetian» 
uirtutum  feruimeem  atque  cuftodem.Quxfiabf  ‘ 
' ccflcrir,  cupiditati  linquens  aditum  , irruente  ui- 
Prou.if*  tlo  diflipabitur  uirtutum c cetus. Conturbat  quip 
pe  domum  fuam,  ( ut  Salomon  in  Proucrbijs  ait> 
qui  feratur  auarma:  qui  aut  odit  munera,  uiuer. 

HINC  etiam  Daniel  oraculi  diuinitus  in  pa- 
Danit!  rttte  deferipti  myfterium  expofiturus  regi,  dona, 
propheta  d/gnitatemq»  pollicenti  ait.  Munera  tua  fmt  tibi, 
DinitZf,  8c  dona  domus  tux  alteri  da,fcripturam  autem  le 
gam  tibi  rex,  8C  interpretationem  eius  oftendam 
tibi. Quod  uero  deinde  legitur, eum  mox  purpqra 
fuilTeindutum,torque  aurea  circundatum,po- 
teftatc  prxditum, argumento  eft, licere  aliqua  ndo 
padto  opere  oblata  recipere,  non  ramen  ex  patfto, 

ied  ex  donantis  Jiberalitate,necp  ad  luxuriam,  fed 
ad  necclTitatem.  Confiderandum  aurem  fic  etiam 
, acceptum  munus  quantx  patuit  inuid/x,  nonne 
tantx  ut  acceptorem  fuum  leonibus  obiecericla- 
niandumdmTi  quodmitior  runcfylueftriumbelu 
arum  extitit  feritas, quam  femper  malcfuadus  fla 
gitioforum  hominu  liuor.  Nec  miijt  fi  deo  uolente 
protectus  eft, qui  ut  fuos  protegeret  honoremnui 
nuscp  admifit,non  ut  fibi  indulgeref. 

S JE  D fi  hi  qui  adhuc  fub  legis  umbra  uerfaban 
tur  venalitati  fefe  exponere  in  excipiendis  diuini* 
nefas  eiTe  ducebant,  quanto  cos  cotincntiores  efte 
par  eft, quos  iam  corufcantc  euangelio  in  luce  edu 
dios, omnium  uirtutum  dc«t  tonfummata  perfe 


TANDA  LIBER  J.  $t 

fblot  ProponStur  nunc  igitur  Ch  rifti  apoftol/,  ut 
magis confundancur,qui  ne  ueterum  quidem  fan  In  clcrf- 
^orum  parfimoniam  i micari  ft  udent,  luxuriae  po  cos  au*, 
cius  cupiditati busq*  dediti,  nome  at qi  profefliooe  JJ* 
clericorum  habentes, non  uiram.Quos  per  Mala- 
chiam  arguit  dominus  dicens.-Qujseft  in  uobis  q 
claudat  oifia , «fcincendat altare  meum  gratuito? 
non  eft  mihi  uoluntas  in  uobis  dicit  dominusex- 
creituum , 3C  munus  non  /ufeipiam  de  manu  ue- 
ftra.Sediam  audiant, quam  moribus  eojpdiucrijl 
^eiTerint  illiVquoi*  fe<flx  fe  efic  autumant. 

P E TR  V S 6C  Iohannes  mifli  in  Samariam,  Petrus Bt 
baptizatis  imponebantmanus,S?  accipiebar  fpi.  lohanes 
citumfandlum.TuncSfmon  Magus&ipfebapti  apoftoJI 
^atuSjfed  magis  ad  auaritiam  quam  ad  fidem  cor 
de  conuerfo,pecuniamapoftolisofferrecoepit,ab 
cis  petens  ut  fimilieuentu  quibus  ipfe  manum  ap 
pofuiiTet,fpiritumfan(flum  acciperent.Haud  pa  jjc 
Jucri fe  faturum  ratus, fi  hanc  poreftatem  afTcquJ 
potuifter.  Adeo  quippe  metem  animumq?  eius  ex 
cxcauerat  malitia , ut  nefeirer  facramenta  dei,  8C 
uenale  putaret  quod  necuedi,nccemi  poteft.Ideo 
tp  meruit  audire,Pecunia  tua  tecum  fit  in  perdicia 
vonem, quoniam  donu  dei  exifiimaiti  pecunia  pof- 
fideri.  Apoftoliergononmodoprxmium  non  ac 
ceperunr,uerumetiam  offerentis  nequitiam  acer- 
Jba  exeeratione  profecuti  funt. 

;B  ARTHOLOMAEVSquocgapoftoh», 
PolemoTndix  rege  offerente  fibi  camelos, argen- 
«oauroqp  oneratos, eo  quod  filiam  eius  abimmo. 
do ipiritu  liberam  reddidiiTet,nihil  prorfus  accipe 
ce  tioluit,fibi  his  nequaqua  opus  eile  dicens,  ntqi 
*b  hoc  fc  ucnific  ut  munera  accidet, fcd  ut  in  Qu4 


i 


«* 


*>E  AVARI*  IA  VI 

fto  credentibus  uia  adipifcendae  falut/s  m5ftrafe<# 
Haec  res  profcdtonon  minus  qua  miraculum  fa- 
nat» filiae,  impulit  regem  ut  baptifmafufciperet, 
dC  poftrcmo  relido  regno,  difcipulus  apoftoli  fie- 
ret,qui  fuerat  Indiae  dominus. 

IVDAS  etiam Thaddaeus, cum Abagarti gE 
cis  ukra  Euphratem  pofitae  regem,  graui  uaierudf 
ne  laborantcm,folo  taftu  fanicati  reftituiflet,  ma 
gnam  uim  argenti  atep  auri  pro  eo  fibi  oblata  co- 
ftanter  recufauit.Si  noftra,  inquit,  dereliquimus, 
quomodo  accipiemusalienafltaqi  tantum  diuitl 
- -■  arum  cocemptum, in  tam  paupere  uiro  rex  admi- 

tat  u$,non  ira  cupide  paulo  ante  expetiuerat  fani- 
tatem,ut  tuncChrifti  fufeepit  fidem. Neq<  em  dur- 
bitauit  ueritarem  ab  eo  fyncere  praedicari , a quo 
aberat  captatio  lucri. 

Cyriacus  * PARI  animi  magnitudine  praeditus  Cyrisr- 
martyr  cus  martyr,cuius  gloriofusexitus,  VE  Idus  Au- 
gufti  nobis  celebris  habetur, a Roma  ad  Perfas  uf 
cg  ab  Sapore  eorumregeeuocatuSjCuifi  filiam  il- 
lius Iobiam  a daemoniaca  uexatione  uindicaiTet, 
dona  quibus  uel  logi  itineris  labor  compenfarj  po 
tuiffet,  oblata  repudiauit . Neqi  enim  pro  rerreno 
praemio  peregrinationem  illam  fufeeperat  fcd  pro 
caelcfti.Itaq»  qui  mortalis  regis  gazam  cSrempfir, 
ab  immortali  domino  martyriocoronatus,seter- 
nam  adeptus  cft  beatitudinem. 
r rm9,  COSMAS  dc  Damianus  Germani  fratres, 
&Daroia  ^^di  artc  c*ar^>  ^ pietatis  officio  clariores,  gra 
tuito  curationem  exercebant.  Et  cum  Damianus 
Palladia  matrona  morbo  liberata,  munufculial# 
quid  ab  ea  precibus  pullatus , ac  pene  coactus  ac- 
i’  ccpiiTc^adco id  acgr«  Cof/nas  tulit,ut  mandafle  di 


H 


TANDA  UBER  .1. 

Cattir  ne  eodem  cumulo  cum  fratre  componere-* 

Cur,  quandocunque  ipfis  uica  defungi  contigifler* 
nihil  ram  iniquum  exiftimans  , quam  pro  labore 
qui  propter  deu  fufeeptus fuerat  ab  homine  mer- 
cedem  quxrere. 

EAD EM  animi  conftantfa Leonardus fan- leonar 
Ai RemigijdiTcipulus,quoniamGallorum  regis  dw, 
coniugem  difficili  partu  laboranten^medids  iam 
defperantibus  ipfe  diuina  uirtute  a periculo  libe— 
rarar,  regi  ampliiTima  dona  offerenti,  haud  qua- 
quam  fe  ijs  indigere  refpondie,  proinde  ncc$  acci- 
pere uelle, nihil  cuiquam  defuturum  affercns,quiC 
quid  habere  neceiTarium  fuerit,  qui  omnium  opi 
fici  libenter  feruierit.Cumipfa  ueritas dicat. Quae 
rite  primum  regnum  dei,  & haec  omnia  apponen  Mat*# 
turuobis» 

HIL  ARION  abbas,  ut  in  caeterin  omni-  }j||ar*— 
bus,ita  hac  quoq?  in  parte  circunfpe&us,  Orioni,  abbas 
a quo  legionem  daemonum, Chrifti  uirtute  propu 
lcrar,dona  immodica  fecum  allata  porrigenti,non 
ne  legifti  ait,  quid  Gihezi , quid  Simon  paffi  fintC 
quorum  alter  accepit  pretium, alter  obtulit, ut  ille 
uenderet  gratiam  fpirituifan&i,  hic  mercaretur* 

Cumcp  Orion  flens  diceret , Accipe  & da  paupe- 
ribus, refpondit  .Tu  melius  potes  tua  diftribuere 
qui  per  urbes  ambulas,  8C  no  fi:  i pauperes,  ego  qui 
tnea  reliqui , cur  aliena  appetam  ( Multi'9  nomen 
pauperum  occafio  auaritixefi , mifericordia  uero 
artem  non  habet.  Nemo  melius  erogat, quam  qui 
fibi  nihil  refcruat.Trifti  autem  8C  in  terra  iaccnti* 
noli(inquit)  contriftarifili,  quod  facio,  pro  me  8£ 
pro  te  facio . Si  enim  haec  accepero,  dC  ego  offendit 
dcuma&  ad  tc  legio  reuertetur, 


f-K’ 


Idem 


Idem 

jfot.io. 


Foeminac 

tugenia 


Deauari' 
ciaquorn 
«Um  mo- 
Aialiiun 


DE  AVARITIA  VI 

IDEM  candidato  cuidam  Conftantfni  im£eefi 
toris,que  itidem  nequ  tise  fpiritu  uexatu  fanu  fe- 
cerat,decem  auri  libras  dono  offerenti, hordeace-^ 
um  porrexit  panem  dicens,  quod  qui  tali  Cibo  alci 
tur,non  pluris  aurum  aeftiment  quam  lutu. 

I N Sicilia  etia  quida  de  primoribus  uiris  mof- 
bo  aquae  intercucis,  ea  ipfa  die  qua  ad  cum  ucne~ 
ratcuratus.Cu  poftea  eidem  offerret  plurima  mu 
nera,audiu  ir  dieftum  Saluatoris  ad  difcipulos,Gra 
tis  accepiftiSjgraris  date, 

E VGENr  A uirgoCnc  fceminarum  etiam  in  re* 
futandis  muneribus  conftantiam  fileamus  ) dum 
fub  perfona  abbatis  fexu  diiTimulato  uirorump- 
effet  collegio, Melanciam  Alexandriae  nobile  ma- 
tronam,quadam  defperatiffima  corporis  xgr  itus 
dine  affc<ftam,deum  precata,#  repente  6C  effica- 
citer curauit.Et  cum  pro  tali  beneficio  ingentia  fi 
bi  offerentur  dona, nihil  acccpit,fe  Chrifti  pauper 
tatem  prxferre  diuitrjs  dices,  3C  pro  eiu6  amore  ea 
qusecir  faeculo  tranfeunt  contenendo,  ad  illas  ubi 
ipfe  eft  nunqua  deficientes  delicias  anhelare.  Quae 
quidem  uitx  huius  incommodis,non  opibus  com 
paratur. Et  certe  fieri  non  potuit,  ut  quae  feipfam 
abnega  ucrat, ita  ut  etiam  inter  uirosuiuens  mali 
erem  fe  nefciret,quicq$  praeter  Chriftu  cocupifler. 

LVCRI  autem  pecuniarumqideteftandamcu 
pidinem,in  ijs  qui  facris  initiati  funr,fi  forte  Gihe. 
zi  fuperiusa  nobis  propofirum exemplum  no  fa* 
tisdererrer,tanquam  uetuftate  iam  obi  iteratum, 
audiant  tecenciora.  Cyrillus  Terofolymiranusepi 
fcopus,poft  diui  Hieronymi  in  domino  dormitio* 
nem, ad  Auguflrinum  feribens  tradit, fuiiTe  mona 
iicrium  quoddam  in  Thebaidis  partibus  ducccu» 


V 


1 


TANDA  LIBER  .1.  ff 

tarum  fere  faminarum,fancftaru  \itityfi  non  aua 
ricis  foeditate  fanrtitatis  decorem  polIuiiTent.  Co 
fuetudo  peffima  apud  illas  inoleucrat , nullam  iit 
collegium  admittendi  quae  certum  pecunix  numc 
rum  non  afferret . Cuidam  ex  rjs  cuius  deo  deuo- 
tus  animus  a tam  prophana  negotiationcabhor- 
rebatjapparuit  in  fomnis  Hieronymus, iubens  uti 
exteris  pergeret  nuntiare,  nifi  acutum  pceniten- 
tes  ab  ea  exa&ionc  deftiterint, ultionem  a deo  pa. 
ratam  iam  ipfarum  capitibus  imminere . Cunqi 
hxc  in  conuentu  omnium  narrata  fuifTenr,  ridicu 
lo  excepta  funt,exift  imantibus  delirametum  efle 
inulierculx  aniliter  defipientis,  nec  uerafut  erant) 
referentis.  Altera  deinceps  8C  item  tertia  nodfe  ea 
dem  uifa  rurfum  coram  replicantem,  iam  odio  ha 
bitam  probris  agitantes  eiecere.  Deo  pro  illa  difpo 
tiente,ne  fcilicet  Loth  cum  Sodomis  difperirct,iu« 
ftus  cum  impijs.  Vix  etenim  mulier  fepta  mona- 
fterrjegrefla  fuerat,cum  monafterium  ipfum  ter- 
ribili fragore  funditus  concuflum  reliquas  oppref 
fit  ruina,ut  ex  tanto  numero,  ne  una  quidem  falt€ 
extremum  in  mortem  anhelitum  ducens, poft  ca# 

Cum  illum  fit  inuenta . Itaqjcontufus  miferabili- 
ter  artubus,una  omnes  tam  paruo  temporis  mo- 
mento extinAx,  tunc  demum  auaritix  cum  uitx 
finem  fecere.  _ 

QV I S hxc  audiens  non  contremifceret  tT  quis  In  atiantl 
prauum animi  propofitum  in  melius  nocommu. 
tarete’  Scio  tamen  6C  uehementer  doleoeiTe  quof- 
dam  qui  etiam  multa  talia  legentcs,nihilo  fegniua 
infiterc  capro  fcelerc  pergunt, fpini9Concupifcen 
tix  prxfocantibusfementem  uerbi. De  quibus  Ic 
renuas  clamat  dicens,  Ecce  incircucifx  aures  eoijr. 


% 


4t 


S2pun.1t 

Ofee.8 

Color? 

Exod.ii 

Luc.it* 

Lccfi.jr, 

Iofue.7.  - 


i.Reg.8 
i.R.cg.  1 s. 
^.Rcg.ii. 

Watc^7 

A&u.jr 


Pfal  sn.  13. 


DE  AVARITIA  VI 

SSaudiretton  poliunt,  ecce  uerbum  domin/facftSf 
eft e/sin  opprobrium , & non  fufcipient illud.  A 
minore  quippe  ufque  ad  maiorem  omnes  auari- 
tiae  tt  udent,  «a  propheta  ufque  ad  facerdotem 
cunfti  faciunt  dolum . Cur  ita , nifi  quia  f ut  phi- 
Jo  ait)  exiftimauerunt  Iufum  efle  uitam  noftram, 
oc  conuerfationem  uitaecompofitamadlucrum. 
cC  oportere  undecunque  etiam  ex  malo  acquire- 
ret Aurum  enim  fuum  (ficut  Ofec  teftatur  ^ar- 
gentum fuum  fecerunt  fibi  idola, ut  interirent. 
Auaritia  nanque  ( fi  apoftolo  credimus  ) fimula- 
chrorumferuituseft,  radixque  malorum  omni- 
um cupiditas  .Propterea  quidem  3C  dominus  in 
exodo  praecipit  dicens.Non  accipies  munera, quae 
excxcant  prudentes, & fubuertunt  uerba  iuftopj?. 
Idem  in  euagelio.  Videte, inquit,&  cauete  abomf 
auaritia, quia  non  in  abundantia  cuiufquam  uita 
eius  eft  ex  rfs  quae  polTidet . In  Ecclefiaftico  quocw 
legimus.  Qui  aurum  diligir,  non  iuftificabitur,l£ 
gnum  oftenfionis  eft  aurum.  Vae  illis  qui  fodian- 
tur illud,  & omnis  imprudens  deperiet  in  illo.  De- 

,n  i!1°  Achan  anathematis  reus, 
JoneltX  Abias  peruertentes  iudicium.  Saul  uidlig 
Amalechiris  mandati  dei  praeuaricator,  Achab 
cum  Iczabele  Nabaoth  lezrahelit*  interfecftor, 
o^uineae  eius  cruentus  occupator.  Deper  i jt  in  ii— 
Io  «ludas domini uenditor.  Et  Ananiascum  Sa- 
phira  pretij  quod  uoueranr  malignus  interuerfor. 
Q^iid  multa,  non  homines  folum,  fed  urbes  et- 
iam X regna  auri  facra  fames  haufit  atque  con- 
fumpfie.  At  nos  egredi  cupicntesde  Babylone, 
fugere  de  Chaldeis,  id  eft,  de  confortio  eorum  qui 
feriari  diuitijs  ntquruntjfimuicum  Pfetmjfta  no 


TANDA  LIBER  X 

tiro  clamemus  ad  dominum.  Domine  inclina  cor 
noftrum  in  teftimonia  tua , & non  in  auaritiam, 
ut  ficutlfaias  dixit . Ploijcienris  illam , Sc  manus 
noftras  excurientes  ab  omi  munere,  in  excelfis  ha 
bitemus  eccum.Beati  enim  qui  habitant  in  domo 
tua  domine,in  fecula  leculoip  laudabunt  te. 

Dc  paupertate  feruanda.  Cap.  VI II* 

DI  X I M V S qua  conflantia  fantfli  ne  dc* 
um  offenderent,  mu  nera  recufarunt.  Nu  nc 
quali  patientia  (ut  illi  foli  placerent ) pau- 
pertatem coluerint, pertra&emus.  Hinc  altera  di- 
rae cupiditati  inuratur  nota  dum  m5flratur , qua 
hi  qui  hominibus  benefacientes,  hominum  mer- 
cedem  refpuerunt,paruo  modicoqi contenti  ui- 
cam  fuftentarint. 

PETR  VS  Andreas,TacobusJohannes,pL 
fcatu  fibi  ui&urn  quxrebanr,  relidis  retibus  6C 
naui  fecuti funt*Chri  Aum , 8c dixerunt » Ecce di- 
tnifimus  omnia, & fecuti  fumus  te.Conflat  igitur 
cos  dC  ante  apoAolatum  fuifle  pauperes,&  in  apo 
ftolatu  pauperiores.Eifdem  infuper  prxripitur,nc 
quid  auri,rie  quid  argenti  poflideant,non  pecuni- 
am in  zonis,  non  peram  in  uia,non  duas  tunicas, 
non  calceamenta, non  uirgam  habeant. Quid  hac 
uita  tenuius  < quid  hoc  anguflius flatu  C Vcrunta 
men  quibus  rerum  copia  interdicitur,ijs  nofie my 
ftcrium  dei  datur,hiscurandi,iigandi,foluendi  po 
reflas  c5ceditur,<&  ut  dxmonijs  imperent, homini 
bus  euangelizent,  angelis  exxquentur,cum  Chri 
ilo  regnet, impartirur.  Vere  ergo  dominus  efuri- 
entes  impieuit  bonis,  & diuites  diraifit  inanes, qd 
fligere  contcmpfit. 


Ifai.jj 


Apoftolj, 

Matt.i* 

MattR»* 

Luci 


«t  DE  PAVPERTATE  SER 

Apofto  U QV  OD  de  tjs  dicimus,  idem  de  reliquis  apu- 
ftolis  diccndum,quandoqu  idem  eadem  lex  omni * 
bus  pariter  dicfla  lit,  Sc  omnes  dominicis  manda- 
tis aeque  obnoxij  f uerinr,ncc£  alicui  plus  alio  qufc 
quam  habere  pollidcreve,  aut  aliquo  frui  utive  lf 
cuerif.  Vnde  etiam  interrogat  illos  dominus  di- 
- ccns.  Quando  miii  uos  fine  facculo  8C  pera  $C  caj- 

wc’1*  cea  mentis,  nunquid  aliquiddefuit  uobis  < Et  ref- 

pondcnt,nihiI,  Vtcx  hoc  etiam  intelligas,quan- 
cumuis  inopi  homini  nihil  unquam  defuturuna 
cui  affuerit  Chriftus. 

. QV  ID  enim  defuit  Abraae  illi  Aegyptio,ua- 
Abraam.  (^ain  folitudine,cIaufa  etiam  cellula  demoranti, 
eremita  cu/  nih  il  omnino  fuppelle^ilis  erat  praeter  catina 
uefteracp  cilicinam  > 6C  rufticum  faga.  Sic  ufq?  ad 
quinquagefimumaetatisfuaeannum  (qui  uitac  ul 
rimus  fuit)  dicitur  perduraiTe^taut  nihil  unquana 
amplius  concupijifet.Bona  enim  ea  non  modi- 
ca,  in  quibus  haereditario  abfens  fucceflerat,  ege- 
fiis  dilargiri  mandaui^ne  obulum  quidem  paiTus 
cx  his  ad  fe  deferri .Tn  fumma  igitur  inopia  tam  di 
ues  fuit  ut  nihil  appeteret.In  fummis  opibus  tam 
largus,  ut  omnia  donaret,  femper  diuierjs  praefe- 
rens paupertatem. 

_T  njt  MENNAE  quoqiSamnitumprouinciaefoli 

crlmira  tano  (ut  ^rc2or,us  tradit ) paucula  tantum  apa 
' cnu  aluearia  uisflum  fuppeditabant.Eo  accedens  qui- 

dam Longobardus  latro,fruftraq?  ne  aliena  rape- 
ret monitus,  facrilegas  apibus  intulit  manus.  Sed 
|6I  ||  ficut  Ifaias  ait,V*  qui  praedaris,  none  dC ipfe  prae 

daberis^  Cotinuo  fcelertfs  ultor  deus,raptorem  tra 
didit  fatanae , uexariqt  permifit.  Indoluit  autem 
Mcnnas  inimici  cafum,  Sciebat  enim  inimicoa 

i'  ■■■  “ 


VANDA  LIBER  .1.  »9 

diligere,  ut  obedirct  Chrifto.  Indoluit  ergo,  ita  ut 
uellet  nec  apes  habuiftc . Et  cum  decretum  ei  f uif- 
fec, nihil  in  uica  polTidere  , nihil  quaerere,  proximi 
uici  beneficio  fuftcntatus  eft,in  diem  panem  affe-  . 
renribus,quos  ille  praeceptis  imbuebat  falutis. 

NARRATVR& aliud  de  illo  miraculum.  Idem, 
quo  facile  cognofcas  pauperis  uirtutem  diuitum 
potentiae  anteferendam.Saepe  enim  fylucftrcs  ur- 
fos  ferula, qua  gradus  ambulando  firmabat,  a fuis 
alucarijs  dicitur  abegifte.Et  qui  frequenter  uena- 
torum  cclacontempfcratjfcrulaeirtum  imbelli  fe- 
nis manu  molliter  uibratae  pertimefeebant.  Proh 
facinus  indignum , pauperem  beluae  fugiunt , SC 
laedere  formidant,  hominis  auaritia  quodinuidc- 
ret  inuenir,et  quod  inuiderat  rapuiilet,nifi  in  ope  Pfrim  r 
ribus  manuum  fuarum  compraehenfus  peccator, 
prius  poenas  dediiTet,  qua  coeptum  peregiilct  fce- 
lus.  Non  eft  autem  paiTus  dominus  eam  pauper- 
tatem ludibrio  ciTc  malis, qua  boni  mercantur  fL 
Jbi  diuitias  regni  caelorum* 

EADEM  fane  bcnignitateHilarionemquo  HiUrioa 
eji  abbatem  a latronum  iniuria  tutatus  eft  • Hunc 
adolefcentulum  in  folitudine  habitantem,  tota  no 
<$c  quaeritantes  inuenirc  nequiuerunt,cum  nec  lo  , . 

cus  illis  ignotus  ciTet , graflationibus  eorum  fre- 
quens , nec  hominis  nuper  illuc  appulfi  fedes . Vt 
autem  illuxit  inuentumde  improuifo  circumficte 
re,&  mirati  quod  intrepidus  expc&arct  rei  cuen- 
tum.  Quid  tu  hic  inquiunt  adolefcens,  fi  te  adori* 
rentur  latrone&CNudus  latrones  non  timct,refpon 
dic . At  fi  uitae  aiunt  praefens  intentaretur  pcricue 
lumCNecid  quidem  timet, inquit, qui  paratuseft 
mori, Tunc  illi  ftupetw  tanta  in  tam  tenera  aetate 


T'W 


f DE  PAVPERTATE  SER 

conflandam  aeque  in  deum  fidem , pariter#  no- 
cflis  errorem  rcuoluetes,ex  templo  animos  demit- 
tunt , propofirum  mutanr,  crimen  confitentur  6C 
quem  uel  terrere,  uel  fpoliarc  ucncrant,  eidem  ue 
niam  pofccntcs  fupplicant,#  impetrata  reueren- 
terdifccdunt. 

IDEM  fantflus  ad  Siciliam  nauigioapplicans 
Idwa  cum  difcipulo  fuo  Zanano,  nec  aliud  habes  quod 

promercede  ueftoridaretjcuangelium  manu  fua 
olim  exaratum  ccepit  offerre.  Sed  qui  accipere  ro- 
gabatur,cum  nihil  eos  habere  cerneret  praeter  co- 
dicem illum,  8C  ea  quibus  teefli  erant,  oblatum  re 
cufauit,  ne(p  deinde  quicquam  exigere  uoluir,  8C 
inopiam  eorum  miferatus  omni  debito  folutos  di 
snifit.  O 8C  periculorum  uitffrix  paupertas  3C  libe 
ra  penfionum,inter  rapaciffimos  latrones  fecur  J- 
catem, inter  mercenarios  nautas  inuenifli  tibi  re- 
sniflionem.Hi  operam  gratis  praeftiterunt, illi  ter* 
rere  non  potuerunt, offendere  noluerunt.Cui  un- 
quam locupletum  hoc  contigi flet,  qui  quocunq» 
fefe  ue  rterint,necp  inuidia,  necp  infidijs  carere  pof 
funt . Et  dum  omnia  metuunt,  quantum  diuitijs, 
tantum  animi  folicitudinibus  abundant. 

Ide»  AT  VERO  HILARI  oni  paupercula 
tam  etfi  pene  nihil  effet,cum  tamen  nihil  appe- 
terer , nihil  deerat.  In  fecreriori  Siciliae  angulo  ma 
nens  fuccifiuis  temporibus  ligna  colligebat,  uc 
uenditis  uitam  fuflentaret,  ac  demum  merere- 
tur audire.Labores  manuum  tuarum  quia  man- 

Pfalm.a7*  ducabis, beatus  es  8C  bene  tibi  erit.  Dereflabatur 
autem  monachos,  qui  infidelitatem  quadam  prae 
fe  ferre  uidebantur,  ui<flui  prouidentes  in  futuri?, 

SC  curam  habcmwfumptuum,  aut  indumcntojpj  r 


/ 


VANDA  LIBER  J. 

aut  «cterarum  huiufmodi  rerum , quae  no  magni 
momenti  funr,  quafi  quicquam  ex  his  dcciTe  pof- 
fitdeofcruicntibus,  cum  nequam  fcculo  feruicn- 
cibus  non  defit. 

Q_V  ENDAM  ergo  de  fratribus  cum  perce- 
pi fle  c hortuli  frucflus  intentius  cuftodire,&  habe- 
re aliquantulum  nummorum,a  confuetudine  fua 
fubmouit  ac  repulit.Ille  in  gratiam  reduci  cupies, 
ciceris  uirentis  fcapos  dono  fratribus  mifit , quos 
«neniae  appofitos  folus  Hilarion  grauiter  olere  per 
fenfit , 8C  in  cicere  foetere  mittentis  auaritiam  di- 
xit, ftatimque  totum  proijci  iuflir,  ne  mutas  qui- 
dem greges  tam  foetidam  frugem  comeiluras  cla- 
mita ns,&  fidem  fecit  euentus.  Fafciculo  enim  illo 
antebouesin  praefepium  proiccto,non  modo  gu$ 
ftare  noluerunr,fed  inmugietes atep  auerfi perfra- 
ctis ftabuli  repagulis  diffugerunt,  praecipicatiore 
impetu  proruendo,^  fi  ftimulis  uerberibusq?  agi 
tarccur.  Hinc  patet  ne  utiq?  efle  communicandi?, 
neq<  cum  ijs  qui  fua  cupide  feruanr,  neqt  qui  alie-* 
na  turpiter  appetuut,&  cupiditatem  taquam  ma 
lum  uirus omnibus  quidem, fed praecipue  Chrifti 
ferui8  uitandam  fugiendamq?. 

QV  A N T V M autem  illam  cauerit  idem  ipe 
omnis  fan&itatis  exemplum  Hilarion,cum  ex  his 
quae  diximus  perfpicuum  fit, tunc  ex  epiflola  qua 
fpiritum  domino  redditurus  ia  octogenarius  yad 
Hefitium  difcipulum  fuum  fcripfifle  fertur.Diui* 
Ciarum,  inquir,meai?  haeres  efto.Har  aut  funr,eua 
gelium,tunica  faecea, cuculla,#  palliolum.  Qui  r5 
tam  tenuitatem  diuitias  fuasuocar, fatis  declarat, 
fp  a diuitias  cupiditate  femper  fuerit  alienus. 
PORRO  Aleius  nobilis  Romanus  dapi 
'?  ~ C iiij  ' 


n 


Idem. 


Idem, 


Alfjciui 


( 


7»  DI  PAVPERTATE  SER. 

patre  Euphemiano  in  Syriam  abiens, in  tanta  ada 
snauic  paupertatem, uc  gauderet  fc  a feruis  patris, 
qui  ad  quaerendum  eum  miiTi  fuerat, dc  non  agni 
tum  fuiiTe , ut  eieemofyna  donacum  * Ex  his  qux 
. emendicabat  in  diemuiuen6 , quicquid  fibi  fuper 
erat , alijs  impartiebat , nihil  folicicus  in  craftinii» 
Tali  uirx  tenore  cum . XVII.  annos  in  Syria  per 
cgifTct  Romam  redrjt,^  maioris  etiam  in  pauper 
tate  conflantia:  exemplum  domi  quam  foris  de- 
dit. In  paternis  enim  sedibus  pro  mendico  fufee- 
prus,nec  ulli  cognitus,  necipfe  fe  prodens  totidem 
peregit  annos  Mortuus  poftremo  indicauit,quod 
uiucns  celauerat , relicto  breui  chirographo , quo 
quis  eflet,  quid  ve  egifler , deferiptum  continebam 
tur,ut  tunc  demum  fe  manifeflum  faciendo,  cum 
pro  teporali  inopia  diuitias  effet  recepturus  feni., 
piternas , 8C  patri  adhuc  orbitatem  fuam  lugenti, 
caufam  praeberet  confolationis,  dC  nobis  maceriZ 
am  imitationis. 

• PARI  paupertatis uoto ardfs Minorum pa* 
Fricifcu*.  terFrancifcus,6^  nefeio  an  etiam  magis  in  propo 
fito  firmus,  quandoquidem  ne <|?  perfecutionibus 
auerti  potuit, quin  nudus  nudumChriilum  feque 
rctur.Iam  primum  Romam  profedlus  cum  pau^ 

Serculo  cuidam  occurriiTet , fuascum  illius  ueftf- 
us  permutauit . Quibus  indutus  mendicantium 
turbae  fe  coniunxit , & cum  ipfis  die  illo  confcdir, 
cum  ipfis  manducauir,  ipfis  fefe  exaequari  concu- 
piuit.Iam  tum  tacitus  gloriari  uidebatur  ac  fi  di- 
Pfalm.it.  ccxct  • Ego  mendicus  Ium  SC  pauper,dominus  fo- 
licituseftmei. 

C V M autem  haberet  fortaiTe  non  parum  pe~ 
cuniarumauc  qui  ante  hae  mercatur#  operam  dc. 


Idem. 


VANDA  LIBER  I.  7» 


der  at, 5:  egenis  diftribueret.Idq*  percrebruiflet,a 
patre  cui9  pietatem  in  furorem  uerterat  auaritia, 
manum  fibiinijc/,  iniuriamq?  irrogari  aequanimi 
ter  tulit,  atqt  eidem  quicquid  fibi  reliquum  uel  pe 
cuniae,uel  tegumenti  fuit, tam  lubenrer  ce  11  it  qua 
auide  petebatur.  Simulq?  abdicatione  impetrata, 

8C  nudus,et  laetus  abijc  nec  minus  laetus  qua  olim 
Iofeph,cu  de  manu  adulterae  dominae  relirtocua-’ 
fit  pallio . Nec  minus  nudus  quam  adolcfcens  iHe, 
q reie&a  fvndone  pharifaicas  effugit  manus.Nu-  ♦ 

ditatis  pudorem , libertatis  gaudium  fuperabat, 
in  illam  forfan  erumpens  uocem.Dirupiftidomi*  p£i.llf 
ne  uincula  mea,tibi  facrificabo  hoftiam  laudis. 

EXINDE  uili  tunica  contentus , derectisq?  idem 
incedens  ucftigijs,  uerbum  dei  dilTeminare  coepit, 
fan&oip  apoftoloiv  uitam  aggrefTus  effingere,  fi-  Iden» 
cuti  nuditate,ita  dC  praedicandi  cura. 

VICTV  quam tenuiffimo utebatur, «ta- 
men uinci  fe  dolebat,fi  quis  ipfa  pauperior  appa- 
ruifler,  paupertatem  dominam  fuam  uocabar,  re 
non  modo  pauperem  conftituens,  fed  etiam  pau- 


V M cum  fratribus  pofita  menfa  recumbe-  Idem 
fet,  fuper  menfarium  leporem  de  uirginis  puerpe 
rae  in  Bethlchcm  hofpitantis  anguftia  mentionem 
feciffe  audiuit,«  continuo  confurgens  humi  refe- 
dit  attfi  ait,Nunquid  ego  peccator, ego  nequam  ce 
inutilis  feruus  ad  menfamfcdere  debeo' cum  dei 
«nitrici  in  diuerforio  locus  non  fuerit, cum  mun- 
di opifex  ac  dominus,natus  fit  in  ftabulo,red  ma- 
tus in  praefepio , fic dicens  panem  fuumprouolu- 
tus  in  terra  cum  gemitu  comedit. 

DENIOLVE  quemadmodum  ipfeferuand» 


M DE  PAVPERTATE  SER. 

paupertatis  in  primis , maximeq*  ftud/ofus  erar, 
haud  aliter  etiam  fratres  fuos  inftituendoscura- 
uit,  iuffos  proprii  habere  nihil , pofiidere  nihil,  8C 
quo  fe  fubmiiuus  gerant , uidum  mendicando 
quaerere. 

INHIENT  nunc  ftruendis  facultatibus  mo» 
tales,  8C  totis  uiribus  congregare  nirantur  diuiti- 
as,nifiplu6gloriae  Francifcofuacompararit  in- 
opia , q?  ulli  unq^  regum  fuum  regnum , nifi  eius 
nomen  etiam  regibus  ipfis  honori  habeatur,et  ho 
sninibus  pariter  Sc  angelis  celebre  fit . 

V OS  ueroecdefix antiftites,qui uillici perfo- 
tn  opale  nam  induiftis,dicentes.  Fodere  non  ualemus,me. 
Ciam  et  lu  dicare  crubefcimus,  uillici  faltem  8C  exemplo  faci 
acum  de-  teuobis  amicos  de  mammona  iniquitatis,  fideli- 
ncoriun . ter  difpenfantes  quae  uobis  commiffa  funt , alio- 
gn  audituri.Si  in  alieno  infideles  fuift is, quod  ue- 
Ibidem.  ftrum  eft  quis  dabit  uobis. Bona  quae  habet  eccle- 
fia, paupera  funt,bona  uero  facerdotis  uita  aeter- 
na.Qui  ergo  ea  quae  pauperibus  debentur,in  fuos 
coucrterit  ufus,  uitam  aeternam  quae  fibi  propria 
erat,  amittet.  Er  cum  nec  illa  fecum  ferre  poterif, 
quoniam  uelit  nolit  relinquenda  funt,  nonne  ege- 
re incipiet^  nonne  qui  dudum  mendicareerubef- 
cebat,  iametiam  illis  qui mcndicauerunr,/nuide- 
bit  < <3C  more  diuitis  purpurati  nequaquam  uerc- 
cundabitur  opem  pofcere , abijs  quibus  cum  de- 
beret dare  neglexit.  Tormenta  patietur,  Sc  nemo 
Ibidem*  miferebitur , fed  dicetur  ei . Memento  quia  rece- 
. pifti  bona  in  uita  tua, mendicantes  aut  mala. Tu 
Epifcopi  nun£. cruciariSjilli  confolantur. 

I G I T V R Q_V I S quis  EakfiaftiddiTptn 
tem.  a t*Wli6  SBnunswitjfl  metu  (uppU(i)  liber,  &fpe 


▼ ANDA 


LIBER.  I. 


Ii 


praennjfecurus  efledefidcrat,  agnofcat  fe  paupe- 
ris domini  feruum,  SC  paupertatem  quam  ille  co- 
luit,^ ipfe  colat.  Pontificali  dignitate  fulges}non 
cft  cur  CHRISTI  uitam  imitari  non  debeas, 

Sui  Chrifti  in  terra  uicem  tenes . Non  effc , inquit, 
ifcipulus fuper  magiftrum,  nec  feruus  fuper  do-  luc.* 
minum  fuum » Sufficit  difcipulo  ut  fit  ficut  magi- 
ftereius,<3£  feruo  ficut  dominus  cius.  Attende  ita- 
que cuius  magiftri  difcipulus  es, cuius  domini  fer- 
uus , nempe  illius  quem  etiam  prophetae  non  nif< 
pauperem  uenturum  praedi xeru n t,u  t cft  illud  Za  zacha.» 
chariae  dicentis . Exulca  fatis  filia  Sion , lubila  fi- 
lia Ierufalem . Eccc  rex  tuus  ueniet  tibi  iuft us  3C 
faluator,  ipfe  pauper  & afeendens  fuper  afinam,  Luc.t 
8C  fuper  pullum  filium  afinae . Tam  autem  pau- 
peratam inops,  tam  egenus,  ut  (ficut  euangclic* 
uer itatis  teftatur  aueoritas  ) non  habuerit  ubi  re- 
clinaret caput  fuum , non  unde  pro  fc  8C  Apofto- 
lo  didragmam  folueret » Alieno  ufus  cft  hofpitio, 
alienis  impenfis  fuftentatus, aliena  fyndone  inuo- 
lutus,  alieno  conditus  fepulchro, denique  fuum 
habuit  nihil , cuius  funt  omnia . Quaeris  quare 
tam  pauper  uixerit  in  terra  , qui  tam  diueseft  in 
c*Io  < Quare  nifi  ut  difeas  terrena  contemnere  8C 
amare  caeleftia  < haec  apprxhendi  non  poliunt,  ni- 
li illa  relinquantur.  Hinc  ipfe  ait.  Vade  quaecun-  Matif 
que  habes  uende,  <£da  pauperibus, Sc  habe- 
bis thefaurum  in  calo,  SC  ueni  fequere  me . Qui 
ergo  pauper  non  fuerit,  CHRIST  V M fequi  l11c.,* 
non  poterit. 

PRIMI  quidem  illum  fecutifuntapoftoli,q  ApoftoU 
8C  ipfi  quam  pauperes  fuerint,  in  principio  capi- 
tis huius  diximus  jcuangdft*  hiftori*  fcqucn- 


7«  DE  PAVPER TATE  SER 

tes  fidem.  Id  fi  parum  cd,  age  modo  citetur  etiam 
prophetarum  uaticinia,ut  utriufcp  fcripturac  col- 
latio teftimonijs > nullus  ambiguitati  relinquatur 
Ifa.is  locus.  I falas  propheta.  Conculcabit, inquit,  eam 

(hoc  ed  Ierufalem)pcs  pauperis,  greflus  rgenortf*' 
Rurfusidem . Pauperes  homines  in  famftalfraei 
Ibid.2»  exultabunt. Sanctificabunt  fandlum  Iacob,&  de 

um  Ifracl  praedicabunt.  Item  Ieremias.  Ecce  ego 
mittam  pifcatores  multos  dicit  dominus,  & pnca 
leze.is  buntureos.Sophonias  quoq*  ait, Derelinquam  in 
Sopho.)  medio  tuo  populum  pauperem  8c  cgcnum,&  fpc 
rabiit  in  nomine  domini  dicit  dominus.Quae  qui- 
dem  omnia  de  ipfis  domini  apodolis  fuiile  fignifi 
cata , expolitorum  nodrorum  aflertio  confentit. 
Igitur  fi  ecdefiae  Chriftianae  fundatores  atep  ardift 
/ catores  iam  ab  initio  pauperes, $C  egeni  a deo  opti 
mo  maximo  electi  funt,  quid  ed  quod  tc  pudear» 
pigcatve  pauperem  efle,  qui  operi  illorum  prarpo  . 
f;'tus  es  minider  8C  cudos  i 

RESIPISCENDVM  ed,&quiduasefc 
Patilur  tdionis  Pauluseade  re  decernat, diligenter  atten- 
apoirolus  dendum.Habentes,inquit,aiimenta  3C  quibus  tc 
gamur,  his  contenti  fimus,  nam  qui  uoluntdiui- 

tes  fieri,inciduntin  tenta  tionem  SC  in  laquem  dia 
boUydC  defideria  multa  inutilia,#  nociua,cJ  mer* 
gunr  homines  in  interitum,#  perditionem.  Ra- 
dix em  omnium  maloi?  ed  cupiditas. 

I C C T R C O fancdiflimi  uiri  habentes tantfr» 
...  fine  quibus  hic  uiui  non  poted,  nihil  praeter  ea  cjfil 

patriar.  crunt>  ^ 1,11  CIU,^>US  r«  erat,  eis  quibus  non  erar» 

Jha  * erogabant.MuIta  id  genus  exempla  pofuiraus,cn 
de  eleemofy nis  tractaremus,  # nunc  repererc  fu- 
pcruacancum  cd«  Iohannes  tamen  Alexandrinus 


VANDA  LTB.  I.  rt 

patriarcha(a  quo  pauperes  dominos  diximus  ap- 
pellatos ) non  eft  filentio  praeter  mittendus.  Cum 
enim  ex  hac  uita  migrarer, haud  paru  Jxtatusfu- 
iiTe<!icitur,dumgratiasdeo  ageret, quod  morien* 
ti  Tibi  nihilfuperellecprxterunum  nummum,fed 
$C  huc  ftatim  indigenti  dari prxccpiiTc,  Annuum 
quippe  illi  patriarcharus  uccftigal  annuae  inege- 
ros  elecmofynx  erant,nihil  fibi  referuanti  praeter 
Chriftum . Neqjenim  quicquam  aliud  fuumeiTe 
aiebat , atterens  ideo  facerdotibus  neqj  pofleiTio* 
tiem,nec£  partem,  neqihxrcditar£,  inter  reliqua* 
tribus  datam, quoniam  pars  dC  hacreditas  8C  pof-  rn  opuTf- 
ferfio  eorumeltec  dominus.  Vae  ergo  uobis(ut  tia  ejiorfl 
Amos  propheta  ait)  qui  opulenti  eftis  in  Sion,  dC  Amos.t 
confiditis  in  mote  Samariae, optimates, capita  po- 
pulorum, ingredienres  pompatice  domum  Ifrael. 

Talibus  et  per  Ezechielem  comminatur  dominus  EzccIltt 
dicens  Vx  paftoribus  Ifrael  qui  pafcebant  femet 
jpfos,  nonne  greges  a poftoribus  pafcunturC  Lac 
comedebatis, 6C  lanis  operiebamini,^  quod  craf- 
fum  erat  occidebatis , gregem  autem  meum  non 
pafccbatis.Vbicunc^autem  uxpofirumeft  in  fcrl 
pturis , poenam  xternam  obnuntiat  delinquenti, 
quod  tanto  magisrauendum  eft, quanto  quis  ma 
iori  dignitate  officioq?  prxcellit;  Scriptum  eft  em,  Sapicn,#, 
Iudiciumdurittimum  in  cos  qui  prxfunt  fiet.Po-  y * * 
tentes potenter  tormenta  patientur, fortioribus 
fortior  inftat  cruciatio» 

S E D dum  nos  auaritix  ardorem  extinguere  cu 
pimus  paupertatis  commendatione,pene  modum  FctmfiHi 
cxccffit  oratio.Ne  tamen  8C  foeminx  fua  laudatio 
ne  hac  quocp  in  parte  fraudentur, uno  duntaxac 
exemplo  capi  concludamus  a iam  ad  reliquas  tra- 


71 


DE  PAVPERT  ATE  SER 

(Sationes  generarim  proceflfuri. 
fcUfabrth  ELlZABETH  regis pan nonum fflfa,Low 
douicoq*  LanrgrauioTuringi*  principi  matrimo 
nioiun<Sa,non  ignara  didlum  a propheta»  Sidiuf 
Pfalm.  si  tiae  affluat, nolite  cor  apponere, cum  inter  opes  lu- 
xumcp  potenti* fecula r is  uerfaretur, pauperta- 
tem animo  affedlaba c . I nterdum  domi  fola  cum 
ancillis  manens, uuiflimum  fumebat  amuSum,to 
camque  fefe  ad  paupercularum  morem  compone 
bat,  dicens haudalio  ornatus  genere  ufuram,fl 
quando  tandem  dignatus  fuerit  pius  8C  mi  feri-  • 
cors  dominus  expeditius  uiuendi  copiam  fibi  con 
cedere.  Ad  haec  quoties  ad  ecdefiam  audiendae  cua 
gei  icar  praedicationisgratia  accedebar,  non  nifi  in 
ter  infimas  faminarum  fibi  deligebar  confidendi 
locum.  Vr  Jam  aperte  concupifccreuiderctur,fe 
de  illarum  numero  ficri,quarum  ram  libenter  ini# 
bat  confortium.Dcfun&o  itaque  uiro,oniia  qux 
habere  potuit, lodigentibus  dedit,parumq?  puta- 
tiit  fortunas  tantum  pro  Chrifto  impendiile,  ni- 
fi amore  illius  etiam  fcipfam  addiceret  feruitio  mi 
ferorum  .Igitur  poftquam  conftrufto  diucrforio, 
non  modicam  egenorum  argrotatium  turbam  co#  , 
\ cgilfer,  miniftram  fe eorum  fecit.  Cumc£  a patre 
in  Pannoniam  rcuocaretur, noluit  eoire,taIcm  ui 
ta  praepones  regno.  Hinc  ubi  ea  poftremo  in  fan- 
diorum gloria  recepta  miraculorum  patuit  indici# 
Pfalm.5»*  is,  apparuicuerumelTequod  propheta  ait, Quia 
melius  cft  modicum  iufto , fuper  diuirias  peccato- 
rummulras.  Et  ueriflimum  quod  a domino  dici- 
1 ur*  ^eatl  PauPerfS  fpiritu  ,qm  ipforu  e fi:  regnusn 
•*  c*Iorum  V* autem  diuitibus, qui  habent confo» 
lationem  fuam,  Argentum  eoruma  di  aurum  cc*  1 


VANDA  Ltl.  I n 

tum, non  ualebit  Uberare  eos,  in  die  furoris  domi 
tif, dicit  dominus. 

De  ufta  foliram,  Cap*  IX 

DIX I M VS  deobferuatione  paupertatis, 
nunc  de  his  dicemus,qui  ut  liberius  caeleftl 
um  contemplationi  uacarent, innocentius- 
fefc  haberenr,deiinquendi  occa  fio nc  fublata,re 
licflis  urbibus  in  folitudine  ui&irarunt.  Habentes 
lam  olim  propofiti  huius  duces,  Eliam  in  torren- 
te Carith  prope  Iordanem  a coruis  nutritum. Eli- 
fcumin  monte  Carmeli  cum  prophetarum  cho*  ?•**•*£•** 
ro  habitantem.  Filios  Rechab  fub  tentorqs  demo 
rantes,<3£  incertis  fedibus  uagos .Iohannem  deni< 
que  Bapriftam  in  Ennon  iuxta  Salim,  iam  bapti-  JL  *!“■ 
fmi  myfteria  aufpicantem,^  eos  qui  ad  fe  conflu-  iohannei 
erent,nunc  arguentem,  nuc  docentem.  Erat  enim  Baptifta 
uox clamantis  in  deferto . Dirigite  uiam  domini,  Iohan,* 
recflas  facite  femitas  cius.  Et  quoniam  hos  omnes 
quo  magis  a cdfuetudine  mortalium  femoti  erat, 
co  familiarius  dei  colloqurjs  reuelationibusquc 
qfos  nemo  dubitat.  Multi  deinde  ex  Chriftianis 
eorum  exemplis  inccnfi,folitarise  uitae  conuerfati- 
enem  iniere. 

Q_V  ORVM  primus  Paulus  Thebeus  apud 
Inferiorem  Thebaidam,cum  Decq<&  Valeriani  lautus 
perfecutionem  fugeret , fedec/m  annorum  ado-  primus 
lefcensfolus  deferta  petijt . Et  inuenta  in  montis  fremiti 
radicibus  faxea  fpelunca,  quam  iuxta  molliter  flu 
ens  riuulus  terram  irrigabar , dC  e ffu  fis  de  fu  per 
ramorum  umbraculis  palma , folis defendebat  ar 
dores, captus  amoenitate  loci , ubi  latere  concupi- 
•rat, habitare  coepit, Imantum,ut  cum  centum  SC 


g«  DE  VITA  SOLI 

tredecim uixiiTct  annos, nufquam  inde difccffe-* 
ric, hominem  nunquam  uiderit , praeterquam  die 
uitxfupremo  Antonium, a quo  dC  humatus  fuit. 
Palmae  primo  fru&ib?  nutritus  eft, deinde  per  an* 
nos. LX.  dimidiati  panis  fragmentum  fingulis  di 
cbus  comedit, coruo  alite  homini  miniftrante.  Ne 
q»  aliud  quam  aquam  bibit  .Indumento  de  palma 
r um  folrjs  contexto  nuditatem  operuit , hoc  teno~ 
re  uitae  in  dei  feruitio  tandiu  perdurans,  non  efFu- 
' giiTe  mihi  uidetur  martyrium,  fed  procraxifle,<5£ 
qui  d iei  unius  mortem  non  tulerit,  mortem  anno 
rum  fepeem  6C  nonaginta  tuliiTe . Tanto  quippe 
tepore  hic  perpetuus  eremi  cultor,  humanis  afpe- 
cflibus  feinper  inuifus, quotidianis  corporis  morti 
ficationibus  fefe  afficere,ut  in  seternum  cum  Chri 
fto  uiueret,non  ceflfauit. 

Antoni*  ANTONIVS  uero. XXXV. annoruerar, 

ibbas  quando  eremum  adrjr,  multas  daemonum  infidi— . 

as,infuper<3£uerbera  paflusa  propofitodeterren 
tium.Cu  fcirent  fe  in  folitudine  uincendos,  qui  in 
frequentia  folerentelTe  uidores.  Superatis  igitur 
eorum  machinationibus,  montem  confcendens, 
in  quodam  caftello  ab  hominibus  deferto  fe  indu* 
fit, ubi  pane  tantum  8C  aquafuftentatus,  cum 
iam. XX.  peregiJTetannos, ui edu£$us,<36 abbas 
ordinatus , obftruftis  monafterij  foribus  manere 
r capitata  ut  mutaffelarebra  uideretur, no deferu 

iflfe.  Cum  tamen  multi  uarijs  morbis  laborante» 
eouenritarenr,<5£  fani  reuerteretur,crefcerctq?  in. 
dies  confluentium  numerus,gIoriam  fugiens  pro* 
cui  in  ulteriorem  defertum  folusabrjt,&  inloco 
abangelo  fibi  monftracoconfedir,ubietiam  fenie 
cc  fcciradC  oiufcuU  coluit,  fratrum  Ubori  parcens. 


f 


TARIA  LIBER  ,1.  St 

pe  fibi  neceffaria  deferendo  fatigarentur, cum  ttU 
dai  iter  ab  eis  diftaret.  Ibidem  ultimu  deofpiritfi 
reddidit,  cum  centum  Sc  quinque  uixitfct  annos, 
miraculis  ac  uirtutibus  clarus. 

NON  alienum  uidetur, de  hoc  Antonfjhabita  H . .f 
culo  uerba  Hieronymi  apponere,in  Hilariois  ab*  ia  n 
batis  uita  fic  dicentis.  Saxeus  &fublimis  mon3  g Antonii 
mille  circiter  paflusad  radices  fuas  aquas  expn-  abbatis ' 
mit, quarum  alias  arenae  ebibunt, aliae  ad  inferio- 
ra  delapf*paulatim.riuumefTiciunt,Supcr  quem 
ex  utraqi  ripa  palmae  innumerabiles,multum  lo- 
co 3c  amc*nitatis,<3Scommodi  tribuum.Dc  Hila 
rionedeindeloquens,cumpoft  obitum  Antoni) 
difcipuloseius  uifendi  gratia  adifTet.  Videres,in- 
quitjfencm  huc  atep  illuc  cum  difcipulis  beati  An 
tonij  Ifaac  dC  Pelufiano  difcurrere.Hicaiebatpfal 
lere,nic  orare, hic  opera ri,hic fciTus  refidere folitua 
crar,has  uites,has  arbufculas  ipfe  plantauit.lllam 
areolam  manibus  fuis  ipfecompofuit.  Hancpifd 
nam  ad  irrigandum  hortulum  multo  fudore fabri 
catus  eftjiftum  farculum  ad  fodiendam  terra  plu- 
ribus annis  habuit  -Iacebar  in  ftratu  eius  Hilari- 
on , &quafi  calens  adhuc  cubile  deofculabaturv 
Erat  aurem  cellula  non  plus  menfurae  per  quadra 
tenens,quam  homo  dormias  extendi  poterat.Prae 
terca/n  fublimf  motis  uertice,quafi  per  cochleam 
afcendentibus>6£  arduae  ualde,duaeeiufdem  men- 
furae cellulae  uifebantur,in  quibus  uenientiumfre 
quentiam,  Sc  difcipulorum  fuorum  contubernia 
fugiens,moratus  eft.  Verum  hae  in  uiuoexCifae  fa 
xOjOflia  tantum  addita  habebat.  His  quidem  uer 
bisdiuusHieronymusfurmihi  uidetur)  non  folut 
joci  formam  at<$  naturam  pulchre expediteq?  dc- 


lT  DEVITASOLt 

fcripfit,  uerumetiam  eleganter  effinxit , CftUdcsJ* 
teq?  expreffic,qultus  in  illis  dei  fetuis  intimi  amo* 
Vis  feruor accendebatur , dum  fingula  circurrfpe- 
«Stando,  fic  penitus  Antonij  memoria  commouerl 
tur,tanquam  praefenccm  cernerent, non  ranquam 
defiderarent  abfentem . Vfcpadeo  ille  efficax  atq^ 
admirandum  fanflitatis  exemplum  fuit. 

: ' PORRO  ipfeHilarion  uiuence adhuc Ant® 
Hilarion  „f0  x V.  annos  natus, cum  uifendi cius  cupidita- 
te  flagra  ree,  ad  eremum  cft  profeflus.  Vt  autem 
eum  uidit,repente  mutato  habitu  non  ance  diTcef. 
fit,qj  uitx  eius  ordinem  mo^tcp  prxftantiam  edi- 
dictflet.  Deinde  frequentiam  uencitantium  non  fe 
rens,cu  quibufda  monachis  ad  patriam  redijc , 8C 
poftq?  defundis  parentibus  omnem  hxredirarem 
parti  m fratrib^,  parti m pauperibus  diffribuifler, 
folitudine  qux  in  feptimo  militario  a Maionia  Ga 
xx  emporio, per  littus  euntibus  Aegyptii  ad  leux 
fleftirur,ingreffus  e ft.  Sacco  tm  membra  cooper- 
tus^ pelliceu  habensenpedite,  que  beatus  Anr® 
nius  proficifcenti  dederat, fagumqp  rufticir.  Vafta 
SC  terribili  eremo  fruebatur , nunq  in  eodem  locor 
manfitans,ne  latronum  pateret  iniurix.Sed  et  dee 
monum  ibi  multas  uariascp  terrificationes  confla 
ter  tolerauit.  Multas  retaciones,  multas  eorundem 
euafie  infidias . A fextodecimo  ufque  ad  uicefimU 
fuoe  aetatis  annum, xflus,&  pluuias,  iunco  3£ca~ 
fice  texto  tuguriunculo, dedinauir.  Amcefimo» 
ufqj  ad  tricefimumprimumccllula  ufusdicitur,cic 
iuslawtudo  pedum  quatuorerat,  altitudo  quinc^ 
longitudo  paululo  protenfior  quam  eiuscorpufctx 
lu  patiebatur,  ut  ficut  Hieronymus  ait,fepulchrS 
potius  quam  domum  crederes,  Profefto  qui  tali*. 


( 


TARIA  tIBER  J.  S>  f 

* ? ' .■*  4 

bus  delebantur  habitaculis,etlam  fi  tacuerint, 
clamare  cum  Apoftolomihiuidentur.  Non  ha-  Htbra.  ty 
bemus  hicciuitatcm  manentem,  fcd  futuram  in- 
quirimus. 

HONOPHRIVS  quo$  monachus  cum  Hon(V 
Hermopoli  in  roonafterio  fefc  aliquamdiu  cxercu  phrius 
it , quafi  e ludo  ad  certamen  progredi  cupiens , ad 
quadam  uaftiftimam  Aegypti  eremum  folus  abi 
it,  SC  in  ea  annos . LX.  hominibus  prorfus  inco- 
gnitus pcrmanfit.Confumptis  autem  quae  fecum 
culcrat  iudumentis , fuperiorem  corporis  partem 
barba  SC  capillis,inferiorem,  ubi  plus  pudoris  in- 
eft,  arborum  folijs,  uirguitifcp  contexerat,  anno* 

XXX.  non  alio  pabulo  ufus  eft , quam  quod  ar- 
bores,herbaccpfylueftres  dabant.  Totidem  pane 
fc  SC  aqua  frigida  fuftcntauit . Hunc  tandem  hu- 
maniorem uibum  fibi  ab  angelo,  a quo  etiam  eu 
chariftiam  dominicoquoquedie  accipere  folitus 
erat,fuppeditatum  ferunt.Panufiusabbas,qui  ui 
eam  cius  Grxco  fermone  feriptam  edidir,dum  de— 
lertum  illud  peragraret, eodem  die  quo  in  eum  in- 
cidir,cum  uiuo  collocuti  eft,  defunbum  fepeliuit. 

Non  eftenim  pafius  dominus  ferui  fui,tantae  fan- 
eftirudinis  uiri , neque  corpufculum  dimitti  inhu- 
matum, neque  conuerfationum  pofteros  latere. 

Jlli  prouidit  tumulu, nobis  uirrutis  exemplum. 

I OH  ANNES  AEGYPTIus  Anacho-  iohannes 
rita,  cuius  rcfponfis  Theodofium  principem  in  eremita  i' 
fuis,  aduerfus  barbaros  expeditionibus  , ufum 
accepimus  , habirauic  in  ea  Thebaidis  eremo, 
qtfte  adiacet  oppido  Lyco . Spelu  nca  eius  i n prae* 
rupti  mStis  uertice,  afccfu  difficiJi,aditucp  ohflrii 
bo  erat , ira  ut  nemo  ad  cu  ingrefliis  fit  a qdrage- 

i *j 


fU  DE  VITA  SOLI 

Amo  tifcp  ad  nonagefimum  scatis  fu*  anna.  Pef 
feneftram  aducnientibus  praecepta  falutis  dabar» 
Eisqp  extrinfecus  ubi  commode  requiefceret,hof— 
piiiolumfeccrac.Ipfe  incus  folus(fi  tamen  folusdi 
ci  potcftjCum  quo  deus  eft)morabatur, finem  ex- 
pecflans  uirs , ut  uitam  qu*  finem  non  habet  in- 
, . choaretjea  fpe  latus  forfan  etiam  deca  ntabat.  Sin 

Pial.140*  gUiaritcr fum  ego,  donec cranfeam . Tranfiturus 
uticp  ad  conforcium  angelorum , qui  feacoforcio 
fecluferar  hominum. 

THEONEM  etiam  intra  fuam  cellula  clau 
Theon . fum  habitalTe  apud  Thebaidam  n5  procul  ab  ur- 
be, atqj  etiam  porre&x  de  feneftra  manus  ratfrix 
infirmos  curaiTe,  fed  tamen  noctibus  ad  eremum 
Euce.!!.  Pro2rcdi  folirum  tradunt.De  domino  quoq?  Lu- 
cas  ita  ait, Erat  diebu9  docens  in  templo, no&ibus 
inorabatur  in  monte  qui  uocacur  oliueri  * Di (ca- 
mus igitur  & domini  8C  ferui exemplo  locum  tem 
puscp  feruare,  aliud  quo  iuuecur  proximus,  aliud 
quo  deus  adoretur. 

APOLLONIVS  abbas,  ut  statis  primt- 
Appollo  tias  domino  confecraret,XV.  annos  natus eremn 
*nus.  adijt , in  finibus  Hermopolis  apud  Thebaidam» 
Quadragefimo  feceiTionis  fu*  anno , propius  ur* 
bem  redire  diuinitus  iufifus,  difcipulos  congrega- 
uit.Iam  enim  dignum  fe  fecerat, per  quem  & este 
Elias  mo-  rilm  mortali  tatis  prxmia  confequerentur. 

■yh1|t  ELIAS  monachus  in  finibus  ciuicatis  Athf- 
neos  (qu*  quondam  Thebaidis  Metropolis  fuit) 
annos  LXX.  in  uaftiiTimafoIitudine  perdurauir*. 
Erat  defertum  horroris  plenum , femita  qu*  «id 
ipfum  ducebat , angufta  fcrupeacp  8C  inuentu  et- 
iam difficili».  Antrum  quoqt  quod  inhabitabat^ 


TARIA  1IBER  .1. 

t etrum  a tqi  horrens, ac  ftatim  propius  accedenti- 
bus nefeio  quid  terroris  incuticns.  Hunc  fe  ibi  ui- 
diiTe  diuus  Hieronymus  teftatur,iam  centum  6C.  , 

decem  annorum  fenem.  Ferebatur  autem  inter- 
dum etiam  futura  prxdiccre,  euctu  haud  incerto» 

Vt  fuper  eo  queq?  Elix  prophetae  fpiritum  re  qui* 
eu  ille  diccrenr,cuius  SC  nomen  fortitus  fuerat,  6C 
iecutus  propofitu,deo  in  folitudine  feruiendo. 

RARISSJMVM  eftquodde  Iohanequo  ichanj,f, 
dam  relatum  legimus.  Diciturenimcumpnmu  ercuuu, 
ad  eremum  fccefliffet , tribus  continuisamiis  fub 
cuiufdam  faxi  rupe  fta  ns  femper  ora  (Te , nuquam 
refediffc,tantum  fomnicorpiiTe,  quantum  redtus 
capere  potuit,cibum  quotp  non  alium  guftaifc,c^ 
dominicis  duntaxat  diebus,  euchariftix  facra  me- 
tum a faccrdote  fibi delatum.  Deniq?  de  pedibus, 
quod  tamdiu  immobiles  perft/terinr,  fluxiffe  fani 
em  aiunt . O Beatum  uirum  qui  tantam  gratiam 
confecutus  cft , ut  hxc  agere  ucllec,  beatiorem  ut 
poiTet.  Non  immerito  igitur  poft  hxc  angelu  do- 
mini adueniiTe  dicunt, ulcera  eius  tadiu  curalTe,ia 
bia  fapientix  fpiritalis  fonte  perfudiile,<5£  ut  de/ii 
ceps  exteros  fratres  per  eremum  uifirnndoinftitii  a 
ere  ac  docere  pergeret, fimul  iufliffe.Djgnus  quip- 
pe magifterio  iudicatus  eccuius  uel  folus  confpe-  • 
dius  potuit  efle  non  paruum  hortamcntum,afpc* 
ra  quxcp  pro  Chrifto  fubeundi  atcji  perferedi.Di> 
cerem  equidem  talia  nemini  fadlu  poiTibilia  efle* 
ii  quicq£  impoiTibile  eflet  credentibus. 

NBQVE  tamenCutmihiuidctur)minusftu-  monacj^» 
pendx  uitxfpcciem  prxbuit  Simon  Sufotionisfi- 
lius.Hic  annum  tantum  cum  fratribus  in  roona- 
fttric  Antiochi*  conucrfatus , ad  defertum  abijr, 

i vi 


Arfciiiitf 


\ 


1«  DE  VITA  SOLI- 

annos  tres  in  fpelunca  daufus  permanfit.  Sed  hoc 
ei  commune  cum  multis.  Illud  autem  proprium 
&C peculiare , quod  deinde  fuper  columnas  dicitur 
habitafle,  quarum  altifli^amcubiroru.  XXX» 
fuifle  ferunt.  In  una  eum  perftidtfe  annos.  IIII.  . 
in  alia.  XII.  in  alia  rurfum.  XII.  in  alia  iterum» 
IIII  .3C  in  illa  poftremo  quae  procerjflima  erat, 
ulquead  obicum  uitae.  Xvf,  Eas  pro  pulpitis  ha 
buifle  fatis  probabiliter  uideri  poceft,quandoqui 
dem  multi  ex  gentibus  rei  nouitate  exciti  ad  uL. 
dendum  illum  confluebant , dC ab  idolisad  Chri- 
ftum  pracdicationibusipfiusconuertebanrur.Ve. 
cunque  tamen  fit,  proculdubio  durum  atque  dif- 
ficile,  dC  quod  nemo  ucl  ante  eum  fecerit,  ucl  po- 
ftea  imitatus  fit. 

QVANTI  aut profe&us fit,quataec$ utilita 
tis  C H R I S T I feruis  ipfa  folirariac  uitae  obfer* 
uatio,Iocupletiflimus  teftis  eft  Arfenius.  Etenim 
antequam  religionem  inrjiTet , roga  fle  dicitur  fibi 
a domino  reuelari,qua  fe  potiflimum  ratione  faL. 
nare  pollet , 8C  refponfum  accepifle  uti  confortia 
hominum  , prxeipueque  fecularium  declinaret. 
FaAutuero  monachus,  inter  precandum  rurfua 
uocem  audiuft  dicentis , Arfeni,fugc,  tace,  quief- 
ce,ut  fc/licet  deuitet  fuga  frequentiam,  taciturni- 
tate ia<flantiam,quiete  fluxarum  atque  fragilium 
rerum  folicitudinem . Proinde  fecedens  in  partes 
Syriae,  eo  loci qui  Troen  dicitur,  fedit  folitarius 
annos.  XL . Deinde  in  deferto  uafliore  ultra  Bx-; 
bylonem,  Memphin  uerfus,  an  nos  decem  Poft- 
ea  ad  Canopum  Alexandriae  annos  tres.  Rurfum 
In  Troe  annos  duos.  Sicq?  peradlo  uitae  curfu  no- 
nagenarius terram  reliquit , ad  dominum  mU 


TARIA  LIBER  J.  , 1»  ; 

grauit,bonis  caeleftibus  femper  fruiturus, 

IDEMGVM  Theophilus  Alexandri*  ar-  Idem* 
chiepifcopus , quodam  nobili  Alexandrino  ciue 
comitatus,adeum  non  multo  procul  aConopo 
habitantem  uenifiet,  rogatus  abeis  Termonem» 
dixit  Te  fadurum  fi  modo  quicquid  praeciperet  fer 
uare  uellenc . Sponfione  autem  fadia . Praecipio, 
inquit,  ut  ubicunque  Arfenium  morari  audie- 
ritis , illuc  ne  accedatis . Alia  quoque  die  cum  ab 
eodem  pontifice,  per  nuntium,  ut  fibi  adeundi  co 
piam  concederet ,folicitaretur. Si ueneris  ait, SC 
quod  petis  concedam  , 8C  loco  cedam  . Itaque 
Theophilus  mutauit  aditionis  propofitum,  ne  il- 
le longius  difcedendo  mutaret  habitaculi  locum. 

Grata  enim  ei  erat  in  fua  diocefi  talis  ac  tanti  uiri 
manfio,  cuius  merita  fibi  quoque  adiumentoelTe 
credebar, ad  conciliandamgratiamapuddeum. 

QVAMOBREM  AVTEM  Arfeni- 
us  fe  ab  ullo  hominum  adiri  aegre  pateretur , bre-  dclB 
uirefponfodeclarauit.  Id  enim  a Marco  abbate 
interrogatus  . Cum  deo  Sc  hominibus  fimul  fe 
omnino  effe  non  pofle  dixit . Vfqueadeo  uel  mo- 
dica alicuius  interpellatione,a  diuinae  contempla- 
tionis dulcedine  fe  auocari  indigne  ferebat.Quam 
uis  enim  adhuc  in  terris  efler,  iure  fuo  tamen  cum 
Apoftolo  dicere  poterat  . Conuerfatio  noftra  in  Philip.) 
caelis  e ft. 

HINC  illud  eft,quodfan<3usIudocus  non  du  juj0CUJ 
bitarit eremi  anguftias  praeponere  Britanniae  re- 
gno, malueritcpin  deferto  Chrjfto  feruire  qua  in 
patria  Britannisimperare.In.de  fugitans,  ad  Al- 
ecum fluuium  agri  pontini  peruenit.Et  cum  ibi. 
dem  fede  fibi  ponere  uclle  taab  Hymcone  regionis 

f iiij 


tt  DE  VITA  SOLI- 

. tetrarcha  prohibitus  cft,  fed  neque  ideo  propofitb 
poc nitens, aum  ad  ulterioris  folitud/nis  iocapcr- 
git,abeo  ipfoa  quo  pulfus  fuerat, reuocatus  redi- 
it,at($  etiam  ope  illius  adiutus,in  qua  coeperat  ri- 
pa gurguftioln  compegit,  SC  cu  unico difcipulo  fd 
litarius  habitauit.  Vis  noflfe  quantum  in  ea  folitu 
dine  manens  profecerit? Pro  terreno  8C  caduco  re 
gno  quod  contempferat,C3elefte  SC  aeternum  acce- 
pit quod  concupierat 

Q_V  ID  mirum  igitur,  fi&ipfe  aliquando  ua- 
Hierony-  ftx  lolitudinis,nunc  paradifi  incola  Hieronymus, 
m9  delau  dum  Heliodorum  inuitat, fic demum  illam  laudi- 
dibus  ere  buseffcratdicens.OdefertumChriftiuernans.O 
mitarS.  folitudo  in  qua  illi  nafcutur  lapides , de  quibus  ia 
Apocalypfi,ciuitas  magni  regis  coftruitur.Oere- 
tnus  familiarius  deo  gaudens.  Quid  agis  frater  in 
feculo  qui  maior  es  mudo?  quamdiu  te  tedlorum 
umbrae  praemunt?  quamdiu  fumofarum  urbi- 
um carccr  includit  i Crede  mihi , nefeio  quid  plus 
lucis  afpicio.  Libet  farcina  corporis  abieoa,ad  pu 
rum  aetheris  uolare  fulgore . Paupertatem  times? 
I-  fed  beatos  panperes  Chriftus  appellat.  Labore  ter 

***  reris?nemo  athleta  fine  fudore  coronatur.De  cibo 
, cogitas  ? fed  fides  famem  non  timet » Supra  nuda 

metuis  humum  exefa  ieiunijs  membra  collidere? 
fed  dominus  tecum  iacet . Squalida  capitis  horrec 
inculta Caefaries,fed caput  tuum Chriftuseft.Infi 
nita  eremi  uaft  itas  terret,fed  tu  paradifum  mente 
deambula . Quotiefcunqr  illuc  mente  confcende- 
ris,totiesin  eremo  non  eris.  Scabra  fine  balneis  at 
trahitur  curis, fed  q in  Chrifto  femel  lotus  eft,  non 
IohS  tj.  Habet  neceffe  iterum  lauare.Etbrcuiter adeunda 
Roma.  i.  audias  Apoftolura  refpondcntcm,  Non  fune  con* 


TARI  A LIBER.  I.  fe 

/ dignae, inquit,  partiones  huius  feculi  ad  ftiperueh* 
turam  gloriam  qua  reuclabitur  in  nobis-  Delica* 
tus  es  frater , f ioC  hic  uis  gaudere  cum  feculo,  3C 
poftea  regnare  cum  Chrifto.  Beatus  feruus  quem  Lucae.n. 
dominus  inuenerit  uigilantem. 

IPSE  uero  Hieronymus  in  illa  in  qua  hac  feri  Hierony- 
pfitercmojin  illa  inquamfut  ipfe  ait)uafta  folitu-  mus* 
dine,qua  folis  cxufta  ardoribus  horridum  mona* 
chis  praeftabat  habitaculum,annos  quaruor  mo- 
ratus eft,  fcorpionn  tantum  8C  ferarum  focius,fac 
co  ueftitus,humi  cubans,  aquam  frigidam  bibes, 

SC  cibis  crudis  utens,co&umc£  comedere  luxuriae 
-deputans, carnis  lafciuientis  pugnas  hebdomada 
rum  interdum  inedia  uincens.  Et  tamen  inter  has 
tantas  corporis  fatigationes,  adeo  fpiritu  exitfta- 
bat,ut  diceret.Oppidum  mihi  carcer,folitudo  pa-  , t 

radifus  eft . Poft  haec  cu  ad  Bethlehem  acceflifler, 
&conftru<ftomonafterio  cum  fratribus  habita- 
ret , flens  fateri  folebar , fe  ia m non  efle  eum  qui 
fuerat , adeo  in  folitudine  fibi  melius  fuifle  exifti- 
mauit.PoftlaboreSjinquit^lachrymaSj&caelo 
inhaerentes  oculos,  nonnunqi  mihi  uidebaragmi 
nibusinterefleangelorum-Eclaetusgaudensqica  . 
tabam.  Poft  te  in  odorem  unguentorum  tuorum 
curremus. 

HAVD  equidem  dubitauetim,  quin  pari  co 
folatione  perfrui  folitus  fit  etiam  Marcinus  ille,  crcmltsu 
quem  Gregoriusin  Maffico  Campaniae  monte  ui 
tam  duxifle  tradit.Etenim  tanti  folitudinem  fecit. 

Ut  nequando  ulla  uel  rerum  difficultatc,ucl  daemo 
pum  moleftia  fuperatus  inde  recederet , ad  ferrea 
catenam  quam  faxo  affixerat, uix  folubili  compe 
de  ipfe  fe  deuinxerit,  Attamen  beatus  Bcnediflua 


* #a  , DE  VITA  SOLI 

abbas  ubi  id  refciuit,uolens  ut  iugis  in  deferto  c5* 
moratio, conflanti»  potius  uiri,quam  ferreis  nexi 
bus  afcribi  pollet  , protinus  nuntium  ad  eum  mi- 
fit  inquiens . Si  feruus  dei  es,  non  te  teneat  catena 
ferrea,fed  catena  Chrifti.Quamobrcm  ille  uincu- 
la  quidem  depofuit,  fed  tamen  fpeluncam  ingref- 
fu9,aditu  obflrufo  habitare  capit . Deinde  etiam 
difcipulos  aliquot  fecum  adunauir,multisq*  pr*- 
terea  miraculis  nobilitatus  eft*  atq?  inter  fandtos 
habitus.  Nuc  fpatia  metitur  paradifi,qui  tam  an- 
gufte  habirauit  in  terris, 

FV  ISSE  etiam  quoddam  monachorum  ge- 
nus legimus,  qui  per  diucrfa  folitudinum  loca  er- 
rantes acuagi,  fedibus  femper  incertis,  neab  ho* 
miqibusconueniri  poflent,  peregrinabatur.  Hos 
AnachO'  <3u,a  Procul  fecsdebant,  Anachoritas  appellatos, 
rit*.  ~ Alios  ex  illis  pane  dC fale  ad  deferta  fecum  delato 
uicftitafle.  Alios  uero  herbas  tantum  radices 
pro  cibis  habuifle.Tanta  uitac  afperiras  inrolera- 
bilisprorfusuideretur,  nifi  etiam  intollcrabilia, 
tolerabilia  feciflec  dei  amor,<5<:  dei  timor. 

■.  mi  - SVBIIC.IAMVS  aliquod  etiam  infirmio 
rcm  ris  fexus  exemplum,  ut  appareat  focminas  quoqr 

habere  de  fan/laru  collegio  duces , quas  ad  erema 
fcqui  fecundum  diuinae  grati*  donum,a ut  optent 
tantum,  aut  fimul  3C  poflent. 

MARIA  Magdalena  omnia  peccata  fibidi- 
Macrdale  c^"c  ,am  Pr,dem  audierat, optimam  partem 

ra.  qu:c  non  aukr«urabea,^ domino atteftantefeelc 

Lucar.w.  cognouerat  » refurgentem  dominum  prima 
Ward.us.  u^ere  meruerat,pro  amore  illius  omnia  conrem- 
lphjfl.4».  Pf«rac  • Denique  apud  Mafliliam  Galli*  urbem 
inanium  deorum  fimuiachra,  Chrifti praedicatio# 


71  r ' . , * . ' 1 S % 

TARI  A LIBER.  I.  91 

m iatn  proftrauerat , falutiferaeq?  crucis  uexillum 
erexerat, necdum  tamen  fe  fcciffe  fatis  putauir,  do 
nec  folitudinis  anguftijs,carnem  fuam  aliquando 
delicii  ream,non  macerafletafflixiiTetquc.  Annos 
itac$  triginta  nulli  hominum  uifa,nulli  cognita  ui 
acie  in  deferro,non  humano  cibo,  fed  angelicis  fo- 
mentis affidue  fuftentata,  ut  ex  hoc  intelligas  an- 
gelorum minifteria  promereri , quifquis  proptec 
deum  declinauerit  hominum  conlortia . Die  Uero 
obitus  fui  imminente  facrani  communionem  de. 
manuMaximini  epifeopi  accepir,nc  fine  illo  ad  cae 
Ium  afcederet,cui  in  terra  toto  cordc,cotis  uiribua 
feruierat, fidem  ipfius  in  urbibus  pracdicando,glo 
riam  in  folitudine  meditando. 

MARIA  Aegyptiacacum  corpus  fuum  uul  MariaAe 
garer,  uiuens  mortuua  erat.  Sed  qui  uenit  quaere,  gyptac. 
re  quod  perierat,  SC  non  iuftos  fed  peccatores  uo-  Luca*.»», 
care  ad  poenitentiam,ipfc  tandem  cordis  eius  do-  Marri.r. 
mum  ingreiTus  ait, Puella  tibi  dico  furge.  Et  con-  Matt.j». 
feftim  furrexit  quae  diu  iacuerat  in  impudicitiae  Marci.r. 
cceno . Surrexit  utlefumquemindclitrjs  amife-  Luc*.g. 
rat,  in  amaritudine  animae  fuae  quaereret . Cum 
cuim  de  Alexandrialerofolymam  uenifi'et,no  po 
tuit  templum  dei  ingredi . Vicj;  inuifibili  inhibita 
fubftitit  inlimine,miratur,ftupe  t,erubefcit,<5<:  pe 
dem  inuita  refert.  Vbi  recognouit  facro aditu  fe 
indignam , quod  prophanis  uitae  obfeoenitatibus 
effet  polluta,nequiter  aflx  aetatis  poenitudine  gra 
uiter  angi  animo  coepir,<SC  lachrymas  effudit, de- 
cernens ibi  turpitudini  finem  imponere,  ubi  dei 
erga  fe  indignationem  coeperat  cxperiri.Rur- 
fumque  tentato  ingreffu  libere  abfquc  impedi- 
«ncnC9  inti9Hut,MQx  ant$  domini  fupplicic 


9t  DE  VITA  SOLI 

jJrofitata,  tamdiu  flere  non  deftitit  donec  audiuifr; 
fi  fafuti  fu*  confultum  uellet  Iordanem  tranfirec,' 
T ranfmilTo  ergo  Iordane , defertum  penetra uir.  f 
iam  aliam  uitam  alios  mores  fequens,quam  quo® 
adeam  ufc$ diem  non  deferuerar.  Iam  primum  ca 
put  illud  quod  faepe  margaritis  &auro  ornaue- 
* rar, caeli  obiecit  iniuriae , nullo  terto  contenta, cri- 

nes quos  frequenter  calamiftro  in  tortos  crifpaue- 
rat,cum  defecuiifet , pedibus  conculcandos  proie- 
cic.Faciem  quam  pluries ceruflfa,  Sc  purpuriflfo  fu 
cauerat,lachrymis  rigauir,  dC  folis  excoxit  ardor  i 
bus.  Pertus  quod  fafciolis  papillarum  tumorem 
Cohibentibus  aftringere  confueucrat,  pugnis  di- 
uerberauit.Totum  deniegeorpus  quod  prius  orni 
uoluptatum  genere  diffluxerat, extenuauirieiunl 
is,uexauit  u/gilijs,fatigauit  laboribus,  folicfrauic 
aflTiduitate  orationum,  dcuenuftauit  nudita  re,op* 
preflit  inopia . Sic  penitus  immutata  m poft  qua- 
dragefimum  conuerfionis  fuae  annum.Zozimas 
abbasfdum  forte  per  defertum  iIlud,folus  incedet 
ret)  uidit,  depraeheditq?  oratem  procul  a terra  fub 
leuari, trans  flumen  euntem  fuper  aquas  ficcis  uefr 
ftigijsambulare.  Adtantam  perfertionemeremf 
cultrix  deuenitjtam  difperdita  urbiff  cultrix. 

VERVM  ne  quisfolitariacuitae  affertione 
incautus, in  laqueum  incidat  diaboli,  cum  fcriptff 
tari*.  fit‘Vae  foli, quia  cum  ceciderit,non  habet  fubleu5 

iem . Ante  praeparet  domi  uiatica  uirrutum,  qui 
Eccfo.*  n.ult  d,u  uagari  peregre  foris.  Exerceatur  prius  iri 

fimulachro  pugnae,qui  ad  fingulare  certamen  cal* 
lidilTimi  hoftis  cupit  prodire.Hoc  congrediendi  gc 
nu*jieteranos  defiderat  non  tyrones.  De  ludo  mo 
rtaftefiorum  Hieronymus  nofter,  inquit,  Voliu* 


TARIA 


LIBER  L 


jmus  hu/ufcemodi  egredi  milites, quos  eremi  dura 
rudimenta  non  terreant,  qui  fpecimen  conuerfa* 
tionis  fuse  multo  tempore  dederint , qui  omnium 
fuerint  minimi,  ut  primi  omniu  fierent , quos  nec 
cfuriesaliquando,necfaturitas  fuperauit,qui  pau 
perrate  laetantur.Quorum  habitus, fcrmo,uultue, 
. inceflus,do<3rina  uirtutum  eft,qui  nefciuntfecun 
dumquofdam  ineptos  homines,  daemonum  pu- 
gnantium contra  (e  portenta  confingere , ut  apud 
imperitos  & uiles  homines  miraculum  fui  faciat, 
6C  exinde  lucra  fedientur.Qui  ergo  talis  erit, qua- 
lem hicecclefiae  noflrae  Plato  luculenter  explicuit, 
huic  folitudo  non  periculum/ed  periculorum  effu 
giu  m erit}5<:  puppis  diu  iri  alto  iadfytx  portus,  «S C 
animi  foli  deo  uacantis  quies,  8C  locus  myrrha,fta 
dle,cafia,omnibus  fanftimonix  aromatibus  fra- 
grans,mannx  inuifibilis  rore  perfufus,  fanclique 
fpiritus  lumine  illuftratus , noctes  quocp  lucidas 
habens, & iam  quidam  in  terris  paradifus, 

Deuigiltjs  5 i forano  8C  liratu» 
Cap*  X» 

| V O N I A M uero  fiue  qs  in  folitudine  fo 
lius,fiue  cti  multis  i(monafterio,uita  ducere 
'c5ftituerit,in  primiseniti  debet, ne  fom  no- 
lentis deditus, ad  ea  qux  religiofe  obeunda  funt  fc 
gniter  exurgens,  ignaua  cubatione  obtorpefeat, 
qua  cura,quo  ftudio , facras  uigiliasobferuarint, 
qualibus  etiam  Uratis  ufifint,  aequam  minimtr 
fopori  indulferinr,  hi  quos  ueniens  dominus  inuc 
siit  uigilates,hinc  iam  perferutemur. 

» TRADITVM  eft,in  ea  eremo  cui  Euagri 
«s  abbas  prscfuic,  futile  mpnachos,  qui  fedendo. 


Q 


U ic.li 
Eremitae. 


>4  DE  VIGILIIS  ET  SOMNO  ET 

fomnum  caperent  non  iacendo,magisrepugfiatt^ 
tes  fopori  quam  dormientes.  Hi  profero  iure  fuo 
i.Theffj.  dicere  poterant.  Omnes  nos  filij  lucis  & filijdief 
' fumus,  non  no&is  neque  tenebrarum,  igitur  non 

• dormiamus ficut  exteri,  fcd  uigilemus  SCfobrij 
fimus. 

B E A T V M HilarionemHieronymus  refert, 
Hilarion . fuper  nuda  humo  ftratucp  inceo  ufq?  ad  mortem 
cubitaffe.  Sciebat  enim  eos  qui  exqfitioribusail 
cirris  per  luxum  utuntur,  prophetae  uerbisdcuo- 
ueri  da  ait,Vae  uobis  qui  dor  mitis  in  le&is  ebur- 
Amos .«.  nei8,<5£ Jafc/uftis  in  ftratis  ueftris. 

PASTVMIO  quoqi  quadiu  in  eremo  mo- 
p fatus eft,  nudum  arc^uc  interdum  fparfisexindu 

ramum  . fcrupuifc  afpera tum  folum,  ledtus  fuit.  Quid 
hoc  eft,nifi  nolle  unquam  ita  refoluto  corpore  ob- 
dormifcere,ut  mens  ad  deum  non  uigilerfHinc  fa 
trcdC  Tfaias  propheta  femper  cum  deo  e ITe  anhe- 
lans ait.  Anima  mea  defiderauit  te  in  nocfte,  fed  8C 
. fpiricu  meo  in  praecordijs  meis  de  mane  uigilabo 

ad  te. 

HONOPHRIO  uero  necp tecSum ullum, 
Hono~  neque  certus  quietis  locus  fuit.  Ibi  fomnus  crar, 
phrius.  ubi  per  defertum  uaganri  nox  occurriflet.  Sed  8C 
ipfa  quoque  nox  peruigiiiotnagis  quam  dormitu 
one  peragebatur , ut  illud  feruarct  a propheta  di-  » 
dfcum.In  no&ibusextollitemanusueftrasinfan- 
Pulm.xjj.  benedicite  dominum. 

ARSENIVS  tam breui quidem  fomno na 
Arfcnius. tur*  ^tisfecit , ut  etiam  dicere  folirus  fit,  Mona- 

* cho  fatis  efle , fi  horam  unam  dormierit . Surre- 
penti  fomnoobnixe  repugnans, illum  improbum 
lcruum  appellabat , quoniam  non  uocatus  fefe  ei 


STRAtV 


tlfiftt  f. 


ingereret, Sinuitum  traheret  ad  quiefccnduim 
Sabbatis  omnibus  hocdiligenriflime  obfcruauir, 
uc  cum  occidente  fole  orare  coepiflet,  non  nifiex 
oriente  ceiTaretJtaque  femper  fic  cum  fomno  pu- 
gnauie,utfabbaconimno&ibus  nihilei  cederer, 
aliis  tam  paifc.ut  etiam  naturam  uicHJc  uideretur* 

BEAT  VS  Hieronymus  ad  Euftochium  uir  «. 
ginem  feribens,  dum  quibus  in  eremo  corporis  fa  . 

tigationibuscontra  urbanarum  uoluptatum  co- 
gitationem contenderir,enarrat,dc  ipfa  etiam  cu- 
bandi aufteritate  mentionem  faciens.  Si  quando, 
inquit,repugnantem  fomnus  imminens  oppreiTif 
fet , nuda  humo  uix  ofla haerentia  collidebam  .Et 
quifquam  fecurum  fe  arbitratur  fiuclin  ftratis 
paleiSjUel  uili  tomento  cubitaucrir,uel  plufculum 
quam  compellit  necefli  tas  quieti  indulferit?  non 
poteft  refiftere  diabolo,  q facile  fuperat  a fomno* 
PROPTER  EA  quidem  Martin us  quo- 
que Turonenfisepifcopus  ( ficutideiiloEufcbius  « . 
adSeuerum  feribens  teftatuseif)  fubftratohumi 
ciliciocubans,frangebatfomni  rnolliciemlecTuli  **  * 
rigore . Itaque  nunquam  tam  alteconfopituseft, 
ut  fentire  non  pollet  furem  illum,qui  perfoflo  pa- 
riete pedetentim  ingred/ens  expilat  ftertccium  do 
mos. Diabolus  enim  femper  uigilat,ut  eos  qui  no  » 

uigilant  perdat,  perimar,<5£  ma&cr. 

IDEM  SANCTISSI  mus  profui, cum  in 
monafterio  quodam  fuac diocefis  rcuerenrur  fufee  ^cm* 
ptus , hora  quiefeendi cellam  ingrederetur , cubili 
paulo  apparatius  inftru&o  offenfus,ftragu!a, pa- 
leasque cuertit , &C  in  nudis  tabulis  ( ficut  uefti- 
tus  erat)  fete  collocauirjamque  delibutis  leni  fo«  ’ 
pore  mebris  qufefccbat,  cu  ftramcca  qua:  cicccrac 


9«  DE  VIGILIIS  ET  SOMNO  ET 

igni  fuccenfaiacentem  excitarunt. I1J  ico  exurgent 
ac  trepidans  cum  cellae  exitum  per  quem  effuge* 
rct,fumo  omnia  inuoluente,  no  inueniiTe^ad  ora- 
tionem feuertit  «Mox  flammae  uis  illa  omnis  ex- 
tincfla , f umuscp  cofumptus  illacfum  reliquerunt* 
Et  impletum  ett  in  eo  illud  prophetae  di<ftum.Pro- 
bafti  cor  meum  domine  et  uifitaft  i no<fte,igne  me 
Pialm.*6  cxaminafti,<36  nonefhnuentainmeiniquitas.Po 
tuit  quidem  illi  quicfcentitutbare  fomnu  repenti- 
nus ardor,  nocere  no  potuit.  Quoniam  qui  ficdor 
miuntdominus  procis  uigilat. 

BERNARDVS  abbas  8C ipfe  praecipuus 
Bernar-  uigiliarum  obferuator,dum  ad  eas  capcfcedas  ali- 
diu  abbas  os  hortatur , dicere  folebat . Dormientem  mona- 
chum deo  mortuum  effe , nec  fibi  nec  ulli  utilem* 
Huic  fententix  fi  contrariam  apponere  uolueri- 
xnus  dicendum  erit . Vigilantem  monachum  deo 
uiuere,necnon  dC  fibi  8C  alijs  ufui  effejam  ex  hac 
oppofitx  inter  fe  diuerfitatis  comparatioenemo 
* ignorare  poterit,nifi  qui  animo  magis  quam  ocu 

lisdormitauerir,  quantumuigilia  fopori  prxfter, 
quantum  hxc  iuuet,quantu  ille  officiar, quam  al- 
tera appetenda,alter  fugiendus  fit. 

IDEM  quocp  conuerfationis  eorum  quibus 
Idem  praeerat,  non  fegnis  fpecularor,fi  quem  ex  fratri- 
bus aliquando  ftertentem  perfenfilTer,  paru  religi 
ofe  illum  dormire  aiebat, modum, modeftiamque 

ab  eis  exigens,  ficuti  exreris  in  rebus,  ita  etiam  in 
dormiendo . Quod  fi  breuis  etiam  fomni  ronchus 
uiris  religiofis  uitio  datur,  quomodo  non  dabitur 
nimia  dormitio^Cui  quantumcunq?  temporis  in 
dultumfuerir,  tantum  a fpiritaliuma<frionumex 
crciwrione  computabitur  ceiTa tum, Scriptum  au*» 


STRATV  LIBER  J.  * wr 

rem  eft.  Mane  femina  femen  tuum,3£  uefpere  ne  Eccflr.n, 
ccflet  manus  tua. 

' GERMANVS  Anthifiodorenfis  epifeo- 
pus  , lectulum  fuum  cilicio  faccoqj  8C  cinere  ftra-  Cerman* 
uit,ut  non  lccftum  fcd  lucium, & doloris  potius  qj  «pifeopui 
quietis  locum  diceres-  Infuper  ipie  quocj(ut  in  ui 
ea  eius  feriprum  legitur)  fic  iacens  identidem  fuf- 
pirare  ingemifcerecp  audiebatur, ita  ut  cum  parnu 
per  iacuiftet  (ad  nocturnas  enim  cerimonias  cele- 
brandas primus  exurgebat)multo  minus  dormif 
fc  putaretur  quam  iacuerat,  O te  felicem  Genua» 
re,qui  in  cinere  dormiens,in  uitam  cuigilafti  fem 
pi  ter  nam , afeendens  ad  illud  Chrifti  bcatorunup 
omniuimmcfum,in:eftimabiIe,caelefte,diuinum  • 
q?  contubernium,  quam  exigui  temporis  labor, 
c$  ingetis  iocunditatis  tibi  peperit  quietem. 

AD  QVAM  perueniendi cupiditate incen-  Vl*ncfWtj* 
fus,non  mediocre  ordinis  Praedicatorum  orname  pracdja^ 
tum  VinccntiuSjdiem  pene  totum  fermonibusad  |0r. 


dicitur  impendii 

farmentis  fubft  ratis, cum  mollius,  paleis,  cum  ho 
neftius,facco» 

PETR  VS  quof£ eiufdem 8C ordinis  Sc fane 
diitatis  uir,  dum  etiam  ipfe  interdiu  praedica  do  ex  Petrus. 
cubar,&  nocftu  deprecando,pfallendo,  legendocfc  praedica- 
uigilat , ad  martyri)  ufep  palma  peruenir,5c  quia  tor*  . 
per  omnia  fandtoi?  apoftoloi?  uitam  exprefterar,. 
ad  eorum  prouedtus  eft  & gloriam. 

‘ BERNARDIN  VS  ?o  nec  ideo  illis  (mea  ™?ardi 
quidem  fcntentia)minor,quia  de  collegio  minoqe 
fuitjetiam  an  tcquamjrchgioncm  profiteretur  rdjL 


tt  VIGILIIS  ET  SOMNO  ET 

giort  uitam  uixit.Quodq*  ad  rem  pertf  ner,mntf 
<£  ad  offerendum  deo  laudis  facrificium  nodhi  c3 
furgens , ne  quieti  occuparetur , contemptis  letffi 
ftratiSjfupcr  pauimento  ueftitus  iacere  confueue- 
rat.Cum  hoc  uigiliarum  praei  udio  ad  monaftcrifir 
uenit, canto  deinde  minus  fomno  coceiTurus,qua^ 
to  perfedtius  uiuendi  fubibat  inftitutum.Ht  quo- 
niam facr  is  initiatus  omni  fancffitatis  genere  prae 
celluit,  etiam  uigilantiiTimumfuiiTe  nemodub/^ 
tat.  Quod  ergo  nocftu  didicerat  uigilando,  hoc  die 
alios  docuit  praedicando . Multosq*  qui  peccato- 
rum opprefli  ueterno,in  morte  dormiebant, exci- 
Pfalm.«7.  5au,c  10  Oederat  enim  dominus  uer- 

bum  euangclizaci,  dederat  uoci  illiusuocem  uir- 
Ibidem.  tut,s  • N,fi  fomni  femper  parciiTimus  fuiiler,  nuo 
quam  tantum  in  dei  femino  pro  feci fler, 
PROPONAMVS  Sc foeminis quae fequH 
Foeminar.  tur  exempla,  quibus  attendenrcs,fomnoletiaegnt 
uedinem  poffint  difeutere. 

PA  VLA  ILLA  ROMANA,  quae 
fummam  generis  nobilitatem  fuperauit  uitsefao 
ctitate,in  grauiiTimaetiamfebre  ( ut  Hierony- 
mus inquit ) mollia  lecffuli  ft rata  non  habuit,(c<f 
fuper  duriffimam  humum  in  ftragulis  cilicinis 
quiefeebar  (fitamenilla  quies  dicenda  eff)  quae 
iugibus  pene  orationibus  dies , noeffesque  iunge-' 
bar,  illud  implens  de  Pfalterio.  Lauaboperfin- 
Pulmo.*,  gulas  no&eslecffum  meum,  lachrymis  meis  ftra- 
tum  meum  rigabo. 

, IDEM  auror  Afellxu/rginis  fan&itatem  eff* 

tens  laudibus  ait,  Vnius  cellulae  daufa  anguftrjs  Ia 
titudine  paradifi  fruebatur , idem  terr*  folum  3C 
orationis  locus  extiti  t & quieti* 


Paula. 


stratv  ltbir  j,  -i 

L^GIMVS  ctfam  fnmonaftcrioflloThc- 
taidiSjinquo  Euphraxia  uirgo  fummus  effulfit 
turturibus,  moris  fuiiTe,  in  terra  cilicino  ftragulo 
tc<fta  cubitare , ac  quoties  aliqua  fororum  minus 
pudici  fomnii  praeftigqs, ludifica  tam  fe  cognouif- 
<er,abbatiflae  confiteri, & quantum  uifa  difplice- 
rentjCmere  ftratis  infperfo  teftari.Quis  igitur  du- 
bita t,quin  ijs  quae  fomniatum  crimen  ut  commif 
f um  dolebant , dormitio  ipfa  multo  plus  folicitu- 
dinis  attulerit  quam  quietis  < Sempcr  uerentibus 
sie  quam  eiufmodi  fomnorinam  fpeciem  men- 
ti obuerfari  contingat.  Praeter  haec  autem  Eu- 
phraxia cum  quicquam  tale  per  quietem  paflai 
fuiflct , biduanis , triduanisque  ieiunijs  fefe  ma- 
cerabat, ut  in  cinere  iacens  etiam  cum  obdor- 
sniuiiTet,  cibos  potius  quam  abominationes  fo- 
tnniaree. 

NON  TAMEN  minori  curx  Othilixuir 
gini  uigilias  fuiiTe  accepimus . Cui quamuis  mo- 
siafterijin  quodam  Bauarix  monte  fiti  prxpofi- 
ca  eiTet  , pro  ftragulo  urfina  pellis,  propuluillo 
faxum  erat . Solebat  enim  uti  n exteris  rcligiofx 
conuerfationis  laboribus , ita  & hac  in  parte  gra- 
tiiusonus  fibi  ipfi,quam  alijs  quibus  prxerat  uir* 

finibus  imponere  . Super  urfi  autem  pelle  eu- 
ans, magisque  uigilix  quam  fomno  indulgens, 
conculcauit  urfum  illum , quem  Daitfd  typum 
gerens  C H R ISTJ,  fcribiturinterfecifle,# 
de  quo  per  leremiam  dicitur,  Vrfusinfidiansfa* 
dfus  eft  mihi . Lapidem  uero  capiti  fupponens, 
placuit  lapidi  illi  qui  fatftus  eft  in  caput  anguli, 
qui  fecit  utraque  unUm,  cui  nunc  inleparabili- 
ter  wntf  ipfum  quocunque  ierit  fequensjcoi* 

g ij 


Virgines 
deo  dicv 
tat. 


Othilft 

abbasitia 


;/ 


t-Reg.iy 

Trcho.}, 

Ephe.j 


cinit 

mo 


DE  VIGILIIS  ET  SOMNO  ET 

t canticum  nouum , quod  in  Apocalypfi  ne- 
poteft  dicere  nifi  fuerit  uirgo.  Virginitas  aut€ 
Apoc.14»  ipfa  in  tantis  quidem  uerfatur  periculis,  ut  nequat 
do  corrumpatur, cuftodiri  a uig dantibus  raro  pa- 
tena fomnolentis  nunquam. 

TvitAM  V ° S igicur  f,uc  u‘rgines,f/ue  uiduae,quxcuit 
jwcnorta  ^ eftig  qu,bus  caftitatis  dC  fancflimoni*  amor in- 

cft,  quxcp  integritatem  mentis  ac  corpowobfer- 
uare  proponitis, iam  fufcipiterale  uie/landiftudfc, ' 
um,  fi  talem  a deo  confequi exoptatis  mercedem, 
Mltt . a;.  Praeparate  lampades  ueftras,  utcuni  fponfi adue- 
tum  media  rnxftc  repente  irruens  clamor  nuntiat  . 
uerit,  promptum  uobis  fit  obuiam  illi  procedere* 
cum  illo  ad  nuptias  introirc,pcr  illum  fupernae  cae 
leftisqp  celebritatis  gaudijs  perpetuo  frui.  At  con- 
tra cauete  maxime  SC  enitimini , ne  quomodo  in 
illam  fatuarum  uirginum  fortem  concedat/s,quae 
. . ueniente  fponfo  dormitauerunt  8c  dormierunt,fe 

f! i , riusq»  quam  oportuit  excitatae , tunc  demum  ole- 

um emere  uolebanr,  cum  pera&is  nudinisiam  ne 
mo  eflet  qui  uenderet.Extimftis  ergolampadibug 
in  tenebris  remanentes,  aditu  beacitudinisindf* 
gn*,  fomnolentiae  fuac  poenas  dederunt . Vigr/ate 
Marci  «i; r «cacpaitfaluator  nofter,  quia  nefeitisquandodo- 
minus domus  ueniet,fero,an  media  noae,an  gal- 
licanru,an  mane,necum  uenerit,repenteinueniat' 
uos  dormientes.  Praecipue  autem  noftibus  uigiJat 
dumefle  etiam  prophetae  exemplo  admonemur*' 
Pfalm.ng  9 <n  alt>  Memor  fui  node  nominis  tui  do ' 

Ibidem.  »nine,«  cuftodiui  legem  tuam.  Media  nocfte  fur^ 
Pfalm.i}),  gebam  adeonfitendum  tibi . In  nodtibus extollit 
lia ix.it,  te  manus  ueftras  in  fancfta,#  benedicite  dominor^ 
Uaus  quocp  Anima  jnc^inquit^dcfidcrauit  cc  isf 


TRATV  LIBER.  X w«; 

flode.Et  item  Iercmias.Confurge  lauda  in  node,  Troio*** 
in  principio  uigiliarum  effunde  ficutaquamcor 
tuum  in  cofpedu  domini,Ieua  ad  eum  manus  pro 

anima  paruulorum  tuorum.  Quid  mulrartpCum 

nodis  filentium,  quiefcp  adionum,ad  contempla 
da  caelcftia,ad  preces  deo  offerendas,nos  hortatur, 
ut  fcilicet  a terra  prorfus  abftradi,atcfc  mudo  ipfo 
altius  mente  fublati,foli  iungamur  deo.l 

PRIMI  LIBRI  FINIS.  'i  ' ; 

LIBER  SECVNCVS* 

Dc  cura  & modo  orandi.  Cap.I* 

GE  IGITVR, 

hinc  iam  fandarum 
precuexepla  perfcru 
temur,  deinceps  et- 
iam contemplationis 
altitudinem  oftenfu* 
ri,  qua  diuini  homi- 
nes in  terra  degentes, 
mente  caelos  permea- 
bant.Hi  uero  quanta 
oradi  ftudio  dediti  Cu 
crint,  uel  quamcffica 
citer  orarint,  uel  quantas  inter  orandum  diaboli 
moleftias  tolcrarint  ,fi  quem  confiderare  non  pi-^ 
guerit,nec  imitari  fortaile  pigebit.  Quandoquide 
nihil  eft,quod  petenti  falubre  futui?  fit,ut  illud  no 
impetret  oratio, dicente  domino.Petite  dC  dabitur 
uobis,  quaerite  8C  inucnietis,  pulfate  8C  aperietur 
uobis, Omnis  enim  qui  petit  accipit,  qui  qua- 

~ •:>  s 


'rr  jr* 
; jd  t 


« 


«01 


DE  CVRA  ET  MODO 


Moyfc* 

Dcutc.9. 


Dauid 

rex 


Pfalm  .iis 
Ibidem. 


Salomon 

rex 

Sapicn.j. 


Apocaf } 

Daniel. 

DinicT^. 


rit  imienfc,et  pulfanti  aperietur. 

DVX  Ifradicici populi  Moyfes, quam olfat 
folicire  pro  eorum  delicis  domino  fupplicarit,ipfe 
confitetur  dicens.  Et  iacuicoramdomino.  XL, 
diebus  ac  no<flibus,qu ibus  eum  fupplicirerdepre 
cabar,ne  deleret  uos,ut  fuerat  comminatus.  Vti- 
nam  nos  noftris  peccatis  tam  impenfe  atque  per* 
fcueranter  ueniam  pofceremus,  quam  ille  alienis* 

SEPTIES  IN  DIE  laudem  domino  di- 
cens,ipfc  fandius  propheta  Dauid,  fcptem  Cano- 
nicam horarum, quas  nunc  feruatecdefia  orandi 
documentum  reliquit . Quali  autem  quanto  ve 
mentis  affedlu  oraucrit,tcftatur  dicens.  Depreca- 
tus fum  faciem  tuam  ex  toto  corde  meo.  Et  irem. 
Clamaui  in  toto  corde, exaudi  me  domine  Jn  cor* 
deaddominumdamanr,qui  ardenter  orant,  non 
qui  tantum  uocibus  obftrcpur,  dC  quod  labijs  uo 
lutant, mente  non  concipiunt. 

POST  illum  Salomon  omnium  Iudaese  regii 
fapientilTimus,in  eo  libro  ( fi  modo  illius  liber  eft> 
qui  Sapienti*  infcribitur.  Adrj, inquit  dominum, 
8C  deprecatus  fum  illum,  8C.  dixi  ex  totis  prsecordi 
is  meis  Ex  toto  quippe  corde  rogandus  eft,  qui  ex 
toto  corde  praecipitur  diligendus.Negligentcr  au- 
tem orantes,  dC  eum  a quo  aliquid  petunt  parunt 
rcuereri,&  id  quod  petunt  non  fatis  magnipende 
re  arguuntur,  ideocp  nec  impetrant.  Reprobatur 
enim  ciufmodi  rogaror,dicence  domino  in  Apoca 
lypfi.Quia  tepidus  es,  8c  nec  frigidus  nec  calid»^ 
incipiam  te  euomere  ex  ore  meo. 

VIR  defideriorum  Daniel  ingreiTusccenacu* 
lum,  id  cft,fuperiorem  partem,  sedium, apertis  fc- 
ftris  contra  Icrufalcm,  cer  in  dic  flaturis  horis  ge« 


ORANDI  LIBER  .H.  *» 

«ua  Tua  flexifle , 5C  adorafle  deum  fuuih  dicitur. 

Hinc  tu  quoties  orare  uolueris,  domum  dei  i ngref 

fus  mente  caelum  confccnde,apcrtisqt  fcneftris,pu  9 s ■* 

tae,fy nceraeqiintcn tionis  fpirituifan&o  ad  cor  tuii 

aditum  para,&  femper  ad  caeleftem  Ierufalcm  ani 

sno  conuerfus  terrena  contemne,  ac  die  uno  terge 

nua  fie&ens , trinitatem  perfonarum  unitatemcp 

fubftantix  in  deo  crede, confitere,adora. 

THOBIAS  cum lachrymisoraflt perhibe-  Thobia* 
cur,&  cum  cafu  quodam  oculos  amififlet,  ab  an-  pater 
gelo  Raphaelede  caelo  in  terras  miflo, meruit  cu-  Thobi.j. 
rari,adeo  inter  orandu  illi  fleuifle  profuit.  lbidf.u 

THOBIAE  autem  filio  cius, etiam  nupti-  . 
arum  celebritatem  facris  precationibus  placuit  in  Phobias; 
itiari.Cum  Sara  enim  uxore  fua  priufquam  copu  xhobi.s 
laeconiugali  operam  daret,tres  ncxfles  totas  in  cu* 
biculofimul  orado  cofumpferunt.  Inde  illa  qux 
primo  ftatim  concubitu  iam  feptem  extulerat  u i- 
ros,cum  hoc  poftremodiu  feliciter  uixir. 

POST  haec  quoqj  6C  pater  a excitate,  8C  fili- 
us ab  internecione  liberati,ut  pro  beneficio  grati  Ide  pater 
as  agerent,  uterque  in  faciem  fe  profternentes  per  &hlius 
horas  tres  benedixerunt  deum.  Et  cum  exurrexif  Tnobi.  u 
fentCut  ait  fcriptura)narraucrunt  omnia  mirabi- 
lia eius , ut  fcias  peradhs  etia  precibus  a laudibus 
creatoris  non  e fle  ceflandum.  Praeterea  orationes 
eorum  cora  deo  ab  angelo  oblatas  fuifle  legimus, 
ne  quid  preccmur  nifi  quodangelorum  relatione 
dignum  fit,quodcp  dei  aures  deleget  audire.  Quibus 

DELECTAT  anulla  quicquid  deferiptu  uribh 
rarum  fontibus hauflum  orando  effundimus,  qd  orandum 
prophetae , quod apoftoli  nobis  tradiderunt, fcd  Iefus. 

przcipuc  qd  dwniuus  noflei  Iefus  Chriflus , Ipfc  Chriftw. 
^ % Ui) 


■»4 


DE  CVR.A  ET  MODO 


insttfc.*. 
Colo  j. 


Lucar.t. 

Iefus. 

Chriftus. 

Fides. 

Spes» 

Matth.21. 

Lucs.u. 


enim  eft  patris  uerbum,ipfe  filius  fuus  dilc<Su8afa 
quo  fibi  bene  complacuit, ipfum  audiamus. 

SIC,  inquit,orabicis.Parer  nofter  qui  es  /ricae 
lis»  Si  parer  in  caelis,  filij  quae  furfum  fune  quaerar, 
quaefurfum  fune  fapianc, non  quaefuper  terram» 
Sanctificetur  nome  tuum.Ira,ne  quid  a nobis  ex 
iftimetur  faneftius . Adueniat  regnum  turi.  Ne  iti 
nobis  regnet  peccatu.Fiat  uolutas  tuaficut  in  cae- 
lo SC  in  tcrra.Quoniam  qui  facit  uoluntatem  tua, 
manet  in  aeternum. Panem  noftrum  fuperfubfta- 
rialem  uel  quotidianum  da  nobis  hodie.Pancm  <] 
de  caelo  defeendit.  Noftrum,  quia  pro  nobis  obla- 
tus cft.Superfubftantialem,qui  omnibus  fubfta. 
tijs,  omnibus  praeeminet  creaturis.  Vel  quotidia- 
num. Quia  Chriftus  Iefus  heri  8C  hodie  ipfe  dC  in 
fecula.  Da  nobis  hodie, da  femper  ne  unquam  fe- 
paremur  ab  eo,quoties  enim  feparamur, toties  de 
ficimus  in  uia . Et  dimitte  nobis  debita  noftra,fi- 
cutet  pos dimittimus  debitoribus  noftris,utcum 
ignouerimus  in  nos  peccantibus,  tu  nobis  ignof- 
casquicquid  peccauimustibi.  Et  ne  nos  indticas 
in  tentationem,id eft,ne  patiaris  nos  tenrari  fupra 
id  quod  polfumus , fed  facias  cum  rentatione  pro- 
uetum,ut  poftimus  fuftinere.Sed  libera  nos  a ma- 
lo,ut  tandem  fine  timore  de  manu  inimicorum  no 
ftrorum  liberati,feruiamus  tibi, in  fan&itate  etiti 
ftitia  coram  te,omnibus  diebus  noftris.  Arnen. 

VERVNTAMEN  idem  faluator  nofter 
ac  dominus  ficuci  nos  orare  docuit,  ita  etiam  ante 
oratione  ut  pie  nos  praeparemus,  iub^r . Fidem, 
fpem,charitatem  exiges  a nobis. Fidem  ibi.  O mia 
quxcunc#  petieritis  in  oratione  credentes, accipieo 
tis, Spem  ibi,  Nolite  timere  pufillusgrcx,  quia  cS* 


ORANDI  UBfeR.  H.  tef 

placuit  patri  ueftro  dareuobis  regnum.  Charita- 
tem  ibi.Cum  Habitis  ad  orandum, dimittite  fi  gd  Charitas. 
haberis  aduerfus  aliquem,  Marc.ii. 

QVO  deinde  corporis  geftu,qua  ve  humilita  Humili- 
te  orandum  eflet , fuo  faepe exemplo  monftrauit. oratI, 
Dum(ficut  ueritatis  feriptores  retulerut)nnc  pro. 
cidens  in  faciem,nunc  pofiris  genibus, nunc  eleua 
tis  in  caelum  oculis  obfecrat  patrem»  , 

LOCVM  quocp  orantibus  aptum defigna.  Locur. 
uit,uel  dicens,  Domus  mea  domus  orationis  uoca  Matth.xr. 
bitur. Vel  monens.Gum  oraucris,intra  in  cubicu  Marth.s, 
Ium  tuum,S6  daufo  oftio  ora  patrem  tuum  in  ab 
fcondito. Vel  faciens.Quando  dimiffa  turba  afee-  mttn 
dit  in  montem  folus  orare. 

TEMPVS  etiam  orandi  praefcripfit,&  uef-  Tftnpitf  # 
pertinum , Vefpere  fa<flo  orans  in  monte,  Sc  no-  j^atth  .14 
furnum, pernotans  in  oratione,  8C  ante  lucann,  Lucae. 6. 
ualde diluculo  furgens,  8C in  defertum  locum  fece  Marci.  1. 
dens  ut  ibi  or ct,8C  pene  continuum  dicens,  Vigi-  Lucae  .21» 
late  omni  tempore  orantes. 

ASSIDVITATE  deniq*  in  orando  opus 
cffe,tum  uerbis  docuit,tum  exemplo  fignificauit.  rJntla> 
Dormientibus  apoftolis,  ipfe  uigilas  iterum  et  ter  Matth.i* 
tio,  eundem  repetedo  fermonem  orafle  dicitur.Et  Marci.14. 
tit  Lucas  ait , Fa&us  in  agonia  prolixius  orabar,  Lucae  .22» 
ne  fcilicct  aliter  egifle  uiderctur  quam  praecepiiTe» 
Praeceperat  autem  fimilitudine  afferens  ac  dicens, 

Si  quis  no&e  intempefta  ad  amici  pulfanS  fores  © 
feueret , ipfa  pofcendi  improbitate  coget  illum  de  Lucr.ii* 
ftratu  fuo  furgere,5C  panes  quos  petierat, fibi  mu 
tuo  dare.Parabolam  etiam  proponens  iu dicis  de- 
vm  hominescj  contemnentis,  qui  uiduae  quotidie 
Interpellantis,  uidus  taedio  cam  abaduerfarij  fui 

8 V 

■ (-•  . • ' 


i. 


IH 


DE  CVR A ET  MODO 


Ibidem. 


Matth.s. 


Apofioli; 


AftuS.i 

A&uu.* 


Petrus 
apoftolus 
, lohannes 
apofrolus 
Atftufi.j 
Bcc  Yi.)f 


calumnia  tandem  dccreuit  uindicare . Audite,  in* 
quit, quid  iudex  iniquitatis  dicit,  Deus  autem  no 
faciet  uinditftamclccftorum  fuorum  clamantium 
ad  fc  die  ac  nocfte,<3£  patientiam  habebit  in  illisC 
Nonuindi<ftamintelligas  contra  inimicos,quo® 
diligere  iubemur , fed  contra  tentationes,  quibus 
rcfiftere  nemo  ualer,nifi  domini  ope  auxilioq*  ad. 
iutus  fuerit . Quamdiu  ergo  cum  his  nobis  collu- 
ctandum eft, tam  diu  8c  orandum  • Ne($  huiefen* 
tentix  illam  contrariam  putemus,quam  idem  fa. 
lutis  noft rx  autor  ac  docftor  protulit  dicens,  Oran 
tes  autem  nolite  multum  Inquificutethnici  faci> 
tinr.Ethnici  enim,id  eft, gentiles  longas  orationes 
orabant, orandi  affedtum  non  habebant.Itaqt  no 
multum  orare  prohibuit,fed  eos  qui  labijs  multu, 
corde  parum  orant,imitari.  Ideoq*  fubiunxit,No 
lite  uosaiTimularieis. 

S I QV I dem  6C apoftoli, poftquam ille deuf- 
fta  morte  ad  cxlos  unde  uenerat  redijt,  in  lerufa- 

lem  reuerricumccenaculumafcendiftent  (ut  Lu- 

casin  a<ftis  eorum  teftatur)  perfeuerantes  erane 
unanimiter  in  oratione  cum  mulieribus  3c  Maria 
matre  Iefu  8&  fratribus  eius  .Inde  refert  fpiritum 
faneftum  adueniiTe,domum  ubi  erant  fedentesre- 
pleuiife,  fupra  fingulos  eorum  linguas  tanquam 
ignis  apparuilTe,  ut  intelligas  perfeueranti  aciugi 

°DtnTD^,rlUfan^i  gratiam  cociliari  folere. 

^ » a Sc Iohannes afeendebant  in  tem- 

plumad  horam  orationis  nonam,  8c  languido  a n 
re  ueftibulum  mendicanti  pro  eleemofyna  fan ira. 
tem  dederunt  .Itaque  documento  nobis funt,  ne 
ioh  orationi  uacantesm/Tericordiaein  egenos  ob* 
liuifcamur  t Scriptum  eft  enim  , Non  apparebis 


ORANDI  LIBER.  II. 


m 


«nte  confpe&um  domini  uacuus. 

: ARRO gantiam quocg; in  orando (ugiedam, 
fiumiiitatemq;  fequedam,hinc  pharifseus,hinc  pu  phari fcut 
blicanus  monent,  alter  infolcntcr  fefe  efferens,  SC  ^p«rbu». 
inani  iatffatione  cateris  praepones  reprobatur.  Ai  Pub  jj". 
ter  uero  caelum  intueri  non  aufus,fed  in  terra  pro-  lJ“snunM 
tyus  pugnis  pectus  ^beran6,redijt(ut^itasait)iu«  1 
ftificatus  prae  illo.  Quia  ornis  cj  f«  exaltat  humilia  Lucr.ij, 
bitur,&  qui  fe  humiliat  exaltabitur  .Oratio  humi  Eccfi.js* 
liantis  fc(ut  Ecclefiafticus  inqt)nubes  penetrabit* 

. HINC  IPSE  uas  ele&ionis  Paulus  in  apo- 
Holorum  geftisubiq*  memoratur,pofitis  genibus  Paulus 
preces  domino  obtulifle.Bartholomaeum  quoque  apoftol uit 
centiesin  die , dC  centies  in  nofte  flexifle  genua,  BarthoI° 
dum  orationes  iteraret,ferfit  JacoboAlphaei  utru 
que  genu  in  modum  Camelorum  procumbendi  iJcobus 
aiTiduitate  occalluifle.  Quod  fi  fic  orarur,qui  iam  apoftolui 
fpiritufTancti  igne  exccKftiomni purius  auro  reni. 
tebant,quid  nos  facere  oportet,  qui  peccatis  pecca 
ta  cumulantes, quotidie  diuinam  in  nos  indignati 
onem  prouocamus  < SubmiiTius  fupplicare  debet 
qui  grauiu8  delinquit. 

P O R R OBartholomaeum  imitatus  Apolloni  ^m0u0 
us  abbas, S£ipfe  centenis  genuflexionibusdic  no-  , 
&uq*  precationes  repetrjlTe  perhibetur,  in  repeten  abbas* 
do  affiduitas,  in  genuflc&cndo  laudem  meretur 
humilitas. 

ANTONIVS  abbas &ipfe non nififub- 
ihiiTis  genibus  orans  ,faepe  diem  noftemque  per- 
cgiiTe  dicitur  precatione  perpetua . Nefcio  quod 
maius  miraculum , an  illo  corporis  geftu  tamdiu 
immotum  perftitifle , an  tam  continenter  ora  fle  C \ - 
ytrunq»  fancdiffrale/cd  timor  gehenn*  ct  amor  i 


-fTS% l 


tnoyfc* 

ajbbas. 


1*9  DE  CVR.A  ET  MODO  > 

Ghrlfti  omnem  ufncunt  difficultatem. 

. .PASTVMIVS  quocjj  abbas  ufqiadeo  o«Sl 
h*1"  ^ Audio  ducebatur,  uc  nulla  corporis  debilitas 
animi  fedulitate  coerceret,  aduerfaualetudinepf* 
fuscum  de  Iedulo  furgere  non  ualercr,iacensurs* 
bat.  Jam  languor  uehemens  expeditius  loquendi 
ademerat  facultatem  tacitus  labiorum  motus 

\ i , etiam  tum  illum  orare  tcftabatur . Denicj  difee-  - 

dens  anima , non  prius  orationem  quam  corpus 
reliquit.Orantem  adhucangeli  exceperunt,  3c  ad 
caelum  tollentes  domino  obtulerunt,ut  femper  Ix  * 
tari  poilit  eam  fe  bcatitudinem  impetraiTe,  quam 
femper  petierat. 

M O Y S E N etiam  abbatem  no&em  pene  to- 
tam orado  peruigilare  folitum  ferunt,  aedum  ora 
. : ■ t ret, refto  corpore  patet/busq?  oculis  ne  fopori  fuc 
cumberet,perftjtilTe.Sic  fupcraiTe daemonum  ter» 

- diculas  atq?  dolos.  Qui  fopitum  uoluptuofis  phati 
■ tafmatum  imaginibus  ad  illicita  prouocabat.Ex* 
perimento  ergod/dicit  quanti  momenti  illud  do- 
«satt  .1«.  mini  praeceptum  fit , Vigilate  SC  orate,  ne  intretis 
in  tentationem. 

• i£  ST  A NTEMattJ  orantem &Tohanemab« 
abS*  batern,n  ftiperforis  Thebaidis  eremo, fub  quada 

cauae  rupis  fornice^an  nos  treis  pfeueraffe  legim?, 
nunquam  procubuiiTe,  ne  minus  orare  quam  uel 
.lee  cogeretur,  quoniam  cubanti  citius  obreperet 
fomnus.Quietis  mollitiem  ftandifragebat  labor, 
'4tt  r'  ftandi  laborem  leuabat  auidiras  deprecandi.  Mi- 
raculum auxit  toto  eo  tempore  nihil  guftans,prx 
terquam  dominicis  diebus  facrofanftam  eucharf 
ftrae  communionem . Quae  illi  fimul  &animxd# 
bU8,&  fuftentamteum  corporis  erat,  i ' 


ORANDI  LIBER  II.  (9f 

PAR  obfecrandi  cura  Sifinium  EJpidrj  abba~ 
tis  difcipulum  commendat . Qui  cum  annos  fcpte  &/Iniu*. 
fub  illius  inibtutionibusfuiiTetconuerfatuSjtan- 
dcm  difceden9,#  in  quodam  fatis  grandi  lapideo 
monumento  feobdudens  > per  triennium  femper 
re&us  oraiTc  dicitur,  necp  interim  aut  fediiTc,  aut 
iacuiiTc,aut  inde  pedem  extuliiTe , Quid  prius  mi- 
rer nefeio,  anguftc  habita  te  m 'an  immobiliter  ftx 
temlan  continenter  orantentfcunfta  quidem  du- 
ra,fa<?l:uqj  difficilia,nifi  quod  corporis  laiTitudine  ' 
animus  deo  intentus  minusfentire  potuit. Qui  eia 
tam  perfeueranter  orauit , is  in  caelo  magis  quam 
in  fepulchro  fuit. 

P A V L V S in  finibus  Aphricae  quingentoru 
monachorum  quondam  parer,  nullo  uitae  fuse  die  5^? ' 
quicquam  prius  egit, quam  trecentas  orationes  ge 
nibus  prouolutus  domino  obtulifTet,eas,calculos 
in  finum  ingerendo,  numerabat.  Atcp  hi  multo  fc 
licius  in  finum  iacffcati  funt,  quam  illi  in  fitellam, 
quibus  in fenatu  decerni  magiftratus  folent,  alte- 
ris terrenus  honor  quaeritur,  alteris  Paulus  caele- 
item  gloriam  eft  adeptus* 

IS  A AC  Syrus  tunc  quidem  monachu8,dein  I&acmo* 
de  etiam  ipfe  abbas , poftquam  Spoletum  Picenti  nachw* 
oppidum  appuliflcr,  presbyteros  rogauit,  ut  ibi- 
dem orandi  quamdiu  uellet copiam  fibi  concede-  A j 

ret,  nec  finerent  interim  oranti  queq  impedimen* 
to  efle.Ea  re  impetrata,  dies  treisc5tinuos,&  toti 
dem  nodtes  genibus  innixus  orauit . Hoc  quidam 
hypocritis  uitio  deputans  eo  procellit  dementiae,, 
ut  poft  uerborum  infultarionem  etiam  colaphu  il  Prout, ip, 
li  incuteret.  Sed  quoniam  parata  funtdenToribus> 
indicia,#  mallei  pcrcuticnte  sil  ultorum  corpori- 


DE  CVRA  ET  MODO 


bus,  repente  maligno  arreptus  fpiritu  uexarf  coe- 
pit . At  Ifaac  pietatis  memor , iniuriae  immemor, 
pe  rcu  florem  futim  precatione  a fupplicio  libera— 
u(r.  Offenfamque  omnem  tunc  remifit  cum  acce- 
pit, 8C  eodem  die  rcmilTam  beneficio  rependit , ut 
adito  benignae  paticntiaecultu , triduanae  oratio- 
nis huberior  f rudus  fieret. 

ARSENIVM  abbatem(iicuti  alibi  iam  <K 
<Arfcnh»  ximus)hunc  morem  habuifle fatis conftat,ut uno 
abba*  quocp  fabbati  die  fubmiflis  genibus  a uefpere  uf- 

cjt  mane  orationem  protelarer,  facie  femper  ad  ori 
entem  uerfa,illu  adorans  oriente,  de  quo  per  pro- 
Zacha.«  phetam  dicitur,Ecce  uir, oriens  nomen  eius.  t j 

SED  ne  quandofut  ufu  uenirc  folet)inter  ori  * 
Stephan9  dum  fopore  correpti  dimidiatas  relinquamus  prae 
psbyter j ces . Stephani  presbyteri  Conftantinopolitani  e* 
emplum  nos  hortatur . Qui  cum  totum  pfaltcria 
fingulis  nodibus  perlegere  moris  habcrcr,ar<p  ali 
quando  citius  quam  confueueratconfopitusipm 
femi  ledum  dimifiiTet , monitus  eft  a Petro  apo- 
ftoloin  fomnis,uti  furgeret,&  coeptum  opus  inte 
tius  perficere  curaret.  Quae  res  argumero  eft,  non 
nifi  peradis  finitisque  orationibus  dandum  efle 
quictilocum. 

Mardnus  N E QV A N D O etiam amiflarum audirio- 
taonach9  ne, orante  tunc  pro  nobis  faccrdote,  res  aliqua  no 
ita  ncceflaria  nos  abducat , meminiffe  debemus» 
cp  quidam  a Martino  Hituricenfi  monacho  uoca. 

' ’ ‘ tus,ud  die  dominico  miflam  una  fecfi  audircr,no- 

dum  finita  ne  tardius  negotio  tunc  urgenti  occur- 
reret, abire  uoluit.  Sed  afcenfo  equo  frudraqt  cal* 
caribus  fatigato, ubi  beftia  ut  inde  fe  moueret,co- 
pdlcrciiequiuitafemc(ipfum  reprahedens  dcfiliit* 


ORANDI 


LIBER  II. 


tn 


* 


& mittam  perferte  integreqj  audiuit.  Accfr  eodem 
«quo  ftatim  quo  optabat  eftaucrtus.  Et  in  tempo 
re  domum  reuerfus , gerendx  rei  occafioncm  nort 
amifitjfed  promptiorem  expeditioremque  quam 
fi  prxueniflct  habuit. 

H AC  eadem  in  re  Tohannis  patriarchae  Ale- 
xandriniin  primis  laudanda  eft  folertia,qua  popu  fohanne» 
Ium  audito  cuangeliomoxab  ccclefia  dilabi  foli-  P*tnar-. 
tum  curauit  continere.Etipfc  enim  inrermifla  ce-  <na* 
lebratione  feq  egredientes  coepit  dicens.  Vbi  oues 
ibi  8C  paflorcm  adette  oportere. Hoc  modo  redar.* 
gutis  pudorem  iniecir,ita  ut  nunquam  poftea  pri# 
ts  ab  altari  difcederenr,^  facerdos  perarto  facrifl 
io  benedirtionem  darer. 

A S S IJD  V V S aurem  deprecadi  labor  etiam  Bomfad-t 
Bonifaciu  epifeopu  ad  caelu  immo  fupra  caelu , ad  us  cps  " 
dei  ufq?  confpcrtu  exaIrauir,quotidic  duplicatum 
laudis  facrificm  dno  offeretem.  Monaiticas  em  ca 
nonicasrp  precationes  f/mul  iungens,  alteras  epif- 
copus  fartus  attumpfir,  alteras  iampridem  mona 
chfr  profeflus  non  deferuit.  Ad  inferiore  Myfiain 
perueniens,  primus  Chriftum  praedicauit,Rhute- 
no*  rege  baptiza  uit,marty  rio  coronatus  eft. 

MARTINVS  uero  Thuronefiscpifcopus,  Maitlnar 
ne  tunc  quidem  cumquicquam  operis  manibus  cps, 
exercerer, linguam  ab  oratione  cohibebat, effecit- 
cp  ut  illud  apoftoli  praeceptum.Sine  inrermittione 
orate.  Illi  etiam  qui  fimpliciter  dirtum  intelligur,  i.Theft  p 
a fc  plene  feruatum  non  negent. 

IDEM  fanrtus  diem  obiturus  extremunt,frL  Mcm.  ? 
gcfcctibus  membris  iam  immotus  iacebar , labia 
tamen  mouebantur.  Denique  orare  non  deftitir.  ' ' i' 

donec  fubito  lumine  circunf  ufus  reddidit  fplricvr» 


DE  CYRA  ET  MODO 


Dum  ergo  moriendo  orat,&  orado  morituramor 
cis  tenebras  non  fenfir. 

Seruatius  SERVATIO  autem Traie&cnfi epifcopo 
rps*  orati, igneus  fupra  ucrticem  radius  apparuit»  qui 
snox  in  fublimc  euol  a ns, caelum  pctijt,  teftatusfuc 
mihi  uidetur)in  ignis  fpecic  orationum  cius  feruo 
..  rem,i  n fplendore  uitae  puritatem»in  afcenfu  meri* 

. > torum  altitudinem. 

Philiber~  PHILIBERTI  quocfc  abbatis  apud  Rho— 
nu  abbas  tomagum  Galliarum  urbem  in  ecdefiadeprecait 
tis, oculi  ueluti  duo  fydera  fulgere  uifi  funt , ut  ex 
hoccognofcas  humiliter  intentet^  deprecandum 
mentis  oculos  fpiritulfancfli  fulgore  illuminarent^ 
Pfalm.u.  unquam  obdormiant  in  morte , ne  quando  dicatP 
inimicus  eo^tpraeualui  aduerfus  eos. 

- m n,  N V N C ut  alter  etiam  fexus  fua  habeat  excit* 
f ccminac  p]aj  fam,na^  ,n  oradofludia  breuit  explicemus. 
Anna.  ANNA  Elcanae  uxor  ita  ardenter  orauic  ad 
Elcana^.  dominum, ut  temulenta  putaretur.Heli  facerdotl 
t.Regu.i.  fibi  ebrietatem  exprobranti,  nihil  turbata  refpon' 
dit.  Vinum  6C,  omne  quod  inebriare  poteft  nonbl 
bi , fed  effudi  animam  meam  in  confpecfiu  domi* 
ni.Et  tunc  quidem  homo  faciem  tantum  uidescfe* 
ccptus  eft,fed  ferutator  cordis  8C  renum  deus  con» 
pugionem  coh  fiderauit  oratis,  Sc  mifertus  quod 
rogabatur  conceifit , ut  qux  propter  fterilitatem 
contemnebatur,  propter  partum  multis  matri- 
bus honorabilior  appareret, edito  Samuele  facer- 
dote  fimul  SC  propheta. 

; SARA  Raguelis  filia 'in  fuperiori  cubiculo 

Thobise  ludens  dies  treis  in  oratioe  perfeuerauit,  cibi 

Tob,|,  ac  P°tus  expcrs.Qua  folicitudine  a domino  meru* 

it  obtinere,  ne  priorum  uiroruintcrfcilrixcrcdc-i 


ORANDI  LIBER  .11.  ut 

fetur.  Tobia  uiro  fcruato,  cum  hoc  u no  felici  ad- 
modum matrimonio  iuncfta , ad dcacpitam  uf<$ 
serarem  uixit  fine  querela. 

PORRO  ludidLoratorium  ingreiTa,ciIitio  jud- . 
induta,cincre  confperTa,in  terram  proftrata  domi 
no  fupplicauir,&  fola  meruit  Judaeam  uniucrfam 
die  uno  ab  Ailyriorum  opprcflione  liberare  .Au 
Ia  enim  facinus  omnibus  feculis  memorandit,  in- 
ter tot  armatorum  millia  Holophernem  duce  fua 
OCcidit  manu.  Qyo  caefo,  reliqui  metu  perculfi,  in 
fugam  conuerfi  iunt»  Si  fiC  orauerimus,  demetur 
Satanas,  uitia  recedent,  malarum  tentationum  ne 
^xus  di  Abluentur. 

W ANNAM  uiduam  in  euangelio  legimusde 
templo  nufquam  difcedentem^eiunijs  SC  obfecra  £***■£* 
tionibus  nocte  aedic  feruientcm,&  eodem  in  reni  SJJ*  J , 
pio  uidifTeIcfum,uifo  credidiiTe , creditum  pro-  t* 
pheranio praed;cafle . Tot  illi  fimul  a tculit bona, 
nec  fola  uiduitatis  c a ditas , nec  folum  corporis  ie- 
iunium,  fed  utriq*  accedens  etiam  aifidua  deuotae 
tnentisobfecratio. 

VERVNTAMHN  ne  continenter  oran- 
do defatigatus  quandocp  concidat  animi  uigor,ct 
cogitationibus  diffluat  atq*  dilabatur,  recfte  maio 
res  noftri  horas  diuiferur, alias  orationi,alias  acftf- 
oni,aIias  uero  le&ioni.Hinc  quidam  tradunt  uir-  Maria 
ginem  bcatam,poftqua  a parctibus  in  templo  cui  uirgn 
tui  diuinofuit  dedicata, a mane  ad  horam  tertiam 
precibus, a tertia  ad  nonam  manuum  Iabori,tum 
fumpto, cibo  a nona  ad  uefperam,fcripturaru  me 
ditationi  operam  dare  confueuifle.His  uiciflitudl 
num  fuccellionibus  deo  feruics,in  tantum  fe  a ui- 
tio  aliena, $C  uirturibus  refertam  prscftitit,u  t fola 

U 


r DE  CVRA  ET  MODO 


gg£  m _ ^ 

-eligi  mereretur  quae  deum  3C  hominem  pareret,ce 
<uirgo  permanerer. Sic  illa  igitur  (acris  uirginibus, 
ficuti  cft  humilitatis  integritatisq*  <3£caeterarum 
uirtutum,ita  dC  bene  difpejjfandi  temporia  exem 
v:  : . ‘ plw>ut  fcilicet  necfemg orent,  nec femper  operent 
t ur,nec  femper  legant,  SC  tame  femper  haec  omia, 
nequis  uncp  fit  otio  locus.Quoniam  multam  ma« 

. liriam(uc  Ecclefiafticus  inquit)docuit  otioficas.  . 
Eccn.j  j jjq  orando  autem  fidem,  paticntiam,humilita 

Chana  rcm,neceiTariaeiTe,etiam  Chananaeae  mulieris  mo 
naea  ftrauit  euentus,  a domino  fanari  pofifc  filiam  credi 

lAatth.ij  dit,<3£defpe&afupplicare  non  defticit , 8C  canibua 
comparata  non  modo  non  contradixit,  fed  etiam- 
ad  catellorum  uilitarc  fe  fubmifit.  Quamobre  airif 
* ' rie  meruit.  O mulier  magna  eft  fides  tua, fiat  cibi 

ficut  uis.Sic&  tu,  quamuis  multum  aliquid  diu- 
qj  petitum.nondum  acceperis,petere  tame  adhuc 
neceflfes.Ideodare  differt  dominus,utpcrfeuerari 
ter  infanti  cumalarius  tribuat. 

Martha  M A R T fi  A centies  per  diem , 8C  centies  per 

no£fem,fubmittere  genua  folitam  ferunt,dum  il- 
lum fupra  cselos  regnantem  adorat,  quem  in  ter- 
ris morantem  fufcepifife  hofpirio,beneficij  loco  ha 
buit,non  ia  minus  in  fupplicadofolicita,quaolina 
fuerat  in  miniftrando. 

Trifilia  HVIVSCEMODT  folicitudinis  aeque  mi 
c randum  exemplum , in  Gregorrj  pontificis  dialo-.. 
go  relatu legimus.Ipfe enim  teftat  in  uita  Trafil* 
laeuirginisamirae  fuae, cum  uita  defun&am  iaua- 
re  uellent , genibus  cubitisqp  concretam  callorum 
duritiemapparuifle.  Palamque  fa&um  exanimi 
tam  corporis  indicio, quanta  illi  adhuc  uiuenti  fata 
ftarum  precum  cura  ftudium<$  f u$rK,Sic  confer- 


ORANDI  LIBER 


n. 


ttf 


ua?^ginitas,ficadcxleib*sthaIamiKp5fipuenir. 

SED  neqt  coniugatis,  quo  minus  orationi  ani 
snum  intendant,  maritalem  thoru  m impedimen- 
to eflfe,  Elifabeth  LantgrauijTuringix  principis 
uxor,fuooftenditexemplo.Imperrata  enim  a uu 
ro  nodis  continentia,ad  orationem  fcccdcbat,fu- 
per  pauimentfi  diftento  tapetulo  cubitans,  ne  mol 
lius  iacenti,altior  fomnus  horas  interciperet  oran 
di . Vir  quocp  fanditudine  illius  delectatus,  ad  ea 
quae  dei  funt  magis  magisqp  inflammabatur,  In- 
de Sc  quod  petitus  erat  facilius  concedere, 6C  ipfe- 
ynetimpenfiusorare.Dicercseosidentidemrccor  r . 
dari  illud  ab  Apoftolo  praeceptum.Nolite  frauda.  x,torin*? 
re  inuicem,nifi  forte  ex  confenfu  ad  tempus, ut  ua 
cetis  orationi, ita  ambo  eiufmodicurxpariter  in- 
cumbentes, fpiritui  magis  quam  carni  feruiebar» 

Sed  illa  deinde  uiduitate  fada  liberior , tanto  folf  . ,r  - 
deo  intenta  orauit  ardentius, quanto  a rebus  fami 
liaribusiam  aliena  uixit  expeditius. 

De  orationis  uirtute.  Cap,  II# 

H ACTEN  V S de  (ludio modoc$ orandi, 

nunc  de  orationis  ui  ac  potentia  dicemus.  V 

Abraam  orante, Abimelech  Ge rarae  regi* 
uxor  atqj  ancillae,  cum  anre  ftcriles  eflenr,  prolem 
diu  optatam  fufceperunt,6£ matrum  nomine  lx- 
tatx  funt . Et  nos  fi  digne  deprecati  fuerimus  do- 
minum, gratia  eius  repleti , exuberabimus  pro- 
le uirtutum.  * 

PLAG AE  Aegypti  Moyfe intercedente cef 
fabant, multiplicabantur  autem  &ingrauefce- 
banr,  quoties  Pharao  ad  cordis  fui  duritiam  per- 
uerDcacemqi  redibat  , ut  & oratione  auerti  mala 
r - - h ij 


tt«  DE  ORATIONIS  VIRT  VT  t 

in?elligas,&  obfliinatione  augeri. 

IDEM  dum  populus  Ifraeliticus Tefu duce cS 
tra  Amalechitasdecercarent,ftans  in  uerticc  collis 
**  * 7*  orabat.Cunq?  manus  in  caelum  tolleret,  uincebat 

Jfraelitae,cum  remitteret  funerabantur.  Pe rfeuerat 
dum  enim  eft,  ut  uincas.  Nam  Qc  ipfe  deinde  non 
laffatis  manibus  ufq?  ad  occubitum  folis  orans,fu 
orum  gladijs terga  praebuit  hoftium . Ad  haec  dei 
iram,  quoties  ille  populi  flagitijs  ac  fcelere  prouo- 
Name.  n catus  excadcfcebat , deprecado  placauit. Mariam 
Ibld.14.  fororem  lepra  perfufam  mundauit . Peftileritiaitf 
Ibide. is  in  diffidetes  grafifaturam  inhibuit . I n feditionem 
uerfos  omnes  pariter  cum  Dathan  SC  Abirom  re 
pentinus  terrae  hiatus  abforbuilTer,  nifi  ipfe  reli- 
quae multitudini  ueniam  orando  impetraflet. 
Idem  R VRSVS  cum  in  illum  8C  Aaron, turbae  in 
furgentes  incendio  diuinitus  excitato  difperirenr. 
Ibidem.  cjus  m0nieu  Aaron  obtulrr  thymiama , proceflic 
Idem  *n  medium,  8C  cum  oraiTet , flamma  fubftitit,in- 

rernecioceflauir. 

POSTREMO  cum  in  deferto  in  deum  muf 
murantes , paflim  ferpentium  ilibus  fterneren- 
Ibidcm.  1 rur,fupplicante  pro  eis  Moy  fe,deus  placatus  aene 
um  ferpencem  in  ligno  fufpendi  prxcepir,quem  g 
cuflfi  dumafpiceret,fanabantur.Percuflum  quip- 
pe erat  humanum  genus  antiqui  ferpentis  morti- 
fera fedu&ione,  fed  deo  miferanteChriftum  in  li- 
gno pendetem  uidit,  <S C remedium  accepit  falutfe. 

AD  orationem  Eliae  prophetae  annos  trc»  3C 
Pias  pro  mcnfesfcx  non  pluerat  fuper  terra  m, do  nec  rur- 
^Rec  it  fum  orauIt>  & caelum  dedit  pluuiam,&  terra  fru< 
Ibide  18  fuum.Sareptanx  uiduae,quae  illum  famis  t€ 

j.R.eg.  j7f  porc  hofpitio  fufccpcratj  hydria  farinae  non  dcfc- 


LIBER.  .II.  * Wt 

V if,neclecythus  olei  fuit  imminutus,  SC  qux  fame 
moritura  erar,hofpitis  beneficio  uixit  Jnfupcr  fili 
um  fuum  defun<ftum,ipfius  precatione  uitx  rcfti- 
tutum,accepit.  Eodem  propheta  inuocante,igni8  u,jjem# 
de  carlo  lapfus, quinquaginta  dC  quinquaginta  ui 
ros,  alios  poft  alios,ab  Ochozia  rege  ad  iplum  cou 
prachendendum  miiTos}confumpfit.Inuocauit  au  i.Rcgf.4 
rem  ille,  non  ut  fe  uindicarcr,  fed  ut  dei  ucri  immc 
fam  expauefccndamqt  potentiam, contra  praeua- 
ricatores,  qui  eo  reli&o  Pcelzebubdeum  AcharS 
adoraban  t,oftenderet»  Poft  hacc  Iordanem  tranfl 
turusjcomitante  fe  Elifxo,  pallio  percuffit  flumc, 

SC  diuifis  aquis  per  ffccum  aluei  tramitem,  ambo  4.Reg.t 
ad  ripam  ulteriorem  peruenere . Eodemcjj  rurfum 
pallio  Elifacus,cum  folus  reuerteretur, eandem  ex-  Ibide», 
pertus  eft  uirtutem . Quod  fi  tata  uis  in  propherx 
pallio  erat,quaro  maior  in  oratione eiusc* Qua  et4 
ja  m rimatus  eft  fecretacx]i,&prsuidir  futura, & a 

uiuens  atq?  fentiens  e mortalium  confortio  ad  pa 
radifiloca  transferri  meruit,  Elifrus 

ELIS  AE  V S propheta  apua  Icrichontem  propheta 
aquas  potantibus  noxias  cum  oraffer,  falubres  fe  ibidem, 
cit, terrae  fterilitatem  facunditate  mutauit, Afcen  Ibide», 
dens  in  BetheI, pueris  fibi  illudentibus  male  impre 
catus  eft,  non  ut  fuam,  fed  dei  iniuriam  ulcifcerer, 
qui  ftatim  ab  urfis  laniati  pcenas  dederunt.  In  Sa  R 
maria  mulieris  uiduae  inopiam  miferatus , modi-  4 
co  oleo  non  modica  uafa  impleuit,  ita  ut  illa  eo  uc 
dito  8C  a creditore  fe  redimeret,  6C  uuftum  qui  fa- 
tis efletjfibi  filrjsq?  pararet Jn  ciuitate  Suna  muli-  Ibidem, 
eri  hofpitac  infacundx  ac  fterili,ut  uiro  fuo  filium 
pareret,  a domino  impetrauit . Et  eundum  puera  Ibide», 
poftea  exanimum  ad  uitam  reuocauit . Rcucrfus 

h ixj 


I«v  D t ORATIONIS  VIRTVTE 

in  galgala,pulmentum  amariilimum  in  dulce  c£u 
uertit.  Panibus  uiginti  hordeaceis  uiros centum 
fatiauit,&  fuperfuit.Naaman  Syrum  a lepra  cu- 
4 'J  rau,t*  Securis  ferrum  in  Iordanem  delapfum  ena-» 
4 Rei  i tarc  fcclt‘ObfeflTus  in  Dothaim,  aduerfarrjs  fubi- 
4'  ® ' * ea  caecitate  percullis,liberatus  eft.Super  olla  cius, 

defundi  proiedum  cadauer  flatim  reuixit,  ut  uel 
hinc  facile  difci  polfit,  quantae  ille  uirtutis  fuerit  ui 
uens,qui  mortuus  alteri  mortuo  uiram  dedit, 
QVID  mirum  autem  quod  fandorum  quan 
leflie  doq?  uel  meritis  cedant,ueIinuocationibus  pareat 
terre  na  corpora,cum  ijfdcm  ad  obfequendum  in- 
clinentur etiam  cacleftia  ? Iofue  orante  fol  8C luna 
Xofue.i»  immoti  ftetcrunt,donec  ipfe  ulcifceretur  fe  de  ini-» 

• micis  fuis.  Non  fuit(inquit  fcriptura)ante<&po- 
ftca  tam  longa  dies  obediente  domino  uoci  homi- 
nis,8C  pugnante  pro  Ifrael. 

Ioaduun . PORRO  dt inimicorum poteftatc  atqj iniu 
rex  r ia  oratione  liberari  pofle  Ioacham  quoque  regis 

Ifrael  exemplo  apparet. Qui  cumfuos,eo  quodJe 
4 .Reg.ij.  idolorum  cultura  polluerant , in  ditionem  Syrorii 
redados  uidifler,ad  dominum  conuerfus  pro  ipfis 
deprecatus  eft,  8C  a feruitutis  iugo  mifericorditcr 
ereptos  recepit. 

_ . - EZECHIA  rege  Iu  da  deprecate, cum  in  ex- 

szecnias  trcmo  rcrum  periculo  cflet  conftitutus,  nodewna 

angelus  domini  percufllit  in  caftris  Sennacherib 
4.Reg.i9  centum  odagintaquinq?  millia  AfTyriorum.Sic- 
q?  eum  quem  arma  nequiucrant,  oratio  feruauir» 
Hinc  nos  quoties  fiuc  occultis  fiue  manifeftis  dae- 
monum oppugnationibus  infeftabimur,a  domi-» 
Pialm.so  no  auxilium  imploremus , dC  tunc  cadent  a latere 
noftro  mille,  <3c  de«m millia  a dextris  noftrisaag 


r 


U|'1 


LIBER.  .II. 

nos  autem  non  appropinquabunt. 

SED  necfc  illud  nunc  de  Ezechia  fllf  tfo  efl:  prsc  idrtn 
termittcndum,  quodaducrfa  ualetudinegrauiter  Rfg>?0 
affcdus.Cu  mlfaia  propheta ntefeiamiamdecef-  * * 

furum  audilTct,facie  ad  parietem  uerfa,  multis  cu 
lachrymis  deum  rogando, 5C  uitae  longius  fpaciu, 

SC  corporis  impetrarit  fanitatem . Nonne  magnu 
hoc  SC  admirabile,  ut  pcenitentisoratio  mutet  dei 
fententiam,&  quem  deus  ipfe  motti  iam  addixe- 
rat,eum  rurfus  ne  aegrotare  quidem  permittar^  . 

CERTE  non  parua orationis  uim  8c  in  Afe  Afa rex. 
rege  Iudae  belli  euentus  oftendit.  Cum  exigua  em  2.Par.i4* 
manu  obuiam  procedens  Zarae  Aethiopum  regi, 
cuiusexercitus  decies  centum  millium  hominum 
armarorum,&  trecentorum  curruumerat,inuo- 
cauit  dominum , 8C  repente  lymphatico  quodam 
pauore  conterriti  , Aethiopes  terga  uerrerunt. 
Perfequentcquc  eos  Afa,a  Marefa  ufque  Gerara, 
ad  internecionem  caefi  funt  . Quia  domino  cae- 
dente, ficut  in  fecundo Paralipomenon  librofcri. 
ptumlegimus,contritifunt,&exercituillius  prae 
liante. 

AE QVE fane,fed aliquato mirabiliuc,& lofa  Iofaphat. 
phatregi  diuinus  propitiatus  eft  fauor.Nam  cum  rr* 
in  numera  pene  multitudo  MoabS£  Ammon3£ 
Idumaeorum  ueniflent  contra  ludam,  proximecp 
Jerofolymam  caftrametati  fuiiTent.Iofaphat  me- 
tu perculfus, nihil  aliud  nifi  deum  deprecari,  indi-  . > 

c$oc&  ieiunio fc  8C  fua  illi  impenfius  commenda- 
re.Deniq?  urbem  egreflus  gladium  noeduxit,nec 
pugnam  inijt,ethoftes  mutuis  inter  feuulneribus  C v ,. 

• ante  cum  conciderunt.  ludaeoruqj  tunc  labor  noti 
vfnuin«ndOjfcd  in  fpoliadofui^cuin  praedam  pro 

~ h iiij 


«M  .<  DE  ORATIONIS  VIRTVTE 

pe  moenia  iacentem  uix  per  triduum  prx  magni- 
tu  Jinc  auferre  quiuerint. 

INDE  quocj  Machabaci  orationes,  magis  cft 
ludas  Ma  armadehodibus  triumpharunt.  Saepe  enim  per- . 
dubziis.  a(^a  prccc  (olius  dei  auxilio  fretus, ad  bellum  cgrc 
diens  parua  manu  ingentescopias  uicit.Cum  tri- 
bus millibus  uirorum  pene  inermium,Gorgise  est 
crdtttm  quinqi  millium  peditum, & mille  equitor. 
Ibidem.  nec m*nus armis,  quam  uiris  munitum , ad  Am- 
maum  fudit, fugauitq?,  3C  tribus  millibus  eorum 
cxfis  ui(flor  ed  reuerfus  Iterum  cum  decem  milii. 

. ummanuprofertusinBethoron,Lyfiamfupera 

uit,  cuius  copiae  erant  fexaginra  millia  peditu  ele- 
l.Mach.7*  diorum, 8C  quinqr  milliaequitum.  Rurfumin  Bc 
thoron  non  plus  quam  tria  millia  bellatorum  fe- 
cum habens, cum  ualidiiTimo  Nicanoris  exercitu, 
ficuti  confidenter,ita  dC  feliciter  conHixit.Ea  liqui 
dem  pugna  aduerfariorum  caftra  fuere  eucrfa,Nj 
canor  interfedlus, reliqui  fugientes  a perfequenti- 
buscaefi.Has  tatas  uiftorias  Hebraeis  olim  attule* 
re, no  Tudae  pauci  militcs,fed  Iudae  deo  gratae pces* 
E T fi  adeo  magnifica  efie  exidimatur , hodes 
uinccre,fpolrjs  inimicorum  ditari.Quanto  magni 
ficentiusprxdabiliuscped,animi  magis  qua  cor# 
poris  bonis  excelleret  Sed  8C  haec  quidem  a deo  pe 
tentibus  dari.Sapientiae  liber  tedatur,  ubi  fcrtprd 
cd.Optaui,  SC  datus  ed  mihi  fenfus,  8C  inuocaui, 
Sapieli.7.  3C  uenit  in  me  fpirirus  fapientix , 8C  prxpofui  illa 
regnis  8C  fedibus,&  diuitias  nihil  elfe  dixi, in  com 
paratioe  illius  .I^cobus  ucroapodolusidem  adnx 
tacob.i  ens, etiam  qualiter  petere  debeamus  docet  cu  ait. 
Si  quis  uedrum  indiget  fapientia,  poduler  a deo, 
quidat  omnibus  affluenter,#  no  improperat,  & 


LIBER.  II.  ui 

dabitur  ei, poftulct  autem  in  fide  nihil  haefitans. 

ALIIS  quide  prophetis  Chrifti  uentura  reue  . 
lata  fuere  myfteria,  Danicli  uero  etiam  annorum  Danif" 
rumcrus,ufcp  in  diem  ipfum  quo  nafd  debuir,in-  ProPher* 
dicatus  eft,  fortaiTe  quia  folicitior  caeteris,  ac  fub- 
jniilior  ad  orandum  proceffcrat.Pofui  inquit  faci  Danitf.s, 
cm  meam  ad  dominum  deum  meum,rogare  et  de 
precari  in  ieiunijs , facco  SC cinere,  DenKj;  oranti 
apparensGabricl  angelus,egreiTum  fe  dixit, ut  do 
ceret  illum . Ab  exordio  precum  tuarum , inquit, 
egrefliis  eft  fermo  , ego  autem  ueni , ut  indicarem 
cibi.Is  igitur  gratiam  recipiet  cumulatiorem, qui 
deuotius  rogarit, 

I O N A M prophetam  de  uentre  ced,  ad  domi  iona5 
tiumdeumfuumdamaiTe  legimus,  SC  die  tertia  propheta 
dominiiuiTua  pifcein  aridam  uomitu  effufum,  lonc.z 
Grande  profedlo  miracuIum.Tum  quod  deglutU 
tus  tam  diu  intra  aluum  uixerit.  Tn  quod  eiertus  • * 

nufquam  ut  laederetur  impegerit.  Vtrunc#  tn  ho 
minis  precibus,  ab  eo  qui  omnia  poreft,datum. 

E T fi  his  qui  fub  feruitute  legis  eranr,tanta  ac 
talia  concerta  funr,quid  eorum  precibus  non  con-  - 
certum  dicemus, quibus  fub  euangelio  dies  illuxit 
libertatis,#  de  qbus  in  Pfalmo  dicitur.  Pro  patri  Pfalfii.44 
bus  tuis  nad  funt  tibi  fili),  confli  tues  eos  principes 
fuper  omnem  terram.  Memores  erat  nominis  tui 
dnc,in  orni  gnane  dc  generatione,  Propterea  po~ 
puli  cofitebntur  tibi  in  aeterna, 8C  in  fecula  feculi.  Petru4 

EX  his  apoftolus  Petrus  (cui  regni  caelora  cla  apoftolur 
ues  datae  funOligandi  atq*  foluendi  ius  tributum,  Matth  •>« 
cura  commiiTa  cccldiae  dei , claudo  eleemofynam  Aftuu.j 
petenti  fanitatem  deOit.  Aeneam  paraly  fi  laboras  Aaufi.i» 
tem  curauit,Dorcam  mortuam  uicae  rcftituir,  Dc  ibidem 

h v \ 


ut  DE  ORATIONIS  VIRTVTE 

ABufir  niqi  umbra  illi?  cotigiflc,  scgrotaribus  falutifuit» 
PORRO  idem  in  carccre  pofitus, catenis  dua 
Idern^  bus uinftus,  a militibus  cuftoditus,orante  proco 
A&ud.K.  ecclefia, ab  angelo  de  calo  miflo  liberatus  eft. 
Andreas  ANDRE  A M fratrem  eius  fernr,  cuidam  cui 

apoftolus  Nicclao  nomen  fuit  qui  toro  uitac  tempore  libidi- 
* rubus  deditus,ab  his  difcedcre,cu  etiam  uellet  non 

poterat,  deprecando  continentiam  a domino  im- 
petralTe,  6C  illum  poenitentia  duftum,  caftitatem 
, / • deinceps  perpetuo  cuftodifle.  Pleriq*  elata  corpo- 
ra oratione, ad  uicam  rcuocarunt,  Andreas  anima 
diu  in  peccatis  mortuam  fufeitauir- 
BARTHOLOMAEI  a poftoli  oratio  obi 
Bartholo  fcflfos  a daemonibus  Iiberauit.  Polemi  Indiae  regis 
filia  lunaticam  mentis  compotem  fecit. 

Iacobus  5 IACOBVS  Zebcdaei  filius , dum  Herodis 
maior  Agrippae  iufTu  drcolladus  duceretu,  paralitycum 
spoftolus  uiaiaccntemfalutireftiruit.Etcumfpiculato- 
risgladius  ceruici  fuse  immineret,  necis  propriae 
oblitus,pro  alterius  fanitateorauit.  Vtrunqjaure 
uera  charitas  faciebar,ut  8C  proximi  mifereret,^ 
pro  Chrifto  mori  non  timerer. 

Iohannes  IOHANNES  frater  eius  (quem  Icfus  amat 
apoftolus  fc  plurimum  dicitur)cum  a Pathmo  Ephefum  re- 
uerteretur,Drufianam  defuncftam  ab  ipfo  phere- 
tro,quoadfcpcliendum  portabatur, fanam  furge 
re,ac  domum  redire  fecit.  Virgulta  in  aurum,litto 
rales  lapillos  in  gemmas  mutauit.  Ac  nediuitijsil 
Ii  opus  fuifle  putes,  eadem  rurfum  priftinac  natu.- 
raeformxcp  reftituit . Dianae  Ephefinac  templum 
funditus  euertit,pracfentane#m  uenenum  in  offen 
Thomas  fe  haufir,eodcc£  hauftu  cneftos  ad  uita  reuocauir* 
epoftolus  THOMAE  Didymi  deprccatiOjSinticac  ocu 


LIBER.  H.  fu 

lis  captae  uifum  rcdintcgrauit.Tdola  Iapfu  pfscc/pi 
ti  in  puluerem  redegit,  ut  oftederet  fimulachra  ge 
tium  opera  eiTe  manuum  hominum. 

AD  MATTHAEI  Apoftoliinuocatione, 

Egippi  Arhiopum  regis  filius,  qui  fuerat  mortu-  apoltolus 
us,exurrexit  uiuus,morticp  pariter  et  diabolo  ere 
ptus,Chrifto  uiuercccepit,  contemptis  idolis  ba» 
ptifmum  fufcipiens,ac  deo  credens. 

I VD A S Thaddaeu6  Abagarum  Medorum  ludas 
iregem  ab  elephantiae  morbo  liberauit,crcdetem  Thaddae9 
baptizauit, corpus  uitio,animumerroribus,  expi  apoftolu* 
ans  accp  emundans. 

PAVLVS  uas fpiritufanAoplenum^lima 
magum  fideles  ludificantem  excitate  damnauic 
a.d  tempus,  ut  quamdiu  mentis  oculos  non  habe»  apoitolui 
xct, nec  corporis  habere  poflet.  Claudum  a natiui 
tate  fanauit.Spiritum  phitonicum  a muliere  expu 
lit.Euticum  uitae,Publijpatrem  fanitati  reftituir.  Aftu.rj 
Sudaria  3C  fcmicindha  a corpore  eius  ad  argrotos  Aftufl.i* 
delata  morbo  liberabat,  immundosq*  fpiritus  ab 
obfeflis  expellebant . Ipfe  a uipera  percuiTus  nihil 
fenfit  laefionis.Etcum  Philippis  in  carcere,una  di  . 

Sy-la  difcipulo, compedibus  uindli  tenerentur,no- 
<$cqj  intempefta  deo  laudes  c6cinercnr,terra  qua- 
titur,carcerisoftia  aperiuntor,uincula  foluuntur. 

Poft  remo  a magiftratujcuiusiuffu  in  carcerem  co  >;i 

iedti  fuerant , liberi  dimittuntur. 

BARNABAS  apoftolus  Cypri  aliquam»  Barnaba* 
diu  commoratus,morbo  affectos,  euangelio  Mat  apoftolus 
thxi  manu  feripto  tangens  curauit,  cum  precatus 
cuius  religionem  adruebat  curando.  Chriftu*. 

H AE  C quide  et  alia  huiufecmodi  multa  ope- 
randi facultate  difcipulis  fuis  co ccffcrat  dominus, 


it*  DE  ORATIONIS  VIRTVTE 

Sed  ne  miraculorum  autor  ignoraretur,  a deo  e* 
petere  credentes  uoluit.Quodcunqi  petieritis,ia- 
U quit,  patrem  <n  nomine  mco,hoc  faciam,  ut  glori- 
Ibidon.i;  ffc€tur  pater  in  filio, Et  iterum.Quodcunq;  uolue- 
fitis*  petetis, #fiat  uobis.Et  quid  mirum,quod  fiq 
Pfalmo,  x ad  nos  filius,  fi  fic  etiam  ad  filium  pacer^Poftula  9 
me, inquit, et  dabo  tibigentes  haereditatem  tuam, 
#pofleiTionem  tuam  terminos  terrae.Hinc  illum 
in  euangelio  non  femel  orantem  legimus,quandq 
tamen  propria  poteftate  utentem, ut  nec  folum 
hominem, nec  folum  deum  credas,fed  deum  8C  ha 
minem  unum  Chrift um  Iefum  dolorem , ac  faf4 
uatorem  noftrum* 

QVI  tamenutindifcipulis,ita5^inillis,qu< 

poftea  fuere  faneris  mirabilis  apparens, eadem  be 
nignitate  uotis  precibuscji  eorum  femper  fauir,<S£ 
quicquid  petierant  indulfit. 

Ammon  AMHONIS  Aegyptij  abbatis  oratio im-, 
abbas,  manem  atep  terribilem  draconem,#  qui  iumen* 

ra  hominesqj  enecaret, per  medium  crepare  com- 
pulit , Puerumqj  peftifero  illius  afflatu  interem- 
ptum fufeitauit,  alteri  uitam , alteri  mortem  de- 
dit. Quoniam  qui  nocet, morte  dignus  cft,cui  1104 
cctur,miferatione. 

ROPHILVS  quoffc Popilienfis, 8c Mercu 
Rophflrs  rialis  Liuenfis,amboepifcopi,draconem  atque  pc 
& Mercu  cori  atque  hominibus  infefl;um,fl;olis  fuis  noti 
rialis.  k repugnatem,  fed  quafi  manfuefartum  ligauerut, 
ac  paft  fe  trahentes  in  puteum  altitudinis  immetia 
* fae,nunquam  inde  exiturum  deiecere.  Literae ibi- 
dem in  lapide  incifae  fartum  hoc  indicant  acL 
Se ueri  huc  exta  ntes legentibus  fidem  faciunt, 

nus  abbas  SE  VERINVS  in  Panonise  finibus  abbas* 


LIBER  FI.  Uf 

tum  Phauianum  oppidum  Danubio  adiacens  fa 
tnc  laboraret , eo  quod  concreto  frigoribus  fluuio 
frumentariae  naues  iter  agere  nequibant , oratio* 
ne  glaciem  foluir,5C  ue&oribus  nauigationc  ape- 
riens , giditanti  oppido  incu&anter  iubuenit,  ita 
ut  repente  ingente  inopia,  ingens  copia  fecuta  fit. 

IDEM  quoniam  Cuculli  caftclli  agrum  loeu; 

(larum  agmina  deuaftabant,  iuilit  omnes  loci  in-’^™1 
colas  una  fecum  ad  ccdefiam  pergere.  Dumcp  ibi 
fimul  orarent, omnis  illa  locuftarum  tempeftas  in 
de  fublata  fugam  fecit.  Ac  ne  cafu  aliquo  difceiTif* 

Te  uideientur,  pars  earum  non  minima , in  cuiuf- 
dam  agro  refedit,qui  Cum  alijs  ad  orandum  no  ue 
tierat.Tancumcj  homini  illi  obfuit  no  orafle,qua 
tum  exteros  oraiTe  iuuit. 

ROMVALDVS  abbas tqui ordinis Ca- 
malduenfis  fuit  autor)  cum  a Parentio  Liburnix 
oppido  folukns  nauigaret,&  nauis  magnis  flucfii— 
bus  ia&aretur,omncsqf  quicumeoerantdc  falu 
tt  defperarent,  pelagi  uetorumq*  fxuitiam  oratio 
ne placauit, illum ucicfc deprecatus, qui uentis&  Mmh.  g. 
mari  imperat,et  obediunt  ei. 

GERMANVS  quoqt  A nthifiodorenfis  epif  Cerma- 
topus, Britanniam  uerfus  ad  haerefes  extirpandas  nus  eps 
contendens , una  cum  Lupo  epifeopo  Trecafino, 
dum  nauis,qua  vehebantur,  undis  impetu  ruenti  . . ~ 

bus,  illifa  tantum  non  operiretur , manus  ambas 
in  cxlum  fuftulit  atep  orauit.Et  continuo  ponen- 
tibus uentis  xquatum  faIum,traquiJlum  illis  prx 
buit  (ter , curfuque , quo  uolebant  fatis  profpcro 


per  ue  nere. 

FANTJNVS  Syracufanus,cum Meflanae 
a Stradiconx  prxfctfo  ad  martyrium  quxrercf, 


Farnum* 


' ut  DE  ORATIONIS  VIRTVTE 

angelicg  monitu  folus  nauiculam  afcendens  fuge* 
ret,  iam  prope  erat  ut  ab  infequetibus  caperetur, 
quando  deum  precatus  Myoparonem  illorum  fta 
te  fecit,  ita  ut  neqj  uelo,  neque  remis  ultra  impelli 
pollet . Sjccp  aduerfarijs  poft  fe  relictis,  dei  quem 
inuocauit  ope  periculum  euadens.  Rhegium  ufqp 
. . delatus  eft. 

Wcro  IDEM  Tabritanam  Calabris ciu/tatem ac- 
cedenSpCum  Balzaniodiuite  quidem  uiro,  fedgen 
tili  pro  feruo  fe  locaflctjUt  haberet  quo  alioru  ino- 
pis fubueniret.Et  fuperbus  dominus  equos  quos 
sili  pafcendos  commifarat,ftrigofiores  cernens,  fu 
rore  concitatus  ipfum  perfequi  ccepiiTer,  nec  ei  uf 
cp  ad  fugam  iter  pateret, deum  rogauit,&  Mota- ' 
brum  flumen  quo  intercludebatur  uirga  percutf- 
ens  diuifit,atqr  per  ficcum alueum  tranfiens,perfc 
quentis  iram,rurfum  iungentibus  fe  aquis, cuafir*. 
Perfecutor  autem  prs  ftupore  iam  placatus , ob- 
fecrauit  hominem,  ut  fe  quoqr  eodem  modo  tranf 
ire  faceret, perculTocp  iterum  fluuio,idem  fecutum 
.2  eftmiraculum.TunccognitaChriftiuirtutcBal- 
sanius  credidit,^  fimul  cum  multis  baptifma  fuC 
cepit.Sicqj  Fanr^nusora^domortispcr/culumef- 
fugir,&  rjs  quos  effugerat, uitam  quam  non  habe 
bat  dedit . Moyfen  nobis  Aegyptios  fugietem  ex 
Exod.M.  hibens.nifi  quod  tuncPharaoiufte  fubmerfus  pc 
rrjr,Bilzanius  uero  mifericorditer  feruatus  uixie. 
Iam  enim  filius  hominis  uenerat  ut  faluer,non  uc 
Iohann.j  iudicet  mundum* 

AE  Q.V  E admiranda  facinus  et  PharonisMal 
Pharo  «Jet1fis  epifeopi  fuit.Etcnim  fubmerfam  in  flumi- 
epueopus  ne  fimul  cum  uecftoribusnauim,miferatus  ,cum 
in  r/pa  fc  profternens  d«um  oxafler,  ab  uno  fun<fo 


LIBER.  II.  i T9 

in  fummas  aquas  enatare  fec/t,faluis  omnibus  q 
in  eaeranr.Tale  quid  $C  Apoftolo  euenifle  credi- 
mus,qui  ad  Corinthios  fcribens  air,Tcr  naufragi  r 
»mfeci,nodlcSCdieinprofundomarisfui.  * *,r* 

SED  neque  de  illis  nuncfilendum,  qui  orando 
Bonarum  arcium  fcientias,  quibus  operam  nun-  Hor  ab- 
qua  impenderant,perceperunc.Hor  motis  Nitriae  bar. 
abbas  liceras  non  didicerat,  8C  oblato  fibi  libello, 
cum  oraflet  legere  coepit,  necfj  minus  doctrinae  illi 
unius  auc  alterius  horae  oratio  contulit,quam  ali- 
is multorum  annorum  (ludium. 

QV A M autem  efficaciter  Hor  ipfepro  fua 
eruditione  orauir,  tam  pro  aliena  magnus  Bafili-  Bafilmj. 
us epifcopus.Ercnim  Effren Syriae  folitario  Gracd  cpifcopus 
fermonis  ufum  a deo  precibus  impetrauit,cum  il- 
le ante  hac  non  nifi  Syram  linguam  in  qua  natus 
crar,habuiffet.Impletu  eft  in  his  illud  credentium 
fignu.Linguis  loquetur  nouis. 

T H O M A S A CLV I N A S Chriftianae  difei 
plinae  egregius  philofophus , quoties  aut  ad  Ie-  pdkTtor 
gendum accederer, autdifputationem  iniret, aut  v * 

feriptionem  aliquam diuinaetracflationis  aflume 
retjfemp  prius  orare  folitusfcrtur.Nihil  reftcau* 
fpicari,  nihil  agi  ratus  fine  maieftatisdiuinsc  inuo 
catione.  Cuius  donum  c(l , quicquid  bene  feceris, 
bene  dixeriSjbenccogitaueris. 

IDEM  facra prophetae uaticinia legens, in-  Idem, 
cidit  in  locum  explicatu  difficillimum . Oranti  er- 
go,Petrus  8C  Paulus  apofloli in  uifu  afFuerunr,& 
fenfum  feripturar  quam  percipere  non  poterar, 
aperuerunt.  Hanc  rem  ab  ipfo  adhuc  uiuente  fe 
audiuiiTc  Reginaldus  frater  poft  obitum  eius  tc- 
(Utuscftt  Perorationem  igitur,decUratio  quocp 


lis 


DE  ORATIONIS  VIRTVTE 


termonum  tuorum  domine  illuminat,  Sdintelle- 
Pfalm.n8  dium  dat  paruulis. 

P R AE  TE  R E A defundlorum  animas, quae 
n^um  lta  a<^  purum  expiatae  fune,  ut  cxJo  dignae 
prode  o-  habeantUr,uiuentfum orationibus iuuari,nonfo 
lum  ecclefiae  traditione , fed  etiam  reuelarionibus 
exemplisq?  fandorum  condar . Benedidlus  dccL 
Benedi-  mus  Pontifex  Maximus,  poftqua  uita  defundlua 
dius  papa  cft, apparuit  Iohanni  Portuenfi  epifeopo , fcqr  ne 
aeternis  poenis  addiceretur,  Odilonis  Ciuniacenfis 
Odilo  ab  abbatis  intercelTionibus  confecutum  dixit, dc  tan 
bas.  tummodo  temporariae  afflidtioni,donec  uitae  ma- 
culas diluat, deputatum.Id  ubi  refciuitabbas,pro 
illo  folicitius  orauit,  fimulcj  monachis,  ut  paritet 
orarent  iniunxir,<3£  ecce  non  multo  poft,idem  Be- 
nedicius ingenti  fulgore  renitens,  uifus  eft  primfi 
Eldeberto  monacho,  deinde  ipfi  Odiioni , Cui  dC 
gratias  egit, afferens  te  fuisfratrumqiciufprecaci 
onibus,  a poenis  purgatori)  ad  beaticudinis  quie- 
tem translatum. 

HIC  idem  fandius  abbas  diuinitus  monitus, 
folennes  pro  mortuis  precationes  die  feflum  omi- 
um  fandiorum  proxime  fequenti  fiendas  inftitu- 
it,pri  m usqpcelebrau  i r. 

ARN  VLPHVS  Turonenfis  epiteopus, 
cuiufdam  nuper  defundli  animam  a daemonibus 
phus  cps.  ad  gehennam  trahi uidit,et  procidens diuinam  clc 
mentiam  ut  cius  mifererctur,implorauit.Tum  dc 
mum  reddito  corpori  fpiritu  furrexir,  qui  fuerat 
mortuus , ac  fe  precibus  Arnulphi  feruatum  pal5  ' 
cft  reflatus. 

MALACHIAS  Ccnerorh  Hiberniae  urbis 
epifeopus,  cuius  uita  defcripfit  Bernardus  abbas. 


i- - 


Idem 


Arnul- 


Milachi 
as  eps. 


LIBER. 


IT. 


t»s 


quotidie  pro  fotore  ftra  dcfu  ndta  miiTale  facrifid- 
um  domino  offerebat . Cumcp  magnis  quibufda 
occupationibus  impeditus  offerre  imermifiHcr,  il 

* Ia  pernotem  quiefcenti  apparens,  conqucftacft 

lam  triginta  dierum  inediam  fc  fuftinerc  (tantum 
autem  temporis  aboblatioe  miffac  cciTatum  erat) 
proinde  petes, ut  ipfe  cande  ncceffitati  fuse  fubue-  , 
niret.Quo  uifu,ille  admonit9eafdep  forore  fubpll  * 
catioes  nullo  no  diccclebran8,itci£  ipfam  uidir,<5£ 
prtmu  quidc  in  limine  eccfiac  dare,  deinde  ecclefia  v 
ingredi,  poftremo  altari  proxima  Albatot?  quo- 
runda  choro  iu ngi.Quo  indicio  patuit, ipfam  fra- 
ternarum precum  affiduitate , multo  celerius  qua 
luis  meritis  purgatam , adconfortium  perucniffe 
beatorum.Oratio  ergo  pro  dcfurxfbsquemadmo  , , 

dum  8C  cserera  pietatis  opera , cibus  eoru  eft,  quo 

* tefociUariagiliusillucfetrasferur,ub»(utIeremiafl  Ierr.ji 
ait)  Erutqfi  hortus  *rriguus,<&ultra  nocfurient. 

S ED  ficutimomiisutpurgentur,itaetiamui  _ . 

«jis utcortigantur  fuffragari foletoratio iuftorn.  "J”®- 
Stcphanus  abbas  ordinisCrandimontcnfis inftu.  Sione 
eutor,dum  montis  Moretifqui  eft  in  Aquitania)  Strphan* 
Iblitudincm  incolerer, pro  milite  quodam,  ut  flagi  abbas 
eiff  in  quo  obftinarior  uidebatur  dimitteret,  ora- 
tiir.Hinc  ille, qui  neq?  iam  ab  eo  dcfiftere  fe  poife, 
necp  fi  poffet  uelle  dixerat,  repente  mutatus  pecca 
tum  fuum  fleuit,uitaimp  correxit* 

L,  V P I Senonum  archiepifcopi  oratio, quof* 
dam  ex  clericis  mulierum  libidinibus  deditos,  ad  Lupus  epf 
continentiam  adduxit.Quoftp  dudum  meretrici-  lc0Pw 
us  amor  graui  odio  inter  fe  diffidere  fecerat,eos  il- 
looratice  confcientiacftiroulus  ad  poenitentiam, 
petnitentt*  ad  «itatis  ftudium  egit  r Conuerfi® 


A 

• «bal 


>-/. 


I 


DE  ORATIONIS  VIRTVTE 

igitur,ueniamqi  peretibus,tam  facile  prxfulispfr' 
cras  indulfit,rp  ardenter  ut  coucrtcrenf  orauerac» 
ECONTRA  Geraldus caftitaris cultor prx 
Geraldus  cipuusabca defciuififet, fi tentatus ad orationem 
mona-  non  confugififct.  Cum  enim  8C  generis  nobilitate 
chus.  ^diuitrjs  polleret,  atq?  in  cuiufda  uillici  fe  rui  fui 
filiam  oculos  conieciflet,  forma  eius  captus,  an  fe 
* illi  uenereo  amore  iungeretdeliberarc  fecum  cce- 
pir,diu  uoluptas  cum  honeftate  contendit, <3£  tunc 
dem  uicit.Decreuic  puellam  domi  fuarconuemre, 
fed  prius  qua  id  feciffet  orauit  • Vbi  ueroperada 
oratione  illam  adijr,ufq?adeo  fibi  deformis  appa- 
ruir,uc  parentibus  eius  hanc  ipfam  ciTe  quam  ad- 
amauerat,uixcrederet.Iraqt  intadam  relinquens 
ad  fe  redrjt,<96  turpis  propofiri  poenitens,  filiam  do 
te, patrem  libertate  donauir,  ac  deinceps  uixit  cau  > 
tius.Pofltremo  monachus fadus,  meruit  in  catalo- 
go redigi  fandorum.  At  fi  tunc  non  oraiTcr,  ceci- 
difietjfi  cecidiflet,  fortafle  nec  monachus  nec  fan- 
'dusfuiflet.  i 

Anfelmus  ANSELMVS  epifeopus  cum  fratrem  quen 
epi  dam  ex  languore  morti  iam  proximum,  pauitare  * 

atq*  horrore  concuti  animaduerriflet,caufam  ro- 
gauit , 8C  ille  refpondens  duos  ibi  lupos  adcfTc  di- 
xit,rabida  toru itate  terribiles,  minaciterque  rin- 
gentcs,<5C  inde  fe  timere  ne  dilanietur  ab  eis.Tunc 
epifeopus  pro  ipfo  dominum  orauit,  ac  poft  orati 
onem  eodem  fratre  referente  audiuir,feras  illas  be 
ftias  difcelTifle , fugatas  flamma  ex  ore  orantis  iti 
fulguris  morem  promicante . Hoc  demum  reme- 
dio frater  pauoris  moleftia liberatus, ac  fecurior 
fadus  ad  dominum  migrauir.Qua:  res  documen-, 
to  cft,tunc  maxime  nobis  opus  cifc  precibus  fan- 


LIBEg.  n, 

tuorum  eum  eu  ita  decedimus,  nullo  tempore  acri 
us  in  nos  infurgenre  daemonum  pugna. 

NEC  folum  daemones, fed quandoq? etiam ho 
mines  cum  orantibus  cogredi  non  aufos  legimus. 
Sauinianum  martyrem  multos  ad  fidem  Chrifti 
a gentilitatis  errore  miraculorum  operationibus 
conuertcntem,  Aurelianus  imperator  comprsehS. 

• di  iuiTerar,fcd  qui  miiTi  fuerant,orantem  inueni- 
«ntes,timucrunteimanusinferre.  Alrjdeinde  mif 
fi, cum  fimiliterorantcm  offcndiflent,  3C  ipfi  ani- 
mis concidentes , nec  uim  irrogare  aufi,  deprecari 
homine  cceperunt,  uti  fecum  adCarfarem  perge- 
ret.Exoratus perrexit, dC martyrium  paffuseft, 
Profe<fto  etiam  imperatorem  ficuti  SC  impera  to- 
ris miniftros,folaoratione  terrere  poterat  miles 
Chrifti,fcdproChrifto  martyrium  pati  gloriofi- 
us  exiftimauit,quam  terrori  eiTe  inimicis* 

CRIMIN  ATIONIB  VS  quocp  circum- 
uentos, oratione  liberari  poiTe  monftrauit  Albi- 
nus Andagauenfis  epifeopus,  qui  quofdam  tene- 
bricofi  carceris trifti fqualore  obfiros  cernens  fle- 
uit.Et  cum  praefidem  ut  dimittererur,exorare  nui 
Io  modo  potuiileCjdeum  pro  illis  precatus  eR  Fa- 
tifcentecp  carccris  muro  omnes euaferunt,  deo  dei 
cp  fe tuo  gratias  agentes, cuius  precibus  homo  re- 
RidtfSC  lapides  paruerunt. 

MAGN1BONV8  eiufdem loci epifeopus, 
SC  ipfe  fimiliter  r»s  q in  ergaftulis  3C  uinculis  deti- 
nebantur,liberationem  a magiftratu  fruftra  eon-' 
tendit , a deo  aurem  facile  impetrauit . Nam  dum 
Ipfe  a nte  aram  fupplicirer  proliolutus  deprecatur, 
dauftra  laxantur, compedes  ferrei  franguntur,  SC 
ani  uintfi  erant,  liberi  cuadunt,  Icaq?  quos  durus 
* ‘ ii) 


Siuiniz* 
nu  s mar- 
tyr. 


-VN/i. 

■ fi 


Albinus  t 
epifeopus 


Magnibo 
nus  epifc 
copus. 


V|t  DE  ORATIONIS  VIRTVTE 

l'\  magis  <j  iuftus  iudcx  perdere  cogitabar, mifef/cpr 

dis  hominis  oratio  feruauir. 

SED  necp  Lu  pi  T recafini  epifeopi  orantis  uir- 
tupus  tutem  tacebimus.  Attila  duitatem  cius  obfidione 
epifeopus  cjnxcrat  9 cum  jiie  deum  precatus , portas  aperiri, 
hoftem  admitti  iuilit.Ingrefli  omia  ex  replo  euer* 
furi  putabantur, rec^a  pcrcranficrunt,  ac  ueluti  g 
folitudinem  iter  facientes,  nihil  prorfus  hoftiliter 
egere, nunquam  armata  manus  minus  nocuit,  fu 
rfs,quam  tunc  ifti  alienis.  Quid  multat  Lupus  lu- 
pis omnibus  rapaciorem  tyrannum , non  bellan- 
do , fed  deo  fupplicando  a lc  repulit  procul  ,&fpc 
praedae  f ruftra  tus  eft. 

VANAeft  ergo  fentenda  dicentium.Non  uo 
tis  necp  fupplicqs  muliebribus  auxilia  deorum  pa 
rantur,  uigilando,  agendo,  bene  confulendo  pro* 
Pfalm  «6  fpsre  omnia  cedunt.  Nifi  enim  dominus  cuftodie* 
A ni  anus,  ritciuitatem,fruftra  uigilant  qui  cuftodiunc  eam. 
epifeopus  Quod  etiam  Aniam  Aurelienfis  epifeopi  exenz. 

' pio  probari  poteft.Hic  enim  Gothis  Aurcliu  ob- 
fidentibus,una  cum  fuis  clericis  de  mumipfo  fan^ 
«flos  dc  fancflas  omnes  inuocans,letanias  decanta- 
bat. Sacerdos  autem  unus  excaptiuis,quemne 
captiuitatis  quidem  iugum  a procacitate  oris  coer 
ccre  poterat , cum  forte  m acie  urbi  proxima  uer 
faretur, uoccm  intedens,ut  ab  omnibus  audiri  pof 
fer.  CafTa , inquit , fpe  duceris o Aniane,fi  uerbis 
abigi  poiTe  aduerfarios  credis , eaedem  precatioes 
ualidioribus  etiam  urbibus  nihil  profuerunt.Hfe 
di&is  corruit  exanimus,  nec  ultra  quicg  eil  prolo 
cutus.Poft  hxc  barbaris  oppidum  inuadentibus, 
dita  uis  aqux  de  caelo  cccid it,ut  coacfli  fint  dimiiTaa 
oppugnatione  in  caftra  fc  recipere * Sic  mifcricorg 


' r J*-  . 71 


LIBER  Jf«  t}| 

fuftus  dominus  fiintil  9C  oratibus  affuit,3£oni 
tionum  uirtuti  detrahentis  ultus  cftfcelus. 

SI  QV  IS  igitur  quo  facilius  dei  grariatneon 
• cilict,dc  fandos  coctu  deligere  fibi  patronos  opta 
uerit, utatur  quibus  uolct,id  eft,  fiue  illis  qs  pracci 
puos  putat,fiuc  illis  quibus  hoc  priuatim  a domi- 
no indultum  legimus,  ut  aduerfos  cafus  eorum,  <] 
fe  inuocauerint,aut  imminentes  repellant, aut  in- 
cidentes leuent . Huiufce  autem  praerogatiuae  hi  - 
* funt.Honophrius  monachus,  cuius  in  uaftiiTima  Hono- 
Aegypti  cremo  defumfti  animam  ab  angelis  ad  phriur. 
caelum  ferri  uiditPafuncius  abbas.  Decem  millia 
martyrum , qui  apud  Alexandriam  pro  Chrifto  Srcrni 
omnia  pene  Chrifti  tormenta, fibi  ab  impijs  illata  ‘J"ar 

conftanter  fuftinuerunt,Niceta  martyr  Maximi-  Niceta’ 
ani  Nicomediae  regis  fflius,qui  6C  fupplicijs,#  pa  roartyr. 
tri,a  quo  ea  paiTus  eft  fuperftes , populum  ante  in 
idolis  mortuum  docendo  reuiuiTcere  in  Chrifto  fe 
cit.  Venerandus  martyr  Trecafrj  paiTus, qui  de  fi-  Veneran- 
de ab  angelo  meruit  inftrui,&  a Chrifto  ad  fhiuU  dus  mar- 
um Sequanam  fibi  apparente  baptizari, cuius  in.  *yr» 
terfecfti  fanguis  intertc&ori  fuo  Caefari  Aurelia- 
no illitusjut  beneficium  referret  proiniuria , ocu- 
lum amiffum  reparauir.  Veneranda  uirgo  et  mar  veneran- 
tyr , qux  in  Gallia  Chriftum  praedicando  multos  ^ 
una  fecum  ad  palmam  adduxit  martyrij  ,A  nto- 
«tio  imperatore  ecdefiam  perfequcnte.Catherina  Cathetis 
uirgo  oC  martyr , per  quam  dei  fapientia  modi  fa  na 
pientes  uidt , oC  cuius  corpus  dc  Alcxandria , ubi 
pro  Chrifto  paiTa  eft,ad  montem  Syna  angelicis 
«nanibus  translatum  dicunt , ut  nemo  dubitet,  cS 
gnultn  poiTe  in  caelo, quaerte  honorata  eft  in  terris.  Maria 

'SED  profc&o  inter  fandos  fan&asq*  omnes, 

’ I ^ 

» — - 


H* 


DE  ORATIONIS  VIRTVTE. 


ut  primum  apud  deum  locum  obtinet,ita  pr/orfn 
uocari  debet  regi  na  cadi  gratia  plena, benedicta  in 
mulieribus,  Maria  uirgo , Maria  fimul  3C  mater, 
cuius  immaculatus  & intacflus  uenter  fpiritufan- 
cflo  repletus  edidit  faluatorem  mundi.Nihil  certi* 
us  fperatur,largiu8  tribuitur,  tutius  conucrfatur, 
quam  quod  ipfa  pro  nobis  popofcerit  filium . An 
quicquam  maternis  precibus  non  gratificaturum 
- credimus,  querneum  deo  patre  lege,  quae  matres 
honorari  iubet,fanxilTe  feimuse' 

NVNCnea  propofito  difcefliiTe  uidear,  quatl 
f ceminse.  tum  foeminae  quoqt orationum  ui  efficere  potuc- 
• rint,  breuiter  expona , quibus  nihil  obftitit  fexus 

fragilior, quin  parcum  uiris  meritum,  <5^  xquam 
mirabilium  faciendorum  poreftate  adipifeerent, 
Anna  EI-  ANNA  ELCANAE  coniunx  diutinae 
anae...  flxtilitausopprobrtum,  cum  deum  oraiTer,foecuQ 
i.  Reg«. i ditate  compenfauit  Genuit  primo  Samuelem, ge- 
nuit deinde  filios  cres.duasq*  filias.  Phenenna  ue- 
ro  altera  Eicanae  uxor  conforti  fuae  femper  inferia 
fa,  pofl:  fu fceptos liberos  parere defrjt,  8C  in  idem 
uitium  quod  illi  petulanter  obijeere  confueutrat, 
i,Reg3.2  jpfa  jncidir . Deitiq*  fterilis  peperit  plurimos,  8C cj 
multos  habebat  filios  infirmata  cft.  Vitio  enim  fts 
perbiam,  orationem  fequitur  gratia. 

I V D I T H in  humilitate  cordis  deum  preca- 
ta, tantum  audacix  concepit, ut  a Bethulia  ad  ho- 
ftes,qui  eam  obfederat,  egreiTa  inter  tot  millia  mi 
litum  armatorum  Holophernem  ducem, qui  lana 
Giliciam , Mefopotamtam , Syriamque  deuice- 
rac, ipfa  dC  fola  SC  inermis,  Sc  mulier  interime— 
ret, interempti  caput  abfcinderet,abfcifum  fcu 
cum  in  urbem  ad  fuos  referret,  Um  feruitutia  i\u 


Iudith. 

Iuditb.n. 


> 


LIBER  JI.  * i* 

gum  Ifraelitarum  imminebat  ccruicibus,  omnes  *. 

iimul  uno  die  una  Iudith  liberauit.Nunquam  tan 
tum  facinus  perpetrare  potuiffet,nifi  prius  perpe- 
trandi facultatem  a domino  precibus  obrinuiflec» 

QVID  de  Sufanna  dicam,  quae Iudicum  len- 
tentia morti  iam  addita  exclama  uit  ad  dominrr,  Sufanna, 
SC  dominus  exaudiuit  uocemipfius.  Spiritu  quip  Danni.ij, 
pe  Daniclispueri  fufcitauit,qui  malignos  accufa* 
tores  falfitarie  conuidlos  talionem  fubire  compu- 
lit,plebe  illos  ijfdem  ipfis lapidibus  obruere,  quos 
in  Sufannamapprachederat.  Duo  erar,fe nes  erat, 
presbyteri  erant , numerus,  acta8,dignitas,uerbis 
fecerat  fidcm.Nifi  inuocatus  praefto  affiiiffet,  qui 
manifeftatoccultacordium,  pudicitia  infamiam, 
innocentia  necem, paiTa  fuiiTet. 

ET  in  Barbara  quidem  uirgine,ut  conilas  fart  Bari,ara 
dtac  trinitatis  confeifio,  ita  efficax  fuit  pro  nccefli-  ^ 

rate  deprecatio.Dum  enim  infidelem  8C  iratum  fu 
geret  patrem , 6C  fugam  praerupti  montis  crepido 
inhiberet,orauit  dominum  ac  protinus  illo  in  quo 
liacferat  faxo  in  aduerfam  paris  altitudinis  partS 
fe  inclinante  euafir,ncc£  tamen  tanto  miraculo  in 
clinatus  eil  impius  pater,  ut  uel  ficelapfam  quaere 
receifaret.Proh  nefas.Paterpcrfequitur,faxa  mi* 
ferantur,  dC  adinuocationem  Chrifti  montes  mol 
iefcuntjliominisinfidelitasobduratur» 

A D Radegundis  Clotarrj  Gallorum  regis  uxo  R-adegun 
ris,fed  magis  Chrifti  ancillae  orationem,ferreae  pe  du 
dicaeeorum  qui  in  uinculis  publiciserantjContri- 
tge  funt,  illi  abfoluti . Sic  3C  nos  orare  oportet , ut 
r peccatorum  noflrorum  nexibus  liberemur,  8C  li- 
berati deo  gratias  agamus  dicentes.  Dirupifti  dne 
uincula  noftrajtibi  facrificabimus  hoftia  laudis,  Pfalm.  n; 


ip  DE  ORATIONIS  VIRTVTE 

Etifabcth  EBIZABETH  uidua, &ipfa  quidem  tew 
■idua,  gia  progcnies,fed  melius  regnas  cum  Chrifto,  pm 

iuuene  quodam  feculi  uanitatibus  dedito  oralTc 
dicitur , qui  continuo  nouuminduens  hominem, 
feculi  huius  amorem,  in  amoremconuerric  Chri- 
fti,religiom'sr^  fufeepro  uoto  ordinem  fran^Mi* 
noije  fubijc.Et  ingenue  confefluseft , fe  illa  orantq 
ita  intimis  ftagraiTe  pcordijs,  ut  ardori  remedium 
nullum  inuencrit , donec  uitam  mutare  dccrcuir» 
Lucae,  ix.  Ad  eius  ergo  orationem  dominus  ignem  mifitin 
terram,&  quid  uoluit  mfi  ut  accendat? 

THEODORA  Romana  Sjfinqconiunx, 
Tncooo-  a Qcmcntc  pontificeconuerfa  , <5£ob  hoc  a ufra 
infideli  odio  habita^)  conuerfione  cius  orauit , 3$ 
exaudita  eft. Petrus  apoftolus  oranti  apparens,^ 
finium  precibus  cius  a domino  concefTum  nunti* 
auit.Hinc  demum  depofitoerrore  SifiniuSjChri- 
i.Corin.7  ftianitatem  accepit,#  uir  infidelis  ^mulierem  fi. 

~ delem  faluatus  fuit.  Non  illum  fuafionibus,  non 
argumentiseft  aggre  fla,  ne  gu  icaris  animi  horni* 
fiem,dum  lenire  nititgrauius  irritaret.  Tacira  do 
jr.  minum  rogauit,#Iupusinagnnmutatuscft,fa 
1 «4*.  ftacp  funr  praua  indire<$a,#afga  in  uias  planas» 

Oratioes  QY  * ^ m 132  au  te  tm  uirium  ineflfc  orationis 

ab  Ange-  bus  fan<£oi*,cum  hae  ufcpadillius  folio  auresqr  g. 
lis  oHeru  ueniant,cj  quodeurp  uult  facit  in  cxlo  6c  in  terra? 
eur  deo  Angelus  ad  Tobia,ego>inqe>obtuli  orationem  tu 
Tobi  .ix  am  domino.Ec  in  Apocalypfi  dicitur. Afcendit  fu. 
Apoca  s mus  incenforum  de  oraeioibus  fan&oijt,  de  manu. 
Wdnwjs  angeli  coram  deo.Sancfli  orant, angeli  miniftranr» 
Deus  dat  gratia.Qui  facit  mirabilia  folus,'er  cui* 
potentiam,fapicntiam,  bonitate  admirarilicct^icS, 
prxhcndcrc  non  Ucec, 


/ 


r 


LIBER.  II,  t)y 

De  tentarfonibus  tempore  ora 
tionis»  Cap*  III. 

QV  O N I A M utro  orationes  arma  funf» 
quibas  proftcrnitur  omne  diaboli  robur, ic 
circomaligni  fpiritus  interdii  orantibus  no 
bis  impedimenta  ftruunt,  ut  uel  torpeamus  perte 
fi,uel  territi  obmutefcamus,ucl  uagis  cogitationi 
bus  abduefti , uerba  quae  penficulate  ruminanda 
funt,CQntemprimeffutiaiiius,fimiles  ebrijs,q  (x~ 
pe  multa  quidem  loquuntur,  nec  tamen  quid  lo-  i 

quantur  fatis  fciunt.Detegamus  nunchuiufmodj 
* inimici  dolos  at<$  infidias , fan&ornq*  in  cauendo 
induftriam  fimul  confideremus, ut  hos  imitando,  _ \ 

illos, qui  neminem  nifi  uolentem  uincunt, floccifa 
Cere,atqi  contemptui  habere  pofTimus. 

S V LP I T I V S Bituricenfis  epifeopus, dum  Sui  pieftss 
nodlurnis  precibus  incumberet,  horrendos  circa  epifcopM 
fe  llrcpitusjuoccsqptcrribilcs  audiuir,  neqp  tamen  Pial..JU4* 
aut  lococeiTit,aut  orare  defijt>  donec  fedatus  eft  tu 
snultus.  Qui  enim  confidit  in  domino,  ficut  mons 
Sion  non  commouebitur  in  aeternum,  par  terrori 
frit  atqt  dicet.Si  cofiftant  aduerfum  me  caftra,  no  pfa]m,2< 
timebit  cor  meum.Si  exurgat  aduerfum  me  prae'  4 

lium,in  hoc  ego  fperabo. 

QVI  Sui  pitium  terrere  uolebant,  idem  M^xf  Maximus 
nn  monachum  {qui  poftea  Rhegienfisepifcopus  monacb* 
.4  uit)feducere  conati  funt.Na  cu  notflu  ad  litt^pcef 
fifTet  ut  orarei(monafterium  em  non,pcul  a niari 
erat)  uidit  naue  applicuifle,a  qua  dcfccdetes  nau- 
tx,ipfum  reuerenter  adierunt, atqt  laudibus  attoi 
iere  coeperunt,  quod  fcilicet  fama  eius  uf<$  adSy- 
ii»  fines  perucaiiTc^quod^  multi  cum  uiderc  do 

i v 


,jj  DE  TENTATIONIBVS  TEMPORE 

fiderarent,quod denicjt  fi  illo  proficifci  ueller,falutf 
plurimis  foret,  dC  fi  riiodo  fecum  ire  difponerec,  fe 
tam  in  rem  paratos  efie,  pro  lucro  habituros,fi  ta 
lem  uirum  ueherc  fibi  contigiiTer.  His  inanis  glo- 
riae offucias, diaboli  calliditas  nitebatur  fubuerce- 
re  hominis  mentem,  ut  qui  in  orado  humilitatem 
imitabatur, publicani  pectus  percudentis,  iam  ta 
dem  imitaretur  iadianriam  pharifxi  fefe  arrogati 
ter  efferentis.  Attamen  Maximus  antiqui  hofiis 
_ captiofas tendiculas, circufpedo  fagacitj? animo 

percipiens, pofiris  in  littore  genibus,  ficuti  propo- 
fuerat  orauit . Et  ftatim  auerfi  funt  erubefcenrcs, 
qui  dixerunt  illi  euge  euge . Difcamuseiusexcm- 
pio  cauere  adulantium  adopertos  delinificis  fer- 
monibus  dolos , mellecg  circumlita  uenena , cum 

p etiam  Salomon  praecipiat  dicens.  Fili  mi  fi  te  ladfca 

r ouet.i.  uerjntj5eccatores>n€aCqUiefcaseis> 

LAVNONIARICO  abbati Carnotenff 
Launoni-  noftu  oranti, lucernam  rer  a daemonio extin<$am 
aricus  ab-  fuiiTe  ferunt,  8C  ter  ab  angelo  rurfum  accenfam* 
bas.  Noenim  paflus  eft  dominus, illum  deridiculi  gra- 

tia in  tenebris  derelinqui,qui  orando feruiebat  lu 
ci.Quoniam  deus  lux  eil,<3£  tenebrae  in  eo  no  fune 
i.Iohan.i  yjj^  Quidtuncfolarij,  quidgaudfjccepifTeLau- 
noniaricum  dixerim^cum  pro  fe,contra  nequitiae 
fpiritn,ftare  dominum  uidcrer.Potuitlactuscon- 
cinere  Dauidicn  illud.Quonia  tu  illuminas  lucere 
P/almo.iy  nam  meam  domine, deus  meusillumina  tenebras 
meas.In  te  eripiar  a tentatione,&  in  dep  meo  traf 
grediar  murum.  .5, 

-ieonard’  JLEONARDO  Gorbiacenfi monacho otU* 
monach  t^fcrpens  a pedibus  in  finum  ufque  furfum  uer- 
fus  reptamc,quem  quidem  ille  ufrcadco  nihil 

y • ' ... 


ORATIONIS  • LIBER.  II. 1 

pauit.ur  immobilis  permanerer,  donec  precum  fi 
Hem  fccir.Quineriam  peraeffrs  precibus,  ultro  fefe 
peftiferae  belli*  ingerebat  dicens, ne  facere  differ- 
ret quicquid  faciendi  facultatis  aduerfusipfunia 
domino  accepifler.Sed  illa ficuti  orantem  non  ter., 
ruit , fic  etiam  omnia  pati  paratum  minime  laefit. 
Quocufquifq?  uel  uifo  tantum  iuxta  fe  ferpete,  no 
continuo  trepidus  exiluiffet.  Ac  Leonardusctia. 
intra  gremium  illabcntecontempfit.Curica^  ni- 
fi  quia  uerumeft,quod  in  Prouerbijs  Salomo  ait. 
Fugit  impius  nemi ne  perfequente.luflusautem 
quafi  leo  confidens  abfcfc  terrore  erit. 

SERPENS  autem  ille  antiquus,  qui  fraudu 
lentis  pernitiofisqt  (uafiombusfeducere  mortales 
non  celTat,ne  utiquam  decipere  potuit  humillimu 
precatorem,  fidiltimumqp  dei  feruum  Fracifcum  , 
Qui  cum  die  quodam  prolixius  oraret, audiuitda 
mantem. Francifce  poenitentibus  ignofeit deus, 
non  fe  tam  pertinaci  fatigatione  conficientibus. 
Agnouit  in  uerbis  dolos,  dC  ficut  cceperat, orando 
perfeuerauit,atqp  etiam  ad  perferendos  pro  Chri- 
fto  labores  magis  exarfit.  Sciebat  enim  inimici  co 
filia,fempcreofpe(ftarcutfallanr,nunquamutdo 
ceant,fcriptum<^  effe.Nc  defideres  de  cibis  cius, in 
quo  eft  panis  mendacij. 

RVRSVMtamen  humani  generis  perpetui 
hoftes,  quoniam  fraudulenta  indurtioe  nihil  pro- 
fecerat , terrificationibus  aggredi  illum  decerntit. 
Dumcp  ipfenofte  quadam  precationi  operam  da 
xet,fuper  te&um  domus  immaniter  ftrepere,  arejt 
horribiliter  mugire  coeperunt.  At  ille  intrepidus 
exurgens.  En  affum,  inquit,  nequiffimi  fpiritut, 

«cnice  cxckccc  in  mt  quicquid  uobis  permiffum 

• - 


fii 

' i 

i 

* v*. 

-C 

Prouer.ff 

Frandfc* 

Prouer.ij 

Idem. 


*4»  t>t  f ENTATIONtBVS 

eft.Quod  fi  coipus  hoc  uerbcrib?  affeceritis,  quid 
aliud  quam  uindicabitis  mcdc  aduerfario  meo* 
His  duftis  confufi  difcefierunt.Ulead  preces  deo  g* 
foluendas  redijt, nullis  tenrationibus  cedens,  fcdfl 
dutiam  habens  in  domino  fcmper, 
CAETERVM  netpficfuperatafaranaefai 
abitas  conquicfcere  potuit,  ireipque  orati  illi  plua 
etiam  molefti* , intulit  tadta  fuggeftione , quam 
intulerat  manifcfta  infeftationelntimo  nanque 
- medullarum  titillatu,cogitarionem  ei  libidinis  ex 
citault,at£p  ille  intermifla  precatione  repente  ex* 
urgens , uiolentum  mentis  motum  dura  corporis 
flagellatione  repfljt,uena^q?  calefccntium  pruri- 
tum, femet  in  gelida  niue  nudum, pfternens,extin 
xit . Hoc  enim  eft  genus  illud  quod  non  encit,  nifi 
M«rc.f.  p orationem  8C  ieiimium. 

* HIS  iam  didis  exemplis  Agathonis  abbatis 

abSr  fen«ntia,pbari  poteft, qui  interrogatus.  Cui  nam 
fpiritalium  actionum  plus  laboris  inefletfPreca- 
fioni  refpondit. Quoniam  pcationis  tempore,  ipfe 
nequam  fpos  plurimum  nobis  ncgocij  exhibet^ 
Uunc  agre  oppugnans,nunc  occulte  infidians,  mo 
« ..  disq*  omnibus  enitens,  ut  confundat  depeantium 

snentes  atq*  conturbet,haud  ignarus  quanti  apud 
deum  momenti  fit, conftans, continua, pcrfeucras 
humiliter  orantis  intentio. 

De  contemplatione»  Cap.  IIII. 

SATI  S haec  de  oratione, nunc  res  ipfa  pofcc- 
re  uidetur,ut  gradum  faciamus  ad  corcmpla- 
tioncm. Prius  enim  orandum,deinde  comem 
piandum,  ut  cum  gratiam  impetra uerimus,  tunc 
•tonum  in  cubiculum  introducamur  regis,  tam  ts 


LIBER  II.  HI 

tfto  mentis  obtutu  confiderattiri  maieftatt  m glo 
rise  illius,  cuius  potentia  nihil  potentius,fapientia 
nihil  fapientiu8,bonicate  nihil  melius , aeternitate 
nihil  prius, nihil  pofterius,ne(B  efle,  neg*  excogi- 
tari poteft. 

HVIVSCEMODI  meditationum  alti- 
tudine abforpti, quidam  ita  obftupeicunr,ut  feni*  - 

fibus  corporis  alienati  f quod  Graeci  cxtafin  uo- 
cant)  mortui  magis  quam  uiui  uidcantur.Sed  in- 
ter  im  animus  caeleft/um  uifione  fruitur, diuini  lu- 
minis dulcedine  pafeitur,  reuclationcs  quandoqr 
accipit  myfteriorumdei. 

SIC  credimus  Abraam,Tfaac,Tacob,cum  deo 
collocutosfuturorum  noticiamrecepiiTe.Moyfcn  Abnm 
etiam  praeteritorum  Js  enim  munda  a deo  in  prin 
cipio  creatum  uere  didicit , SC omnibus  palam  fe-  jJ™ 
cit.  Sic  praeterea  Dauid  uerfu  oracula  cecinifle,  de 
quibus  gloriatur  dicens*  Incerta  8C  occulta  fapien  pfajn,f0 
tiae  tuae  manifcftafti  mihi.  Sic  deniq?  Ifaialeremi  prophr 
am,Ezechielcm,caeterosqt  prophetas  omia  in  fpL  uromnef 
ritu  haufifle,quae  quondam  ad  populum,nunc<p-. 
fpera,nunc  aduerfa  uaticinantes  effuderunt.Senw  - ..  ?* 
per  enim  de  deo  cogitantes,  digni  habiti  funt,  qui 
cum  deo  etiam  Termones  mifcercnr , SC  (ut  ait  fcrl 
ptura)facic  ad  faciem  loquerentur.  Latius  conte- 
piationis  eorum  typicaeuifiones  reuelarionesq*, 
modo  a nobis  enarrari  pollent, nifi  omnibus  fatis 
notae  forent,&  ab  ijs  qui  fub  lege  erant,ad  eos  qui 
fub  euangelio  fuerunt, noftra  feftinaret  oratio. 

DE  Simone  Petro  in  Atfbs  apoftolorum  tradi  Petnu  •. 
cum  legimus , quod  cum  in  ccenaculum  circa  ho-  yoftolm 
ram  Textam  oratum  afcendiiTet,cecidit  fuper  cum 
metuis  wciTuf|  &uidit  caelum  apertum*  & inde 


f 


? Wl  DE  CONTEMPLATIONE 

uasquatuorinitijs  fubmitti,  immundis  a nfmal^ 
bus  plenum,  fed  quae  a deo  mundata  dicerentur* 
Ex  quo  fignificatumeft  gentiles  quoq?,  qui  plane 
immundi  errorum  inquinatione  erant,  per  fidem 
euangelicae  ueritatismundandos,&ecclefiaegre 
snio  excipiendos  eile , ficuti  6C  Iudaeos.  Quoniam 
Ibidem»  non  eft,  inquit,  perfonarum  acceptor  deus , fed  in 
omni  gente  qui  timet  eum, dc  operatur  iuftitiam, 
acceptus  eft  illi. 

Paulus  PAVLVS  apoftolus  raptus  ufep  ad  tertium 
apoftolus  caelum , utrum  in  corpore  an  extra  corpus  nefeir» 

2. Cori. n.  deus  fcir,audiuit  arcana  uerba , quae  non  licet  ho- 
Kom.u.  mini  loqui . Hinc  demum  in  illam  prorupit  uoce*  , 
£ O altitudo  diuitiarum  fapientis&fcientiacdci,?) 

incomprachenfibilia  funtiudiciaeius,S£inucfti~ 
gabilcs  uiae  eius . Quis  enim  cognouit  fenfum  do* 
snini,autquisconfiiiariuseiusfuir^autquisprior 
dedit  illi,££  retribuetur  etfquoniam  ex  ipfo  dC  per 
ipfum,  8C  in  ipfo  funt  omnia,  ipfi  gloria  in  feciria,- 
t . . , Amen. 

IOHANNES  apoftolus, fui,inqt,  in  fpiritti 
lohannes  dominica  die, <5^  audiui  SC  uidi,  ea  utiq?  q in  App* 
apoftolus  caiypfj  commemorat.  Quorum  prarftantiam  di- 
Apoca.i»  ||US  Hieronymus  admirans ait,  Apocalypfislo- 
hannis  tot  habet  facramenta, quot  uerba.Parum 
dixi, in  ^bis  fingulis  multiplices  latent  !ntellige^-,' 
tiae,  8Cp  merito  uoluminislaus  ornis  inferior  eft* 
APOSTOLICI  quoq?  uiri  caelum  ipfum 
animo  tranfcendentcs,&  uiderunf,&:  praedicaue-. 
Anthont-  runt  multa,  non  mediocri  admiratione  digna.  An 
us  abbas.  t0nius  abbae,dum  feculi  uolupratum  malignasil 
le&ationes  fecum  confiderat,totum  terrarum  or*  „ 
bcmlaqucis  refertum  uidifte.dicitur,  Quae  res  no- 


4 


I 


LIBER.  II. 


141 


fie  aperte  nobis  indicat,in  quantis  uerfemur  u itx 

periculis^ qui  quotidie  incer  mortiferarum  cupidi 

carum  tam  multiplices  pedicas , ueftigia  figimus. 

Quod  fi ijs  nolumus  im plica ri,meditanda  1'unt  cx 

Jeftia,relinqueda  terrena , contemplationis  alis  ad 

fuperna  euolandum,  inferiora  dimittenda  atq?  co 

temnenda . Qui  fic  agunt  fecuri  funt.  Et  de  illis  in 

Prouerbijs  dicitur . Fruftra  iacitur  rete  ante  ocu- 

, Bomiciu* 

Jos  pennatorum. 

BONISCIVS  AruernenfisepifcopuSjdum  cp  °^u< 
ito&u  in  ecdefia  meditationibus  inuigilat  diui- 
nis}eccepulchram  utluna,eleAam  utfol,beatam 
virginem  Mariam  uirgineis  choris  comitatam  ad 
fe  uenire  uidet,  iulftts  miflfam  celebrat,  indumen* 
tum  miri  candoris  ab  ipfa  dei  genitrice  fibi  obla- 
tu  accipit.  Vifio  abrjt.  Ille  ad  fe  reuerfus  infomni-  , 
vmfuifle  putabat,donecidipfum  indumentum  iu 
xta  fe  iaccre  confpcxir,quod  adhucextare  dicitur, 

SC  cernentibus  rei  fidem  facerc,ncmine  deprcchen 
dente,neqrlini,neq?  texturae  genus.  Magnum  fu- 
it  tale  munus  accepiffc , fed  maius  tali  fpc&aculo 
intcrfutfife,<S£eius  uifionis  dulcedinem,  qua  nunc  v 

icimur  in  caelo,guftarecepilTe  in  terra. 

ROM  V ALD  VS;abbas  ordinis  Camaldu 
enfis  autor,cum  ad  Sutri)  motis  monafterium  de* 
tieniflet,6£  ibide  miflam  celebraret,  aliquadiu  in 
«xtafi  raptus  ftetir.Poft  haec  Pfalmorum  effici  me 
ruit  expofitor,quorum  paulo  ante  ne  letforquidc  _ 
fatis  idoneus  fuerat . Dum  enim  ipfumdci  uerbn 
(quod  tunc  manibus  contrc<flabat)intentius  con- 
fiderar,  fandorum  utrboijt  percipere  meruit  ana- 
gogen, latcntemtg  fublitera  fenfum . Plurimoru 
annorum  ftudium  ad  tatum  diuuinsecrudittonia  ' 


•u 


14«  DE  CONTEMPLATIONE 

profe&um  nunquam  illum  cxtuliflet , ad  quantti 
die  una Chrifti  perduxit  contemplatio. 

Augufti  AVGVSTINVS  Hipponcnfis epifeopus, 
philofophiae  Chriftianx  affcrcor  egregius, du  fan- 


Vr- ~ 


rus 


«pxfcopus  trinitatis  myfterium  folus  in  cubiculo  fedens 
. contemplatur,ita  a feipfo  abfcefferat,  ut  a mulie> 
.re  quae  illum  quadam  de  re  confidere  uehementer 
> cupiebat,  faepius  interpellatus  nihil  refpondcret* 
imo  ne  refpiceretquidem.MuIicrdeniq?  quiafe 
contemptam  putauit,abijt  triftis.  Poftcro  autem 
die  cum  eum  in  ecclefia  miflam  celebrantem  audi 
rer,in  fpiritu  rapta  uidit  de  trinitatedifputantcm, 
atqtaudiuit  iccirco  fe  illum  dic  hefterno  fruftra  g 
dem  adiiTe , quod  eiufmodi  meditatione  occupa- 
tus  ipfam  necp  uiderc , nec#  omnino  fentire  potU4< 
« iflet.  Ac  proinde  neredire  dubitaret,  redijt,  Sc  qd 
petierat  con filium  fine  cuneatione  accepit.Maio 
x xicy  deinde  reuerentiae  habere  hominem  ccepir,  cjr 
; ' . v ante  habuerat , cum  talia  de  illo  fibi  u id  er  e conti- 
giffet.  Quid  igitur  mirum,  fi  tam  copiofe  ramque 
argute  de  trinitate  fcripferit,qui  mente  fic  abftnt 
ea  trinitatis  facramentum  fuerat  contemplatus* 
Ted  nec  contemplando  tantum  appraehcndifrer,ni 
fi  ut  appraehenderct  pie  prius  ac  iufte  uiueudo  df„ 
gnuseuafiilet.  Vitae  fandita  re  mer  itum  fibicom 
paret,  qui  uult contemplatione  proficere.  Scriptui 
eft  enim. Homini  bono  in  confpe&u  fuo,dcdit  des 
lis  fapientiam  et  fcientiam  et  laetitiam. 

QV  A quidem  bonitate  praeditus  diuus  Hiero 
ftymus  tiymu8,meruit  etiam  ipfe  fpiritalis  com  templa  tio 
nis  ingentem  et  ineffabilem  haurire  dulcedinem. 
In  eo  quippe  libro  quem  de  uirginitare  feruand* 

' «didittPoft  mulcas, inquitjlachrymans,  Poftcado 


'K 


Hiero- 


• 


, f.  \ 

'-Si' 


LIBER.  It,  • " »4f 

Inhaerentes  oculos, nonnunquam  uidebar  mihi  In 
tereffe  agminibus  angelorum,#  laetus  gaudensqt  cantico.i 
cStabam.  Poft  te  in  odore  unguentoi*  tuoi*  curre 
snus.Btad  ujrgines  deo  dicatas  feribens  ait, Exper  Pfalm.u* 
to  itaq?  feni  deUote  confulenti  credite  fili*, fi  femel 
guftaftis  quam  dulcis  eft  dominus,ad  quem  acce- 
dentes lapidem  uiuum,ab  hominibus  quidem  re- 
probatum^ deo  autem  ele<ftum,poteritis  ab  eo  il 
lud  audire*  Venite  et  oftendam  uobisomne  bontr, 

SC  tuncoftendct  uobis  talia,  qualia  non  nifi  men-  £xodi.|j* 
tesaiTuet*  norunt . Scio  quid  loquor  chariiTim»* 

Nam  ut  meam  infipientiairi  loquar,ego  homun- 
culus fic  abie&us , fic  uilis  in  domo  doinini  * ad- 
huc uiuens  in  corpore , angelorum  f*pe  choris  in- 
terfui , de  corporeis  per  hebdomadas  fuftenta- 
tionibus  SC  nutrimentis  nihil  fenticns,diuitlguf 
fionis  intuitu . Poft  multorum  forte  dierum  fpa- 
cia  pr*fcius  futurorum,  redditus  corpori  flebam. 

Quid  ibi  manens , felicitatis  habebam , quid  ine- 
narrabilis delegationis  fentiebam , teftis  eft  ipfa 
trinitas  quam  cernebam, nefeio  quo  intuitu.  Te- 
ftes  funt  dC  ipfi  beari  fpiritus  qui  aderant,teftis  eft 
etiam  confcientia  mea,qui  tantis  bonis  ipfe  frue- 
bar,quot  8C  qualia  nefeit  proferre  mollitiescorpo 
ris  mci.Deniq*  fubiungit  dicens.Non  poteft ad  ta  ■*  _ 
txcotemplationis  dulcedinem  cor  fecularibus  ple 
num  negocijs  afpirare,fed  oportet  ut  feculo  moria 
tur , ut  foli  deo  per  tantas  meditationes  Sc defide-  . 
ria  fupernis  inhxrcat.  V nde  granum  frumenti  ca  Iohan.ii. 
dens  in  terram,  nifi  mortuum  fuerit,  femper  fic  fo 
Ium  manet  ut  cecidit,  quod  fi  moritutjfruttum 
plurimum  affert.  Thomai 

THOMAM  Aquinatem tfthoJicx  uerita-  Aquinas. 

k 


#4*  DE  contemplatione 

tislocupIetiiTimum  diiTertorem , dum  de  deo  d/u 
1 - multumq?  cogitat, a folo  attolli,  <5 C altitudine  fere 

cubitali  in  area  pendere  uifum  ferunt . Nec#  dein* 
* . • de  tantae  contemplarionisjru&um  diffimulare  po 

tuifle,uultu  prodente  iucuditatem,  quam  intima 
conceperant  praecordia.Extafiautem  tam  profuti 
da  rapi  folitum , ut  interdum  candelam  accenfam 
tenens, ea  demum  ad  manum  ufq?  confumpta,  fla 
«J*  calorem  non  fenferit.Quem  prorfus  non  fen- 
-jr  . fine,  ijs  etiam  qui  id  facium  non  uiderunr,fidem 

facere  poterant,  non  pauca  in  manu  ipfius  ac  digf 
tisaduftionisueftigia . Qualia  ergo  illa  aut  quan« 
tac  delecflationis  fuifle  dixerimus, quibus  occupa- 
tus a nimus  non  aduertebat  corporis  tormeta , uel 
ad  quse  fefc  mens  erigens, carnis  quoc#  pondus  fc4 

cum  trahere  uidebatur,dumfupinumft;are,&hii 
mum  non  contingere  cogit. 

« NEC  >n  B«nardo< Clareuallenfi abbate  no fa- 

tis  darum  f,'8num  mentis  in  caelo  uerfantis  fuirq. 
ou  4 cum  aliquando  equum  afeendens  fratres  Carruf. 
fienfes  inuifere  perrexiiTet,  Sc  praepofitus  eorum 
ephippio  nimis  decoro  illum  ufum  arguifler,  quas 
rere  a comitibus  coepit,  quale  equi  fui  ephippium 
effet,  nec#  enim  aut  infiiiendo  aut  defiliendo , auc 
etiam  infidendo  animum  aduerterat  quale  foret. 
Iterum  prope  ripam  Laufanenfis  lacus  diei  ite r fc 
cerat.Cump  iam  occafo  fole  ad  hofpotium  diuer- 
tiiTet,3Cfratres  qui  eum  comitabantur.inter  fe  de 
'KV  lacu  ipfo  uerba  ia&arent,  rogauic  ubi  lacus  illefis 
JiTct.Poftquam  audiuit  miratus eft,  fec#  cum  pe- 
nitus non  uidiiTeaiTcruit*  Nec  tamen  mirum.uide 
*,  ri  debet, fi  rem  oculi  cernere  non  potuerint,cui  ani 

mus  non  attenderit, qui  fstpius  quidem  cum  deo* 


#4* 


LIBER.  tL 

jMisin  cum  hominibus  cr at» 

AEQVE  ait*  contemplationis  indicium,  in  Bcnedi^4 
fknedicfto  abbate  mirabilis  uifus  pr*buit.Noc$e  j^bas, 
Jntempcfta  caelum  per  feneftram  intuens  den  ad- 
orabat, quando  lumen  uidit , quo  nox  ipfa  ita  rc- 
fplcnduit,ut  cum  die  pollet  contendere.  Mox  totu 
mundum  confpexitarte  arcj  anguftecSftipatum 
per  exigu*  pilae  inftar.Caelum  quippe  intuens,  fu 
pra  caelum  mente  eue&us  cft,  dc  per  creaturae  coti 
fiderationem,ad  creatorem  ufqj  pcrucnit. Illius  er  • 

go  lucem  quam  animo  agitauerat, oculis  uidit,  dC 
jn  illius  luce  tanquam  in  fpeculo  mundum  uniuer 
fum.Scd  ideo  quidem  tam  paruum, quoniam  tan  Sapien,i* 
quam  momentum  ftaterae  (ut  feriptura  ait)fic  cft 
ante  deum  orbis  terrarum, 3c  tanquam  gutta  ro- 
ris antelucani,quidefcenditin  terram. 

SED  quid  nunc  de  te  patcrFrancifce dicafquS  Frandicf 
cum  tibi  quoq*  adhuc  in  terra  degenti  tua  contu- 
Iit  contemplatio.  Vidifti  fulgentem  Saluatoris  no 
ftri  crucem, uidifti  fandtum  Seraph,a quo  Sera- 
phicus  dici  meruifti . Inde  tibi  lingulari  quodam 
priuilegio  dominicae  crucifixonis  cicatricescorpo 
sraliter  uendicafti,ut  cuius  paupertatem,  manfuc* 
tudinem,humilitatem  fueras  imitatus,eiusetiain 
facratiftim*  paffionis  figna  in  manibus  , in  late- 
re , in  pedibus  referres , dC  cum  Paulo  gloriari 
polles  dicens, CHRISTO  confixus  fum  cruci,  Calata*.* 
triuo  autem  iam  non  ego , uiuit  uero  in  me  Chri- 
flus.Mihi  autem  abfit  gloriari,  nifi  in  cruce  domi*  Calstar.# 
ni  noftri  lefuChrifti,  per  quem  mihi  mundus  cru 
cifixus  eft,5i  ego  mundo.  Egoenim  ftigmata  do-  fljatth,** 
mini  Ief'i  in  corpore  meo  porto  O felicem  feruum  9 

f uidojaiinu8  quinqp  tradidit  talenta, ut  quibusilte 
" r - " 'k  XJ 


■r  ? 


» & 


DE  CONTEMPLATIONE 


perditum  redemit  mundum, hic labentem  rewU  o 
. rarer  eccleliam.  - 

cenunse*  V N G qua  fceminisin  meditado  miracula 
cotigere,uc  inftituti  noftri  ordo  feruer,  referamus* 

M MARIAM  Magdalenam,  cum  in  folitudi* 

m edale-  nc  secatem  a2crct » ftacucis  diei  horis  fupra  cselunt 
Wi6  ab  angelis  uecftacum  tradunt,  quod  fi(ut  aiunt) ut 

corpore, cum  apoftolus de  fe dubitet, quanti  illam 
meriti  fuilTe  dixerim  i Mirarer  poft  haec  mori  poi 
tuilfe , fi  non  eodem  dic  femper  ad  terras  relatam 
dicerent.Tatillum  temporis  in  illis  aeternitatis  lo- 
cis morabatur,  quantum  competere  poterat  mor 

: tal i.  I n terim  ergo,  etiam  corpore  proxima,  illi  in- 

h«rebat,quemmente  atq?  animo  nunquam  di. 
mittebat , adeo  aflidua  dei  meditatio , prius  carn€ 
ipfiuscaelodignam  fecerat,  quam  terrena  labe  li- 
<r  beram.Ec  fi  tantus  fuit  Mariae  in  deferto  contem- 

plantis frurtus , quanta  efl:  nunc  in  paradifo cum 
Chrifto  regna  n cis  gloria . Tam  ibi  perpetuo  habf- 
tat,ubi  quondam  uel  unius  horae  momento man^ 
l/ife  felicitatis  fuit. 

Maria  Ac  MARIAM  quoc$  Aegyptiacamjquat  urba 
gypdaca.  n*  luxuriae  mollitiem  eremi  afperirate  fregit.Zoa 
stimas  abbas  orantem  corpore  fupra  terram,  fuf- 
penfo  altitudine  ferme  cubitali  uidit  Jcaq*  quan- 
tum olim  per  corporis  turpitudinem  in  profunda 
v perditionis  corruerat , tantum  poftea  per  mentis 
contemplationem  necdum  farcina  carnis  depofi- 
i ta  extolli  meruit,  dum  oraret . Qua  male  cum  Hia 

acflum  erat  cum  dclitrjs  difflueret,tam  deinde  bene 
cum  refipifeere  coepit, 6c in  fenfu  cogitarecircui» 
Ipccflionem  dei. 

EUZABETH  Panonum  regis  fiiiajcuiti* 


IIBER  - JI.  i4* 

fxpe  mentionem  fecimus , dum  fe  fupra  fe  tollens 
cxleftia  meditatur,in  exrafim  abibat,  SC  mere  cer 
nebar,quod oculi  peruidere  non  poliunt, quod  nc 
cum  quidem  cum  ad  fe  rediiTer,  diflimularc  pote- 
rat,tantam  etiam  tacita  facies  hilaritatem  praefe- 
rebar. Eadem  cum  aliquando  nimiolabore  fatiga 
ta  laflaq?  refediiTet,oculisin  cadum  intenciSjfron- 
te  modo  iocunda,modo  rrifti  apparuic.Et  confcf- 
fa  eft  fe  in  nubibus  uidifle  Iefum,  qui  nunc  fe  oft e 
dens  laetam  reddebat, nunc  tegens moeftam.  Deni- 
que ipfum  fibi  dixifle  ♦ Bono  animo  efto  filia,  ego 
tecum  fum.EtferefpondifTe.Ita  domine, tu  mectt 
atep  ego  tecum.Magnum  profedto  diuinae  libera- 
litatis  beneficum,ut  homo  deum  alloquatu  r,ma- 
ius, ut  alloquentem  audiat,  maximum,  ut  una  ctf 
jllo  fit.  Et  tamen  quoties  eum  corcmplamur  nihil 
in  fide  hxfitantes,  quoties  eius  amore  defiderioq* 
inardefeimus , toties  cordi  noftro  infidet . Et  uere 
nobifcum,atc&  adeo  intra  nos  eft, dicere  apoftolo»  x.Corin.e 
Qui  adhaeret  domino, unus  fpiritus  eft.  fciifabeth 

HINC  etiam  Elizabcth  uirgo egregium Co-  uirgo. 
magienfis  monafteri)  decus,  cum  fefecaeleftiu  con 
templaftioni penitus dedidiffet,obftupefacflis  in- 
terdum corporis  membris  ac  fenfibus , diu  ueluti 
exanimis  iacebat . Inde  illi  non  pauca  quae  futura 
erant, diuinitus  reuelata  fuifle  perhibent,folitam- 
qi  beatae  uirginis  frui  colIoquris.Librum  etiam  Q 
uiarum  dei  dicitur,  angelo  didtanre  ab  ea  feriptu. 

Cum  haec  ita  fint,  nonne  paradifum  habuit  in  ter 
Hs,qm  mente  femper  in  caelis  fuit?  Clark. 

CLARA  uirgo  beati  Francifci  praeceptis  im 
buta,dignacj  tanto  magiftrodifcipula, pridie  qua 
natalis  domini  ucnirct,aegrotauit,ncc  licu it  illi  cu 

. k iij 


/ LIBE  Ri  «ff*  ij|;j 

eu9,  Angeli,  Archangeli,  Throni, Virtutes,Pote- 
ftatcs,  Dominationes,  Cherubin,  SC  Seraphin,  8C 
omnis  beatorum  fpituum  concio  gloriofa.  Quem  ApocaP.* 
uigintiquatuor  feniores  in  facies  fuas  cadentes  ad- 
orant.  Et  cuius  maicftatem  uenerantur  centuqua 
draginta  qua  tuor  millia  fignatorum  ex  omni  tri- 
bu filiorum  Ifrael,&  illa  omnis  generis, omnium 
q?  populorum  turba , quam  in  Apocalypfi  dinu- 
merare nemo  poteft.Hunc  omnis  fpiritus  laudar, 
omnis  lingua  confitetur,  huic  omnia  famulantur 
elementa,  huius  nutui  cuncfla  etiam  inanimata  3C  Kom,l4 
omni  prorfus  fenfu carentia, abf($  ulla  tardatione 
parent . Cum  igitur  talem  ac  tantum  cogitaueri- 
mus,  qualis  quantusq?  nec  uerbis  explicari,  necco 
gicatione  poflir  comprached/,  femper  Dauidicum 
illud  occurrac.Scruite  domino  in  timore,  SC  exui-  Pfalmo.i 
ta te  ei  cum  tremore. 

AD  haec,  multum  quidem  nobis  conferre  pote  Dei  bene* 
rit  fuorum  erga  noe beneficiorum  aflidua  iugiscp  f 
meditatio . Ad  imaginem  6C  fimilitudinem  fuam 
nos  fecit, caelum,  terram,  mare  ufui  noftro  fubdi-  *** 

dit.Patriarchas,prophetas,  leges , caeteraq?  multa 
egregia  fane  8c  admirada,  quae  in  uctcri  rcftamen  A;3 

to  continentur,quibus  8C  in  uiam  iuftitiae,et  agni  . 
tionem  fui  plenius  dirigeremur,nobisindulfit.Po 
ftremocum  omne  hominum  genus  primorum  pa 
tentum  culpa  fub  maledicto  deperiret  ,ita  ut  necj* 
lex  ipfa  quemquam  iuftificare  poflct,miferrus  no 
ftri  expandit  pietatis  finum.  Filiumq*  fuum  uni- 
genitum  nobis  mifit,qui  non  uitulorum  aut  hir-  Chnftus. 
corum,fed  proprio  fanguine  nos  redemit,#  Mio.s 
fecit  lucis, qui  fuimus  tenebrarum.  Erat  enim  de-  * 

- «is  in  Chrifto  mundum  rec&iliansfibi.  Pro  nobii 

“ ' k iii)  7 - , • 


tp  , DE  CONTEMPLATIONE 

.s  , \ 

Chriftus  dominus  formam  afiumpfit  ferui,  Difcl 
pulorum  pedes  lauit,paupertatem,inopiamqj  fuf 
tinuit,pcrfecutiones  tulit.  Labores  fufcepir,  omia 
aduerfa  at (p  afpera  tolerauit , ieiunauit , cfuriuir, 
fitiuir,peruigilauit,fleuir,a  fuis  proditur, ab  impi. 
Is  compraehenditur,<5<:  ligatur, alapis  caeditur, cou 
fpuitur,irridetur,flagellis  uerberatur,fpinis  coro« 
natur, arudinc  percucitur,manibus  pedibuscg  cru 
ci  affigitur,  felle  aceto  diluto  fitiens  potatur,  lan- 
cea uulneratur.  Deniq?  occiditur  ac  fcpelitur,de- 
us  pro  hominibus, dominus  pro  feruis,  iuftus  pro 
peccatoribus . Quae  quidem  omnia  tam  patienter 
excepit,  ut  &accufatus  taceret,  & pendens  pro 
crucifixoribus  fuis  oraret.  Nos  qq?  ifta  ta  grauia, 
tamqp  acerba  quotidie  fecum  reccnfentes,qux  pL. 
iifimo  dominop  nobis  fubire  libuit, uiciilim  eni- 
tamur, pro  nomine  illius  quaecunqi  uoluptatis  dC 
otij  3C  arrogantiae  eife  uidentur,euitare.  Dura  au 
tem  laboriofaq?  8C  humilia  femper  feftari.Ne  for 
te  cum  ille  ad I iudicandum  mundum  uenerit,  ipfi 
nulla  prae  nobis  ferentes  uitae  eius  infignia,audia- 
mus . Arnen  dico  uobis  nefeio  uos , difceditea  me 
omnes  qui  operamini  iniquitatem.  Deniqi  ut  bre 
uiter  concludam.  Dominus  noder  pro  nobis  mor 
tuus  eft , <36  refurrexit . Commori  domino  noftro 
nos  oportet  in  humilitate,fi  cum  illo  cupimus  con 
furgere  in  gloria., 

Oe  feripturarum  ledfone. 

Cap.  V. 

HIS  ET  alrjs  huiufcemodi  meditationibus 
eo  commodius  utemur , quo  diligentius  Ic- 
ftioni  feripturarum  incubuerimus,  Ad  qui 


IIBER. 


II. 


151 


accedere  fi  quando  faftidierit  animus , excita  ndus 
«rit  ijs,  qux  modo  referemus , fandtorum  exeplis, 
utcorutn  legendi  ftudium  fecutus,fruCIum  quocj 
percipere,quem  illi  perceperunt, mereatur. 

HILARI  ON  abbas  in  omnifanCiitatisge  nflarion 
nere  memoradus,fcripturas  diuinas  (ut  iquit)Hi<  abbas. 
cronymus  ) poft  orationes  5C  pfalmos , quafi  deo 
praefente,  recitabat.  Quae  enim  per  prophetas  uel 
apoftolosdicftantcfpiricufancfto  prolata  nouerat, 
ca  non  irreuerenter, nec  inconfiderate^n^  omni- 
no inepte  legenda  iudicauit. 

BASILI VS  ille  magnus,  cum  primitus  mu  BafiIfuJ 
danae  philofophiacftudijs  plurimum  delectaretur,  ni|Jt 
ubi  deinde  fcientixfpiritalis  dulcedinem  guftare 
ccepit,illa  contcmpfir , 3C  huic  foli  totum  te  dedit. 

Sunt  qui  eum  dicant  panis  ac  uini  ufum  fibi  inter 
dixiffe,  donec  myfteriorum  intelligentiam  pleni- 
us perciperet.Parum  erat  fecularcm  fapictiam  di- 
uinac  poftpofuifle,duo  praecipua  uitae  humanae 
fuftentameta  panem  8C  uinum  a fe  abdicauit , du 
cibos  colligit  uitae  acternae.Quorum  fuauica  tcm,p  ?{^ 
pheta  quoq?  admiratur  dices.  dulcia  faucibus 
Jneis  eloquia  tua  domine, fuper  mei  ori  meo. 

DIVVS  Hieronymus  uanitatemfeculifugi  Hierony- 
cnSjRoma  reliCla  lerofolymam  perijt,<fc  cum  nec  mus  pref- 
adhuc  fe  renere  pollet  quin  gentilium  libros,  prae*  byter. 
cipueep  Ciceronis  auidius  Iegeret,fatetur  in  quie- 
te fibi  uifum  fuiiTe , fe  ad  fuperni  iudicis  tribunal 
in  caelum  trahi,  accufari,  uerbenbus  affici , quod 

Ciceronianumdicerenteire,noChriitianum.iJe- 

nicB  cum  iuramento  dimiflfum,nc  unquam  polt- 
hac  alios  praeterquam  diurnos  codices  pr^c  mani- 
bus haberet*  Tanto  deinde  ftudioiegide  diuma» 

K V 


y «/4  DE  SCRIPTVRARVM  LECTIONE 

quanto  ante  mortalia  non  legerat . Itacp  latent® 
lub  uelamento  myfteriorum  dulcore  iam  tandem 
».Corin,c  Penius  haufto  cxclamauicdicens,Qtiicparsfide- 
J*  cum  infideli  <t  qux  communicatio  luci  ad  tene- 
bras^quis  confenfus  Chrifto  cum  BeliakQiiid  fa* 
cit  cum  Pfalcerio  Horatius  < cum  euangelrjs  Ma- 
rottumApoftolo  Cicero^DemumaitjNon  debe- 
snus  bibere  fimul  calicem  Chrifti,  8c  calicem  dae- 
«noniorum.Eadem  fentire,fiqucm  non  mouetad 
monentis  autoritas,  moueant  faltem  patientis  fla 
- gella,qux  ille  experredlus , cum  8C  uibices  in  cor- 

pore apparerent  , 3C  difcedente  fomno  dolor  non 
Edetet.intcllexit  nofoporis  fuifle  fed  punitio/*, 
Augufll-  A VG  VSTJNVSduminterdialedlicorum 
nus  epif-  fophifmata  Chriftum  quareret,hxrefi fe  implica 
r , ucrat Manichaeorum.  Tandem  Pauli  apoftoliepi 
«voma.ij.  ftolas  euoluens  reperit  feriptum.  Induimini  domi 
numJefum  Chriftum.  Acftatim difcuflis erroris 
tenebnsjaCpicerc  coepit  lucem  uentat/s.Confultr- 
K($  Ambrofium  epifcopum,quid  primum  de  feri 
pturis  legere  deberet, quo  iam  confidenriuscatho 
• t licae  fidei  poilet  adhaerere.  Et  audiuir  Ifaia  fibi  le- 

gendum eiTe,  utpote  qui  ea  qnae  in  Chrifto  conti- 
gerint,explicatius  prophetarir,#  gentium  uocatf 
onemannis  multis  poft  futuram,  quafi  praefentS» 
uiderioDeniq*  ab  Ambrofio  baptiza  tu  3, diuinos 
codices  perlegendo, non  foium  fidelis,fed  etiam  ec 
cleliae  doctor  praeftantifllmuseuafit,  cuius  paulo 
ante  dum  feculari  rantum  fcientiae  ftuderet,fuerat 
oppugnator . Contra  ecclefiam  cum  Manichaeo 
eonfurrexerat, pro  ea  mox  decertans,  8C  ipfum  6C 
■ reliquos  omnes  haereticos  facile  conuicit . Scriptui 
ras  igitur  catholicas  legant,  qui  purae  fynccrxe^ 


LIBER. 


IL 


U* 


Thomas 

aquinas* 


Idem. 


acritatis  luce  cupiunt  illuftrari , dicente  propheta. 

Lucerna  pedibus  meis  domine  uerbum  tuum,  6C  Pialm.nf 
lumen  femiris  meis. 

T H O M A E uero  Aquinati  uaticinia  prophe 
tarum  legenti, ut  alibi  diximus,  cum  in  locum  ob 
fcuriorem  incidifletjhsereretq?  uelut  in  falebra,  at 
qj  a deo  inrelligenriam  efflagitaret,Pccrus  8c  Pau 
lus  apoftoli  apparuerunt, & quod  quaerebaturex 

£onentes  fatis  ei  fecere.  Id  quoties4cgentibus  no- 
is  ufu uenerit, dodliores confulamup,  uel  Tho- 
mae  exemplo  a deo  erudiri, inftruicp  precemur,nec 
inter im  fcripturamabecclefiaeinftitutione  dilTen 
tire putemus, fed  nos  non  inrelligere.Et  fanemeli 
us  eft  aliquid  non  intelligere , quam  maleintellL 
gendo  errare. 

IDEM  fandius  ita  folerti  (ludio  ledi  ita  fle  feri- 
pturas  perhibetur, ut  interdum  nerp  propius  afta* 
tesuiderit,  neque  interpellantes  audierit, fenfibus 
omnibus  cum  mente  fimul  uniledlioni  intentis* 

Hinc  eft:  quod  ad  confirmationem  fidelium , infi- 
dcltumcp  confutationem, tales  nobis  commenta- 
rios reliquit,ut  nihil  in  ecdefia  quicquam  ferupu- 
li  fit  nihil  nodi,  quod  non  explanatum  in  illisab- 
folutumque  inuenies . Declaratio  fermonum  eius 
i1luminat,&  intelledlum  dat  paruulis.Etipfe  uere 
feriba  dodlus  in  regno cselorum,profcrens  de  the- 
fauro  fuo  noua  8C  uetera» 

BERNARDVM  abbatem, cuius  non  in- 
digans  ingenium,necp  mediocrem  dodlrinam  te« 
ftantur  opufcula  ipfa  quae  edidit . Nullo  magiftre 
ufumaiunt,fed  fola legendi  orandirjj  alTiduicatc 
myfticos  de  feripturis  fcnfuselicuifle.  Vtlegerec 
intdligedi  cupiditas  fecit, ut  in tclligcrc t,  oratio  im 


Pialm.ns 
Marci  .11. 


Bernard* 

abbas. 


'y  , • % . . 

r,  V*  DE  SCRlPTVRARVM  LECTIONE 

petrauit,  ut  autem  impetraret, quid  nifiuitaefan- 
«titas  promeruit-?  Sic  cupiar,fic  oret,  fic  uiuar,  qui 
fic  intelligere  fpiritufancto  docente  defiderar. 

Bernardi-  BERNARDINVS,  cuius  praedicationi 
ftus<  " bus  fratrum  Minorum  collegium  creuir, primum 

quidem  pontificii  iuris  difciplinis  operam  dedir, 
poftquam  autem  ad  theologiam  animum  applicu 
it,  ei  ftudio  fe  prorfus  totum  tradidit , adeocp  ipm 
delectauit  de  deo  fermo,ut  mox  relicto  fcculo  reli- 
gionem fit  ingreifus . Itaque  iuris  peritia  uirum 
quidem  bonum  conftituit,  fed  theologiae  ratio  et- 
iam perfectum  reddit. Altera  neminem  offendere 
Matth.ic.  docet, altera  femetipfum  quoq?  abnegare,<3£  cru- 
Warci.g.  cem  tollere , 8C  Chriftum  fequi  omnibus  fuader, 
multiscp  perfuadet.  s 

Srpphan’  SACRARVM  Iiterarum  ftudiofifiimum 
prcfDyrcr  etiam  StcphanumprefbyterumConftanrinopoli 
tanum  fuilTe  accepimus. Qui  quoniam  in  omni  ui 
tae  perfectione  praeftanriiTimus  fuit,uidetur  quic- 
Watth.13.  quidlegerat,opereimpJefTe.Vtfe  probaret, no ui- 
Lucs.sd  am,de  qua  femen  uerbi  dei  ab  auibusaufertur,no 
petrofam  in  qua  arefcit,non  fpinasin  quibus  fuf- 
focatur,fed  terram  illam  bonam,  in  quam  cum  CC 
ciderit  fructum  affert  uirtutum. 

Equitius.  EQV IT  I V S Valeria: urbis monafterfj ab* 
abba;,  kas,  ne  qua  die  deeflet  quod  legeret,  quocunque 
ibat,  fcorteas  maticas  libris  refertas  fecum  defero 
bar,  neque  illi  oneris  huius  molefta  erat  grauitas, 
dum  lectionis  facrae  compen  fatur  utilitas  ♦ Sic  nec 
militem  ftrenuum  ferrea  lorica,  caffis,  en  fis  que 
grauant,quae  fibi  faluti  fore  fperat  Vtquc  ijs  mu- 
nitus in  certamen  prodire, & confidenter  cum  ho- 
ftc  congredi  folc  t , ita  qui  fefe  lectionibus  diuinie 


( 


/ i'  \ m 

LIBER  II.  « n 

libenter  inftruit,omnia diaboli  machinamenta  fa 

cile  contemnit. 

AN  TONI VS  MONASTERII  olim  Amoniug 
a beato  Gregorio  Romae  conftrucfli  monachus  monadi* 
( non  ut  multi)eaptioram,argutamc£  feientiam  in 
legendo  perquifiuit,fed  pie  uiuendi  doctrinam, 
cordis  compunctionem, penitentiae  Iachrymas.il» 
lis  duntaxat  lectionibus  occupabatur,  unde  tales 
Iructus  poiTet  carpere.Multo  males  effici  fanctus, 
quam  uariarum  quaeftionum  diflfertationeerudi 
tus,cumfcriprum  fit.  Melior  et  indoctus  timens  Ecclefi.rt 
deum,quam  doctus  tranfgrediens  legem. 

GERVASIVS  SC  Prothafius  gemelli  fra 
tres, qui  fe  uno  partu  editos , non  magis  formae  q? 
morum  fimifitudine  comprobabant.Cum  perfe-  **  protil* 
cutionem  fugientes  annos  decem  domilaruiiTcnt,  lus* 
toto  eo  tempore  nihil  aliud  quam  oraife  atque  Ie» 
gilfe  narrantur  .Quantae  autem  hoc  uitae  infti- 
tutum  perfectionis  eflet, diaboli  inuidia patuit. 

Qui  in  idolo  Joquensdumconfulerctur,  non  fepri 
iis  refponfa  daturum  dixit, quam  Geruafius  Pro* 
thafiusque  fibi  thura  adolerent.  Sed  qui  legendo 
fidem , orando conftantiam  perceperant, occidi 
potuerunt,  cogi  autem  utChriftum  negarent, 
non  potuerunt.  Itaque  inimici  malignitasatque 
doli  in  contrarium  ceifere,quos  perdere  cupiebar, 
martyri)  corona  honcftatos  uidit.  Armis  enim, 
quae  ae  manibus  illorum  eripere  cogita ucrat,  ipfe 
uicflus  fuccubuit,hoc  eft,orationc  8C  lecflionc. 

SER  V V LVS,mcndicus,a:aeger,&litera*  - ' 

cum  ignaruSjEcclcfiaftica  opufcula  ex  eleemofy-  «uuuwv 
siis  comparauerat , alijs  quidem  legenda  quoties 
Iccflorcm  naevus  fuiifcc,fibi  ucro  aufcultanda  atej 


i 


U8  DE  SCR1PTVRARVM  LECTION* 

edifcenda. Audiendi  ailiduitas  reddidit  eruditum^ 
ita  ut  alijs  memoriter  praedicarer,  quae  ipfe  legere 
c nefcicbat.  Quo  magis  illi  arguendi  funt,qui  lirer» 

tura  imbuti,  proficere  negligut,  dC  legendi  labore 
refugientes, ocio  fefe  ignauiarcp  corrumpendos  tr» 
dat.  Inde  fit  ut  ad  ocm  fortunae  irtu  pauidi  imbe— 
cillesq?  fint.  At  Seruulus  noder  madi  calamitates 
rides,  inopiam  diuitijs,  aegritudine  fanitati  pfere- 
Jt  bar.  Quia  Iecdioes  audiendo  didicerat.  Vfq?  in  tps 
fuftinebit  paties, dC  poftea  redditio  iocuditatis. 
Eadmfid9  QV  AM)?o  grata  acceptaq*  deo  fit  fantfaeledH 
cjptfeopus  oniscura.  miraculorum  quoqt  tcftimonrjs  proba 
ri potefl.  EadmundusCantuarienfis archiepifco- 
pus  dum  Biblia  legit,  foporatur,candela  ardens  fiz 
per  paginas  delapfa  ipfacofumitur,  fed  librum  in 
offenfum  relinquit.Flama  caeras  deuorauit,char- 
tam  non  aduifit,  ucrita  literas  delere,  quas  domi* 
nus  ex  tare, ut  perlegerentur, uoluit. 

Idem.  IDEM  co  aliquando  interlegenda  obdormif 
fet,mox  expergifices  lucerna  extinda  repit,&lege 
di  fibi  occafionc  fublata  doles,  fanda  uirgi  ne  inuo 
cauit, lucernae^  repete  illuxit.  Hic  ille  Iegedo  quod 
coeperarpfecutus  eft,cu  prius  deo  8C  de  i pariae  uir- 
gini  gratias  egiiTet,q>  fiefauerent  ijs,qui  facris  lu- 
cubrationibus libenter  inuigilant. 
fer  minae.  SED  NE  Fceminas  quidem  ab  hoc  ftudijge 
nere  alienas  fuiife  monftrabimns.  Traditum  eft 
hanc  ipfam(cuiuR  modo  mentionem  fecimusjfan 
Virgo  dei  #5  dei  genitrice  uirgi neq?  Maria,  ab  hora  diei  no 
gemtrtx  na  ufq,  a(j  occubita  folis  le&ioibus  ueteris  inftru- 
Mana’  meti  fefe  exercuiiTe,ut  fcias  huic  reirps  certfi  deccr 

ni  oportere  ficuti  Sc  orationi,  cacrerisq?  huiufmo— 

di  ncgoujs,Nam  ut  arborum  fruftgs,  qui  iiatutis 


LIBER  IT. 


Ui 


Syh di. 


«Jitbus  proueniunt,paulatim  aucfli  duIcefcut.Qui 
aurem  praecoces  uel  ferotini,id  cft,  non  fuo  tepore 
apparent, fac pc  decidui  funr,<5£  prius  corrumpun- 
tur,quam  ad  maturitatem  peruenerint .Ita  tcligL 
©fae  adliones  ordine  feruato  inuat,confufo  taedia 
Cui  faciunt,  & plaerunc^  mentis  affecflum  langue- 
re cogunt. 

E I C V R AE  no&urnum  tempus  Syluia  Ruffi 
ni  Alexandrine  praefecti  foror  dedicauerat,  quam 
quidem  eloquentiiTimam  fuifTe  aiunt,  6C  cum  in 
cremo  Thebaidis  uitam  duceret,fama  fandticatis 
plurimum  claruiiTe  ,In  folitudine  ergo  inuencrar, 
quemadmodum  fola  non  eflfet, eorum  prope  con- 
fuetudine  ac  familiaritate  urens,  quoruindeum 
pietate  ledtitado  confidera  bar,confiderado  gemu- 
labatur,aemulando  aequabat. 

C AECI  L IA  Romana  patrici)  quidem  generis  r , 
uirgo,fed  fidei  claritate  fuperans  genus, dicit  eua* 
gelicum  codicem  nuquam  A fe  dimififle,  8C  fi  quo 
illieundumefTet,in  ftnu  repofitum  fecum  tulifie, 
colloquijseiusin  feripturis  affidue  fruens,  quem 
geftabat  in  praecordrjs.Siccaftitatecoferuauit,fiC 
ad  martyri)  palma  peruenit,tormentorunqt  acer- 
bitatem forti  animo  pertulit,  dum  ad  Chriftu  fe- 
ftinar.cuius  dulcedine  quotidie  aliquid  de  illo  le- 
gens capta  fuerat. 

X3E  MARCELLA  utro  uidua  nobili  ac  fati  IVIarceU» 
<Jla  foemina  Hieronymus  fic  ait,Diuinarum  feri-  uidua. 

fturarum  ardor  incredibilis  ei  femper  cantabar, 
n corde  meo  abfeondi  eloquia  tua,ut  no  peccem  PJaJm.nj 
tlbi.Et  illud  de  beato  uiro,In  lege  dominiuolun-  ”l«Uno,i. 
eas  eius,  8C  in  lege  eius  meditabitur  die  ac  noAe. 
&Mittci9ncmlcg<9  non  in  replicando,  quae  feri- 


f 


LIBER.  ■*.  It 


m 


\ 

nim  rerum  recordatione , quibus  effectum  «fi:  ut  * 
ad  tam  miferandae  fortis  perpetuam  infelicitatem 
dcuoluerencurfQuam  tuncuellcntanimarn  fua- 
rum  faluti,  non  inani  gloriae  comparadx  operam 
impendiflfc,cum  iam  pro  cantu  perfonabit  fletus, 
d£procythara  dentium  ftridor,cn  iamproiocis 
SC  lufibus  8C  rifu  premet  tenebrae , torrebit  ignis, 
rodet  uermfc,  nunquam  conquiefcunt  dira  atque 
horrenda  iupplicia.Hicfrutfius, haec  merccsoperig 
eorum  erit,  qui  poefim  praeponunt  euangelio,  id 
eft  Barabbam  Chrifto  Non  me  quidem  fugit  <|f- 
danl  fandorum: multa  etiam  uerfibuslufiiTe,  fed 
quae  ad  Chriftianum  dogma  p«rtirteant,non  quae 
fapiant  gentilitatem.Procul  eft  ab  ore  eorum  Sa- 
turnusjlupircr  8C  Mars,caeteracp  non  numina  fed 
portenta,  quae  Chriftianae  religionis  aflertoresuc 
adorarent,  nullis  minis,  nullo  unquam  fupplicio 
compelli  potuerunt.  Nobis,fi  quos  aliquando  uel 
poeticae,  fabulofitatis,  uel  mundanae  fapientiaeli^ 
hroseuoluere  cupido  inceiTerit, enitendum  erit,ue 
inutili  delegatione  penitus  fedufa,  id  folum  excj^ 
ratur,quod  piae  inftitutiortis  difc/plina  iuuarepof 
fit.Ttaqt  fecernenda  erit  a uoluptate  continentia,* 
lafciuia  honcftas,  ab  omni  uitio  uirtug.  Zizania 
paleacq?  leues  in  fafciculoc  colligendae  ad  combure 
dum,triticumueroin  horreum,  ad  falubriorisui* 
tx ufum  recondendum.  Nefp  tamen  hiscontent/,  Eulgajj* 
dni  noftri  fermones,  in  quibus  perfeftx  confum-  aliaquc  ia 
snataecp  iuftitiac  ccrtiilima  documenta  funt,  die  ul  cra  Uri- 
lo  uel  legere  uel  audire  ptermitta  mus,  Quoties  ab  Pl*. 
ijs  difcedimus.toties  pcriclitamur,ne  in  fempiter- 
nae  perditiois  barathrum  corruamus.Horrent  )?■- 
ba,iacct  oratio*  Sed  fi  mature  difcutianf,  nihil  eft 


/ 


Ut  DE  HDE  CHRlSfl  CON.  CE N. 

"•  'S 

* eorum  praedantia  fubl imius , autoritate  grauiu?» 
traditione  ucrius, praeceptione  iuftius,fcnfu  fuaul 
tis,pollicitacione  felicius.  Abeft  quidem  nimisc3 

jxieloquijIenocinium,<5CcIaborataedi<ftionisor4 

natus , quoniam  fua  fynceritate  faris  nitida  ueri- 
tas,non  indiguit  fuco  alieno.Et  quod  aeque  ad  oe« 
nertinebat,  communi  fermone  triuialibusq?  uer- 
bis exponendum  fuit.  Alioquin  alrj  non  intellige 
tene,  alijs  aurem  daretur  calumniae  locus, qua  cre 
detium  numerum  argutae  potius  facundiae, quam 
rccftae  fidei  aferibere  conarentur. 

Dc  fide  unius  dei  contra  gentiles. 
Cap.  VI. 

QV  A M /piam  fidem  nos  peropportune 
nunc  more  noftro  exemplis  adruere  perge 
mus, ne  quis  in  fcrupulum  aliquem  incidar 
infidelitatis,cum  nufquam  plus  periculi  fir .Impof 
Hcbrae.ti  ^kileenim  <(uc  apoftolus  ait)fine  fide  placere  deo. 

PER  hanc  autem  primum  placuit  pater  no- 
Abraam  fter  Abraam.Cum  enim  promiiTioes  feminis  fufj 
pater.  id  eft,Chrifti,in  quo  benedicendae  omnes  natioes 
cranr,acccpifret,fic  de  illo  feriptum  legimus.  Cre- 
«jcnc.ijr.  didit  Abraam  deo,  dc  reputatum  eft  ei  ad  iuftitf- 
am.Non  eft  autem  feriptum  tantum  propter  ipm 
Roma  u *n<3ult apoftolus,quia reputatum  eft illi  adiuftit/u 
am,fed  dC  propter  nos, quibus  reputabitur, credes 
tibus  in  eum, qui  fufeirauit  IefumChriftum  domi 
sium  noftrum  a mortuis , qui  traditus  eft  propter 
deli&a  noftra , 6C  refurrexie  propter  iuftificacio- 
liem  noftram. 

Moyfci.  AI?  ha* fidei ucrftate facpiiliinc apcrtidimccji 


LIBER  IL  H% 

©ftcndit  errantium  pertinax  contentio.  Moyfi  li- 
gna 6C  miracula  diuinitus  operanti  cum  diu  refti* 
tiilent  Pharaonis malefici  incantatores,  uldli  tan 
dem  confitentur  dicentes:  Digitus  dei  eft  hic.  Pha 
rao  quia  credere  noluit  periic.Fidelibus  uero  mare  Exodi.#, 
ipfum  difcuiTis aquis,  utillxficuadercnt,  ficcum  Ibide.14, 
prxbuit  iter,  fidcicp  uirtutem  ctia  infenfibilia  fen 
fcrunt,Pharaonis  duritia  noadmifit.In  aquis  ma 
ris  Pharao,in  aquis  bapcifmi  diabolus  intcrrjtjcrc 
dentes  uerofaluati  funt. 

ELIAS  quocg  propheta  cum  prophetis  idoli  . 

Baal  contendens,  coram  Achab  rege  in  m5te  Car  *P" 

tnclijUt  eos  quiauerfi  erant  reuocarct,ita  coucnir, pnttS1, 
uti  duos boues  in  frufla  concifos,  fuper  geminam 
lignorum  ftruem,feparatim  conponerent,offeren 
tes  holocaufta  pro  fc  quifq?  deo  fuo.  Et  cuius  deus  2 , RegS.it 
ignem  mitteret.adperficiendum  facrificium,isef- 
fec  omnium  deus,alijs  dijs  repudiatis.  Sacerdoti- 
bus ergo  Baal  8C  prophetis  nomen  dei  fui,  a mane 
ufque  ad  meridiem  fruftra  inuocantibus,  ubi  ad 
Eliam  fors  inuocandi  peruenit,ftruxit  altare  de  Ia 
pidibus,  fofla  circundedit,  ligna  cum  carnibus  fu- 
perpofuir,  omnia  aquis  perfundi,  donec  foiTa  im- 
pleretur, iuffit.  Et  cum  deum  Abraam&Ifaac& 
lfraelinuocaiTet,illicoignis  c caelo  dclapfus, car- 
nes, ligna,lapides,  aquamque,  SC  omnem  foHxli- 
mum  haufit  atque  abfumpfit.Quo  miraculo  com 
motus  populus , SC  in  deum  uerum  credidit , 3C 
Elix  feruo  cius  obediuir,ma<flans  prophetas  Baal 
deo  uolente,  ut  qui  mortiferum  idolorum  cultum 
alijs  perfuaferant,  impietatis  crimen  morte  lue- 
lenr.Et  quoniamppte r illoru  flagitium  atq*  fcelut 
diutina fwcicatc(annos  cm  tres  Qc  menfes  fex  non 
~ 1 i) 


1 


444  D2  f 102  CHRISTI  CON.  fv'. 

pluerat)  omnia  irt  agris  exaruerat,  orante  Elia  «fo 
minus  dedit  pluuiam , 6C  terra  protulit  fruftum. 
Fides  reflaurauit,quod  uaflauerat  perfidia* 

De  fide  Chtiflki  contra  Iudasos» 
Cap/  VII, 

CREDERE  deinde  in  tefuiri  Chriiludef 
filium  patribus  promiiTum , nobis  datum, 
8C  quicquid  de  illoapoftolicaautoritate  fan 
citum,firmatumcp  efle  nouimus, quam  certum  at 
q*  indubitatum  fit, cum  ueterum  prophetarum 
Jam  impleta  uaticinia,tum  quotidiana  pene  mira 
cula,tum  etiam  itidem  ut  fupra , multorum  in  d i- 
uerfum  agentes , eiciflx  tamen  cxplofarcj  fentert-» 
tiaedocenr. 

PRIMVS  ergo  religionis  noitrx  propugna 
Stcphan*  tor  Stephanus,cum  figna  et  prodigia  facetet  in  po 
proto-  pulo, infidelium  in  fe  inuidiam  concitauit.Confpi 

fant omnesde  fynagoga  Libcrtinorum,Cyrenert 
jutoru.e.  fItf ^Alexandri florum, Cilicuiri,et  A fiaticorum, 
ut  inita  cum  illo  difputatione  fidem  ab  eo  praedica 
tam  quoquo  modo  poiTint , fugillent.  Nec  tamert 
. refiftere  potuerunt  fapientix  8c  fpiritui  qui  in  fan 
(flo  loquebatur,et  dum  pudet  tam  multos  ab  uno 
fuperatos,  innocetem  blafphemix  aduerfus  Moy 
fen  infimuiant.Poftremo  quem  argumentis  uin- 
cere  non  poterant,ui  opprimunt,  lapidibus  ob 
ruentes  enecant  «Tantum  autem  profecerunt,  ue 
tiifi  fic  egifient , minus  paruiilct  eos  de  fide  difee- 
ptando  fuccubuifle.  Obftinator£n  enim  efl,  Cum 
ratione  nequeunt,  malignitate  contendere  * Sed  fi 
fidelis  cxlos  ad  fc  fufeipiendum  apertos  uidir,quis 


LIBER. ; .II. 


IV 


dubitat  quin  infidelibus  ad  eos  deglutiendos  ape- 

riatur iufernus,  , , 

NJBC  tamen  omnes  ufqiadeo  obfirmato  nilii 
repugnarunt, ut  non  quam  plurimi  eorum  uidfos 
fe  faterentur, ueritatitp  concederent.  Nam(utLu  prtruf 
cas de  apoftolorum  geftis  feribens tcftatur)Petro  apfs. 
Ierofolymi6Cliriftumeuangclizante,dieuno  tria 
millia  hominum  baptizata  funt.Et  quidem  in  ta  Ibidem 
ta  fidei  unitate, ut  omnia  inter  eos  communia  ha- 
berentur. Altero  etiam  dic, eorum  quiChrifto  cre 
didere,quincp  millium  humerus  fuit,  Indies  praete 
rea  crefcente  multitudine,de  fynagoga  ad  ecdefia, 
de  circncifionc  ad  baptifma  (alutis  conflucntiu. 

S E D dicet  aliquis  ueritatis  calumniator,  facile  Paulus, 
fuiffe  rudem  plebeculam  uerbis  decipere,  fuafioe  Afto*. », 
fupplantare.Quid  Paulus  in  IcgedortiiTimus,  qui  ibidem 
prius  fpirans  minarum  3C  caedis  in  Chrifti  difeipu 
los  erat, nonne  mox  conucrfus  eorum  quos  perfe- 
flbatur  fatflus  eft  focius, collega, coapoftolu  &<  n3- 
nc  fynagogas  ingreflus  pracdicauir,quod  Icfus  cf- 
(etChrillusdei  filius^Deniq?  qui  prius  in  gratiam 
iudaeoru  uincicbat  Chriffcianos , idem  deinde  pro  s. . 

Chriftianis  cofundebat  iudacos,qui  Damafci  erat. 

Qui  cu  qd  rcfponderent  non  habuiflfenr,  in  necem 
illius  coniurarunt.Sed  qui  tam  apertis  mentis  ocu 
lis  Chriftum  afpiciebat , nullis  minis  ne  illu  prx- 
dicaret, coerceri  poterat, atq*  in  ipfum,qui  uita  cft 

*redens,mortem  non  pertimefeebat. 

CONTEN  DIT  cum  illis &Syluefterpon-  Sylucftcr 
tifex,  fed  ita  felici  fuccefiu,  ut  fuperaros  baptiza-  PP* 
ret.Hic  primus  Romanum  imperiu  Chrifto  fub- 
didir,Conftantino  Cxfare  in  fidem  rccepto.Con# 
ftatini  pero  mater  Helena  cu  eflet  in  Bijh^nia*  ut 


16$  DE  FIDE  CHRISTI  CON.  IVD. 

conuerfionem  Filrj  audiuit,  eidem  fcripfie  Ce  quide 
gaudere,  quod  idola  uana  reliquerit,  fed  molefte 
ferre  quod  hominem  crucifixum  adorare  malue- 
rit, quam  deu  Iucheoru*  Poftremo  cum  utra  eoi* 
uera  elTct  opinio,  difeeptatione  dirimi,placuiiTet, 
Helena  Romam  rediens, pharifaeorum  fer  ibas  iti 
lege  peritos  fecum  aduexit,  ex  his  duodecim  prac- 
ftantilTimos  deligit  uni  Sylueftro  aduerfaturos. 
Caufae  cognitioalienac  fecflae  u iris  defertur,  ne  iu- 
ditium  fufpebum  foret.i.gentilibus,  philofophis, 
Cratoni  Zenophiloq?,  Quibus  tandem  SylueftrJ 
«tiones  approba ntibus,uentum  eft  ad  experien- 
tiam miraculorum.  ludar  us  Zambri  magicisin- 
cantationibusjtaurum  ferociiTimum  repente  cor- 
rui  mortuum  fecit,  fed  eundem  Sylucftcr  Chriilct 
fuum  precatus , 3C  uiuu  3C  manfuetum,  reddidit, 
quod  ille  efficere  nequibat,  urpote  mortis  no  uitae 
feientiam  renens.  Omnes  ergo  fe  uibos  fatentes, 
Ipfi  Sylueftroconfenfere,SC  Iefum  que  modo  ca- 
lumniati fuerant,  fanbe  colere  atep  adorare  ccepe* 
1 runt  .Impletu  eft  illud  Ifaiae  uaticiniu  dicetis,Veni 
Xfair.oo.^  entacj  curui  filrj  eorijt  qui  humiliauerunt  te,  8C 
adoVabut  ueftigia  peda  ruoig  qui  detrahebattib/, 
CONSTANTINVS  practercaChriftiano 
Conftan-  nomini  templa  pofuit,Uona  contulit,urbem  oppi- 
*inu*’  da, agros,  ceiTit.Quod  idem  propheta  prseuiderat 
115  ^uturum^lc°I,m ad noftram hanc nouam  lerufa- 
ua  . o.  iCmloquens,Aedificabuntfilnperegrinorummu 
ros  tuos,&  regeseorum  miniftrabunt  tibi.  Et  ite 
rum, Suges  lacgentium,&  mamilla  regum  laba- 
beris. Tunc  primum  quidem  Roma  ipfa  ecclefix 
<ugn  ultro  fufcepir, multo  felicius  iam  Chrifto  fer- 
utens,  quam  quondam  orbi  curarum  imperitas* 


LIBER  JI.  ni 

JIASI  LIVS  magnus  eo  quidem  maior,  quod  Bafflius 
iamdelperatae  pertinaciae  uirum,euidenriffim!ta  magnus 
dem  experimenti  argumeto  ad  credulitatem  egit* 

Cum  enim  morbo  grauiter  afFeAum  Iofeph  lu- 
ci acus  medicus  adiens  dcprxhenfis  mortis  Tignis, 
cum  uefperi  illius  diei  deceilurum  dixiflet . Quid, 
inquit, fi  8C  alterum  diem  fuperuixerotfe  ille  tunc 
Chriftianum  fore  cum  idcont)giflct,refpodit .Tgi- 
tur  Ba filius  non  uitae  Tuae  in  terris  producedae , led 
falutis  proximi  cupidus,  orando  a domino  impe- 
trauit  exitus  dilationem . Maneq?  hora  tertia  fa- 
nus  de  lectulo  confurgens  adecclefiam  uenit,ac  Iu 
daeum  tanto  miraculo  ftupentem  baptizauit . Ec 
quem  faepe  antehac  teftimonijscouiftum  feriptu- 
rarum  flectere  nequiuerat,  fidei  tande  uirtutemol 
Jiuit.Mox  deinde  ad  (Iratum  fuum  redies  ex  tem- 
plo expirauit .Ita  ut  dubium  non  fit, quin  hora  iL- 
la  qua  praedirum  erat,fuerit  moriturus,  nifi  mor 
tisfuae  morauitam  medico  efiet  allatura. 

IOSEPHI  huius  cacterorumtp  conuerfionc 
minus  mirabitur , qui  animum  attenderit,  quod 
Iohannes  Damafcenus  Mefuae Iudaei  filius  Judae*  cc* 

erum  omnium  dodb'(rimus,Hebraici6,Grccisqj  li 
teris  aeque  eruditus, nemine  cogente  contulerit  Te- 
ie ad  Chriftianiratem . Nunquid  nefeiuit  legem  i 
ignorauir^phetas  < nointellexit  PTalmos  i immo 
quia  omnia  ifta  percalluit , ideo  credidit  in  eu  que 
in  rfs  Tcriptum  reperit  Jpfo  diecte.  Scrutamini  feri  Iohann.j 
pruras,  illae  funt  quae  teftimonium  perhibent  de 
me.Et  iterum,Si  crederetis  Moyfi,crederetis  forfi 
tan  dC  mihi.De  me  enim  ille  fcripfit.Signanter  (ut 
milii  uidetur)  dixit  forfitan.  Sciebat  enim  quofdS  Dzacn* 
exiliis  futuros, qui  etiam  Moyfi  credentes,  magis 

1 iiq 


!«9  DE  TIDE  CHRISTI  CON.  CEN. 

eligent  obftinatione  fua  perire,  quam  Chriftum» 
Moyfe  8C  prophetis  praemonftrarum confitendo 
fufeipere , 6C  per  eum  faluari.  Necjtenim  e ft  aliud 
nome  fub  caelo  datum  hominibusfut  Petrus  apo- 
ftolus  ait) in  quo  oporteat  nos  faluos  fieri» 

De  fide  Chrifti  contra  gentiles» 

Gap,  VIII» 


Bar  tholo 


ms 


VTCIMVS  Iudaeos,nuncuertendaeftad» 
es  aduer fus  gentilium  fatuitatem  , quorum 
drjdaemonia  erant. 

b^lo  ' BARTHOLOMAEO  apoftolo  in  parti 
bus  Indiae  templum  ingrefTo,idolum  Aftaroth  de 
ftjt  refponiadare,atque  obmutuit.  Demum  iuilii 
apoftoli  fe  non  deum,  fed  diabolum  effe  fedurtorc 
hominum  confiteri cccpit,  ut  cum  (ibi  cultum  di- 
uinum  exhibuerint, fecum  fimul  adinfernacorru 
ant.Tunc  rurfum  iubente  apoftolo  fimulachrum 
In  puluerem  redigitur,  teterrimusdaunon  catenis 
igneis  circumligatus  uifibiliter  apparet,omnibus 
cp  palam  fit,  quam  peruerfahadenus  fuerit  corii 
rcligio.Ille, magno  8C  horrenti  edito  ululatu,  e me 
dio  abrjr,populus  conuertitur.TempIum  deo  uc- 
ro  dedicatur . Polemus  rex  baptizatus  relicfto  re- 
gno apoftolum  fequitur,  ut  in  paupertate  Chri- 
ftum adoret,  qui  in  diuiti)5&  potentatu  adora- 
lierat  diabolum. 

EPHESII  quoqj  fidem  a Tohanne apoftolo 
Iohannes  praedicatam  recepturi,  ut  eam  fignis  approbaret, 
apoftolus  petierne.  Qui  Chrifti  nomine  inuocato,  ue  tu  Ilum 
Dianae  templum  ruere  fecit,  ut  in  qua  illi  plus  con 
fidebant, minus  pr<?  ipfis  ualcrc  intclliger«,Qyaii 


LIBER. 


II. 


Ht 


doquidem  femetipfam  dea  defendere  nequibat. 
Ariftodemus  uero  templi  antiftes  ad  huc  incredu- 
lus, aliud  etiam  experimenti  genus  perquiliuit. 

Venenum  propinar,quodudum  capitis  reos  neca 

uerat.  Id  acceptum  apoftolus  haufit  inonenfe.  fcc 
impletum  cft  quod  dominus  nofter  de  credetibus 
praedixerat.  Et  fi  mortiferum  quid  biberint,  non  Marcule, 
cis  nocebit.  Ipfos  infuper  qui  necati  fuerant, ad  ui 

tam  rcuocauit.Tunc  demum  Ariftodemus, et  qui 

fpccftaculo  aderat  cohful,reliquum<u  uulgus,dere 
lidta  idolorum  fupetftitione , ad  falutis  lauacrum 
confugerunr.Et apoftoli iuiTu  perornem  Afiam  uCojina 
cuerfis  deorum  fimulachris, crucis  uexillum  erexc 
re  cum  iam  compertum  haberent,uerbum  crucis 
pereuntibus  quidem  ftultitiam,hisautem  qui  fal. 

U ARET  II  Cuero Tyburcius praefectus, Perge  Pergenti- 
tinum  Si  Laurentinum  fratrcs,ne Chriftum  pr* 
dicarent.fuafionibus  primum  blanditr)sci<la<Sat. 

Vbiid  parum  fuccelTir,compraehcfosfuftibusucr 
berari  iubet,uerberantium  brachia  aruerunt.  In 
carcere  codufiscibu  denegat, ab  angelo  aliti  fun  r. 

Educflos  fuper  candentes  prunas  ambulare  nudis 

pedibus  cogit, ut  fuper  arenam  ierunt  illaefi.  Alla- 
to Iouis  fimulachro  ut  adorarent,minaciter  horta 
tur.Tllis  autem  lefum  inuocantibus,seneusIuppi 
ter  in  puluerem  folutus  perijt-  Parum  nempe  ue— 
rat  Tvburtri  faeuitiam  immanitatemep  calcalle» 
nifi  8C  deos  eius  contriuiflTent«Multi  gentiles  cum 
illos  diis  fuis  fortiores  uidillent,ad  Chriftum  con« 
uerfi  funt.  At  impijiTimus  tyrannus  capite  eos  pa 
ftremo  caedi  iuffit,  nullo  tamen  mamfeftiore  indu 
Cio  ui&umfc  offendent»  uiucre  pcrimfl  quot 


' V 


m DE  FIDE  CHRISTI  CON.GEN. 
Ofrfdtt,  fi  uiciiTet. 

, AVGVSTINVS  prxterea Anglorum epi 
n An^io  fcopus,a  Grcgorio  potifice(utBeda  tradit )inBr/. 

• ^ * 2n",a1_m  m,Hus,cum  Iefum  dei  filium  afferui/Ter, 

Meldebertum  regem,  magnamq*  procerum  eius 
. ' partem  credentes  baptizauir.Caeterum  multis  ad 

huc  religioni  refraganribus,cum  idolorum  ponti- 
licibus  cotendit.Qui  quoniam  fatis  firmam  ratio 
»em,quacaufam  fuam  tueri  poiTenr, no  habebar, 
miraculis  certare  decernunt,  atque  oculis  captum 
ejuendam  m medium  producunr,  nefeietes  minus 
, ueri  *cuiderc,quam  ille  lucis,  pro  eo  ut  uifumreci 

perct,(upplicarunt  dijs,quafi  uero Iapides  pre- 
audir%&  "O"  «iam  ipfiord,  /nfupcr 
& furdi  &.  mucieffent.Cum ergo  cura  Jaborq?  eo 
rum  omnis  incaffum  recidiiTer,Auguftinus  ChrL 
ftum  fuum .deprecatus,  fine  cuneatione  homine 
fanum  reddidit,  & reliquam  plebem  eo  figno  con 

uerrit.Bntanniam  totam  eripiens  diabolo,5:  fub 

_ . yicnsChrifto.Tunc  terra  illainculra(iuxta  leze 

‘T*  STtttft.ur 8 uo,uptat,s*  iara“h‘" 

Ibbl»15,  <r^  rD,.dc  abbate  dicemus  ' Qui  dum 

*****  gentilis,  natura  ferox,  & latrociniis  deditus, 

ita  utetia  fancSo*  delubra  expoliando  prophana 
ret,  uidir  tande  in  quiere  uirff  forma  habitut*  au* 
gulfrore  (^humano, cominante  fibi  nece,nifj\pti- 
nus  a Hagitqs  facrilegiot#  fc  fubmouerer.Cucto  pa 
uore  gculfus  repete  euigilaiTct,  nihil  morat*  ad  ec 

Iofiie.ro.  ££f 1 baPt,fma,tc  fufeepro  eremu  petqr* 

i.ParaF.4  * tenuitatis  fama  breui  illuftrat*  eft,  ut  ali 

qn  iter  facies/6Ic  ftare(ficuti  de  lofue,  3C  Ezechia 
KgimueXccOTc  feratur,  Iatfentfegctiles  Ropiart 


LIBER,  U.  iN 

orbem  fubegifle  terrarum,uirtute  ac  robore  ante 
ommes fcmper  fterilTe.Sydcribus  imperare  non 
nifi  fidelium  fuit.  r;jM- 

PRAETER  hatc  etiam  licet  populus  Roma 

' itus  omnes  reliquas  nationes  fuofubieceritimpe- 
rio,latecp  dominatus  fit,  fidem  tamen  Chriftiana 
euertereCcum  maxime  conaretur)non  potuit.Cae 
des  paffim  in  Chriftianos  faeua  atq?  horrenda  per 
agebatur,fed  interdum  8C  ij  qui  eos  caedebant  re- 
pente mutati  conuertebantur,3£  iam  credentes  in 
martyrum  numero cenferi gaudebant.  Ita  unius 
fupplicium  conuerfionis  multorum  caufa  erae. 
Videbant  enim  figna  inde  fequi,  pro  quibus  uita 
hanc  deferi,  non  graue  uidebatur,  fed  iucundum. 

Aut  fi  nihil  uiderint  (ut  quidam  calumniati  funt)  v 
maius  proferto  miraculumeft,  nullo  apparente 
miraculo, fimplici  nudoqp  fermoni  credidiiTe  mun  - 
dum,  36  ipfos  quoque  Romanos  imperatores  ijs 
tandem  ceffiflfe,  quos  difperdere  decreuerant.  Qui 
cum  omnium  potentiflimi  eilent,  totis  uiribus 
perfequebantur  pauperculos  homines , inermes, 
nudos,non  repugnatcsjfed  occidi  pro  CHRISTO 
cupientes.Et  ecce  perfequendo,  torquendo,  occi- 
dendo uirti  funt . Quam  enim  religionem  di)8  fu- 
is  obfequendo delere  nitebantur,  eandem  contem 
pta  inanium  deorum  cultura  ultro  fufeeperunt. 

Neque  illis  rubori  fuit  fidem  CHRISTI  pa*  , 

Iam  profiteri , quam  palam  oppugnantes  expu«  pf » , 
gnare  nunquam  potuerunt . Reliquum  eft,  ut  r ” 
tanto  triumpho  lxti  ac  geftientes  concinamus. 

Omnes  drj  gentium  dxmonia»  dominus  autem 
cados  fecit* 


Simon 

«nagus 


trt  DE  FIDE  CHRISTI  CON,  MA, 

De  fide  Chrifti  contra  magos» 

Gap»  JX» 

AT  QVONIAM  non  defuerunt, qu| 
Chrifticolarum  fupra  humanam  natura 
uirtutem  magicxartideputarentjOperaep 
tmm  eit  referre,  qualiter  ab  his  magi  quoque  ipll 
confutati  funt,ut  appareat  non  fuifie  maleficia,g 
bus  etiam  maleficiorum  magiftrifuccUbuerunc* 
M A GO  ru  igir  princeps  Simon,  Samaritanoi 
prxftigijs  dementa  bar,<5£  eo  temeritatis  prorupe- 
rat,ut  fedei  uirtutem  magnam  dicerer,  Atcfi  Phf 
lippus  diaconus  illo  acceffiflet,  Sc  euangelium 
Chriftimiraculorum  operatioibus  confirmaiTet, 
Samaria  uerbum  dei  accepiife  dicitur,  8c  ad  bap- 
ActuQ.s,  fimul  uenifle.Nonne  ideo,  quia  maiora  q 

dam  certioraqp  in  difcipulo  domini  depraehendic 
, quam  depraehenderat  in  mago?  Qui  ubi  fe  Philip 
po  longe  inferiorem  uidir,  8C  ipfe  credere  fe  dixit, 
bapti?ariq?uoIuir,ndfidei  ardore,fed  operu,  quae 
ipfe  facere  nequibat}cupiditate,ratus  recepto  bap 
tifmate  fe  etiam  «que  grandia  admirandaque  fa- 
dlurum. 

Petrus  VENIT  deinde  Petrus,  cum  baptizatif 
aptus..  manum  impofuiifet,  acceperunt  fpiritumfanrtir, 
Aftufl.8.  Hinc  Simon  offerre  pecunia  coepir,perens  fibi  po- 
teftatem  dari  fpiritumfandlum  confercdi  cui  uel- 
let.  Nunquid  igitur  magus  apoftolus?  cui  Simon 
fepplicat,&  fe  quidem  non  habere  quod  ille  habe 
bat,auidius  pofcendo  manifeftat.  Pecunia  autem 
offert,  fperans  fi  petita  obtineat,  multum  fe  inde 
lucrifacturum, Sed  qui  fpiritalia  credentibus  gra« 


LIBER.  It.  tfg 

tuito  erogabat,  maledixitprocatfs  hoisguerfam 
nequitiam , qua  ille  donum  dei  pecunia  paradum 

futauit . Qualis  ergo  arbor,  talis  Sc  fruduseius. 

n malefico  infirmitas  8c  auaritia  > in  Chnfti  fer- 
ixo  uirtus  SC  pecuniarum  contemptio» 

POST  hxcSimon(ut quidam fcriptores&ilc* 
tucrunt)de  Samaria  Romam  una  cum  fuis  male-  ",n,on 
ficijs  fe  rraftulit.Ec  Cum  eodem  loci  Petrus  et  Pau-  p*Su* 
lus  adueniflfent,cum  ipfis  coram  Nerone  miraoT  pauiuS!j. 
lis  certauit.  Deniqj  fe  relidis  terris  caelum  petitu-  poftoI^  * 
tum  dicens , a fpi ritibus  immundis  in  aera  fereba  r 
tur,iamrfc  fere  omnes  Simonem  uere  deum  effeac 
tlamabant.TunCjin  tanto  erratium  periculo, apo  • 
ftoli  minime  cundandum  rati,fpiritibus  in  nomi 
neChrifti  praeceperunt, ut  illum  dimitterent.Ita- 
cj?  daemonum  auxilio  deftitutus,  praeceps  ad  terra 
corruit, ac  repentino  elifu  exrindus, qualis  ipfe  de 
usefiet  oftendit.  Dignus  certe  qui  fic  interiret,  nc 
illi  quos  maleficis  incantationibus  deluferat,per- 
tiitiofa  credulitate  perirent. 

PAVLVS  apoftoluscum  Paphum  applictl  Paulus 
iftetjBarricum  Elymam  Magum  q Paulum  Cy-  apis, 
pri  proconfulem  a fide  auertere  moliebatur , caeci 
tatedamnauit,  ut  necfolem  hunc  fuper  iuftos  8C 
fuperiniuftos  orientem  potet  arpicere,qui  tam 
auerfus  abibatafole  iuftitiae . Proconful  autem 

apoftolum  fecutus , magum  contempfit, nec  in  il- 
lo ueritatis  lumen  ete  iudicauit,qui  oculorum  lu- 
men amittere  dignus  fuit,fed  in  illo  qui  duuerita. 

tem  doceret , eum  qui  ueritati  r<gugnabat,in  te- 
nebris  reliquit.  . 

PH I LETES  quocfc Hermogenis  Magidi-  p * 

(cipulusjcum  Iacobo  maiore  de  fide  certamc  irnjt. 


m DE  FIDE  CHRISTI  CON.  MA* 

ui&us  autem  credidit,  3C  ad  magiftrum  fuum  re> 
ucrfus.  Magus  abiera,  inquit,redeo  Chriftianus* 
Indignatus  Hermogenes  Philetem  ubiconftite- 
rat  incantationibusfixit,  ita  ut  fe  loco  moucre  no 
poiTet.Tunc  apoftolus  fudariolum  fuum  mifit,cu 
sus  tacftu  liberatus  Philetes,  difcipulum  diaboli  re 
linquens,adhaefit  difcipuloChrifti.  Rurfum  tamc 
Hermogenes  imperat  fpiritibus,  ut  extemplo  am 
bos  coram  fc  uincftos  fiderent.  Sed  in  foucam  qua 
fecit,  ipfe  incidit.  Profcdh  enim  fpiritus  ne  tange- 
te  quidem  dei  feruos  potuerat.  Supra  illos  in  aera 
pendentes, fremebant  aclamentabantur, quod  ab 
Hermogene  miiTi  ut  eos  ligarent,  ipfi  igneis  cate- 
nis ligati  ibidem  detinerctur.Expediti  tandem,  8C 
apoftolo  quam  mago  obfequentiores  fadti,  Her- 
mogenem ipfum  uinculis  complicatum  in  mediui 
adducunt, nihil  praeterea  ci  mali  inferre  iuffi.  Qui 
deinde  libertati  redditus,  ab  apoftoli  latere  dif- 
cedere  non  audebat,  ne  quid  grauius  a daemoni- 
bus pateretur,  donec  baculo  cius  accepto  abijt  ie- 
curus,plus  iam  confidens  apoftoli  ligno, quam  ue 
nefici]'s  fuis.  Couerfus  igitu r maleficae  artis  1 ibro* 
flammis  tradidit, &:  fe  fidei  Chrifti,fatis  expertus, 
^ nihil  ea  neque  ucrius  neque  fortius  mortalibus 
datum. 

Taurinus  ' AD  Taurinum Aurelianenfem epifcopu,ma 
epifeopus  gos  Cambifem  8C  Zamrim  cum  difcipulis  irruif* 
fe  legimus, ut  eum  intcrimerent.Quonia  cu  uiuen 
te  cotedere  neq*  dicflis  necp  fatftis  poterat . Illo  ane 
fefe  figno  crucis  muniere  diuinit?  inhibitos  ne^pi 
«is  accedere nr,5C  ob  id  magis  furorecociratos,(ibi- 
metipfis  morte  cofciuifte.  Confer  nuccu  magorij 
uaoitate  cru^i  uirtu  tcmf  Ula  fibi  ferumes  occidi  r* 


Llfefitt.  tt  170 

h*C  a «edis  per/culo  libera u it. Quam  rem  edam 
maleficorum  difcipuli  cortfiderantes,  Chriftiani 
fa<?ci  funt.Et  fancftum,  quem  capitali  odio  pcrfccu 
ci  fuerant, reuereri  coeperunt. 

CYPRIANVS  Damafcenus  primum  qui 
dem  magus  et  gendlis>deinde  ueto  epifcopusChri  Cypriia» 
ftiq?  martyr.  Cum  enim  totis  maleficorum  uiri*-  Dafna^c* 
fcus  Iuftinam  uirginemin  amorem  Aglaiiuue*  nitf' 

«is, qui  eam  deperibat, pellicere  molitus  fuiflet,<36 
daemones  re  infctfta  reuerfi , nullum  fibi  in  ipfam 
peccandi  locum  relisum  dixiifent , eo  quod  cru-  4 
cis  munimina  Chriftiana  fcemina  caftitatem  Tu- 
am protegeret, continuo  relicftis  daemonijs  Chriftf 
anorum  religionem  fequidecreuir.Baprizatuser 
go  tantum  fide  <3£  faneft  itate  profecit, ut  ad  epileo? 
patum  promoueri  meruerit  8C  martyrio  corona- 
ri. Idem  igitur  qui  magus  foeminam  uincere  nui" 
lo  modo  potuit , Chriftianus  fatftus  tyrannorum 
tormenta  facile  fuperauit» 

De  fide  Chrifti  contra  philofophos» 

Cap>  X* 

SVBTVGATIS  magi*, congredi nonectf 
philofophis  pergamus , ut  3C  hi  difeant,  quia 
quod  ftultn  eft  dei,fapientius  eft  hominibus, 

& C quod  infirmum  eft  dei, fortius  eft  hominibus.  Patifui 
DIONYSIVS  Areopagita, cum  apoftoli  ap&. 
Pauli  praedicationes  audiHer,&  ea  quae  fibi  iam  fi 
tniliaueri  uidebantur, credere  adhuc  dubitaret,  *5c°pagi- 
«erbis  fidem  fe  habiturum  dixit,  fi  Paulus  caeco 
qui  forte  aderat,Chriftiinuocadoneuifumreftitti 

lifct.TunCiUc»  Ncm«|i«quft,  magico  carmint 


> 


t 


l?4  DE  FIDE  CHRISTI  CON.  PHI. 

ofum  Dionyfi  fufpicari  poflfis,  cute  ipfe  a ccederitf 
caeco  illi  iube,ut  uideat  in  nomine  dni  lefuChrift/. 

Id  ub»  peregiiTct  profpero  eu  entu, protinUS  Areo 
pagum  reliquir,atque  apoftolum  fecurus , 8C  ipfe 
Chriftum  praedicare  gentibus  coepit,  tanta  confla 
tia,ur  faeuieccs  tyrannos  nihil  timere,  et  mori  pro 
Chriftocupercr,quandoquidem  illiratiOiamcon  ' 
ftabat.BcatoseiTe  mortuos  qui  in  dnomoriunr» 
Apoca.14  B A S 1 L I V S ille  magnus, cum  eflet gentilis, 
Bafilius  ^ bonarum  arti um  apprime  eruditus,inter  con- 
magnus  Aientes  philofophorum  fentehtias  nihil  certi af- 
ferentium nutabar, donec  ab  Athenis  tranfiens  in 
Aegyptum , explorato  philofophiae  noflrae  fenfu  ' 
Chrifto  credere  coepir.Inde  reuerfus  Eubolu  prae- 
ceptorem fuumde  ratione  uerae  fapientiae  difputa 
do  fuperauit,&  ad  domini  dei  noilri  cultu  conuer .* 
tir.Rcperit  ergo  Bafilius  in  ecdefia,quod  in  Aca- 
demia non  poterat reperire,&  difcipulos  docuit 
quod  non  didicerat  a magiftro.Dum  autem  uter* 
cp  lerofolymis  a Maximino  epifeopo  baptiza  reti 
tur,circumfufos lumine  uiderunc  qui  aderant, ea- 
cp  res  i ndicio  fuit, eos  ante  hac ueri  ignoratione  irr 
tenebris  fuifle. 

CONSTA  NTINVS  Imperator,  obChri 
fti  cultum,  quoniam  nouam  religionem  in  Rem- 
publicam  Romanam  inducere  piaculare  uidebsr- 
tur,  a philofophis  redargutus  diem  coftituir , quo' 
cum  Chriflianis  ad  rem,  inter  fe  contentione,  dis- 
cutiendam conuenirenr,ur  hi  qui  probabiliora  fn 
Alcxadcr  *nc<^,um  attulcrintjcatcr/  fcquendi  autores  ficrer. 
epifeopus  bJagebatur  Bizanrij.  Aderat  Alexander epifeo- 
pus,  mundana  quidam  fapientia  non  fatis  gna- 
rus, fcd  inorum  fanfticace  prxftansjs  cum  dilpu- 

A * 


IW 


* : LIBER  ih 

* 

4arent>uni  ex  philofophis  dicere  parant/, in  nomi- 
ne Chrifti  fijcncium  imperauit . Cumqt  ille  ueluti 
elinguis,  ne  uerbum  quidem  proloqui  potuifTer. 
manum  Alexandro  dedit, ui<ftum  fcconf/tens,re# 
liqui  miraculo  conuerfi,  fepofitis  altercationibus, 
uolentcs  fidem  receperunt , ac  fi  8C  ipfi  dominum 
audiilenc  dicentem.  Si  mihi  non  creditis,  operi-  ^han.r#, 
bus  credite.  » 

MAXENTIVS  quotjt imperator, cn ciTet Cathcri 
Alexandri®,#  Chriftianos  ad  facrificandum  dijs  na 
cogerer,  Catherinam  uirginem,  ne  eximium  for- 
mae eius  decorem  fseuicdo  deformaret, a fide  Chri 
fti  philofophorum  fuafionibus  aucrti  cupiebar. 

Igitur  ex  omnibus  prouincir  oppidis  quinqua- 
ginta fapientiiTimos  deligi  curauit , qui  illam  r«- 
fpondere  paratam  impugnarent.  Ferunt  ita  tunc 
locutam , ut  omnium  animos  in  ftuporem  uerfos 
tadem  ad  credulitatem  induxerit.  InunaniiTiraus 
tyrannus  credentium  ceruicibus  cum  gladio  im-  v 

minebat,  illi  uero  maluerunt  iugulum  praebere  fe 
rienti,  quam  cognitae  iam  dC  perceptae  contrad ice 
.reueritati,ea  6c  certiffima  8C faluberrima  effe, 
quaeauirgine  didicerant  affirmantes.  Vna  ergo 
ancilla  Chrifti  difputando  uicir , quos  tota  Plato# 
nis  Academia  uincere  non  potuiiiet. 

‘ De  fide  Chrifti  contra  hjerctfcos, 

Gap,  .XI,  »'• : > ’ 

DEVICTIS  etiam  mundanxfapientf* 
profeiforibus,  reliqum  eft  ut  cum  haereti- 
cis cofligamus.Qui  fuperfeminantes  ziza 
pjain  medio  cricici3fubuercerc  feripturas conati 


~ ' liber  - % . ^ 

<n»,quibufdam  ex  militibus  fuis  negotium  dedc- 
J?c>uc  «ornum  in  qua  Iohanncs  erar,no<ffu  aggref 
funcenderen^acq;  ipfum  fi  forte  flammas  euafif- 
let,  ferro  perimerent . Qui  ubi  domui  appropin- 
quaiTcnr,uiTis  circa  eam  angelorum  copiis,  territi 
fugam  perierunt.  Iterum  notfc  infeguenti  mifll 
eadem  uifione  repelluntur , 6C  re  infera  ad  Ganie 
am  redeunt,  Poftremo  ipfe  Ganius  ratus  epifco- 

pu  conduditios habere, qui fibipraefidio  eflcnt, 
cumiuhdmre  mjljtum  manu  adeum  inuadcnda 
profeftuseft , fed  8c  ipfe  fimiJi  modo  perterrefa- 
«u#,ceJerius  abqt  quam  uenerat.  Et  quoniam  pu 

22 cu,n  Ioh3ne  ftare>  f“rore  percitu.  ' 

perrexit  in  Thmciam,coegit  exercitum,  6c  reuer  - 

fus  deuaftabat  Biza tinum  agrum,eriam  urbi  pro 
xima  1 1 ncurfans,  Archadius  uero  imperator  mole, 
ttiam  hanc  absq*  hominum  caede  a uer tere  cupi- 
ens,cum  adillum  placandum  legationem  deftina- 
reuellet,Iohannem  ultro  fe  offerentem  miTit,Em« 
aduentq  Ganias  confternatus  humi  procidir,<& 
at)  eo,qucm  interempturus  putabatur,  uenia  fuo 
• plexperqt,  tum  praeda  reftituta  arnouitcxcrciru, 
maturere  recellit,  tam  deinde  faucns  Chriftianis, 

^ST^e?UcP,ctart»Perf,dte<5M  Arrianae. 

K AbJ  L/J  VS  etiam epifeopus  uere columna  r 
igmsCut  cuidam  uifumfuit)  calore  arftuans  charic  f?®** 
taris  , non  eft  uerirus  Valentem  imperatorem  in-  *naf»nw« 
crepitare,  quod  ecclefiam  quandam  quae  Chriiiia 
|ioru m iur is  e ra  t, tradidi iTer  Arria  nis.Subla  tie  iu r 

gjs  eo  dedu&a  res  efi:,ut  fidei  periculum  facfcrentw 
lauferunt  ecdefix  fores, decernentes  ut  ad  quo- 
tum  praccationem  per  fe  patefierent . Illis  eis  pdf*, 

IfUio  sederet  t Aerini  d)c$  tfe>9  perpetuis  fup,  t 

in  ij 


* 


fct  DE  EIDE  CHRISTI CON.  HAE. 

plicatioibus  incailirm  orarnt.  Bafilius  utro  pofc 
quam  pcatus  eft,Ieui  bacillo  porcas  tetigit  dices L 
rMm.ty  Actollitte  portas  principe*  ueftras,  &:  eJeuamini 
port?e  xternales,3£  introib/c  rexglorix,#  ftatim 
ac  fi  uocem  iubentis  fenfu  aurium,  quas  non  ha- 
bebanc  percepiflenc,  fic  obfecundanter  patucrot* 
Iccirco  nemine  refragante,  ecclcfia  adiudicaf  Chri 
ftianis,  dC  plcriqt  etiam  Arrianorum  relicta  hxre 
fi  fidelibus  fefe  iunxere,quod  folis  iliis  aperta  eiTe 
caeli  aditumdicerenc,  ad  quorum  inuocacioem  fic 
aperiri  ecdefiae  aditum  uideranr. 

Coprespf  SED  mira  profecfto  extitit  pertinacia  nonnul- 
byter.  Iorum, qui  ne  figna  quidem  uidentes  conuerti  uo- 

luerur.CopreS  prcfbytcr  eremi  Thebaidis  cultor, 
cum  quendam  de  grege  manichaeorum  prauiratis 
fuac  contagione  alios  corrumperem, cohibere  n ul- 
lo modo  poifer,aduocata  populiconcione,pyram 
extrui  iuilit,  proponens  ut  quiipforum  duorum 
ignem  ingreiliis  aduri  nequiret,  eius  fidem  ornes 
probatam  haberet.  Manichaeus  timidum  animal 
Coprercm  prius  rem  experiri  petijt.  Copres  aute 
in  domino  confidengjfine  cuneatione  in  flammas 
irrupir,ac  qualis  intrauerat  talis  exijr,non  nidoris 
non  caloris  moieftia  fenfit . Dubitantem  poft  haec 
Manichxuni,auertentemq^  fefe,  hi  qui  fpertacu- 
aderant,  ui corripientes  in  ignem  impegerunt. 
Ardoris  impatiens  Copretisopem  implorauit,&: 
ab  illo  exemptus  periculum  cuafit.Sed  tamen  cu- 
ius uirtutem  8C  retando  cognouit,  &inuocaboco 
feiTus  eft,  3C  cuadedo  fenfit , eius)  credulitatem  fe- 
qui  noluit,  tata  iam  mente  illius  prxoccupauerat 
Jnfania, tantus  furor.  Itatp  in  malo  prrfcuctSi  the 
laurizauitfibiuamindicir*. 


r-  - 


• • ' LIBER.  •;  di*  ••••  - r iSf*: 

»AT  NON  ITA  ecdefiaefandlx  illuftrator  Augufti- 
AuguftmuSj  qu»  in  initio  eadem  haerefi  pollutus*  nu* 
cum  Ambrofium  praedicantem  audiiTet , perfpe- 
xjt  errorem  in  quo  erat, atque  abiecit,  dC  tandem 
odiis  expers  ambiguitatis,Chrifti  fufeepit  fidem» 
iiiixta  traditionem  catholicae  rcligiofitatiF,  non  fi-* 
gna  rcquifiuir,nonexpcrinicnta  tenta  uit, audien- 
do tantum  agnouir  ueritatem,  8C de  tenebris  ue- 
nit  ad  lucem.  Deniq*  eandem  fe&am  illam  quam 
rcliquit,nemo  poftea  fortius  impugnauitjnemo  a 
criuo  eft  perfecutus.Perucrfiflima  impietas,cuius 
aiterrionc  tutam  fe  putabat,  cius  confutationum 
telis  confofla  perrjt . 

EVTICI  ANAE  VERO  prauitatiserror,  Homrifc - 
quem  Chalcedonenfis  Synodus  damnauerat,  etia  da  papa*- 
tunc  mamfefto  apparuir,cum  Anaftafius  Augu- 
flus,ut  ab  eo  difcederct,fummi  pontificis  Hormif 
dae  denudationibus  monitus,fed  obtemperare  ne 
gligens  atque  contemnens,  fulmine  itffus  poenas 
dedit.Reliqui  ne  idem  paterentur,  catholicae  fidei 
adhaerentes,  ab  eodem  pontifice  in  ecdefiam  rece- 
pti funt.Non  enim  dubitarunt  eam  religionem  ef 
fe  ueriflima,  pro  qua  deus  ipfe  fic  depugnaret,  ut 
reque  imperatoribus  aduerfus  eam  niti  impune 
effet. 

. SVMMVS  quoque  Pontifex  Agapctus,  Co  Agapetcs 
Ratinopol/mprofe<fius,cumluftinianum  Augu-  papa* 
ftum  adiffet , uerbis  aliquot  ultro  citroqi  habitis, 
depraehendit  illum  in  hanc  ipfam  Euticctis  haerc- 
fim  incidifle  atque  ait,Putaram  me  cum  Iuftinia* 
tio  loqui, non  cum  Diodefiano,  aperte oftendens, 
quanta  elTet  erroris  huius  malignitas , ob  qua  fo- 
tam mitiilimwin  principem  fsuifTimochriftiano* 


IS»  DE  FIDE  CHRISTI  CON.  HAE. 

rum  gfraitor/ duxit  cSparaoda.  Verotame  cn  alf 
* quadiu inr  cos ftrfflct  difputatn,  Auguftustande 
pontificis  fentctiae  cedes  catholicum  ic  fccit.Porro 
Antonia  epifeopu  de  eade  prauirate  publice  couL 
dium, improbe  tamen  in  flagitio  perfiftcntem, 
SC  ab  Agapito  depofitu,  in  exilium  egit,  fuffe&o 
in  locum  fuumfancflo  ac  fideli  uiro  Mcnna.  Sic- 
que  fapicntiiTimus  princepscum  fidei  noftraefyn- 
ccritarem  paulo  plenius  didicifler,ufcpadco  appro 
bauir,  ut  8C  ipfe  correctus  crederet , 8C  credere  rc- 
nuentem  puniret. 

M A G N V M ea  etiam  res  indubitatae  fidei  te 
ftimonium  fuit, quam  Cyrillus  coram  fe  Iero- 
Kierotiy  folymis  ita  a<5lam  tradit . Poft  diui  Hieronymi 
mus*  ' obitum,  hxrcfiarcha  quidam  Sabinianusopufcu 
lumexecrandi  dogmatis  a feconfe&um,quoer- 
rori  fuo  adfcifcerer  autoritatem,a  Hieronymo  edi 
tumaiTeuerabat.  Eum  autem  falfitatis  palam  ar- 
guens  Syluanus  Nazarenfis  epifeopus,  propofuie 
conditionem,ut  nifi  librum  illum  die  craftino  ipfe 
Hieronymus  oftenro  manifefto  reprobafler,  tum 
fe  poenam  capitalem  Cubiturum.  Sin  ecotra,  idem 
fupplicrj pro  mendacio  Sabinianus  referret. Qui 
cum  tale  miraculum  nunquam  euenturum  time- 
rer,fed  magis  fperaret  Syluani  exitio  fuam  fenteti 
V'  tiam  firmam  fore,accepit  conditionem.  Dies  prx 

- ftituta  uenit,ad  ecdefiam  frequentes  conuen  fu  nt, 
lignum  nullu  apparet.  Syluanus  ex  pa&o  ad  fup- 
plicium  pofcirur,prabct  ceruicem,mori  pro  ueris 
rate  pararus.Sed  prxfto  illi  fuit  Hieronymus,curt 
«flisq?  cernentibus  tenuit  fpiculatorismanum  i% 
ad  feriendum  erc&am.Mox  ad  hxreticum  conuei 
fus, acerrime  filum  incrcpuir*<toli  §C  fallacis  aceua 

'-‘-i 


r 


llBER  JJ.  ' TS|  < 

fens.  Abiit  uifio,ctmaius  fcoitum  efl:  miraculum,  5 
Sabiniani  caput  nemine  percutiente  ab  humeris, 
auulfum  in  terram  procidit.Deniq?  quiaderat  or* 
thodoxi,  pro  ui&oria  quam  paulo  ante  defperaue 
rant,deo<S£diuo  Hieronymo  gratias  egerunt.  Re 
liqui  ad  Syluanum  confugientes,  illius  fidei  fefe 
dedidere.  Et  perniciofiiTimus  error  (qui  iam  late 
manare  coeperat)  una  cum  fuo  autore  cxtin&us 
defecit.  ^ ■; 

CVM  eiufmodihominibu8nccommunican^n  _ 
dum  quidem,  duorum  exemplo  docebimus.  Io* 
hannis  apoftoli  SC  difcipuli  eius  Polycarpi.Iohan 
nc  Eufebius  Ecclefiaftic*  hiftorix  feriptor  tradit,  mun JL, 
dum  Ephefi  moram  traheret, balnea ingreiTum,ui  dum.  ' 

fo  ibi  Cherinto  haeretico,  ftatim  retuliffe  pede,  et  Iohsj,w# 
ad  fuosronuerfum  dixiiTc.Fugiamus  hinr,nebal  apii, 
ciea  nos  ruina  opprimant,in  quibus  Cherintusla 
ua  t ueritatis  inimicus. 

POLYCARPVS  autem Martionialiqua 
doobuiafadhis,qu*rctiqpan  feagnofcerct.Agno  ^°Jycar-. 
fco, inquit,  primogenifumfatans.Agnofco,atqi  pu  * 
auerfusabeopertranfijt.  - : 

SlCetenim  3C Paulus apoftolusadTitumfcrl  paui(tf 
bens,monet ac  dicit.Hxreticum  homine  poft un|  apoftolu* 
SC  fecundam  correptionem  deuita,fd'ens  quia  fub  Ad  Titii. j 
uerfus  eft  qui eiufmodi  eft,&  dcli ngr,cum  fit  pro- 
prio iudicio  condemnatus . Et ipfe  Iohannes epi-  lohannef 
ftola fecunda.Si qui9,inquit,ucnitad uos,&  hanc 
dodlrinam  non  affert,  nolite  recipere  eum  indor  2* 
mum,nec  aue  ei  dixeritis  qui  enim  dicit  illi  auc,co 
snunicat  operibus  eius  malignis  * Et  in  Apocaly-  ~ f 
pfi.  Angelus, id cft,eps Pergami eccfise  arguir,  n5  poca  * .• 
© fide  negant, fidelis  emerat,  fcd  q?ppc  fe  habeajt  • . ; 

~ * \ m-iiq 


1 


ltf  DE  FIDE.  CHR.1ST1!  CON.  HAE. 

tenentes  dextri  nam  Ba!aam>docflrtnam  Nfcolai-  > 
tarum.  Quod  fi  cohabitare  cum  illis  crimini  eft  da  - 
cum,quanto  grauiuS  peccant  qui  familiaritate  3C 
confuctudine  eorum  utuntur. 

CStrahc  FACESSANT  igitur  a nobis  in  ueftimen. 
rcticor.  tisouifflupi  rapaces  dominicofemper  infidiantes 
gregi.Recedat  fpinx  SC  tribuli , de  cjbus  nec  ficus 
nec  una  colligi  pnt.  Procul  abfit  haereticae  infamae, 
fermentum , ne  purifTima  orthodoxae  fidei  maffa. 
corrumpatur.Caueantur  uulpiumfoueae  8C  uolii 
lvcx.9.  erum  nidi,  in  quibus  Chriftus  non  habet  ubi  redi . 

net  caput  fuu.  Quos  8C  apoftolus  caucdos  rurfunt 
- praecipit  dicens.Obferuetis  eos  qni  diflentiones  3C 

* * offendicula  prxterdotffrina  qua  uo8didiciftis,fa* 

Cilint>&  declinate  ab  illis. 

De  fpe  diuirue  mifericordi^. 

Cap.  XII. 

POSTQVAM  autem  8C  deiftis  ficu  ti  de 
exteris  omibus  triumphauimus , hxceft  em 
uiftoria  qux  uincit  mudum  fides  noftra,  Re 
rloinn.j  ^ nunc  fpCI*  uirtutc  differemus,  ut  bonum  q4 

maximum'  cum  deocffe  credimus , etiam  fpera- 
redifeamus. 

VTILITER  f perat,qui  nec  adeo  mifer/coc 
dixdeiconfidit,utiuftitiam  non  timeat,  nec  adeo 
iuftitiam  timet, ut  mifericordix  diffidat.Itacp  fem 
per  attendendum  eft,ne  ad  proxima  fpei  uitia  im- 
prudenter delabamur.Ea  funt  dcfperatio  8C  prx- 
fumptio.Qui  dcfperanr,  non  fatis  perpendunt  dis 
•i»  fit  uinx  mifericordix  magnitudinem , <3£confci)  de- 
Prxfum-  liborum, ante  fe damnant  quam  damnatur.Qui 
ptio.  jiyftitiac  facucmatem  obliuifcutur^y^ 


UBER.  II. 

dum  nihil  timent  licentius  peccant.  Neque  hi  pf  * 
lumerenr,  neque  illi  defperarent  fi  mcniinilie  uo- 
luiflent,quod  iuftus  pariter  8C  mifericors  fit  domf 
nus,  quod  fimul  dC  fontes  puniar,  8C  poenitecibus  . 

iglMPiVS  CAIN  inuidia  ftimulantc  frater  Defpcra- 
nse  caedis  cruore  fceleratas  polluit  manus.  Credi-  tio  Cain. 
mus  tamen  cum  maledirtionis  poena  multa  repo  Oencfis.4 
tuifTe,  fi  pcenitens  dei  mifericordiam  i m pior  alie  t»  ~ i 

exeerabilior  facftuseft  poft  reatum  fratricidii,  di- 
cens,Maior  eft  iniquitas  mea  quam  ut  uenia  me-  pra,fum- 
rcar.  Illos  aut  qui  uitijs  fuis  faucntes  prsfumpti- 
one  labuntur , Ecdefiafticus  arguit  d^ens»  Ne  dif  Ecrfi.r, 
xctis  pecca u i,  SC  quid  mihi  accidit  trifte.  Altifli.* 
mus  enim  eft  patiens  redditor.De  propitiatu  pec- 
catorum noli  efife  fine  metu,  neque  adqcias  pecca- 
tum fuper  peccatum,  dC  ne  dicas  miferatio  domi- 
ni magna  eft,  multitudinis  peccatorum  meorum 
tnifercbicur.  Mifericordia  enim  <5£  ira  ab  illo  cito  . v. 
proximat,^  in  peccatores  rcfpicit  ira  illius. 

NOS  igitur  errorem  iftorum  refugientes,  eos  t . 
fequamur  qui  uel  grauifTime  lapfi,fic  fefeCdum  Ha  Spes, 
cirn  poenitet)  erexere,  ut  fpem  recuperadsc  gratiae 

non  amitterent,#  quod  fperarunt  deo  mdulgcn.- 

te  adepti  funr,  ...  . . . 

D A VI D adulterii homicidnqp  crimine  negk  Dauid 
'ter corruerat, fed per Nathan  prophetam repraeh?  fCX 

fus>Peccaui,inquit,domino>dixitcp  Nathan.Uor  , ^cg,w. 

minus  quoque  tranftulit  peccatum  tuum,no  mo- 
rieris.Peccatum  confitendo  doluit,& : de  mifericor 
dia  dei  non  diffidit.  Iccirco  noeftfpc  deceptus,  tuc 

neniam  impetrauit,cumcommifTa  *ngeKmit.Scd  , 

di  Dauid  fic  cecidit,  nemo  continentium  fe  arbitre 


0«  DE  SPE  DIVINAE  MISERICOR. 

tur  fccurum,rurfum  fi  idem  tanti  reatus  damna- 
tione abfolucus  eft,nemo  deJinquentiu  defperet.  ' 
M «mfti  ^ A N A S S E S regum  omnium  qui  Ierofoly 

jninaue*  mis  regnarunt  fccleratrflimus,ftelias  adoraui^a- 
ras  Baalim  erexit,  in  templo  dei  idolum  pofuit, 
fomnia  obferuauir,  auguria  feclat^eft,  fuper  h*c 
fanguinem  innoxium  fudit,  interficiens  prophe- 
_ ParaP  ta,>^a,3m  ferra  medium  fecans.  Cumqt  obhate 
i .rvar.j}  flag,na  dominus  tradidiiTet  eum  in  manus  princi- 
pum  AiTyriorum,  ferrocp  uin&us  dudus  ciTet  in 
Babylonem,  a nguftijs  compellf  tibus  agnouit  pec 
catum,egit  poeniteciam,orauit,exauditus  eft,deo 
tp  propitio  redijt  Jerufalem,&  recupera  uit  regnir, 
atque  in  alium  mutatus,  idolis  fublatis  prophana 
ca  expiauir,  36  u num  deum  Ifrael  impenfe  coJuir. 
Quis  igitur  ucniam  defperet  fi  Manafles  inuen id 
aut  quis  adeo  peffimis  moribus  uiuit,  uteuadere 
bonus  non  poffit,fi  illeeuafirf 
Niniuita.  , NI  NI  VITAE  cum  lona  prophetante  urbi» 
excidium  imminere  didiciflenr,pcccatorn  ob  qua 
iOJix.j,  id  pafTuri  erat, poenitentia  agentes  dixerunt.  Quis 
fcit  fi  conuertatur,&  ignofeat  deus,  36  reuertatur 
a furore  irar  fu *,&  non  peribimus^Grandis  fidu, 
eia,  in  ipfodiuin*  ultionis  procindtu  fperare  mife 
rieordia,  fed  fruftra  quidem  fperaiTent,  nifi  uitqs 
finem  itatuiiTent.Qyod  fperauera  nt,pcen  i tedo  ob 
tinuerut, dicente  fcriptura,Et  uidit  deus  opera  eo- 
f rum,quia  conuerfi  funt  de  uia  fua  mala,&  mifer- 

tus  eft  fuper  malitiam  quam  locutus  fuerar,ut  fa- 
ceret eis,  3C  non  fecit. Ea  igitur  fpes,  impetrad*  fa 
lutis  non  fallitur,  quam  uit* corregio  comitatur 
tatroto  EVA  NGELII  TEMPORA  percurra 
crucc « mus*  Cgius  fpem  non  incitae  atque  accrtidir3lac*d 


' ttBlft  ’**  t.  " ilir 

|ri  cruce  pcenifensC  quam  quidem  crucem,  fi  nihil 
mali  commififfcr,  fi  nemo  cogeret, fua  ipfe  fponte 
hac  mercedc  afcendere  debuit,  ut  a domino  audi- 
tet uocem  illam, qua  nihil  jucundius.  Hodie  mccti  L|JC#  . 

«ris  in  paradifo.Ob  latrocinia  noxae  deditus,mor-  ' *' 1 
ticp  addictus , dum  moriens  digna  fe  fuppliciocon 
fitetur,dum  inChriftumcredir,dumiuxta  fcpcn  , . 
dCritem  deprecatur,  tranfiuit  de  morte  ad  uitam, 
de  cruce  ad  paradifum.O  diuinae  clementiae  imme 
fitas,quam  ferae couerfioni  quam  grandem  tribui 
ftimercedem.  . , 

SE  DNEQVE  de  illis  quidem  defperandum 
tft,quos  in  omne  uicium  egit  cumulandarum  opu  MatthpiJ 
immoderata  libido,  8C  impudens  exigendi  fceno-  apoftolu# 
ris  cupiditas . Matthaeus  de  Telonio  ad  apoftola- 
tu  uocatus  eft.Zachaeus  publicanoru  princeps, SC  ^achaeur. 
ipfe  diues,faluatore  modi  hofpitio  fufe/jje  meruif.  publicani* 
Vterque  igit  cum  ufuras  reliquiffent,lucraiti  funt  Lucar.,» 
regna  caelorum.  Talem  quacftum  facere  folet,  qui 
conuerfi  fpemfuam  de  terrenis  diuitrjs,in  den  tr3s  - ~'4 
ferunt,  caeleftium  diuitiarum  aeternae^  beatitudi 
ris  largitorem. 

NEQVE  ENIM  Nouatianorum impietati 
adhibenda  cft  fides, qui  aiunt  ijs  qui  poft  baptifmi 
luftrationem  peccati  maculam  contraxerunt,  gra 
tiac  recuperandi*  non  elTe  locum.  Petrus  de  pifca-  pttrtlf 
tore  apoftolus,  iam  carni  SC  fanguini  domini co-  jpoftoju, 
tnunicauerar,  iam  fpeciali  priuilegio  cum  lacobo 
ic  Iohanne  eiufdem  domini  gloriam,  in  monje  ui 
derar.Iam  Iefum  dei  filium  confeiius  fuerat, oC  tn 
dominicae  pailiSis  r pe,  dum  hoies  timet  den  nega 
uit.  Atqm  poft  negationE  amare  fleuit  no  fola  qa 
occando  amifaara  poenitendo  iterum  cft 


W»  DR  SPE  DIVINAE  MISERICOR. 

tU8,fcd  etiam  omnium  princeps  fa&us,  claues  rej 
gni  ecdefiacc^  gubernandae  poreftacem  accepit.Be 
nigniiTimus  dominus  plus  contulit  cius  pceniren-i 
tiaequa  cotulerat  innocctix,priftinisbeneficrjscii 
mulum  facies  ta  excellentis  praepofiturae  honore, 
ecotra  ludas  de  culmine  ipfoapoftolatus 
_ . in  baratrum  inferni  infeliciter  corruit.  Non  utic» 

ludas  5«  quia  dominum  uendidirJed  quia  eo  uendito  ma- 
* g,s deflagitio  doluit  quam  de uenia  fperauir.Pcc- 
caui  inquit  tradens  fanguinem  iuftum.Conueni- 
ens  poenitetia  fi  fibi  humiliter  ignofei  poftulaiTer* 
cC  non  fceleri  fcelus  addens  ad  laqueum  prius  qu5 
ad  dominum  confugiiTct . Nunquid  proditori  luo 
non  dimifilTet,  qui  dimitti  crucifixoribus  fuis  ro^ 
gauit  < Nunquid  fe  uendenti  non  peperciflet,  qui 
lancea  latus  fuum  fodienti  fic  pepercit,  ut  corona 
, indulgeret  marryrij  i 

SE  D Quis  praeterea  defperet,  quamuis  impL. 
Paulus,  ns  8C  crudelis  SC  orni  immanitate  praeditus,  fi  Pati 
apoftolus  lusChriftiani  nominis  perfecutor3fadus  eftChri 
ftiapoftoliis < fi  uas  iraeconuerfum  eft  in  uas  ele- 
ftionis  < fi  is  qui  infenfifiimus  fuerat  ccclefiac  ho*. 
ftis,  repente  cuafit  conftantiilimus  eiufdcm  ccclc* 
*“  propugnatorTScd  dices.  Ille  in  uia  uocatus  eft,, 
& ut  fe  corrigeret  pene  coaflu»  eft.  Quid  tu  quo- 
- ’ • t,e6 Peccatorum  confeientia compungeris,  nonne 

uocaris  < quoties  aduerfirate  aliqua  folicitaris* 
nonne  cogeris  ^ Quid  ergo  aucrterise’  quid  rclu* 
craris?  Ille  increpitus  ftatfm  obediuir,  & tu  quar„ 
fo  ne  obdurefcasJUecum  in  terram  cecidjiTcr,iufo 
iiiseft  furgere 8C duitatem  ingredi,  utibi  audiat 
quid  fe  oporteat  facere,#  tu  terrenarum  cupidira 
tum  malignitate  fubuctfusaiam  tandem  furge,# 


LIBER  IT.  || i 

Ingredere  diritatem  madatorumde/,  utfb/diTcaa 
quid  rc  facere, quid  fugere  oporteat, ur  falutem  th 
bi  parare  polTis . Illi  Ananfas  manum  imponens, 
infam  que  cadedoamiferar,  reftittiit.  Ananias  in- 
terpretatur donum  gratiae  domini.  Hoc  donum  i 

tibi  manum  imponet  conferes  uirtueem,utin  fpe 
confirmeris,^  uifum  recipias,quem  peccando  p-. 
didifti . Non  uifum  carnis  ne(£  oculorum,  fed  quo  ^ 

deus  uidetur,mentis  8C  intelle&us , ut  demum  cu 
*pfo  Paulo  gloriari  queas  dicens . Gratia  dei  fum  , Cof 
id  quod  fum,&  gratia  eius  in  me  uacua  non  fuit, 
fed  gratia  eius  in  me  manet  femper, 

AVDIET  aliud  id  genus  exemplum.Dauid  Dauidmo 
quidam  in  finibus  Hermopol is  grallatorum  prin  nachus. 
ceps,cum  diu  exercendis  Iatrocinijs  operam  imp?- 
difler,  tandem  poenitudine  pulfatus  ad  monafteri 
um  uenit,monachusq?  fa&*  deo  in  humilitate  fec  * 
ulu/t . Ec  cum  poft  aliquot  dierum  poenitentiam, 
dimilTa  fibiefle  peccata  quae commiferat,  angelo 

referente  accepilTet,  multirudiniseorum  confcius 
dubitauitan  uera  audirer.Obincredulitatemlitt- 
guae  officio  caruit.Sed  cum  uehementer  dolerer5q» 
folicas  deo  lauder  ore  impedico  concinere  non  pou 
fet , uocis  u fum  ad  eam  dutaxat  rem  recuperauit, 
ad  caecera  mutus  permanfit . Sperauit  ille  quidem  . ..  3 

futuram  aliquando  delicorum  ueniam,  fed  fpem 
«ius  praecellit  dei  clementia.Et  ut  praeceiriiTe  cre- 
deretur,non  credentem  puniuir,  ut  fciasquia  non 
cft  ponere  numeip  nccfc  finem  mifericordiaip  eius. 

MOYSEN  quoq;  abbatem Ifidori abbatis  M(Jv-  ’ 
apud  Thebaidem  difcipulum,  natione  Aethiope,  jmJL- 
Cingularis  fan&itatisac  patientiae  uirum,latrone 
«ntea i uilTc  nxmorant,mulcoru  fpolijs  caedibus^ 


I 


gjo  DE  SPE  DIVINAE  MISERICOR. 

infame n.Igitur  conpuntftus  ad  mentem  redifonrf 
fcricordiam  domini  orando, 6C  poenitendo  qusefi- 
uir,fpcrando  aiTecutuseft.Et  qui  aliquando  de  la- 
' eronum  numero  fuerat,  in  fandiorum  cenfu  redi- 
Urc.u.  gi  meruit.  Sic  Aethiops  murauic  pellem  fuam,& 
pardus  uarietates  fuas.  Sic  lupus  rapax  conuerfua 
cft  in  agnum. 

NVLL  VM  execrabiliuscrimen,quampoft 
agnitam  perceptamque  ueritatem  a fide  decidere* 
Ar  etiam  inde  redicam  patere  ad  fpem  falutis  ccr- 
tiiTimam,non  folum  Petri  exemplo, fed  etiam  alf*. 
lacobus.  orum  fsjtis  edocemur.  Iacobus  martyr  a praefe- 
denodas*  dlismenbrorum  nodis denodatus  dieftus,  cum  cf- 
fet  fidelis,  fidelibust^  ortus  parctibus, atque  inter 
regis  Perfarum  aulicos  primo  loco  haberetur, ge- 
tii i domino  gratificari  cupiens, eo  prolapfus  cft,ue 
idolum  adoraret.Deinde  a matre  per  literas  in  cre- 
pitus,culpam  agnouit, animo  refipuit,pccnirenti. 
at»  egit,  nonores  quibus  f ruebatur  contepfit.Rc^ 
gem  nihil  ueritus,idoIa  eius  dereftat?  eft,ct  fcChri 
ftianum  efle  palam  afleruit, tam  conftater  ur  artis 
cula  tim  dilaniatus  no  formidaret  fupplicia,  fedap 
petere  uideretur.  Aeternae  denicp  felicitatis  bona 
quibus  praeuaricando  fe  indignum  feccrar,diuina 
pgpi mn7  dementia  fufFragante  martyrio  fuo redemit. Bo- 
7 num  cft  ergo  (ut  propheta  ait)  confidere  in  domi- 
no,quam  confidere  in  homine.  Bonum  cft  fperare 
in  domino, quam  fperare  inprincipibus. 

SI  Q.VIS  VERO  dclinquendiaftuetudinc 
Nkolns  |ta  duratus  cft,  ut  per  fc  omnino  corrigi  no  poiTir. 
Icncx.  non  ideodcfpcrer,fed  fenem  illum  Nicolaum  imi- 

tetur, qui  cum  libidinibus  aetatem  confumcret  8C 

pc$  an ni  ad  finem  uitac  UdgcmtSjfinc  curpicudi* 


LIBER  1!.  im 

Ili  teccrc  poffet»  Andrex  apoftolo  ftipplfcaufe,  uti 
pro  fe  deum  obfecraret,feenim  fccleris  confricnria 
nc orare  quidem  fttis  audere. Preci b^crgo apofto 
Ji  placatus  dominusjueniam  indulfit  & illecorre- 
<$us  peracta  femeftri  poenitetia,hincdecedens  mi* 
fcricorditer  in  Fine  faluatus  eft.  Exemplum  nobis  r 
reliquitjUt  fi  quando  fpes  uitx  emendandx  ueniae 
ue\  impetra  ndx,ob  peccandi  ufum  difficilior  conci 
gerit,  ad  eorum  qui  deo  placent  confugiamus  au* 
acilia-  Noftris  enim  flagitrjs  irritata  diuinitas,fan* 

Aoru  meritis  qui  pro  nobis  orauerint,faciiius  m| 
tigabirur,(9£  ad  mifcrandum  citius  conuertetur. 

F V E R E prxrerea  qui  non  modo^bis,fcd  et# 
iam  fcripciSibus  Chriitianitati  renuntiantes,dia<- 
fcolo  Fe  dedere  non  dubicauerant,  poft  hxc  tamen 
cum  poenitentiam  egillent,  gratiam  a qua  decide, 
eant  recuperarunt.  Ierofolymis  Porterrj  principis 
uiriferuus  Phanias,  filix  eius  amore  captus,  qm  pu>lir.. 
potiundx  fpes  nulla  eflet,magosconfuluit.  Exciti 
maligni  fpiritus , eam  illi  uxorem  fore  dixerunt,  fi 
ipfefc diaboli  feruum  a fcripfcrir, contempto Chrl 
ito.  Conditioni  affentiens  chirographum  dedit»  , 

SC  nuptias  cum  ea  quam  adamauerar  iniit . Poft 
hxcdeprxhendit  mulier, nihil  prorfus  Chriftia* 
tti  morisineiTc  uiro,  non  orare,  noadecdefiam  ire 
non  crucis  fignurn  facere.Dcniq?  caufam  curiofi* 
us  abeo  feifeirans,  plene  didicit,<3£  anxia  remedia 
quxrens,Bafilio  epifeopo  rem  detulit.  Tunc  accer 
ficum  PhaniamBafilius,  hortat  ut  reuerti  uellet, 
unde  per  puaricatione  recefTerat,&  credere  3C c5- 
fidere  in  dominocouerfum  fecu  domi retinuir,  ac 
pro  illo  orauit,Et  poft.XL.dierH  ieiuniu,multas<p 
interca  fawnsc  infuicationss  «duxit,  ut  purgatum 


H*  DE  SPE  blVlNAE  MISER.ICOR. 

reconciliaret  ccdefix  .Ibi  frequenti  clero, plcbet|r 
urbis  aftante  uoces  terribiles  auditx,frementium 
' ac  lamentantium  dxmonuma*duerfus  Bafilium, 
quafi  raptorem  alieni  ferui . Sed  eo  iubente  etiam 
Chirographum  inuiti  relbtuunt  .QuodifdlTo  ap- 
i,Corin.7-paru it  deletum  elle  Phanix  crimen. Ita  per  mulie 
tem  fidele  uir  infidelis  faluatus  cft,  8C  qui  defpcra 
uerar,epifcopi  opera  ad  fpem  redijr  falutis. 
Theophi'  THEOPHILVS  quoq?  Cilicia archidia- 
lusarchi- conus  ab  epifeopo  officio  motus  chirographa  coti 
diaconus  .“fecerat,  quo  deum  matremc^  dei  abnegare  fe,  dC 
diaboli  fubijci  feruitutldixir,promittentcdiaboj. 
Io  fe  faturum  ut  ipfc  in  locum  fuum  gradumque 

reftituarur.Reftitutusdemumanimaduertir,qua 
tum  fceleris  flagirqq?  commififlet,3£ animo  confli 
datus  lachrymas  fudit,et  ueniam  orauir.Die  qua 
dragefimodormieti  uirgo  dei  mater,  cuius  opem 
r inuocauerat, apparens  di  tniifum  illi  pecca  tum  nff 
tiauit  Somno  excitatus  chirographum  fuumiu- 
xtaiacentem  reperit.  Ea  re  l#tus,&:  peccatum  fu- 
um 8C  dei  erga  fe  mifericordiam  eundis  audienti- 
. bus  publice  enarrauit.  Die  tertio  uita  defundut 
etiam  roiraculis  cIaruit.Quod  fi  tanti criminis  re- 
us ad  tantam  beatitudinem  peruenit,  profedo  ne 
mo  perit  hifi  qui  poenitere  non  uult,  nemo  conde* 
mnatur,nifi  quidefperat. 

Fcrminae.  NVNC  ne  quid  defit,  quo  fpem  noftram  mU 
nas  intra  nos  labafccrc  patiamur,in  fceminasetia 
__  ..  dOminimiferationesconfiderabimus. 

' U d V M VETERI  in  adulterio  depraehenfae peper 
rio  de  5h£  cif,i  n iu  nge  n s ta  me  n ei  ne  amplius  peccaret, ut  in- 
ia v telligas  tunc  nos  rede  ueniam  fperare,  cum  defini 

TPhaimV  musjpeccan:,  Malignis  autemin  iUa  frementibus 


LIBER.  II.  ?* 

fnierit  ruborem , propria  eis  exprobrans  delicia, 

,qul  accufacum  ucneranr  aliena*  Et  hi  fane  unus 
poft  alium  abierunt  ficutadueneranr, nequitia 
impietate  pleni.Illa  uero  perftitit,donec  condona 
to  reatu  dimitfaeft.Perfeuerare  enim  fperando  de  H 
bemus,nec  ullo  expedationis  tedio  affeci  defice-  ncerco*  I 
re  dicente  apoftolo,Chrifti  domus  fumus  nos, fi  fi 
duciam  SC  gloriam  fpei  ufep  ad  finem  firmam  re- 
fineamus.Quamdiu  ergo  fperamus  in  Chrifto  ha 
bitat  in  nobisChriftus,  procul  e ab  ijs  g defpcrar.  M . , 
MARIAM  Magdalenam  ob  impudentis  laf  . 
tiui*  crimen,cacterorumcji  uitiorum  infamiam  co 
gnomento  peccatricem  dixere^  8C  tamen  cum  fefe 
poenitendo  domino  fubmififlet,  dimittatur  ei  pec  Lucar.7. 
cata  multa, quoniam  dilexit  multum,  dC  quae  diu 
ferua  fuerat  peccati, meruit  effici  difcipulaChriftl,  • 
ciusqp  refurredionem  uidere  prima  atque  audire.  ^arc1,1** 
Maria  optimam  partem  elegit  qu*  no  auferetur  pUCfJ^*s 
ab  ea.  Sic  ubi  abundauerat  peccatum,  fupcrabun  ’ 

dauit  mi  fer  icor  dia,  <5^  in  pcenitenteomni  fpe  ma- 
ior fpei  merces  fuit.  Maria 

MARIA  Aegyptiaca  meretricio  quaeitu  diu  agypda- 
infamis  cum  aditu  etiam  ccclefiaeindignamfedi*  a. 
«initus  co  prohibita  cognouiflet,  poft  lachrymaa 
eremiep  labores,  ad  tantam  uitar  perfedionem  de 
uenit,ut  orans  in  terra  terram  non  tangeret,et  lor 
danem  tranfiens  fuper  aquas  ambularet . Ad  do* 

«linum  migratura  a fancftiiTimo  uiro  Zozima  fa 
cro  fandam  communionem  accepir,a  leoni bus  fe 
pulturam , cum  ferobe  in  terra  carptim  unguib* 
excauaflent,  fandae  corpufculi  capacem.  V fques 
adeo  dominus  conuerfam  exaltauit , quam  pec- 
catcm  ne  in  templum  quidem  intrare  permiferar. 


1*4  DE  spe  Otvinae  mierico R. 

tam  erga  poenitentem  mifcricors,  quam  ergadtf* 
linquentem  iuftus. 

m * n MARIA  ABRAAM  eremitae,  ex  fratre 
Wanane  neptis  uirginicatis  feruandac  uoto , ipfum  ad  de- 
ptiseremi  fcrtum  fecuta,  eodem  cum  illo  Contubernio  an- 
V£*  nos  fcPtcm  ufa>P»c  fanrtec*  uixerat , daufis  fem- 
' per  ianuis,  nufquam  inde  difcedcns . Sed  quid 
tam  daufum  quo  diaboli  non  penetret  inui— 
dia<f  Iamuigefimum  artatis  agebar  annum,  cum 
Inimici  dolis  fuggeftioibusq*  fubucrfa,iuuenicul 
da  eo  uentiranticonfentiens,in  turpis  luxuriae  fo- 
ueam  corruit.  Sceleris  conlcia  ueniam  defperauit, 
folitudinem  reliquir,proximam  ingrefla  ciu  itate, 
priftinas  uirtutes  uitijs  acquauit,  permifit  libidini 
frenos,  8C  quae  diu  uirginitatem  accuratiiTime  fer 

, • uauerat,  proftibuli  obruta  eftfpurcitifs.Poftqua 

liero  ab  ipfo  Abraa  fene,  uehemeter  de  ei**  gdirioe 
«■  folicito  diu  quaefita,  8C  tande  inuenta,i!lo  hortan- 
te ad  motem  redijt,fan<fh'tatis  meritum,  quod  pec 
candoamiferat,  poenitendo  recuperauit.Sicperdi 

‘ taomsboni  palloris  humeris  reportara,lupifau- 

ces lefrugir.  Et  clefto  tandem  dominicogregi  mc- 

' ruic  computari.  Nunquam  in  deo  uana  fpes  pani 
tentis  fuit.  „ r 

PELAGIA  Antiochena, cum  ScdiuitijsSZ 
Pelagia*  cor  potis  facie  multum  eminerer, luxuriae ac  I ibidi 
ni  dedita, ufqueadeo  frontem  fregerat,  ut  gloriare 
tur  nullam  fe  nec^  ornatiorem  rteqriafc/uiorcm  in 
publicn  procedere,  At  ubiNonijHeliopoleosepif 
copi  praedicarioes  audiuit,recognoujt  errorem  fu- 
tim,penitusc£  immutata, ornatum  omnem  ab ie- 
CitytiC  qcquid  habebat  opu,  pauperibus  erogauic 
impudidtijf  fine  ftatutntyn  mote  OlfUeti  tu. 


liber.  tL  hi 

gur/olum  fibi  pofuit,  tu  ne  quis  In  folitudinc  ttia- 
neti  fotminae  inftdiari  in  animum  induceret,  fexu 
Celato  Pelagium  fe  nominari  fecit.  Tantnq?  dein- 
de uitae  fanft  itate  cxcelluit,  ut  de  pelago  uitiorum 
faAa  diceretur  pelagus  uirtutu^mariiTimas  Ma* 

*a  aquas  in  dulcesconuertens. 

T H A I S etiam  tfgyptia  meretrix, crebris  Pa-  Th*fc! 
nuci)  abbatis  admonitionibus  ad  paenitenti5  con 
tterfa,  facultates  quas  non  modicas  corporis  uul— 
gatione  parauerar , conftrudh  pyra  in  ignem  con 
*ecit,&  de  proftibulo  ubi  diu  diabolo  feruierat,ad 
monafterium  tranfiens  feruiuit  Chrifto.  Poft  tri- 
ennem eius  claufuram  Paulo  Antonrj  abbatis  di* 

Tcipulo  reuelatum  eft  dimiffa  efle  a domino  Thai 
dipeccata.TtaqueaPannuciodecellaecarcere  edu  - 
c^a, cum  dies  xv.fuperuixiiTet,migrauitad  paradl 
fum,&  confortio  inferta  eftangdorum.Talis  be- 
atitudo  eos  manet  qui  uita  corrigunt,^  fpem  fua 
in  fola  dei  mifcricordia  femper  collocant. 

HA ECeft  enim  de  qua  Dauid  in  pfalmisgau  Ffilm.jo/ 
det,ob  qua  domino  benedicit , qua  admiratur,in 
qua  fpcrat.Exultabo  inquit  6C  laetabor  in  miferi- 
cordia  tua.  Quoniam  rcfpexifti  humilitatem  me- 
am faluafti  de  neceflitatibus  animam  meam»  Nec 
conclufifti  me  in  manibus  inimici.  Et  in  alio  pfal- 
mo.  Benedic  anima  mea  domino , & noli  obli- 
uifei  omnes  retributiones  eius.  Qui  propitiafomi  PCdm.io* 
bus  iniquitatibus  tuis,  qui  fanat  oes  infirmitates 
tuas.Qui  redimitdeinteriru  uita  tuam,  qui  coro- 
nat te  in  mifericordia  6C.  miferatioibus.  Et  paulo  „ . , 
poft.Mifericors&mifcrator  dominus,  longa  ni-  ^lacm» 
tnis&  multum  roifcricors,  Non  in  perpetuum 


m t)t  SPE  DIVINAE  MIERICOR. 

frafceretur,ne<£  in  aeternum  commmabicur.Norf 
fecundum  peccata  noftra  fecit  nobis , necp  fecun- 
dum iniquitate^  noftras  retribuit  nobis . Quoni- 
am fecundum  altitudinem  caeli  a terra,  corrobora 
uir  mifericordiam  fuam  fuper  timentes  le.Quan- 
tum  diftat  ortus  ab  occidente  * longe  fecit  a nobis 
iniquitates  noftras.Quomodo  miferetur  pater  fi- 
liorum, mifertus  eft  dominus  fuper  timetes  fe.  Et 
pfl  £ rutfum  in  alio  Pfalmo.Mifcrator  et  mifericors  do 
riai«  44  minus,  patiens  6C  multum  mifericors 4 Suauis 
dominus  uniuerfis,  8C  miferationes  eius  fuper  ~ 
omia  opera  eius.  Et  iterum.  Allcuat  dominus  oej 
Ibidem,  qui  corruunt,  6C  erigit  omnes  elifos.  Oculi  omni- 
um in  te  fperant  domine  * dC  tu  das  efcam  illorum 
in  tempore  opportuno.  Aperis  tu  manum  tuam* 
rulm.14;  imples  ome  animal  benedictione.  Etrurfum 
pf  l idem  alibi:dns, inquit, foluiteopeditos,  diis  illum 

Aaun'  9 nat  caecos.  Dominus  erigit  elifos.  Et  item  alib:Si 
iniquitates  obferuaueris  domine, domine  quis  fuf 
tinebit.Quia  apud  te  propitiatio  ctty8C  propter  Ie 
{ gem  tua  fuftinui  te  domine.Suftinuit  artima  mea 
in  uerbo  eius , fperauit  anima  mea  in  domino . A 
« «irti  cuftodia  matutina  ufq?  ad  noctem,fperet  Ifrael  iif 

*arl  • * domino.Quia  apud  dominum  mifericordia,&co 
piofa  apud  cum  redemptio . Etipfe  redimet  Ifrael 
ex  omnibus  iniquitatibus  eius.  Philo  etiam  fapi- 
entiae  fpiritu  plenus . Mifereris omnium , inquif* 
Ibidem,  quia  omnia  potes , 8C  dilTimulas  peccata  Iromina 
propter  poenitentiam . Diligis  enim  omnia  quae 
funt , dC  nihil  eorum  oditi  quae  fccifti . Et  paulo 
■***•♦*•  poft.Parcis  autem  omibus  quoniam  tua  funt  do- 
mine,qui  amas  animas.Et  per  Ifaia  dominus  ipfe 
ad  populum  fidelem  air,Nunquid  obliuifci  poteft 


tIBER  «II. 

mulkr  infanti  fuum,ut  non  mifereatur  filio  uteri 
fui  < Ec  fi  illa  oblita  fuerit,  ego  non  obliuifcar  tui. . . . 

Ecce  in  manibus  meis  defcripfi  te, muri  tui  coram  * • 

oculis  meis  fempcr.Et  per  lezechielem:  Nolo  mor 
rem  monentis  dicit  dominus  deus,  reuertimini  &C 
uiuite.Ide  in  euangelio.No  ueni,inquit,uocare  iu<  Matth.if, 
ftos,fcd  peccatores  ad  panitentia.Et  ite. No  eft  uo 
luntas  ante  patrem  ueftru  qui  in  cxlis  e,  ut  pereat  Lucar/  w, 
unus  de  pufillisiftis.Venitingtfiliushominisq-  Iohan.i«. 
rcre  8C  faluum  facere  quod  perierat.  Et  alibi  de  fe  Koma.  i. 
teftatur  SC  ait, Ego  fum  paftor  bonus.Bonus  pa- 
ftor  animam  fuam  dat  pro  ouibus  fuis.Hinc  apo- 
ftolus  Paulus.St  deus  pro  nobis  inquit,quis  cotra  ,,Corin> , 
uosC  Opi  etiam  proprio  filio  fuo  non  pepercit,  fed 
pro  nobis  omnibus  tradidit  illu  .Hinc idem  alibi. 

Patrem  mifericordiaut  SC  deum  totius  confolatio  AdTitu^ 
nis  cu  appellat  Et  rurfum  alio  loco  dicit:Cumauc 
benignitas  SC  humanitas  apparuit  faluatoris  no- 
ftri  dei,non  ex  operibus  iufticiae  quae  fecimus  nos, 
fed  fecudum  mifericordia  fua  faluos  nos  fecit,per 
lauacrum  regenerationis  & renouationisfpiritus 
fanfti,quem  effudit  in  nosabude,  per  Tefum  Chri 
ftum  faluatorem  noftrum,utiuftificati  gratia  ipfi 
us  haeredes  fimus  fecundum  fpem  uitae  aeternat. 

Jias  tantas  ac  tales  domini  noftri  erga  nosmifera 
t io  nes , fi  quis  rctf  e fecum  reputet,  nemo  grauius 
delinquir,quam  qui  poft  delicium  a fpe  impetran 
dae  ueniae  decidit,#  plus  fe  peccaiTe  quam  quod  a 
deo  dimitti  poiTit,  exiftimar,qua  fi  ullii  fit  ta  ma- 
gnu  peccatu,  ta  immane  crimen,  quod  nococona 
SC  poiTit  SC  uelit,#  foleat  deus  pcenitenti. 

. libri  secvndi  finis. 

n iij 


i»  de  charitate  erga  devm. 

LIBER  TERTI  VS. 

De  charitate  erga  deum*. 


talis  fit, ut  fine  ea  exterae  nihil  fint,  neminem  igno 
rare  uolumus  de  ipfa  fimul  tractari , ubicunq?  de 
aliqua  a nobis  tractetur , Quxdam  tamen  quae 
sili  magis  propria  cenfuf , conabor  hoc  loco  refer* 
re,  8C  (anctorum  exemplis.  Primo  quatenus  deus 
diligendus  fit.Deinde  proximus,  Poftrcmoinimi 
cus  digerendo  explicare. 

D E V M toto  corde , tota  anima,  totis  uiribus 
fubemur  diligere . Quod  uticjc  ita  fit,  ut  fola  erga 
eum  dilectio  omnes  alias  fuperet  dilectiones . Su- 
per omnia  enim  amandus  cft  autor  ipfc  omnium 
atq?conferuator . Nulla  res  unquam  cordi  noftro 
fic  inhxrere  debet,  ut  eius  caufa  ille  qui  eft  caufa* 

' tu  caufa  minus  honoretur,minuscolatur.Defpici 
anturopes,defcraturparetes, repudietur  uxor,ab 


Cap.  .1. 


HARITASQVO 
niam  8C  tertia  in  ordl 
ne  harum  de  quibus 
modo  dixim9,ab  apo 
ftolo  ponit, 8C de  tri- 
bus maior  ipfaprxdi 
catur,ideo  fatis  cogru 
um  arbitror  ,ut  terti) 
nuncuoluminisprin* 
cipiu  teneat , & quafl 
in  arce  collocata  confi 
ftat.  Quae  uirtus  cum 


LIB^R.  Jir.  I»  , 

datur, nihil  denicp  uel  non  agendu  uel  non  fuflinc 
dumputetur,quodabhoieagi  fuftineric^  poflir, 
dumo  foli  pareatur  deo, foli  femper  deferinatur. 

ABR  A AE  unicus  filius  erat  Ifaac,etcu  unice  Ebriam 
Illa  amarer,manibus  propr^s  maciare  uoluit , ut  Gen e.zil 
obediret  deo, pluris  fecit  mandatum  dei  qua  unici 
Litam,  necj*  fe  crudelem  efle  fi  fanguinem  filijcfFu 
diffet  cxiftimauitjfed  pietiflimum,  fi  eo  effufo  iuf 
fioni  paruiflet  diuinae . PromiiTiocm  acceperat  de 
jfaac  dicente  domino.Dabo  tibi  filium  cui  benedi 
«flur?  fum  erirq?  in  natioes,  8C  reges  populorn  ori-  Gcnr«I7* 
entur  ex  eo.  Et  tamen  de  quo  tanta  fibi  promitte- 
bantur,mox  eundem  impuberem  adhuc  iubetur 
jmmolare.Ciiius  hic  non  titubafliet  fides , quis  no 
dubiraflet,ne  illo  fublato  irritum  fiat  oraculum  Ac 
nero  Abraam  SC  pollicenti  credidit,S£  iubeti  obe- 
diuir,  8C  certiflimo  tandem  euentu  quod  promif- 
fum  fuerat  accepit.  „ . 

HELI  facerdos  nimia  in  filios  indulgentia  ma  6ccr 

le  agentes  re  mi  fle  molliterq*  corripiens,deum  offc 
derat,  Stamen  cum  illos  tam  tenera  amplexare-  * 
tur  pietate  a Philiftim  interfectos  audiens  fatis 
sequo  animo  tulit.  Poftquam  autem  8C  arcam  do 
mini  fimul  captam  fuifle  intellexit,impatiens  do* 
loris  de  fede  corruit . Et  qa  nonagenarius  ia  erat, 
co  lapfu  collifus  expirauit , offendens  quanto  fibl 
grauius  erat  praefentia  domini  quam  arca  exhibe 
£at,qua  IiberisCquauis  clariflimis)orbari.  na.mf 

QV  ANTVM  de  Arcae  amiflione  doluir  He  ^RcgiU 
Ji,tantumdeeiusredu<tioe  a Philiftinisreftitutae 
laetatus  eft  Dauid.Na  cu  rex  eflet,  SC  rcru  geftarn 
gfia  omnibus  qui  in  Iudaea  regnaueratpferret,no 
«rubuit  du  arca  a leuitis  portat  omni  regiae  digni 
\ « # 


200  . DE  CHARITATE  ERGA  DE. 

fatis  ornatu  depbfito,5C  cphod  lineo  fumpto,pede 
fter  incedcre,faltarc,  ludere,  <fcquafi  unus  e plebe 

* iocundictatisgcfticulationibusuri,donecilla  in- 

urbem  inue<fta,fub  tabernaculo,  quod  ipfe  teten- 
derat, uenerabiliter  collocaretur.  Ex  quanta  autS 
in  deum  pietate,  quantoq*  amore  ea  regis  exulta- 
tio  proueniret,  Michol  uxoris  fuse  poena  reflatur, 
quae  quoniam  fcurrilis  leuitatis  illu  arguerat,  deo 
ulcifcente  perpetuxfterilitaris  damnum  tulit. 

IDEM  poft  haec  anxie  fecum  queri  coepit,  fe 
— ..  in  xdibus  habitare  cedrinis.  Arcam  ueroteftame 
t t i dci,manere  fub  pellibus,  quibus  tabernaculum 
auc.cg  *7.  tC(^.um  crat^  pjinc  iam  in  animum  inducens, con- 

ftituere  templum  domino,  facrisq?  illius  magis  de 
center  reponendis  dedicare»  Regiam  ceiTiflet,  nifi 
multo  magnificentius  habitacula , ijs  quam  fibl 
faciendum  decreuiflct,&  quidem  tale, quale  dein- 
de a filio  flio  Salomone, legimus  xdificatum,cuiua 
opuletix,  amplitudinis#  gloria,  ap3  pofteros  uix 
fidem  inuenifler,  fi  eam  hnmanx  tantum,non  et- 
' iam  diuinae  feripturx  monumeta,  retuliflent.Sed 

mirenturalij  opus,  nos  animi  deo  deuoti,  affetfla 
penfemus,quimea  quidem  fententia  maior  in  Da 
uid, quam  in  Salomone, fuit.Multa  quippe  poftea 
populo  populiue  principib9,  indulfit  dominus,  5C 
propter  feruum  fuum  Dauid,ca  fe  indulfifle  pro- 
teflatus  eft.Vcquia  ipfe  deum  pluscxterisdilexe- 
rat,plu« etiam  adeo  diledus  nofcerctur.Quodati 
tem  Salomon  potius  quam  ille,ut  tcmplu  domino 
conftrueret  eledus  fit,  non  tafn  meritum  qua  my 
Aerium  fuifle  conflat. 

TreiPUC'  PERFECTAE  charitatiscultum,&:inpii 
ri.  eris  iiliSjin  Babylonem  abdudis,uiguiffc  quis  nca 


LIBER.  III.  201 

gaueritf  quando  captiuitatis  neccflitatem,  in  qua 
erant,  fuperare  potuerunt, nunquam  religiois  iua» 
obferuationem  deferentes.  Leguminibus, & frigi  ^ 
da  aqua  nutriri  quam  dapibus  regtjs,  ne  cibo  Jege  * r* 

tietito  incertarentur,  maluere.Statuamq?  auream 
adorare  iufli,mori  praeoptarunt, quam  fidem  prae 
uaricari.  Hinc  in  fornacem  feptuplo  quam  folitn 
erat  accefatn,  miiTos flamma  non  aduiiir.  Ulacfi  in 
' ter  igneos  globos,  laudes  deo  cocinebant,  8C  idem 
ardor  qui  illis  intra  fornacem  ignouir,  raptim  ex- 
halans eos, qui  forisaderant  regis  minirtros  corri- 
puit atqj  confumpfit.  Motus  tanto  miraculo  rex, 

' non  iam  rtatuam  a fe  ereertam,  fed  deum  ifrael  ado 
randum,edi(rto  iufTit.  Sic  conrtans  ac  uera  pictas, 
captiuos  rege  ipfo,a  quo  capti  fuerat,fortioresred 
didit,  8C  in  igne  pofitos  piculi  exptes  fecit,parcetc 
illis  inecdio,  SC  in  fuos  fxuiete  au(rtores,qs  gemit. 

ELEAZARVS  feriba, Antiocho Epipha*  Eieararut 
nx  fideles  pcrfequente,urfuillamcarneguftaret,  x.Macha,* 
compelli  (quoniam  illegitimum  erat)  nullo  modo 
potuit,  fed  neqj  pro  illi  fuppofita  aliam,  qua  uefei  ' 
liccbat,ut  fumeret  exorari, uolentibus  amicis  ea  fi 
anulatioe  ipfum  fubtrahere  neci , utc$  exteris  con 
flantis  animi , perpetuxq?  in  deum  odferuatix  ex 
empium  fieret,extrema  pati  maluit,  quam  quic- 
quam  prophani  aut  agere,  aut  omnino  egifle  ui- 
deri.  Ttacp  corpus  carnifici  crudelibus  poenis  confi 
ciendum  tradidit,ut  fpirirum  abfq?  labe  commif- 
fi  pariter,fufpe<rticpfceleriscoferuatn  deo  offerret* 
MACHA  B A E I quoq*  feptem  fratres,  neqt  Machab^i 
Ingentibus  regis  promiflis  corrupti  funt,nec£  mi- 
tiis  territi,  ad  perferenda  fortiter  fupplicia  mater  **»**i,f, 
hortatrix  aderat,#  magis  ipfa  animo  torquebar, 

nv 


j 


• V;>T';--  " v • ; 7>?"- "•  v:  t”.; 

»•»  DE  CHARITATE  ERGA  DEVM. 

Uerens  ne  tormentis  uidi  contra  dei  legem  aliquid 
i.Mach.7,  agere  inclinarent.  Sed  SCilli  f elicit  cofumpti,  plu$ 
per  toto»  deum  quam  femet  diligendum  documento  fuere, 

, SC  mater  fic  amandos  filios,  ut  eos  quocunque 

mortis  gne  affici  malis,qj  peccare.  Ac  ne  in  fe  qua 
in  liberos  indulgentioremfuiiTe  putes, quos  ad  ne 
Cem  prxmiferat, continuo  fequi  uoluit.  Et  id  qui- 
dem tanto  lubentius,  quanto  iam  de  eorum  erga 
deum  fide  magis  fuit  iecura.Non  fupplicia  reputa 
)bar,fed  an  deum  amarent , gloriofam  experienti- 
am, multaque  charitate  ardens, probari  tamfe 
quam  filios  poenis  acerbioribus  geftiebat . O di- 
gnam talibus  filijs  parentem.  O dignos  tali  paren 
te  filios,  utrique  pari  animi  conftantia  offende- 
runt, quam  pmni  morte  fortior  eflet  fola  dei  di- 
Jedio. 

. HIC  eft  ignis  ille, quem  dominus  nofter  Iefus 
Apoltoh*  uenit  mittere  in  terram,  3C  quid  uolo,  inquit,  nifi 
utardeate’  Videamus  ergo  qualiter  in  illis  arferir, 
qui  ipfum  lefum  dei  filium  eiTe  certa  atque  indu- 
Pemi*.  bitata  fide  credidere.Simon  Petrus  in  illius  amo- 
rem  fcmper  propenfiiTimus,cum  totius  nocftis  pi- 
fcationcm  caiTo  labore  peregiflet , ipfo  tandem  in 
nauiculam  fufeeptoae  iubente  laxauit  ret  e,<3£  tan 
tam  uim  pifeium  traxir,ut  attonitus  indignum  fe 
talis  domini  prscfentia  iudicaret.Et  genibus  fimul 
prouolutus  diceret.  Exi  a me  domine  quia  homo 
peccator  fu  m.Profedo  qui  fic  humiliabatur,  iam 
diligere  coeperat.Hinc<S£  fubleuari  meruit , ne  ti- 
' jnerer,quod  deinde  non  pifces , fed  hoies  effer  ca- 

. . . pturus . Quibus  uerbis  ita  alledus  eft , ut  quem 

snodo  exire  a fe  uolebat,mox  exeuntem  fequi  ma 
tutaret,^  quidem  relidis  omibus,  ut  iam  palam 

1 j * 

1 


v 


LIBER,  III.  »o, 

«flet  nihil  fc  praeter  Chriftum  appetere, nihil  habe 
xe  uelle. 

ITER  VM  cum  nauigantes  difcipuli  domi- 
num fuper  maregradientemconfpexiilene^an  Id€|m 
ipfe  eflenc  ambigerent,  Petrus  reliquis  feruetior. 

Domine  inquit  fi  tues,iubemeucmrefu;g  aquae,  Maith.14 
non  ambulare  fuper  aquas  petijt,fed  uenire,qua- 
primum  amplecti  illum  non  miracula  facere  cu- 
piens Nauis  uelo  remoqp  fatis  propere  obuiam  a- 
gebatur,fed  amantis  cupiditate  tardior  crat,annu 
«nte  domino  fuccin&us  profilijt , fuper  undas  cu- 
currit,mox  crebrefcentibus  uenris , commotoque 
mari  pauefa&us,dubitauit , & cum  ob  hanc  ani- 
mi haefitationem  mergi  ccepiiTetjClamafTe  dici- 
tur, Domine  faluum  me  fac . Arguituritacp  quia  ^ , 

timuit,  fedfaluar,  quia  eius  ope  eciafaluari  pofle  Ibldfn*< 
credidit, cuius  uirtute  fuper  mare  incefTit,ut  dubi- 
taret,fragilitas  compulit, ut  inuocaret,fides  iufiit, 

Ut  periculum  euaderet,charitas  impetrauit. 

IDEM  cum  quibufdam  ex  difcipulis  durus  il 
te  fermo  dominiuideretur.Nifi  maducaueritiscar 
nem  filii  hominis,&  fanguinem  eius  biberitis,  no  lohann.s 
habebitis uitam  in  uobis . Ideoq*  poil  fenfum  fu- 
um  abeuntes  ab  ipfodefciuifTent, reliquos  duode- 
cim interrogante  domino  an  dC  ipfi  abire  uellent, 
pro  omnibus  refpondit , Domine  ad  que  ibimus? 
uerba  uitae  aeternae  habes.  Et  nos  credimus  8C  co- 
gnouimu8,quia  tu  es  Chriftus  filius  dei . Siccon- 
fiderabar  etiam  tum  Petrus  dominum, ut  nihil 
cum  fine  ratione  dicere,  nihil  facere  arbitraretur, 
fic  eidem  adhaeferat,  ut  fi  etiam  reliqui  oes  diiapft 
fuiflcnr,Jpfe  foP  nOrccciTiflcf/Cxteru  $C  k ct  illo% 


J 

:*,4  DE  CHAR1TATE  ERGA  DE. 

non  modo  nufquam  rccefliiros,ucrumetiam  mirii 
me  dubios  efle,  quinipfc  filius  dei  fir,affirmat,uc 
fcilicccdifcas.Neminem  poflcperfedlx  diligere,  g 
non  plene  crediderit» 

Idem  POST  h*c  prad/cente  domino  ea  qu*  prope 
Watth.w,  Icrofolymis  paflurus  eflcr,air,  Abfir  a te  do 

Marci.8»  * mine, non  erit  tibi  hoc.  Vide  quali  amoris  ardore 
flagrabat,  quem  in  omnibus  uerifTimum  efle  ne- 
quaquam dubitabar, ab  eodem  id  folum  patien- 
ter audire  non  poterat,  quod  ipfi  ualde  indeces  $£ 
abominabile eiTe, nondum  myfterium  inreliigcs, 
exiftimabat.  Abfic  a te  domine, imprudenf  opta r, 
fcd  error  hic  ex  affedu  prouenit  charitatis  Jncre* 
patur  ergo  ut  ab  errore  refipifcar,non  ut  a charit^ 
tc  difcedat,imo  utcorredlus  perfectius  diligar. 
Idem.  I N D JB  Sc  in  monte,  cum  reliqui  fulgentis  do- 

jMatth.17,  lYjfni  fpiendorc  ftupcfacti  mutirc  non  auderet,  pri 
mus  prorupit  inuoccm.  Dominebonurncft  noa 
hic  efle.  Non  attendebat  loci  folitudinem,non  de- 
ferri incommoditatem,  non  rupium  afperitatcm, 
ibi  fibi  optimum  efle  cefuir,  ubicuq?  ctim  illo  una 
eiTe  contigiflet . Si  uis  faciamus  hic  tria  tabernacu 
la.Tibi  unum,Moyfi  unum,  6C Elix  unum.  Cu$ 
etiam  fibi  unum  non  popofeit?  quia  eodem  cum 
Jefu  contubernio  uti  >&  nullo  prorfus  interfepto 
ab  eo  fe  iungi  uelle  confilium  erat . Semper  oculis 
illum  coram  intueri  cupiebat,  quem  fcmel  animo 
complexus  fuerat. 

Idem,  TVNC  quocgfeparari  ab  eo  pertimuit,  cum 
ille  difcipulorum  pede?  lorurus  fibi obnixe  renite 
Iohant  #.  ^ minaretur  acdiceret.Nifi  lauero  te,  no  habebis 
partem  mecum.Hoc  ut  audiuit,protinus  fe  totum 
*ius  exponens  uoluncati  rcfpondit  * Domine  no q 


liber  nr.  m« 

tantum  pedes  fed  3c  manus  8C  caput.  Modo  dixe- 
rat,non  lauabis  mihi  pedes  inacternum,<5£  tam  ci- 
to mutauit  fententiam,  quam  cito  illam  domino 
minus  fedete  intellexit.  Vcrobique  tamen  fummi 
amoris  argumentum,  cum  6C  reuerentiam  prae  fe 
tulerit  renuendo,&  permittendo  obfequij  folicitu 
dinc,  uerit^nequamobeaufam  cofuetudineeius 
quam  fibi  nihil  dulcius  neque  fuauius  erat,  carere 
cogeretur. 

Q_V  I D illud, cum  audiflet  quod  unus  ex  difcL  Idem. 
pulisconfpiratur^efifetaduerfus  dominum  Tuum  lohan.q 
^alohane  quaereret,  quis  ille  quo  eu  animo 

quaefiflecrediderimusCnone  in  ipfum  protinus  ir- 
tuendi, ipfum  menbratim  difcerpendi,5C  in  frufta 
concidendijlaniandicpficognouiiTet^quandoqui- 
dem  nec  armatorum  cohortem  timuit,  unum  ex  il 
lis  gladio  feriens,dum  pro  domino, cui  iam  manus 
infecerant , furibundus  corempto  uitx periculo  de  Msttft.  ac 
tertat,plures  inuafurus,  nifi  dominus  inhibuiflet 
Tunc  gladium  uaginac  reddiditjcumiscuietiam 
ligato  parendum  erat,iuflit. 

ILLVD  etiam  obiter  confideremus,  quantse  Ibem» 
J>ietatis  quantaec^  teneritudinis  fuir,  cum  dominii  lohan«q» 
audi  flet  dicentem.  Quo  ego  uadouos  no  poteftis 
uenire,folus  percun&atur  8C  interrogat, Domine 
quOuadis^&  quare  no  pofliim  te  modo  fequtfanf  . 

snam  meam  pro  te  ponam.Omnia  quidemj>raefu 
mere  cogebat  amor,  fed  imbecillitas  nonomia  po 
tuit  praeftare.  Iam  ad  fupplicium  raptum  a longe 
fequitur,nec  in  atrium  ingredi  auder,fed  foris  an* 
te  hoftium  ptaefloIatur,5c  ab  alijs  introdu^us  a« 
cedit  ad  ignem,quoniam  furrepente  formidine  frl 
gefccbac  charitas-Dcni#  Interrogatus  fc  noifc  il- 


,s 


i 


i 


a*  DE  CHARITATE  ERGA  DEVM. 

Ium  negat,  pro  quo  paulo  ante  ne  uitx  quide  fu* 
parfurum,  fi  res  ita  poftulaiTet  dixerat.  C^fTit  t5e 
fane  timori  amor,  ut  pareret  quaca  elfer  humana 
fragilita8}ubi  auxilium  fubtrahiturd/uinum.Sed  * 
& fi  ccflit,non  tamen  receiTit.Rurfum  fe  ille  collis 
j ' gens,cuminipfum  refpexiJrerIefus,ufqueadeotf 
tnuiiTe  doluit,  ut  doiore  morslcuior  fuiiTet,  Haud 

igitur  minorisdiletfionisteftimoniuprxbuieuf-. 
tius  dum  crimen  luget,quam  prxbuiiTetmortuuf 
fi  dominum  omnino  non  negaiTet. Proinde  etiam 
poft  reatum, his  quoqt  quinihil  ralecommiferant 
praeferri  meruit,  omniu  princeps  coftitutus,  quia 
omnibus  plus  dilexir, 

Idem*  PER  SE  QV  AMVR&  illaim/mi  amoris 

figna,quae  poft  re  fur  rectio  nem  faluatoris  in  eo  ap 
paruifle  euangelica  ueritas  docet.Cum  igitur  fin- 
gulari  cultu  arq?  obferuantia  dominu  ufq»  ad  cru 
tohan  ac. ccm  ProfcCUCUS  fuifler,  mortuum  quoq*  ac  fcpuf- 
ttrm  qnxrere  nocefiauir.Cucurrit  una  cum  Iohi. 
ne  ad  morrumentum,ut  cirintcxreris  uiderer  »Hu 
quem  exteris  ardentius  amabat. Praecurrit  quid! 

fohanne»,  fedanreintroiuitin  monumentum  Pc 

crus, corpore  tardior,fed  amore  aliquanto  feruetr- 
tior. 

Idem.  ' ET  <*umpifcationefacerent>cfominunr 
Iobanui.  'pfosdelittorealloquenrem,  prior  agnouit  Johan 
nesyfed  ad  eu  prior  ucnit  Perrus.  Sic  ejppe  traditi* 

\ eft.Simon  Petrus  cum  audiflfer  quia  dominus  eft, 

tunica  fuccinxir  fcCcrarcnim  nudatj&  mifit  fe  ira 
S3iare,alrj  autemdifcipuli  nauigio  ucnernr,noeni 
longceranra terra. Non pantur  moras  chanras, 

tametfi  prope  littuseranr,  haud  quaquam  diftulic 

P«wwsa  quin  ipfura  nauculae  curium  fuo  prxut-» 


i 


Liber,  tit  u>y 

uffet,  dum  ad  dominum  properat.  Non  petijt  huc 
tir  fuper  aquas  ambularer,  quia  & id  petere  tarda 
tio  uidebat,&cum  miraculo  uellc  agere  aliquid 
quod  fine  eo  perfici  poteft,  deum  tentare  eft.  Iraqi 
uado  quo  uolebat  peruenit,rcliqui  deinde  applicui 
cre.  Tum  demum  iubentedomino,afFerriac  pifei 
bus  quos  coeperat, primus  afcendiile  didtur,&  tr£ 

*iiTe  rete  in  terram  magnis  pifeibus  plenum.  Qui 
enim  impenfiusamatfolicitius  paret.Magnisqud 
affluit  uirtutibus,qui  petfedic  deum  colir.Bt  cum 
tanti  effenr,inquie,non  eft  fciflum  rete.  Non  enini 
rumpi  nexus poliunt,  quos  uer‘>  innodauit  amor, 
iiecp  uirtutu  aceru9  diilipari  poterit , fi  in  finunt 
congeftus  fuerit  charitatis.  u 

ILLVM  ergo  dominus  cui  plus  ineile  trga  (c  ;dlm‘  * 
pietatis  nouerac,  dignum  iudicauir,quem  adecde  tiHio"  ' 
fiac  gubernacula  federefaceret.Terinterrogato,ec  * 

ter  refpondenti  quodipfum  amaret,  oues  fu  as  ul- 
tro committit.  Quod  aute  tertio  interrogatus  Pe- 
trus contfiftatur,  iam  ne  quid  ut  ante  imprudeteC 
temeteque  pntfumpferit  dubita  t>&  iccirco  confi- 
deratius  refpSdet:  Domine  tu  omnia  nofti,tu  icis 
quia  amo  te.  Alias  miiltum  pollicitus,  tam  nihil 
praeftitit,utetiam  ueritatem  abnegaret,modo  ni- 
hil promittere  aufus, tantum  exhibuit,Ut  poft  per 
fecutiones}uerbera,carcercm,carenas  quae  pertu- 
lit, etiam  crucifigi  pro  nomine  illius  no  recufarir« 
Hincapparet,nihil  eo  eife  imbecillius , Q in  fe  c6fi 
dit,nech  fortius  q in  deo.  In  deo  confidens  Neroni 
Contepfir,qui>nfeconfidensexpaueratancillam. 

DE  PA  VLOQVOQVE  apoftoloirjadt 
fclegimu8,cumefletTyri,ab  Agabopropheta,et  Aftu6.ii. 
a fpil«ufim<fto  fuiffc  ptatditf  fr,q3  uincula  tribula 


Jof  DE  CHARITATE  ERGA  DEVM. 

tiones<$  paliurus  Terofolymis  eflet,ipfc  tamen  etf 
dem  fpiricu  confirmatus  illo  proficifci  nequaqua 
dubitauit,nihil  fupplicia  ueritus,dum  praedicar  Ie 
fum.  Lugentibus  difcipulis,  dC  magiftrum  indui- 
gentiiTimnparitcr  ac  docftilTimum  a propofito  de 
terrentibus.  Quid  facitis  inquit  flentes  3C  affligen 
. \ res  cor  meum , ego  autem  non  folum  alligari , fed 
6C  mori  in  Ierufalem  paratus  fum  propter  nom€ 
domini  Tefu.Iuit,in  infidias  incidit,coprcheditur, 
ligatur,cxditur,torquetur.Et  tamen  cum  ei  fandi 
copiam  feciflcnr,tortores  fuosin  uiam  falucisdiri 
gere  moliebatur,non  pro  fe  folicitus,  ut  uel  fic  ac- 
ceprus  dimitteretur,  fed  pro  illis  ne  erratcs  in  aeter 
num  perirent,  pro  iniuriareferes  beneficium,  pro 
malo  bonum . Non  enimlanguefcit  odium  fufti- 
nens  charicas,fed  accenditur,  fi  uera  fuerit. 

$.oma<  8*  HINC  idem  ad  Romanos  a Corintho  fcribes 
damar,Quis  nos  feparabit  a charitateChrifti,Tri 
bulatio,ananguftia,anfames,an  nuditas,  an  peri 
culum, an  perfecutio,  an  gladius?  ficut  fcriptu  eft. 
FialnMJ.  Quia  propter  ce  mortificamur  tota  die,  8C  acftima 
ti  fumus  ficut  oues  occifionis.  Sed  in  his  omnibus 
fupamus^pter  en  q dilexit  nos.Cert9  fum  em  qa 
necp  mors,  n eq?  uita , nec#  angeli,  netfc  principa- 
tus,ne<$  uirtutes,nec£  inflantia,  neqt  futura,  neq* 
fortitudo,nec$  altitudo, necj?  profundum, neq*  cre 
atura  alia  poterit  nos  feparare  a charitate  dei, quae 
Idenir  cft  fn  Chrifto  Iefu  domino  noftro. 

Philf.i.  HINC  etiam  a Roma  ad Philippenfcs fcribes 
In  omni  fiducia,inquir,  ficut  fempcr  3C  nuncma- 
ibidem*  gnificabitur  Chriftus  i n corpore  meo  fiue  per  ui- 
ta m fiue  per  mortem.  Mihi  enim  uiuere  Chriftus  - 
mori  lucrum,  Et  rurfum.Qu*  mihi  fuerunt 


LIBER  IU.  a«t 

* lucra,  hac arbitratus  Tum  propter  Chriftum  detri 
menta.  Veruntamen  exiftimo  omnia  detrimentu 
tfife,propter  eminentem  fcientiam  Icfu  Chrifti  do 
mini  mei,  propter  quem  omnia  detrimentum  fe- 
ci, SC  arbitror  ut  ftercora,  ut  Chriftn  lucrifaciam, 
ut  dC  inueniar  in  illo,non  habens  meam  iuftitiam 
qusc  ex  lege  eft,  fed  illam  quae  exfide  eft, Chrifti  Je 
fu, Ad  haec  8C  Corinthios  nortar dicens, Siue  man 
ducatis, fiue  bibitis,  ucl  aliud  quid  facitis,  omia  in  i.Corii». 
gloriam  dei  facite.Er  de  ijs  qui  deum  amat,  ad  Ro 
manos  ait,Scimus  quia  diligentibus  deum  omnia  Roawn.* 
cooperantur  in  bonum,  ijs  qui  fecundum  propofi 
tum  uocati  funt  fandi.  Et  de  ijs,  qui  negliguntad 
Corinthios.  Si  quis  non  amat  dominum  noftrum  i.Coiiis, 
Jefum  Chriftum,  fit  anathema  maranatha,  quod 
Syrum  effe  aiunt,  dC  fonare,  dominus  uenit,ut  fit 
fenfus.Eum  in  aduentu  iudicis,a  fidelium  confor- 
tio  feparandum,  qui  a Chrifti  charitatcinucntut 
fuerit  alienus. 

CHARITATEM  autem  dei habet,quif- 
qu is  ea  quae  ab  illo  praecepta  funt,  ante  omnia  exe  . 
qui  ftudet.Iohanee  apoftolus.Haec  cft  charitas  dei 
inquit,ut  madata  eius,  cuftodiamus,ac  ne  quid  ex 
cufes,fu  biungir,Et  mandata  eius  grauia  non  for,. 

I dem  alibi,Et  haec  eft  charitas  ut  ambulemus  fecn , .iohau.» 
dum  mandata  eius.Ipfequoq?  dominus  incuane  lohan.  i4 
gelio.Si  diligitis  me,inquit,mandata  mea  feruate 
Et  iterum.  Qui  habet  mandata  mea,  8C  feruar  ea.  Ibidem, 
ille  eft, qui  diligit  me,  qui  autem  diligit  roc,  diligef 
a patre  meo,  SC  ego  diligam  eum,5£  manifeftabo 
ci  meipfum.Et  rurfum,Si  quis  diligit  me,  fermonS  Ib,dCBL 
gneum,feruabit,  8C pater  meus  diliget  cum,  & ad 
wm  ucnicftuiS)  $C  maofienc  apud  eum  faciemus. 


*,«  DE  CHARITATE  ERGA  DEVM. 

QV  A N T A uero  uel  quam  neceffacia  fitefaf 
riratis  uirtUB,Paul'>  pleniflime  declarat  illa  epiftor 
la,  quam  primam  ad  Corinthios  fcribir,  affirmat 
uni  charitati  omnes  inefle  uirrutcs,<S£  ornes  pror- 
fus  uirtutes,nihili  efie,f i hxc  una  defuerir.  Cui?  g 
dem  fentenrix  uerba, quoniam  non  folum  difcen- 
da,fcd  etiam  cdifccnda  func,opereprctium  erit  hic 
apponere. 

j SI  LI NG VI S hominum, tnquit,!oquar, 

* '*  angelorum, charitatcm  autem  non  habea,  fartus 
fum  uelut  xsfonans,  aut  cymbalum  tinnicns._Ee 
fi  habuero -pphetiam,  8C  nouerim  myfteria  omia 
SC  omnem  fcientiam.Et  fi  habuero  omnem  fidem 
ira  ut  montes  transferam,  charitatcm  autem  non 
, habuero,nihil  fum.  Et  fi  diftribuero  in  cibos  pati 
perum  omnes  facultates  mea9,&  fi  tradidero  cor- 

Eus  meum  ita  ut  ardeam,  charitatcm  aurem  non 
abuero,nihil  mihipdeft,Charitas  patiens  efir,bc 
nigna  eft.Charitas  non  xmulatur,non  agit  pcrpe~ 
ram,  non  inflatur,  non  eft  ambitiofa,  non  quaerit 
qux  fua  funt,  non  irritatur,  non  cogitat  malu,n5 
gaudet  fuper  iniquitate,congaudet  aurem  uerita- 
ti.Omnia  fuffcrt,omnia  credir,omia  f pera  t,o  mia 
fu  ili  net.  Charitas  nunquam  excidit,  fiue  prophe- 
tia euacuabuntur,fiue  lingux  ceffabunr,  fiue  f ci- 
entia deftruetur.  Ex  parte  em  cognofcimus,&  ex 
parte  prophctamus.Cum  autem  uenerit  quod  per 
feiflum  eft,  cuacuabitur  quod  ex  parce  eft.Cum  ef 
fem  paruulus  loquebar  ut  paruulus,  lapiebam  ue 
paruulus, cogitabam  ut  paruulus.Quando  aurem 
fartus  fum  uir,euacuaui  qux  erant  paruuli.  Vide 
mus  nunc  per  fpeculum  in  xnigmare,  tunc  aurem 
facie  ad  faciem*  Nunc  cognofco  ex  parte/unc  auee 


I‘r*.  ' r *.  * 1 < ' : ' 

L^jb*Y  'r*'  „ '■  , - . i ' * 

LIBER  jn.  m 

(k»|  V*  , ' * > » > ».  .T,  » 

cognofcam  ficuc  8C  cognitus  fimr.Nuc  autem  m* 
net  fides,fpes,charita®, tria  hxc*Maior  autem  ho- 
rum cftehari  eas.  ' 

H AE  C charitas  fanctos  tuos  domine,  non  md 
do  diuitiarum,dignitacurnqp  fecularium  at ho- 
*iorum,uerumetiam  uir*  lucis  huius  contemptor 
resfccit.bhillis  tyrannorum  minis  fupplicijfue  ab  ApoftoU* 

fterreri  potuerunt,ne  nome  tuumubicp  pala  prx- 

* dicarent  acc$textollcrent.Pccrus,Andreas,Philip* 

pus  crucifigi  non  recufarunt . Iacobus&  Paulua 
capite  truncari.Iacobus  alter  de  pinna  templi  deij- 
ci,<5£  fullonis  fufte  ma&ari . lahannes  in  bulientit 
olei  dolium  nudus  demitci.Thomas  Sc  Matthaeus  . , 
lanceis  confodi,Stephanus  lapidibus  obrui  Mac-  ; * 
thias  fccuri  percuti.Simon  8C  ludas  irruenti  faerf- 
legorum  impetu  elidi  at cjj  obteri . Reliqui  omnes 
difcipulidiuerfistormStorum  generibus  abfumi 
ac  perimi.  Quid  poft  illos  de  tot  millibus  martyrn 
dicam?  Dulcia  illis  tormenta  era  nt , per  quae  ad  te  Martyrn 
afcendere,tecum  iungi  properabanc.Nihil  illis  for 
*nidini,nihil  timori  effe  poterat , quoniam  perfe- 
<fla  charitas  foras  mittit  timorem  . V enem  en  r io-. 

~ xes  poenas  expetierunt,  ut  maiorisergateamoris 
teftimonium  redderent . Sed  nulla  tam  uehemena 
a periecutoribus  excogitari  potuit,  ut  aequaret  pa 
cientium  afFcAum,grauiora  tolerare  parati  erant 
quam  nouerat  inferre  rabies  inimici  in  ipfosdc- 
bacchantis. 

SED  ne  foeminarum  in  deum  pietatem  omni-  pa|n;n|p^ 
no  praeterrjlTe  uideamur  Vnius  exemplo contcn-  Maria 
ti  erimus,pietatem  deinceps  proximis  debita  pro-  magdalc- 

fecuturi.Mariamagdalenamundidilectioneindi  n*.  • 

fcdhouem  domini  commutata^oli  ilii  placere  eu-. 

© ij  » 


t 


/ 


tn  DE  CHARITATE  ERGA  DEYM. 

|AKar<7.  pieng,uenit  in  domum  pharifxi  ubi  ipfe  recubtrc* 
rac,humicp  proftrata  pedes  cius  ofculari  coepit.  Ia 
chrymis  rigare, capillo  tergere , unguentis  perfun 
■.Petri.*.  derc , 8C  quoniam  charitas  operit  multitudini  pcc 
catorum, continuo  de  illa  dictum  eft.  Remittunt 
turei  peccata  multa,quia  dilexit  multum* 

I T E R V M in  domo  Simonis  leprofi  eiufdem 
Eadem.  dorrnnI  caput  unxifie  refertur  unguento  pretiofo. 
f«tattn.>< . impetrata  quippe  deli&orura  uenia  altius  promo 
Mird.i  u«tur>^  qux  pedes  unxerat,iam  digna  fit  quae  un 
■ 4*  gat  dC  caput.  Sic  pauIatim,pgrcdicndo,ab  infimis 

ad  fumma  ufque  peruenitur. 

Eadem.  IMMENSI  amoris  indicium  8C  illud  fuit, 
cum  Martha  foror  cius  dominum  accipiens  hofpi 
tio,  parandi  conuiuij  cura  diftringeretur,illa  audi, 
endi  uerbi  dulcedine  delinica , nullis  eiufdem  ger- 
manae compellationibus  auelli  potuit,ut  abeo  pa 
rumper  fcccdens  ipfam  in  miniilrando  iuuarc  ud 
let.Ideoqp  optimam  partem  elegifle  dicitur,  quae 
Eocx.fe.  non  auferetur  ab  ea.Charitas  em  nunqua  excidit. 
s.Con.ij,  s E D ut  alia  omittam,quia  digne  explicare  ne 

tohanuo  ^um  ^au^arc  fepulto  domino  animi  eius 

**  * lolicitudinem,  affiduumcfc  angorem*  Comparas 

uic  aromata, ante  lucem  ad  monumentum  uenir, 
SC  non  inuento  corpore  recurrit  addifcipulos,  Tu 
Ierunt  inquit  dominum  de  monumento,  SC  nefei- 
mus  ubi  pofuerunt  eum.Rurfum  reuertitur,  iden 
; ,;i , tidemqi  fuperuacuum  fcpulchrum  inclinata  pro. 

■ fpecfiar, perquirit, plorat, receduntdifcipuli,perma 
net  illa.Qua  perfeueratia  attp  inquietudine  tande 
: obtinuit,ut  domini  a morte  refurgentis  gloriam 

prima  uidwet,  prima  or«dcrct,prima  cdcccrismuu 

ciarcu  ' " r 

, - - 


.4 


LIBER  .IIL 


De  charitate  erga  proximum» 


i* 

>(• 


Caput  II» 

QV  O N I A M uero  ne<|»  dcu  diligere  pro- 
batur, quifquis  non  dilexcrit  proximum 
fuum,dircamu6  fandorum  exemplis,  ipfi 
quocj?  proximi , id  eft,  omnes  homines  ( omnium 
enim  unus  pacer  eft  deus)  quali  amore  quantoqr 
animi  a ffetftu  profequendi  fint.  . . 

I ON  A T H AE  erga  Dauid  amidtiam,no  im  Ion*tha* 
minuit  Saulis  patris  indignatio,  fcd  auxit . Parer  R - 
f*pe  uitac  Dauid  infidiatuseft,femperfiliu«detc-  jy . 
scit  infidias  patris,frequcnteriratumplacauit,d£ 
a pfecutioe  amici  auertit.Cuncp  die  fefto  ncome- 
nix  in  celebri  couiuio  requireretur,cxcufauit  eius ; 
abfentiam,<3£  patris  odium  in  illum  concitatuin  IMdcaus 
fe  pene  excepit, lancea  abeopetitus,fedadeo  pro 
tectus. Exurgens  ergo  ne  guftatis  quidem  folemni 
bus  epulis,latcbrasadijtDauid,eumc^  monuit, ut  , 
fuga  fibi  falutem  quaereret.Denic$(ut  feriptura  te 
ftatur)diligebat  Ionathas  Dauid  ficut  animam  fu 
am,inrantum  de  falutccius  folicitus,  ut  potius  pa 
trem  regem  fibi  infenfum  fuftinerct,  quam  i]ln  de  • 

fereret. Documento  eft,non  oportere  parenta  ali— 
orumue  diftidijs  aut  infui tationibus  nos  moueri, 
ut  ab  officio  difcedamus  quod  pximia  debemus. 

Scriptu  m enim  eft , Noli  fieri  pro  amico  inimicus 

proximo.  Dauid 

D A VI D regis  erga  populum  charltas , cu  in  * 

multis, tum  ineo  praecipue  apparuit,  quod  poft$ 
ob illegitimam  fimul  et  arrogantem  plebium  enti  s.Rcg.**, 
merationem  puniendus,dc  tribus  malis  unum  op 
tarc  cogeretur,  nc<$  famem  in  terram  fuam,  ncip 

• <4 


tf4  DE  CHARITATE  ERGA  PROX.  1 

caedem  Tuorum  ab  inimicis  inferendam  elegerit» 
cum  fibi  SC  frumenti  fatis  fuppetere  pollet  ut  re- 
l.ParaEi»  gj.Ec  multorum  armis  tecflus  necem  minusipfeti 
mere,elegitautcmcommunemtamfibi  quam  re 
liquisommbusmetum  peftilentiam,immoquam 
infe  potius  qui  deliquerat, quam  in  alijs  defatuitut 
ramfperaret.At  ubi  uiditfe  praetermilTb  popula 
• uaftari  caediq?, angelo  percutiente,  exclamat.  Ego 
fum  qui  peccaui  ,ego  inique  egi , ifti  qui  oues  fune 
quid  fecerunt' Verratur  obfecro  manus  tua  cotra 
jne,<9 C contra  domum  patris  mei.  Qua  pietate  di- 
uinam  placauit  iram,fibiqi  8C  ijs  qui  fuperfuerae 
neniam  impetrauit, tam  iuftusin  poena  eligenda» 
quam  promptus  in  perferenda.  Sed  cum  netp  po- 
pulus a culpa  credatur  alienus, ipfi  corporis, ille  a- 
nimi  dolorem  paflfuseft, minus  doiiturus  fi  foli  p» 
ticontigilTet. 

..  A B D I A S lezabele  impia  prophetas  interfl  f 

ciente.  Centum  ex  cis  in  fpeluncis  abditos  pauiilfe 
dicitur.Non  pepercit  impenfae  tot  homines  pafce-  > 

, Rjeg.18.  do, <56  magnum  uitac  fux  adntdifcrimen  eos  oc- 
cultando,quibus  cum  fibi una  moricdum  efle  nS 
dubitaret,fidepr:ehenfi  fuiiTcnt.  Quamobrem  oC 
ipfediuinationedonatus,  quarto  loco  ceofeturin 
catalogo  duodecim  prophetarum.  Qui  enim  pro- 
MattTi.io.  phetam  accipit  in  nomine  prophetae,  mercedc  pro 
^°u-iaS*  phecae  accipiet. 

Tota*  .1  T OBI  AE  charitatem  Babylonie  a captiuitas 

probatiorem  fecic.Quippe  in  eadem  necelTirate  co 
ftirutrs,quoquo  modo  potuit, opitulari  non  cefla- 
uit,nunc  uerbis  confolando,nunc  rebus  iuuando» 

SC  eos  qui  ab  impqs  hominibus  caedebantur,  fepe 

licndotHinccum&  ipfc  regis  Sennacherib  iuflii 


» 

LIBER.  ITT.  »f 

necandus  perquireretur, deo  fauente  una  cum  fuis 
periculum  effugir.Poftea  rege  filiorum  manu  in- 
terempto reuerfus, omnia  quae  fibi  fublata  fuerat 
recupcrauir.Nc  benefaciendi  materia  declTct'',  cui 
non  deerat  animus.  Pius  ergo  in  medio  inimico- 
rum  feruari  meruit. Crudelis  autem  nec  inter  fili- 
os tutus  fuit. 

ETBEATIIOB  pietatis  opera  perccnfem 
rur,dum  ad  eum  dicitur , Ecce  docuifti  multos,& 
manus lafTasroborafti,  uacillantes  confirmaue** 
runt  Termones  tui , 8C  genua  trementia  conforta*. 
fti.Cur  ergo  poft  haec  erumnis  concutitur,  calami 
tatibus  premitur , ad  extremam  redigitur  miferL 
amcCur  nifi  ut  auru  igne  probetur,  ac  is  qui  pro- 
f peris  in  rebus  femper  conrinentiiTimus  fu  er  at,  et- 
iam in  aduerfis  eiufdem  integritatis  eiTe  nofcatur^ 

Poft  probationem  a malis  liberatus  duplicia  r tcL 
pit,  temporale  utiq*  8C  aeternum  bonum, ne  igno- 
res multo  maximam  effe  pietaratismercedem. 

ABDEMELECH  aethiops eunuchus Sed* m Abdee- 
chkc regis fcruus,Tcremiam abrjsquiuera audi-  lech. 
re  non  poterant,  in  ccenofo  lacu  ignominiofede-  Iercm.ji 
iecftum  miferatus , cum  regem  pro  illo  exora iTcf, 

(olus  eduxir.Inde  qui  prophetam  male  habuerat, 
in  hoftium  poteftatem  deuenerunt,e  quibus  alrj 
interfe<fti,alrj  in  Babylonem  captiui  dutfti  funt. 
Adipfum  autem  ABDEMELECH  per  prophe-  ibidttn.j» 
tam  dicitur,Liberabo  te  in  die  illa  ait  domius , Sc 
non  traderis  in  manus  uirorum,  quos  tu  formi- 
das . Sed  eruens  liberabo  te , & gladio  non  cades, 
fed  erit  tibi  anima  tua  in  falutem,qufa  in  me  ha- 
buifti  fidutiam  ait  dominus»  O grande  cha- 
" ' 0 iiij 


/ • »s 


! 

» 

M 

:f, 

S 

i 

i 


( 

i 

t 

t 

V > 

i 

i 

H 

i 

i 

> 

i 

I 

k 

X 

i 

I 

i 

l 

i 

I 

! 

ti 

■> 


%H  DE  CHARITATE  ERGA  PROX. 

i itatis  mcrirum.Capitur>quatitur,uaftatur,  fun-  ' 
dituseucrtitur  Icrufalem,#  inrer  tot  gladios  fure 
tiurp  inimicorum  is  qui  proximum  ab  iniuria  li- 
bcrauerat,diuina  uirtutc  prote&us  liber,  experfq» 
periculi  fuit. 

MVLTA  quidem  id  genus  exempla  de  uete 
f i teftamento  adduci  in  medium  pollent,  nifi  plu- 
ra noui  modo  fefe  ingererent  referenda . Iam  pri- 
GhriftuJ . ,n“m  Chrifti  cr83  nos  charitas  effecit, ut  nifi  pro- 
* ximos  noftros  dilexerimus,non  iniufti  folum , fed 
etiam  ingrati  fimus.Si  enim  dei  filius  pro  homini 
bus  homo  fartus  eft,fi  forma  ferui  accepit,fi  mo- 
ri uoluit, quanta  ingratitudo  eft,no$  tantilla  gra- 
tix  illi  referre  nolle,  ut  eos  diligamus  quos  ipfe  fic 
amauit^  Proferto  indignus c bnfirio  redeptoris* 
qui  communis  redemptiois  afpernaturcon forte, 
& inter  feras  beluas  computandus , dum  ita  exu- 
it humanitatem  ut  hominem  contemnar, (juem  iu 
uarc  conditio,  genus,natura,deus  hortant.  Ne  ma 
los  quidem  odiffc  debemus  fed  modis  quibus  com 
modius  fieri  poteft,ut  corrigantur  curare. 

IOHANNES  apoftolus  cum  iuuenem  quE 
lohannes  baptizato  peregre  proficifces , epifeopi  cuiufdam 
apoftolus  fidei commiferat  cuftodiendum,  difcefTiire  arq;  in 
fblitudine  cu  multis  latrocinia  exercere  audilTcr* 
uehementi  dolore  affertuseft,  incufauitq»  epifeo- 
pi negligentia  ineiufmodi  depofiro  feruando , nec 
cuneatus  confcenfo  equo  ad  grafiatorum  latibu 
la  abqt  folus  periculi  immemor,dum  perdita  ouE 
ueftigat  inter  lupos . Eo  uifo  iuuenis  commifli 
confcientia  uerecundatus, fugere  coepit,  Tohanne* 
infequi,confecutufqt  eum, blanditiis,  promiffifqs 
Allicit,#  ad  fpc  ucnix  animat , fe  pro  illo  ratiori 


LIBER.  m.  siy 

i ^ ^ 

fcddituriim,modo  pccniterc, ac  fecum  redire  ne  de 
trcdtarcrjraqi  reuerfum  ficinftituit,ur  lucraretur 
Chrifto.Nobisdocumentoeft,nulJolabori  parce- 
dum, ut  proximum  perniciofisuitaeerroribus  im 
plicatum  expediamus  ad  falutem . Alioquin  con- 
tem pfiHe  arguemur, quem  ficu t nofipfos  diligere 
iuiTi  fuimus- 

HOC  loco  no obmittendac  uidentur  fan<Si  hu- 
ius de  odio  charitateqp  fen  tenti*,  quo  accuratius, 
cnixiufq?  hanc  fequamur,iilud  euitemus.  Qui  di- 
cit,inquit,fe  in  luceefle,ec  frarrem  fuum  odit,in  te  (Johan.s 
nebris  eft  ufep  adhuc. Qui  diligit  fratrem  fuum  in 
lumine  manet, SC  fcandalum  in  eo  non  eft.Qui  au 
rem  odit  frarrem  fuum, in  tenebris  eft,  SC  in  tenes 
bris  ambulat, et  nefeit  quo  ear,quia  tenebrae  occae 
cauerunt  oculos  eius.Nosfcimus  quoniam  tranf- 
lati  fumus  de  morte  ad  uitam,  quonia  diligimus  ,**°h*a*l 
fratres.  Qui  non  diligir,manet  in  morte . Omnis 
qui  odit  fratrem  fuum  homicida  cft.Et  fcitis  quo- 
niam omnis  homicida  non  habet  uitam  aeternam' 
i n fe  manentem  .In  hoc  cognouimus  charitare  dei 
quoniam  ille  animam  fuam  pro  nobis  pofuit , SC 
nos  debemus  pro  fratrib‘>  animas  ponere.Qui  ha- 
buerit fubftantiam  huius  mundi, 8c  uiderit  fratre 
fuu  necefle  habere , 3C  clauferit uifcera fua abeo, 
quomodo  charitas  dei  maner  in  eoi  Filioli  mei  no  ibtdentd 
diligam?  uerbo  neqj  lingua, fcd  opere  SC  ucritare.  i.Iohan^ 
Charifli  mi  diligamus  nos  inuicem , quia  charitas 
cx  deo  eft.Ec  omnis  qui  diligit,cx  deo  natus  eft,& 
cognofcit  deum.Qui  non  diligit  non  nouir  deum, 
quonia  deus  charitas  eft.Deus  charitas  eft  ,66  qui 
manet  in  charitate,in  deo  manet,&  deus  in  eo.  Si 
quiaducrit^quoniam  diligo  dcuro,ct  fratrem  fusi 

v © V 

JP 

• • 


r 


«i»  DE  CHARITA?  E ERGA  PROX.  V 

oderit, mendax  eft.Qui  enim  non  diligft  fratre  futi 
.i'  . Ji  quem  uidet, deum  quem  non  uider, quomodo  po~ 
tcftdiligereCEc  hoc  mandatum  habemus  a dco,ue 
qui  diligit  deum, diligit  8C  fratrem  fuum. 

Paulus  PAVLVS  quocp apoftolus,qualem erga.p- 
apoftolus  ximo8charitaremhaberct,ofi:cndirad  Romanos, 
Roman.f  dicens, Optabam  egoipfe anathema  clTea  Chrifto 
pro  fratribus  meis.Et  ad  Corinthios,  In  cordibus 
l.Corin.7  noftris  effis,  ad  commorienda  SC  ad  couincendir* 

Et  ad  Philippenfes,Teftis  mihi  eft  deus  quomodo 
rnu*i<  cupiam  omnes  uo9  efTe  in  uifceribus  Iefu  Chrifti* 

i.TciTal  s at* TheflalonicSfes.  Farti  fumus  paruuli  in  me 

' ' dio  ueftrum,  ranquam  fi  nutrix  foueat  filios  fuos, 
ita  defiderantes  uoscupide,uolcbamus  tradere  uo 
bis,  non  folum  euangelium  dei,  fed etiam  animas 
noftras,  quoniam  charilTimi  nobis  farti  eftis.Rur 
fum  ad  Corinthios.Cum  liber  elTem, inquit, ex  o- 
t.  Cori  »,  funibus,  omium  me  feruum  feci,  ut  plures  lucrifc 
cerem,  & fartus  fum  i udaris  tanquam  iudacus,  ut 
iudaeosIucrarer,nsqui  fuhlegefunt,quafi  fub  le- 
ge elTem,  cum  ipfe  non  effcm  fub  lege,  ut  eos  qui 
H»dem.io  *eSc  er^t  lucrifacerem.Omibus  omnia  fartus, 

ut  omnes  facerem  faluos.Idem  deniq?  air.Ego  per 
omnia  omnibus  placeo,n5  quaeres  quod  mihi  uti* 
le  eff,fed  quod  multis  ut  falui  fiant, 
k P R AE  TEREA  charitatis  proximi  praece-. 

Kwna»,l*  pta  nobis infinuans, Quidiligie proximum,inqr, 
legem  impieuir,  Nam  non  adulterabis,  non  o cci- 
des,non  furaberis,non  falfum  tedimonium  dices, 

„ n6concupifces,6£fiquodeftaliudmandatum,in 
hocucrbo  inftauratur,  Diliges  «pximum  tuum 
ficur  teipfum.Dilertioproximi  malum  non  opem 
tur,  Plenitudo  ergo  legis  eft  dilertio,  Rurfum  ali- 


LIBER  III. 


119 


|>f.  Omnis  enim  lex  in  uno  fermone  impIeturjDfli 
gcs  proximum  tuum  ficut  ceipfum.  Quod  fi  inui- 
cem  mordetis  Sc  comeditis,  uidcre  ne  inuicem  con 
fumamini.  Alibi  quoq*  ait.  Eftoteimitatoresdei 
ficut  fili)  chariiTimi.Er  ambulate  in  dile&ionr,fic- 
ut  8c  Chriftus  dilexitnos,  SC  tradidit  femetipfum 
pro  nobis  oblationem  SC  hoftiam  deo,in  odorem 
fiiauitatis.Iterum  alibi:  Mcmctote,inquit,uinrto 
rum  tanquamfimul  uin<fb',3£laborantiu  tanqua 
SC  ipi  in  corpore  moraces.  Atq*  alibi  breuic  omia 
compraehendens  ait.  Alter  alterius  onera  portate, 
SC  fic  adimplebitis  legem  Chrifti. 

APOSTOLORVM  poftrcmo  Omnium, 
SC  eorum  qui  illos  fecuti  funt , unu  hoc  charitatis 
propofitum  fuit,neque  rerum  praefentium, neque 
quieris,  nccp  uitac  mortalis,ullam  habere  ratione, 
dum  confulitur  fpiritali  faluti  proximorum. 

SERAPION  ABBAS  oppidum quodda 
Infidelium  ingreflus,cum  publice  praedicantem  dc 
stiedio  pellerent,  uenodare  fefe  illiscoepit  in  ferufir, 
ut  faltem  cum  dominis  priuatim  colloquendi  po- 
teftatem  haberer.  Vbi  uero  frequenti  afliduaque 
fuafione,  illum  cui  feruiebat  credentem,de  idolon 
feruitute  in  fidei  CHRISTI  libertatem  uendi- 
<atfet,rcddito  ei  pretio  ad  alia  tranfibat.Hoc  gens 

tfles  erudiendi  genere  etiam  Lacedemoni*  SC  A- 

thenis  ufum  dicunt.  Itaque  non  recufauit  uenalis 
ma  ncipij  uilitatem  abbas,  ut  alios  a pernicie  libe- 
rarer erroris. 

MAGNA  ET  ABRA  AM  eremitae  In 
neptem  charitas,quam  fecum  infolitudine  com- 
«orantcadco  feruircjet^irginitate  cuftodirc  docc- 


Galar.r. 

Ephefi.r, 

Hebrr.ij, 


Calar.s. 
Apfi&eo 
rum  fe$a 
tores. 


Serapion 


Abraam 

eremita. 


.■V 


It»  DE  CHAR1TATE  ERGA  PROx, 

bat  affiduis  monitis, qtidianacp  adhortatione. Sed 
illa  tandem  a iuuenc  quodam  folidtata,cum  fcele* 
ti  confenfiilet,  patrui  fan&iftimi  uiriconfpe&um 
ferre  non  ualens,  clam  difceilk,  6C  de  uenia  defpe- 
rans, impudicitia:  fe  dedit.  Quid  ageret  amiffa  oue 
paftoriam  fenex  ncfcicbar,  6C  tamc  quiefcerc  prae 
* dolore  non  poterat. Dcnicjj  eremum  relinquere,te 
gumentum  neagnofceret  mutare, urbes  quas  fu* 
gerat  intrare,nihil  intentatum  relinqucre,donec  i] 
lam  inueniflet,  decreuit.Hoc  igit  confilio  ufus, 
fitam  inuenit,  inuentamconucrtit,conuerfam  fe- 
cum reduxit, 6C  tanto  labore  recuperatam,diligen 
tius  cuftodiuit,  ira  ut  illa  falutem,de  cuius  fpe  decl 
derat,poenitedo  acquifierit.Quod  fi  ipfe  delinqn?* 
tem  neglexiflet, nunquam  fortafle  illa  a delicis  re 
fipuiflet.  Sed  nefcit  torpere  charitas.quoufa{  fub« 
leuet  corruentem. 

Paul  mu*  PAVLINVS  Nolae  urbis  epifcopus  ( ficuti 

epifcotJus  a^,0,0C0 deipfodiximus)uiduxcuiufda  filium,in 
r ¥ Africa  apud  Vadalos  capriun,cu  pecunia  no  fup- 
peteret,uicaria  feruitute  redemit, mulieris  orbita- 
tem mlferatusjfimul  ne  ille  iuuenis, dum  fuperbia 
dominis  ferutt, eorum  ritus  fecutus,feruire  incipe- 
peret  diabolo,  maluit  uitam  fuam  quam  proxi* 
tni  animam  periclitari. 

Amidius.  ANTI  DI  VS  Thuronefis epifcopus,Caco* 
epifcopus  daemonem  Iaetn  ac  geftienrem  uidens,  quod  Zo- 
r zimun  fummum  pontificem  feptenio  folicirarrr, 
tandem  ad  ftuprum  committendum,  fe  lmpuIiiTe 
diceret. Haud  cunctandum  ratus,illi  praecepit,  uti 
fe  eadem  celeritate,  qua  uenerat,  Romam  perfer-T 
ret.  Die  altero  Pontificem  adrjt,relatiscp  quae  de  il 
Io  datxnoA  iadacus fuerat,  ruborem  ei pauorcmqp 


XIBER  Iir.  atf 

Infecit,  Sc  confitentem  protinus  ad  poenitentiam 
couertit,codemcp  uc&ore  ufus,diei  fpacio  ad  Thu 
tonem  redijt.  TimuifTet  fefe  daemoni  credere,  nifi 
proximi  charitas  foras  mififlfet  timorem.  Cuius  $| 
dem  charitatis  merito  effcdiumcft,  ut  is  qdtpapa 
corruere  fecerat,  epifeopo  obediret. 

PACOMIVS  monachus animaduertenSfP  Pac°niius 
ximi  u/d  colonos,  rerum  ignaros  a cultu  abeffe  di  0l0n*d»9* 
uino,&S  tantummodo  in  pafcendis pecoribus ftu- 
dium  protrahere,uehementer  indoluit,  nihile#  mo 
rat9,cremumdercliquit,&  inter  illos  tuguriolum 
fibi  conftituit.Nec#  prius  ad  folitudinis  locum  re- 
dijc,quam  illos  edocuiiTet  deum  honorarc,Chrifto 
credere,  pie  atc£  innocenter  uiuere.  Fugerat  freque 
ciam,  fed  fugierem  reuocauit charitas.  Veluti  qui 
maris  periculum  euadens,iam  in  portu  at<£  in  tu- 
to fe  recepit,  tn  fi  quos  naufragari  refpexerit,rur- 
lum  committit  fe  fludhbus,  ut  in  alto  laboratibus 
opem  ferat,  fux  ipfe  quieti  faluccm  praeponens  ali 
orum. 

VITALIS  etiam  monachi  in  urbe  Alexan-  viralis, 
drina  mira  admoda  charitatis  opera  extitere.Pro  monach* 
ftibula  adibat  foeminarum,&  cum  ea  quae  impu- 
dentiorelafciuia  diffluere  uidebar,  nodle  pera&ut 
j'  pretium  offerebat.  AdmifTus  autem  in  aliquo  for 
micis  a ngulo , procumbens depreca ndo  per  uigila. 
bar,  donec  ili uccfccret  dies. Fadhim  admirans  mu 
lier,  cogebatur  interim  tacita  intra  fe  cogitare,  no 
lam  quantum  lucrifeciiTct,  fed  quantum  turpiter 
Ufuendo,deumofFcndiflet.  Itacp  multae  abeo  hoc 
modo  c6uerfae,uicam  correxere  .Ipfe  uero  peruer- 
fa  hominum  opinione  iadfacus,  quoniam  circa  lu 
panaci  frequcoi  cttr;palam$  rcprachcnfus  patie 


,ii  DE  CHARITATE  ERGA  PROX. 

ter  tolerabat, cum  plus  utilitatis  ex  corregione  3 J 
lieni  delici  caperet , quam  ex  fua  infamia  damti». 

PAN  VJF I V S quoque  abbas , qua  ratione 
Panufius  Thaidem  nobile  fcortum  ab  impudicitia  auerte- 
abbas.  ret,excogitauit.  Cum  enim  ab  ea  fecretioremi  con 

grcdiendi  locum  popofciiTet , dc  in  abditiiTimum 
poftremo  domus  cubiculum  dutflus,  ibi  etiam  ne 
ab  aliquo  confpiceretur  uehementer  fe  uereri  dice 
ret  ,Ne  dubita  inquitilla,  nemo  hic  te  iam  uidere 
praeter  deum  poteft.Capcata  occaf/onc  abbas  in- 
terrogauir,andeum  eiTe  crederet  quem  latere  nu 
hil  poflit,  tum  qui  bonis  praemia, & malis  propo- 
nat poenas.  Annuenti  fubiunxit.  Cum  hoc  non 
ignore8,nonne  infeliciflima  es , quae  propter  bre- 
uiflimi  temporis  uolupcatcm,<3S  te,8c  omnes  qui. 
bus  tui  copiam  faci9,perditum  eas,  cruciatibufcp 
setemis  deputes  < Scelerum confcia  mulier  ftatira 
ad  lachrymas  prorupit, ac  deinceps  lafciuiam  car- 
. nis  frenans  ieiunijs, orationumque  fatigationi- 
bus domans  pudice  fan&eque  uixit . Ita  neq?  ipfe 
» Panufius  timuit  in  fe  fufpitionis  notam,  dum  in 

ajfos  timet  reatus  poenam- . 

B E RN  A R D I N V S antequam  minorum 
religiocm  profiteretur,uitam  imitabatur,  in  oml 
Bernardi'  charitatis  negotio  afTidua.Scnaepeftilcntia  labos 
*“*•  rabant  pl*rique,contagiofam  morbi  uim  timen- 
•'  te9,  urbe  exceiTerant,  illi  quoque  qui  refedif- 

T v fenteumea  familia  in  qua  aeger  erat,  commerci- 
umhabere  formidabant.  Solus  Bcrnardinus  fic 
<3eft  ituris,  neceiTariu  m pracftare  minifterium  de- 
creuic.  Duodecim  iuuenibuspcrfuadet,utfecum 
Infirmis  ferufendo,C  H R I S T O feruianr,  cum 
hoc  comitatu  domos  laborantium  ingredi , fano* 


t!  ttk.  ni.  ajJ 

tbnfolaf  I , aegrotis  mederi , indigentibus  uiduro, 
defundis  fepulturam  prouidere , fed  ante  omnia 
curare, utconfeiTi,  concririque , quicquid  euencus 
ferrct,expedarenr,  Magis  uerebatur  ne  quid  dece 
dentibus  officeret  ad  beatitudinem  confcquen- 
dam,quam  ne  fibi  ad  uitam  propagandam.  Cacte 
rumtantx  pietatis  uir  in  tam  pracfenti  periculo 
fanus  atque  incolumis  meriiitconferuarijdignufc 
que  effiCi , qui  multo  magis  poftea  prodeffer  ho- 
minibus praedicando,  quam  tunc  profuerat  mi- 
xiiflrando. 

SANCTVLVS  NVRSIAE  proufnci*  taftufe 
•bbas.cum  fibi  pecunia  non  fupperiirer,  qua  dia-  aWw, 
conum  fuum  a Longobardis  latronibus  captum 
redimeret,aliam  longe  difficiliorem  redimendi  ra* 
tionem  inijt , 8c  ut  fibi  cum  illo  colloqui , diefque 
aliquotunaefle  liceret,  roga  uir  4 Qui  rogaban- 
tur,haclege  concelferunt,utfi  diaconuseffugif- 
fet,tunc  abbas  qui  per  artarem  effugere  non  po- 
terat, capite  puniretur.  A t ille  pro  diaca  no  mo- 
ri paratus,fugam  perfuadet,eumque  noduemit- 
tit.Quadecaufa,ad  necem  petitusprarbuiteerui- 
cem.Caeterumiam  ad  feriendum  elatam  uidens 
fpiculatoris  manum , protinus  exclamat . Sandc 
lohannes  tene  illam,fmmota  manfir , Sc  rigenti- 
bus neruis  defledi  nequiuit.  Reliqui  miraculo 
territi,abbatemliberumfetere.  Qui  mox  roga- 
ius,ma!e  affedam  manum  oratione  curauir.  Mul 
tipUcia  doua certarim  offerebant,  neneranres  iam 
quem  dudum  occidere  uolueranr.  nihil  illi  ac-  , 
cipere  libuit  praeter captiuos, qui omnesliberta- 
ti  redditi,  cum  ei  gratias  egifTcnc,  abiere.  Ita- 
que SANdulus  abbas  dum  fc  morti  opponere 


i 


DE  CHARITA  TE  ERGA  PROX/ 

pro  unius  faluce  non  dubitat , una  cum  multis  rar 
ruit  feruari, deo  id  tribuente  hominis  pietati» 
Carpus.  CARPVS  Pauli  apoftoli  difcipulus(fieuti  de 

illo  Dyonifius  adThemophilu  fcnbens  tcftatus 
eft)cum  fidelem  quendam  ab  infideli  fubuerfum 
cerneret, prae  dolore  languere  ccepit.  Cuntp  utcon 
perterentur  orare  debuifTet,ut  ambo  e ui  ta  decede 
rent  optauit,ueritu8  ne  alterius  fuafu,  alterius  cx€ 
pio  alij  corrumperentur. Vidit  autem  in  quiete  ili 
los  in  fornacem  ardentem  a fpiritibus  immun- 
dis trahi, uiolenterque  impelli , cum  eo  fpecta* 
culo  delectari  c«piflfet,afpexit  Chri  ftum  cum  an.* 
gelis  e caclo  delabi  in  tcrram,ipfofq*  ab  ignis  peri- 
culo ereptum  accedere,  A quo  et  audiuit,jrern  pa- 
ratum fe  pro  peccatoribus  pati. Hac  uifioe  admo- 
nitus pro  utriufq^conuerfione  domino  fupplica- 
uir.&  quos  antea  mori  concupierat,  demum  in  fi 
de  uiuificatos  recepit.Hinc  difeimus  neminem  ap* 
petere  debere  delinquentium  pcenas,fed  pceniten- 
tiam,orandumc$  effe  etiam  pro  incredulis  Sc ini- 
quis.Sic  cftem  amplectenda  religionis  fides,ut  no 
deferatur  proximi  charitas. 

f arminae . NVNGne  alterius  etiam  fexus  pium  in  proxi 
mos  amorem  filentio  praetermittamus , ide  amor 
nos  hortatur,ut  fcilicet  3C  legeres  uberiore  referat 
fructum,  8C  fanet®  fceminx  fua  laude  quanta  in 
nobis  cft  minus  fraudentur. 

CATHERINA  uirgo  duodeuiginti annos 
Cytheri-  nata,cum  maxenti)  Alexandri®  prxfidisedittum 
tu.  audifler,in  quo  referebatur  gladio  in  illos  animad 

ue rei  placere , qui  die  prxftitura  templa  ingrelB, 
deos  non  adoralTcnt.In  medium  prorupit,  Sc  prae 
fidem  ipfum  nomine  compdUnS|»t<B  infamat  pa 


* LIBER.  JH.  U9 

Iamarguen8,Chrift:um  crucifixum  adorande?  e fle 
afteuerauir,inanium  autem  deoru  fimuIachra,co. 
temptui  habenda,fimul  cum  ijs  qui adorSt ea.  No 
«ft  uerirafaeuilTimoinfultare  tyranno,  ubi  proxi 
snoru  giclitari  uidir  fidem . Corporis  morte  con- 
tempfit,  ne  fideles  fuppliciorum  metu  perterriti, 
in  mortem  ruerent  infidelitatis. 

ANASTASIA  Romana  infideli quidE uU 
ro  tradita,  fed  tantum  Chrifto  iunrta,  cum  patri* 
cijgnis  eet , ptulit  nobilitatis  altitudini  ,charitatis 
humilitate . Quippe  uilibus  induta  ne  agnofeerer, 
martyrtr  carceres  inuifebat,  uinculaexofculabaf, 
ad  patiStiaexhortatioibus  animabat,  Hisofficijs 
digna  euafit,  qua.*  5C  ipfa  corona  referret  martyrJf» 
MARIA  Decegniescognomentodidla,depa-  Maria  De 
go  Nkiellaepifcopatus  Leodrj,  ipfauite  fan&itate  ccgme», 
maritum  pellexerat  ut  caftitate  feruaret.  Ambo 
ergo  Chrifto  non  mundo  fer uientes,Ieprae  morbo 
affediis  minifterium  impendiftcdicuntur,  n6  lan- 
guoris deformitas,non  tabes,  nofanies  feculenta, 
no  morbi  euitada  contagio, obftirit  cha  rirati.Mi* 
ferabilior  aegrotatium  facies,  miniftrantiacuram 
magis  accendebat.  Nunc  cum  Chrifto  regnant  in 
caelis,qui  leprofis  minfftraruntin  terra:  pro  breui 
labore  praemia  c&fecuti  funt  bcatitudinis  aeternae. 

BONA  uirgo  in  finibus  Aegypti,  in  fantftaru  Bona  jfgo 
ufrginum  coenobio,deo  feruiens,  dum  una  inter  il 
Ias,quam  praecipue  dilexerat,  ex  graui  ualetudine 
iam  morti  proximam  miferar,  orauit  dominum 
utcumeafimul  diem  obirer,  perpetuae^  morien- 
tis  fieret  comes.  Vt  orauerat  impetrauit.  Ambae  e 
«jjckm  die  uita  defn<ftae  funt,  ambae  uno  fepulchro 
coditae.Oinfeparabile  pij  amoris  uinculum,quod 

P 


at  DE  CHARITATE  erga  inimj. 

it 

nc  morti  quidem  foluere  licuit.  Simul  caelum  pctle 
runt,quae  fimul  in  terra  Chrifto  feruierant,utcoti 
. itiuere,  fic  etiam  commori  exoptares 

n ”rg0:  aC  H AhR  ,W  r«cnttndtrurtt)apu(, 

® Antiochiam  Theodora  uirgo  6C  quida  miles . Illa 
obChrifti  confefllonem  ab  infidelibus,  in  profti- 
^ . bulum  truditur.Miles  ignotus  eam  primus  adies* 

4 perfuadet  ut  mutatis  fecum  indumentis, uirili  ha-5 
jbitu  euadens,  uirginitatem  intadlamcoferuetCif 
que  ipfe  cum  muliebri  uefte  depraehenfus  pro  uir- 
gine  ad  fupplicium  traheretur, no  fuftinuit  illa,  uc 
cuius  ope  pudicitia  tutata  fuerat,  ei  necis  caufa  fic 
• *et,palam  proclamat  fe  effe  ei  poenae  addidfam,no 
<pfum,econtra  ille,  immo  feiudicia  fentetia  dana* 

tum,non  illa.Diu  certarut,urercp  altern  fua  mor- 
te redimere  cupientes.  At  uero  quoniam  Chriftii 
confitentibus,mori  uiucre  erat,dco  difponcte,am 
bo  fimul  capitis  obtruncatione,gloriofum  marty 
rium  peregerat,  ne  eos  tyranni  gladius  fepararet. 
quos  junxerat  amor  Chrifti,  F * 


Dc  charitace  erga  inimicos» 

Cap*  III» 

^ oy  O N I A M qui  ait.  Dilige  proxi- 
mum tuum  ficut  tcipfum,  idem  deinde  dixit 
Diligite  i n imicos  ueftros,et  benefacite  ijs  qui 
oderunt  uos.Hanc  quoque  diledliSis  partem  pro* 

fequamur,ut  fandiorum  exemplis  difcamus,nulli 

malum  pro  malo  reddere,ne  male  agenti  pares  fi- 
mus,dC  quae  ab  alijs  fadla  repraehendimue,eadem 
ipfi  faciamus.Tempore  non  opw*  differunt , infc 
rens  dC  uindicansiniuriam,  “ 


liber  m; 

I O S EP  H ingentem  fratrum  inuf<J/am,fngen 
• ti  rependit  beneficio,occidereeum  uolucrunr,in  ci  Meph/ 
fterjiam  dciecerunr,Ifmahelitis  uendiderunt.  At  ii  Ccn^.j7 
lecu  deinde PharaonisprarpofituseiTet,  6c fames 
feptennis  premere coepiiTet  terram,uenictes  in  Ac 
gyptum,conuiuio  excepit,  frumeto  8C  pecunia  iu 
uit,fingulo6  exofculatus  eft,iniuriam  omnem  rc-  Gene,  4f . 
mifit.  Ac  ne  fequentibus  annis,  qui quinefc  donec 
feptennium  perageretur, reflabant, fame  confedi 
perirent,  ut  ad  fe  in  Aegyptum,  cum  patre  totae» 
familia  tranfmigrarent,curauit.Permiffuq?  regi» 
terram  in  quacomode  habitaret, dedir.Quid  mul- 
ta^qui  fibi  innocenti,  necem  feruitutemq*  intenta 
ueranr,eos,cum  uieflus  penuria  laborarent,  beni- 
gne fufeepit,  opipare  aluit,  large  beneficijs  affecit. 

MO\  SE  S pro  Maria  forore,deum  orauit,&  Movfew 
a lepra  curatam  reddidit,quam  petulanterinfe  Nunw;, 
oblocutam  nouerat,  8C  ob  hoc  quidem  lepra  per- 
fufam  Dimittere  illam  dei  iudicio  uoluntaticplice 
bar.fed  ipfe  pietate  uidus,  utmorbo  eo  liberarer, 
preci  bus  impetra  ui  t. 

I DEM  a populo  quem  de  feruitute  Aegyptia  Me», 
liberatum,  in  terram  latfe  8C  meile  manantem,  id 
eft  bonis  omnibus  affluentem,  perducere  tanto la 
bore,tantoq*  uitae  periculo  moliebatur,  faepe  mur 
muratione  laceflitus  eft,faepe  furore  impetitus,  8C 
ad  tabernaculum  fugere  coacflus,  Et  tamen  tali  ac 
tanta  ingratitudine,  nunquam  fic commotus  eft, 
ut  benefacere  ceiTaret.  Proftratus  pro  illis  orauit,  t 

deum  placauit,  manna  de  caelo,  aqua  de  petra,  d« 
deferta  peragrant,  adefuin  potumtjj  eis  impetra- 
uit,Iegem,digito  dei  feriptam,  dedit:de  inimicis  ui 
tforiamaa  domino  exorauit,  duce  qui  eos  in  terra 

P *) 


‘T 

f 


it,- 

j , + 

Dauid 

propheta 

1JR.cg.i8. 

Ibide-2*. 
Ibide  26. 


■sUSl’ 


0 


Propheta 

i.Reg.  i/. 


«it  DE  CHARITATE  ERGA  INI  MI. 

promifTtonis  i nfcrret,  reliqui t.Si  nihil  in  ilium  uti 
quam  deliquiiTent,  fed  femper  iullis  omnibus  fuif 
fent  obfequuti,magis  pro  ipfis  folidtus  eife  no  po 
tuiiTet/. 

D A V I D quoc#  Saulis  regis,  capitale  in  fc  o- 
dium,beneficrjs  aequauit.Saul  em  uirtuti  eius  lau 
dibusq?  inuidens,&  lancea  praefente  appetierar,ct 
fugientem  armis  perfequebatur.  At  ille  perfecuto 
rem  fuo  bis  abscp  l ui  periculo,  interimere  potuit^ 
fi  uoluiiTet.Semel  in  fpelunca  ubi  ipfe  latebat,  d i- 
ucrtetem  cu  chlamydis  laciniam,  no  fentieti  abfci 
dit.Iterum  fub  tentorio,cu  no&u  iuxta  caput  dor 
mientis,fcyphum  haftamq?  fuftulit,  Sc  nulli  cufto 
dum  uil  us  ad  fuos  redijt.  His  quidem  argumentis 
oftendere  uolens,  quantu  deferret  regi  etiam  ini- 
quo, cum  ab  illo  declinare  maller,  quam  hoftiliter 
perfcquente, laedere.  Denicj  a Philiitaeis  caefum  lu 
xitydCcxdis  eius  nuntium,  quiex  uulnere  morien 
tem  ut  doloribus  liberaret,  ab  ipfo  rogatus, infuo 
percuHerat,occidi  iuflit,ut  reliqui  difeeren  r mana 
continere  a Chrifto  domini.Benedixit  anullis, qui 
mortui  cadauer  mandaueratfepulturae.  Ad  haec 
illos  q poftea  Ifbofeth  Saulis  filiu  dolofe  interfece 
rat, licet  ipfe  de  regni  fuccefTioe  fecu  contedifler,  ul 
cifci  iuflit,ta  in  alioruoffefores  iuft^qp  jn  fuos  pj9 
QV IDAMex prophetis, cu  ueniffet BetheJ, 
leroboamlfrael  regem  idolo  facrificantem  incre- 

f>uit,aduerfa  illi  prophetas^familiaeq*  eius.  Iratus 
eroboam  extendit  manu  iubens  apprachendi  ho 
minem,  continuo  arefa&a  retrahere  nequibat» 
Vir  dei  autem  mifertus,  pro  illa  manu  qua  in  fui 
iniuria  extenfam  mouerat,  dominn rogauit,pri- 
ftinaeq»  fanicati  protinus  reftituit»  Facillime  qppe 


LIBER.  IIT.  a,* 

dfufna  exorat  pietas, ab  exercente  pietatem* 

QV ID  de difcipulis  martyribusq? Chr iftf  di- 
cantfqu  i etia  in  eos,a  quib?  grauiiTima  paflif  funt  Wartyr^ 
fupplicia,beneuolentia,  benignitatem#  prae  fe  tu 
lere.Stephanus  pro  illis  a qbus  falfo  accufatus,ini  Strphan* 
que  damnatus, crudeliter  lapidum  ictibus  impere  rfJtomjr- 
bar,genib9  prouol  utus  orauir,ne  ipfis  hoc  ad  pec<  tyr. 
xatn  coputaretur,qdTibicedere  fciebat  ad  gloria. 

J A C OB  V M quoq? apoftolum Alphaci  filia, , ,,  9 
tunccum  de  pinna  templi  lapidum  idhbusdetur..  „°brVt*' 
barer  ac  deturbatus  infuperfullois  fufte  caederet,  n°raf** 
orafle  accepim9,  illis  ignofei  poftulamr,  a qbusin 
iufte  necabaf.Saeuiendo  impij  efficere  nequerunr, 
utpius  in  fefeuientibus,beneoptaredefifteret. 

JV ENVSTJANVS  Thufciae pracfes,SabL  ^ - . 
tui  Ailifij  epm,  cum  duobus  diaconis  Exuperatio  .«.I!!!!® 
SC  Marcello  obChriftianitatemcompraehcdi  fece  * *>ttl 
tat,  3C  in  carcerc  trudi,  hos  ambos  diuerfis  poenis 
excruciatos  interfecit,  illi  utranq*  abfddirmana. 

Mox  ipfe  graui oculorum  dolore  uexatus, ab  eode 
remedia  popofcit,cui  iam  tot  intulerat  mala.  At- 
que ille  ueluti  beneficiis  obftri<fhis,  & nulla  affe- 
dtus  iniuria,libenter  acceflir,  diligenter  orauit,cffi 
caciterfanauit,fanandoinfuperhominem,exinfi 
deli  Chriftianum  fecit.Maius  bonu  pro  malo  red- 
dere no  potuit,  quam  ut  inimicum  fuu  diligendo, 
deo  amica  faceret,  SC  eu  pro  Chrifto  ad  patientia 
Suppliciora  afaret,  a quo  ipfe  ptulerat  fupplicia. 

PERGENTIVS  8C  Laurentinus  fratres.  Pergenti 
fub  Decio  Caefare  Aretrjmartyriii  pafl"i,cu  fufti-  & Lauren 
garenf,  dC  uerberantiu  brachia  repente obriguif-  cimis* 
fcnr,utilli  fanitatem  recuperarent  orarunt,  inimi 
Mro  potius  qua  fu»  poena  remedium  exgrentcs, 

piij 


»}•  DE  CHARITATE  ERGA  INIMI. 

Iohannrs  JOHAblNESdC PauIus,Tuliano apoflata im ' 
& ?ixdus  pcrante,  Romar  palTi  funr,eorncorpora  humi de- 
fofla , Terentiani  militum  praefe&i  ( cuius  manu 
cacfieram)  filium  ad  tumulum  ipforu  adductum, 

' a.dxmoniaca  uexatiSe  liberu  reddidere.  Hinc  pa- 
tet quales  erga  alios  uixerint,  qui  hos  a quibus  ne 
cati  funr,etiam  mortui  dilexerunt. 

Chriito-  CHRISTOPHOR  VS  martyr, a Dago  ’ 
phorur.  Lyciae  rege  paiTus,cu  m poft  multa  tormentorum 
, gna,ftipiti  alligatus,tandem  fagittis  appeteretur, 
atep  earn  una  reflexo,  mirabiliter  i«flu  regis  ocula 
confixifler,  uulneris  remedium  monftrauir.  Rex 
itacp  decollati  martyris  cruore,oculo  illito  fanatus 
eft,  8C  couerfus  cadauer  eius  fepulturx  honore  af- 
fecit,cuius  uitam  extinxerat.Tum  demum  confi- 
u . deransChrifti  uirtutem,  cum  expertus  cft  erga  fc 

martyris  charitatem. 

Nasariur  NAZARIVM  dC Celfum martyres, rj qui 
Cclfts.  ma*e  furtocandos,  de  naui  ia&auerant,  cum  or 

ta  ftatim  tempcftate,  periclitari  coepiffent,  eosque 
fuper  undas  ambulantes  confpexiiTent,ut  fibi  fub 
uenirent  fuppliciter  petiere.  Illis  ergo  in  nauim  re 
uerfis,  atqp  orantibus,  refedcrirt  flueftus,  pofuerac 
nenti, periculum  omne  fublatfr  eft.  Sarnfti  igif  tin 
tum  benefici)  rctulerut,quantuiniurixacceperat, 
curantes  ne  illi  mergerenf,  a quibus  ipfi  fubmerfi 
fuerant.  AcceiTit  beneficio  cumulus,  quoniam  fic 
a mortis  periculo  liberatos,cna  quomodo  inarter- 
num  beati  uiuerent  docuerunt. 

Spindion  H AE  C in  martyrio  charitas,  illa  citra  marty 

cpiTcopus  fium.  Spindion  Cypri  eps,  fures  nodhirnos  domi 
deprxhenfoSjCum  muItis,ureiufmoi  fcclere  abfti- 
nerent  admonuiflet,  no  folu  impunitos,  fed  etiam 


I - . 

LIBER,  JII.  3j|  - 

ueniece  quem  furata  ueneranf,donatos|dimifiit. 

FELICIS  quoq?  monachi  in  furem  benigni  FcI,’xmfti 
Ms,a  Gregorio  in  primo  dialogi  fui  libro,comme*  nachux» 
datur.Cum  enim  hortuli  curam  gererer, ac  fubin- 
de  illum  explicari animaduertiller,  ferpenti  praccc 
pit,ut  aditu  cuftodiret,  nemine  laedcret.Proch  ne- 
phas,  ferpentes  famulos  Chrifti  reuerentur,  hoie# 
infcft5t.furaduenies,  in  primo  ftatim  ingreiTu  ui  3 

fo  ferpente,  pauidu6  retulit  pedequo  uepribus  al- 
te implicato,ipfe  in  caput  corrues,  pronus  pepen- 
ditjdonec  fu^uen it  Felix.  Qui  pendente  miferatua 
i confeftim  depofuit,&  oleribus  abunde  collatis,a- 

inice  hortatus  eft,ne  per  fcelus  quaereret, quod  in-  / 

nocenter  (e largiente  habere  poiTet. quoties  petitu 
ueniflfet.Magis  forfan  impefar  parceret  Felix, fi  il- 
lum furari  gmifiiTet/ed  a fu  radi  peto  re  copiofiua 
imptiendo  auertere  holsaim  fati^exiftimauit. 

TALIS  in  fu remde  Oddo  Clun  iacefis  cano  Oddo  ab- 
bij  abbas  fuit.  Illum  em  qui  fibi  equa  nodiu  fub- 
ducere  attentauerar,eoq?  confcenfo  neqj  difccderc 
cum  uellet,neqp  omnino  defccndere  quiuera  r,ma- 
[ necSpertu  benigne,  ac  g humane  corripuit,  8c  ad 

» poenitentiam  criminis  adduxit.  Data  etiam  ftipe 

ueluti  equi  mercennarium  cuftodem,non  tanqua 
deprxhenfum,abad!orem  dimittendumcurauit* 

A M O S quoqj  Aegyptius,du  in  cremo  mane 
trpane  quo  in  die  uefei  folebat , furto  fubtraheret  Rosere 
* homines  impuriiTimi,  duas  ferpentes  cellae  cufto-  inita, 
diae  appofuir, quarum  afflatu  illi  cum  furandiani 
mo  propius  acceibffent,feminecesc6cidere,eos  tn 
fuperueniens  Chrifti  feruus,  manu  quenque  prae-  • -r,;T 

henfans  erex»r,&  criminis  bladircr  argues, ad  pce. 
nitentia  iaflammauitjarcjuta  amplexus  eftutex 

P 


DE  CHARITATE  ERGA  INIMI. 

furibus mfnachos  faceret.  Nunquid  fe fuppflarf > 

■ " : • doiuit,  qui  fuppilatoribus  fuis  tam  fe  benignum 
- prxfticit^Nonut  uicifcercf  inimicos  cuftodia  fer- 
pctibus  mddaucrat,  fed  ut  depraehenfosa  flagitijs 
auerteret,<3£  iungeret  Chrifto. 

NON  minusxquo  animo  quidam  latronum 
Maxenti-  uiolentiam  tolerarunt,quam  hi  dolos  furum.  Cio 
us  abbar.  doueo  regc  aduerfus  Gothos  arma  mouente>qui- 
dam  ex  militibus  praedae  cupiditate  Maxenti)  ab-  n 
batis  Pirtauienfis  monafterium  inuaferunt,&ccx 
unus  abbatem  facrilegio  ut  poterat  renitentem  fe 
tirc  uellet, manum  cum  gladio  fublaram  demitte, 
re  nequiuit, reliqui  ncfcio  qua  ftupiditate  mentis 
correpti, immobiles  conftitere.  At  Maxentius  im 
nianitatis,uioIentixqt  eorum  obi  itu«,pcenam  mi 
ferari  coepi  t,et  pcatione  liberos  ab  aegritudine, red 
didit.Qui  deinceps  inferre  illiiniuriam,  dC  timue- 
runt caftigati,<9£  erubuerunt  beucficio  uirti. 
Elphegus  ELPHEGVS  Cantuarienfis archicpifcop* 
arduefs.  Roroam  uerfus  pergens,  cum  in  urbem  Aufonia 
diuertiiTetjOmnibu*  quae  fecu  habebat  exutus  ur 
becp ciemus fuifle dicitur . Arcum  deo  ulcifcenre 
fanrti  iniuriam,repcntino  terta  incendio  confla- 
grare ccepiiTenr,reuocarus  oratioe  flammas  extin 
xit.Quo miraculo  malignitas  hominumin  muni 
ficcntiam  uerfa,plurima  offerebat  dona,ipfc  uero 
nihil  accepit,prxter  ea  quae  fibi  modo  per  u im  ere 
pta  fuera  nt,ut  gratuito  potius  inimicos  fuos,  qua* 
snerccde  diligere  uideretur. 

I D E M deo  fupplicando,#  panem  benedirtii 
tdem.  morbo  affertis  porrigendo,  peftilentiam  fedauits 
inipfos  tantum  Cantuariae  occupatores  graifans 
tem,qui  ab  Elthcredo  rege  fecedentes,  cum  pynu 


LIBER  IIL  i}i 

tis inita  focictate  in  urbem  hoftiliter  irruperant, 
magnam c/uium  partem  fuftuleranr,  monachos 
interfeceran^templumincederanr,fibi  graue  uul- 
nus  inflixerant,#  carcere  reterrimo  conftridtura 
mcnfes  fcptem  incarceraueranr. Omnes  dei  ultio- 
ne  deleti  fu/iTenr,nifi  Elphegus  intercelTilTet , ipfis 
etiam  benefacere  cupics}a  quibus  tot  mala  fc,  fu- 
of«  pafibs  fcirer. 

MAVRO  abbati,qui beato Benedidio in gu  Mauru* 
bernatione  fuccelTerar,monafterium  in  agro  An-  abbw, 
degauenfijconftruenti,  quidam  ex  operarijsintef 
fe  blaterantes  detrahere  licentius  ccepernt,  idipm 
monaderij  opus  non  pietati,  religioicp  eius  fed  hy 
pocrifi,fimuiatxqi  fandiitati  deputando. Proinde 
iathanac  traditi,unus  qui criminiscaufa  3C  caput 
fuerat , inftanter  expirauir,reliqui  miferabiliter  a 
daemonio  uexati  funr.Mauro  autem  pro  illis  cum 
lachrymisdeprccante,#  mortuus  reuixir,  8C  qui 
nequitiae  fpiritu  agitabatur, liberati  funt.Non  em 
folet  ad  indignationem  detradhone  moueri,  quif- 
quis  etiam  laudari  contemnit. 

HINC  eriam  Apollonius  monachus  & mar-  Apolloni 
tyr>cum  in  carcere  detineretur,#  Philemon  cho-  nius 
raules  omnibus  eum  opprobriis  onera  re  t,  fu  fpi-  martyr. 
rans.Fili  inquit  mifereatur  tui  deus,  # nihil  horti 
quae  modo  in  me  obloquendo  effudifti,  reputer  ad 
pcccatum.His  uerbis  ille  corde  compunctus,  8C  fi 
dem  quam  perfequebatur  fufeepit,#  non  rccufa* 
uit  martyrium. 

VfTALIVS  Alexandrinus  monachus, ho-  . . 
minem  a qho  alapam  acceperar,ftatim  a daemone  Vitaliu» 
arrepturo  ac uolutatim  humi iadlatum, dum  pro  monlc®  * 
iiooraiTctjomi  prorfus  moicftia  expediuit . Tam 

p V 


IU  DE  CHARITATE  ERGA  INI. 
facilis  exauditio  nonne  aperte  declarat,  quanti  a£ 

Ifaac  ab-  ^«micos  charitas' 

b as.  r quocg  abbas  cum  a quo  alapa  percuf 

fus  ruerat ,cumob  hoc  a daemonio  uexaretur,  fu» 
incumbens  poena  liberauir.  Idem  ija  qui  nodru  ia 
hortum  fuum  furtim  irrepferat,&:  nec  auferre  gc 
quam, nec  inde  difccdere  potuerant,  mane  inuen— . 
tos  de  propofito  quidem  corripuit,fed  quafi  hofpi 
tes  pradio  excepit,#  collccftis  hortuli  frudibus  qs 
furatu  uenerant,donauit,atqi  abeures  deduxit.  ' 
Iofcahnr*  MEMORABILIS  admodu  6C  Ioha nnia 
elremofy  ««emoli narqepifcopi  contra  iniuriaro  gratia.Co.. 
narius,  querenti  nepoti  de  uillico  conuitiatore,  refpodir  fe 
ita  in  eum  uindicaturum,  ut  nemo  non  miratur? 
ii t. Accerfitumqj  uiJlicum  annuis  penfionibus li- 
berum fecit, docens  hoc  cxempJo  nepotem  iniuri— 
am  hominum  haud  fecus  uindicandameile,  abns 

pr*£rtl?’ qUi  dco  non  ftbl’  P,accrc  ludent. 

Idem*  IDEM  cum  a quodam  medico  pro  data  elee- 

rnofyna  contumeliam  recepiflet,  clericos  in  eum 
infurgenres  cohi  buit  fe  in  caufa  eiTe,aiIeres,quod 
petenti  minus  quam  indiguerat  impendiiTer.  11- 
loque  accito, omnem  quam  habebat  pecuniam  co 
ram  eitudir,ut  quanta  fibi  opus  eiTer,fuo  arbitrio 
fu  blata  ferrer^Ali?  ab  ingrato  data  repctnlTet,  ille 

fupaddcdu  «iftunauie 
Iohanne*  , u N E ® Damafcenus  pro  eo  cuius  oc 
Damaice-  ^ calliditatcperfidias in  Thcodofium  impera- 
rim torem  in  noce  Ms  damnatus  dexteram  amiferat  ma 

num,diu  interceffir,  ne  in  dolo  deprachcfus  capite 
puniretur. Imperator  admiratus  hominis  patien- 
eia,ipfum  pro  quo  rogabatur  interfici  uetuit , fed 
tn  nc  tm  fcelus  omnino  impunitum  abirct4in  exi# 


liber,  iit.  t;J 

1 ia  ablegat/  iuflir/antftum  honore  affecit . Scribae 
illiofficiumin  quo  antea  fuerat  reftituens,  cueide 
«nanus  quotfc  redintegrata  beatae  uirginis  benefi- 
cio fuiflet.Quis  acceptam  remittere  iniuria  ardu* 
um  putabit,//  tantae  offenfionis  odium  tanta  repe 
fum  eft  animi  benignitate^ 

S A M S ON  Dolenfis  archiepifcopus,eum  qui  c 
fibi  ueneni  poculum  propinauerat,  fpiritu  immff  . 

do  oppreflum  miferatus deo  fupplicando  fanita-  archicp* 
ti  reftituir,ad  poenitentiam  hortatus  eft,ueniam 
f ndulfir,uiuere  illum  in  aeternum  cupiens, qui  fibl 
per  infidias  molitus  fuerat  nccem.Sic  neque  uene# 
na  incaute  fumpta  nocere  ipfi  potuerunt,  qui  fi- 
bi Antidotum  iam  praeparauerat  perfedae  cha- 
ritatis. 

HVNC  QVIDEM  SC fcemineis in p cfloL? r . 
«ribus  flagrantem  charitatis  ardorem  nequiueruc  r<rnufl*' 
extinguere aliena  odia, 

CHRISTJNA  uirgo  8C  martyr, pro  fide  ac  Chriftxnj 
ucritate  horrendos  confla  n ter  perpefla  eft  crucia,  uirgo. 
tus.Cum  aurem  etiam  ferpences  in  eam  mifTae  fu- 
i flent,  fed  mordere  omnino  nollent,  uencficum  a 
quo  ad  mordendum  irritabantur  inuadentes,ra- 
bidis  i<ftibus,multaq?  ueneni  ui  ftatim  interimur*' 
AtChriftina  fui  ipfa  carnificis  uicem  dolens, Chri 
ftum  precata, &ferpenres  in  fugam  conuerrir,  6C 
ab  cis  peremptum  ad  uitam  reuocauit,<5£ eun- 
dem iam  credentem  ad  certam  beatitudinis  fpcnx 
erexit. 

A NAT.OLIA Metiam  uirginem  angufto 
carcereunacum  terribiliferpenteconclufam,nec 
tamen  ab  eo  lacfam, cum  tandem  cofumptam  pu-  u*r£°' 

tarc  atacarccr  % oftium  rcftraifcm , ftrpcns  ind$ 


I 


ajf,  DE  CHARITATE  ERGA  IN  IMI. 

erumpens, audacem  a quo  immiffus  fueratmor- 
fuappraehenfum,  finuofotfc  fpiraruuolumine  coi 
ligatum, humi  deijcit  moribundum . Mox  autem 
ipfius  uirginis  oratione  ferpens  procul  effugatur, 
oC audax  fanuserigitur.Chriftianorum  enim  con 
uenit  pietati,eos  a quibus  offenfi  funt  defendere 
pro  uiribusac  tueri,necab  uno  laedi  permittere. 

Potamie-  R Pr9J  A^ENA  uirgo  Alexandri*  palla, 
na  uirgo  ®a*didi  pracfc<fto  a quo  omnia  pene  tormetorum 
genera  in  fuo  exceperat  corpore  pro  Chrifti  nomi- 
ne,poftquam  ad  dominum  cum  palma  migraffee 
martyrij, per  uifum  apparuit , dC  coronam  qua  ei 

9 nrtminn  imnsrmvsM»  ...ii.*  _ /r  j * 


uirgini eu  per  que 

tortainterfcdiaqi  fuerat,faluum  beatumcp  facere. 
Veneran-  _ " ERANDA  quot#  uirgo,du pro Chri 
da  uirgo.  fto  multis  magnifqj  afficer«tfupp!icijs,&  nnc  hu» 
v n,!  difpalfls  manibus, pedibusq;  diuaricatis  exten 

ta,  ne  ruis  bubalis  caederet, nue  ficrefupinata  grati 
di  lapide  uentri  aduoluto  prxmeretur,nuncin  ca- 
«bum  fulphure,  pice, oleo  plenum  demerfa,fubie 
etis  ignibus  coqueretur, cius  cuius  iuffu  talia  pati 
ebatur, propius  aftantis  oculum  bulloris  afpergi- 
ne  caecatum, terra  faliua  diluta  liniens  reparauit,ec 
ipfum  tandem  patientia  fua  fuperarum  Chrifto 
credere  compulit.Quisconuitium,  contumeliam, 
m aledieff  um  non  aequo  a nimo  fere t,fi  pro  tam  gra 
Daria  uir-  U,bus  torm«cis  ta  magna  redditu  eft  benef/ciuc’ 
go.  D A R I AE  uirginis  integritatem  ab  infideli- 

bus ad  proftibulum  trahae  Leo  decauea  fugiens 
%tcp  illi  adfiftens  tutatus  eft.  Quieam  uitiandi  ani 
mo  adire  aufi  fuerant,  ipfos  inuadens,in  primo  ft* 


n 


LIBER,  UT.  i)f 

tfm  limine  ftrauit,nihil<*  pterea  mali  intulit,  ipfa 
virgine  fic  iubente,ut  eflent  quos  ad  fidem  pceni-  - • 

tenriamqueconucrtcrct,nonquiin  erroris  tene- 
bris uiraq?  nequitia  difperirent , Parci  igitur  illis 
fa(fit,qui  fibi  ereptum  uenerat  rem  omnibus  di- 
uitrjs,atcp  etiam  uita  ipfa  preciofiorem  uirginita- 
tem.Neqjenim  uirginitasilliad  beatitudinemcd 
fequendam  fatis  fuiffetfiabfuifletpietas. 

P ^ PiS  Cccmpli  ? Agnetis  uirginiserga  ini  Agnet 
cum  dilectio. Eum  quippe  qui  ipfamftuprare  mo  «irco 

Iicbatur,a  diabolo  necata  uitaereftituit.  Vitare-  * 

ftitutus  Chriftum  confiteri  palam  ccepit  Jllaergo 
orante, is  qui  pudicitiam  ipfius  inqui  nareconatus ' * 

fuerar,duo  pradpuaretulitbona  ,uitamqua  ad- 
huc in  tcrrisuiueret,&  fidem  qua  fupracala  ater 
niraremconfequi  poflet. 

E VGENIA  uirgoPhilipp/ Alexandrfaprae  £a€enk 

fefti  filia,fub  uirili  habitu  fexum  diiTimuIans^n-  AUrg0* 
ter  monachos  religiofe  uerfara , SC  iam  dignacul 
monafterrj  gubernacula  committerentur,  Melan 
cia  tandem  matrona  quam  ad  illicitos  amplexus 
prottocantem  contepferat,accufatione  capitis  rea 
conftituitur.  AccufatiSis  fumma  erat’.  Eugeni  um  * 

abbatem  domi  fua  fibi  uim  inferre  uoluifie.  At  fl 
lacum  fe  non  iam  Eugenium  fcd  Eugcniam  efle. 
ut  infamiam  purgaret  prodere  uellet, prius  accit. 
fatrici  fua  ignoti  petijt.  Deinde  coram  patre(cu- 
iusiudfrioncciiam  addi<3aerat)pe<?hisfuum  ,de-  - 4 
tegendo,detexft  fallacis  mulieris  impium  comm£ 
tum.Simul cuius  ipfa  fihaelTet,indicauit.  Sic  oml 
prorfus  periculo  probroq*  fefe  expediuit,  ante  ta- 

inen  nenia  impetrata  illi^uius  tam  mendaci  acri 
fac  da  dilatione  in  canta  inciderat  mala. 


'.JL, 


Othilia 

uirgo. 


tj8  DE  CHARITATE  ERGA  INIMI. 

Euphra  A T E T I A M in  monaftcrijs  aliquando  loci! 

xia  uirgo  ftbi  uendicatinuidia.Euphraxia  deo  dicata  uirgo 
obhumilitatem  frcquctcr  fefe  uiiibus  occupabac 
pfFicijs.Quaedam  autem  inter  forores  non  fatis  iin 
guae  temperansjillam  carpere  8C  fimulatac  fandli- 
tati  fatfia  dirtacg  eius  afcribere  palam  aufa,  cu  ab 
AbbatiiTa  punienda  decerneretur, eiufdem  quam 
laceiTierat  intercciTioneJiberatur . Euphraxia  cm 
& ante  ipfam  fe  fuppliciter  profternes , quafiquat 
l*fiflet,non  quafi  quarlaefa  fuiiTer,  ueniamfibipc 
trjt.  Stante  abbatiltam  illi  impetrauit. 

OTHILIAM  uirginem  pater  occidere  in  2U 
nimo  habebar, folo  corgis  uitio  o(Fenfus,quia  cx* 
ca  nata  fuerat.Mater  aurem  periculo  fubtra&am 
monaftcrio  tradidit.  Hincipfa uirtutibus  profi- 
ciens,defe(3umq?  oculorum  mentis  perfpicacitare 
fupplens,pro  eo  patre  quem  fibi  tam  indigne  capi 
tali  odio  infenfum  nouerat,feruenter  orando  effe- 
cit,ut  8C  uiuens  pcenitentiam  delicfliageretj&de- 
funcftus  purgatori)  poenas  cum  paradifi  delitijs  co 
jnutarer.Tpfa  uero  corporei  qq*  uifus  ufum  a deo 
accipere  meruit,que  non  acceperat  a parentibus. 

HOC  quidem  charitatis  genus  tum  ueteri , ttl 
noua  lege  praecipitur  nobis  obferuandum.In  Exo 
do  dicitur.Si  occurreris  boui  inimici  tui  aut  afino 
erranti,reducad  eum.Si  uideris  afinum  odietis  te 
facere  fubonere,non  pertranfibis,  fcd  fubleuabis 
Pfouer.24  cu  eo.  Et  in  prouerbijslegimus.Cum  ceciderit  ini- 
micus ruus,ne  gaudeas, 8C  in  ruina  eius  ne  exuite* 
cor  tuum,  ne  forte  uideat  dominus, &difp]iceat  ei. 
Ibide  a ^ auferet  ab  eo  iram  fuam.Et  iterum.Si  efurieric 
inimicustuus,ciba  illum, fi  fitit,da  ei  aquam  bibe 
rc, prunas  enim  congregabis  fup«  caput  cius , & 


fcXOdi.J). 


tIBER  IIL  t};  r 

dominus  reddet  tibi  Jn  euagelio  quocp  IpCe  domi - 
feius  ait. Diligite  mimicos  ucftros,  benefacite  iis  Q 
uos  oderunt. Benedicite  maledicentibus  uobis , Sc  Luc*-*« 
«rate  pro  calumniantibus  uos.Itcru . Diligite  in-  £***•* 
quit,inimicos  ueftros,bencfacite,«  mutuum  da  Lac,c* 
te,nihil  inde  fperates,  8C  erit  merces  ucftra  multa, 

«eritis  ftlrj alciflimi,quia  ipfe benignuaeft  fuper 
ingratos  vC  malos.Quod  aute  uerbis  pr3ecepit,exe 
pio  pratftitit.Proditori  quippe  fuo  corporis  «fan  rx.  - 
guinisfui  facramentumobtulir, pedes lauir,ofcu- 
lum  non  negauit.IUisetiam  a quibus  cruci  affige 
batur, ueniam  dari  petijt.Pater, in  quit  ignofee  eis»  Luc«jj 

quia  nefeiuntquid  faciunt.  Si  tam  clemens  erga 
tantam  faeuitiam  dominus,  quomodo  feruuseius 
erit  qui  uindufiam  experictit^aut  qnoChriftiano 
nomine  cenferi  merebif,qui  in  diligendis  inimicis 
Chriltii  imitaricontempferitcOmnibus  mandatu 
eft  benefacere  orni  bus  fi  fieri  poreft,fin  minus, be- 
ne optare. Ita  til  ut  h5  femp amef,malignitas  ho- 
minis  nun^.Oisemmalignitasdiaboliferuiruse, 
hoaut  dei  opus  eft,  Sc  quidem  ad  »magtnE&  fimi  7’ 
ijtudinem  aucftoris  fui  faftum. 

De  officio  dodoris  cuagelici. 

Caput  IIII* 

SE  D profetfto  inter  omnes  omnium  charita 
tes,ea  praecipua  eft  habenda, qua  alius  aUj  n6 
tam  ifta  temporalia  «caduca  bona,  qua  ili*  \ ' 

*terna  atq?  perpetua  optare,#  quanto  in  illo  eft, 
prouidere  ac  procurare  debet . Enitendum  igitut 
erit  ijs  maxime  qui  diuinaru  rerum  fcientia  prae- 
ftant,  ignaros  inftruere,timidos  animare , defides 
urgere a omnes  denique  ad  capclTcndas  uirrutes 


* DE  OFFICIO  DOCTORIS  EVANGE* 

quibus  uerae  felicitatis  praemia  comparantur  > fe- 
dulocxhortari.Huiufce  rei  exempla  more  noftro 
abi]s  quos  deo  placuiffe  nouimus, petamus. 

M O YS  ES  dc  Aaron  dei  iufifu  dir/gutur  ut  po 
Wpyfcs.  pUjun,  fuum  de  Pharaonis  fugo  ereptum  ab  Ae- 
^■ar  gypti  finibus  educanr,<S£  populus  ipfe  facrificium 
txo  fib i offerat  in  deferto, 8C  fic  terram  ingrediaturp- 
miiTionis.Doftoris  igitur  partes  erut , peccatores 
• adpceniteriamcompclJere,dedraboIiferuitutein 
.‘  V libertatem  gratia:  uend  icare],  Sc  de  terrenis  fecula 
ribufq?  negoerjs  ad  carleftium  meditationem  iugi- 
ter  excitare.  Vt  quam  beatitudinem  animo  con- 
templati fuerint,pietatisiuftitiseque  operibus  pa 
rare  fibi  nitantur.  , 

Ifaias  I S A I A S propheta  cum  fe  ab  angelo  carbo/s 
propheta  ajtarj  fumptitatffu  purgata  animaduertiffer,. 
Ifaise.s.  ^ dominus  diceret,quem  mittam , & quis  ibit  no 
bisc"  Vitro  fe  obtulit  dices.Ecce  ego  fum  mitte  me* 
Quod  ufurpare  nequaquam  aufus  fuiffet,  nifi  fe 
prius  adeliftorum  inquinatione  prorfus expiata 
excocffumc#  agnouifler.Carereenimdebetomni 
uitioquialiorum  prauitatem  paratuseft  corriges 
re,ut  auditores  non  tamuerbis  ad  emendationem 
uit*  prouocet, quam  exemplo.  Labia  enim  iufti 
Prouer.io  (UtinProuerbijsdicitur)erudiunt  plurimos» 

Vndealibiad  eundem  dicitur,Supermontem 
Sj™'  excelfum  afeende  tu  qui  euangelizas  Sion, ut  fcili 
^iaiae.  40.  cctcljmcn  fa  negitat  is  pie  u luendo  incendat,qui  p 
dicationis  munus  affumit.  Exalta  in  fortitudine 
uocem  tuam  qui  euangelizas  lerufalem . Nempe 
ut  8C  qui  prope  funr,&  qui  longe  audiant. Exalta 
8C  noli  timere,ne  timendo  diis  adulari  incipias,qs 
dcbesincreparea^  fublaco  cauterio  * dum  tedere 


LIBER.  IU.  Ut 

tutem  formidas,  latens  fub  ea  malum  fuppurare 
pcrmitcas.Ideo  nancg  praeceptum  eft,  non  coquas  £eute  r 
hoedu  in  larte  matris  fuaeii.peccatib?  ne  bladiaris,  * 4* 
RVRSVM  dicitur  illi, Clama, necefles,  qua  idem, 
fi  tuba  exalta  uocem  tua,  Sc  annutia  populo  meo  Ifaia.jg* 
fcelera  eorum, Edomui  Iacob  peccata  eoru.  Pro- 
inde qui  in  ecclefia  declamat,  apette,perfcueranf, 
audarter,fuo  fungantur  ofFicio  .Ira  tamen  malefa 
rta  omnium  deteftando,ut  femper  ueniae  fpem  ,p- 
ponantpcenitenribus.Quiadeusciemens&miiie-  Ionar.4, 
ricors  efr,  patiens  8c  multae  miferationis,&  igno- 
ficensfuper  malitia.  , 1 

IEREMIAS  immaturam  fetatem  excufans  I*rem*a* 
tlamat:a.a.a.domine  deus,eccc  nefcio  loqui,  quia  j?roPh<ta 
puer  ego  fum.  Noli,  inquit,  dominus  dicere, quia  icrem,£‘l* 
puer  fum,  quoniam  ad  omia  quae  mittam  te  ibis* 

SC  uniuerfa  quaecunq?  mandauero  tibi, loqueris* 

Ne  timeas  a facie  eorum,  quia  ego  tecum  fum,  ue  ' 
eruam  te.Deniqt  mifit,  inquit,  dominus,  manum 
fuam,&  tetigit  os  meum,  & dixit,ecce  dedi  uerba 
mea,  in  ore  tuo,ecce  coftitui  te  hodie  fu  per  gentes, 

SC fuper  regna, ut  euellas  Sc  deftruas,  8C difperdas 
&diiTipes,&  aedifices,^  plantes.  Si  quis  igitur  ad 
praedicationis  opus  diuinitus  eligitur, nulli  rei  dif- 
fidat,nihil  trepider,  omia  aderunt  cui  aderit  deus» 

Difce  tamen  omne  dortoris  ftudium,  eo  fpertare 
debere,ut  euellat  8C  deftruat  hominum  uitia,platt 
ter  autem  Sc  aedificet, uirtutes. 

IEZECHIEL  etiam  dominus  libere  uatlci  IezecJiiel 
nandi  prarftitit  audaciam, dicens:  Tu  ergo  fili  ho-  Pr°phrta 
minis  ne  timea6  eos,  necp  fermoes  eorum  metuas,  ciu  ** 
Et  rurfum,uerba  eorum  ne  timeas,  SC  uultuscoijt  Ib,dcn‘» 
nc  formides,  Ad  hxc  datur  illi  pro  cibo,  uolumea 

q 


DE  OFFICIO  DOCTORIS  EVAN. 

intus  8C  foris  fcriptum.  Etenim  praedicator  et  exte 
riore  fcripcurxhiftoriam,inexemplum  auditorii, 
proferre  debet,  8C  interiore  myfticuq?  fenfu.  qui 
fub  ea  latet, cu  res  poftulauerir,ndtaccre.Cuius  cj 
v dem  difciplinx  fcientia,fi  a lTecut^  fuerit,^  ipe  di- 

Ibidem»;*  «recu  lezechiele  poterit,ComednIlud  et  fetrn  cfir 
Pfalm.  i is  *n  ore  meo  ficut  mei  dulce.  Vel  cn  Dauid:  Quam 
dulcia*  fauci meis  doga  tua  fup  mei  ori  meo» 
Daniel  A C nequando  uel  inrempeftiua  aetas  praedicati 

propheta  di  minuat  audloricate  in  eis  qui  diuinitus  infpiran 
?haSn  ' 3 tur? ^an,c*,s 3dhuc  infantis fpiritum  fufeitatum 
lonan.j.  jcglmuSj<g^  puero  iudicante  damnatos  fenes.Spiri 
tus  enim  ubi  uult  fpirat,  cordae^  hoim  no  annos 
metit,  cjbus  lumen  fapietixfux  infundat.Et  inter 
du  quidem,ut  uircurem  fua  oftendat,ex  ore  infaa 
tium  8C  latentium, perficit  laudem. 

Pfalmo.s . I O N A S ad  Niniuitas  prophetare  iubetur,  SC 
Tonas  pro  fugjc>  Qua  aute  incofiderate  diu  i nae  rcludhuus  uo 
i he^  i lunrati  fit,cafus  oftendir.Nauigat,tempeftate cor» 
ion*’  * cutit,  in  mare  prxeipitar,  a pifce  degiutif.  Sed  cito 
peenitens  liberatur,  more(]p  dno  gerens,  jiiicat.  Ec 
\ Niniue  qux  mox  fubuertenda  erat,  auditis.pphe- 

tx  uerbis,poenitenria  egit, deum  placauir,  feruara 
eft.Quid  hoc  exemplo  difdtur,  nifi  tam  dignu  cfle 
diuina  ultione,  doftorc,  qui  diflimulat  populi  cri- 
mine cu  ad  prxdicadum  mittif , qua  popul  um  qui 
ab  his  auerti  negligir,  cu  redarguente  audierit.  Ne 
qt  enim  tantam  calamitatem  Niniuitae  tunccffu- 
gillent,  filonx  minas  contempfiiTent. 

Iohannrs  IOHANNIS  quocp bapriftx uox clamanti9 
baptifta.  *n  deferto, pulchre  nobis  modum  formamcp  prx- 
* * dicandi  uiderurexhibuiiTe.  Vicia  primum  omniu 

acriter  increpanda,  maximeque  eorum  quos  in  ija. 


uber.  nr.  *« 

' ©bfHnadores  cernimus, docuit^pharifaeia  fnfultas 
acdicens:Geniminauiperarum,quisdemonftra-.  Wattj, 
bit  uobic  fugere  a uencura  ira< Remedium  deinde  Lucx-jl* 
ne  defperct,cotinuo  ingerendum  ondir, dum  fub- 
i ungens  ait , Facite  ergo  fruAu  dign  u poenitetiar. 
Poftremo  jPponendu  iuftis  praemia,  impijs  pcena  «■ 
dices.Congregabit  tritica  in  horrca,paleas  aut  c5 
buret  igni  inextinguibili.  His  etiam  qui  talia  do- 
cenr,  neminem  timendu  declarauir,corripicdo  He 
rodem  rege,uincula,carcerejn,  necem,  pferre  fati-  * 

us  fibi  exiftimans,cjj  illicitu  illius  coniugiu,adula 
tione  obtegere,#  praeceptorum  dei  immemorcra 
fe  praebere. 

POST  Iohannem aut ccepit praedicare, ipfe o chrifi  • 
lim  praedicatus, femperq?  praedicandus, mundi  fal  Matth!u 
uaroracdns.  Lexerri  3C  prophetae  ufq?  ad  lolia-  * * 
nem, exinde  euangelium  Chrifti,#  hactenus  qui* 
dem  rerrenoi?  praemium  bonorum, nunciam  cae- 
^feftis  regni  aeterna  promittitur  pcenitentibus  bea 
titudo.  Poenitentia  inquit  agite,  appropinquabit 
«m  regnu  dei.  Nec  certe  pri9  Tefusprsedicare  coepif  Matth.  ?. 
fe  dicif,qua  tentatus  fame  uiciiTer  in  deferto, auari 
riam  in  monte,uana  gloriam  in  tcmplo.Qua  in  re 
offendere  uoluit, quale  prius  efle  oporteat, qui diui 
ni  uerbi  paiTim  diiTeminandi  curam  aggredi  de- 
cernir. 

HINC  iam reliquaru nationum faluti confu- 
lens,  difcipulos  ailcifcit  fibi,  ut  habeat  quos  difee- 
dens,dodf  rinac  fux  per  orbem  propagandae  relin- 
quar magift ros,  ucque  is  qui  docer,alijs  etiam  do-, 
cendi  difciplinam  impendere  difeat. Circuit  totam 
Galilaeam,  ut  dodforibus  poft  fe  futuris, urbes  ca- 
ficllajUiCOS)  peragrandi  folicitudine  infinuct,  Do- 


Cum  Infi-- 
dclib*  caU 
tc  loquert 
dum. 


Prouer.i/ 


Donum 

pr^dicadi 
idauh.  9. 


*4*  Dfi  OFFICIO  DOCTOILIS  ^VAtf. 

Cetin  fyn agogis  ut  8C  illi  ibi  magis  tfba  facere  fttf 
dea  nt, ubi  pluribus  prodeiTe  poiTint.  Pr  redicat  cua 
gelium  regni  dei, ne  quidaliud  in  ecdefia  praedica- 
dura  inani  iadatione  pratfumanr.Cum  difcipulos 
docer,  afcendic  in  moremjcum  turbaSjdefcendit  in 
planum, ut  meminerint  perferioribus,  excellenti 
ora  uitae  prsecepta  dari  oportere : imbecillioribus 
leuiora,lac  paruulis,foliduiamadultiscibum. 

INFIDELIBVS  uero  his  dutaxar,  qui  au 
dire  ueritatem  concupierint,religiois  noftrae  quae# 

qt  creditu  faciliora, primum  infinuandafunr/non 

ftatim  myfteria  ingerenda.Ne  fandum  detur  ca- 
nibus, SC  marga ritae  mittantur  a nte  porcos,&  co 
culcent eas  pedibus, contemnentes  quicquid  cape- 
re non  poiTunt.Audiuimusquendam  facerdotalis 
ordinis  uirum,cum  ipfo  praefente, inter  Mahome 
tanos  quofdam,de  deo  mentio  incidiflet, et  multa 
ultro  cicrocp  iadata  fuiflent, tandem  dixiiTe,  DefiL 
ipfum  faepe  a fe  manibus  c5tredatu,faepe ore  ha/P 
ftum.Quod  3C  fi  uerum  dixerit,  inconfulte  tamert 
apud  facramenti  ignaros, atqi  adeo  incaute,  ut  illi 
non  modo  non  crederentjfedccia  ipfum  quafiblaf 
pheraum  ulcifci  uellent.Denicj  parum  abfuit,  qn 
eidem  tunc  quod  fequitur  contingeret, <&  canes  co 
uerfi  dirumpant  uos.  Cuius  quidem  pericuJinotf 
ignarus  Salomon.  Qui  cuftodit,inquir,os  fuu,cu- 
ftodit  animam  fuam:  qui  auce  inconfideratus  eft 
ad  loquendum,  fentiet  mala, 
PRAEDICANDI  autem  donum  ne  quia 
leue  putaret,  non  nifi  precibus  proponitur  impe- 
tradum.  Rogate,  inquit,  dominum  meflfis,ut  mit# 
tat  operarios  inmeflemfuam.  Caererum  ne  quis 
lucri  dC  non  tm  hominucaufa  prxdicaciois  opug 


uber.  .m.  *+r 

(ibi  ucndicet,ait.  Gratis  accepiftis,  gratis  date.  At 
nero  ne  in  quacrcdis  uitap  neceflarijs  rebus  occa- 
patus animus  docedi ftudiu remitreret.Dignusefl: 
ogarius,inqt,cibo  fuo.Vt  fcilicet quibus  leminac  ”a  gl  u 
fpiritalia,ab  ijs  fibi  corporalia  metant.  Non  plura  Matth.xo, 
tamc,quam  praefens  peceflitas  poppfccrir,ne  prae- 
dicationemyquacgratuica  e fle  debe  r uenalcfaciar. 

PRAECIPIT  quoqp  dominus  ac  monet, ut  Apud  que 
huiufce  profeflionisuiri,ciuitatcmjngrefli,apud  manere^ 
dignos  maneant,nefciiicctintegritatiau<3oritati~  debeat  P' 
q?  eorum  quicqua deroget, turpis hofpitij  nota,&  *4ator* 
in  fufpitioemincidanr,qualinguam  honeftiorem 
quamuiram  habere exiftimentur. 

P R AE  T E R E A licet  illi  q in  auditorio  coue  pr?dicato 
niur, parum  aut  nihil  omnino  profecerint, non  ta_  rjj  „5  de  .. 
menei  qui  docet,  prarmiumfupprimitur  laboris,  perit  me- 
dicente  aomino.Si  ibi  fuerit  filius  pacis, requiefeet  ritum  ,p- 
fupereum  pax  ueftra,fin  minus,  ad  uosreuerrer.  pterobfti 
Ncqpcniminuirantium  gratia  perire  debet,  fi  ad  natI°em 
fonuiuium  inuirari,uenire  faftidierinr.  auditoru, 

QV I A V TEM  ufqueadeo inueterata  ani-  . , 

tni  peruicat/a  obdurat, ut  pijs  hortatibus mollefce 
re  prorfus  nequeant, eos  dominus  anathemate  ui-  jyjaJ2*. 
detur  execraredicens.Quicunqi  non  receperit  uos  Luca*.**0’ 
neqi  audierit  fermone6  ueflros,  exeuntes  foras  de  Matih.K», 
domo  uel  ciuitate,  excutite  puluerem  de  pedibus 
ueftris.  Minis  qupcp  horredis exterret  fub  iunges, 

Amen  dico  uobis  tolerabilius  erit  terrae  Sodomo- 
rum dC  Gomorreorum,  in  die  iudicij,  quam  illi  c U 
uitati.  Incxcufabilior  procul  dubio  er?r,  quifquis 
praedicationes  audiens,  emendari  corrigique  neu 
glexerir,  qua  q omnino  non  audicrir,  cafu  aliq  im 
p<ditustScruu6  em  qui  cognouit  uoJtuaic  domini 


»4* 


DE  OFFICIO  DOCTORIS  EVAN. 


i. 


fui, et  no  fecit, plagis  uapulabit  multis, Qui  ane  n5 
cognouit,  SC  fecit  digna  plagis,  uapulabit  pauci*. 

. . POSTREMO  iplosdo&ores  caute  incede- 

r C m rc>nc  dolis  harefum  capiantur,  fimplicitatem  cu- 
dfsethm  ftodire,  nead  hypocrifimmaiitiamq?  declinent. 


plex. 


iubetdicens.Eftote  prudentes  ficut  ferpentes.  Ser- 
pente enim  minus  prudens  Adam,a  ferpente  dece 
ptus  eft.Et  fimplices  ficut  columbx.  Ne  fcilicet  fa* 
cfhores  uideri  quam  effe  malint.  Nam  3C  fpiritui- 
fandlo  ideo  fortaflein  columbxfpecie  interdum 
apparere  libuit,ut  ad  imitadam  auiculae  illius  pu* 
Watth,7  xitatem  nos  inuitaret . Profero  qui  tales  extite- 
rint,non  immerito  iam  audire  poterunt:Nolite  co 
gitare  quomodo  aut  quid  loquamini,  dabitur  em 
uobis  in  illa  hora  quid  loquamini.  Non  enim  uo» 
effis  qui  loquimini , fed  (piritus  patris  ueftri  qui 
loqtur  in  uobis.  Itac#  nihil  neqt  in  prstmedkado, 
neqj  in^nuntiadofaborabut,qbusaffatim  omia 
^tiesufus fuerit, diuina  benignitas  fuppeditabir. 

DE  APOSTOLIS  ita  traditum eft.Vartjs 
linguis  loqui  ccepcrunr,proutfpirituflanftus  da- 
bar eloqui  illig.Hoc  ideo  fane,quia  diuerfis  genti- 
bus,fidei  Chriftianx  my  fler  ia,  prodi  iam  uulgari- 
cp  oportebat, <5£  diu  errantibus  uiam  aperiri  falu- 
tis.  Hinc  tu  quoq»  fi  una  alreramue  ciuitatead  de- 
um fan&ius  atqt  fyncerius  colendum  conuerteris, 
nondum  te  exiftimes  feciffe  fatis,  donec  da  tur  fa- 
cultas, etiam  ad  reliquos  inft ruendos  proficifcere. 
Prj  fane  ac  boni  medici  eft,  plurimis  curatis,  alios 
infuper  qui  curatione  indigent  perquirere, er  opor 
runa  omnibus  remedia  conferre. 
p LEGIMVS  Petro Ierofolymis  primn ^ba 

apoftolof  populum  faciente , dic  uno  tria  boim  millia  ba 


ApoftoI»* 

Aftuumi 


liber  .iit. 


*4? 


ptlzatz  fuiflVjind/cs  quoq?  credentiSr  creui/Te  nirc 
rum.Sed  et  alio  deinde  die,quin($  millia  fuperiori  ' 
b^addita.  Cum  aut  Petrus  getiles  quoq?  dni  iugo 
fubijcicdos,pcr  uifu  cognouiflet,Corneliu  centuri 
onc,  # qui  domi  cu  illo  erat,  crcdetes  baptizauit* 

Qui  ergo  paulo  ante  una  tantum  atqp  altera  prae- 
dicatione,tam  multos  couerterat,  /dem  etiam  pair 
cos  non  cotempfir,  ita  ut  neqt  itineris  laborem  ab 
foppe  Caefarea  ufq?  euocac?  recufarer.  Illi  igit  qui 
in  magna  etiam  audito^  frequentia,no  fuam  glo- 
ria, fed  alienum  profectum  quaerunt,  tunc  quoqt 
cum  rariores  couenerint, docere  non  erubefcunt. 

PAVLVS  Segregatus  in  euangelium  dei,  cn  _ 
collega  fuo  Barnaba,peragrant  oppida  ludaear,  in  PauIu5 
fynagogis  praedicantes.  Inuidetibusuero  ludaris,  lP°ftoIlA 
Sc  ad  conuitia  furenti  rabie  prorumpentibus , di-  ** 

.xerunt.  Vobis  oportebat  primum  loqui  uerbum 
dei,  fed  quoniam  repellitis  illud,  # indigne*  uos  Acluu.ii 
iudicatis  aeternae  uitac  ccce  conuertimur  adgctes.  * ,# 
Relinquendi  ergo  funt  qui  peruerfa  obftinarione 
durati,  a peccadi  propofito  diuelli  nullo  modo  pof 
funt.Nec dum  in  fterili  folo  femetem  iacimus,fce- 
endae  interim  glebae  nullo  fubadae  aratro,  fructu 
uberiore  fraudentur.  In  fumma,quicunqr  ecclcfi- 
am  audire  noluerit,fit  tibificut  ethnicus#  publi- 
canus.Nemo  faluaturinuitus. 

IDEM  hi  (ut  Lucas  inquit)  prohibiti  funt  a 
fpiritufan&oloqui  uerbum  in  Afia.  Quae  res  do- 
cumento eft  nopaflim  omibuseuangelizareno* 
debere,#  ijs  praefertim,quoscuagelium  ipfum  co 
tSptui  habiruros,noambigimus.  Ne  # hi  exin  de 
grauiorib9  poenis  obnoxij  fint,et  nos  fadlm  dedif 
ftcanib?  arguamur,  Vn  et  Salomo  in  Proy b,ait 

q m 


a4f  DE  OrtlCIO  DOCTORIS  EVAN» 

Pfouer,».  Quierudit  deriforem,ipfe  iniuriam  fibi  facit,  8c 
arguit  impiu,  fibi  macula  generat . Noli  arguere 
derifore,  ne  oderit  te,argue  fapiente , SC  diliget  te, 

RVRSVM  illis  libenriflime  docendi  operam 
debemus  exhibere  a quibus  ultroinuitamur.Iam 
enim  fe  inftitutiombus  noftrisprofua  uiriliobfe 
Paul9apft  cuturos  polliceri  uidentur,dum  inuitant.Hinceft 
quod  PaulUs  tranfire  maturauit  in  Macedoniam, 
cum  uir  Macedo  in  uifu  appares  ei,fuppliciter  po* 
pofcifTetjUt  eo  ueniens  ipfos  adiuuaret.  Non  petit 
auxilium  qui  nonagnofeie  periculum , Quis  aute 
petit, nifi  is  qui  periculo  liberari  cupit. 

M V L T I S tandem  urbibus  regtonibufefc  do 
Itfenri.  cendo  peragratis, Paulus  cotulit  fe  Athenas,  difle 
AftuS,i7.  ruitq?  cum  Epicuraeis  8C  Stoicis,  Palam  oftendes 
quanto  praeftaret  eorum  philofophiae  difciplina 
Chrifti.Quanta autem  uel  argumentorum  ui  di- 
fputaritjuel  miraculorum  operatione  illa  quae  di- 
xerat approbarit,Dionyfius  Areopagita  indicio 
cft,fa<ftus  apoftoli  difcipulus , qui  magifter  fuerat 
philofophorum. 

RELICTIS  Athenis uenit Corinthum , SC 
Idem.  Aquilae  Prifcillaeqp  hofpitio  ufus,  artem  fchoenofa 

Aftu*-  foriam  Cum  illis  ffcfHtafle  dicitur . Sabbatis  uera 
>n  fynagogadifputatioesexercuifle.Hincipfcmec 
**  * * quidem  ad  Corinthios  feribens.  Laboramus,  in- 

quit, operantes  manibus  noftris- Et  ad  TheiTalo- 
nicenfcs.Non  inquieti  fuimusinter  uos,ne(£  gra- 
tis panem  manducauimus  ab  aliquo,  fed  in  labo- 
re SC  fatigatione  nofte  5Cdie  operantes,ne  que  ue# 
ftrum  grauaremus,non  quafi  no  habuerimus  po- 
teftatem,fed  ut  nofroctipfos  formam  daremus  uo 
bis  ad  imitandum  nos,Nam  qu  effemus  apud  uo# 


LIBER.  III,  j4, 

hoc  denuntiabamus  uobis,quoniamfiquisnon 
uult  operari,  nec  manducer.  Nemo  igitur  euange 
lio  feruiens,aflidue  fibi  de  euangelio  uiuedum  pu. 
eet.Et  quod  praedicandi  fupereft,temporis  otio  co 
terat.  Ne  8C  petendis  eleemofynis  crebri?  jnfift  es, 
non  petere  fcd  exigere  uideatur,& corporis  quieti 
indulgens, ad  focordiam  paulatim  deuolurus,aIa 
bpre  qqp  fpiritaliu  acflionu  animo  obtorpefear. 

P E T R V S 8c  Paulus  poftrco  Romae  ad  mar 
tyrium  ufque  praedicando  perfeucrarunt.Reliqui  Apoftoli. 
etiam  apoftolidimiflaludaea,  in  diuerfasprouinci 
as  idolorum  cultores  ad  religionem  Chrifti  couer. 
furi  difperguntur . Andreas  Achaiam,  Philippus 
Scythiam, Barthomaeus  Lycaoniam, lacobusZe 
bedaei  Hifpaniam,  Iohannes  Ephefum , Thomas 
Parthiam,  Hyrcaniamq?  6C  India,  Matthaeus  Ma 
cedoniam  8C  Aethiopiam  Jacobus  Alphai  lerofo 
lymam,IudasThaddaeusMediam,Mefoporamia 
pontum,<36cu  Simone  fratre  Perfidcm,  in  fortem 
prxdicationisaccepere.Nulli  labori  parcentes, nui 
lumuitaedifcrimendcuitanrcs,du  communi  o?m 
faluticonfultum  uolunt.Neqi  tyrannorum  minis 
neqi  fupplicijs  deterriti  funt,ne  Chrifti  nome  ubi*  pf » 
que  circunferrcnt.Sicin  omnem  terram  exiuit  fo-  la  l,w** 
nus  eorum,5C  in  fines  orbis  terrae  uerba  eoru . Sic 
habitantibus  in  regione  umbrae  mortis  luxor, 
ta  eft  cis.Merito  igitur  illi  fedebunt  fuper  thronos 
cumChrifto  iudicantes,qui  nuquam  conquierut 
Chriftum  annunciantes. 

INTER  apoftolicos autem uiros  Ambrofius  „ 
epifcopus,eruditione,  ingenio , ac  diligetia  in  prae 
dicandoitapraeftitir,utfacilcperfuafumfir,n6co.  J 

tncacum  fuii^quod  dc  illo  quondam  iartatq  con 

q V 


r 


V 


• „*  t 


•I»  DE  OFFICIO  DOCTORIS  EVAN. 

ftat,ob  osfciliccteiusin  cunis  iacetis  uolitafle  apH 
examen, ftridulo  tinnitu  cloqurj  futuri  iuauicatS 
portendes.  Hic  Aurelium  Auguftinir  mamchaea 
Augufti-  hae  re  fi  tabefcentem}fuis  praedicationibus  purga* 
w**  epr.  uit,fanumc^  reddidit. Qui  iam  catholicae  fidei  difcf 
plinis  eruditus,omnium  tandem  haereticorum  do 
gmata  certiflimis  deftruxit  argumentis,  noftracjr 
Confirmauir,obfcura  quaeq?  in  fcripruris  declara- 
ti it,  & ab  ijs  q dubia  erat  ambiguitate  fuft ulit.Re 
ligiofis  uiuedi  pcepta  dedit, nemo  in  diilercdo  acu* 
cius  uidit,  melius  explicauit.Quid  multa  K unu  tuc 
hoiem  conuertit  Ambrofius,fed  in  uno  hoie  rotu 
pene  terrarum  orbe  do&rinx  illius  radrjs  illuftran 
DtnieKu.  dum  recepit.Qui  em  dorti  fuerint, fulgebue  quafi 
fplendortirmamenti,&quiad  iuftitiam  erudiuc 
muItos,quafi  ftellae  in  perpetuas  aeternitates. 

. . A BBATEM  Antonium aliqh ad haereticos 

abba5.  U*  cSuincendos,  relida  folitudine  Alcxandriam  ue 
niire  legimus.  Intermifit  ergo  eremi  quiete,  dfi  ad 
bellum  egreditur  contra  illos  pugnaturus  a qui- 
bus catholica  fidei  murus  quatiebatur . A cce lie- 
runt quidam  philofophi  quafi  rufticano  homini 
3£literatur* ignaro illufuri.  Verum  ubi loquen- 
tem  audiHent5demirati  ucrborum  uim,  fententia 
rumqt  grauicatem,ueritati  ab  co  praedicatae  adhae 
ferunt, 6C  cuius  corporis  habitum  pauloante  fub- 
fannauerant,fcientiam  amplexi  funt  Chriftocre- 
dentes.Nefciebant  utiq*  fub  terra  latere  auri! , 8C 
interdum  fub  uilrpanno habitare  fap/entiam. 
Regulus  REGVLVS  EPISCOP VSIohannisa- 

epifcopus  poftoli  difcipulus,in  Gallia  caeleftis  frumenti  gra- 
num oppidatim  difleminar,&  plurimis  baptiza- 
tis frudum  uberrimum  in  horreis  ccdefiac  recon- 


LIBER. 


III. 


3/1 


flendum  cogit.  Cxterum  cum  apud  quendam  uf- 
cum  in  magna  uirorum  ac  mulierum  celebritate 
fuggeftum  concionaturus  afcendiflct , ranarum  c 
proximo  lacu  coaxantium  ftrepitu  praepedieba- 
tur,ne  commode  audiri  pofier. Igitur  ut  fiJcrct  im 
perauit,atq?cxilloctiamnum  lacum  illum  ranis 
quidem  refertum,fed  nullam  earum  uocalem  eiTe 
afleueranc , Quid miru m, fi  ho ies eius dodrinam 
fccuti  fint , cuius  iuflis  irrationale  animal  obedi- 
uite’  Ranx  obmutuerunt, homines  confiteri 
Chriftum  coeperunt. 

PATRICI  V S epifeopus  in  partibus  pro-  Patritius 
uincix  Scotix,Chrifti  fidem  euangelizalTe  prim*  epifeopus 
dicitur.Qui  cum  per  Hyberniam  iter  faceret,  et  fe 
praedicationibus  nihil  proficere  uideret,deum  pre 
catus  eil,uti  oftento  aliquo  hominum  illorum  du 
riciem  commolliret,  quo  ab  erroribus  iam  radem 
rcfipifcerentjSC  ad  religionem  ueram  conuerteren 
cur.  Diuinitus admonitus,  humicirculum  defi- 
gnauir,atq»  inibi  terra  penitus  fubfidenre,  hiatus 
ingens  apparuir,magnumqi  omnibus  inculTit  ter 
rorem,ne  in  profundum  adii  poenas  iam  increduli 
tatis  darent.Hunc hiatu  adhuc  extare  ferunt,  8C  c 
occulto  quodam  finuofoq*  meatu  ad  nefeioquse 
purgatorij  loca  deducere.  Id  utrum  uerum  fitfei- 
renihil  noftra  refert.  Credimus  enim  purgatori- 
um animarum  alicubi  eflfe,  etiam  fi  ibi  n5  fit,ma 
gifque  illud  nunc  confiderare  expedit , quanta  hic 
fandius  humanx  falucis  cupiditate  flagrabat , cui 
non  fatis  fuiruerbis  docuifte,  nifietiam  miraculo 
rum  terrificationibus,quod  docuerat,  credere  co- 
geret uel  inuitos.  . t . . 

ALDEBERTVS  *>Prag«ep*c5eff«n« 


tSt  DE  OFFICIO  DOCTORIS  EVAN, 

8C  indomitam  plebam  nullis  praedicationum  Coli- 
Citationibus, aa  modeftius  uiucndi  rationem  redi 
gere  potuiffec,epifcopatu  reliquit, & fummi  pon- 
tificis permiffu  ad  esenobium  Caflmi  montis  per 
ueniens  monachum  fe  fecit.Pertimuit  eo  fungi  of 
ficio  ,poftquam  fibi  commiiTos  meliores  efficere 
nequiuiffet,  ne  quaefifle  uideretur  quae  fua  fu  nt, 
non  quaeJefuCnrifti,  idcft,fuum  honorem,noi| 
aliorum  profedtum. 

COGITENT  NV NC quam redie agant. 
In  epileo-  qui  fik>j  creditum  gregem  pabulo  praedicationis 
pos^dica  pafcere  negligunt,&  fepaftores  profitentur,  fi- 
riois  offi^  is  qui  quotidianis  exercitationibus  fefefatigabar| 
cium  exer  non  folum  parem  nplcrcs  dimifit,fed  etiam  digni* 
cercnol?-  tati  renuncianducenfuit.  Quod  fi  is  qui  tanta  ani 
tc  t m*  folicitudine,uociftpconrentione  in  monendo 
ufus fuerat, obincorrigibiletn  plebis  guerfitate 
locum  tenere  pontificis  dubitarir , quanto  magis 
timeredebet  lucerna  fub  modio  poiita , fal  fatuff, 
canis  mutus  non  ualens  latrar ec’  cui  dominus  per 
prophetam  comminatur  dicens.  Speculatorem  de 
Xezech.j.,  di  tc  domui  Ifrael,Si  dicente  me  ad  impium  morte 
Jvzech,*}  morieris,nonannuciaucrisci,ncq*lpcutus  fueris, 
ut  auertatur  a uia  fua  impia  6C  uiuat,  ipfe  impius 
in  iniquitate  fua  morietur,fanguinem  autem  eius 
de  manu  tua  requiram.Ob  hoc  quidem  et  prophe 
Ifatse. «,  contremuit  dicens, Vae  mihi  eja  tacui.Et  apofto 

i.Cori.  9,  |USjVae  mihi eft,inquir,fi  npn  euangelizauero. 
Iuurnalis  IVVENALIS  natione  Apher,  arte  medie* 
e pifcopiu  prdine  presbyter>cu  a pontifice  Romano,  ut  Nar 
nienfi  infideli  populo Chriftumeuangelizaret,ius 
poteff  atemq?  fibi  concedi  petiflet,  epifeopus  eorij 
eoftit  utus  illo  fc  cdtulit,Multif<$  ibi  catholica  cre* 

./  ■ ■ 1 , \ 


MB Bft  trr.  tfi  v 

dulitate  praedicando  confirmat/*,  quendam  de  ob 
ft/naroru  numero,  cui  ptercaereros  error  uerira  te 
charior  erat,fibi  infenfiir/mum  habuit.Qui  comp 
henfum(poftquam  minis  ut  carnem  idolo  immo- 
latam gu  flarer)  coge  re  uerbis  non  potuiflet , uiri- 
bus  aggreditur.Cultellum  oriadmouet,  ftrictofe» 
dentium  dirimere  ordines  molitur,  uiam  faturus 
cibo  intra  fauces  refpuentis  indidendo  * At  multo 
fec9  quam  cogitaret  euenir,  Repente  enim  quada 
lymphatae  mentis  infania  correptus,  cufpide  in  fe 
uerfa  ipfe  fibi  iugulum  ferit, dC  ad  pedes  eius  que 
inuaferat,exanimiscorruit.Sictutatus  eft  domi- 
tius  pij  doctoris  difertum  guttur,  ut  hic  qui  illud 
per uim polluere  attentauerat,fuum  confoderer, 

SC  fua  fibimet  manu  mortem  confcifcerer.  Eo  ca- 
dente,rcliqui  omnes  qui  pari  infidelitate  diu  iacue 
lrant,per  fidem  fefe  erexere  Chrifti,  Et  unius  incre 
duli  poena, multiscredendicaufam  praebuit 
SERVACIVMT raiectenfem epifeopum,  . 

hac  fpiritufancti  gratia  dotatum  fuifle  ferunt , ut  rJr*tlU5 
praedicantem  audientes  alienigenae,  diuerfjrcjj  na  F pUJ 
tioneSjUnaquaecp  fua  lingua  locutum  putarent  ni 
hilnonintelligentes,quodab  illoeflet  prolatum. 

Ad  haec  tot  miraculisdaruifle  dicit,  ita  pure  fan- 
Weq?  uixifle,ut  praedicatione,uirtute,moribus  ad 
perfectionem  apoftolorum  proxime  acceifiile  u i- 
deatur,Igitur  uitae  fanctimonia  praeftet  oportet, 
qui  pracftare  cupit  praedicandi  doctrina , operatio 
neque  fignorum* 

HI  V ONI  presbytero  ad  praedicandum  eun- 
t»  Humus  non  modico  incremento  ponti fuperefFu  pr€5by* 
fus  uia  interduferat,mox  in  fefecollcdus  ac  fubfi 
densjuduti  ueritus  tam  falubrem  operam  remora 


tf4  DE  OFFICIO  D0CT0R1S  EVAN. 

ri,tranficfi  prxbuit,  rurfumcj*  pontem  operuit  aJ 
quis.  Huic  fimili  miraculo  olim  Lcuitis  arcam  fes 
rentibus  Iordanis  ad  fontem  reucrfus  aridum  cef- 
fic  iter,fed  qui  illos  fecuti  funt,in  terram  promifliL 
onis  peruenerunr,qui  uero  Hiuonem,in  cselir  afce 
derunt,  alterum  legi,alterum  euangelio  datum. 
Eadmurt-  EADMVNDVS  Cantuarienfis  archiepi- 
dus  archi-  fCOpUSj  Cum  ,n  Gallia  apud  Vigorinam  urbe,  (ub 
cpitcopus  ^uo  praEdjCarcr>  populus  imminerem  fupra  fe, 
atrae  nubis  contractionem  cernens,  pluuiam  rime 
ret,dilabiq?  fub  te<ta  pararet, ne  dubitarer, pcepit, 
8C  imbri  ne  uerbum  dni  impediret  iufTit.  Magna 
uis  aquam, circa  eos  qui  ad  audiendu  couencranr, 
in  terram  defluxit,  nullum  tamen  ex  tanto  horni* 
num  numero  artigit.  Et  pauor  pariter  ac  pudor 
omes  coepit, nolle  illi9  praeceptis  obedire,cui  infen- 
fibile  elementum  paruiflet.  Icaq?  non  fine  mdio~ 
ris  uitaeppofito,  finita  pdicaeioe  abiernt  multi, d5 
* comilTa  defleret  lachrymis  madidi, pluuia  nemo» 

Domi*  DOMINICV M ordinisprardicatorumfu~ 
nicu5.  turum  inftitutorem,praefagijs  quibufda  ante  mo. 
(Iratum  fuit.  Mater  eo  foecunda  catellum  fe  pepe- 
rifTe  fomniauit,qui  faculam  mordicusarreptam, 
praeferens  mundum  incendere  uidebatur.  Eodem 
iam  nato, cuidam  no  ignobili  matronae  uifum  e fi:, 
ftellam  fronti eius  infedifle,  cuius  fulgore  perinde 
ac  folaribusradqs  totus  terraru  orbis  lucefcebar. 
Breui  ergo  effiecflum  eft,ut  ab  eo  plurima  euange.- 
lizantium  turba, per  omnes  fere  prouindas  nati- 
onesqj  diffunderetur,  paiTimqtdifcurreret.Sicille 
ardentis  praedicationis  facibus  mundum  fuccen— 
Vjncenti-  dit,fic  doctrinae  fpiritalis  luce  illuftrauir. 

EI  VS  itaque  (olkgijuit  noniinantfimus  Yi» 


LIBER  II L V4 

centius  tantum  praedicatione  ualuit,  ut  In  Hiipa- 
nia  quinque  millia  iudaeorum  ad  Chrjftum  dica- 
tur conuertifle,in  Mauritania  odio  millia  Sarace- 
norum,in  urbe  quoqi  Granata  docuit  infideles, 
donec  a regeeiedlusad  fuos  redijtinuitus.Iraliam 
etiam  Galliamq?  praedicando  peragrauic , nec  la- 
bore uicflus,nec  periculo  deterritus,dum  ad  aecer-  1 

n*  falutis  beatitudinem  adipifeendam  omnes  in- 
uitat.IUud  in  Pfalmo  prophetae  promiflum  im- 
plens . Docebo  iniquos  uias  tuas , dC  impij  ad  tc 
conuertentur. 

M I N O R V M uero  pater  FranciTcus , etiam  Franciic* 
illud  exeeutus  uidetur.  Ite  in  mudum  uniuerfum 
& praedicate  euangelium  omnicreaturae.Sicenim 
hominibus  prxd(cauir,ut  mundum  repleret  mo- 
nafterijs,  ficauibus  uc  ad  audiendum  dociles,  in- 
tentae# filentium  tenerent,  ac  fe  manu  ab  eo  coit 

treftari  non  formidarent.  Illos  uc  pie  religiofet# 

uiuerent  hortatus  eft,  has  tm  uc  creatorem  fuum 
laudarenr,cuiusbnficio  pennas  haberent  ad  uola 
tum,uocem  ad  cantum , frudlus  terrae  afq?  omni 
uel  ferendi  ucl  metendi  labore  ad  alirnrntfr,uitaeqi 
fuftentationem}Quo  huc  amoris  ftudio  eos  quos  ( 
adfruendam  beatitudinem  genitos  nouerat,doctx 
iHe  dixerim,fi etiam  irrationabilia  quantum  illis 
conueniret  monere  non  neglexit? 

IDEM  apud  caftellum  Gallinarium  pra edicSs, 
hirundinibus  multiplici  garritu  obftrepentibus  fi Iatnw  / 

lentium  imperauit , nullaq*  deinde  quamdiu  ipfe 
uerba fecit,  ne  minimu  quidem  fonumaurfufur 
rum edidit.Etquifquam  tam  impudens eft, ut du 
bitet  fpmfftm  per  os  eius  locuru,cum  etia  beftiae 
interdum  praeter  naturae  fu*  ufum  qcf  locutus  eft 


/ »>.  1 .'*■  , ■ ' 'M*' . 

»4  Dt  OFFICIO  DOCTORIS  IV Ati. 

intellexerint , 8C  quod  iutferit,obcdicdo  gegerinfc 
ANTONIVS  Hifpanus  huius  ordinis  uir# 
Antoni-  fandbcate  percelebris, cum  apud  fotum  lulrjmo- 
us  abbas.  traheret, praedicare  uerbum  dei  iuiTufijimpe-*  * 

ritiam  excufabat, nunquam  antea  eiufmodi  dedi 
mationibus  ufus.  Veruntamen  iulTioni  maiorum 
obtemperans,talem  fecit  fermonem,quali8exerci 
tatiiTimotribui  potuiiTet.Exinde  praedicationib? 
operam  dari  coepit.  Cuncp  aliquando  de  cruce  d<J 
mini  noftri  Iefu  Chrifti  uerba  faceret,  patre  Fra- 
cifcum,qui  uiuus  adhuc  alia  in  prouincialonge  ft 
pofitus  degebat*ppe  aftare  in  aere  uidit,nutu  con- 
firmantem omnia  quae  ab  ipfo  dicebantur.  Ad  ta 
fublimecuangelizandimunusrtonnifi  per  humi 
litatis  gradum  afcendit,hoc  eft,dum  fc  eo  indigntl 
reputat, <3£  tamen  quod  iubebatur,obediendo  ex- 
periri non  recufatjfed  8C  tunccofitensaCdices,Do 
Iohan.%  <$rina  mea  non  efi:  mea,fed  eius  qui  mifit  me. 
j^ernard?  Dg  BERNARDO  Clareuallcnfi  abbate 
abbas  traditum  eft,quod  mater  eum  editura,ante  in  qui 

ete  uidit  fe  catellum  in  utero  latrantem  habere.  Id 
' interpretatum  eft,eamdiuiniuerbipraecon5cgrc 

gium  parituram.  Quam  fane  interpretatione  mi- 
nimefalfam  fuifleeuentus  docuit  .Quanti  em  hic 
fandius  in  dicendo  ingenij  induftriaeqj  fuerit,qua, 
tae  in  exhortando  uirtutis,ipfa  feripta  eius  quae  in 
manibus  habentur, indicio  funt,qux  quoties  legi 
mus,  toties  dicere  occurrit.  Argentum eledlum 
Prouer.io  lingua  iufti. 

Idem,  H I C cum  aliquando  inter  praedicandum  fibi- 
ipfi  placere  coepiffet,ad  inanem  gloria  occulta  fug 
geftione  illici  feanimaducrrens,aduerfus  daemone 
protinus  incUmauir,ne<£  per  tc  maligne  fpiritus 


V LIBER.  .Iit 

«dicationem  hanc  inchoa  ui,  ne<j?  per  te  finiam* 

oc  repetens,6£arrogantiamcauit,<ffcconferua- 

«it  humilitatem.  Ex  quo  fatis  patet,  quantum  illi  . . 

reprxhendendi  fint,qui  fu  is  prxdicationibus  ina- 
nem tantum  iaudatiois  humanx  fucum  captanr, 
feqp  doctos  dici  malunt,  quam  docere, quandoqui 
dtm  difciplinis  non  ita  neceffarijs  occupantur,  da 
docent,dilatamcs  philaderia  fua,5C  magnifican-  Matth.*j* 
ees fimbrias, ita  fane,iit  qui  audiunt  miremur  ma 
gisquam  difeant. 

ISTOS  ET  STEPH  ANI  Anachorifxar 
guit  exemplum.  Qui  cum  aliquando  illiteratus  ac  ^ 
srudis  haberetur^antum  in  Mareotidis  eremo  ma. 
nens  profecerat,  ut  neminem  ad  eum,difcendi  ali- 
quid graria,accefTilTe  feranr,  quin  idem  difcedens, 
fe  fatis  edoefium  diceret.  Mira  illi  feripturarum  in  • - 

ceiligcciainerat,deo  ijs  praecipue  myfteriorCr  fuorS 
abdita  referate,<|  no  ta  fc  multa  fcire, qua  alios  do 
tere, ut  falui  fianr,charitatis  ftudioexardefcur. 

poftquam  fcalpello  fibi quadam Iingux rubigine.JJUJjJJ®*  . 


nulla  apoftolicxfedis  aucflor ita  te:  praedica  t icis  of- 
ficium exerceret,  Romacitatur.Et  dum  eo  profi- 
ci fc  i pa  raret,  interim  pontifex  per  fomnium  exter 
ritus,  rurfum  illi  ne  uenire  fatigaretur,  per  nutios 
iulTit,finui!c£  opus  quod  coeperat  facere  pergerer, 
quandoquidem  id  faciendi  facultate  no  ab hoibus  _ . 
fcd  a deo  accepiflet , Spiritalisenim  ( ut  apoftolus  ,,^onn**  ' 
ijquiOomnia  iudkat,ipfca  nemine  wdicatur,  ^ 

;•  .„rV  \ r • . 


■«ID  dti^cio  ieuari  uiuir^ao  coucui  imius  cit«Q 
dicandum  egredi . Diucrfa  igitur  peragrauit  loca, 
paiTim  euangelin  prxdica ns, ac  fc  facrisqfcodkib^ 
iumentoimpofitis  iter  faciens.  Accufatus  autcq» 


art  DE  OFFlCIff  DOCTOR.IS  EVAti 


f<r  minar. 
t.Cori.  14 
Jflaria 
■nagdale- 
raocMar 
•ha  Toror 


A&nl4< 


Prxdica- 
•or  folici- 
tus. 

i.Timo-4 
•Praedica- 
tor caut*. 

•.Timo.i. 

^bidem.j. 


AUTiru.i 


HOC  docendi  genus  apoftoli  fencen  tfa  interdJU 
Aum  foeminis  eft.  Mulieres, inquit, in  ccclefrjs  tace 
afnr.  Non  em  permittit  eis  loqui,  fed  fubditas  efle,* 
ficuc  8C  lex  dicit.Si  quid  ant  uoiutdifcere,domi  ui- 
rosfuos  interrogent.  Turpe  eft  em  mulieri  loqui 
in  ecdcfta.  Mariae  tfi  Magdalenac  pdicationc  Mafr 
filia  euangelium  recepit  Chrifti:Et  Marrhae  foro-, 
ris  eius  Rhodani  accolae.  Decuit  folas  apoftolatusr 
fungi  officio,ur  quae  cum  Chrifto  3C  uiuente  8C  re 
f urgente  cduerfatae  fuerant, quicquid  de  illo  uel  o- 
culisconfpexiiTent,uelab  illoaurib9exceprflent* 
fide  certiore  teftarentur.  Siquidem&ijsiurc  fuar 
dicere  1 icebar.Non  pofiumus  quae  uidimus  dC  au- 
diuimus  non  loqui. 

QV ALI  uero  diligentia , quantoqi  ftudio  itf 
docendo  uri  debeat  catholicae  profelTor  difcipli- 
nae,  Paulus  apoftolusoftendit  dum  Timotheum 
hortatur  dices,Prxdica  uerbum,inft:a,  oportune, 
/mporrune,argue,obfecra,increpa,  in  ofnni  pacic 
tia  dC  doctrina.Eundem  quoq?  in  loquendo  cautS 
Cifcafpectuqi  clTe  oportere,  monftrauir  cum  a iti 
Formam  habe  fanoru  uerboi?i,  qux  a me  audifti,- 
in  fide  SC  dilectione  in  Chrifto  lefu.  Et  paulo  poftt. 
Noli,inquit,contendere  uerbis.Ad  nihil  enim  uti. 
leeftnifiad  lubuerfionem  audientur.  Soiiciteaute 
cura  te  ipfum  probabilem  exhibere  deo,  operarii! 
inconfufibilem,  recte  tracta nte m uc rbu  ueriraris,. 
prophana  aut  <5£  inaniloquia  deuira,  multum  em 
proficiuntad  impictatem,&  fermo  eorji  ut  cancer 
ferpit.  Er  iterum  aitjStuItas  8C  fine  difciplina  quas 
ftioes  deuita/ciens  quia  generant  lires.  Ad  T itum 
ctia:  Loquere,  inquit,  quae  decet  fanam  doctrinS 
Sic  & dominus  noder  Icfus  difcipulis  fuis  ut  euan 


Life  ER.  Jit  s;* 

gtltum  regni  dei  praedicarent  mandauif,non  ina- 
nes poerarum  fabellas,  non  rerum  nihil  ad  inditu 
tionem  uieae  pertinentium  inutiles  uedigationes, 
non  captiofa  fophifmatum  argumenta, quibus  oc 
Cupatus  animus  confunditur  magis  qp  eruditur 

P R AE  TEREA  modum  moded iamque  in 
corripiendo  feruandam  idem  praecipitdicens:Scni 
orem  ne  increpaueris,  fed  obfecra  ut  patrem,  iuue 
nes  ut  fratres, anus  ut  matres,iuuenculas  uc  foro- 
resjin  omni  caditate.  Sic  dC  Galatas  admonet,  cn 
ait.  Si  poccupatus  fuerit  homo  in  aliquo  deludo, 
tios  qui  fpiritales  edis,  huiufmodi  indruite  in  fpi- 
situ  lenitatis,confiderans  tcipfum,  ne  8C  tu  tente- 
aris  * IHos  tamen  g plus  nimio  duri  uidentur,et  de 
linquendi  afluctudine  iam  occalluerunt,  acrius  in 
crepandos  ede, cum  Iohannis  Bapridar,tum  Salua 
roris  nodri  exemplo  edocemur.  Dum  enim  phari 
fxos  palam  arguerent,  alter  illos  uiperarum  pro- 
geniem appellauit,  alter  hypocritas  genera  tioem. 
qi  perueriam  & adulteram  dixit.  Et  cum  in  flagi- 
rijs  obdinatiores  efle  uidifler , diaboli , no  Abrase 
filios  nuncupauit.  Ferrum  erh  ferreis  malleis  pro- 
cuditur,cera  autem  (quoniam  tenellae  naturae  fit) 
manibus  formatur.  Hinc  Paulus  Corinthios  per 
epiflolam  interrogans.Quid,inquir,uuItis,in  uir- 
ga  ueniam  ad  uos,an  in  charitate  8C  fpiritu  man- 
fuetudinisl  Denotare  urique  uolen?,  quod  fi  ad 
‘ huc  in  errore  perfeuerarent,quofubuerfos  fuifle 
refcicrat,  uirga  iam  non  manfuctudine  opus  efle 
incadigando. 

DOCTOREMENIM  PROCVLab 
omni  aflTentftJone  efle  dece  r,  quod  idem  figni- 
ficauir,  cum  dc  fc  dicerer,  Si  hominibus  pia  cerem 


r.Timo.f» 
Qualiter 
corripiert 
di  p&dres 
Colat,*. 


Matth.j, 

Ibide.  12, 

Sc.ii,  ‘ 


i.Corifl.4 


AdCal.i, 


/ 


**  DE  OFWCIO  DOCTORIS  EvAtf. 

Chfiftf  ferinis  no  eflcm.  Alibi  quoqp  a it  :Tta  loqui 
t.TcflaL.  mur  non  quafi  hominibus  placentes  fcd  dco>qui<p 
bat  corda  noftra.Neqr  enim  aliquando  fuimus  in 
Ccrmone  adulationis,ficutfcitis,deus  ccftiseft,  nec 
quacrctes  ab  hominibus  gloriam, neq?  a uobis,  ne 
, • ab  alrjs.Qua  in  re  non  cftprx  ter  mittenda  Salo- 

Prou.24*  nionis  fententia,dicentis.Qui  dicunt  impio  iuftus 
e8,maledicct  ei  populi,  Sc  deteftabatur  eos  tribus* 
'<  Qui  arguunt  cum, laudabuntur, &fupereosueni 

* et  benedi&io.Et  iterum. Homo,  inquit,qui  blan- 

IbidS.29.  dis  firtiscp  Termonibus  loquir  amico  Tuo,  rete  ex- 
pandit  greflibus  eius,  Adulatorem  no  coercet  ma 
fos  dum  palpat,fed  licentiores  efficit.  Hoc  uitio  fa- 
cile careoit,  qui  omnibus  rebus  antetulerit  ueri- 
Pialm.ii*  tatem,&  cum  Pfalmifta  dicere  poterit: Loquebar 
de  teftimonijs  tuis  in  confpetS  u regum,&  non  co- 
Rcgu.is  fundebar.Sic  etiam  Elias  propheta  Achab  regi  i- 
**  * * rato  ac  dicenti.  Tu  ne  es  ille,qui  corurbaslfraeltf' 

Elias.  Audadler  refpondit.Noego  turbaui  Ifrael,  fed  tu 

6C  domus  patris  tui,qui  reliquiftia  mada ta  domi- 
ni, 8C  fecuti  edis  Baalim.  Idem  quocp  Ochoziam 
<..Regfl.i  regem,qui  ipfum  compra&hedere  quacfierat,  ultro 
adqr,  Sc  eo  morbo  quo  affcdius  iacebar,  eo  quod 
de  recuperanda  ualctudine  deum  Accaronconful 
tum  miferat, periturum  pracdixnvAzarias  etiam’ 
A Yirfry  facerdos  Oziae regi  f uper  altare  Thymiamatis  in- 
cenium adoIenti,recIamauit  reftititq*  intrepide,ec 
quafi  facrilegio  pollutum  cicere  de  templo  domi- 
ni non  dubitauit.Tam  ergo  hi  fancdiilimi  uiri  ab 
t , • ..  omni  fimulatione,  diilimulationeque  alieni  fue- 
runt, quam  reges  dii  absequo  honeftoque.  Quo- 
rum quidem  potentiam  dum  quicquam  accufan 
diciTe  uidercntur,  haud  formidabant, Perinde  ac 


LIBER  T TU,  mi 

^jpficum  Apoftolk  auditent:  Nolite  timere  . y 

«os  qui  occidunt  corpus,  animam  autem  non  pof  Matth* 1 
fune  occidere. 

QV A NTVM  PORRO  expediat morta  Quitum 
libus,cum  fuperfunt  illis  boni  do&i<$  praedicato-  ^lint  bo- 
res,quantuueobeftcum  defunt,  Niniuaeferuata,  ni  pdjca- 
Sodoma  8C  Gomorra  euerfae  doccnt.illa  Jona  pro.  tore;, 
phetante  pcenitentiamegit,  hac  absque  dodore  in 
©me  fcelus  praecipites  jcre,deocp  ulcifcete ad  inter, 
nec  io  nem  redaeffaefunt.  I mplentet  illud  Salomo- 
nis oraculum, Cum  prophetia  defeccrit,diiTipabi..  Prou.j». 
tur  populus.Et  ut  ad  noftra  ueniam,Petro  praedi.  Afluu,  io. 
cante  cecidit  fpirituffan&us  fuper  omnes  qui  audi 
ebant  uerbum.  Paulo  aut  abfente,6£  inter  Corin 
chios  quos  ad  Chriftum  conuerterar,  fchifma  ori-  - 

cur,  & Galatae  a pfcudoapoftolis  tentantur.  Huc 
accedit  quod  qui  praedicatores  acceperint,Chriftu 
accepilTe,<5^  qui  eiecerint,  cieciiTe  probatur.Et  gd 
hac  re  peius?  quid  illamelius? 

SED  ET  illud  obiter  an/maduertendum  non  No  oibus 
omnibus  praedicandi  officium  conuenire.Diu  di-  pdicafidi. 
fce  quod  doceas,cum  a Salomoe  praeceptu  fit  Prae  officium 
para  foris  opus  tuum,  SC  diligenterexerce  agrum  ‘°ucnit. 
tuum,  6C  poftea  aedificesdomu  ruam.  Et  lacobus 
apoftoluffoo  inconfulte  monear  dicens, Illite  plu 
res  magiftri  fieri  fratres  mei , fcictes  quoniam  ma 
sus  iudiciumfumitis.Inmulriscnim  offendimus 
ornes.  Si  quis  i n uerbo  non  offendir,  hic  perfcdhu  , 

cft  Oir.  Dotff  i igitur  in  populo  doccbur  plurimos,  . 

ut  in  Daniele  legimus.  Et  ut  in  euangelio,  Scriba  Ra^5r  i1* 
dodlus  in  regno  caelorum  profert  de  thefauro  fuo 
noua  Sc  uetera.Quamobrcm  ad  apoftolos  quocp 
{iidturjStdctc  in  duitate  quoadufquc  induamini 

viq 


iox  DI  OTEICIO  DOCT  ORIS  EVAIC 


Matth 


uirtutc  ex  aleo.  Ne  quis  diu/ nae  ac  cxlcftis  praedica 
tionisonusaifumerefibi  aufir,  donec  uires  robus 
que  conceperit,  ad  fuftinendum  illud}fpirituila  t>- 
<fci  ope  atque  dono,  Stfacrarum  cognitione  feri- 
pturarum.  Tum  demum  praeparato  domi  conui. 
uio,  in  publicum  prodeat,  & ad  exitum  uiarum 
confidenter  procedar,multos  inuitet,laxcr  retia  in 
capruram,feminet  femen  fuum,er  uerx  catholicae 
que  fcientix  fale  omnia  conditat.Sed  tamen  calce* 
amenta  habeat  in  pedibus,ne  terram  artingat,ut 
tota  eius  conuerfatio  in  cxlis  fit.Quod  alijs  pr acci* 
pit, prius  ipfe  prarftet,  quia  qui  fecerit  6C  docuerit 
fic,  hic  magnus  uocabitur  in  regno  caelorum.  Quf 
uero  aliter  praedicant,  ac  uiuut,  SC  abeo  quod  ore 
Lucar,  n.  praecipiunt  facfbs  atq? animo  diffident,  ijs dicitur: 
Vxuobislegifperitis,  qui  oneratis  homines  oneri 
bus,qux  portare  no  poliunt,  SC  ipfi  uno  digito  ue 
(tro  non  tangitis  fa rcinas.Talcs  quidem  etiam  in- 
digni qui  legem  dei  prxdicenr,  habentur,  dicente 
propheta:  Peccatori  dixit  deus,  quare  tu  enarras 
Ffalm.  4>  iuftitias  meas,  SC  alfumis  teftametum  meum  per 
os  tuum'  quafidiceret:  Nolo  te  quifquam audiat, 
quamuis  bene  prxdicantem,nc  fortefequatur  ma 
le  uiuentem.Sin  uero  aliqui  ex  eo  tatum  quod  pe- 
ritia inglnioque  nonnihil  polleant,prxdicare  ali- 
quando arroganter  procfumpfcrinr,  uiam  uer  ita- 
ns docentesjtuncijs  qui  audiunt  falubrirer  profe- 
cti, ii.  confulitur,  ut  magis  difciplinxeorum,  quam 
* uitx  rationem  habeant,dicente  domino,  Quxdi- 
eunt  facite,  fecundum  autem  opera  illorum  nolite 
faefere,  dicunt  enim  & non  faciunt.  Nemo  autem 
efficacius  ad  bene  beateq»  uiuendum  inftruit,qua 
cuius  fada  dictaq*  confcntiunr,  cuius  non  minus 


*N 


V. 


i 


J 


UBER. 


iir. 


tnta  quam  os  praedicat.  Etfcicquidem  eft  qui  ma- 
gnus uocabit  in  regno  caelorum.  Hic  inquam  eft  T . - . 
quimcrcedem  accipitret  congregat  frudum  in  ui  iohan' 4* 
tam  aeterna , ut  qui  feminat  timui  gaudeat  & qui 
metit . Quod  fi  beat?  eft  g iufte  picq?  uixcrir,qua 
to  beatior  qui  fimui  Sc  docuer iti  ut  non  fibi  foli, 
jucrumetiam  alijs  faluti  fit. 

De  Sacerdotibus  honorandis 
Capyt.V. 

QV  AE  AD  EVANGEMCAE  infti 

cutionis  dodorem  fpedarenr,  hadenus  di 
- ximus,nunc  quantum  honoris  facerdotall 
^dignitati  deferri  debeat,  explicemus.  • 

P R I M V S in  feripturis  diuinie  Melchifcdec 
facerdos  memoratur, qui  panem  6C  uinum  obtui  Melddfe- 
lerit  deo , SC  cui  Ahraam  patriarcha  decimas  de-  jl5c* 
.derir,  quique  etiam  rex  Salem  exriterir.  Sed  dum  ,LiCne* 
rex  ta  ntum  erar,  no  illi  licuit  facrificium  miniftra 
re,  non  decimas exigere.  Sacerdos  ergo  fadus  eft, 
ut  poteftate  praecederet  reges, & fanditaredeo pi 
xirmor  fieret. 

AD  HAEC  fi  quis  ueftcs& ornamenta  Aa-  Aarqn, 
ron  pontificis^  filiorum  eiusfacerdotum,in  Exo 
do  confiderer,  inueniet  in  eis  creaturarum  omni-  * 

um  typum, SC  hoc  quidem  quantum  ad  allegoria  r 

am  pertinet.Qyantum  uero  ad  tropologicum  fen 
fum,  uirtutum  eundarum  imaginem.  Er  fi  ana- 
gogen contemplari  uolucrit,  figuram  Chrifti.  In 
fronte  nomen  dei  ineffabile  fculptum  in  auro  ru-  . 
tilat,gacaputChride^e,etcaputcccFjacChrift9.  , . 

Dleo  fandificatioig  cofecrant,ut  eunde  fignifieer,  prat  ' *8‘ 
&4cr  e,  Yflxit  t*  dc9  $$£  td9  oleo  letitiae  p *44 

t ftij 


/ 


,-.r, 

1SL 


' V 


*4  DE  SATERDOTIBVS  HONORAPT» 

cotrfortibu®  tuis. Et  fi  canta  pontifici'  dC  faccrdori. 
P&I0M4  busdci  tribuuntur, ut  mundum  tocum,uircurefqp 
omnes  contineant , 8C  fimul  mundi  uirtutumque 
dominum  nobis  exhibeant,  quis  non  eos  ante 
cundlos  mortales  qui  in  terra  funt , ponendos  ar- 
bitrer'quis  uel  fola  offici)  au&oritatc  nooihibua 
magis  reucrendosexiftimetdfbli  pontifici  fandta- 
fandiorum  ingredi  licct,foli8  facerdotibusin  alta- 
ri deo miniilrare,folis panes  propofitiones  fumc- 
re,&  pro  populo  fupplkare , cedat  omnis  terrena 
potcftas, nihil  in  facerdotis  potcilate  cofpiciroua 
quod  non  exio  dignum  fit. 

_ HINC  fane eft,quod emiffarqSauIis regis  iuf 

^crdo-  f*  interimere  facerdoces  Nobe , eo  qd  Dauid  ( que 
tts  Nobe  ipfe  rex  perfequcbatut)fufcepiffent,  non  fint  au  fi, 
manum  eis  inferre.  Aderat  rex,in  facin*  urgebar, 
cundbamibusiratusminabatur,  Atilii  immocif» 
xiqr  ftetere,adeo  ipfimec  occidi, fi  fors  ita  ferret , §1 
occidere  dei  miniftros  malebant.Serui  deriiqt  mor 
te  contempta, praetulerunt  furentis  domini  iuiTio* 
...  ni reueretiam faCerdotum . Doeg  uero  idumxus, 
ibidem.  cuj nu]]a religio,nullus dei metuserat,nec facerdo 
tum  quidem  eius  cruore  manus  fuas  foedate  timu 
, it, nec  diftulit  pios  coram  impio  rege  iugulare,ut 

illi  morem  gereret,  Doeg  interpretatur  mortuus 
ne  nefeias  morte  sterna  damnandum  efle , quif- 
quistam  cxcellentisordinisuirisiniuriam  irroga 
re  non  perhorret . Ac  ne  tam  immane  fiagitiu  uel 
I J^rgQ,}!  Sauliuel  ipfi  Doeg  impune  ceiTifTe  extflimcs,  am 
boffmul  ciim  in  Gelboe  philiftihos  fugerenr,  iu- 
ftbdti  iudicioproprijs  mucronibus  incubuerunt, 
femet intetficiehtcs,qui facerdoces  interfecerant» 

» SED  fc  canwc  xkimacioni  fuit  faccrdotiusaic 


noust 


Anaclet* 


gi*?,qu  atito  «<«>< — _ __ — „ — ,to%. 

li^quodnon  iam  pecudum  neqi  uitulorum,fed  aacerdots 
Chriftifanguineconlecratumeft.  um 

ANACLETJ  pontificis  epiftolam  extare1"" 
ferunt, qua  praecipitur  fummum  ac  pracipuu  ho 
rorem  presbyteris  a fidelibus  deferendum  . Non 
folum  igitur  presbyterum  offendit , qui  digne  no 
honorat, fed  etiam  pontificis  cdi&um  ncglig-.t at- 
que con  tcnit,&  cum  gemini  criminis  reus  exiftat 
alteras  irreuerentiae,  alteras  inobedientixpeenas 
dabit, fi  modo  poenitentiam  non  egerit , dC  corrc- 
<3:us  tato  deinde  miniftros  dei  coluerit  fubmiifi** 

quanto  erga  cofdeinfolentiusfegcflerat  guerfus. 

A CONSTANTINO  quoqr  imperatore 
legem  editam  tradunt,  qua  decernat  plus  honoris  Coftitm* 
deberi  homini  in  facerdotali  dignitate  coftituto,qp  ungator. 
ulli  ali)  ucl  domino  uel  regi, cerrum  enim  elTe  in  il- 
lis honorari Chriftum,qui  uiceChrifti  in  terra  ge$ 
rerent,non  in  illis  qui  imperarent  terrae . Solis  aut 
apoftolis  quorum  locum  iacerdores  renent,  a do- 
mino didii  c (Te, Qui  uos  recipit  me  recipit , 3C  qui 
me  recipit,recipir  eum  qui  me  mifir.  Mattlwo. 

IVRE  igitur  Martinus  ThuronEfis  epifeop* 
a Valentiniano  imperatore  iriuitat^,  cum  multis  Martinus 
principibus  uirts  una  recumbentibus  primus  po-  epiftopus 
culum  accepiiTet,in  quo  circunferendofficuti  tunc 
mos  erat)honoris  ratio  ducebatur,eo  guttato  pref 
bytero  fuo  pottfe  hauriendum  porrexit,  nemine  • ♦ . 

«x  omni  illo  conuiuarum  numero  digniorem  de- 
cernens,cui  fecSdum  honoris  locum  darct,nc  ipm 
quidem  Valentinianum  auguttum. 

I DEM  Valentinianus,cum aliquando  adeunt 
life  Martino  no  afiuKcxtfTcc,ac<$  etiam  xcm  qua  Idem. 


t«f  DE  SACERDOTIBVS  HONOR.  AN* 

fjam  petenti,  fubiratus  repulfam  daret,  fta  tim 
jna a folo  furfum uerfus  emicante  ailurrexir  inui 
f us,&  miraculo  perterritus  petita  conceifit,  muU 
toq?  deinde  honore  afficere  eptfcopos  pariter 
presbyteros  ccepir. Liquido  iam  perfpiciens  terre 
/ ham  dignitarem  diuinx  cedere  debere , & facerdp 

fio  praeditos, aequum  eifc etiam  ab  imperatoribus  . 
honorari. 

PROPTEREA  quide3c Theodofiusau- 
guftus, quoniam  iratus  in  ThelTalonicenfcs  fuprai 
quam  quod  iuftum  arquumq»  eflet,  animaduerti 
Ambrofi-  fecerat, Mediolani  ab  Ambrofio  epifeopo  eccic- 
W *f5»  fiac  aditu  prohibitus , palamque  reprarhenfus  pa- 
tienti animo  pertulit,&  commiffum  confitcs  poe- 
nitentiam egit. Vide  quanta eft  facerdotis  aucftori 
1 tas,qui  tanto  principi  publice  infulrare  non  dubi- 
> tau  it , Et  cui  tantus  princeps  populo  infpc&an- 
te  cedere  non  erubuit. 

IDEM  cum  pafchali  quodam  die  ccclefiam  in 

greflus  intra  chorum  confediflet,  audiuic , non  eu 

|ocum  purpuratoru eiTc,fed  facerdocum,iubenti 

que  Ambrofio  ut  inde  fufeitatus  rccederer,obcdi* 

uit,Poft  hxc  Conftantinopoli  ad  ecdefiam  ueni- 

f ns,uc  in  choro  feflum  accederer,a  patriarcha  inui 

tatus  nequaquam  acquicuir,magis  Ambrofijfen 

tendam  lequens  atq?  approbans, qui  ne  imperato 

res  quidem  facerdotum  conceffione  fatis  dignos 
Antonius  Judicaujr. 

ANTONIVS  Aegyptius  abbas,uirrutibu$ 
8C  miraculis  ubiq*  darus,ipfos  presbyteros  ac  fa- 
cerdotesin  fumma  ueneratione  dicitur  habuiile, 
?folirufq*eifdem  caput  fubmittere,benedidronenr 
fibr  { apwre^ pro  magno  bcncfiqp  dy^crc  fi 


LISER  ni  t97  , 

- I 

eepiffet.Profedo  tam  fandus  uir  haud  quac^  tan 
ti  faccrdotale  benedidionefecifiet,nifi  per  ea  fan- 
diore fe  fore  cognouifiTer. Benedici  a facerdote  uo- 
luitjUt  bndici  mererer  a dto^noin  fola  uitac  fuse  int 
tegritate  confidens,uerumeria  aliunde  fpiritalia  fi  ' - 

bi  fubfidia  comparans.  Nam  8C  palmes  ille  in  eua 
gelio,quamuisfruduofu5atqi  fcecundus, adhuc, 
tamen  purgarur,ut  frudus  plus  afferar,#:  prouc- 
tu  indics  laetiore  copiofius  exuberer. 

FRATRVM  Q,V  O QV  E minorum  in-  Frltifcur* 
ftituror  ac  pater  Francifcus,liceromni  fanditaqjp 
genere  pracftiteric,n6  minimum  in  hoc  laudatur, 
quod  maximo  femper  honore  faccrdotes  profecu  • 
tus  fir.Dicere  folirum  tradunr,  fi  cui  fandorum  e 
caelo  in  terram  debpfo,  8c  cum  illo  fimul  facerdo-  ' 

ti  forceoccurrilTet,  prius  fe  facerdotis  manibus 
ofculum  daturum , deinde  reuerentiam  fadurum 
fando.  Plus  quide  fe  debere  ilii  fignificas,  a q roi- 
niftrante facratiflimumChrifti corpus  acciperer, 
qua  illi  que  iam  cn  Chrifto  regnare  nofier.  Quan 
ta  autem  res  effet  facerdotium , in  eo  oftedic  quod 
fe  indignumillo  iudicans  nunqj  promoueri  paiTus 
fitjfolocp  diaconatus  officio  contentus  quoad  ui- 
xir,fuit.Cogitenr  nunc  faccrdotes  qualis  eos  dece- 
at perfedio,  fi  Francifcus  fua  no  fufficcre  credidir, 
IOHANNES  primus, q Hormifdaein fum-  Vannes 
mo  pontificatufucceflitjConftancinopolimuer.  P*P** 
fus  pergens,cum  Corinthum  diucrtifl[et,equu  eia 
q comodatu  accegat , reflntuit.  Hoc  eq,qd  inr  ma 
nus  mafuctior  dletjUti  folebat  uxor  eius  Q como 
daucrar.  Poft  haec  ^o  cu  ilia  infcederc  uellet, feroci  - 

te  equ^ac  ueluti  effrenis  et  indomiti  circuagere  fc 
fe,  nec  oino  pati,ut  cuius  dorfo  pontifex  ia  fcdiflct 

v ’ *•"*  4 ’ C * 


ift  DE  sacerdOtibvs  honor  an. 

mulier  federet.Cuius  rei  noti  mediocris  admiratio 
tum  ipfam,tum  uirum  coepit,  fef£  illo  equo  dein- 
ceps indignos  iudicanres,eu  pontificicui  prius  co- 
snodato  concefierant,inuncri  obtulerunt.  Docuit 
iumentum  quod  homo  ignorabar,non  folum  ec- 
defiae  antiftitis  perfonam  e fle  honoranda,  fed  etia 
locum  in  quo  conftitcrit,  atque  adeo  fedem  ipfam 
in  qua  fe  aliquando  collocant. 

« MARCELLINVS  Ancon*  urbis  epifeo 

• pus  «cum  podagr*  morbo  fracflus  ac  debilitatus 
* * •cedere  pedes  non  pollet, gefltari  fe  iuffit , 6C  con- 
tra incendium  quo  urbs  ipfa  coflagrabat  deponi» 

* Mira res,ad  illum  ufq?  flamma  perueniens  retro 
cedere  coepic,  paulatimq*  uanefcens  faeuirc  defrjr, 
6C  fopita  defecit. Quod  fi  ignis,id  eft  inanimale  cie 
mentum  facerdorij  uirtutem  fenfit  atq?  refugitas 
tam  impudens  eft,ut  eandem  reuercri,eidem(5  fe- 
fe  inclinare  fuhijcereci?  contemnat' 

Tcrminse.  P R OF  E R A~M  V S in  medium  alterius  quo 
Maria  ' que  fexus  huic  praeceptioni  cogruens exemplum. 
?gyptiaca  Mariam  Aegyptiacam  Zozimas  abbas  in  defer.  , 
Zozima s to  orantem,corpore  fupra  terram  attolli  uidit,fu. 
abbas.  pra  aquas  Iordanis  ambularem  non  mergi.SC  ftu 
pefacflus  congenuare  ante  illam  reuerenti*  gratia 
uoluit.  At  mulier  facerdotalem  in  ipfo  dignitatem 
animaduertens,non  permifit.Sed  econtra  honore 
quo  fe  indignam  cenfuit,ei  detulit.  Maius  quidda 
exiftimas  facerdorem  cfle  quam  miracula  facere, 
imo  omnibus  miraculis  mirabilius  iudicansVe* 
pane  SC  uino  corpus  8C  fanguinem  Chrifti  confice 
- . re.quod  (olis  facerdoribus  eft  datum, 

faian*  A D haec ligadi foluendiq? poteftas  ei3  tribuir, 

n praedicationis  officium, gubernanda^  ccdcfia  re 


"0 


4 . 


Wm 


iiSikfc4 


LIBER.,  m. 


gfaien  fcmmfttitur,<&  ut  credentes  expiationis  Ia 
uacrojcsecenfq?  diuini  inflituti  facramenris,ad  cx 
leftem  beatitudinem  adipifeendam  idoneos  red- 
dant mandatur .Ipfi  funtfal  tcrrae,ipfilux  mundi,  „ ' . ' 

; ipfrcmitasfupra  montem  aedificata,  ipfi  lucerna 
fuper  candelabrum  pofira,&lucens  omnibus  qui 
in  domo  dei  funt,Ipfi  ab  apoftolo dicuntur  genus 
cledum,regale  facerdotium,gens  fanda,  populus  l Pftri.i 
acquifitionis.Deniq?  ftellarum  angelorumcft  uo-  A 
cabula  in  Apocalypfi  promefentur.Er  in  pfalmo  Apocar-1 
audiunt.Sacerdotes  eius  induam  falutari,et  fandi  Pfalin  ni 
eius  exui  ratione  exultabunt.Haec  funr  igitur  quae  J ' 

fandusppheta  Dauid  fufpiciens  3C  admirans  da 
mar.Mihi  nimis  honorificati  funt  amici  tui  deus,  P&lm.ui 
nimis  confortatus  eft  principatus  eorum.  Haec  6C 
iios  certe  mouere  debent,  ut  illos  praecipua  dC  finz 
gulari  quadam  ueneratione  afficientes , quicquid 
honoris,quicquid  officrj  in  eos  conrulerimus,in  de 
um  contulifle  arbitremur,dco  praeftitille. 

C AETER  VM  8C facerdotes ipfi uideant,ut  Quam  „ 
quantum  audoritare  atq?  honore  reliquos  morta  fetius  effe 
lc8  antecefferint,  tantum  8C  uirtutibus  praeftenr.  debeat  fa 
Cui  multum  donatum  eft , multu  ab  eo  exigetur  cerdost 
Quod  fi  rj9  qui  femelin  anno  facrofandamcom- 
munionem  de  manu  facerdotisaccipiunt,ut  fepri 
us  probent  prxcipitur,S£  fiede  pane  illo  edant  3C  ».Coii,n. 
de  calice  bibant,quanto  magis  aebetprobari  uiue 
reqj  fyncerius  is  qui  quotidie  ad  altare  dei  accedit, 

8C  tam  mirabile  ftupendumq*  facramcntum  uer- 
bis  conficit,manibus  contredat,ore  fumit,  6c  fu- 
snendum  quandoqp  alijsporrigir*.  Caftum  igitur 
mente  6C  corpore,pr*  omnibus  pium, humilitate 
mulca  fubmifluin,  patientia  firmum, puritate  mu 


v. 


- ^ V\ 


**,  DE  SACERD0T1BVS  HONORAfo 

dum,fancftitatcperfedum,ornnideniquPmrtutt5 
odore  prxter  exteros  fragrantem  efle  oportet  fa- 
cerdocem,ur  ei  animo  cofennat,ciii  corpere  fic  ad- 
Chriftiis.  hserere  prxfumir,Si  enim  cafhtarem  illius  confide 
res,uirgo«ft  SC  uirginis  filius.Si  humilitarem,  for 
snam  ferui  accepit  cumeiTet  deus.  Si  patientiam» 
opprobria,  contumclias.uerbera  necem  fuftinuir, 

’ ut  nosfaluaret.Si  puritatem,  peccatum  non  fc  ie 
/ 6C  non  eft  inuentus  dolus  in  ore  eius.Si  fanAitatc, 

fanduflandorum  eft, gratia  8C  ueritate  plenus.Sl 
perfedionem, nec augeriin illo  nec  minui  poteft. 
Hic  quippe  ille  eft  unigeniti  dei  filius,  per  qu2  oia 
facfta  funr,<3c  fine  <5  fadu  eft  nihil  « 8C  u principi- 
um SC  finis.Chriftus  lefus, cuius  nomen fuper 
omne  nomen, cui  oegenu  fle<ftitur,cxleftium,rer- 
reftriunvSS  infernorum.  Tti  quem  angeli  profpice 
re defiderant , Quem  cum  patre  8C  fpiriru  fando 
fimplicem  infeparabilemq»  fubftatiam  tremunr. 
Archangeli  reucrentur . Dominationes  ueneran-  ^ 
cur,Poteftates  adorant.  Virtutes, Cherubin  8c  Se 
raphin  confitentur, omnis  fpiritus  laudat.  Ineffa* 
bile  uerbrr,  incircufcripta  deitas,  incomprxhefibl 
Iismaieftas,fub  uifibiii  ifta  palpabilicp  fpeciead 
te  e cado  dignatur  defeendere  o facerdos.  Cogita 
l y perpende, examina, quem  te  exhibere  debeas , ne 

talis  ac  tatus  dominus  a re  inuitatus,ad  t&icntes» 
inteinueniat  quod ipfum offendat* 


De  pace  colenda» 


Cap.  VI 


.1X1 M VS  de  facerdotali  dignitate  hond 
|randa,nuncde  pace  colenda  obferuandacp 
d'remus,Namncc^  facerdote  potili cernue 


► V 

R 

' 

r Vf 

$. 

L ! 

I 

|*tk| 


*£• 

& 


ttBEfc  Titi  10 

fatfe  honorare  uidetur,qui  quodab  /pfo  inter  mift 
farum  folennia  facra  quotidie  praecipirur,negligie 
atep  cotemnir.  Pontifex  aute  ab  altari  ad  popidu 
conuerfus  dicere  folet, Pax  uobis,Hac  nempe  pre* 
catione  nobis innuens, utcum  proximis  pace ha- 
beamus,fi  deo  reconciliari  cupimus. 

1 S A A C patriarchaCut  inGenefi  Jegimu$)Gc 
rare  apud  Abimelech  Palacftinorum  regem  confi 

dens,  cu  multa  rern  hominumqj  copia  aurtus  fuif  ?urcJ*; 
feti  in  inuidia  incidit , Eietfus  ergo  abijt , 8c  femn 
ubi  tranquillius  uiuere  poflet  quaerens  , in  firfa- 
bce  fibi  pofuit  fedem . Ac  cum  idem  Abimelech 
potentiam  eius  formidans  quem  offenderar,ultrd 
amicitiam  petitum  ueniffet , ipfe  oblitus imuriae*  . ' 

qcf  petebatur  facile  ceflic .Iniroque  inter  fe  fodere  ***<«.* 
acpace  iureiurandofirmara,hofpirium  conuiuL 
umq?  illi&omnibus  qui  cu  illo  erant  indulfir.  VI 
tifei  oftenforem  fuum  poterat  uiribus  iam  fuperf 
ur,fed  ficutexpellenti  non  repugnauit,  ita  amicit! 
ampercti  an  nuit  Et  quo  fibi  magis  obnoxiu  face/  ' 

ret  ad  epulas  iduitauit,Iaute  opipareq*  inftrucffas* 
in  tm  pacis  concordiaqp  amaror  fuit. 

DA  VlE)  quoq*  Saulem  regemVeubirt  ho-  Dati&  . 
ftiliter  perfequentem,fuga  declinabat.#  cum  pof  1-Rtg.i* 
fcc  laedere, noluit.  Chlamydis  eius  oram  latenter  fbidfij» 
abfcidir,haftam  6C  fcyphum  fecus  caput  dormien  * 

tis  pofitum  abftul/r,utea  res  fidem  faceret,  ideo 
fe  parcere  uitae  per  fecu  toris, ut  c flet  cum  quo  ran- 
de  placato  in  gratia  rediret.Itacp  beneficio  Dauid 
meta  eft  Saulis  inuidia,pace  inter  fe  iniere . Da u id 
tn  Saulis  incoftariae  n5  ignarus,  ne  pfentia  fua  ill3 
turbarer, in  PalscfHna  adAchim  Gethxoiji  re°e  fe 
ttanftulit,  habicauitqj  in  Siceleg  urbe, donec  SauM 


^ DE  PACE  COLENDA 

hoftfutn  armis  caefo, rediens  illi  fucccifit  in  regno^ 
cuius  odium  placare  quam  ulcifci  maluerat.  Sic  er 
go  dei  benignitas  ac  fauor, pacis  paticntiaeq?,  ex- 
altauit  cultorem. 

Idem  VERVM  quoniam  ipfe  Dauidin  negocqs  mi 

litaribus  ailiduc  ucrfacus,hoftium  cruore  manus 
fcedauerar, prohibiti  eft  aedificare  templum  domi 
i.Ptral.**  no.Salomon  autem  iuftus,ut  qui  femper  pacificus 
Sc  belli  abftinens  fuit.Nunquid  igitur  peccari  ar- 
guitur  Dauid,qui  deo  fauente  proftrauerit  inimi 
cos*? Minime  quidcm,fed  tamen  ideo  aedificatio  t€ 
pii  illi  interdicif,utomnibusconftet,  quanti  apud 
deum  mometi  fit, perpetua  in  homine  pacis  obfer 
uatio,imperturbataq?  tranquillitas* 

Ezechias.  EZEGHIAS  rex Iuda,cum  refponfum ac- 
rtx.  cepiftcr,thefauros  quos  Babylonijs  gloriae  cu  pidl 

4.Reg.zo  cateoftentauerat,rjfdem futuros  praedam, deludi 
confcius.Bonus  eft  inquit  fermo  domini,  fit  canta 
pax  SC  ueritas  in  diebus  meis . Non  ncgauir  iufttt 
effe  dei  aduerfum  fe  iudicin,fed  mala  differri  pca- 
tus eft, non ob hoc  ne  thefauros,fed  nethefauris 
chariorem  pacem  amitterer.  Et  quoniam  pro  pa- 
'Ce,non  pro  diuitijs  orauir, quoad  uixit  poftea  ho- . 
ftem  non  uidit,deo  in  pofteros  calamitatem  illam 
quam  i nter  mina  tus  fuerat  transferete,  ut  moftra» 
retpraeponendam efte opibus  pacem. 
t,uireus*  CERTE  ipfe  aeterni  patris  coaeternus  filius, 
non  prius  de  homine  nafei  uoluit,  quam  rotus  ter 
rarum  orbis  pofitus  bellis  pacem  ageret . Cur  ita, 
nifi  ur  pacem  <5£ concordiam  fibi  gratiiTima  efte  fi 
1-  gnificaretfT unc  8C  angeli  laetares  ceciheruntGlo 

Lucae,*,  ria  in  excelfis  deoySC  in  terra  pax  hominibus  bo- 
nae uoluntatis  .Ipfc  infuper  difcipulis  fuis,cum  cos 


■v. 


LIBER7  JIT. 


ad  Infinuandam  getibus  ueritatem  m/tterct,  prae- 
cepit ut  quamcumque  domum  ingrederentur,  fta 
* tim  in  primo  aditu  pace  offerrent, pacem  domui  il  iuae 
li, pacem  habitantibus  in  ea.Etad  crucem  iturus, 
hac  haeredirario  illis  dimittere  uoluit  dicens.  Pace  lohan.14» 

(relinquo  uobis  pacem  meam  do  Uobis,  Non  quo- 
modo mundus  dat  ego  do  uobis.  Mundana  enim 


1,  lama  deo  pofcerenoa  inflruic,  dum  pro  omibus 
in  fe  credituris,  patri  fupplicat,utficutipfecum 
patre  unum  funr,ira  dC  hi  in  ipfis  unum  fint. Non 
r , poliunt  unum  effe  in  Chrifto,  qui  non  unanimi- 

ter adhaeret  uni  Chrifto,  ut  unius  capitis  membra 
eiTernere5tur.Noneftpaximpijs,aitdominus.Et  . . 
in  euagelio  legimus,  non  alioerga  difdpulos  falu 
tationisgenereeum  fuiifeufum,  qu5  ut  diceret, 
l'  Pax  uobis. Tunc  quoq?  cum  poft  refurrecftionetn 

infufflaret  eis, Pax  uobis  inquit  Recipite  fpirirff 
fandtum.Nimirum  ut  doceret  illa  qui  fpirituifan 
Ai  charifmata  uellet  promereri,  prius  cum  proxi- 
mis fuis  concordem  aequanimemqp  e fle  oportere» 

Vnde  apoftolusidem  f api  te,  inquit,pacem  habe-  t.Corf.ij, 
te,  8C  deus  pacis  8C  diledtionis  erit  uobifcu.Et  do-  Matth.‘is! 


terram,  de  omni  re  quamcunq*  petierint,  fiet  illis 
a patre  meo  qui  in  caelis  eft.  Vbi  em  funt  duouel 


eorum,  . H . 

Quid  enim  maius  dari  potuit  hominibus  inter  fe 
confenrientibus,q;utquicgd  petunt  impetrent, 

6C  Chr/ftus  illis  femg  praefens fcmper  medius  fit.. 

TALIS  pax  in  apoftoliaum  difcipulis,in  mar. 
tyribus,  in  confciToribus  Qfir ifti  fuit.  Non  potuit 


pax  utilitatem  refpicit,diuina  charitateni.Hac  et- 


minus  ipfe  ait.  Si  duo  ex  uobis  confenferintfuper 


tres  coti 


A 


* 


\ 


1*4  ttfc  PAC^  COLfeNDA, 

eam  difcincfere  tyrannorum  fxuitia,  nouo\\lpt£* 
tum  illecebra  fubuertere,n5  perpecuuii  diaboli  oj 
dium  fupplanrare. Omnes difcordiarum  machinaf 
tiones  fola  pax  in  arce  uerae  fidei  collocata  fuperaf 
uic.Haud  illi  pacem  nunc  haberet  in  caclo,  fi  ean* 
habere  dcfrjffentirt  terra, Idem  uelle&idcm  nolle . 
fupernx  beacitud  in  is  dignos  fecir.  Concordia  emf 
hxc  arqt  confenfio  ueritatis,  non  erroris  fuit. 

QV I eiufmodi  pacis  tranquillitate  delc&arf 
Vbatdus  folent , non  in  fe  tantum  fed  in  alijs  etiam  men^ 
epiicopus  temirr/tacione  aliqua  alienatam  allicere  ac  molli- 
re modis  omnibus  conantur  . Vbaldus  Eugubi- 
na  urbis  epifeopus,  cum  ciues  fuosin  feditionemr 
uerfos,  uerbis  pacare  non  potuiffet!&  iam  ad  ar- 
ma effet  concurfum,  inermis  inter  tela  ftric$osc$r 
K mucrones  irrumpens,  humi  prono  corpore  fefe.|y 
ftrauit,necexurrexic,  donec  illi  fauciti  iacere  rari, 
mutua  odia  in  unius  miferationecouerriflenr.  Ja* 
cens  diremit  pugnam, quam  dans  nequiuerae  in- 
hibere. Audacem  autem  & periculi  impauiduttf 
fecerat  ipfe  p3cis  amor. 

IDEM  Fredericum  imperatorem  Eugubfnu* 
fnfenfum  iratuq»,<3£  ob  id  graue  seris  uecdigal  ac- 
ceptis obfidibus  imperantem,  fupplidter  adiens 
placauir,ita  ut  ille  8C  pecuniam  remitteree,<3C  obff 
des  reftitucret,  8C  ipm  ubi  multo  honore  affccif- 
fer,difcedente  deduci  iubcret.  Sicqi  paftor  bonus 
intenta  ouium  fuarum  trepidatione  nunquam  c3 
geuit, donec  fecuras  redderer,fa&us  eis  uix  fpera- 
tx  pacis  impetrator  fimul  SC  nuntius. 

H IV  O quocp  psbyter,  cn  multis  miraculi^ 
presbyter  w imprimis  pietatis  operibus  clarus,doIens  quen 
damca  matre  no  Itui  odio  diffidere, poft<$  rcco 


tdent 


Hliio 


UBER  ,Itr.  w»  .* 

tfliate  nulla  protfus  rarioe  quiuir,  m/flalc  pro  cin 
facrificium  obtulit  deo.Exinde  nemine  iam  fol/ci 
tante,  folo  diuino  inftincflu  ita  animis  refj  puere, 
ut  SC  hic  filium  fe  agnofeeret,  8C  illa  matrem.  Do 
cumentoeft,  ut  quos  exhortando  ad  concordiam 
reuocare  n5  poftumus,  reuocemusproeisdepre. 
tando,qnquidem  non  hoim  fed  dei  donueft  pax. 

P A r NV  CIO  abbati  in  folitudine  uita  age  „ . . 

ti , reuelatueft  quendam  Heradex  illius  regionis 1 *:_nucit* 
urbe  fibi  uitx  mcritiscfte  pare>  dC  quaerens  inue-  aW>4S 
tiiteum  qdem  dC  uxorem  et  filios  habere, fed  poft 
fecundam  fufceptam^lem  cafhtate  cu  ipfa  ferua- 
re,iu(litiae  (ludere,  pietate  colere,  8C  hoc  praecipue 
moris  habere, ut  fi  quos  inter  fe  odio  diftradtosco 
gnouififer,  cotinuo  in  gratiam  reducere  niteretur. 

Non  fuiiTet(utopinor)  ciuis  ifte  tam  religiofo  foH 
tario  coparandus,nifi  hoc  fibi  uirtutis  genus  ad- 
fciuiflet,quo  ille  procul  ab  hoibus  manens  uti  n5 
poterat.  Aflidua  qppecura  in  recociliandis  alioru 
animis  indignatioibusqr  leniendis  urbanO  hoJeni 
dignu  fecit,q  fcflis  eremi  culrorib9  eflet  sequadus, 

NON  imeriroigit  Agathon  abbas  gloriatus  Agatho» 
«11,  fe  nunqj  cotpiiie  fomnu,  nifi  prius  SC  fua  ad-  abbas 
uerfu  alios,  SC  alioi?  aduerln  fe  indignatione  pla- 
cando fopiret  .Tmplens  illud  breue  qdem  fed  mul- 
tx  pfedliois  pceptu,  Diuerre  a malo  SC  fac  bonur,  pr  • 
Inqrc  pace  SC  gfequere  ea.Eudem  dicere  foliru  ac  r 
cepim?, Iracundos  deo  arq?  hoibus  odio  eiTe.Sicue 
cm  humilitas  pace coferuar,  ita  jracudia  cocitar  li 
HINC  SC  Iohanes  mona  (tes  cocordia  diiTipac. 

Heri]  in  Scytipoftti  abbas, eff  ad  Pefiir  A nachori.  lohaflnej 
ta  uifendu  uenifler,  &abeoqreretqntu  in  folitu 
dinc  j>  annos,  xl,  gb?  in  ca  gmaferar^fecidet  iscj 

8 i>  *; 


■N. 


DE  PACE  COLENDA. 

referret}  quod  fol  omnia  colluftrans  nunquam  fe 
confpexcric.manducante,nec  me  iratum.  Refpon 
dit,haud  minoris  meriti  exiftimans  non  irafei, c^ 
corpus  qtidianis  tenuare  ieiunqs  Tediaq?  atterere, 
paftot  P A S TO  R de  Scythi abbas,interrogatus  fu* 
Ma«hei  r P«r  ,llu£l  cuage!fj,Qui  irafeitur  fratri  fuo  fine  cau- 
> fa>folamiuftaeiraecaufamdefiniuit,feparationea 
c|eo,caeeeris  quamlibet  magnis  iniurqs  accepris,c| 
ir£fcitur,eum  fine caufa irafei.  Igitcumoffenfi» 
IaceiTimur,meminifife  debemus,  nos  no  habere  in 
dignationi9caufam,fcd  pacientiae.Ita  fiet,utpac£ 
etiam  cum  inimicis  habeamus.  Non  eft  enim  cur 
illis  irafcamur,quos  diligere,  8C  pro  quibus  orare 
Lucar.*,  iubemur.  Diligite,  inquit  dominus, inimicos  ue- 
ftros,  8c  benefacite  ijs  qui  oderut  uos, et  orate  pro 
perfequentibus  uos. 

C V f V S quidem  praecepti  Benone  defert!  The 
Benoabb  abbatem  non  immemorem  fuiiTcconftar, 

cum  nunquam  uifus  firiratus.Qui  nemini  irafei- 
tu  r,  non  ne  femper  in  pace  uerfatutfProfedlo  tam 
6C  fi  perfecu  tiones  fuftinet, fatigatur  per  fecutores 
odi) ftimulis  agitati,ille  omnia  aequanimiter  feris 
in  fpc  praemii  caeleftis  co  nquiefcitjdicente  domino 
Rom.i*.  Mihi  uindicftam  <9£  ego  retribuam. 

SEGVLARIS  quocg  potentiae  in  pace  con- 
Egdarus  fcruada  (ludium  aeternae  beatitudinis  praemio  eft 
KX*  repenfum.  Egdaro  enim  Britanici  regni  diadema 

fufeipiente, Duflanus  Carituarienfis  archiepifco 
pus,fibi  diuinitus  praedicflum  audiuit,pacem  Bri- 
tanniae futuram,  quamdiu  ille  ulueret.  Igitur  an- 
nos, xvi.quibus  regnauit, omnia  in  fumma  quie- 
te tranquillitateq?  fuerc.Perpetuo  quippe  amici- 
et foedere  uicinos  r.egea  fibi  deuinxerat , pira- 


LIBER  * IIT,  tTi 

tas  mari, praedones  terra  fubmouera^Tn  fera*  et- 
iam prtedae  auidas  iaucrus  a GuidualoGualdenfi 
um  rege  tributu  exegir,annisfingulislupos.xxx* 
ucnatione  ca  ptos.Idieruarum,  donec  iliudbeftia- 
rum  genus  aftiduis  caedibus  defecit*  Nihil  «ile  in 
regni  finibus  paflus  eft,  quod  a pacis  quiete  foret 
alienum.  Tantusergopacificiftatusamoripfum 
ufc£  ad  quiete  euexit  fempiterna,&:  in  cadcftis  re- 
gni gloria  fublaru  inter  faneftos  coflocauit.  Hunc 
imitentur  terrarum  principes,&  illorum  qui  tur-  " 
bas  cient  ferocitatem  coerceant, bonos  fibi  conci- 
iient, malos  perfequantur,  bello  nihil  aliud  quam 
pacem  quaerant,  fi  deo  pacis  placere,  8c  ab  eo  pro 
talibus  fartis  poft  terreni  regni  fuccciTum,fupcr-  . . 
nae  quocp  felicitatis  recipere  mercedem  exoptant» 

EST  prerea  pacis  genus,  quae  confpiratio  fiue  pax 
coniuratio  dicitur,mala  haec  6C  detcftanda , odiu 
q?  potius  eligendum  quam  confentiendum  ns,a  cj 
bus  infocieratefortemqiflagitrj  uocamur.  Talis 
pax  filios  Iacob  in  Tofeph  fratris  necem  cocordes  • 

jecerat,  nifi  quod  Ruben  deo  infpirante,in  ciftcr- 
namderjeiendum  cenfuit,&  ludas  irmaelitis  uen- 
dendum.  Vixit  ille  dei  beneficio,qui  fratrum  ma- 
lignitate perierat.  At  quanto  melius  erat  talem  in 
ter  fe  dirimere  concordia, quam  tanto fceleri  con- 
fentirce’ Haec  eft  illapaxdequafaluatorait.  Non  Matth.ic 
ueni  pacem  mittere  in  terram,fedgladin,quo  fci- 
licet  talis  pax  fandi, djftrahi,feparariq*  deberet* 

D E Herode  quoq?  dC  Pilato  in  euangelio  legi-  Herodes 
mus,  quod  adinuicem  inimici  erant,  8c  fatfti  funt  ^ Pilane 
amici, ut  Tefum  perderer.Sic  facinorofos  hoies  par  Lue*.?), 
ppetrandi  mali  uoluntas  coiunxit,quos  alienaue- 
xat  odium  «Minus  nocentes  fuiftent,  fi  in  priftinis 


S7t  DE  PACE  COLENDA. 

fimultaeibus  perfeueraflent.Non  debet  e/Tc  tteo* 
cibationis  caufa  confcnfio  mali  fed  boni. 
p EST  6C illa  pax oppidocp fugicnda,qua obte- 

l?ta  ' gitur  do!us,Sub  qua  lacer  infidiae,fraudesqt  de  im 

prouifoeruprurae  cubat.  Nemo  plus  nocet,  quam 
qui  fimulat  fe  profuturum,perfonam  amici  mas 
lignus  induitor  incautos  ducat  in  foueam.  La&ae 
bla  ndicrjs,adularione  palpat, promiiTis  allicit,  om 
ni  palam  permulcet  ofFido,et  occulte  gladium  acu 
it  quo  iuguIer.De  talibus  per  Icremiam  dicit.  Im- 
leremi.f.  pijinfidiantesquafiaucupeslaqueos  ponentes,5C 
pedicas  ad  capiendos  uiros. Sicut  decipula  plena  a - 
uibu8,fic  domus  eorum  plenx  dolo. His  Dauid  fpi 
Pialm.17.  ritu  fanefto  plenus  imprecatur  dicens.Qui  loquun 
tur  pacem  cum  proximo  fuo,  mala  autem  in  cor- 
dibus eorum.Da  illis  fecundum  opera  eorum,& 
fecundum  nequitiam  adtnuentionum  ipforum.L 
dem  a briscircupiueniri  formidans,  orat  domina 
P&lm*41*  ^a<t-Ab  homine  iniquo&  dolofoerue  me.Er  ite 
riaim.ui  rum.Cuftodi  mea  laqueo  quem  ftatueruntinihi, 
SC  a fcandalis  operantium  iniquitatem.Sed  profes 
c3o  ficut  malum  eft  ab  huiufmodi hominibus ir- 
retiri capiq?,  ita  pciTimu  eos  uelle  imitari.  Na  qui 
decipitur  imprudens  eft,qui  decipit  iniuftus,  alter 
sniferationem,alrer  meretur  poenam. 

I G I T V R quo  utrnq;  facilius  deuitetur,pau 
ca  adhuc  id  genus  exempla  fubnetfta.  Licet  em  no 
bis  propofitu  fit  de  uirtutibus  tra<3are,expedit  ta 
men  interdum  'SC  uitij  mentione  interferuiiTe.  Ab 
t.HeeB.i.  ncr Ner  qui  (ut  in  fecfido  regn  libro  legimus) 
Ioab^fi-  principibus  Ifraelperruafera^utciertolsbofetn 
dia  in  Ab-  Saulis  filio,  rege  fibi  acciperent  Dauid  in  Hcbrott 
ner  regnante, Cura  ob  hoc  ipfu  negotia  illuc  ueniiTcc, 


— * 


f LIBER.  irr.  «7i 

fetft  ipfi  Dauid  f cedere  iunxiflet,  et  re  perara  iam 
difcedercr,  Ioab  Dauidici  dudtor  exercitus  ad  col- 
loquium reuocacum  interemit.  Quid  hac  perfidia  . 
nequius^  ur  regis  feruus  regis  amicfi  amicitiae  fi- 
jnulatione  fupplantec  atq*  occidat^  duplicis  cri 
minis  reum  feconftituatjcapirahs  fraudis  in  Ab- 
uer,fummx  ingratitudinis  in  Dauid. 

IDEM  Amafx  collegae  fuo,ca  obuiam  occuti 
riflcr,SaJue  mi  frater  inquiens,facicm  ad  ofculum  Wem  in 
applicuit,  ficam  ad  latus , unoqi  icfiu  miferum  ni-  Amafam.  r 
hil  timentem  confecit, ob  hoc  folii  ne  miliraris  glo 
riae  fecum  particeps ciTct.Illi inuidit  laudem, fibi  jj 
petua  gfidiac  comparauit  nota , minui  in  hoftera 
quamin  fociu  ferox.  Merito  poftea  dC  ipfe  a Sa- 
lomone rege  occidi  JuiTus,malignx  impietatis  poe 
nas  dedit. 

■GODOLI  AS  perNabuchodonoforregem  4,Rrg,,r#  - 
“ ( ficu c in  Teremia  habetur  ) rcliquifs  terrae  Iudacae  8C  Itrc.jt,  f 

prxfccfhis,IfmaeicNathanixfilina  Bahali  Am-  limaci  in 
moitaru  rege  ad  fe  in  Mafphath  miiTum,  cu  mul-  Codolia 
eis  qui  cu  illo  uenerat,  ut  focin  8C  amicu  domi  per 
c$ laute  acceperat,  pro  chariifimo  habuerat, ab  ijs 
quib?  fufpe&uscrat,  laedi  prohibuerat.  Ille  tamc 
contra  tot  beneficia  (ficuti  iam  in  animo  propofi- 
tu  habebat)incautn  cn  omnibus  fere  qui  in  Maf- 
phath eratjludxis  acBabylonrjs  fimul  trucidauit,  '> 

prbeq?  potituseft.  Quod  bellum  quaefo  hac  pace 
plus  habuit  crudelitatis^  fi  pax  dici  debeat, qua  ni 
■ bil  aliud  nifi  nocendi  quaefita  eft  occafio. 

NONDVM  fama  tam  nefandi  facinoris  per 
crebruerat, 6C  idem  Ifmaelindeegreffus  o<flua-  f 

ginta  uiros  de  Sichem , filo  SC  Samaria  ,Ierofoly*  a]j05. 
m am  yfusad  offerenda  in  templo  dona  petentes»  icrcm^r. 
--  8 iiij 


• i 


3$0 


DE  PACE  COLENDA. 


ixtad  Godoliam  diuerterent,  blande  anuce$  hor- 
tat9  eft.Nota  erat  Godoliae  hofpitaIitas,quamob- 

rem  facile  quod  uolebat  perfuadet, in  urbeqj  per- 
duco» intcrimit.Sicq*  ncquilTimus  hic  impoftor 
ore  pacem  praeferebar, corde  meditabatur  carnifi« 
cinam.Nihil  nocere  potuiilet  fi  quicquam  fe  inte- 
rim  nociturum  oftcdiflfet.Non  difficulter  cauctut 
periculum, fi  patet,neq?  inimicu9,fi  minatur, 
i.Mach.«.  ANTIOCHVS  quoq?Eupator(utinMa- 
chabxorum  libro  traditum  eftjcum  Silon  arcem 
Antiochi  joci  natura  munitam  ui expugnare  non  potuiliet, 
dolus m dol()  aggreflus  eft.Obfeflis  pacem  iurat,  obfidio- 
Iudaeos.  nem  foluit.Sed  intra  moenia receptus,omnia  fun* 
ditu  seuerti  iubet,non  minus  lioftiliter  agens , qp 
fi  iratus  repete  cum  armis  irrupiffet . Quos  igitur 
obfidio  domare  non  poterat, fimulata  pax  uicir. 

, Hach ALCHIM VS factrdos cum pefflmfc exit- 
!lVS  rael  ad  Demetrium  afi*  regem  defecerat , Et  coa- 
a Af&dcos  dio  exercitu  cum  Bachide  regis  praefecto,  uenerac 
contra  luda.TuncAffideia  g deftirpelfrae  erat, 
amicum  fe  offendens, iurauit  nihilfe  mali  lllisilla 
turum.Sic  deceptos  atq»  euocatos  cum  comprsche 
diflct,lx.  ex  ipfis  die  una  neci  dedit.  Nefcio  infeli- 
cius an  inconfultius  confifos  dixerim » Non  enim 
» crat  cur  crederent  facerdoti  etiam  iuranti,  que  ad- 

ucrfariorumjpartesfecutu  non  ignorabant.Quo- 
modo  enim  periurare  homini  timerer,  qui  apoftt  - 

tareadeononpertimuitf 

TRIPHON  Antiochi  adolefcentis  Syriae  re 
7TC"  ais praepofitus, dominandi  cupidine,incenfus,  Io- 
ttan  « in  natnxlfrael  duci  focioqt  & amico  regis,  quef.bi 
*rce?fuB  impedimento  fore  fperabar,  quamprimum  impo 
J.Hath,nMt«d«Uberat1AdipfumucmtinBtrhfan,donapt 


LIBER  III,  JSI 

fert,  Ptolemaidam  ei  fe  traditurum  fponder , utrjfr 
co  fecum  pergere  maturet  peri uader,  cum  no  ali- 
am ob  caufam  fe  illu  adiffe  diceret . IngreiTus  una 
cum  eo  urbem,daudi  portas ipfum  compraehen- 
di, reliquos  qui  cum  ilio  uenerant,  ad  unum  caedi 
fecit.  Acceptis  deinde  centfr  talentis  <3 C duobus  lo- 
nathx  filijs , qux  ut  ipfum  dimitteret  popofcerae 
ncquaq?  dimiiir,fed  fimul  cn  blrjs  interimi  xuffic, 
Antiochu  deinde  dnirt  fuu , du  cofabulado.cu  illo 
iundlis  lateribus  incederetjtrasfigit,  ac  regnu  oc-  iblde,rj* 
cupat.  Habeat  fanecu  talib^paxjfi  ulli  unq?  plus 
* obfuitTriplion , (p  rjs  qui  fefe  illi  credidere. 

PTOLEMAEVS  Abobi filius  prsefertus 
JerichOjSimonem  Machabaeum,  filiosqt  eius  Ma  m iSjfn^ 
tathiam  6C  ludam  hofpitio  fufcepit,  honore affe-  nem.Iibe- 
cit,multoqj  luxu  apparatu  conuiutu  dedit.Cacteijt  rosi®  eiu* 
| cum  pafti  potiqt  ciTent, crapula  grauaros  ac  femi-  i.Mach.if 

| fomnescumarmatisfubfelToribusrepenteinua- 
fir,oppreflit,occidit,menfas  eorum  cruore  foedas, 

. quos  tam  benigne couitauerat.  Haud  alia  pax  uil 
lici  efie  folet  cum  pord8,quos  ideo  faginat  ut  ma- 
flct.  Noftra  intereft  ralio  hominu  dC  caucri  dolos 
SC  mores  execrari,ac  prorfus  neq?  decipi  n ecp  deci 
pere  uelle,  Aut  fi  alterum  neceife  fuerit , pati  mala 
quam  inferre  farius  iudicemus.Suftinendo  no  uin 
dicandoiniuriampax  paratur. 

VT  ERGO  uera  fynceratp  pace  uti  fruicp 
pofTimu?,magno  atcp  conftanti  animo  contemna 
mus  infolentium  hominum  contumelias, probra, 
maledidla, memores  a Salomone  fapientiffimo  p* 
ceptumefTe,  Ne  refpodeas  ftulto  iuxta  ftultitia  fu  _ md 
am, ne  efficiaris  ei  fimilis.  Rixas  8C  odiofas  uerbo  rroocr,,# 
lum  concertationes  abijeiamus , quia  alius  quo$ 

i v 


IBS  DE  PACE  COLENDA 

Ecclc.  2g.  fapies  ait,  Abftine  te  a lite  8C  minues  peccata.  Vbi 
autem  zelus  <S£c6centio(utIacobusapoftolus  in* 
lacobi.j  qUit)ibi  inconftantia  & omne  opus  prauu.  Pau- 
. dT-  - lusctiam  ad  Titum  fcnbens  ait,Stultas  & fine  diC 
Ao  HtH.?  C|pi,na  quxftioncs  dcuira,fciens  quia  generant  li U 
tes.Seruum  autem  domini  no  oportet  litigare,fed 
Prouer.sp  tnanfuetumefreadomnes.RuriumSaIom6n}Hct 
nor eft  homini,inquir,qui  feparat fe a conrcntioe, 
omnes  autem  ftulti  mifcenturcontumeiijs.Et  ite- 
Prou.*4.'  rum.Necotendascum  peiTimis,nec  aemuleris  im- 
E«IeiL§.  pios. Et  alibi  feriptumeft.  Non  linges  cum  homi- 
ne linguato,^  noftrucsin  ignem  illiusligna.  Pra 
fefto  qui  pungentes  altercationum  aculeos  noca 
uerir, praeceps  agatur  neceffe  eft  in  perpetuam  in- 
quietudinem mentis  pariter  dC  corpons.  Et  hoc  4 
qt  Salomonis  fcntcnriaaftrucmus.  Vir  fapiens  in- 
quit  fi  cum  ftulto  contenderit,  fiucirafcacur,  fiuc 
irridear, non  inueniet  requie. Modis  omnibus  igi- 
turenitamur  , ut  a ucliratiombus  ac  iurgijs  alieni 
pacem  rranquillitatemq*  poftideamus,uel  apofta 
Io  hortante  qui  ait , Obfecro  uos  fratres  per  nome 
domini  noftri  Iefu  Chrifti,  utidipfum  dicaris  oes, 
i«Vior  . non  ^nt  Jn  uobiS  fchifmata..  Mala  eft  luxuria, 

mala  nuariria,mala  uentris  ingluuies, malum  oti 
um  ,fed  tamen  unumquodqt  crimen  fuabladitut 
uoluprate,fola  difeordia  nilul  in  fe  habet  quo  dele 
«ftet. Gignit  inuidiam,cocitat  iram,prorump/rad 
conuiria,n5  temperat  manibus.Hinc  caedes,  hinc 
rapinx,hinc  cxilium,domorum  orbitas,  urbium 
cxcidia,regnorum  defolatio.  Vnde  redi e quidam,. 
Cocord/ajinquitjparux  res  crefcunt,difcordia  ma 
ximae  dila  bncur . Sed  8C  ueritasfqua:  falli  omnino 

Mattiu:,  non  poteft)  ait,  Quine  regnum  contra  (e  diuifum 


LIBER  IIL  2f| 

dcfolabkur.Ee omnis  duitas  ud  domus  diuiTa  co. 
cra  fc  non  ftabir.At  ucro  in  pace  omnia  iat ta,iuca 
da,fuauia  fune.  Si  quid  aduerfi  incidit,  pax  eieuae 
moerorem, fi  profpcri  quid concingit,pace gaudi- 
um augetur . Hanc  itaq<  eleganter  diffiniuit  Au- 
guftinus  dicens,Pax  cft  ferenitas  mentis,tra nquif 
litas  animi,fimplicitascordis,amoris  uinculn,con 
fortium  charitatis.Nec  poterit, inquit,ad  hacredi- 
tarem  domini  peruenire,qui  teftamentum  pacis 
noluerit  obferuare.  Nec  poteft  concordiam  habe- 
re cum  Chrifto,qui  difeors  uolueritelTccum  Chrl 
ftiano.Concordes  autem  erimus,  fi  dabimus  ope- 
ratione abijs  quae  a domino  nobis  praecepta  funt, 
difcedamus, dicente  Dauid. Pax  multadiligetibus  P&Im.iif 
legem  tuam  domine, SC  non  cft  illis  fcandalum.Ec 
per  alium  prophetam  populo  Ifrael  dicitur.  Si  in 
uia  dei  ambulaiTes,  habitafles  ucic£  in  pace  fuper  Barudi.j» 
terram. 

De  conlort io  habendo  fugiendo^. 

Cap.  VII. 

QV ONI A M uero  in  uiadei  ambulare uo 

lentibus  nobis,  id  cft,  pie  & innocenter  ui-  ^ ' 
uere,multum  intereft  nofle,  quorum  cofue 
tudine  confortioq?  uti  debeamus. Hoc  nunc  doce* 
re  aggrediemur  commemorares , tum  eorum  qui 
snale  fibi  hac  in  parte  confuluerunt  ruinam , tum 
eorum  qui  bene,utilitarem  arcp  profectum. 

I A M primi  houn,qm  call  idilfim  i fer  petis  collo  Adjtn  &£ 
ZJo  ufi  funt,uirulctis  rnortiferisq?  eius  fuafioib*  fo  £ua> 
licirati,a  madato dei defciuerut,  et  amifta  paradifi  Gcuefis. 5 
amenitate,ad  hui9uitae  miferias  redarti  fu  nt.Hinc 
5^  mikidos  ce  fcunocs  cu  ij$  g foU  fibi  ui 


}|*  DE  GONSOR,  HABEN.  FVGIEN. 

dentur  fapientes,&  dedignari  cum  multis  quae  ue 
ara  funt  fcntire,captiofis  argumentor»  fcphifma- 
tibus  peruertere  iidelium  fimpliciratcm  moliunf. 

F OE MINARVM  quoq? uri  familiaritate 
quis  tutopoteritfSi  earu  alpecfhte  atcp  conuerla- 
tio  Samfonem  fortiftimum  compulit  ad  nece.  Da 
Samfon.  uicj fantftiiTimum  ad  adulterij homicidrjq?  crimen. 

Salomonem  fapientiiTimum  ad  fimulachrorum 
oalomon  cujtum^i^c0  jpfc  jn  prouerbijsuociferarur  3c  da- 

proucr.f,  «nat  » Longe  fac  ab  ea  uiamtuam,3C  ne  appro- 
pinques  foribus  domus  eius  Nemo  ueriusindicat 
periculum,qi  qui  expertus  eft  damnum. 

■ T OBJ  A S cum  filium  fuum  in  Mediam  mit- 
Tobias.  wt  ueiietjPerge  nunc,inquir,&  inquire  tibi  ali- 
* quem  fidelem  uirum  qui  eat  tecum.Qu em  ille  in- 

uentum,percuncflatus  eft  unde  eiTet,  lanulam 
quae  inMedia  ducit  fciret.  Huius  exeplo  eosnobis 
comites  admittere  debemus, quorum  nota  eft  fi- 
des,^ compos  uer  i fcientia,neqn  errore  alioru  fe- 
du<fti>ab  itinere  deuiemus  uirtutum. 

IOSAPHAT  rexi  uda, licet  rccfte  uixiiTe  p- 
lofophat  dicetur  coram  domino,  quia  tamc  amicitia  illi  in. 
Ocho zi as  terceffcrat  cum  Ochozia  rege  Ifrael  omnium  pete 
i.Reg.w,  flm0)pCr  prophetam  arguitur , 6£claflis  quam  co 
ipfo  communem  habebat, priufquam  in  Tharfis 
quo  mifla  fuerat  gueniflet,  naufragio  perijt.  Rur 
' fum  alias  naues communicaris  impenfis  aedifica- 
re  ab  Ochozia  tentatus  renuit,  iam  damno  fatis 
edo (ftus,nc  innocentem  quidem  fecurumefte  cum 
perditis  hominibus  commercium. 

MAGOS  aborlete ad Chriftu  in  Bethlehe  na 
Mac!  tum  ft«Ha  perduxit, fed  tamen  cum  interim  ad  He 

Mattii,*,  icdciq  Iwofolymam  diucrtiftent , latuit. illice 


p 

P«r'  <* 


liber,  m.  n« 

fubtraxit^  fcfe  obtutibus  eorum, Cum  uero  Inde 
difcefifiiTent,  rurfum  comparuit , & ufep  ad  loeu 
. quo  ibat  fideliter  prarcciTit.Quid  cft  hocc'  nifi  quia 
caligae  in  nobis  retuse  rationis  lumen, quamdiu  il- 
lis iungimur,quos  nebulae  pmunt  uitioru.Tuc  ni 
iefeit  dC  exoritur, cum  his  reli&is  ad  quaerendum 
dea  conuertimur.Quoniam  deus  lux:  eft , dC  tene-  *dohan.j 
fers  in  eo  non  funt  ullae.  p 

PETRVS  ipfe apoftolus, Chrifti  amore  ini  por“f 
omnes  ardcntiflimus^unc  quidem  refrixit,  cum 
atrium  Caiphae  ingreiXus, impiorum  hominum  fe 
implicuiecolloquijs,compulfuf($  cft  negare  fe  il- 
lum nofle  quem  pauloante  dei  uiuentis  filium  co- 
feifiis  fuerat, Corrumpunt  itarp(ut  Paulus  ait) bo  *;Cor.  ijr, 
nos  mores  confabulationes  peifimae,  Sequi  tan- 
git  picem,inquinabitur  ab  ea.  rhrto«« 

ICCIRCO  dominus  nofter  petent/ dife/pu-  IVJarrba 
|o,ut  abiens  parentaret  patri,non  permifit,ne  inf/  ’ e' 
delium  cognatoru,quos  affore  funeri  necefleerar,  X-uc.>, 
confortio  macularetur.Sine>inquit , mortui  fepe- 
liat  mortuos  fuos,tu  me  fequere.Quia  fcilicet  ego 
«ita  fum,mecum  uiuc,6C  dimitte  mortuos,  ne  for 
re  Sc  ipfe  limul  moriaris, 

AB  ijs etiam  qui haerefi  aliqua  deprauati  funt,  r - , p 
ut  declinemus , ipfa  faneftor ura  exempla  nos  mo- 
nentjohannes  apoftolus  balnea  cum  difcipul  is  in 
grediens,ut  eos  qui  illo  conueniune  euangelium 
doceret,uidic  inter  Jauantes  Cherintum  haeretica, 
atc£  inde  relato  ftatim  gradu  ad  fuos  conuerfus. 
Fugiamus  hinc  ait, ne  balnea  nos  opprimant  rui- 
tia,in  quibus  Cher/ntus  lauat  ueritatis  inimicus* 

, Adeo  non  fidem  folum,fed  etiam  uitampericliti 
ri  cum  haereticis  conucrf antium  exiftimauir. 


28«  DE  CONSOR.HABEN.  Y VClEtf. 

polycarp*  POLYcarpus  quotyciusdifcipulus  Martia 
difcipulu*  ni  hxretico  forte  occurrens, eu  ab  eo  an  fe  agnofccf 
te t interrogaretur, refpondifle  dicitur . Agnofeo 
agnofeo  diaboli  primogenitum.  Itaqj  docet  hau<f 
molliter  cum  buiufcemodi  hominibus  loquenda 
c(Te,fi  quando  loqui  neceiTe  fuerit.  Cur  ertim  difff 
snulemuseofdem  nox  habere  inimicos,quosdei  ef 
fe  nouerimugjtanto  maiore  odio  dignos,  quanto 
dolofius catholicae  infidiantur  ueritati C Ampliua 
aliquid  dica m, etiam  cum  fidelibus  mundana  tra- 
Antonius  ^ant,'bus,religiofo  uiro  pcriculofa  cft  couerfaticr. 
ibbv«  NTO  N 1 V M abbatem  Alexandrinum  dl 
Ce  re  folitum  ferot.No  expedire  Chrifti  feruis,eoJ)e 
qjui  feculo  fer  uiut  domos  f requentare,aur  confuc- 
tudine  uti.Sicuti  enim  pifces  de  aqua  edudos  con 
cinuo  languefcere  dC  emori  folere,  ita  monachum 
extra  ccenobij  fepta  uagantem,fi  quicqT?  confabu- 
lationi uacauerit  alienorum  ad  cordis  tepiditatem 
redigi,#  circa  fpiritalia  exerceda  effici  tardiorem. 

H I N C fane  eft,<£  plxricp  cu  feris  beftijs  in  foll 
tudine  uiucre  fibi  fatiusduxerur,  ne  in  catu  hoim 
mente  quam  in  fola  dei  contemplatione  fixam  3C 
Arfeniur  locata  habere  uellent,diuerfis  cogitationibus dif- 
* fundere  atque  diftraherc  cogerentur.  Ob  hoc  fa- 
ne Arfenius, cur  tantopere  acceflum  hominum  de 
uitarec  cum  interrogaretur,  non  poffe  fe  cum  deo 
Capit  on.  fimul  SC  hominibus  effe  aiebat. 

C A P I T O N itidem  rogatus  refpond/t  nerer# 
fe,ne  ex  hoc  imbecillior  ad  fuftinendos  inimici  in» 
petua  redderetur, quo  cu  adhuc  fibi  fuperefle  certa 
tnen  fciret  Alterum  ergo  conteplandi  amor,alteije 
i *;  '■  peccandi  rimor  ab  humano  fubmoueratconforw 
tio.nunc  uterqi  confortio  fruitur  angelorum,  - 


LttitL  ni.  ii, 

PAVLVS  primus  Inttf  ChriThanos  eremi  Prolui 
cultor  annos  fepte  et  nonagita.Honophrius  feptu  primus 
aginta,hoibus  irtuifi inCognitiq?  fuere. AC poftre-  crr,nlta 
*no  ne  incogniti eiTenr,tuncuifi  funr,cnde  folitu-  H°”° 
dine  terrena  ad  celebritate  cafleftE  trasferedi  erat, 
dnonobis,pfpiciente,uteoruexemploaduirtutes  c cmu* 
capeiTendas,uiamcp  perfectionis  confidenter  ag- 
grediendam magis  accenderemur.  Fradfctii. 

QV I 3 aut gtectionc  uitae profefluS in aedibus 
tnagnatu  fecure  uerfari  pocerir,fi  feraphicus  Fran 
cifcuseamobcaufam  diuino  permiiTu  daemonii 
uerbera  pafTus  fit?  Apud  LeonS  fa neta  crucis  cat 
dinalem dies  aliquot  moratus  poenam  fuffrnuit» 

SC  culpam  agnouitjillicoque  difceffit,aeqi  ad  roO- 
liafterium  rediens, rem  quae  fibi contigerat,  ut  cae 
teri  cauerentjfndicauit.Ouis  quippe  quae  de  ouili 
egreditur, lupi  morfibus  pacet.  Antonfw 

SED  profecto ficucifetulatin<5£ potentur cSfor  Hilarion, 
tiu  ,ijs  qui  fecuio  renunciarunt  fugienda  et,  ita 
omnibus  fanctorum  quxrcda  familiaritas , quo9 
Uel  uidiffe  incitamentum  uirtUtis  eft.Hilarion  ui- 
fendi  Antonrj  cupiditate  ardens, eremum  adfjr, 
ficftatim  ut  illum  uidit,habitum  mutauif,  religio 
His  propofitum  fufcepit, duobus  fere  menfibus  IU 
*ta  eum  manfir,contemplans  ordintm  uitar  eius» 
tnorumqi  grauitarem,quarti  creber  in  oratione» 
qua  humilis  in  fufeipicdis  fracrib^,  faeuerus  in  cbt 
r i piendis,  a lacer  in  exhortandis.  Et  ut  continendi 
Cibiq*  eius  afperitate  nulla  linqua  infirmitas  fran 
geret.His  imbutus  eXcplis  In  iolicudlitem  fecefTit, 
tataqjpftitit  fetitate,  ut  ubiqt  latebras  queeriras, 

Buf<$  latere  potuerit,  miraculis  eu  fempjp  Stibus*- 
ttfe^adeo  quidc  adifle  aliqn  Antonium, & cd  A*n# 


I 


V 


,W  DE  CONSOR,  HABEN.  FVGIEN 

Pfalnvn*  tonio  fuiiTeiuuit.  Hoc  ita  ufu  uenire  6C  propheta 
teftatur  dices:Cum  fando  fandus  eris  oC  cum  ele 
d:o  cleduseris,<36  cum  peruerfoguerteris. 

«,  SIC  fane&Bernardi  abbatis  foror  (ut  etia& 
a^ror  ^oc  *oco  ^oem*n,s  aliquid  dicamus)  dum  fratre 
eius°  uificat,mundum  contempfit.  Ornata  multo  cum 

Icemini*  faftu,ad  monafterium  uenerat,  aditu  intcrdida 
* cft.Caufacur  repelleretur  cognita,  lugens  pro  fo 
ribus  ftetit.Ec  peccaui , inquit , fed  pro  peccatori 
busChriftus  mortuus  eft.Si  delinquentem  defpi- 
cis,  ne  defpicias  corrigi  uoletem.  AdmiiTa  audiuit 
quantae  ua  n itat  is  ciTctillc  ornatus,  quo  caro  mox 
in  terram ceifura^in  putredinem  refolucndaco 
mi  tu  r decora  tu  rcjr.  Tu  nc  dom  um  r edics,im  pe  t ra- 
ta a uiro  cui  tradita  erat  eoiugij  folutioe  religioni 
fcfe  addixit.  Ac  tanto  deinde  deo  feruire  coepit  hu 
milius,  quanto  ambitiofius  ante  feruierat  mudo. 
Magnum  profedo  fuir,uirentis  adhuc  aetatis  8C  li 
beralis  formae  foeminae  ta  cito  cotempfiiTe  uefte 
fericam, inaures, monilia, armillas, rnytras,uittas 
reticula,  crepitulu,difcerniculu,  fpeculfi,  ftrophea. 
anulos,gemraas,margaritas,uniones,aureacpfeg 
menta, &cum  unguentis labaciarifcos,  multaqj 
alia  muliebris  infaniae  fomenta.  Sed  longe  maius 
fuit  iuuenem  reliquilTe  maritum,  nuptialisq?  tho- 
ti  illecebras,^  ornem  carnis  lafciuiam  fepofuiife 
Cunda  haec  fecit  illa,  poftqua  locuta  eft  cum  fra- 
tre. Vis  etenim  quaedam  inefle  folet confabulatio 
ni  fandorum,quae  intcrdum(quamuis  durajpec* 
catorum  corda  frangit,  m acera  t,emollir9ac  pror- 
- . fus  auanitatibusrefipifcere  cogit, 
rumini»  CONFIRMEMVSnunc  diuinarum  feri- 

pruraru  audoruace  hocqdexcplismoftrauim*# 


LIBER  .IU. 


*«* 


C A VE NDVM eftabijs qui linguis fuis do  Maligni» 
Iole  agunt,  &uencnum  afpidumfublabijseoriT. 

Tales  enim  aucrfans  propheta  ac  repelJens  cla- 
mat. Declinate  a me  maligni,  dC  Tenuabor  man-  Habatis 
data  dei  mei. 

NEC  GVM  fceminis  conucrfandumeft,cu tccm,nap* 
fcriptum  fit.  In  medio  mulierum  noli  commora-  ^ 

ri.  De  ueilimcntisenim  procedit  tinea,  8C  a mulie 
re  iniquitas  uiri.Et  alibi  dicitur.  Auertc  faciem  tu  Eccfi.». 
am  a muliere  compta,&  ne  circunfpicias  fpeciem 
alienam . Propter  fpeciem  mulieris  multi  perte- 
rut,&  ex  hoc  concupifcetia  quafi  ignis  exardefcit. 

Et  rurfum.  Cum  aliena  muliere  ne  fedeas omnino 
nec  accumbas  cum  ea  fuper  cubitum. 

SED  neqj  illorum  confuctudine utendum eft,  Detraft 
qui  malignis  fuggillationibus  lacerant  famam  ali  rcr/**0- 
orum . Antiftee  enim  fapientiae  Salomon  in  Pro-  * _ 

uerbifs  ait,Remoue  a te  os  prauum,  8C  detrahen-  Prouer.4/ 
tia  labia  fint procul  a re.  **' 

ILLI  quocp  nobis  ualde  declinandi  fune,  quo  Iracundi. 

rum  ad  iram  prodiue  ingenium,  qutqr  leuiffimis 
de  cauf/s  excandefcere  ac  ringi  folent.  Idem  quip- 
pe Salomon.Noli  inquitefTeamicushomini  iraca  p . 
do,necg  ambules  cum  uiro  furiofo,  ne  forte  difcas  noucr,t* 
lemitas  eius,&  fumas  fcandalum  animae  tu*. 

N EQ.V  E cu  fuperbis  e communicandu.Quia 
dicit.  Qui  c5municaueritfuperbo,  induet  fugbia.  Superbi 

N E Q_V  E cum  rationis  impote  ac  delyro . Ait 
enim  feriptura . Cum  ftulto  ne  multum  loquaris, Scuit*- 
& cum  infenfato  ne  abieris. 

NEQ_VE  cum  ijs  qui  femperiocis cachinnis-  * * 

que  indulgentjfcurriliofc  leuitate  iugiterdelcdan-  locoii. 
«LQuandoquidcmlcrciniasprophetaglotiatur  lercai.^ 


29«  DE  CONSOR.  HAEEN.  E VC1« 

Eccfr.i.  dfccnSjNon  fedicum  concilio  ludentium.  Et  Safctf. 

mon  ipfe  dicit.Rifum  reputaui  errorem , SC  gau? 
tbidcm«  <ji0  dixi,  quid  fruftra  deciperifl?Ee  iterum, Cor  in- 
quit Capientium  ubi  trifticia  eft,<S£cor  ftultorum 
ubi  laetitia. 

Infidelis.  A B infidelium  praeterea  confortio  nos  amoliri 
oportet, qui  adecdefiam  couerti  neglexerint,  apo- 
ftolo  dicente,  Nolite  iugum  ducere  cum  infideli- 
t.Cori.s  bus.  Quae  enim  participatio  iuftitiae  cum  in  i qu  ita 
te?auc  quae  focietasluci  ad  tenebras?  quae  conuen 
tio  Chrifti  ad  Belial?  aut  quae  pars  fideli  cum  infi- 
IVIatth  io  linquis  confenfusremplo  dei  cum  idolis?  Et  domi? 

nusineuangelio.In  uiagentiuincjt  ne  abieritis. 
Haeretici*  EADEM  quidem  ratione  neque  ijs  qui  hae? 
refi  aliqua  deprauati  funt , familiariter  utendum 
erit.  Nam  hoc  quoque  Paulus  apoftolus  admonet 
SC  hortatur  dicens.  Subtrahatis  uos  ab  omni  fra> 
*** tre  am^antc  inordinate,  8C  non  fecundum  tradi 
AdTit.  j.  tIoncm  quam  acceperunt  a nobis . Ecad_Tiru  ait. 
Haereticum  hominem  poft  unam  dC  fecudam  cor 
a.Iohan.i  reptionem  deuita.  Iohannes  quoq?  apoftolus.  Si- 
quis  uenicad  uos  inquit,  <S£hancdo<flrinam  non 
affert,nolite  recipere  ea  in  domu,nccaue  ei  dixeri 
tis,qem  dicit  illi  aue,coicat  opibus  eius  malignis. 
In  mali-  POSTREMO  ab  omnium  illorum  conuer 

tiaobfti-  fatione  fecedendum  eft,qui  uitijs  alTueti  pertinaci 
nati.  ter  obdurant,corrigique  SC  emendari  omnino  no 

lunc » Praeceptum  quippe  dominieft . Qui  neque 
Matth.it,  ecclefiam  audire  noluerit,fit tibi  ficut  cchuicus  8C‘. 
publicanus.  Et  i)  quidem  funt  qui  nihil  prae  fe, ne- 
que Chrift  ia  ni  praeter  nqfhen,  neq?  hominis  prae- 
ter figuram  gerunt.  Cum  quibus  una  accumbere. 
t.Cori.f.  Pattltf»  uctat  d i«ns,  Si  ia  qui  frater  nominatur  in 


A 


A 


r- 


liber  .nr.  s» 

ter  uos,eft  fornicator, aut  auarus,aut  idolis  ferui- 
ens, aut  maledicus,aut  cbriofus,aut  rapa  x,cii  hu- 
iufmodi  nec  cibum  fumite.De  ijs  8C  in  prouerbijs 
dicit . Ne  aemuleris  uiros  malos , nec  defideres  eiTe  „ 
cum  eis,  quia  rapinas  medicatur  mens  eorum,  6C  1 ron-|4 
fraudes  labia  eorum  loquuntur.Hi  funt  membra  Marci.»# 
illa  quae  fcandalizant,&  iccirco  abfcindj,proi]ci<$ 
jubentur,  ut  potius  fine  illis  uitam  ingrediamur 
aeternam, quam  fimul  cum  illis  mittamur  in  gelie 
nam  ignis  inextinguibilis.  Difcediteigiturano-  Esto.## 

bis  omnes  qui  operamini  iniquitatem.Modicum  r * 

fermentum  totam  maifam corrumpit.  Nihil  tam 
pernitiofum  cft,quam  focietas  hominum  perdito 
rum.His  itaqp  caute  fapienterq;  repudiatis , ad  iL 
k>s  conuerti, illis  inhaerere, ab  illorum  latere  nunqjfc 
<fi  fieri  poteft  )di fcedere  nos  decet,  quoi*  uox,  ge- 

ftus,inceffus, habitus,  norma  uirtutumeft.Cum  - 

uiro  fanefto  alftduus  efto , quencunq?  cognouer/a 
obferuatem  timorem  dei.  Quia  fcilicet  nihil  arque 
proficit  ad  bene  bcatecg  uiucndum,ut  optimi  cu» 
iufq?  accelTibus  identidem  copulari. 

De  uelhtu  cultuqj  corporis. 

Cap»  VIII. 


RE I E C T I S iam  cande reclamatistj?  ma- 
lorum hominum  confortifs,poftqj  collegio 
nos  intulimus  bono#,uti  digne  cu  illis  uer- 
fari  poffimus,  uideamus  quo  indumentorum  ge» 
nere, quali  ve  corporis  cultu  ufi  fint , ut  eodem  dC 
ipfi  utamur, neqn  cu  rubore  audiamus.  Amice  q* 
modo  huc  intrafti  no  habms  ueftem  nuptialem. 

, S E D.pfecflo  cj  fpiritalil59  ^tutii  idumetis  aiam  ’ . 

fu»  tegere  & ornare  ftudet,  no  opus  hnt  corporis 

t 


**  DE  VESTITV  CVL.  CORPO. 

indumentis  nifi  quatum  naturae  licceiTitas  requi- 
rit. Adam  8C  Eua  in  paradifo  nudi  erant.Tuncil- 
Adam.  j|g  paranda  ueftis  cura  irrepfit,  cum  propter  man 
tua*  dati  tranfgreflionem  inde  eiecfli  terram  colere>hoc 

cft  terrenis  occupare  fe  negorrjs  coeperunt.  Sed  ne 
tunc  quidem  ufcpadco  conditionis  humanae  obli- 
ti funr, ut  carnem  iam  morti  obnoxiam,luxurio-' 
r fe  ueftiendam  putarent, confucrunt  folia  ficus,  3C 
fecerunt  fibi  perizomata, tunicis  denique  pelliceit 

contenti  uixerunt.  

1 rStl**  IOHANNES  baptifta,quo  non  furrexit  ma 
baptuta.  |or  infer  natos  mulierum,  de  pilis  camelora  uefte 

contextam  dC  pelliceam  zonam, circa  lumbos  ha- 
Matth.ii.  builTe  dicit . Et  de  illo  ad  turbam  dominus:  Quid 
* cxiftis,ait,indefertumuidere,hominemmollibu9 
ueftituntfecce  qui  mollibus  ucftintur  in  domibus 
regum  funt.Afpcrauticg  ueftis  8C  cilicina  conting 
tioris  uitae  indicium  eft,  mollis  3c  delicata  lafciuio 
ris.Et  ut  habitacula  quocp  de  moribus  hominum 
nonnihil  atteftari  cognofcas,  defertum  praelatura 
eft  aulis  regum.ln  his  nanque  uoluptatis  munda- 
Annftoli  nae  mancipia  uerfari  folent,  in  illo  Chrifti  ferui. 
p * A POSTO  LIS  in  euagelio  iuflum  legimus, 
ne  foliciti  eiTent,in  perquirendis  quibusoperiren- 
tur,fed  confiderent  in  eo  qui  lilia,id  eft  momenrai 
neam  creaturam  tam  eximio  ueftit  cadore,multo 
magis  uefti turum  ipfos,quos  ad  imaginem  fuana 
rationiscapaces,  aeternae  cg  uitae  deftinatoscondi- 
Nltth.s  derit.Quaerite,inquit,  primum  regnum  dei  3C  iu- 
ftitiam  eius,  8C  haec  ogpnia  adiicientur  uobis. 

VE  R V ntame  quia  modica  quid  terrenae  op/s 
Iden.  adiumentiqj  fufficere  debet  ei, cui  multa  repofit^ 

funtin  regno  cado^ijfdcm  iuflum  cft  nc  duas  tua 


LIBER  ttt, 

ni«8  habeant, n5  ut  fimpliri  tunica  cotenei  fint,  fi 
frigoris  intemperies  no  patit,fed  ne  metu  futuroqt 
aliam  induanr,alia  referuenr.Superflui  itaqt  ami- 
cus folicitudo  rcprimir,no  necelTarij  cura. 

INCALCEATV  quocp fandaJrjs tantum 
. ufosconftat,  quae  in  Adoije  libro  alio  nomine  cali  Wnn* 
gac  appellantur.  Quod  fanc  calceamenti  genus  no 
operit  pedcm,fcd,fjcut  expofitores  dicu  nr,fufful- 
jcit . Igitur  necalceariu  falte  paulo  cupidius  nobis 
expetenda  duceremus, exemplo  oftenderunt  fatis 
elTcjfi  ea  pars  pedis  teda  fit, quae  terram  terit, nu- 
da relufta  quae  caclu  fpedar.  R ede  em  dC  religiofe 
Icedente  caelo  patere,n5  terrae  decet, deo,n5  hoib?» 

HINC  ipfi apoftolorum  principi  Petro,  nihil  p 
amplius  tegumeti  fuiiTe  creditur,  praeter  tunicam  apoft  i 
SC  pallium, nihil  aliud  calceamenti  praeter  caligas.  p 011,1 
Illud  in  Clementis  libro  relata  dicunt,hoc  in  apo- 
ftolicis  adis  legimus,  dicente  ad  eum  angelo.  Prae 
cingere,&  calcea  te  caligas  tuas.Rideant  hanc  tan  AftuS.i*, 
tam  tenuitate,  qui  ignorant  ecdefiam  ab  ipfo  fun 
datam  olim  in  paupertate  gloriantc,poftquam  cu 
mulari  diuitijscceperit,  uirtutibus  decreuifle.  Ne- 
mo diuitn  nuc  aegrotos  uerbo  fanat,  tuc  aut  femi 
nudi  potifices,  etia  mortuos  reuiuifeere  fecerat» 

BARTHOLOMAEVM  quoque apo-  Bartholo 
Holum  collobio  albo,pallioloc$  purpureo, & fan-  mars' 
dali]s  ufum  memoriae  proditum  eft,fed  hoc  mira- 
culi adijcitur,quod  quine#  dC  uiginti  annos  ucfti- 
snera  eius  nec  fordes  ullas,nec  uctuftatem  contra- 
xerint,nec  fandalia  fubtrira  fint.  Veruntame  hffc 
etiam  communis  nuditas  pifcatoribus  parem  fe- 
cerat, nifi  purpureus  color  regiae  ftirpis  infigne  fu- 
tffc  ta  fcd  hic  ideo  refer  iratus  eft,  ut  indicio  foret 

ti*> 


194  DE  VESTITV  CVL.  CORPO. 

ta  ille  reliquerit  ut  CHRISTVM  fequcretur.  ‘ 
IACOBVS  iuftus  frater  domini,  ob format 
facobus  fimilitudincm  appellatus. Et  ut  Egefippus  ait,  ab 
apoftoius  utero  matris  fuac  fanemus, no  laneum  fed  linea  ha* 
buit  amiculum:  Ad  haec  quod  ad  corporis  cultum 
pertinet,nunquamattonfuseft,  nec  oleo  undus, 
nec  balneo  ufus.  Sic  indutus, ficobfitus,  etia  apud 
Iudaeos,  in  tanta  uenerationc  fuit,  ut  foli  permif- 
fum  fit  fanda  fandorum  intrare,  6C  deo  laudis  fa 
crificium  pro  populo  offerre. 

IOHANNEM  etiam  apoftolum  fola  fyndo 
ne  amidumferofolymisaliquandoinceiTiiic,  ex 
ipoltoliu  euangci,OCOnftar,  quoniam  dum  a Judaeis  apprx 

henderetur,ea  relida  nudus  effugifTe  dicitur.Nu- 
di  ergo  nudum  G H RISTVM  fequamur,ne  ab 
aduerfarijs  comprehendamur, 

Auffuft.  AVRELIVS  Auguftinusepifcopus,uefte 
epikopus  non  magis  compta  magisue  ambitiofa,  quam  illi 
quibus  praeerat  uti  uoluit.  Si  quis  excultiorem  f i- 
bidono  offerret,  accepta  uenum  iubebat  dari,ut 
pecuniam  inde  exadam  cum  alijs  communicarer, 
quandoquidem  ueftis  ipfa  communis  elTe  n5  pof* 
fct.Ttaqt  clericis  futs  dignitate  pracftitit,  habitu  at 
que  ueftitu  par  fuit. 

Bernard»  BERNARDV^  abbatem uefte  quidem 
abbas  fatis  uili,  fed  minime  fqualeti  ufum  memoriae  pro 
ditum  eft.  Ac  etiam  dicere  folitum, tunicam  fordi 
busobfoleta  teftemdcfidiaeatc^  focordix  eile.  Et 
eius  immunditieminterdum  ad  hypocrifim  fpe- 
dare,  qua  inanis  gloria  dum  uideatur  contemni, 
i quarritur.Cu  ergo  etia  cilicio  fub  uefte  latenti  eari- 

ne attereret, ubi  id  refota  eft,  et  ipm  depofuir.Nec 
. unqpdeiude  afperius  indumenta,  q?  eseteri  fratres 


< 


liber,  irr.  2§f 

Uttc  uoluif,ne  forte  illis  proflare  fantflitate  uide- 
retur, quorum  feipfe  minimum  reputarer. 

STEPHA  NO  abbati  Grandimonrenfis  or- 
dinis  aurori,qui  in  Moreto  Aquitania  monte  u i-  abbas 
tam  folitariam  duxit, tam  8Cfi  rudis  modicusque 
amictus  fuerit, hoc  tamen  admironemauger , qrf 
fub  eodem  dc  aftiuos  calores,#  bruma  frigus  d- 
tulerit  nunquaquicqua  panni  fibiuel  addens  ucl 
demens . V tranqp  profccffo  diuerforum  temporu 
moJeftiamleuare  pollet  folertia,nifi  utranq?  tole- 
rare mallet  in  deum  charitas. 

APOLLONIVS  apud  Thebaidam  in  fini  Apolloni 
busHermopoliSjCollobioftuppeoquod  lebithen  Uscren“» 
uocabant,operiebatur,neq>  tamen  ullu  capitium 
habuit, fed  lineo  linteolo  collum  caputq?  obuoluc 
bat.Et  hoc  magis  mirandu,q>cu.XL.annosin  dc  • 
ferto  manens  peregerit, eius  tegmina  neq;  ufu  co- 
fumpta , nec£  uetuftare labefacta  ferantur,ut  in- 
de facile  apparear,quanti  apud  deo  fit  humilis  ha* 
bitus,# abfq»  ulla  fimulatione conteptus.  * 

P A VL  VS  primus  eremita,  cum  nihil  habe-  p^ju, 
rct,nifi  quod  inculta  folitudo  fuppeditare  poterar,  primus 
tunicadepalmafolijs  contexta  nuditatem  texit,  eremita» 
JEr  qua  ille  uefte  in  neceflitare  ufuseft,hanc  ipfam 
Antonius  cum  defunctum  fepelilTet,habuitin  dc 
licijs,non  nifi  feftis  folennibns  eam  indues,  quam 
ctia  djuus  Hieronymus  plurimi  facies  ,S i mihi,  in 
quir,dominus  optionem  daret,multo  magis  elige 
rem  tunicam  Pauli  cum  meritis  eius,  quam  rega 
purpuram  cum  regnis  fuis.  . . 

PALMEIS  quidem  tegminibus,  8c  illi  qua  Andre  as* 
tuor  inuaftiflfima  Aegypti  eremo  a Panucioin-  Thaddcm 
«enti,  lohannee,  Andrcas , Thaddaus , Sc  PhL  1 

~ t iiq 


t96  de  vestitv  cvl.  corpo. 

Philippus  lippus  amuSi  erant.  Hunc  tamen  tam  fylueftrem 
Eremitae,  uefticum  haud  multo  tempore  poft,  cum  uefte  im 
' mortalitatis  commutarunt.  Tanto  nunc  felicius 
caelcffci  lumine  illuftrantur , quanto  antea  perufta 
iol is  ardoribus  cute  contemptius  fqualebant. 

. SERAPIONEM  abbatem  primitus  qui- 
ibb^.  dem  fola  cunica  fimpliciqj  palliolocontentum , de 

inde  his  etiam  carere  pigras  compulit,  quippe  fe- 
ipfum  defpolians  pauperes  contexit.  Nec  erubuit 
nudus  incedere,  dum  nuditatem  miferatur  aliena, 
_ . TIMOTHEO  quoqp  in  Aegypti  folitudinc 

degenti, ea  duntaxat corporis  pars  non  fuifle  nu- 
lis  eremi.  da  per]ljb€turj  qUam  barba  comaqt  nunquam  to. 

faecontcxerant.Et  huncPanucius  inter  beftias  in 
cedentem  cum  uidiffet,fylueftre  magis  quam  hu— 
• manum  animal  ratus  expauit,mox  cum  loqucn- 
tem  attendiffet,agnouitdei  feruum,  fimulq*  didf- 
cir,fati8  indutum  effe  qui  cu  Chrifto  nudus  effer, 
ONOPHRIVS  itide  nudus  in  ulteriori  de- 
Onophrt-  ferro  ab  eodem  Panucio  repertus, uerenda  tantru 
m eremi.  modo  foli^  arborum  operuerat  .Confumpris  era 
ueftibus  quae  fecum  attulerat,  alia  deinde  qj  quae 
natura  dabat  non  quaefiuit.  Cunque  uita  functus 
cffetjfanffam  animulam  eius  uifibili  fpecie  ab  an 
gelis  in  cadum  ferri  uifam  tradunt.  Et  quifqua  no 
ftrum  paululum  ufu  detritos  ferre  dedignabitur 
pannos, cum  nudi  etiam  ab  angelis  honorentur* 
HILARIONEM  abbatem  accepimus,  ni 
Hflarion.  njhil  aliud  quo  corpus  fuu  operiret  habuiffe,prsr- 
abbas.  ter  faecum  ac  pelliceum  empediten  rufticnq*  fagu. 

Capillum  femel  in  anno  pafchsedie  totondiffe,  na 
qua  lauiffe,quod  fupcruacaneum  effe  diceret  mu- 
’ y dici  as  in  cilitio  qu«rerc  > neque  tunicam  alteram 


r^. 


I 


r 


LIBER.  III.  197 

fumpfifte,nifi  eum  prior  penitus  difdila  effer,  H/crony- 

DlVOquoqp  Hieronymo  faecea  tunica  erat.  mvabbar, 
. Hanc  Eufebius  difcipulus  eo  dcfundlo  accepit, ho. 
noricp  habuit, tadlu  cius  ualctudinarios  curans, ce 
ad  uitam  mortuos  reuocans.Cuius  quarfo  regum 
auro  gemmiscp  refulgens,aut  cocco  purpuraqj  ru 
bens  ueftimencum,tantae  uncf?  uirtutis  iuit,quan 
tae  fanfti  huius  faccusifte  cilicinus. 

N E QV  E te  pater  Francifce  hoc  loco  praeterii 
bo , cuius  tegendo  corpori  tunica  una  , 8c  ea  fanc  FrScifciu. 
cralli  admodum  fili,impolitacqj  texturae  fatis  fu- 
it,quam  pro  cingulo  praecinxerat  funis  nodo  aftri 
<5tus,ubi  committebatur  non  fibula,caput  dC  cer» 
uix  cuculla  udabantur,  pedes  prorfus  nudi  erant, 
nifi  forte  ligneis  focculis  ueluti  fandaJijs , nc  terra 
contingerent  fuffulri.  Quem  morem  nunc  a pro-  ' 
feflforibus  inftitutionis  tuae  feruari  indemus  Mul 
tis  tunc  habitus  ifte  ludibrio  erat,  nueperorbem 
celcbratur.Sed  quam  tu  fapienter  cuidam  nudita- 
tem hanc  tuam  hyemis  tempore  calumnia nti  ac 
petenti,ut  guttulam  fibi  fudoris  uenderes,cam  te 
Chrifto  non  hominibus  uendere  refpondifti.Ofe* 
lix  ille  fic  irrifae  nuditatis  fudor,quem  tu  foli  Chri 
fio  dedicans, mercatus  es  regna  caelorum. 

PAVCVLA  nunc  fcemi narum  exempla jp 
feram,  quibus  ipfa  uefiium  uilitas  pro  ornatu  fu-  Formin*. 
ic . Elifabeth Pannonum  regis  filia  Sc  Chrifti an-  Elifabeth 
cilia , quam  poteratabiedbore  amidhi  fe  udabat,  uidua» 
ScilTuras  alterius  interdum  coloris  panno  affueo, 
quo  uiliorapparerer,refarticbat.  Itaqtunadegre 
ge  mendicantium  uidebatur , contemnit#  gaude- 
bat,ut  humilitatem  conferuaret.  Maluit  ergo  fic 

pannofa  ficqp  dcfpedain  xenodochio  pauperculis 


« V 


Tora 

virgo 


19)  DE  VE5TITV  CVL.  CORPO. 

morbo  affecdis  miniftrare, qua  in  regis  patris  auJ 
la,cum  amitto  marito  ab  eo  in  Pannoniam  acccr*. 
firctur,icricis  auroque  renitere,  atque  omnibus 
uenerationi  ette.  CHRISTO  enim  placere  uo- 
lebar,  non  mundo. 

TORAM  DEO  dicatam uirginem in mo- 
naderio  Thebaidis  memorant, nuncp  noua  tuni- 
ca, aut  nouo  melote , aut  nouis  calceis  ufam  femg 
alijs  fororibus  recentia  cettitte,  &abijfdem  fibi 
fumpfilTe  uetuftiora  tritioraque,  ut  quanto  caete- 
ra6  forma  praedabat  Cerat  enim  omnium  pulcher 
rima)tanto  inconcinniore  roagisq*  inepto  habitu 
fe  deuenuftaret.Neque  enim  ignorabat,animi  n5 
corporis  decore  fponfam  Chrifti  excellere  debere, 
Ut  caelefti  thalamo  digna  fic. 

MARIA  Aegyptiaca  turpis  aliquando  uolu 
(g>  priaca  ptatis,  quaeffcui  dedita, omni  ornamentorum  gene 
re  fefe  decorabat,  nec  a pigmentis  fucoque  abdi- 
nens,ut  placeret  uiris.  At  poftqj  conucrfa  Chrido 
feruire  coepit,  tantae  illi  ueditus  ullus  curse  fuit,  uc 
eo  confumpto  quem  fecn  ad  eremum  tulerat,  nu- 
da in  folitudine  uiueret.  Et  ga  fine  te<tto  degebar, 
aedus  pluuiasqj  corpore  nulla  in  parce  uelaco  exci 
piens,nigritiem  quandam  cutis  firumcp  contraxe 
rat,fed  iam  non  paucis  miraculis  clarebat. Vide  er 
go  quantum  interfuit  inter  ornatum  illum  8C  nu 
ditatem  iftam.  Ille  impudicitiae  fomes  fuerat,  ide 
meritum  praebuit  mirandae  fantditatis. 

QV I D cd  aurem  quod  Paulus  apodolus  ad 
Timotheum  feribens  uelle  fe  dicat,  ut  mulieres 
orent  in  habitu  ornato, nunquid  in  fericis  aut  pur 
pura  eas  orare  prarcipit^minime  quidem, Quippe 
qui  habitu  idu  cotinuo  teperauit  (ubiurges,  curo 


Marii 


i.Tim.a. 


i 


liber  irr.  29f 

uerecundia  8C  fobr/eta  te  ornantes  fe,ut  fcii/cet  ue 
recundia  luxum  declinet, 66  modum  feruec  fobrL 
«eas.  Non  intortis  crinibus,  inquit,  aut  auro,  auc 
- tnargaritiSjUcl  uefte  praetiofa,fcd  quod  decet  mu- 
lieres promittentes  pietatem  per  opera  bona.Etfi 
mulier  citra  modeftiam  ornare  fe  dC  componere p 
hibetur,quaeconiugio  cxcufare  pollet  ornatum, 
ne  incomptior  difpliceat  uiro,quanto  minus  orna 
xi  debet  uirgo,quae  fefe  totam  dedicauit  folf  ilii,de 
quo  dicflum  eft.  Erit  iuftitia  cingulu  lumborum  IiaiaMi,' 
cius,&  fides  cinctorium  renum  eius.Et  in  pfalmo 
Indutus  eft  dominus  fortirudinem,&praecinxie 
fe  uirtute  .Qualia  ergo  fponfi  ornamenta, talia  fint 
8C  fponfae, iuftitia, fides, fortitudo, caeteract#  uirtu- 
tes,non  aurum,non  gemmae, non  fericum,no  pur 
pura.Nam&  Petrus  apoftolus:Sit,inquir,  non  ex  Prtri  l 
trinfecus capillatura,  aut circundatio  auri, autin-  I,rcn,«- ; 
.dumentum  ueftimetorumq»  cultus,  fed  qui  abfco 
ditus  eft  cordis  homo  in  incorruptibilitate  quieti 
SC  modefti  fpirit?  qui  eft  in  cofpecftu  dei  locuples? 

Alium  ergo  quam  fpiritalem  cultum  atej  ornatu 
quaerentibus,  quid  dominus  per  prophetam  mine 
cur operepraetium  eft audire.Dixitdominu6 deus  .... 
inquit, Pro  eo  quod  eleuatae  funt  filiae  Sion,  etam 
bulauerunt  extento  collo  dc  nutibus  occulorum 
ibant.&  plaudebant, & ambulabant,  SC  pedibus 
fuis  compofito  gradu  incedcbat,decaluabit  domi- 
nus uerriccm  filiaru  Syon,  8C  diis  crinem  earum 
nudabit. In  die  illa  auferet  dominus  ornamentum 
calceamcto%&  lunulas,et  torques,et  monilia,  6C 
armillas,et  mitras  et  difcriminalia,et  perifeelidas, 
ct  murenulas,etolfacftoriola,et  inaures  etanulos, 

« gemas  in  frete  pcdcntcsa<3C  mutatoria,#  palli- 


I*  DE  VESTITV  CVL.  CORPO. 

ola,&  lintheamina,  6C  acus, 5^  fpecula,  8C  fyndo- 
nes,  8C  uittas,  8C  theriftra,  3c  erit  pro  fuaui  odore 
> foetor,&  pro  zona  funiculus, & pro  crifpanti  cri- 

ne caluitium , 8C  pro  fafcia  pectorali  cilicium.  Per 
_ alium  quoque  prophetam  dicitur . Cum  ueftieris 

iercm.4.  coccino, cum  ornata  fueris  monili  aureo,  dC  pin 

jceris  ftibio  ocuols  tuos,  fruft  ra  componeris, con- 
1 tempferunr  te  amatores  tui,  animam  tuam  qux- 
rent.  Enjrbreuiter  difcamus  quantum  obfit  ele- 
gan»  prxt/ofumqt  ueftimentum,aut  quatum  pra> 
fit  humile & dcfpecftum.Diues  ille  qui  purpura  SC 
tttcar, i»,  fcyffo  induebatur,  fepulrus  eft  in  inferno.  Mendi- 
cus autem  Lazarus , qui  nihil  pene  quo  induere** 
tu»  habebat, ab  angelis  fublarus,  6c  in  Abrase  fi- 
tiu  collocatus.Tantacp  repente  fa<fta  eft  rerum  fta 
r 'tusque  commutatio  ut  8C  temporalibus  delicijs 
aeterna  fuccederent  fupplicia , dC  temporali  mife- 
risi;  aeterna  beatitudo. 

7 De  operibus  manu  exercendis» 

f ' Cap*  IX* 

■ / «yACTEN  VSde ueftitu , cultuc^ corpo- 
I - I ri8  noftri,  nunc  ne  idem  corpus  inertiae  fe- 
-1  Lfe  dedat,  otioq*  corrumpatur , de  exerciti- 
iseius  ac  labore  dicendum  uidetur . Sequenda  eft; 
quidem  illa  Hieronymi  fententia,  maximecj  ob- 
feruada . Fac  aliquid  operis, ut  te  femper  diabolus 
inueniat  occupatum. 

Apoftoli . NON  fuit  faris  apoftolis  ta n tum fpiritalia  cu« 
v * rare  negotia, praedicare, orare, legere,  fi  quid  fupet 

erat  temporis, manuum  labori  impendebanrXu 
Aftnfiu»  eas  cuangcliTuinA^is  apoftolo^  ccftaturfPau. 


■s 


301 

Paulus 

apoftolq/ 


i.Coii,  4. 
z.Thcfla.j 


LIBER,  nr. 

Ium  apoftolum  cum  Cor/nthf  apud  Aquilam  8c 
Prifcillam,  hofpitarctur,  (abbatis  quidem  infv^ 
nagogadifputarc  folirum, reliquis  uero  diebus  ar 
tem  fcnenofaftoriamexercuiiTe. 

IrPfSEtMET  ‘ncpiftolaad  Corinthios 
ab  Ephefo  fcnbens,ait:Laboranius  operares  ma- 
nibus  noftris.  In  epiftola  quoque  ab  Athenis  ad 
Thefialomcenfes  miffa,Non  inquieti,inquit,  fui- 
mus  int  uos,necp  gratis  panem  maducauimus  ab 
aliquo,fed  in  labore  3C  fatigatioe  nofte  8c  dic  ope 
ranres,  ne  quem  ueftrumgrauaremus,  non  quaft 
non  habuerimus  poteftatc,fcd  ut  nofmetipfos  for 
snam  daremus  uobis  ad  imitandum  no6,  Nam  c5 
eiTemus  apud  uos,hoc  denutiabamus  uobis, quo- 
niam  fi  quis  non  uult  operari, nec  ma  n ducet.  Rur 
lumc^  in  actis,ad  maiores  natu  ecclefix  quaeEphe  4ftuff.it. 
fi  erat,  loquens  ait.  Argentum  Sc  aurum,auc  ue— 
fte  nullius  concupiui,ficutjpfi  fcicis , quoniam  ad 
ea  quae  mihi opuserant,et  ijs  qui  mecum  funt  mi* 
niftrauerur  manus  iftae.Omia  oftendi  uobis  quo- 
niam fic  laborantes  oportet  fufeipere  infirmos  " ■ 7 
.ac  meminiffe  uerbi  domini  lefu,  quoniam  ipfe  di! 
xir.Beatius  eft  magis  dare  quam  accipere.  His  uer 
bis  monftrauit  etiamepifeopos  huiufmodi  labori 
uacare  quandoq*  debere,ut  habeant  unde  aliis  lar 
giatur,nedum  unde  ipfi  uiuant,Pauperculis  olim 
epifeopis  hoc  iure  praeceptum  fuifle  dicet  aliquis, 
nunc  autem  opulentis,ut  quid  necefleeftlabora- 
recAt  ijs  etiam, fed  alia  tame laborandi  caufa  erit, 

«e  fcilicct  in  multa  (ut  fit)rerum  copia  lafciuire  tit 
los,et  uoluptatibus  diffluere  otium  cogat.In  defit 
«rijsenim  eft  (ut  Salomon  aiOomnisotiofus.  i' 

AB  HA  Y MONE  quoque  Canthuaricttfi  Idem. 


Epi&opj. 


I 


1*2 


DE  OPERIBVS  MANV  EXER. 


Archidiacono  de  Paulo  traditum  eft,quod  a QaU 
licinio  ufcp  ad  horam  quintam  operi  manuum  SC 
inde  ufque  ad  horam  uefpertinam  faciendis  ad  po 
pulum  fermonibus  uacare  folitus  fir,refiduum 
uero  temporisimpertieritcibojfomno,  precatio- 
Iii.Ita  nullam  horam  illi  praeterifle  immunera, 
expertemque  laboris,  nifi  quam  edendi  dormi- 
endique  necclTitas  interpellarit . Sed  in  his  omni- 
bus ita  euro  fc  gefTifTe  credimus,  ut  mentem  nun- 
quam non  deo  intetam  habuerit.  Illudqj  quod  ali 
is  praeceperar,prior  ipfe  impleuerit.  Sine  intermif 
fione  orate.  Sic  ergo  nobis  opus  aliquod  facien- 
dum erit , ut  dum  manus  artificio  occupatur,  ani- 
mus ipfe  interim  oret,  8C  in  cacleftium  meditatio- 
' ne  iugiter  uerfetur.  ' 

t PETRVM  fiCThomamfiClacobumficro 

Apoftoli!  hannem,poft  fufeeptum  etiam  apoftolatus  officia 
Petrus,  um  pifcationc  fe  cxcrcuiffe,  quinimo  iubente  do* 
Thomas  mino  laxaiTe  rete,in  euangelio  legimus.  Quis  ta- 
lacobus.  le  opus  repraehendere  audeat, fi  dominus  iubendo 
Johannts  approbauitllam  de  cleemofynis eorum  quos  do* 
cebant,  uiuere licebat,  iam  dignus  erat  operariua 
mercede  fua,  SC  tamen  crebrius  ad  tendenda  retia 
qnam  ad  accipienda  munera  manum  porrigebat 
uc  non  auaritiae  fed  honefti  laboris  exeplo  enent, 
lucaseua  LVCAM  etiam euangeliftam arte  piefturae 
gelifta,  animum  fpiritalibusnegotijs  fatigatum  remitte- 
re confuefte  accepimus . Romae  duae  imagines  ui* 
funtur,  altera  Chrifti  in  fandlafancflorum,  altera 
beatae  Mariae  uirginis  in  ecdefia,  quae  fa  neffoe  Ma 
riae  maiorisdicitur}easabipfopicflasferunc,fimf- 
litudinem  exprmentes  eorum  quorfi  nomini  dedi 
catae  funt  f Conftantinopoli  etiam  extare  eiufdcm 


i 


LIBER*  ni.  ' 

virginis  effigiem  pictam  condat, quam  ab  eodem 
delimatam  ac  fabrefadtam  fama  celebrat.  Hoc  ex 
crcitrj  genere  fi  quis  uti  uoluerit,illud  tantummo- 
d°  pingendum  fingendum  ve  fibi  meminerit- 
quodaduirtutem  capeiTendam  prouocet  fpefta* 
tores,  non  quodjad  uiciainani  oblecflarione  pof~ 

fo  a' A~TV?r°i,ust‘Sab?U  *>illud  Chrift/ant 

ANTONI  VS  abbas  hominumadfecon.  Antonius 
fluentium  frequentia  inquietatus, relicto mona-  abbas» 
fterio  ulteriorem  eremum  perijt,  ac  nc fratres  ui* 
ctum  ipfi  deferendo  uexarentur  (tridui  enim  itine 
re  ab  eis  diftabat)  terram  colui^fementemquefe 
cit,  &olufcuIa  plantauit,  ut  etiam  ijs  quiinuifen* 
digraria  eo  accelTiffent,ad  conuefcendum  fatis 
cflet.  Si  quid infuper  ocif  fuppeteret,  fportulasde 
palmarum  folijs  texebat,  ut  fuo  potius  labore, 
quam  alieno  impendiofibi  neceiTaria  in  folitudi* 
nc  compararer» 

E O S a utem  qui  nihil  agendo  nihil  fibi  defuttr- 
rum  fperant,  prxfumptione  falli  Tohannis  abba.  Iob*nnef 
tis  moffcrabimus exempIo.Huic  in  fcythiotica ere 
1130  t5m  aSent*»incidit  in  animo,utdiuinaeco* 
temptationi  abfq*  aliqua  corporis  operatione  ci- 
bi ve  cura  iam  quafi  angelus  dei  uacaretJtamcel 
lam  deferes,  per  uafta  folitudinc  cuagariccepit,fed 
die  tandem  feptimo  fame  urgete,  cum  iam  uefper 
enet  redqc , 8C  cum  cellae  fores  oedufas  offendiilec 
corubernalem  fuum  que  ibi  reliqucrar,ut  fibi  ape 
riret  /nuocauit , fc  Iohanncm  elle  conteftans.  Ac 
<Ue,Nequaquam,inqt,nam  Iohannes  in  angelum 
mutatus  eft, nec  cibo  illi  opus  eft,neccum  homini . 
buscomorari  necelTariu.Tali  exprobatioe  taxati! 
dimifir,palTus  cum  oode  flla  fub  diuo  anianuam 


/ 


/-  ^ DE  OPERIBVS  MANV  EXER.. 

iacere,  Ma  ne  uero  conceiTo  aditu,  cum  longa  ine> 
y dia  lairumrefeciflet,fraternacharitate  monuit  de 

bere  fe  hominem  meminiiTe , materialibus  adhuc 
efcis  nutriendum , ut  fufficere  poffitadhoni  fpiri* 
tali,  proinde  laborem  monachis  comunem  ne  de- 
trectaret.Eo  enim  non  folum  corpori  oportuna  fa 
cilc  parari, fed  etiam  animum  ipfum  recreari  f ole- 
re, ut  fcmper  quafi  nouus  ad  agendas  deo  gratias, 
laudesqj  perfoluendas  redire  cum  alacritate  fefti- 
ret.Correctus  igitur  Iohinnes, diuina  deinceps  ne 
gotia  fabrilis  operis  uicilTitudinc  impenfius  eft  ex 
ecutus,<5£  quantum  fua  pracfumptione  lapfus  fue* 
tat, tantum  confilio  alieno  ufus  profecit, 
loiiannes  IOHANNES  alius  abbas , qui  in  Thebaf- 
abbv.  dis  eremo  uitam  duxit  fingulis  dominicis  d(ebus 
pane  ab  angelo  delato  fe  fuitentafle  perhibetur» 
Cateris  uero  diebus  fifccllas  texendo  ui<tum  fibl 
parauilTe.  Quod  fi  SC  alijs diebus  quemadmodum 
dominico  feriadum  efiet  ,qliotidie  angelus  cibum 
. illi  attuliflct.Quo  tempore  non  attulit,  id  minime 

otio  conterendum  effit  indicauit. 

Serapion  SERAPIONIS  abbatis  monachos  ita  itit 
meacnus.  ^cutos  fuiile  accepimus,uc  manuum  mercede  fi- 
bi  in  diem  alimenta  conquirerent.Eofdem  cum  itt 
agris  tempeftiua  meiTis  eiTer,opcram  loca  reySC  qc 
quid  ftipis  inde  exegiiTenc,  rota  indigentibus  (hig 
q?  maxime  qui  uinculis  publicis  artati  erant)  ero« 
gareatq?  diitribuereconfueuifle  .Sic  illi  ne  mini- 
mam quidem  partem  defidiac  dabant.Prxcipuecfr 
largicdo,  cum  quicquam  fibi  fupereflet,  pietatem 
excolebant, fed  nec  minus  humiiitatem,cum  ierui 
les  operas  no  dedignaret.Vnoigit  labore  trio  jfctt 
er^n^coliigcbarjfokcti^pkcat^humilitatia* 


LIBER.  .Itt  J9f 

ttANWM  etiam  labore  uidl/tafle  fertitr 
Hilarius  abbas  in monteEmilixcommoratus,at  Hijaruil 

Sue  ibidem  fuisimpenfis  ecclefiam  conftruxilTc.  abbas* 
Ium  ergo  corpus  exercendo  animx  integritatem 
conferuaric,<%  tandem cxlcftembcatitudinccon  _ 
fecutus  fit,apparet  ueriiTimum  efle  illud  in  Eccle- 
fiaftico  feriptum.  Vita  fibi  fufficientis  operari)  co 
dulcabitur,  8C  in  e*  inueniesthefaurum. 

V AN  DO  abbas  in  finibus  Galliae  monafte-  Vando, 
trj  Fontanei  lac  quod  ipfe  xdificauerat,cum  Guido  abbaj/ 
ne  nepote  deo  feruiens,  poftquam  egere  tcepiiTer, 
a Batyldx  regina  diuinitus  monita  plauftrum  ci- 
bares onuftum  accepit.  Sed  deinceps  de  operibus 
manuuui&uifuoneceiTarid  fuppeditauit.  Quod 
fi  ijs  qui  dum  penuria  prxmeretur,  dei  erga  fe  be- 
nignitatem expertus  fuerat*  manualem  laborem 
tiQri  detrcdlauit,  ne  tentare  uideretur  benefadorc 
fuum  in  eo  exigendo,  quod  ipfe  fibi  prae  fi:  a re  pof- 
fer,uis  tu  necelTitari  tux  nofuccurrere  laborando 
cum  poflis^quafi  dignus  qui  ab  angelis  no  ab  ho-  , 
tnin ibus  patearis?  A t ob  hoc  ipfum  te  indignum 
ftatuis  quod  prxfumptione  utaris,  teque  marcc- 
fcereotiofinas. 

QVOD  Q_V  I dem  cauens  Venetius  abbas* 
aiim,fOlitarius  in  Palmaria  infula,  qux  a contine  Veneriuf 
ti  Lunertfis  oppidi  odio  millia  paiTibus  abeft:  * ui-  abbas% 
tam  dure  admodn  afperecp  ageret, diu  herbis  po* 
miscp/ylueteribus  fuftentarus,tadem  ad  agri  cui 
turam  fe  accinxit,  tanto  domini  fauore,  ut  unum 
farculum  hordei($  modicum  habens,die  uno  hu- 
mum profeiderit,  femen  fparferir,  tnefTcm  fecue-  . 

fit. Quo  miraculo  8c  hominis  neceiTitati  conful- 
tfi  eftt<S C pala  fatftr,^  ift  ud  exerciti)  genus  deo  ccfi 


!•<  DE  OPEfc.  MAMV  EXERCENDI*. 

gratum.Nif/  enim  illi  perplacuiiTet,nnquaifi  cartt 
prxcoqua  fruge,  ram  repentino  prouentu  labora 
tis  curam  compenfaiTet.Hinc  illud  eft  in  Eccdefi» 
j».  aftico  d«<ftum.Non  oderis  laboriofa  opera,  8C  ru» 

* ’ fticaeionem  ab  altiiTimo  crearam. 

Srephah*  STEPHANVS  Anachorita  in  Mareotide 
folitarius  regione, fanAitate  uitx  et  miraculis  clarus, quam 
uis  hernia  morbo(quem  Graeci  Hydrocelam  ap  * 
pellant)laboraret, non  tamen  intermittebat  quin 
certa  diei  hora  de  palmarum  folrjs  funiculos  intor 
queret,  maiore  morbi!  exiftimans  otiofitarem. 

_ . . DANIELI  Aegyptio  abbati  dC  presbytero 

in  Scythiocico  monafterio  degenti,ficuti  facere  ali 
qd  operis  poft  fpirirales  labores  libuit,  ira  ea  qux 
confeccrat,ad  uicum  aliquem  deferendo  uendita* 
re  rubori  non  fuit.  Pretium  omne  pauperibus  di- 
iargiebatur,eleemofynas  de  proprqs  laborib?  im 
A pendens,  comperta  ratione,  qua  dC  minime  orio- 

fus,  SC  maxime  pius  e flet,  utq?  dignus  apparerer, ' 
cuiusexemplo  exteri  uiuerent,  miraculis  nobili» 
tatus  ctt. 

Antonb  N V N QV  A M aurem  magis  pater  uanis  co» 

abbas  girationibus  mens  noft ra,quam  cum  otio  corpus 

ipfum  indulget.Et  hoc  quidem  Antoni)  exemplo 
proba  re  poiTumus,Qui  quondam  folitudinis  cx- 
aio  aff*e<5tus,cum  dubius  animi  aeftuarcr,damare 
coepit, Saluari  cupio  domine,  dC  ecce  cogitatione» 
mex  mihi  aduerfantur.  Mox  ubi  de  cella  prodijr». 
confpexit  hotem  monachali  habitu  fuccin&unv 
nue  calathos  texente, nuc  ad  orandum  procumbi* 
, . tem.Et  durem  tacitus  mirat,  ab eodetande  audi- 
uit,Sic  8C  tu  age  Antoni,ficenim  agendo  faluabe 
ris.Cumcp  id  loqucnccmftacim  nocemparautifo 


LIBER  .IU. 

amaduerteret, angelum  dei  fuifle  intellexit.  Ac  de 
Inde  operum  orationumq?  uices  monitu  eius  dili- 
genter feruans,ad  tantam  perfectionem  confcen- 
dic, ut  nemo  illistcmporib9,uel  abbatn  uel  mona 
chorrr  anachoritaraqi  maiori  admiratidi  fuerit. 

ARSENJVM  abbatem,  dum  opus  faceret, 
lachrymas  effundere  folitum  fcr/ptores  tradunt. 
Quaeres  indiciocft,longe  aliud  illum  animo  agi- 
talle,  quam  quod  manibus  fabricaret,  ma  — 
nus  quidem  labori  intentae  erant,  fed  mens  diur- 
nis meditationibus  afluet»,  ad  deum  tollebatur, 
SC  eiusdefiderio  accenfa  fletu  temperare  noti  po- 
terat.Ocxleftem  uirum,qui  etiam  inter  labora- 
dum  futurae  beatitudinis dulcedine  deguftabar. 

PHYLORONIVS  presbyter, du  in  quo- 
dam Galiciac  mote  multa  feabfhnetia  fatigaret, 
non  minus  manuum  operatione  exercebatur.In- 
dcilli  fuppetere  potuerunt  longinquae  per/grina- 
cionis  impenfac,  Roma  Ierofolymamq;  ititant/. 
Et  quoniam  nuquam  neq?  iciunij  anguftrjs,  neqi 
manuum, neque  pedum  inquietudine  defatiga  tus 
eftjfempitcmae  quietfs  indicibili  bono  perfrui  me 
ruit,martyrum coronam  adeptus, non  quod  mar 
tyrium  paflus  elTet,  fed  quod  pares  martyrio  pro 
Chrifto  fufceperir  labores. 

DE  ArchebioCaflianus  refert,quod  dum  ad 
huc  in  coenobio  cum  fratribus  uerfaretur,  labore 
quo  ibi  omnes  fuis  horis  exercebantur,fibi  dupli 
cando  pro  matre  creditori  fatisfccerir,cu  ipa  ob  in 
opiam  foluedo  noeflet.  At  neq?  patre  neq?  matre 
agnouerat,  da  religione  .pfiterer,  circ  yo  matrem 
fe  habere  intellexit,  cum  illa  egeftate  litcqt  coar- 
tari uidir,utcifcilicctqiii  parctes  honorare  iuflie 


Arfenim; 


pyloro; 
mus  prcf 
byter. 


Archebi* 

monaeb* 


; 


te  DE  OPERIBVS  MANV  EXER. 

obediret,  cuius  amore  & ipfam  reliquerat  8C  p ai 
treni.  Archebius  igitur  praeceptum  domini  ferust 
uir>matri  opprefTx  fiibueniendo,  otio  locum  noti 
• dedit, laborem  fuper  laborem  cumulando,rel'gi- 

onis  cultu  no  intermifit  in  monafterio  permanedd 
ttcharitatisop  7 auxit  miferedo  calamitati  alienat 
DEINDE  folirariorum  inftitutum  fecutus* 
tmn  in  infula  Nili  uitam  duceret,CafTiano  eo  ad- 
uenienti,  atc£  ibidem  iriter  Anachoritas  re  fide  re 
Cupienti*  cellam  cum  fupellecftili  dono  obtulit,  fe 
inde  tranfmigrare  uelle  dices.  Poli  paiicos  autem 
dies  reuerfus,  alteram  mulco  labore  fibi  conftru- 
xit.Sed  mox  8C  illam  fimul  cum  inftrumento  pa- 
ti fimulatione  alrjs  eo  appulfis  cocel!it,&  iam  ter- 
tiam (ut  ipfe  CaiTianus  tradit)  fibi  ponere  molie- 
batur, hanc  etiam  daturus  fi  habitatdreih  inuenif 
fet.  Tali  icaqj  liberalitate  ad  feruitium  dei  adue- 
iias irtuicabat,tali commento  ne  reCufarentcircu- 
iieniebatjtali  deniq*  labore  perniciofam  otij  molli 
tiem  excutere  atqt  abigere  laetus  alacerq*  folebar. 
No  fenfit  laboris  taedin  du opus  exercet  pietatis. 
CVM  Pacomio  abbate  in  quodam  Thebaidia 
PacomH  monafterio  mille  quingenti  monachi  erant,  ornea 
abbans  manibus  fibi  uiAum  comparantes, ita  utetiaex- 

monadu.  tra  monafterium  pauperibus  alimoniae  fubfidfi4 
mitterent.  Plurima  inter  eos  artificum  opera,  8C 
praecipue  quidem  exercendi  corporis  gratia  cude-* 
banf,ut  edomita  affiduis  fatigatioibus  caro  difee 
tet  feruire  fpiritui.Manus  em  fortiu  (ut  Salomdrt 
Prouer.n  inqr)dnabitur,cjaut  remifta eft  tributis  feruiet* 
SI  Qy  I DEM  8C  Paulus  abbas,  in  Aegypti 
Paulus  eremo  (cui  Porphyrio  nomen  eft)  confidens,  cum 
abbas»  fibi  ad  uuftum  hortulus  quem  ipfe  fecerat  pal# 


liber  irr.  ,0f 

piarum  ferax  regio  fat/s  e ilent, quotidie  ramea  ali 
quot  horis  palmae  texturae  operam  impendebar* 
fca  uero  quae  texuerat  anis  lingulis  concremabat, 
peptima  enim  6C  eo  amplius  manfione  ab  hornis 
fium  habitaculis  remoto,  nccj  dare  illa  cuiquam, 
uendere  promptum  erat.Quotidianus  igitur 
labor  no  nifi  fugiendioti]  caufa  infumebar.Quod 
fi  defidiac  torporiqp  fe  dedidiiTer,nec  i deferto  folus 
J5manere,nec  ad  perfedlione  fandlitudinis  gueni- 
fe  potuiilet.  Multa  em  malitia  docuit  otiof  itas.  Eccfi.jj, 

D I V V S Hieronymus  ad  uirgines  feribens.  . 

Hoc  unum,inquir, apud  omnes  obferuatiois  prae-  H,/Iony' 
cipuueft,  celebre  per  Aegyptum,  ut  neminem  “ ' 

rnfi  obedientem  dC  humilem  ad  omnes  labores  p,  AC 

ficiendps,&  opera  fufcipiat.Quatenus  domita  ca- 
ro  ex  graucdine,  cogitationibus  uanis  Sc  uolupta 
tibu8  no  uacet  ex  otio.Teneatis  firmiiTime,  quod 
pmnis  concupifcentiae&immunditiac  atque  pec- 
cati ma  ter  eft  otiofitas. 


ICCIRCO  Symeoni  monacho  ex  Italiae  par  e.,*-.-- 
tibus  in  illam  Nili  infulam(cuius paulo  antemen  monach» 
tionem  fecimus)  fefe conferenti,  cum  nullam  ar- 
tem calleret,  praeter  Jatinae  literae  (cuius  illic  ufu* 
nullus  erat)fcriptionem,a  quodam  Teniorum  pro* 
tnTum  eft  ne  otiofus  eflec.Finxit  enim  pijiTimus  fi 
mulator  habere  fc  fratrem  in  Italica  cohorte  mi- 
Iitantem,Iatinis  literis  inftruc3um,&  Symeonem 
periit, uti  Tibi  apoftolicum  Papii  codicem  latine  co 
feriberer,  fratri  mittendum,  quo  ille  legendo  ani- 
mi uirrutibus  proficere  polTer.  Sub  tali  praetextu 
ctipfum  ad  feribendi  exercitium  excitauir,et  qua 
fi  mercedis  loco  c.untfa  eius  uidlui  necefiaria  obtu 
fit  i ueritus  nc  uel  propter  rei  inopiam,  ucl  otij  co* 

«I  «i 


f 


Syluan? 

abbas. 


Eucar.io 


Ddrothe* 

abbas. 


pcrminx. 
Maria  ma 
ter  domi, 
ni. 


«10  DE  OPE.  MANV  EXERCE  N. 

piam,nouus  h5  illis  in  locis  diutius  pdurare  lit^ 
ret.Quantae  ergo  utilitatis  eft,poft  fpiritalcs  adii— 
ones  aliqua  manuum  operatio,  fi  per  eam  in  pro- 
pofito  bene  beateque  uiuendi  perfeuereturf  qua- 
tx  neceiTitatis,  fi  line  illa  coli  habitari#  folitudo 
nopollir. 

A P V D Syluanum  abbate  in  Scythiotico  coe- 
nobio quidam  hofpitatus,cum  fratres  eius  multn 
manibuslaborantesi  uidiltet,eamfolidtudine  qua 
fi  rem  fuperfluam  cauillatus:  Maria,inquit,  opti^ 
xnam  partem  elegit  ,fedens  fecus  pedes  domini,oC 
audiens  ^bum  illius.  Poft  hxccum  hora  coenae  ex 
induftria  ipfum  non  uocafTenr,  ubi  coenatum  eft 
miranti  ac  quxreti  cur  ita  fe  prxtermifiiTcntfAb- 
bas  refpondir, ratos  fuifle  ipfi  qui  fe  totum  fpirita 
lem  profiteretur  cibo  potuque  minime  opus  eiTe. 
Tum  demum  illo  errorem  confitcnte,fubiunxit. 
Sci  a 9 igitur  Mariam  etiam  Marthx  minifterioin 
digere,auxilioq?  iuuari. 

OB  HOC. quidem SC  Dorotheusin  defertis 

Aegypti  abbas,minimo  fomno  indulgens, nodlis 
quo#  partem  operi  manuum  dabat.Tunc  nem- 
pe fporculas  contexere  folitus,interdiu  aut  lapides 
conuehere  8 'C  cellas  xdificare,quas  ibi  habitare  uo 
lentibus  (ut  modo  de  Archebio  diximus)ultroof 
ferebat.  Sportulis  autem  diueditis  pretium  ome 
indigetibus  donabat.Ttaq?  femper  laborado,fem- 
perque  laborata  alijs  largiendo, & otium  declina- 
uir,  8C  pietatem  coluit. 

A LTERI VS  nunc fexus in hocexercitatio 
nis  genere  follertiam  cxpediamus.Ferut  ipfam  be 

acam  uirginem  (qua  uirgincscaft  ma« 


V 


LIBER 


III. 


iit 


tfes  partu  fuperauit)  dum  adhuc  In  templo  ferula 
rer,  a fummo  mane  ufq?  ad  horam  tertiam  preca„ 
rioncsextendifTcja  tertia  ad  nonam  lanificio  fefe 
occupafle.Inde  demum  fumpto  modice  cibo,  ufcji 
ad  occubitum  foiis  leditaiTe  fcripturas,  6c  in  earu 
meditationeperno<ffafle,Hacitaqt  u itari  nftitutio 
ne  ad  tantam  mori?  fandfrtudincm  deucnit,u  t fd- 
]a  prae  omnibus  eligi  mcruerit,qu3c&fa]uatorcm 
mundi  pareret, dC  poft  partum  uirgo  permanerer. 

Quod  fi  haec  quae  fine  peccato  cocepta,omis  pror- 
fus  peccati  femper  expers  fuerit,  id  temporis  quod 
orationi  Iedfioniq*  fupererat, manuum  labore  fibf 
tranfigendu  duxit,quomodo  teinignauaotrjmol 
litudine  quandocp  defidentem  fecuram  arbitraris 
o uirgo,qua  in  peccatisgenuitmater,quam  quo-  , 

tidie  interius  cogitationes,exterius  proni  ad  uitia 
fenfus  impugna  nrtCrede  mihi  non  effugit  decipu  ,« 

las  diaboli,quifquis  laborem  fugit. 

HVIVSCE  quidem  fententiae  no  ignara  illa 
monafterijThcbaidis  Antiftita , quae  Euphraxiae  Eupfcra- 
deo  fa  erat  ac  uirgini  8C  adhuc  puellae, praeter  dome  xia^go, 
(ficos  id  eft  communes  cum  alijs  labores  hoc  iniu- 
xit,utquotidie  magnum  lapidum  accruum  de  lo- 
co ad  locum  transferret,#  tranllatos  rurfum  refli 
tueret.  Quamuis  enim  ieiunqs  uigilrjsc#  haud  pa- 
rum illam  fatigari  ccrnerer,timebat  tame  ne  fi  gc$ 
quam  paulo  remiffius  egiffer,aliqua  te  fidens  iuuc 
nili  in  corpore  turpis  cogitatiois  fcintillula  incendi 
tim  excitarer  peccati,  eam  autem  fopiriuel  etiam 
extingui  poffe  hoc  exercitationis  additamento  fpe 
rabar.  Neque ipfam  fpes fefellit, quandoquidem 
fatis  confiat  Euphraxiam  uirginemintcrfororcf 
w/rtute  atque  integritate  prseftiuiTc,  * , 

U iiij 


,11  de  operibVs  manv  exer. 

Elifabeth  H AEC  fanc  exercendi  corporis  cura  etiam  Cbq 
fregj  filia»  fugatas  honeftauit.Lantgraui]  Turingiae  princi- 
pisuxor  Elifabeth  8C eadem  Pannonum  regis  fi- 
lia(cuius  non  fcmel  fecimus  metjonem)cum  mul- 
tis ante  uiduicatem  opibus  pollcret,nequando  peif 
otium  luxu  difflueret,  ancillarum  officia  ufurpa— 
bat,lanam  linumc#  carpendo,nendo,texendo,fit* 
en  do, carcera  q?  id  genus  opera  conficiendo,  fe  plu- 
rimum fatigabat . Sic  pudicitiam  conferuauir,fi<; 
humilitatem  cuftodiuit,fic  ipfa  euangelicae  perfe- 
i tffionis  infignia,quibus  poft  obitum  mariti  abut) 

deeluxit,comparauit,Etenim  ad  illam  uera  bea- 
titatis quietem  perucnirt  non  poteft,  nifi  per  uit$ 
prsefentis  frequentes  affiduosq?  labores, 

Hierony-  A C ne  plura  huiufcemodiexempla  enarranda 
ad  De- modum  excedat  oratio,  libet  in  fine  capitis  huius 
pietriadc  apponere  uerba  diui  Hieronymiad  Demetriade 
Uirginem  accurate  admodum  elega nterq?  feribet* 
tis:Statue,inquit,  quot  horis  fantffam  fcripturan\ 
edifeere  dcbeas,quanto  tempore  legere,non  ad  la- 
borem,fed  ad  dflecffationem  3C  inftrucffionem  an( 
mx . Cunque  hac  finieris  fpacia,  6C  frequentem 
te  ad  figenda  genua  folicitudo  anima  fufcitauerir, 
habeto  lana  femper  in  manibus,  uel  ftaminis  pol 
lice  fila  deducito,  uel  ad  torque  ndafubtegmina  it* 
alueolis  fufi  uertantur,aliarumq*  neta  aut  in  glo- 
bum colligeiaut  te«da  compone^  qu*  texta  fune 
refpice,qua  errata  reprxhende,  qua  facienda  cOn 
fti  t ue.  Si  tantis  operum  uarietatibus  fueris  occu- 
pata,nunquam  dies  tibi  longi  erunt,fed  quamuia 
acftiuis  tendantur  folibus,  breues  uidebuncur , in 
quibus  aliquid  operis  prxtermiffum  noefl:  * Haq 
obferuans  3C  tcipfam  faluabis  6C  alias, eris^  nv 


r 


LIBER.  III.  3H 

giftra  fancflx  conuerfationis,muJtarum<$  eaftita.. 
rem  lucrum tuumfacies/criptura dicente.In defi- 
derijs  eft  anima  ornis  otiofi.Nec  iccirco  ribi  ab  ope 
re  cefTandum  eft,  quia  deo  propirio  nulla  re  lndi- 
ges,fed  ideo  cum  omnibus  laborandum  eft,ut  per 
occafionem  operis  nihil  aliud  cogites  nifiquoda<J 
domini  perrinetferuitutem. 

Pe  corporis  caftigatfone  per  flagella* 

Cap.  Xt 

AT  QV O N I A M contra Iafciuientis cat 
ni8  petulatiam , nec  ipfa  interdum  operum 
occupatio  fatis  fufficit,  alijs  infuper  caftiga 
fionibus  eam  coercendam  efle,fan<Ttprum  exenv 
pia  qux  modo  proponemus,doccnr» 

• PAVLVS  apoftolus  caftigatcorpus  fuum,  Paulus 
Sc  in  reruiturem  redigit , ne  forte  cum  alijs  praedi-  apoftolus 
cauerit,  ipfe  reprobus  inueniatur , Ad  hxcange-  ?.Cori.w* 
lus  fatanaccolophizat  eum, ne  reuelationum  ma- 
gnitudine extollatur.  Et  fi  illi  q uas  elecftiois  erar, 
in  quo  fpirituflandhis  habitabat,  no  fuit  fatis  per 
egrinando  prxdicandocg  fat/gari,<&  ubicp  faruien 
tibus  perfecutionis  procellis  iatftari  atq*  concut/, 
fed  ad  domandos  cprporis  fenfus , aculeosq»  cupi- 
dinum retudendos,  uerberum  quocp  icftibus  qua 
ti,affligiep  oportuit,quis  tutum  fe  putabit, non 
proprrj  corporis  imperiofe  fu bditum  iri  timebit, 
fi  in  eo  caftigando  non  xqux  folicitus  fuerit^ 

THOM  ASCantuarienfis  archiepifcopustu  Thomaj 
ricam  8C  femoralia  poplitfi  tenus  cilicina  fub  ue-  archiep*  • 
ftimentis  geftitauit . Quippe  indigpum  fe  qui  ec- 
$lcfi*  prxeffet  arbitratus  cft,nifi  Sc  membris  fuia^ 

U V - 


, m DE  CORPO.  GASTI.  PER  FLA. 

praeeffe  poflet.  Membra  igitur  tegminis  afpcrita 
re  contrita  fibi  fubrjccre  (luduir,nequando  ipfcite 
iis  fubiecflus  appetitum  illorum  fequi  cogeretur, 

. nonfuum. 

roiftopuj  * M AIOR  VS  quocj?  in  infula  Britannis  Sarte 
9 * naepifcopus,  qui  epifcopali  dignitati  folitudinis 

prsepofuit  humilitatem,  fpretis  honoribus  erema 
penetrans, praeter  incredibilem  cibi  potusq*  abfti- 
xicntiam,fempcr  cilicio  eft  ufus.Et  quia  uirgo  fuc 
rar,uirginitati  inimicamindumentorum  molliti-. 

, em  dedinauit  Qui  enim  mollibus  ueftiutur,in  do 
«Jl*  regum  funr. 

u-chie&s  EADEM  cilicij  gedatio,  Eadmuudum  Can- 
“ tuarienfem  archiepifcopum  commendat,  Sc  hoc 
plus  adijcitur,quod  quadragefimae  diebus  pro  cili 
cio  loricam  plumbo  contextam  induere  folitus  fit* 
Itaqj  non  duritia  folum  cilicini  tegminis , uerum- 
etia  plumbei  grauitate  carnis  concupifcentiafre- 
nas.eripe  Virginitate  pperuo  incorrupta  fer uauir, 
Mcderic»  MEDERICI  uero Eduenfis abbatis cilici- 
abbas.  um,aliis  etiam  aduerfus  immundas  tetationes  re- 
medio fuit.Monachus  quidam  libidinofac  cogitas 
tionis  iam  (limulos  ferre  non  ualens, cum  illud  in- 
duiiTet, nequam  fpiritu  confcdim  recedente, in  ca- 
(liratis  puritate  perfeucraiiit. 

_ . . QV  I N T O Lodouico  Galliarum  regi,  multo 
Lodouic  piugcontuijfintgrjuscjiifiumquaujpuypura  cx* 
terior.Hacc  terreni  regni  tnfigne  erar, illud  caeledis 
aditu  praebuit.  Ad  cilicii  quippe  fqualorc  refpicics 
deus, no  ad  purpurae  luxuria  Chridianiilimo  regi 
Machari»  SC  tcporale  regnu  tutatus  ed,<5<:  aeternu  indulfit. 
abbas  MACHARIVS  Alexandrinus  abbas,cum 
Corporis  affcftibuspaulo  improbius  urgeri  te  uif 


♦ LIBER  III.  " w 

defet,  factum  Fabulo  repletum  uix  homini  porta- 
bile onus , per  eremum  incedens  humeris  baiula- 
uir.Thcofebio  forte  obuiam  fadus , 6C  quid  agc- 
* xet  interrogatus, quod  uexatorem  fuumucxarce 
refpondic.Nifi  ergo  corpus  noftrum  fatigatioe  ali 
qua  agieauerimus , periclitabitur  a nimse fortitu- 
do. Quandoquidem  naturali  quodam  inftin&u 
duo  illa  fibiinuicem  aduerfantur,  8C  alterius  uis 
alterius  debilitate  condet. 

D I V V S Hieronymus  in  eo  libello  quem  ad  Hier Oft  y 
tiirgines  deo  facratas  c5fcripfit,uidifle  fe  in  cremo  mus  de  4- 
affirmat  unum  ex  monachis,  qui  a leniore  iuJTus  dai"  mo- 
praegrandem  lapidem  iam  odo  annos  bis  in  die  nacho* 
per  tria  fere  miliaria  gellauerat  in  fcapulis,ita  ala 
cri  animo, ut  intermedio  tempore  femper  noua  fi- 
bi  iniungi  opera  ultro  patre  rogaret.  Haud  irritus 
bic  uidebitur  labor,  fi  c5fiderabimus  qjti  frudua 
fitjcnobedire  patribus,tumotiofitatem  fugere. 

S I QV I S autem  ipfius  Hieronymi  in  legen^ 
do  fcribendoq?  laborem  confideret,dicet,quomo-  . 
do  fic  occupato  animo  ulla  turpis  cogitatio  potu-  H,fronV* 
it  irreperet  Tum  fi  ad  EuPtochium  uirginem  feri  m“5* 
benti  atque  confitenti  crediderit.  Memini  me  cla- 
mantem diem  crebro  iunxilfe  cum  node, nec  pri- 
us a pedoris  ceflafle  uerber  ibus,  quam  rediret  do 
mino  increpante  tranquillitas,plane  intelliget  et- 
iam inter  labores  cogitationum  tcntationieiTelo- 
cum , easque  cum  labor  nequit  repellere,  flagellis 
ac  tierberibuscxcutiendas,<&  femper  auxilium  dl 
uinae  miferationis  implorandum. Neque  enim  ex 
nobis  fufFicimus  (ut  a poftolus  inquit ) fed  omnis 
fufFicientia  noftra  ex  deo  eft.  r.Gorifi 

I LL V Dquo<$»  mawradi  corporis  g«nusa<Jd  a 


r 


,1fi  DE  CORPO.  CASTI.  PER  TLJL, 

Bonifacio  Myfiac  Inferioris  archiepifcopo  feruatlf 
Bonifeci9  Jegimus,noneftfilcntiopraECermittcndum.  Fcrcie 
archiepj,  ^nim  cum  ad  illas  gentes  Chriftum  cuangelizatu 
rus  proficifcerctur,  equitatibus  rjs  qui  cu  illo  erar, 
jpfum  medio  brumae  tempore  fine  equo  nudis  pe 
dibus  inceffiiTe.  Et  cum  ad  montium  afperiora  ici 
«era  pcrueniiTentjequum  quidem  cofccndiflc,fed 
tamen  calceamenta  minimeinduifie,  ita  ut  faeui- 
tnte  hyeme,&:  niue  quae  pedibus  inciderat  geiafce 
te,  plantas  de  ftapedeamouerenequiuerit, donet; 
aqua  feruente  fuper  infufa  glacies  iolueretur.Hac 
in  illo  algoris  patientiam  imitentur,  qui  bulliente 
in  medullis  libidinis  aeftum  cupiunt  extinguere» 
Frigefcentc  enim  corpore , facile  dC  ipfa  frigebit 
Venus. 

Hofpitius  ICCI  RCO  fortafle  8C  Hofpitius  apud  Nuce 
mpaebus  riam  folitarius(  ut  Paulus  qui  j-angobardorunj 
hiftoriam  fcripfir,refert)  ferro  folido  lumbos  nu^ 
dos  praecinxerat , ut  fcilicet  eam  corporis  partem 
magis  attereret, unde  magis  uoluptatis  motum  ex 
lob  ±a  ur2crc  folere  fciret.Virtus  enim  eius  in  1 libis  eius, 

* **  * SC  fortitudp  illius  in  umbilico  uentris  eius» 

PHYLORONJVS  item  presbyter  intra 
Phy  loro-  taxeam  fpelucam  indufus,  dC  ferreis  nexibus  maj 
Hi?  £>sb,  pus  pcdesrp  reuintf us  uixiiTe  perhibetur,  ut  carce 
remfimulufnculaqj  perferret.  Hic  extremo  uitae 
die  confeilus  efi>  nullum  a fe  temporis  momentif, 
quo  non  de  deo  aliquid  cogitaret , praetermiflum. 
Dum  igitur  corpus  uoluntaria  caligatione  praei 
meretur,fpiritus  ipfe  terrenis  affedibusliber,fcin 
per  caeJeftia  meditabatur. 

Wartinu s ‘ M A R TJ  N V S in  MafTico  Campaniae  mon- 
moachus , te  folitarius  manens,  ur  euagandi  facultatem  fibi 


tiBfcit.  ttt.  Itf 

turriperct, catena  fexo  affixa  pedem  u/nxerat. 
Eccumdiuanguftiam  hanc  libenter  pertuliffer 
Benedicto  abbate  id  demum  refc/erite , iuben tern 
tie  committeret  > ut  Catena  Ferrea  potius  quam  ca 
tena  Chnfti  ibi  illum  fixum  teneret,  ffarim  qui- 
dem  nodos  diflbluic  jed  nurtquam  inde  longius 

f*c«te<*us  poterat.  Durum 
fc>roieJlo  3C  difficile  fuic  hominem  ueluti  rabidum 
tanemferreisuincuJis  conftri&um  permanere.fed 
jmulco  difficilius  compede  foluto  longius  abeundi 
Uoluntatem  femper  ligatam  tendre,u  trama  autc 

difficultatem  fuperauie  amor  Chrifti. 

monachum  fubcaua morte  tnoachui 
cis  rupe  annos  treis  reClum  perilitille  tradunr.taa 
licp  corporis geftu,5^ cibum  Sc  fomnum  ccepiiTc. 

Ex  diutina  tandeimmobiliq?  (latione  tibias  imas 
fiKumuiiie,uIceraip  feciiTe.Quid  hac  patientiam 
WIerabilius,fi  quicquam  intolerabile  cft  quo  be- 
atitudinis  aeternae  praemia  compcnfantur , Ac  ne 
dubites  lohannem  nuncincaeleft/ gloria  effecum 
hngel is.  Angeli  minifterio  pedum  eius  languor  in 
kerra  curatus  eft. 

^PACOMIVS  abbas  per  «w, 

ka ocobducta ‘entibus loca  nudis  ucftigrjs deam- 
bulabat ^ ut  uoluptatis  aculeos  fpinarum  acu- 
leis  quafi  dauumdaUo  expungeret . Cruentatis 
quidem  pedibus  adcellam  fuam  redibar/ed  fupe- 
kata  tentatione  magis  de  uirtor/a  laetus*  quam  de  Pfilm.  a 
Vulneribus  dolens.  De  talibus  propheta  Dauidce 
einit  dicens.  Euntes  iba nt  Sc  flebant  mittentes  fe- 
jniha  fua.Venientes  autem  uenient  cum  exultatl 

6 S%PM c nMT?ipulos fUu*-  . • «■»»" 

- EM  monachum  acceplmutjdum  moadun 


Pacomiui 

abbas. 


tifcfcR,  rit.  ' |f# 

fcxuslaude  fua  non  eft  fraudandus.EIifabeth  Tu  Elifabeth 
f ingise ducis coniunx regia  progenies,cum  incolu  vidua, 
tni  fofpitecp  adhuc  marito CHRJSTVM  indu- 
ilTet,in  fecretiori  cubiculo  cum  ancili  is  Condufa, 
uti  fe flagellorum  idibus  onerarent  iubebat.  Ita 
fubmicti  kkySc  humilitate  deifcididicit,experien 
do  an  patierer  ferret  uerbcra  ancillarum  fuarum 
tam  clari  generis  foemina*  Elifabeth 

ILLA  QV  OQVE  Elifabeth  deo  dicata  virgo, 
,uirgo,  quam  inComagienfi  latccem  monafterio, 
famauirtutum  mundo  prodidir,<5fcipfaftatutia 
horis  quotidie  flagello  fe  caedebar, ut  carne  morti- 
ficata  CHRISTO  uiueret,  non  immemor  quod 
ipfe  etiam  pro  nobis  perpeti  flagella  uoluir,  flagel 
liscp  atrociora. 

MARIA  Decegnies  uirgo,  inuita  a parenti-  Maria  de- 
bus  uiromdita,cu  praeter  quotidiana  ieiunia  crt  «gnits* 
brasq*  precationes  etiam  flagris  acriter  fe  diftrin* 
geret, mouit  maritum,  ut  communi  utriufq?  uo- 
tocaftitatcm  feruarent.Naufragium  fecerat  uirgi 
«litas  matrimonij  commilTa  fluxibus,  fed  dum  t£ 
bulae  innititieiunrj,  orationis,caftigationis,  illae* 
fa  f nta&acp  ad  portu  enatauit  falutis.  Radegun 

RADEGVNDIS Clotharij Gallorum  re-  da rtgu. 
gis  uxor,fub  pretiofis  5C  delicatis  ueftibus  uile  SC 
afperum  cilicium  tulit . Sicq?  omnem  penitus  ue« 
nereae  uoluptatis  motum  de  fuo  excuffit  corpore» 
ut  tamdiu  a uiro  precibus  contenderit, donec  im» 
petrarit  uinculi  coniugalis  diflblurionem  caftita-  - 
tis  obligatione, quod  fortaiTe  non  periflet,  nifi  prt 
tis  carnem  cilicio  domuiilet.Carne  igitur  fpiritul 
fubiedfct, praeponere  coepit  Chrift  um  marito4mo* 
nafterium  regno,  1 


v 


. tot  CORPO.  CASTt  PfcR  FLA. 

QV I D D E Coee  ilia  uirgine  dicam?  quae  Vali 
. Caecilii  riano  defponfaca , ne  ipfo  quidem  nuptiarum  die 
virgo».,  ciliciolum  fuu  dimific . Exterius  noua  nupta  au- 
ro textis  fulgebat  Ueftibus,  interius  Chr i fti  ancil- 
la cilicio  fqualebat . Cumc£  fefccnidiconcinerett- 
tur,  8C  mufici  generis  perftrepcrent  inftrumehtai 
illa  tacita  uirginitatem  ipfi  cui  fe  prius  defponde- 
rat,dco  commendabar.  Deus  igitur  per  angelum 
fuum  earti  ita  tutatus  eft,ut  integram  inuiolatam 
qj  feruarit,martyrio  coronarit , 8C  pro  cilicio  luce# 
indueret  immortalitatis. 

« hhi  S A R A in  Scythi  uirginum  praepofita,cum  ad 
* fluminis  ripam  pofito  monafterio  annos  . LX, 
.**'  habitaffet,naud  fuftinuit  ut  aliquando  afpicereg 

feneftramuellet  leniter  praeterlabentesaquasjpra 
tive  adiacentisamenitatem,nc  ex  eo  afpecftu  ali- 
quid caperet  uoluptatis.Nefcio  Sin  cilicio  ufa  fit  ux 
flagellis , fed  affirmare  aufim  tantam  hanc  oculo- 
rum continentiam  difficilius  obfetuari  poifc,qua 
cilicium  flagellat^  tolerari.Huiusexemplo  confla 
fer  depugnandum  eft  cum  fenfuum  noftrorum 
affe<flibus,q  ab  illicitis  nedum  a uanis  auerti  nul- 
lo modo  poliunt,  nififubdaturSC  laboribus  cor#* 
«ii4-  pus,<S£  animus  deo. 

M dur f ^ AE  TERVM  corpus  ipfuiii  ita  affligendo 
UanduS'  moderari  debemus,ut  rationi  pareat,  non  utocci 
' dat.  Sicut  8C  paulo  durior  feruus  non  ut  difpereac 

puniri  debet, fed  utmitior  fubmifliorqi  fiat, 3c  do 
mini  fui  imperium  magis  prompto  exequijnatu 
ret  famulatu.Certe  nauis  ipfa  fi  fupra  modu  one« 
fetur,fubfidet,  & fundum  maris  citius  contingef 
quam  littus.Et  fi  infra  modum  ad  omnem  flatum 
inflabili  aluoalcwnaq*  lacerum  ia&acionc  dum 


\ 


UBER.  Jlrf.  . iif 


iiacillaf,  picl/tabitur.  Ec  fi  Iafci  uienti  /umeto  plu»  • 
oneris  quam  ferre  prxualet  imponatur,  in  itinere 
corriict,fi  minus,contra  ftimulum  calcirrabit.Tc 
tandx  furit  igitur  examinadaeqs  uires,  dc  aequa n- 
dum  cum  uiribus  pondus , quod  ferentem  neque 
grauitate  opprimat, neque  leuitare  licentius  info- 
lefcerefinat» 


illam  quae  iciunrjs  confta  t,explicare  aggrediemus 
Vtqui  uolentjhacquoqjin  parte  fandorum  uL 
tam  fpeculari,cibi  potufep  abftinetia  rite  feruata, 
ad  illud  tandem  fpiritale  a deo  ele<3um  ieiunium, 
quod  eft  uitiorum  derelictio,  afiumptioq?  uirtutu 
facilius  peruenire  pofTint.Vt  fcilicet  e furientes  8C 
fidentes  iuftitiam,cum  his  ipfis  quos  fibi  propofti  Moyfet,] 
erint  imitandoSjSttcrnx  bcatitudinis  pabulo  f«u 
furemur,  t J 


LIBRI  TERTII  FINIS. 
LIBER  QyARTVS. 


Dc  cor poris  caftigatione  per 
ieiunium^  Cap,  I. 


_ y.  - — — — 

mu9,  fed  ne  praecedentem 
materiam  nimis  cito  rei  i— 


VARTVMNVNC 

operis  huius  uolumendo 


DE  CORPO.  CASTI.  PER  IE. 

QV  A N T AE  enim  uirtutis,quatxq»  apud  dtf 
W®y^*  umxlfrmationisieiunium  fcmper fuerit ,&ue~> 
Exodi.24  tus  fcriptura  indicat  Sc  noua.  Moyfesin  monte 
. quadraginta  dies  <S6  totidem  no&es,  nihil  guftas, 
lbiaco4.  £acicacj  faciem  cum  deo  loquitur, & legem  digito 
eius  in  tabulislapideis  coferiptam  accipit,  quibus 
ob  populi  culpam  confra<flis,rurfum  iciunans,& 
dni  indignatione  placa uit, elegem  recuperauit* 
H I N C in  Leuitico  prxeipitur  filqs  Tfrael,ut  fc 
Diescxpi  ptimi  mcnfisdiemdecimamcelebrcmhabenres, 
atiois  uri  iefunio  affligant  animas  fuas  ufqiad  uefperum, 
opinatio  pro  fatisfaefiione  uticp  peccati  quod  uitulum  ado~ 
J”s . . rado  comiferantjundc  dies  expiationum  dicitur, 
Uuiti.  aj.  ^ in  mcm3riam,  quia  Moyfi  ieuinio  ac  precibus 
exoratus  dns,ueniam  illis  indulferat,undc  ide  ctia 
dies, dies  propitiationis  nuncupat.  leiunio  igitSC 
dei  uindi&a  reprimitur,  SC  commifla  purgantur* 
Elias^pheta  poft  fubcinericij  panis  efum  8c  aq 
©ropheta  potUjCudies.xl.ieiunifs  ambulalTet,guenit  ufqiad 
j.Rcg.t#.  mote  deiOreb,atcp  ide  igneo  curru  fublat^trafue 
4,  Regii.  1 &9,e  i paradifu.Si  illic  fatiari  cupim9hicieiuneml\ 
SA  rnuclis  depeatioes  ac  fimul  ppfi  ieiuniu  rcfpi 
Samuel  cj£s  deus,Philiftino^  in  Mafphath  exercitu  T ipos 
propheta  g irruente  repeti  fragore  tonirrucp  gterruit,  8C  in 
j.Rega.7.  £Ugj  cQucrtif.  Si  ficftatpiciunatibus&oratibus 
dns,q3  a tetatioibus  fugar,nifi  q neutijt  diligenter 
S A V LI S ite  regis  ediftn  obferuas  (exeqtcT 
Sani  rex.  ppPus  Tfr^q  die  nihil  coedit,ingetcsPhiIfftinoij2  co 
s,Reg.i4«  pias,qs  paulo  an  metu  pculfus  fugerat,fugietes  g 
fecut?  e a Machmis  uft£  inHailon.multisq?  intef 
'•  V fe<5tis  pda  potitus  c, Inermis  crat,£C  iciunio  fe  mu 

nies  armatos  uidt.  Quippe  nemine  ex  Ifraelitis  ar 
ma  cuchabuilfc  afferit  fcripcura,pccr  Savie  Io- 


IIBER  Jltt.  fif  . 

natha.  N3  ergo  armis  fcd  ieiunrj  petite  pualuerut.  > 

Et  cu  uix  dece  mjllin  numeiji  Implerer,  aduerfario 
tu  aut  exercitus  eiTent.xxx.curruu.  vi.cquitu,rcli 
qua  uulgusficut  arena, fauSte  dno  multitudo  cef- 
fit  paucitati,armatura  nuditati,  faturitas  iciunio. 

I OS  A P H A Tetiam  ludac  regem  legimus  ic  loiaphat 
funium  cuncftis  quibus  praerat  indixifle,cu  Mo-  rex. 
ab  8C  Ammon  8C  Idumaei  innumera  pene  multi-  z.Paral*» 
cudo  cotra  illu  uenictes,mutuis  inter  fe  uulnerib? 
concidere, & qui  cibo  uacui  erat, no  tetato  pugnae  * 
periculo  repleti  funt  fpolqs  inimicorum. 

ACJH  A B rex  fcelere  quondam  quam  regno  Acha- 
jnfignior,  impietatisfuae  poenam  facco  8C  iciunio 
humiliatus  diftulit  in  pofteros.  Illo  defundo, 
Ochoziasfiliusceciditpcr  cancellos  ccenaculi,  8C  4.Rcgfi.j 
mortuus eft.  loram  filius  a Iehu  fagittapercuffus 
perijt.Iezabelem  uxorem  ui  de  feneftta  praecipita  4«RtgG.# 
eam,  equorum  ungulae  contriuerunt, contritam 
dilaceraucruntfruftatimcancs,reliqui.  LXX.fi- 
|ij  in  Samaria  occifi  funt . Et  qui  in  lezrael  de  do-  « 
mo  cius  erant , omnes  Iehu  regnante  interempti,  4> 
ct  omne  prorfus  genus  Achab  internecione  fubla 
tu.  Tantam  fuoru  ruina, tam  miferabile  fpedtacti 
lum  uidilTet  ipfe,ficuti  per  prophetam  intermina- 
tus fuerat  dominus)  nifi  ieiu naflcr,iciunauit  8C  uf 
que  ad  tertium  regni  fucceiforem  ea  familiae  dila- 
ta eft  clades. 

PE  CC  A uerat  Daufd,& peccatum confirens  _ .. 
aNatha  propheta  audierar.Traftulita  te  deus  pec  propheta 
catutuu,&pofthxc  tamen  infirmatafuntinquit  f.Rcg,  lXt 
in  iciunio  genua  mea.Sed  cuius  genua  infirma  ie-  ' 
iunio  erant, eius  in#deo  fpes  firma  fuit, unde  ait, In' 
tcdncfperaui  noncofundar in  «ternum.  Pfalm.jo, 

x i) 


t » 


i* 4 DE  CORPO.  CASTI.  PER  IE, 

Danie!  , D A N I E L I iciunanti  dfiuina  rcudantirr  m/ 
propheta  foria,#  dies  a fole  iuftitiae  illuminandus  prarfini- 
D --  to  hebdomada^  numero  panditur.  In  I?cum  leo- 
num  milTus,per  dies  fex  nihil  comedit,#:  inter  fe- 
ftaniel.14  rocilTimas  beftias  manfit  illsefus.  Cuncg  efuriret 
Abacuc  propheta  per  angelum  domini  de  Iudaea 
tranflatus  in  Babylonem,  appofuit  illi  pulmentu 
quod  melioribus  coxerat,#  refocillatus  eft.Ieiu- 
tius  igitur  DanieI  facramenta  difcit,Ieonum  fero- 
* ciam  domat,prandium  diuinitus  mitium  accipit* 
Denicp  de  fouea  in  quam  proic&us  fuerat  libera- 
tur, Er  qui  deum  Ifrael  praedicati  no  crediderant,' 
faluato  credidere,  mirantes  # confitentcs  uerum, 
. timendumqieiTedeum  Danielis. 

Propheta'  AT  VER  O ^prophetes  ille  de  Ierufalem  ueu 
niens  in  Bethel,ca  alterius  fraude  mendacioq*  de- 
ceptus fregiflet  ieiunium,  aleone  (quod  animalia 
genus  iciunanti  Danieli  pepercerat)  futfbcatuspd 
rijt.  Qui  tamen  dum  ieiunium  feruabat,  manunt 
Ieroboam  regis,ipfum  ferire  uoleqtis,arefcere  fe- 
cerat,# arefatfla  cu  illo  pcenieuitier,  rurfum  fani 
tati  reftituerat.  Tanta  icacp  ieiunatis  uirtus  fuit, 
quanta  foluentis  ieiunium  imbecillitas.Namque 
irati  regis  potentia  1 sedere  no  potuit, unius  bcfti* 
Chriftus'  61*  interemit.  . 

Mauthci*  N,V$C  noftra  percurramus.Quadragintadf 
n ’ efficiunauit  faluator  nofter,  # a diabolo  te  tat  us, 
oftendit  quomodo  infidias  eius  euitarc,  # uirtu- 
te  poflimus  uinicere,da  ieiunado  uincit.Qua  ob  rc 
in  hoc  pugnae gne  non  eft  nobis  uiribus  corpori» 
opus  ad  uincendum,  fcd  magis  imbecillitas,  ne  in 
Ifite.  u*  diabolus  fomitem  inueniat*  quem  concupifcS 

tiae  igne  fucccndac,  Hiccft  chim  faber  fufflan*  in 


LIBER 


nn. 


Igne  pruna?9&  proferens  uas  In  opus  fuum. 

A T Q V E idem  dominus  noftcrcum  in  mop  “j*® 
te  transformatus  totus  diuiniratis  fuaeluce  rcfple  ^ n . 
duiffet,  Moy  fen  3c  Eliam  iuxta  fe  apparere  fecit,  rucar,9« 
quia  8c  ipfi  aliquando  quadragena rijieiunijob- 
feruatores  extitcrant,  ut  ex  hoc  nobis  infinuarct, 
cos  qui  libenter  ieiunaucrint,  fuo  gloriofo  confor 
tioeife  dignos. 

QVI D eft  autem  quod  cum  difcipulis  orandi  Idem 
rationem  tradidiiTet,  continuojciunandi  docume 
ta  ingeffit,  nifi  quia  illa  dcmu  fortis  8C  efficax  eft 
deprecatio,  quam  cibi  comitatur  a^ftinctial  Hoc  . 
em  duplici  telo  ualidiora  inimici  machinamenta 
demoliri  ac  dirui  poife  monftrauit,cum  de  ncquif 
fimo  fpiritu  effugando  dicerer,  Hoc  genus  n6eijd  Mattfc.17, 
tur,mfi  per  orationem  3c  iciunium» 
i»NEAVTEM  abftinentiacbono abutamur  . . 
ad iatftantiam,  8C  uirtutem  in  uitium  commute-  1 
mus,ait,Cum  ieiunatis,noIite  fieri  ficut  hypocri-  *4 

tx  triftes.Et  ut  poti?  fubaliq  iocuditatis  uclolare 
at  alios  corporis  noftri  maceratio.  Tu,  inquit, cq  Ibidem» 
ieiunasjunge  caput  tuum, et  faciem  tuam  laua,ne  “ 
uidearis  hominibus  ieiunans,  fed  patri  tuo  qui 
eft  in  abfcSfo,  8c  pater  tuus  qui  uidet  te  abfconfo 
reddet  tibi.  Palxftinorum  ifta  mollities  era  reum  • 
feftum  agerent,  caput  unguetis  delibutum  Sc  lo- 
ram praeferre  faciem.  Non  ifta  facienda  dum  ieiti. 
nat  prxcipitdominus,  fed  metaphora  utitur,  per 
quam  laetari  et  gaudere  iubet, ut  hypoeptarum  fi 
snulatac  fantftitatis  triftitia  arguat.  Vis  igitur  oia 
prorfus  quae  hic  mandantur  implerelhoc  quod  ie- 
sunas,  quod  abftines,  totum  deo,  nihil  oftentatio 

«i  offeras*  1 

* 

■ KU) 


DE  CORPO.  CASTI.  PER  IE. 

Apoftoli.  POST  dominum  Tefum  primi  inter  ChrifHa 
nosapoftoliieiunio  ufifunt.Tpfcenim(utin  euarr 
Marda»  geiio  legimus)  Cum  in  Matthxi  domo  accubuiC- 
fcr,quibufdam  incerrogatib^quare  difcipulieius 
ficuc  Iohannis  & pharifxorum  non  ieiunarenr,  re 
fpondit,Nunquid  polTunt  filij  nuptiarum,quam~< 
diu  fponfuscum  illis  eft  ieiunare^ueniee  autem  di- 
cs  cum  auferetur  ab  eis  fponfus,&  tuc  ieiunabunt 
in  illis  diebus.  Peradla  igitur  fpiritalis  connubij  ce 
lebri'tate,paiTiom's  ac  refurrecftionis  tempus  adue- 
nit,<S:  fublatus  eft  a b eis  fponfus.Exinde  illius  de- 
fiderio  uehemetcr  folicitati,  ieiunare  SC  efuritione 
fe  afficere  coepere,  nec  unq?  ab  his  abftinentix  an- 
guftrjs  receffcrut, donec  in  caeiefti  thalamo  rurfuna 
eide  quem  ta  ardenter  defideraueranc,  feliciter  icr— 
dii  funt.Vbi  nunc  ictuniorst  fame, quam  hic  haud 
multum  diu  fuftinuerunt,xterni  perpetuicg  coniM 
Uij  refectio  ne  compenfanr. 

Nicolaus  APOSTOLICVM  autem  uirum  Nicola* 
rpifeopus  um  Mirex  urbis  epifeopum  ferunt  infantulum  ad 
huc  in  cunabulis  uagientem.&fafciaruroinuolu* 
ciris  colligatum,  cum  nutricis  huberibus  admoue- 
retur,quarta  &C  fexta  quaque  fena  non  nifi  feme! 
fugere  lac  uoluiffe.  Mira  profedto  res,nondum  ad 
• buas  papasq?  puenerat,  hoc  eft  potus  cibicp  ufum 
SC  iam  ieiunia  obferuabar.  Sed  fi  adulti  faneftitudi 
nem  confiderauerimus,non  erit  mirum  quod  talis 
ac  tanti  homini8ctiam  infantia  mirabilisfuerit. 

k ' IDEM  miraculum  uelportetum  potius  de  Si 

lin  ius  fin/0  Thaunenfi epifeopo  refertur.  Scilicet  ipfum 
epifeopui  qUOqUC  cum  editus  latftc  genitricis  fux  aleretur, 
quarta  3C  fexta  feria  tantummodo  femel  tenelluli 

oris  labella  huberibus  admouere  wnfueuiifc,  C» 

* c •"  - r '* 

"•» T - ; WR!- - #*■>*.  f y »>  "f*  » y 

-v  t » • A ■ ; 7**  ,.«/•  m , • , J 

Crtfv-  r,  ;«a:  s, 


r 


LIBER 


inr. 


vi 


| • 
* i 


.XI r 

' -i. 


autem  8d  hunc  multa  animi  fancflitate  praftitfilc 
snanifcftum  fit,  cur  no  fperemus  cum  fandum  ac 
beatum  euafurum,  quiiquis  ud  integre  iam  ata- 
tis  uiram  ab  hac  iciuniorum  obferuatione  aufpi- 
cabitur? 

EOSDEM  quarta  5ifext*  feriae  dies  MaioM* 
rus  Sargienfis  epifeopus,  ita  ieiunio  fuoconfecra-  epifeooi* 
uir}ut  in  iliis  prorfus  nihil  deguftarer.Alijsuerodi  p p 
cbus  pane  hordeaceo  ui&itabat.  Vis  noiTc  quan- 
tum illi  ficieiunafle  profuerit?  Virginitatem  per- 
petuo feruauit. 

EADMVNDVS  Cantuarienfis  archiepL  Ea . 
icopus,  ipfe  quoqp  uirginitatis  corona  adeptus  e,  arc|^c" 
lafciuiS  carnis  domans  ieiunijs»fcria  fexta  ficco  pa  * 

ne  rm  dC  aqua  frigida  femper eft  ufus.Nunqua  illi 
cur* fuit,ut  pafceret  corpus, fed  ut fuftetaret.Pro-  Eccfijj. 
pterca  quidem  cibauit  illum  dominus  pane  uitse 
SC  intellecff  us,  8C  aqua  fapientix  falutaris  potauic 
illum . Fuit  enim  docflor  egregius  ,difciplinisdi- 
uinis  apprime  eruditus, multis  praeterea  miraculis  Bonjfecj« 

BONIFACIO  martyri  Mifiae  archiepifco  arc^c^* 
po,  quotidiana  ieiunia  pro  delitijs  erat,  atq?  ita  uc 
inediam  per  bidunquatridufiq?  protclarer,domi- 
nicis  tm  diebus  quintiscp  ferijs  cibu  capiens.  Cum 
tamen  docendo  gentiles , per  Mifiam  iter  facerer, 
uix  ac  frigoris  afperitate  fatigatus  ira  remperauic 
ieiunium,  ut  quotidie  dimidio  panis  8C  aquse po- 
culo uires  reficeret.  Er  quoniam  neque  equo  uehi 
uoluir,  fed  pedes  ire  detrahis  etiam  calceamen- 
tis fut  alibi  diximus)  magis  mirandum  exifti- 
sno,  tanto  labori  talem  ac  tam  modicam  ccenu- 
tem  fuffiferc  potuifle*  quam  quod  fine  illo  tot 

x iiij 


w : 


» 


fit  DE  CORPO.  CASTI.  PER  IEIV. 

• 

dierum  quod  dicflum  eft , inediam  tolera  rit  • Tali 
uitx  cenore  cucurrit  ad  martyrium . Et  ali)  quide 
martyres  unam  martyri)  coronam  receperut,hic ' 
duas,  ieium)  martyrium  fanguinis  martyrio  co- 
pulando. 

Hiuo  £s-  H I V O N E M presbyterum  8C  ipfum  folicita 

byter.  in  primisabfanetixcultore,omnia  abecdefia  in- 
dicia ieiunia  fola  panis 8C  aquae  refectione  obfer- 
uare  folitum  legimus , ut  plus  aliquid  faceret  qua 
quod  praeceptum  fuerat,  oC  alimenti  tenuitas  obe 
dientiae  cumulus  ciTer.  Alias  etiam  abftemium  fu 
iiTe,&  nunquam  uel  modico  uino  ufum. 

DE  Antonio quoq»  Aegyptio  abbate memo* 
Antonius  n*x  proditum  eft, quod  femel  in  dic  hora  uefperti-  • 
na  panem  curo  fale  comederit,et  aquam  frigidam 
biberit.Etcum  perfeuerantiusieiunarct,  nunebi 
dui,nunc  tridui  inediam  paitus  fit.  Tum  quod  ea v 
item  illi  iuuidens  diabolus, aliquando  fumpta  mo- 
nachi forma  apparuit,cibos  porrexerit,  & ut  ali- 
quid fumeret,nec  fe  fame  confici  permitterer,  ex- 
- hortatus  fit, quod  tandem  deprxhenfa  fraude  At| 
tonius  crucis  Tigno  fe  munierit , 8c  ille  eua n ucrir. 
Ex  quibus  facile  apparet, quam  magno  cmokime 
to  nobis  ieiunium  fit, cum  tantae  molcfhae diabo- 
lo fit. Et  ieiunanres  tetari  poflc,fuperari  no  poiTe. 
Samfon  SAMSONIS quoque Dolenfis  archicpifco* 
archieps  pi  ieiunia  fuere,  modo  biduo,  modo  triduo  tranf- 
a<fto,roodo  poft  hebdomadam  cibum  fumere.Tp 
eo  uerq  quadragefimx  tempore , bis  aut  ad  fam- 
am ter,parcifTimo  uictu  lallum  dC  effeeeum  uiri- 
LuCfU*  I3119  corpus  recreare. 

abbas.  S E V E R V S abbas  natione  Syrus,  dominico 

/fsocjf  die  mane  facram  communionem  j uefpcri 


LIBER  WL  M 

f ~ 1 /v 

panem  unicum  (umebar, altero  cibo  a nima  alent, 

Jltero  corpus  fuftenrans.  Reliquis  autem  diebus 
f fibo  pariter  ac  potu  uacuus  perdurabar, 

HOC  idem  & a Mederico  abbate  apud  Hcdu  Mrderics 
fim  Galliae  urbem  obferuatum  legimus.  abba* 

ELPIDIVS  etia  abbas  genere  Cappadox, 
tum  defertum  quoddam  incoleret, &fqualcntis  Efpidius 
antri  angufto  carcere  fe  occlufiiTet , tantum  bis  in  abbas» 
hebdomada, id  eft, dominicis,  6C  quarta  feriae  die 
busucfc/folitus  dicitur.  „ . 

MVTIVM  item  abbatem  in  folitudine  fin^  putius 
gulis  dominicis,  fingulo  pane  diuinitus  fibi  alia  - abba*' 
to  nutritum  accepimus, alijs  ucro  diebus abfcp  ci- 
bo ieiunum  permanfiiTc. 

ILLOS  quatuor,  quos  Panucius  abbas  in  re  Qj,*tuor 
tnotilTima  Aegypti  eremo  commorantes  reperit,  er  emit*. 
Iohanem,  Andream,Thaddaeum,  dC  Philippum^ 
t hebdomadarum  continuata  ieiunia  dominicis 

\ bus  foluere  folitos  ferunt.  Angelo  ttfnc  iuxta  eorii 

' numerum  panes  deferente , SC  in  aduentu  Panu— 
cij  quintum  panemadditum  fuifTedicut.Nccfane 
inirum  uideri  debet  quod  quidam  fandliflimi  ho* 
mines  in  folitudinede  caelo  receperint  alimenta, 

* cum  etiam  praeuaricator  populus  manna  in  defer 

to  nutritus  fit.  Srephan* 

I L L V Dego  maiore  admiratione  dignum  re  presbyter 
or , quod  de  Stephano  presbytero  Conftantino- 
politano  traditum  eft , quod  fcilicet  nondum  edi- 
tus ieiunia  colere  coeperit.  Nam  ( ut  aiunt ) mater 
CO  grauida,non  uinum,non  carnem,  non  laetici- 
nia  guftare  potcrar,<3C  fi  guftaiTcfjprae  naufea  euo 
mebat  .Poft  haec  ipfe  iam  natus , cum  hubcribus 
applicarem*»  fugere  matrem  nifi  iciunantem  nolc 


m 


DE  CORPO.  CASTI.  PER  IE. 


bat.Tali  oftento  fignificatum  eft,  quatae  ille  abfH 
nentia:  obferuator  mox  futurus  effer, ubi  enim  cui 
arate  crcuit  uirtusin  templo  beari  Petri  apoftoli 
claufuram  fubiens , herbas  cum  fale  co&as  abfrp 
alio  condimento  femper  uefperi  commedebat.Dc 
inde  presbyter  factus , priftino  uuff ui  falem  ade-  > 
jnit  9dC  ne  hoc  quidem  tam  fatuo  cibo  quotidie 
uti  uoluit,  fed  aut  fcmel  aut  bis  tantum  innebdo- 
i mada  eum  fumere  , aut  ad  dominicum  ufque  di- 

em inediam  proferre . Poftremo  cum  in  folitudi-  * 
nem  feccffiffet , herbis  crudis  pafcebatur  , a cotfo 
abftinebat,&  monachum  profeffus,cuma  lenio 
xc  iuberetur  modico  uino  uti  propter  ffomachum 
unicamuilli  guttulam  in  urceum  aquae  plenum 
inffillare coepit , ut  8c  obedirer , 3C  aquam  tamen 
nihilo  pene  quam  ante  fapidiorem  biberer.  Pau- 
sias etiam  ficus  feftiuisduntaxat  diebus  in  cibo 
^Ybuit,nequc  hoc  quidem  fua  fponre,fed  obedien 
tix  iure.Hic  igitur  iam  ab  initio  in  parentis  uifce 
iribus  a deo  eW&us  praedeftinatusq?  8c  fandi  ifica- 
tus,quam  magna  res  effet  iciunium  oftendir,cum 
4 ipfam  matrem  ad  id  compellendo , tum  femet  uf- 
ck  in  finem  eo  incredibiliter  macerando,  id  eft, a 
duodeuigefimo  ufcpad  feptuagefimum  tertium 
aetatis  fuse  annum,tuc  demum  pafcuiscceleffibua 
fatiarus  citanto  quidem  huberius, quanto  hic  ui 
xerat  abft  inentius. 

Liberalis.  SANCTO  liberali,cuius  offa  Taruifij  pofi  ta 

lacobi.i.  honorantur , uitae  merito  de’  caelo  conceffum  fu- 
it (omne  enim  donum  perfedtym  defurfum  eft> 
uri  dominico  quoc^die  percepta  fpiritalialimonia 
cor potisSC  fanguinisChrifti,fine  ullo  alio  cibo  rc 
liquum  twpus  pcrduxauc  f Itaqu$  quod  ad  «u% 


i 


LIBER  IO!.  M> 

nx  falutem  fumptum  erae,  illius  uirtutcetiam  ca- 
to fuftentabatur. 

IOHANNES  quoque  abbas  in  Thebaidis  l0hannrg 
ercmo>quem  fub  rupe  quadam  manetem  roco  cri-  a^aJ< 
c unio  nunquam  fodiiTe  diximus,  ipfam  facro  fan- 
cftam  communionem  dominicis  diebus  a facerdo- 
ce  Tibi  delata  m fumens,  nihil  aliud  guftabar,hoc  il 
li  8C  (aeramentum  8C  ui&us  fuit, 

APELLES  item  Aegyptius  faber  ferrarius,  Apelles 
atChriftoferuirct,crcmum  penetras,quemadmo  monadi9 
dum  ferrum  malleis,  ita  femet  cudere  coepit  ieiuni 
is, atque  a deo  omni  morum  fan&itudine  limatus 
6C  expolitus  cuafit,utetiamipfe  nihil  unquam  de 
guftarer,  praetere^  dominicis  diebus  panen) illum 
qui  de  caelo  defcendit,quem  qui  digne  manducaue 
rir,nonefurier  inaeternum.  'S 

E P E S I V M \ Anachoritam  annos  quadra*^ 
ginta  quos  in  Scythiotica  eremo  peregir,fol  no  u^monich9 
dic  manducanrem,nunquamenim  anteuefpcrum 
quicquam  guftauit. 

DI  V Vt^Hieronymus  teftatur etiam Hilario 
nem  abbatem,  nunquam  ante  folis  occa  fu  m,  nec  Hilarion 
feft  is  diebus,  nec  in  grauifiima  ualet  udinefoluiiTe  abbas* 
seiunium,cum  tamen  duro  admodum  parciilimo  .. 
cp  uicflu  ufum  dicat,  herbarum  fylueftrium)hordc 
aceicp  panis, 8C  non  coftac,  fed  aqua  frigida  ih ace- 
ratae lentis,ita  ut  ei  aliquando  caligarent  oculi,  cor 
pus  fcabredine  rigeret, 3C  tuncoleum  pro  remedio 
in  cibatu  addidifle.Denique  a .lxiij..uf<$  ad.lxxx. 
aetatis  fuae  annum,  cum  pane  quoque  abftineret, 
forbitiunculisexfarina  8c  holere  cSminuto  fuften 
tatum  fuiflfe,  donec  reddito  fpiritu  conuiurj  caele- 
ftis  perpetua  & ineffabili  dulcedine*  quam  fem- 


DE  CORPO.  CASTI,  PER  IEIV. 

per  appetierat, fatiar i ccepit.  ... 

D e fe  quoq?  ipfe  Hieronymus  ad  Euftochium 
m psbyt*  uirgincm  fcribens  loquitur  ac  dicit.  Repugnati» 
tero  fpiritui  carnem  hebdomadarum  inedia  fub- 
' iugabam.  Nor>  tacuit  quod olim  in  eremo fccreti* 

U8  egerat, ut  illam  quam  docebar,fuopte  exemplo 
magis  moueret,&  tamen  confitetur,  cogitationu 
in  corde  lafciuientium  illecebris , uix  interdum  (e 
, refiftere  potuiflc.Pallebat,  inquit,  ora  ieiunijs,  8C 
mens  defiderijs  aeftuabat  in  frigido  corpore,  Sc  an 
te  homin  em  fuum  iam  carne  praemortua, fola  libi 
dinum  incendia  bulliebant.  Et  ipfi  nos  tutos  puta 
bimus , fi  diem  unum  aut  alterum  in  hebdomada 
ieiunauerimus^Nefcio  an  etiam  ieiuniumdici  dei 
beat,  quod  cofequentis  diei  obruit  repletio,  cuius 
famem  fuccedens  exuperat  faturitas. 

Syluanus^  SYLVA  nus  abbas  in  deferto  Scythi  iciunij 
abbas*  oie  una  cum  Zacharia  difcipulo  iter  faciens, ad  qd 

dam  monafterium  diucrtit,&  humaniter  acce- 
ptus manducauit.Cum  autem  difceiTiilentjdifcf- 
pulum  in  uia  bibentem  repraehendir,quod  eo  po- 
tu ieiunium  ante  tempus  foluiffet.  Et  cum  ille  tuc 
. fe  ambos  iam  foluifle  ieiunium  diceret,cu  in  mol 

nafterio comediflent.  Minime,  inquit,  nam  illud 
sion  fciunij  folutio,fed  charitatis  communicatio  fu 
it  Jtaq?  cxiftimauit  abfqt  ieiunijdetrimento  poffe 
aliquid  praeguftari  in  fodal  itio  exterorum , ideft, 
cum  aut  ipfe  alios  hofpitio  fufeiperet  ,aut  ab  alijs 
fufeiperetur.  Quem  morem  apud  Aegypti  mona 
chos celebrem fuifTc,'autor eft  CafTianus . Ita  ta- 
men ut  illam  praeguftationem  diftridhorc  poftea 
ieiunio  compcnfarcnr,ufq?adeo  necj?  charitate  di» 
mit  cerc,ncqj  abftineci»  quicqp  derogare  ^olebat» 


r 


LIBER,  1111«  i jjj 

i ODI L O Clun/accnfi*  abbas quadragefima*  Odii» 
lc  ici  unium  iolicitius  obfcruans,  cum  panem  cinc  abbas, 
re  afperfum  comediflet,  aqu5  potui  popofcir,  qua 
accepta  <x  ftatim  in  uinura  mutata  y miniftrum  . 

increpuit,quod  uinutn  pro  aqua  fibi  attuliflet  .11- 
loq?  ad mirant?3&:  rurfum  de  fonte  hauftam  affe- 
rente,idem  fccutum  eft  miraculum.  Vbi  tandem 
agnouit  dei  uoiuntatem,  timuit  recufare  quod  ab 
ipfo  offerebatur,#  afperiore  cibum  molliore  po* 
culo  temperauit.  r 

.^GREGO  rius  pontifex  ingenio  ac  fan&tate 
seque  clarus  dum  adhuc  monafticam  uitam  ag«*  v * 
ret,  aduerfa  implicitus  ualetudine  ieiunium  quas 
dragefimale  feruare  non  poterat.  Adueniente  ue- 
ro  labbati  fantfli  die,  flens  Eleutherium  abbatem 
rogauit,  uti  precibus  a domino  ta  ntillum  fibi  uiri 
um  impetraret, quod  fatis  efTet  ad  eam  faltem  tam  - 
celebrem  diem  ieiunio  excolendam.  Quo  orante 
tantum  cocep/t  uigoris,  ut  etiam  in  alterum  diem 
inediam  facile  producere  poflct,fi  uoluiffet.Sic  qa 

dem  ipfemet  in  tertio  dialogi  fui  libro  teftatum  re 

liquir.Quo  exemplo  aperte  admonemur,  ut  fiqua 
res  ad  feruandum  ieiunium  nobis  impedimento 
ruerit,  no  negligamus,  imo  ut  ab  ea  expediamur, 
uotis  precationibusque  dominum  lolicitcmus, 

Peteti  dabitur,  # pulfanti  aperietur, 
rN  VNC  foeminis , fi  quam  forte  uiros  imitari  Famium 
piget,  foeminarum  proponamus  exempla.  Anna  ** 
Blcanx  uxor,  noti  capit  cibum,  fcd  luget  3C  orat 
et fterilitateabsemula exprobratam  domino  mi-  Anna 
ief  a rite  facunditate  compenfat,maerofeq?  in  gau 
dium uerfo  concinitdicens,Exultauitcormeum 
ia  domino,  # exaltatum  cft  cornu  meum , in  deo  4Wdf 


«14 


SaraTo 

te. 


Iudith 

uidua. 


Atina 

PhanticT, 

filia. 


AfeUa 

*gO 


Paula  vi 
dua. 


DE  CORPO.  CASTI.  PER  IE. 

meo.  Vinum  Sc  quod  inebriare  poteft  nunquam 
bibit,  SC  bibentibus  uinum  hilarior  efficitur , du 
prolis  generofitatc  laetatur. 

AS  R A Raguelis  filia  feptem  iam  maritis  an* 
tequam  ab  eis  rangeretur,uiduata,o<3auum  To- 
biam  triduano  ieiunio  feruauit  incolumem.Cuqp 
coniugum  fuorum  interfedlrixdiceretur,omni  pe 
ritus  probro  dum  ieiunaiTcr  dC  oraflet,  meruit  li- 
bera ri.Ipfe  deniqi  Afmodeus  daemon, qui  ipfos  fe 
ptem  uiros  interemerat, unius  mulieris  uidhis  ie- 
iunio religatur  in  deferto,  amittitcjt  nocendi  facul 
tatem,qui  habuerat  occidendi. 

IE  I V N A B A T Iudith  om  nibus  diebus  ui- 
tx  fux , 8C  AiTyriorum  exejcitu  fit  fortior.  Ozias 
Bethuliae  princeps  8C  qui  ctr  illoerat,ia  fe  fuaq?  de 
dere  hofti  decreueranr,  quem  illa  interemit.  Itacp 
quos  arma  a feruitutis  iugo  defendere  non  uale- 
banc, unius  foeminae  ieiunio  dC  orationibus  muni 
txuirtusliberauit. 

* A N N A Phanuelis  filia  quotiadianis  ieiunijs 
SC  obfecrationibus  ad  prophetandi  culmen  perue 
«iit.  Puerum  Iefum  quem  Symeon  facerdos  in  ul- 
nas accegat,  ipfa  fuperueniens  adorat,  8C  redem 
ptorelfrael  confitetur  fpirirufancflo  plena,qa  cibo 
uacua . Abftinendo  dC  orando  intellexir,quod  feri 
bx  8C  pharifxi  legendo  non  perceperunt. 

ASELLAM  VIRGINEM  HI  Ero* 
nymus  laudibus  effereus,ieiunium,  inquit,  pro 
ludo  habuit, inediam  pro  refedtione , 8C  cum  eam 
non  uefcendi  defiderium,  fed  humana  condicio  ad 
cibum  traherer,  pane  & fale  &aqua  frigida  con- 
citabat magis  efuriem  quam  reft  inguebat. 
IDEM  P A V lx uica iam dgfunrtx uirtutc» 


% 


lar^BffE,  " * Tv  .“’V‘  !*  vi  r \ - ‘-^ 

liber.  inr.  , 

*narrans,Tantx,inqmr, continentiae  fuit,  ut  pro- 
pe menfuram  exjedcret , & debilitatem  corporis 
nimiis  ieiuniis  aclabore  contraheret.  Exceptis  dic 

bus  fcihui«auix  unquam  alias  oleum  in  cibo  cce- 

pit,ut  ex  hoc  uno  xftimetur,quid  de  uino  et  liqua 
mine, (Si  pifcibns,&  meile, &:  ouis,et  reliquis  qux 
guftu  fuauia  funt  iudicarit,  in  quibus  fumendis 
quidam  fe  abftinentiilimos  putant , 8c  fi  ijs  uen> 

‘ ' «rem  ingurgitaucrinr,tutam  pudicitiam  fufpican 
tur.Poft  multa  tandem  ait.  Nulla  iuuenura  puel- 
larum fano  8C  uegeto  corpore  tantx  fe  dederat  c5 
tinentix,quantx  ipfa  fracto  8C  fenili,debilitato- 
que  corpufculo.Poftremo  dicir,quod  cum  febri  la 
boraret,  nec  medicorum  confilio,  nec  Epiphanij 
cpifcopifuafionibuscompelli  potuerit,ut  uinunt  ** ' 
biberet.  Et  ipfe  Epiphanius  ab  ea  cxien8,tantum 
fc  profeciflc  dixerit,uc  econtrario  fibi  ia  feni  aqua 
bibere  pene perfuafum eflet  .Quod  fi hxc 8c lan- 
guore&xtate  confefta  fcemina,  uinum in  quo 
eftluxnria  ufqucadeo  guftare  timuit,  quomodo 
non  magis  timere  debeant,  qux  6£fanx  funt,  dC 
iuuenilis  xtatis  feruore, etiam  cum  multum  ieiu- 

!nauerint,incalefcunt. 

ET  IN  ILLO  THE baidis monafterfo,fn  Eufthra. 
quoEuphraxia  uirgo  omnium  fpiritalium  un*  xia/ga 
guentorum  odore  fragrauit, quotidiana  feruabS-  * 
tur  ieiunia,et  non  carnem, non  lafticinia,  non  ui- 
num non  oleum  non  denique  dulcium  genera  fru 
ftuum  guftare  faserat.  Euphraxia  uero  biduo  tri 
duoepet  tota  interdum  hebdomada  inediam  pro 
ttahcbat,uacuum  cibo  uenrrcm  gerens, ut  animiS 
fepleretuirtutibus.  Maria  At- 

MARIA  Aegyptiaca, qu*  meretricium  quae  gyptwa. 


v 

R 


i 


132  CORPO.  casti;  PER  IElV. 


itum  In  qualium  uertic paradlfi , in  folitudineirf 
fecedens,trcs  cantum  panes  pro  uiacico  fecum  tu^ 
lerac . Et  quoniam  ibidem  deo  feruies  plus  minui* 
XL.  uixitannos,necunquaminterim  hominem 
uidit,  praeter  anno  illo  quo  ad  dominum  migratu 
taerat.Zozimam  abbatem,apparctcam  hoc  to- 
to fere  tempore  fine  panis  efu  perduraiTe.Et  fi 
quam  ederir,more  fera  fylueftrium  herbarum  pai 
ftu  fuifle  fuftenratam.Quicquid  culpa  olim  periit 
gluuiem  c5traxcrar,tali  ieiunio  purgauit,  6C  qua! 
diu  uerfata  fuerat  in  proftibulo,poft  eremi  angu- 
rtia9  incola  efficitur  regni  calorum* 
felicula  D E Foelicula  uirginc  dC  martyre  traditum  ert* 
virgo*  carcere  indufam  dies  feptem  nihil  guftaffe,#  ite- 
rum in  templum  dea  Vertafubcurtudia  transla- 
tam, alios  feptem  dies  pari  inedia  pereg ifle , Hac' 
igitur  abftinenti*  uirtute  roborata,  conrtanti  3C 
imperterrito  animo  martyri)  pertulit  fuppiicium, 
nihil  horrefeens  tyrani  fauitiam,fcd  moricupie» 
& effe  cu  m Ch  riftd. 

Maria  MARIA  Decegnies,cuiu$  ortu  Niuella  Leo- 
Pecegn/  <Jienfi9  epifeoprj  uiculus  nobilitatus  eft,  a ferto  ex 
altationiscrucisufqj  adpafchaieiuniumcumfo- 
la  panis  3C  aqua  refecrtione  per  annos  tres  obfer* 
uauit.Eandem  ferunt  aliquando  quinq*  8C  trigin 
ta  dies  abfq»  cibo  perfeueraiTe,diuinis  f ruente  col- 
loquiis.Tres  item  8C  quinquaginta  dies  ante  obi- 
tum fuum  nihil  aliud  gurtaiTe  prater  uitale  uiati- 
cum  carnis  8C  fanguinis  Chrirtr  < Hinc  defundi*' 
anima  ab  angelis  in  calu  ferri  uifam,ut  qua  a ter 
renis  alimentis  identidem  abrtinueraf,  calefti  pa- 
Csccilia#  bulo  repleretur  in  aternum. 

%irgo  C AEC  ILIA  uirgo  & martyr,  bfduanfo  6C 


UBER  .im.  - i» 

t?/duanfc  ieiutrrjs  metuit  uftginrtatis  fu*  angelum 
habere  cuftodem,3C  palmam  obtinere  martyri).  T . . 

CAETERVM  no  omnibus  data  eadem  ab- 
ftinentiac  menfura,  idemq?  modus.  Alius  dies  mul 
tos  inediam  pati  poteft,  alius  ne  unum  qdem.  Ali) 
ad  fedandam  famem  dimidium  panisfateft,altj  in 
teger  parum  eft, Tantum  ergo  fibi  quifc$  iciurao- 
ru  imponacquantu  ferre  pr*ualet,tatum  comedat 
qua  n tu  ad  regendos  corporis  fenfus  fufficiat,no  ad 
cxtinguendos,qdtg  ad  cotinuanda  ieiuniacongru 
xtc  uifum  fuerit,  no  ut  duorum  aut  trium  dierum 
nimia  abftinentia,fubfequentium  repletione  indi- 
gear,#: probro  locus  fit,  d<ccntium:Hic  homo  coe- 
pit aedifica  re,5i  non  potuit  confummare.  Turrim 
igitur  ieiunij  conftru<fturus,computet  fumptus,at 
qt  ita  moderet,  ut  futuro  operi  ad  culmen  ufep  cdu 
cendo  fuppetere  poifinr. 

SED  CA  VENDVM  cft,nedumabftinc-  Cauendi 
tiaeimmodeftiam  fugimus,  in  uitium  incidamus  g«lofitas 
gulofitatis.  Quo  fubuerfi  Ada  # Eua  mandatum 
<lei  contempferunt,  SC  de  paracHp  eiccfti  funt.  Noe  J£n**** 
pudenda  nudauit,Loth  inceftum  commifitjEfau  Genelzf 
primogeniturae  ius  uendidit.  Populus  Ifraeliticus  Nujner.ii 
in  deferto  perijt.  Heli  facerdotis  filrf,  hoftili  gladio  i.regu.4 
caefi  funt.  Sodomae  quoq?  euerfiof  ut  ait  feriptur  a)  Ezedi.i* 
fuperbia  #faturitas  panis  fuit.  Ideo  dominus  in  Lucatai. 
euangelio. Attendite  inquit  uobis,ne  forte  graueu 
tur  corda  ueftra  in  crapula  3C  ebrietate, et  curis  hu  _ 
ius  uit*,  SC  fuperueniat  in  uos  repentina  dies  illa.  uc**** 
He  u*  uobis  qui  faturati  effis, quia  efurietis.  Medi 
©critateigitur  opus  eft,  ut  nec  nimium  nec  parum 
cibis  abftineamus.  Alterum  feipfum  incaute  per- 
4»ccft*aUcruin  uentri*  non  deo  feruire  «ft. 


Sit  DE  CORPO.  CASTT.  PER.  IE. 

OMNI  praeterea  ope  8C  totis  uiribus  cnitetlS 
Xeninadu  <Jum,  ut  femper  a uitijs  magis  quam  a cibo  icitis 
d vitifs  ni  inueniamur.  Alioquin  nec  a cibo  ieiunafle  pro* 

Roma.14  inter  ieiunandum  peccato  locus  erit.  Non 

eft  (inquit  apoftolus)  regnum  dei efca  Sc  potus, 
fediufticia  8C  pax  8C  gaudium  in  fpiritufan&o. 
Pietatis  igitur  8C  iuftitix  cura,  curam  fuperer  ie- 
iunandi.Hoceftenim  ieiunium  quod  elegitdomi  ; 
nus,&:  propter  quod  per  Ifaiam  ait , Suftollam  tc 
Ifaixre.  fupcr  altitudines  terrae, dC cibabo  tc  hacrcd/tate 
Iacob  patris  tui . 

Canenda  AD  H AECpe  quid  fimulate,ne  quidiatflan 
ieiunii ia-  **r»  » Nolite  ieiunare , inquit , ficuc  ufque ad 

flantia  hanc  diem , ut  audiatur  in  excelfo  clamor  ueftcr. 

Ifaiac.58.  Tales  quippe  pharifxumimirantur,quiait.  Non 

Lucx.is  fum  ficut  exteri  homines » Ieiuno  bis  in  fabbato. 
Sed  dum  infipienter  gloriatur,  publica  no  quem 

Zachar  7 dcfPCXCPat>fa(*uscft  deterior.  Hos  & per  Za- 
«raaar.7*  chariam  arguit  dominus  dicens.  Cum  ieiunare^ 
tis  8C  plangeretis,nunquid  ieiunium  ieiunaftis  mi 
htf  Non  enim  dc<®£  iuftitix,  fed  uanitati  ieiunar, 
qui  ieiunando  hominum  rumufculos  8C  inanea 
gloriolas  aucupantur,  8C  d/ci  quam  cfle  fanefti 
malunt. Qui  fxpe quidem, ut fe efferant, alrjsde* 

* trahunt,  necapoftolum  audiunt  dicentem.  Qui 
Rom.14.  non  manducat,  manducantem  non  iudicct.Tu 
Ibidem  quis  es»  inquit,  qui  iudicas  alienum  feruumlDo* 
minofuoftat  aut  cadit.  Stabit  autem  .Potens  eft 
enim  deus  fta tuere  illum. 

Qualia  de  SINTIGITVR  cxaminata,fobria,pura, 
beant ene  fimplicia,humilia  ieiunia,noimmoderata,ndIau 
teiunia  ta>no  animi  uitio  polIuta,n6  f»<fta,non  fux  laudis 
cupida,  aliena:  inuida,  &iiuoris  magis  qua  abi* 


iJ»  ut 


LIBER  jm/ 
linentis  pallore  infefta.' 

De cibi  potuscg  uilitate ac  p ar 
limonia  Gap»  II* 

QVANTA  AVTEM  ij  qui  deo , non 
mundo  fefuiebant,  cibi  ac  potus  uilitare, 
parfimoniaque  ufi  funt,  3C  iam  ieiunia  eo- 
rum explicando  diximus,  SC  nunc  priuatim  pleni 
Us  dicemus,  Vtuicflum  illorum  contemplantes, 
dapfiles  heluonum  ccenas,  & immoderatas  uini 
potationes  corpori  aequo  atque  animo  noxias,  fa 
cilius contemnamus.  ' ' 

I A M primi  illi  humani  generis  paretesAdam  A(ja^  » 
Sc Eua,qjdiu  in  paradifo  fuere,arborum  fruefiib?  Eua  ■ 

aliti  funt.Eicfti  quocp,non  nifi  pomis, olere,  fru-  *>  < 

gibusucfccbantur,&  aquae  frigidae  potu. Carnia  ^ 

uero  SC  uini  ufus  ad  diluuij  ufq?  tempora  dilatus 
cft,id  eft,poft  duo  millia  8C  ducentos  quadraginta 
duos  annos  q*  mundus  conditus . Et  fi  tot  feculis 
harn  rerum  ufu  carere  potuit  humanum  genus, 
profe&o  ficui  nunc earundem  abftinentia  nimis 
difficilis  uideatur,gulae  non  rationi  fauet. 

POST  haecigifNoe primus uineam  platautr,  JJoe  * 
iiinum  bibi^SC  inebriatus,  detegis  ueredis  iacuit  <jcnc’*« 
indecore,  ita  ut  fpedlantibus  ludibrio  effer. 

ISRAELITICVS  populus  in  deferto  per 
annos.LX.manna  alitur  cC aqua  potatur.Carni-  Populus 
um  auiditas  atq?  efus  illis  exitio  fuit.  V nde  in  pfal  lfraci 
sno  dicitur.  Adhuc  efcae  eorum  erant  in  ore  ipfoj^, 

SC  ira  dei  afcenditfupereos.  Et  occidit  pingues  eo  Pfalm.y/, 
lu&de&oslfrad  impediuir,  Vbi  autem  fepulti 


DE  CIBiPO.  VILITA.  AC  PAR. 


ftmt  fepulchra  concupifcenciae  appellata,  ut  poftc- 
ros  locus  ipfe  admoneat,  nSconcupifecre  illud,  ob 
quod  ali}  morte  multati  funt. 

ilifeus.  V I G I N T I panibus  hordeaceis  centum  ho- 

Chrirtus.  mines  pauit  Elifeus.  Quinrp  panibus  hordeaceis, 
loiun.<»  turbam  quincp  millium  domin9  fatiauit,  utruncp 
miraculum,  ficuti  extera  omnia,  foli  deo  tribuen- 
dum.  Sed  quod  ad  propofitum  noftrum  pertinet, 
attedamus  hordeacei  panis  efum,nec  in  ueteri,  nec 
• innouoinftrumctofuiiTedefpedtum.  Pudeat  nos 
id  panis  genus  rcfpuere,quo  prophetx  8C  apoftol/, 
6C  cum  apoftolis  dominus, ufi  funt. 

Aaron fi-  A D AARON  reliquofq* facerdotalis  ordi- 
errdos  n»8  ni  ros,  in  leuitico  prxdpitur.  Vinum  8C  omne 
l*euitic.io  quod  inebriare  poteft  no  bibetis  tu  et  fili)  tui,  qua 
do  intrabitis  tabernaculum  teftimonif,  ne  moria- 
mini, ut  habeatis  fcientiam  difeer  nendi  i n ter  fan- 
dum 8C  prophanum, inter  pollutum  et  mundum, 
docea  tisqft  filios  ifrael  omnia  legitima  mea,  qux  Jo 
cutftsfum  ad  eos  per  manum  Moyfi,  Vide  igitur 
quod  ipfa  uini  potatio, Sc  a rerum  cognitione  ani- 
mum feuocar,  8C  in  mortis  periculum  ducit . 

Idem  IDEM  IN  Iczechrelequinto&quadrageft- 
mo  capite  repetitur  his  uerbis»  Et  uinum  no  bibee 
omnis  faccrdos,  quando  ingreflurus eft  atrium  in 
terius.  Prxcipuc  ergo  fobrios  efle  oportet  ecclefise 
altarifq?  miniftros,  quorum  uita  documentum  ali 
orum  eft. 

ET  IN  LIBRO  Numeri  NazarxisSc  fan- 
Nazarari  ^®catis  domino  prxeeptum  eft,  ut  a uino&ab 
Lcuitid  s omni  quod  inebriare  poteft  abfti neant, nec  quic$| 
quod  ab  uua  expreftum  eft  bibant, uuas  prxrerca 
neq»  recentes  necp  ficcas  guftcnt  cuflis  diebus  qui 


LIBER 


im. 


HI 


bus  ex  uoto  domino  cofecrati  fuerint.  Quod  fi  ifta 
perfectio  eos  etiam  decuit,  qui  ad  tlmpus  fe  dei  fer 
uitiodedicabant,quanromagis  noftrisconuenir, 
qui  perpetuam  feruituteni  uouetc'  Et  diis  quidem 
xnatrimonij  ius  erat,  noftri  uero  maxime  caftitate 
' profitentur.Quid  autem  tam  caftitaticontrarium 
quam  uinumin  quo  eft  luxuriae' 

SALOMON  fapientia  plenus,fapientiorem  Salomon, 
fe  fore  putauit,fi  abftemius  uiueret.Cogitaui  inqt  Eccft.x 
in  corde  meo  abftraherc  a uino  carnem  meam,  ut 
animum  meum  transferrem  ad  fapientiam,dcuita  , 
remejf  ftu!titiam,donec  uiderem  quid  efiet  utile  fi- 
lijs  hominum.  Impedit  ergo  fapientiam,  3c  nutrit 
ftultitiam,  nec  quid  in  uita  utile  fit  fatis  peruidere 
finit  quantulufcunqt  fortafte  uini hauftus.  Nam  fi 
etiam  modicus  non  noceret  haud  ita  penitus  ab 
eo  fe  abftraherc  Salomon  cogitaiTct.  * 

RECHABIT  AE  etiam  patris  praeceptis  ob  tEP 
fequentes  fchyphos  8C  calices  uino  plenos  cum  fi-  i tremor, 
Ei  propinarentur,  refpuerunt.  Et  non  bibemus  ui 
num, inquiunt,  quia  Ionadab  filius  Rechab  pater 
nofter  praecepit  nobis  dicens,  Non  bibetis  uinum.  Ibidem 
uos  Sc  filij  ueftri  uf<$  in  fempiternir.Qyamobrem 
merentur  a domino  audire:  Non  deficiet  uir  de  ftir 
pe  Ionadab  filij  Rechab  ftans  in  cofpctftu  meo  cuti  * 

tftis  diebus.  Tobias 

T O B I AE  in  comedendo  laudatur  continen* 
tia,q>inNiniuae  urbe  captiuus  iugo  feruituti»  Daniel. 

preflus,nunqj  ut  gentilia  efeis  ingnarctur,  animu  Ananias 
snduxerit.Rituc^  eoijt  fpreto  atqi  defp«fto,femper  Mifael 
legitima  dei  fui  feruarit.  Azaria*. 

DANIEL  Ananias, Mifael,  Azarias,  & ipQ 

Babylon?  capturi.  cotcmpta  tegismefa  legumina 

y 1*1 


DE  CIBI  PO.  VILITA.  AC  PAR. 

• * " ■ ♦ - ■ j * » ' r - ,•  • \frrk- 1 i 

coednt,ct  aqua  bibnt,«t  eis  q regrjs  epulis  enutriti 
erat,  apparet  rubicundiores, obefiorcsqt.  Atcfc  his 
ipis  qlegumina carnibus, SC aqua uinoptulcrur, 
a deo  data  fciam  legimus  et  difciplina  in  oi  libro  ce 
fapictia.  Oanieli  antintelligentiam  omnium  uifio 
tium  SC  (omniorum.  Deniqp  omne  uerbum  fapien 
tiac  SC  intelledus,quod  feifeitatus  cft  ab  eis  rex, in- 
uenit  in  eis  decuplum  fuper  eundos  ariolos  SC  ma 
gos, qui  erant  in  uniuerfo  regno  eius.  Certe  neque 
legumina  amara  funt,nec£aqacerba,&  fi  eent  no 
ne  tanta  mercede  poptanda  ac  pfumenda  fuifTents? 
panie&io  ALIBI  DANIEL  ipfe, Panem, inquit,de 
fiderabilem  non  comedi,  SC  caro  SC  uinum  non  in 
rroierunt  in  os  meum.  Sed  hicinterimuifiones  ui- 
det,  cum  angelo  loquitur,  futura  difeit.  In  tantum 
Chriftur.  ^co  placent,qui  talibus abftinent. 

NEC  nos  mouere  debet,  quod  faluator  nofter 
ad  epulas  ierit  nuptiarum,  SC  conuiurjs  interfuerit 
publicanorum,  SC  uorator  SC  potator  uini,  SC 
peccatorum  amicus  a pharifaeis  appellatus  fit.  No 
uc  fe  pafceret  hoc  egit,  fed  ut  alrjs  prodeflet.  Medi- 
cus ad  curandos  aegrotos  accedit, non  ad  in u itato- 
res  conuiua.Quippe  qui, ut  modeftiam  u/dus  do- 
ceret,quadraginta  diebus  nihil  guftauit.Efurietes 
&fitiecesbeatosdixit,a  muliere  Samaritana  pota 
aquae  petijt,  difcipulis  ut  maducaret  hortantibus, 
cibus  meus  eftrefpondit,ut  faciam  uoluntatem  pa 
tris.  Quod  autem  corpus  fuum  SC  fanguinem  fub 
fpecie  panis  8C  uini  (umendum  obtulit,facramen- 
(j  tum  id  cibi  fpiriralis  cft , quo  animus  pafeitur  non 
corpus.Nam  poft  refurredionem  quoque  ut  ueri. 
tatem  refufeitati  corporis  approbaret,  cum  difd- 
pulis  comedit,  noncarncra  tamen*  ncequiequam 


141 


liber  mr. 

alfod  praeter  panem, pifccm,fanum. 

EIVS  praecurfor  Iohannes  Baptifta  fpiritufan  T . 
eto  repletus  antequam  natus,locuftis  in  deferto  8C  J*™** 
fylueftri  meile  pafcitur,ob quam  uidusauftcrita-  pn  a 
tem  a pharifaris  daemonium  habere  dicit,  a domi- 
no ne  excomedens  nec#  bibes  appellar,  no  quod  ni 
hil  omino  fumerer,fed  quod  ijs  duntaxat  fuftet?ra- 
retur,  quae  ali)  utinfipida  uiliaquedefpiciebant* 

A P O S T O L J ipfi  fpicas  fegetum  manibus 
confricant,  SC  hoc  tam  fimplici  cibo  efuriem  quo-  F ou* 
modo  poffunt  Ieuant.  Cunque  numero  duodecim 
ciTent,  nihil  aliud  quam  quine#  panes  hordeaceos 
duosque  pifces  habuerunt  in  deferto,  quando  do- 
minus turbam  quinque  millium  pauit.  Iterum  n» 
hil  omnino  praeterquam  feptem  panes  8C  pauculos 
pifc/culos,quando  quatuor  millia  uirorum  fatiara 
iunr.  Rurfum  transfretantes  obliti funt  panes  fe- 
cum ferre,  ufque  adeo  cibariorum  curam  non  ha- 
bebantjdum  eius  quem  relidis  omnibus  fecuti  fu- 
erant,dulcedine  fatiantur,<56  tamen  quod  non  ieiu 
narent  adhuc cxcufabantur,  quia  fponfuscumeis 
erat.  Quanto  ergo  continentius  atque  tenuius  eos 
uiditafle  cenfebimus,poftquam  ablato  fpofo, hoc 
eft  crucifixo  domino  nuptiarum  gaudium  uerfum 
cft  in  petfecutionis  ludum, Sciam  terrena  omnia  * 
minus  placere  coeperunt  defiderantibus  carleftia. 

I A C O B V S frater  domini  appellatus  cogno  T . 
mento  iuftus, uinum &ficeram  r obibit, carnem  JSSoSns 
nullam  comedit,reliqua  uitae  fanditate  fic  excellu  F 
it,ut  multi  fufpicatifint,  propter  necem  eius  Iero- 
Solymam  fuiile  fubuerfam. 

PJETRO  q<^  aj)oftoloru principi poftafcen-  Petrus 
tonem  dfiij  p*nis  c«  pUuis jtsuto  cn  olufcuiis  cibus  apoftoius 

vm  r 


144  DEClBI  PCX  VILITA.  AC  PAR. 

fuit,ut  moderati  ui&us  exemplum  foret  ijsquibP 
* abftinentix  prxeepta  dabat.  Iam  pifcator  horni* 

num  faftus  qui  fuerat  pifeium.  ' 

PAVLVS apoftolus ad  Romanos  feribena.  • 
Paulus  Bonum  efl^inquit,non  manducare  carnem,  &nd 

apoftolus  uinum.  JEt  ad  Corinthios:  Si  efca  fcandali- 

Roma.  H ,,at  fratrem  meu.non  manducabo  carnem  inxtef 


Uffl,  oc  rrequenres  tuas  murnuni» . rwt'*M 

aduerfam  ualetudinem  modico  uino  uti  prxcipir» 
cum  dum  fanus  eiTet  aqua  ufum  oftendit . Sed  et- 
iam male  affe<fh>modidtatem,  non  copiam  impe 

tat,  quod  fcilicet  ad  digerendam  ftomachi  crudita 
tem  faris  fir,non  quo  etiam  fopita  genitalium  uo- 
luptas  excitari  poflit,  ne  corporis  remedium  ucr- 
r v tatur  in  animae  perniciem. 

fdleenti,  HI  NCfane Fulgentius  Rupefisepifcopus, ne 
epifeopus  morbo  quidemaffecfhiscarnis  alicuius  alimento 
v uel  uini  poculo  uti  uoluic,  ucritus  ne  infirmitati 

blandiens , femel  interminum  uitx  rigorem  fa- 
nus poft  ea  repetere  nollet,  fuperatus  gulx  uo- 
luptatc.  „ ..  , 

HONOR  AT  VS  Fundenfismonaftcrijab 
' bas(ut  Gregorius  refert)pucrulus  adhuc,a  paren- 
tusauoas.  ^jjUS i nuitarus,curo  a carnibus  abftinerct,deridi* 
culi  gratia  interrogatur,  an  pifcari  in  montibus 
uellet,qui  tam  procul  a mari  3c  flliminibus  confti 
tutispifcibu8,n5carneuefcioptaret.  Cuncpipfe 
taceret,  ecce  is  qui  ad  aquam  hauriendam  perre- 
xerat,pifccm  de  puteo  fitula  fublatu  attulit . Quo 
fniraculocfte&um  eft , ut  omnes  conuiuam  cuiu» 
coci  ncntiaroirrifcrantjucneran  inciperent* 


i 


LIBER  III!. 


14* 


ANTONI  V M in  Aegypto, Scrapfonemin  Antonio* 
Arfcnoite  regione  Ethbinum  in  quadam  Hyber  Serapion 
nixfylua.  Srephanum  abbatem  in  monte  Mo-  Ethbinus 
reto , pane  cantum  8C  aqua  fuftentatosfuifle  Jegi 
mus.  Sed  Antonium  eum  iam  infirmior  secas  pri  abbas 
ftinae  aufteritati  par  eiTe  non  poiTer,olufcuia  8C  ar 
borum  f rudus  cum  panecomediiTe.  , 

ELI  A E eremitae  in  finibus  A n tinos, q eft  Me  ‘Elia*, 
tropolis  Thebaidis,  iam  aerate  decrepito,  exiguus  eremita, 
panis  dC  pauciflfimae  oliux  cibus  erat,robuftiori- 
busuero  annis  interdum  hebdomadarum  inedi- 
amtolerauit. 

PASTVMIO  Aegyptio  abbati  panis  tan-  Paftiiml» 
tum  6C  aqua  uidus  erat,  utrunq?  appendere  foJi- 
tus, ne  edendi  auiditas  plus  hauriret , quam  quod 
fuftentando  corpori  fufficere  pofler.  Ante  hac  ue- 
ro  dum  folitarius  uiuerer, crudae  herbxilli  cibum, 
fontes  potum  fuppedirabant. 

H O R etiam  abbas  quamdiu  folitudinem  ineo  Horabb, 
luit,  herbis,  radicibus,  aqua,  fuftentatus  eft , pa- 
ne abftinuit , donec  monafterio  prxpofitus  com- 
muni cum  alrjs  cibo  uti  coepit , ut  ipfos  lucrifacta 
ief,5£  quadam  uitxxqualitatecontinerct. 

APOLLONIVS  abbas  panem, olus,  her-  Apollo 
bas  edere  folebat,fed  ita  fane,  ut  ea  uel  fale  condi-  nio  abbas 
rcc,uel  aceto  maceraret, codum  guftauit  nihil. 

THE ON EM  quoip  monachum  cruda  com-  Theon, 
«ffc  accepimus , nec  in  uefcedo  ignis  oga  unquam  monach® 

1*H  6 N O phrius  item  a bbas , cum  fede  incerta 
per  folitudinem  uagaretur,  diu  herbis  tantum  8C 
Iruiftibusfuftentatusdicitur.Demapancetaqua  . . 

nutritus  angelo  homini  muuftrantc* 


/ 


t 


•4« 


DE  CIBI  PO.  VILITA  AC  PAR. 


[ 

L # 


tv.. 


PAL  AE  MON  monachus  in  Thebaidis  de~ 
Palaemon  ferto  habitans,  celebri  pafchx  diePacomium  cotu 
&Pacomx  Jxrnalem  fuum  rogauit,ut  folito  largius  obfona- 
***•  xet.Coxic  ille  olus,  olcoq?  Sc  fale  condiuit.Scd  pofl 
I ca  menfa, Palaemon  fufpenfus  parumper  fterit,  in- 

i * gemuit,  lachrymas  effudit,  3C  dominus  meus,  in- 

quit,  crucifixus,  felle  <&  aceto  potatus  cft,  Sc  ego 
oleum  edam^  Auertentem  fe  ac  lugentem,  Pacomi 
us  hortabatur  ut  fumeret,  8c  illam  olei  lautitiam, 
non  tam  fibi  quam  fefti  folennitati  cocederct,tan- 
tum  profecit, ut  nec  ipfe  aliud  guftarit  quam  quod 
confueuefant, panem  fcilicct  cum  fale^quamc^  fri 
gidam.Sic  refeci  deo  grati  as  egere,  hoc  tantum  fe 
fto  tribuentes,  quod  efcas  tunc  fapidiores  parauc- 
tint  quam  comederint,  adeo  oleum  in  cibo  fumere 
luxuriae  depurabant. 

Amandus  AMANDVS  Thuroni  ad  beati  Martinife- 
• epifeopus  pulchrum  qulderim  annos  mafit,&  hoc  toto  tem- 
pore cibus  illi  panis  hordeaceus , aqua  potus  fuit. 
Poftea  Traic&enfis  epifeopus  fa  cluB,miraculis  iL 
luftratus  eftjHcracleo  in  oriente  imperante* 
German*  GERMANVS  etiam  Altifiodorenfis  epl- 
epifeopus  fcopus  tenuiiTimo  uicftu  cotentus,  uino  abftinuit. 
In  folenibus  tamen  feliris  ita  aqua  diluto  utens,  uc 
uinum  non  faperet.  Ante  hac  hordeaceo  pane  & Ic 
guminibus  uixerat  SC  his  non  fale  fed  cinere  con- 
ditis,quotidianum  feruans  ieiunium.Cum  hac  ci- 
bi ac  potus  uilitate  luxuriam  commutaucrat  epu- 
larum, ex  Burgundix  prxfefio  monachus  fa&us* 
deinde  epifeopus  Altifiodor/, 

Euagrius  E V AGRI  VS  presbyter  quadraginta  an  - 
$sbytcr.  nos  pane,o!eo  8C  aqua  ufus  e Hr, deinde  annos  .xvi* 
pomis  codtoq?  abftinuitt  Poftea  fo  etiam  panem 


* 

1 


LIBER  im. 


HT 


«r  - 

I 


'Ufcit 


fibi  interdixit,  ac  per  bienium  olere  tantum  SC  len 
tibus  uixic.  Hic  duorum  Machariorum  difcipulus 
fuit,  quoru  mores  imitando  adeptus  eft  meritum. 

SANCT  V S quoqp  presbyter  Hieronymus  ad 
Euftochium  uirginero  feribens,  quanto  labore  in  muSP*bI» 
cremo  carnis  tetarionibus  repugnarit  recenfet,ac* 

inter  multa.De  cibis,inquit,  dC  potu  taceo, cum 
etiam  languentes  monachi  aqua  frigida  utantur, 
&codtum  aliquid  accepiiTe  luxuria  fit. 

IDEM  Pauli  primi  eremitae  uitam  deferibens  Idem, 
lefum  et  angelos  eius  tcftat,in  ea  eremi  parte  quae 
iuxta  Syria  Saracenis  iungir,  uidifle  fe  monachos, 
quorum  unus-per  annos  triginta  claufus,  hordea., 
ceopane&lutuleta  aqua  uixit,alterincifterna  uc 

teri, quam  gentili  fermoe  Syri  Cubam  uocant, qn 

que  caricis  fuftentabarur. 

PAVLVS  autem  ( ut  idem  refert)  a fextode-  Paul®  prf. 
cimo  aetatis  fuac  annoufcp  ad  fcxagefimii,  palmae  my  eroni- 
frudibus  uixit.Deinde  ufcp  ad.cxirj.quo  terris  ra  ta. 

Iic5tis  ad  caelum  migrauir,dimidiati  panis  fragme- 
tum  quotidie  coruo  alite  deferente  acceptauit,  Ini 
aduentu  Antonij  integer  allatus,  deo  donate  quan 
tum  utriq?  fatis  e flet. Qui  cum  comediflenr,ad  fon 
tem  accedentes  prono  ore  manibus  concauisaquJ  - 
hauriendo  fitim  expulerunt. 

TIMOTHEVS  QVOQVE  Anacho-  Timete» 
rita  in  deferto  Aegypti  pcenitentiamagens,pal.  folitariua 
. mat  frudibus  dC  aqua  de  fonte  haufta,  fuftenta- 
tus  eft . - 

DOROTHEO  abbati  in  Aegypto  unciae  . 
panis  (exydc  olufculorum  fafcifculus,  6C  aquae  con 
gius  refedio  erat.  j ...  Pambo 

P A MBO  ABBA  S cum  animam  agetet  $on  abbas* 

r ' . . i ; ~~  ~ • . V ','4r' 


I 


>4j  DE  CIBI  PO.  VILITA  AC  PAR. 

fetius  eft,  quod  ab  eo  die  quo  folitudinem  ingref- 
fus  fuerat,pancm  non  guftarit,neqj  quicquamcu 
ius  ipfum  peeniteret  prolocutus  fuerit, et  le  tamen 
fice  uita  difcedere  tanquam  qui  modo  ccepiflet, 
tiontanquam  quiprofecitiet. 

• P I O N abbas  in  Thebaidis  dcferto,qu6  minu* 

Sbbas  *n  «dendo  uoluptaus  caperet,  deambulando  fume 

90  bat cibum , aqua  in  potu  ufus,  quam  ipfe  cffbflq 

puteo  amara  in  dulce  uerterat  exorato  domino* 
Philoro  - PHILO  ronius  presbyter  in  Galatia  annos 
m»  prefb.  duodeuiginti  in  cella  claufus,  pane  6c corto  abfti, 
nuit,  dein  duobus  8C  trigintaannis  nullum  pomi 
genus  guftauit,  ut  omni  ciborum  dulcedine  fepo 
. fita,cdendi  auiditarem  coercere  facilius  potiet.  , 
Htiarion  HILARIONEM  abbatem  diuus Hiero- 
abb*r*  nymus  tradit  a quinto  decimo  ufq?  ad  uigefimu 
aetatis  annum  quindecim  caricas  poti:  folis  occa- 
fum  comedifle , Triennio  deinde  dimidium  lentis 
aqua  maceratae  fextarium,ac  deinde  totidem  an* 
nis  panem  cum  fale  dC  aqua,  8C  totidem  alijs,uir« 
gultorum  radices  herbascg  fylueftres  crudas.Dc- 
inde  annis  noue  hordeacei  panis  uncias  fc xtdC  co- 
tium  modice  olus  abfc$  oleo.Poftea  debilitate  cor 
poris  compulfum,olci  parum  addiditie  ufqj  ad  ter 
fium  <36  fexagefimum  uitae  annum . Inde  ufq;  ad 
JLXXX,  pane  abftinuifle,fed  forbitiaculis  ufum 
de  farina  8C  olere  comminuto  fartis , potu  cibo(£ 
uix  uncias  fex  appendentibus.  Cseterum  nunqua 
ante  folis  occafum  quicquam  guftatie , 8C  neque 
' ' diebus  feftiuis,neque  in  grauitiima  febre  foluitie 
ieiunium. 

Hofpitius  H O S P I T I V S ille  qui  Longobardorum  in 
ItaUam  aduentum  longe  ante  praedixit,  pane  SC 


liber.  tm. 


»4» 


pomis  uefcebatur , Quadra gefimx  uero  ieiunia 
herbarum  cantum  radicumcp  refecftione  tranfige 
jbat  femper  abftemius. 

(ROMVALDVS  abbas  ordinis  Camaldu-  Rontual- 
cnfis  in fti tutor, dum  in  cremo  uitam  ageret, pane  abbar. 

SC  fabam  aqua  maceratam  comedit.  .. 

M A X E N tius  Piftauienfis  abbas,pane  hor- 
deaceo  dC  aqua  ui&itauit.  Arido  in  loco  cum  mo- 
naclii  fici  laborarent,terram  uirga  percudens  fon 
tftn  fcaturire  fecit,ut  fcias  elementa  ei  feruire,qui 
gulae  dC  ucntrj  dominatur, 

GREGOrius  Ligonenfis epifeopus panes hor  _ 
deaceos  triticea  crufta  oblitos  efitabat , in  aqu*  Cr£20ri* 
poculum  tantillum  uilli  addere  folitus,  ut  aqua  fu  cpUc0Pua 
tim  faporem  feruaret  colore  murato.  Sic  occulta., 
bat  uiefius  an£uftioris  ufum,oftcntationcm  fugi* 
ens, 5^  foli  deo  placere  a ffiefta  n s,  ta  m e t fi  ciuitas  in 
monte  pofita  latere  non  potuit,fempcrq?  fugien- 
tem fequfturgloria,fcquentem  fugit, 

IOHANNEM  praesbyterum,qui  in  Gallia 
apud  Caftrcfium  pagum  martyrio  coronatus  eft,  ^°^aj>nei 
crudis  herbis  8C  aqua  frigida  fuftentatum  ferunt.  Prtsb^ 
Qui  fponte  corpus  fuum  fic  afflixerat,illud  et  mar  mart>rr 
tyrio  exponere  fine  hefitatione  potuit,  diffolui  cu  dl;,^ 
piens  8C  efle  cum  Chrifto.  PluhP'u 

' COLVMB  anus  in  Gallia  abba»,  annis  fe- 
xaginta  herbis  tantum  ac  radicibus  fuftentatus  Columbi 
eft.Fotem  de  petra  deum  prxeatus  eduxit,qui  ho  nus  abbas 
die  quocp  effluit  hubertim,&  terram  irrigat. 

ALCI  biadi  martyri  apud  Lugdunum  panis,  » 

fal,aqua,uicRus  erar.Scd  tandem  in  carcerem  tru-  ^ cibla' 
fus,  ne  fcadalo  eflet  ijs  qui  fecum  erant,reliqua  im  ■ mart' 

ttadafottaflcwcdituris,  cu  adhucinfirmiciTcnr, 


i» 


DE  CIBIPO.  VILITA.  AC  PAR. 


tupus 


Egidius 

abbas 


;1 


nihil  recufauit  eorum  quibusipfi  utebantur,tna^ 
lens  abftinentiae  aliquid  remittere  quam  fidei  feni 
pulum  proximis  generare,  monente  apoftolo  ac 
dicente.  Noli  efca  illum  perdere, pro  quo  Chriftus 
mortuus  eft. 

Blaiius  B L A S I V M Scbaftse  epifcopa,cumDiocle(ia 

epifeopus  no  ecdefiam  u a flante  ad  deferta  fine  uiatico  dedi- 
& martyr  na(Tet,aues  aluerunt,donec  inuentus  in  ChrifHco 
felTionc  uitarn  finiuit.  Non  folum  igitur  in  necefr 
fitate  feruum  fuum  deus  non  deferuir,fed  etianfp 
rogatiua  palTionis  honeilauit , efurienti  mifitei- 
bos, latenti  marcyrij  coronam. 

BENE  dido  abbati, cum  faxea  rupis  olim  fpe 
lunca  elauta  panis  defeciflet, presbyter  quidam  di 
uinitusmonitusjprandioium  fuum  atculit,et  qm 
tunc  folennis  pafchae  dies  erat,fecum  cibum  libierf 
us  cape  hortatus  eft. Deo  gratias  egit  Benedidus, 
tum  fibi  uiclum  in  tempore  profpexiiTet,  tum 
facerdotem  fuum  fibi  in  folitudine  uidedum  ob 
tulifiet,taliq?  laetus  hofpite,  gratanter  ea  quae  alia 
ta  erant, una  cum  illo  comedit. 

. LVPVS Senonum  archiepifcopus,cum fecti 
ardueps  Cocnantibusuinumdefeciffct,fperare  omes  in  do- 
mino iufTit,nec  metuere  fibi  quod  fperaffent  defii 
turum.  Vix  dum  fermonem  finierat,  cum  nuntia 
tum  eft,cados  uini  plenos  ante  ianuam  ftare,  ipfo 
qui  attulerit  incognito  atc£  incetto,neq?  inter  con 
uiuantes  dubitata  eft,quin  a deo  milii  fuiflent. 

E G I D I V S abbas  ad  Rhodani  oftialatebrS 
fibi  eliges, triennio  nulli  cognitus,cerua  lac  pbcnre 
nutrit'*  eft.Poftea  inuerus  accg  inde  edudus  peife 
monachis  coepit  Igitur  qjdiuhoim  co me rcio  cara 
it  propter  dea,btfti«obfequio  dignus  fuit,  , 


v| 

fj 


A 


4 


) 


liber.  mr. 


ANTONIVS  MARTYR  Apanfexpaf 
Ius,  cum  dc  uia  fatigatus  ficircr,  8c  arentis  loci  fo-  mart>r' 
Ium  nullis  rigaretur  aquis,  prcccs  ad  deum  fudit, 
u,r2a  hinnum  pcrculit^atcjuc  inde  fons  emanatur» 
cuius  potu  refocillatiis,  iam  confidentius  ad  mar- 
tyrium cucurrit. 

BASOLVS  quoque  Rhemefis  abbas  in  Gal 
lix  partibus,  dum  mdtem  Solitarius  incolerer,  nec 
aquam  haberet  deum  precati,  fontem  de  rupe  ma 
nare  fecit, qui  etiam  num  fluere  dici r. 


roncicuium  emint , cuius  hauitu  rufticus  qui  iam  > 

moribundus  ficco  ore  anhelabat,  recreatus  uixit. 
i Ac  ne  plura  eiufmodi  enumerem,  Nudos  ad  praedi 

4 candum  apoflrolos  miferat  dominus,  Sc  interroga 
ri  an  miflis  fine  facculo  8C  pera  6C  calceamentis  ali 
quid  defuifiet, refponderunt  nihil.  Quid  enim  dc-  ‘ 

ciTe  poteft  ijs, quibus  adeft  ille  per  quem  fatftafune 
* omnia? 

i SED  nea propofito diuertifle  uideamur, illud  Tn tnona 

i quoque  hoc  loco  puto  referendum , quod  in  mo.  fterio  ob 

na  fler  io  Tabernenfi,  ubi  Amos  abbas  mille  quin  feruatum 

i getismonachispracfuit,legimus*obferuatum.  Fra 

it  tres  ad  mefam  cogregati,  pedentib?  a frote  cucul 
li  Iis,  ita  oculos  tegebat , ut  ali?  alin  uidere  comedet? 

li  no  poflet,  Itaq»  tantff  qfq*  fumebat  quatff  collibir 

ittctactflngulog{  cocinfctia  Angulos  latebat,  ncin- 


t 


. m 


DE  GIBIPa  V1LITA.  ACPAR. 

ani  gloriae  daretur  occa  fio , fed  diuino  confpe&uf 
munus  illud  fyncerius offerretur, quod  fubmouc. 
batur  humano, 

jr  . PRO  mamua  aliqua  etiam  hoc  in  genere  foe- 

A r an  minarum  exempla  «Agar  ancilla  cum  IfmaeJe  fi- 
oSa  * lio  eie&a , panem  tantum  8C  utrem  aqua  plenum 
fecu  in  fohtudinem  defert. Cofumpta  deinde  aqua 
Ccnc.il.  puer  Sc  ipfa  fiti  ucxati,fonte  angeli  pietate  often* 
iorefocillantur.  Abraam  diueserat,SC  inuitus  il- 
lam  emittebat, in  angelo  diuina  uirtus  omnia  po- 
terat  fed  SC  ille  aegre  dimittens, dc  hic  multum  mi* 
ferans,aquam  folam  ad  potum  ceiTifTeei  fcriburu 
tur,  ut  hincfacileconijci  poffit,  iam  tum  mulieri* 
bus  nefas  fuilTe  uinum  bibere. 

Ruth  mo  RVTH  Moa  bitis  i n agro  Booz,cu  fpicas  ded 
abitis.  duas  legerct,benigne  ab  ipfo  accepta,  panem  tan- 

Ruthii,  tum  iubetur  comedere, 6c  buccellam  intingere  in 
aceto,  &cum  fiderit,  eafdcm  aquas  potare, quas 
potabant  melTores.Quod  illa  quidem  pro  magno 
munere  habens, gratias  egit,  comeditcp  dC  bibir. 
Atipfe  quamuidlu  tam  parco  tanque  fimplid 
de  leda  r i uidit, dignam  cefuit  ut  fibi  acciperet  uxo 
rem, 3C  ea  filios  procrearet, non  dubitans  depudi. 
ciria  illius,cuius  fobrietatem  fuerat  expertus. 

I V DI  TH  cum  ad  illud  grande  facinus,quod 
Tudith  mente  agitauerat, perficiendum  properaret  ,im* 

uidua  pofuit  (ut  ait  feriptura)  Abrae  fuae  afeopam  uini, 

Iudith,i©.  SC  uas  olei,  Sc  poletam,&lapates,&  panes,& ca- 
feum,&  profeda’eft,a  carnibus  ergo  abftinebat, 
atq?(utegoexiftimo)etiamauino,tunctantum- 
••  modo  illo  ufa,cum<5£  animi  audacia  opus  eiTet,& 
uires  quas  ieiunio  ciliciocp  ante  f rege  r a ^excitan- 
dae acriore  potu  eflenr4ut  fotmmx  dextera  ad  fcca 


* '* 


\ liber  .im.  i n 

tfam  torofam  tyranni  ceruicem  po  fle  tfuff icere. 
Quae  enim  uinum  cotra  Holophcrnem  tulit , eam 
contra  carnis  moleftam  ieiunijs  SC  abftmentia  cer 
tafle  nouimus.Quoniam  aliter  quidem  pugiles  SC 
gladiatores  akndi  funt,  aliter  fcruiChrifti. 

P R AE  TER  EA  non  minor  ludith  u iduae 
Annae  Elea  nae  uxoris  fan&itas  in  feripturis  prae- 
dicatur. Anna  tame  uinum  SC  quod  inebria  repo- 
eeft  nunquam  fc  bibiflfe  dixit.Et  ficoniugalis  pu- 
dicitia minus  tutam  fe  putauit  fi  uinum  guftaflTcr, 
quomodo  uidualis  caftitas  eodem  guft  u corrum- 
pi non  formidarer, cum  haec  illa  tenerior  fit,dififid 
liuscjt  feruetur. 

MARTHA  uirgo  Chrifti  hofpita,&  Chrifti 
fponfa,poft  eius  ad  cselos  afcenfum,  carnem  nulla 
comedit, a latficinijs  quoqpet  uino  abhorruit,quo 
cidianumfcruans  ieiunium,  donec  rurfum  fuauif 
fima  hofpitis  Sc  domini  fui  praefentia  fatiari  fibi  li 
ceret, iamnunquam  ab  ipfo  reccflurae. 

MAGfD  A lenam  uero  fororem  eius  in  defer- 
to diuinis  magis  quam  humanis  alimentis  fuifTc 
fuftentatam  accepimus,  dum  partem  illam  opti- 
mam poflfiderc  nititur  quam  elegerat, SC  quae  non 
auferetur  ab  ea.  , w 

£ T ut  quaeda  qux  praecedat!  capite  aict a funr, 
hic  etiam  breuiter  repetantur,  ACella  uirgo  pane 
Sc  fale  SC  aqua  contenta  fuit.Paula  oleum  in  cibo 
non  coepit,la<ftfcinia,mel  Sc  alia  palato  fuauia,gi/ 
(fare  noluit,  uinum  ne  infirma  quidem.  Euphra- 
xia  praeter  haec  frutftus  quoq*  guftu  dulces  repudi 
auit.Maria  Aegyptiaca  ucl  crudis  herbis,  radici- 
busq?,  uel  cibo  nullo  uixir.  Maria  Deccgnies  pa- 
ne SC  aqua  uacuuw  Sc  iciunura  uemrem  reficic- 

z i 


Eadem 


Marth», 

uirgo. 


Maria 

magdale* 

na. 


Afellj. 

Paula. 

Euphra- 

xia. 

Maria  At 
gyptiaca, 
Maria  Dc- 
cegnies. 


fty  DE  CIBI  PCX  V1LITA.  AC  PAR, 

bat,inediam  fcmel  ad  trigc fimum, iterum  ad  quin 
quagefimum  produxit  diem , rapta  in  fpiritu , ut 
diftum  eft.  Quifquis  ad  iftarum  gloriae  fublimittf 
tem  peruenirc  cupit, harum  quantum  poteft  imi- 
tetur continentiam. 

Othilia  MVLTA  funt huiufcemodi exempla, quat 
jurgo.  longum  eflet  cnarrare,te  tamen  Othilia  uirgo  ta- 

cere omnino  non  poflfum  quae  leguminibus  8C 
hordeaceo  pane  laffumieiunrjs  corpus  fuftetafti, 
donec  in  cacieftibus  regnis  grano  illo  frumenti  fa- 
tiari  meruifti , quod  cadens  in  terra  multum  fru- 
dum attulit.  O quam  breuemefuririonem  aeter- 
na* immenfaeque  duicedinisfubfecutaeft  faturi - 
tas,dum  te  cibi  uilitate  mortificas,facfta  es  immor 
talis . Pro  hordeaceo  pane  panem  accepifti  uitae,  s 
pro  leguminibus  huberrimum  perennis  lxtitiae 

frueftum.  . . n 

HIS  iam dieftis exemplis, operepretium eft et- 
Sententi?  iam  paucas  c multis  diui  Hieronymi  fenrentiolas 
Hietony-  apponerc,ut  illa  fequi  uolentes,praecepris  quoque 
*ni.  rant|  uirI*  inftrufli  cautius  incedat.  Ad-Arhletam 

A . Atlile  de  inftitutionefihaefcribens.Atite annos  robuft* 
«m  aetatis, inquit, pcriculofa  eft  teneris  8C  grauis  abfc 

tinentia,ufque  ad  idem  tempus  fi  neceliitas  poftu 
lauerit , 8C  balneas  adeat , 8C  uino  utatur  modico 
propter  ftomachum  8C  carnium  edulio  fuftente- 
tur,ne  prius  deficiant  pedes  quam  currere  incipf- 
ant,&  hoc  dico  iuxta  indulgentiam, ho  iuxta  im- 
perium, timens  debilitatem,  non  docens  luxuri- 
am. Deinde  cum  iam  adulta  8C  firmior  fuerit, ait. 
Cibus  eius  olufculu  fit  8C  fimilia,caroque  pifcicu- 
li.Sic  comedat, ut  ftatim  efuriat,  ut  ftatim  poft  cL. 
bum  poffit  lcg«c,OHt«,&  pfaUwc.Ad  Nepotia- 


LIBER  .im. 

num . Fortiffimum iciunium  eft, inquit, aqua  SC  AdNepoi 
panis, fec!  quia  gloriam  non  habet  ,&om  nes  pa-  aanu,n* , 
ne  8C  aqua  uiuimus,  quafi  publicum  8C  commu-  . . 

ne  ieiunium  putatur . Caue  ne  hominum  rutini  f- 
culos  aucuperis,  ne  ofFenfam  dei  populorum  lau- 
de commutes.  Virginesquoquedeodicacaseru-  adfginri 
diens . Quando  uos , inquit , ad  refe&ionem  hora 
debita  adunaucrir,  in  cibis  ueftris  minime  reful- 
geat coquorum  induftria,  non  ciborum  nobilitas 
appetitum  moueat,fed  fames, non  apponantur  in 
citamenta  libidinum,  fed  quae  poffinc  famem  ex- 
tinguere,  aut  legumina,  aut  olera  condianturin 
oleo  . Carnes  uero  folum  fint  ex  licentia  abbatif* 
fae indultae  debilibus  Sc  infirmis , alioquin  cuius 
fintfaporis  ignoret  coenobium  .Oua  & C lacftici- 
nia  poft  ieiunia  debilitatis  fororibus,(&:  praecipu- 
is feftiuitatibus  permittantur  ex  gratia.  Raro  fci* 
anturquxin  aquis  oriantur  8C  uiuant,  nifipar- 
ui  pifciculi.  Deinde  fubdit . Tanta  fit  in  fumendo 
fobrietas,tanta  talisque  parcitas,  ut  uenter  poti- 
us conqueratur  quam  gaudeat,  non  egeat  in  di- 
gerendo ftomachus  medicinis,  rutrum  potius  ua- 
cuatio  quam  nimia  repletio  inducat  . Idem  ad 
Matutam  uirginem. Carnis  Sc  uini  fpecies,  qua.  Ad Matu* 
fi  caloris  fomenta  «Si  libidinis  incitamenta  fuge,  ta/gine. 
SC  tunc  forte  uino  uteris  exiguo,  cum  ftomachf 
dolore  nimio  corporis  compellit  infirmitas . Et  ne 
plura  id  genus  congerendo  longior  fim. Ad  De- 
snetriadem  uirginem  feribensait,  Optimus  eft  triadem 
in  omni  re  modus,  SC  laudabilis  ubique  menfu-  ^gmcai 
xa.  Corpus  non  frangendum,  fed  regendum  eft. 

Sic  ergo  debes  ieiunare,  ad  Rufticum  mona- 
fhum,  inquit,  uc  non  palpites,#  refpirare  ui* 

z ij 


IJ«  DE  OEEDIENTIA  SERVAN. 

k.  polTis , fed  ut  fracto  corporis  appetitu , nec  ijt  le- 

*d  Rufii'  <«bone  9 nec  in  Pialmig , nec  in  uigilijs  folito  quii 
minus  facias. 


Deobedientiaferuanda,  • 
Cap*  III, 


QV  O N T A M nero  nihil  pfodcft  corpus  ttt 
iunijs  3C  abftinentia  tenuari , fi  mens  pari- 
ter intumefeat  fuperbia,hinc  fam  dei  fetricf 
rumq?  mandatis  obediendi  humilitatem  docebi- 
mus,fandorum  fequentes  ueftigia.Neq?  enim  cf 
. rare  poter im us, fi  fem per  eorum  dirigemur  exem 
plis,qui  deo  placuerunt» 

A B R A A M,  ut  deo  obediret, patria  m,dom3 
Abraam  cognitionemq?  reliquerat,  fe  fuosq?  omnes  circutl 
z eidi  fuftinuerat,denicp  filium  unicum  uniceqt  di- 
ledum  fuis  immolaret  manibus,  fi  deus  quod 
iulTerat, impleri  uoluiilec.  Non  dixit,In  Ifaacmfe 
hi  promiflum  cft  femen , quare  nunc  puer  adhuc 
occidi  mandatur?  no  dixit  quomodo  uniet  filrj  fan 
guine  infelix  pater  manus  polluam  < tacitus  iuifa 
exequi  maturat, ut  difeas , non  difeutiendum  eife 
mandatum  com  qui  praefunr,fcd  perficiendum. 
Sani  & St  S A V L iurfus  difperdere  Amalechitas , bello 
muel  pro-  fuperatos  neci  dedit,  Agag  autem  regi  eorum  pe- 
pheu'r  percit,  deotp  inobedientise  crimen  ulcifcente,fub^ 
i.Rcgu.i f jj|tunl  eft  ab  co  regnum,  3C  traditum  alteri . Non 
enim  lex  impletur,nifi  tota  feruetur.Cui  autem  i! 
le  pepercerat,eum  Samuel  propheta  coram  addu- 
c$um,f ruftatim  cocidit,  ut  crudelitatem  pietatem 
cflfc  doccrcr,duin  obfcquiu  prsftsuw  dcof 


LIBER 


iirr. 


PROPTEREA  quidem &Achab  rex  per 
1 prophetam  a domino  arguitur, quod  deuitfis  Sy- 
ris regem  eorum  Benadab  dimiferit  ill3cfum,cum 
morte  dignus  eifet,  8c  dicitur  illi . Erit  anima  tua 
pro  anima  eius,&  populus  tuus  pro  populo  ciu?« 

ILLE  quoq?  qui  eundem  prophetam , ut  fibi 
uulnus  infligeret  ex  dei  uoluntateimgante,  ferire 
noluit, a leone  laceratus  inobedietiae  pccnas  dedit. 
Alter  uero  obediendo  percuties  feruarus  eft.Hinc 
apparet  quam  grande  nefas  fit,  ut  alicui  mortali-* 
um  parcas, deo  omnium  conditori  ac  domino  ob$ 
fequi  nolle. 

I E H V uero  rex  Ifrael,  cum  omnes  qui  de  do- 
mo Achab  regis  erant,  iuiTu  domini  interfeciflet, 
continuo  audire  meruit.  Fili)  tui  ufq?  ad  quartam 
generationem  fedebunt  fuper  thronum  1 frael.Ita 
q?  obedientiaeeius  meritum  filijs  etiam,  pofteriMji 
eorum  ufuifuit,  quartae  enim  generationis  huius 
extitit  finis  in  Zacharia  filio  Icroboam,Scllum  fi- 
lio labes  regnum  occupante* 

A M A S I A S rex  Iuda , cum  aduerfum  Syros 
expeditionem  parafler,uiro  dei  obediendo,  exau- 
toratis  atque  dimittis  centum  millibus  militum 
quos  conduxerat  de  Ifrael , cum  triginta  millibus 
fuorum  copias  hoftium  inuadens  fuperauit,  cum 
titraqt  multitudine  fimul  uincendus,  nifi  paruif- 
fet.Cacterum  hac  datus  ui<3oria,cum  eiufdem^ 
phetac  monita  contempfiflct, a rege  Ifrael  Ioas  uU 
<3us  captusq?,  cognouit  quantum  fibi  prius  pro- 
fuerit obeditte , cum  tantum  poftea  non  fcbedifle 
nocuerit. 

RECHABIT  AE  patris  Ionadab  inftitutio 
nem  fccutijuinum  non  bibunt, demos  non  aedifi- 

z iij 


w i 

Achab 

rex. 

iR-eg.so# 


Quidam. 

Ibidem. 


Iehu  rex. 

4.RCU40« 


Amafias 

rex. 

* .Paralo# 


Ibidem* 


Recita* 

bitar. 

jierem.);. 


Deus. 

Kaiz.f6 


Apoftoli. 


4 


Idem, 


DE  OBEDIENTIA  SERVAN. 

eant, non  ferunt,non  plantant,  fcd  in  tabernacu- 
lis femper  uagi  peregrinantesc^  habitant.EcfiilM 
tam  difficilia  patris  praecepta  impcnfecoluerunt, 
quam  iniquus  eft  qui  mulco  faciliora  Icuioraque 
dei mandata  feruare contemnite'  Hincpropofita 
eorum  obedicnriajudaeorum  inobedientiam  pei 
prophetam  increpans  dominus,alteroscaptiuita- 
tis  iugo  affligendos  minatur,  alteros  autem  fem- 
per fuofruicuros  confpecftu  repromittit . Et  fi  fic 
remunerantur  qui  obtemperant  patri, quato  ma* 
gis  qui  parent  deo? 

Q_V  I cuftodierint  fabbata  mea, in qt, Relege- 
rint quae  ego  uolui,&  tenuerint  foedus  meu,dabo 
eis  in  domo  mea  SC  in  muris  meis  locum , 8C  no- 
men melius  a filijs&  filiabus  nomen  fempiterna 
daboeis,quod  non  peribit. 

NVNC  euangelii  exempla  proprias  uolunta- 
tes  cruci  affigentes  aggrediamur. Mirabilis  in  pri 
mis  iam  a principio  apoftolorum  obedientia  fuit» 
Nondum  Chriftum  miracula  facientem  confpexe 
ranr,nondum  caeleftis  regni  retributionem  per  iU 
lum futuram  audierant, dC,  ftatim  ut  uocauiteos, 
rei  icftis  omnibus  ipfum  fecuti  funt,atqp  ita  eidem 
adhaeferunt,ut  nulla  deinde  aduerfitate,nullispec 
fecutionu  tepeftatib^auclli  feparariq?  potuerint. 
Qui  em  femel  guftauerit  qua  fuauis  eft  dominus, 
omnes  alias  fuauicates facile  contemnet. 

SED  necp  tunc  paruum  obedientiae  fpecime  de 
dere,cum  in  deferto  turbae  difeumbeti  iuffi  cibos 
apponefe,  quinq?  panes,  <3 i duos  pifces,id  eft,to- 
tum  quod  habebant,nihii  fibi  referuantes  porre- 
xerunt.Siquidcm  ipfi  fame  periclitari,  quam  ne- 
ccfficatcm  cxcufando4domino  fuo  non  ftatim  oh- 


LIBER 


mr. 


temperare  malebant.Et  quoniam  lubenter  parue 
rant,multo  plura  collegerunt  qj  obtulerat. 

CVM  deinde  ad  infinuandamgentibusueri; 
ratem  deftinarentur,  dC  fupplicia  8c  neces  fibi  per 
ferendas  didicitfent,  nunquid  quo  minus  obedi, 
rent, exterriti  funt  < In  omnem  terram  exiuit  fo- 
nus  eorum , dC  in  fine6  orbis  terrae  uerba  eorum. 
Et  cum  uerberibus  minisque  agitarentur  ut  tace 
rent,  rcfponderunt.  Obedire  oportet  deo  magis 
qua  hominibus. 

IPSE  quoq?  dominus, ut  nobis  obedientiac  fu 
opte  exemplo  praeberet  documentum,  parentum 
oofequio  fubdi  uoluit.  Et  erat , inquit  Euangeli- 
fta)fubiedtus  illis, & hoc  quidem  cum  iam  fapien 
ria  dC  aetate  SC  gratia  proficeret  apud  deum  8c  ho 
mines,  ne  puerorum  more  bladitijs  aut  metu  fub 
iedtu  m f uiffe  putes.Non  fuit  i nfirmitatis,fed  pie- 
tatis SC  liberi  gratuitiefc  obfequij  ifta  fubiedho. 

QV ALITER  autem 8C cael efti patri obfc . 
quendum  eflet  monftrauit,cum  dicerer.Meus  ci- 
bus eft,ut  facia  uoluntatem  eius  qui  mifit  me,  Et 
non  quaero  uoluntatem  meam,fed  uoluntate  eius 
qui  mifit  me  patris.Er  defeendi  de  caelo, non  ut  fa- 
ciam uoluntatem  meam,fed  uoluntatem  eius  qui 
mifit  me.Et  ad  patrem, N5  ficut  ego  uolo,inquit, 
fed  ficut  tu . Diuifit  uoluntates  hominis  8c  dei  de 
us  & homo  Chriftus,ut  difeamusdiuinam  uolun 
tatem  femp  humanx  praeferre,  SC  carnis  affedln 
fpiritus  a fu  diu  i fubiugare.Denicj  apoftolus  dcil 
Io.HumiIiauit,inquit,femeripfum  fadlus  obedies 
ufe#  ad  mortem,mortem  autem  crucis. 

QV  O D aut  epifcopoijt  abbatucfc&alioi^cj 
pfuntjfuiTa  madatacj  fine  atioe  capefleda  fine 
"7  z iiij 

i ' , 


Idem. 


Pfalin.i|« 


Adluu.jr. 

IE  SVS. 
Chriftus, 
Lucar,  2, 


Idem. 

Iohan.4 

Iohan.r 

Iohan.c 

Matth.se 

«•  * 

PWTa' 


!<•  DE  OBEDIENTIA  SERVAN. 

ctia  co  nobis  minus  rationis  habere  uidebunt,Peu 
Petrus  tri  apoftoli  exemplo  patet.  No  lauabis  mihi  pedta 
apoftolus  inxtemum,ir»quir,tndeccns  8C  indignum  ratus, ut 
lohao»  «•  dominus  officio  fungatur  feruij&feruor^qfidow 
yninoip  fuoip  lauee  pedes , Sed  quod  indecenseile 
• non  poterat,  quicquid  ille  iuberet,  mox  intellexir, 
cum  audiuit  fe  non  habiturum  partem,  cum  ipfo* 
nifilauari  permitteret. Ideo  protinus  obediens  ex- 
clamat, Domine  non  tantum  pedes,fed  8C  manus 
SC  caput.  Nos  igitur  quicquid  prxpofiti  noftri  na 
bis  iniunxerint,  prius  exequi  quam  caufas  inqui- 
rere curemus.  Prxpofterum  enim  uidetur,  ut cu- 
ius officium  eft  obedire,is  defen  iorum  fenten- 
tia  iudicet. 

Paulus  PAVLVS  monachus  cognomenta  Simplex; 
fimplex  Antonij  diTcipulus,cum  primitus  myfterioi?  ig na 
rus  quxfiffet,clTet  ne  prophetis  prior  Chriftus^in- 
cptam  interrogationem  filentio  diluere  i uflus, tri- 
ennio tacuit.Poft  hxc  cum  multa  illi  akfurda  et  fo 
peruacua  experiundx  tStum  obedientix  caufa  im 
perarentur,  ueluti  neceffaria  perficere  noquam  di 
ftulir,ficuti  aquam  haurire, 3C  hauflam  effundere* 
ticftcs  diffuere,<36  eafdem  dilTutas,irerum  cofuere, 
6C  alia  huiufmodi,qux  ille  non  quod  friuola  futili 
. acp  effent,fed  quod  iulTapcrpcndens libenter exe-i 
' qucbatur,diligenterqr  implebat. 

INTERSERAMVS  adhuc  aliquod  ino.» 
bedientixexemplum,  ut  quantum  hxc  nocuerit, 
tantum  obedientia  ipfa  profutura  nofcatur. 

' FRATER  quidam  xgrorans  in  monafterio 

Scythi,cu  adire ciuita te  pararet  curatioisgratia,ec 
obediens.  ^0yf€S  abbas  a propofito  illum  deterrerer, fimul- 
q;  pdiccretjfi  difccffiucc  fornicat  ioc  poUucnduJja 


LIBER  III!.  S<l 

• * . 

fuflb  eius  abije,&  mulierem  quae  languenti  mini- 
ftrabac, cum  coualuiflct  uitiauit.Quanro  illi  meli* 
userat  morbo  perifle  quam  peccato?  mori  timuie 
& multo  grauiorem  mortem  incurrit  dum  obedi* 
xe  ncghgir.  * 

ICCIRCO  quidc  Iohanncs  abbas  io  Scyth/*  lofijnnci 
quem  fol  iratum  no  uidit,ex  hac  utra  ad  meliorem  ay,aj# 
«nigraturus,  praecipuum  difcipulis  fuis  documen- 
tum relinquere  uolens,  nunquam  quicquam  fe  ex 
fententia  fua  egifle  dixit,  fed  Teniorum,  nunqp  ali- 
quid docuilTe  quod  prior  ipfe  non  feciflet,  hoc  erat 
proprix  renuntiare  uoluntati,  Sc  in  docendo  nihil 
prxfumcre.In  hoc  illo  fummam  pene  ^tutum  pu- 
tauit,qui  dum  decederer,tratres  fuos  plura  mone-* 
re  necciTarium  noneflecenfuir. 

I OH  ANNE  Malterum  apud  Lycum  Theba  iohanncs 
idisoppidumcommorantem,obedientix  ^tuseo  abbas  alf. 
prouexitjUt  futurorum  praefeium  faceret.Huic  ob 
fequrj  experiundi caufa  abbas prxeepit,  ut  palum 
aridum  in  terra  defixum, aqua  qux  duo  millia  paf 
fuu  a monafterio  diftabat,bis  per  diem  aduerta  ro 
eidem  uicibus  irrigaret.Cumq*  uidifler,ncq?  labo 
re  illum  defatigari,  neque  ligni  nunqj  ad  uiridita- 
tem  redituri,  defperatione  comoueri,  poft  annum 
in  tali  opere  confumptum  interrogat,an  lignum  il 
lud  iam  radices  egiiler,<5^  fe  nefeire  refpondentem, 
cuerfo  ligno  ut  ab  irrigatione  defifteret  iuffit.  . . 

ALI  VD  D,EI  N de  obedientix  cius  periar- 
Ium  facere  uolens,cum  multi  adeflent  promptitu- 
diniscins  in  obfequendo  fama  exciti,  madauit  ut 

de  cellario  lenticulam,  qux  oleo  plena  erat,  profe- 
rens pcrfcncftram  proi]ceiVf,tantillum  illisoleie- 
vata  & quidem  ia  deferto,  ubi  is  liquor  neque  mu- 


K* 


DE  OBEDIENTIA  SER.VAN. 


(dem. 


tuo  rumi,ncquecmi  poterat , conc/tus  tamen  ipfc, 
non  inopis  non  loci  rationem  ducens,  quod  jube- 
batur perfecit. 

A L J A S quoc$  faxum  ingens  <3 C quem  multi 
fimul  mouere  non  ualerent,  foli  ut  aduolueret,ab- 
bas  praecepit.  Tnc  ille  quidem  toto  conatu  fruftra 
nitens,  uires  experiri  no  cellauit,  donec  multo  fu- 
dore  madentem,  iam  quiefcere  idem  abbas  iuiTir. 
Hac  obfequiorumfimplicitatelohannesprophe-  - 
tandi  donum  confecutus,  in  magnis  bellorum  dif* 
ficultatibus  Theodofitim  principem,ne  cum  hofte 
rongredi  timeret, fuis  animauit  oraculis,  ccrrilTi- 
mo  uirtoriae  euentu.  Ita  ut  ille  deinceps  certamen 
, nullum  iniret,  nifi  ipfo  confulto.  Igitur  qui  olim 
omnibus  abbatis  fui  iulTis  fuerat  obfecutus,  eius 
deinde  refponfis  obediuit  imperator. 
ALBINVM  Andagauenfemepifcopujdum 
Albinus  acjhuc  adolefcens  in  monafterio  degeret, Sc  ad  per- 
«pifcopus  ficiendum  abbatis  mandatum  pergens, effufum  re 
penre  himbremfub  terto  dcclinalTer,  eo  procellae 
uidiuulfo  acperpluente,caeteris  qui  illuc conuene- 
ranr,  haud  parum  madefartis  ipfum  foln  aqua  n5 
- afperfit.Mirabatur  omnes,  3c  cum  audiflenc  eum 

ab  abbate  milium  iter  facere,  miraculum  obedien 
. ( tiae  merito  imputarunt.O  praegradis  uirtus  quam 
inanimatum  detritum  ita  reueritum  eft  utattin 
gere  non  auderet. 

GVILIELMVS  Aquitaniae  quondam 8C 
Guiliel'  prouinciae  dominus, poftea  uero  ita  humilis  mona 
mus  rao-  chufc,ut  nihil  tam  paruum  neque  tam  infimum  ef- 
nachus.  ftt  quod  fe  indignum |iudicarer,  dum  id  fibi  facien 
dum  abbatis  autoritas  iniunxjflet .IufTus  ergo  ali* 
quando  panes  coquere , cum  iam  canae  tempus 


/. 


LIBER 


IIH.  ' 


Inflaret, confeftim  fuccendit  fornacem,  rutabulo 
ignem  clrcumuertit,fed  fcopam,qua  prunas  euer- 
tcrer, locumque  ponendis  panibus  aptarer, nd  ha- 
buic.  Infiiiens  ergo  in  fornacem  melote  pro  fcopa 
cft  ufus.  Tum  demum  cotfos  panes  fratribus  ni- 
hilo tardius  quam  res  pofcebat,attulir, nulla  cor- 
poris aut  indumentorum  parce  Ixfa,  utpropenf* 
obedienrix  alacritatem  inrelligas,&  inter  pericu- 
la  fecuram,  <5 C inter  infima  nobilem.  Fatflus  erat 
hic  quidem  de  Aquitani*  prouincixque  domino 
monachorum  furnarius,  fed  de  monachorum  fut 
* nario  facffc?  efi:  regni  cxleftis  perpetuus  poffeiTor, 
terrx  regibus  maior , dei  angelis  par. 

BERCHARIVS  Luxouienfis  monafterrj  Bcrcharf- 
abbas,  antc$prxeflecoepiirer,fingularem  apud  ujgM»,, 
omnes  obedientx  fux commendationem  miracu 
Io  auxit,  dum  uinum  de  cado  in  urnam  traherer, 
ab  abbate  uocatus,  relicfla  urna  feftinus  cucurrit. 

Vinum  uero  ficucx  fluebat, repleta  urna  non  eft  ef 
f ufum,  fed  fic  ftetit  ac  fi  gelu  concretum  eflet, do- 
nec ille  rcuerfus  cadi  foramen  tereti  in  mucronem 
ligneolo  obturauic.  Tunc  qui  aderant, haud  dubl  \ 

tarunt,  quin  hoc  illi  alacris  admodum  atque  srnpJ 
grx  obedicntix  merito  cdtigiflet,  ut  qui  fe  totum 
abbatis  uoluntati  libenter  tradiderat , ad  eius  uo 
cum  fluentis  natur*  liquor  pro  tempore  fufpen. 

,fus  perftiterit.  rn  T 

GALLVS  COLVMBANI  ABbatis 
difcipulus,  8C  Hildeboldus  diaconus,  pifeicuios  moniunp 
quos  de  flumine  retiaculo  traxerant , in  folitu- 
dine  affaturi,  ignem  concinnabant,  cum  interim 
tirfus  mirx  magnitudinis  propius  accedens  dia- 
cottttm  quidem  terruit a fed  GALLO  wbente  ' 


ia 


'i*- 


' ( f;  . . ' 

j44  DE  OBEDIENTIA  StRV  AN.  ' J 

ut  ligna  igni  inferret , obediuit.Hoc  ideo  fanehfc 
referendum  duximus, ut  qui  praepofitis  fuis  reni- 
ti audent,tali  exemplo  magis  confundantur,qua* 
do  SC  fyl  ueft res  ferae  iuffa  fandorum  rcuercan- 
tur&qbferuent. 

i ( S I C SC  diuo  Hieronymo  urfis  etiam  belua  fe- 
Hifrony  rodor  leo  obfequium  praeftitifledicitur.Afellufn  *’ 
■nuspsby  monafterqad  pafcuaeducere,pafcent£q*comitari 
ter.  fuetus,  agafonis  fu  ngebar  officio.  Sed  afcllo  amiL  - 

fo,iulTus  ipfe  ligna  dorfodeferre,onerari  fe  mul- 
ta cum  manfuetudine  patiebatur,donecpoftcain 
uentum  ante  fe  ad  monafterium  agens  reduxit»  ♦ 
Ecce  bruta  animalia  feniorum  iuifis  obfequutur, 
5£homo  rationis  capax  audet  refragari'  Certe  qf 
quis  eorum  reftiterit  imperio,rjs  iam  didis  exem- 
plis feris  beluis  afpior  irrationabiliorq?  couincer, 
Marianus  oppido  cauens  Marianus monafterijBitu- 

monach*  ricenfis  monachus, Mamertino  abbati  ita  fe  fubic 
cit,ut  bubulci  feruitio  fungi  iuffus,non  grauatim 
obediret,  nihil  uile  aut  contemptibile  arbitratus» 
quod  fibi  agendum  ille  iniunxiffet. 

Frater  FRATREM  quendam  refert  CaiTianu8,no 

quidam,  obfcuro loco  natum,  cum  relidis  mundanae  con— 
uerfationis  rebus  religioni  fefe  tradidiifet,fportu 
las  uenales  abbatis  iulTu  publice  circutulifle,  una 
quamq?  fingulatim  diftrahcdo,ca  tantum  de  cau* 
fa , ut  diutius  in  foro  eflet , Sc  an  illum  tam  abic— 
dac  negotiationis  depuderet, longiore  experientia 
plenius  nofceretur,omnia  fumma  animi  conflan- 
tia curae#  peregiffe , poftpofita  generis  nobilita- 
te, fandae  obedientiae  humilitati,nc  ftiuam  manit 
tenens  Sc  afpicicns  retro,  ineptum  fc  faceret  re- 
gno dei. 


LIBER.  im,  ,n 

• IDEM  autor  Mutij  abbatis  miram  obedienti 
Em , ac  nifi  ueteris  inftrumcnri  par  exemplum  ei  Mutiui, 
aftipularer,pene incredibilem  enarrat, dicens eum  abbai. 
unico  filio  fuo  non  peperciffe,  ut  abbati  obediret. 
Vnaenim  cum  illo  paruulo  adhuc  monafterium 
ingrelTuSjUt  cellulis  difpararentur  fuftinuir,  SCca 
puer  de  induftria  in  cofpecftu  eius  increpitaretur, 
uerberaretur,  miferis  acciperetur  modis,  necj?la<s 
chrvmis  neq?  clamoribus  eius  moueri  potuit , uc 
uerbum  unum  proferret.  Deniqj  fimulata  in  pue 
rum  indignatione  abbas, patientiam  pariter  obe- 
dientiamq?  Mutij  quam  maximo  probaturus  ar 
gu mento, iufTit  ut  arreptum  filium  efferret , 8c  in  , 

proximum  flumen  fuffocandum  iadtaret  .Ni- 
hil moratus  ille,unicum  ut  mergeret  tulit,  fed  qui 
bus  negotium  datum  erat , cum  ad  ripam  flumi- 
nis uentumeflfet,fefe  opponentes  inhibuerut.Poft  * 
haec  abbati  reuelatur,  Mutiu  Abrase  patriarchae 
obedientiae  merito  comparandum,  dignumcj  cui 
poft  fe  monafterij  cura  committeretur . Cum  hoc 
ita  fit,quisdubitat  quin  praepofitorum  iuifa  per* 
inde  feruanda  fint  ac  dei , parique  fedulitatc  ad- 
implendae1 

HINC  3C Lamber tus T raie&enfis epifeopus  _ 

Cqm  inuidorum  malignitate  epifeopatu  motus  ad  LamJer* 
monafterium  Scabolanenfe  cofugiflet, monacha*  tuse*** 
lemferuans  uitse  modum, 8C  nocfte  quada  ador  an  ^ 
dum  a lecftulo  defiliens,percuflb  pedibus  pauimen 
to  ftrepitum  Feciflet.  Abbas  eo  quod  filentijea  ho 
ra  erat,quafi  fubindigne  id  feres,  uoce  fublata  ait, 
ut  quifquis  illud  culpae commififlet , continuo  ad 
crucem  exiret,non  antequam  diei  crepufculaelTet 
ftutf  fufug'  Crux  autem  ipfa  extra  monafterij  fe- 


/ 


DE  OBEDIENTIA  SERVAN. 

pta  fub  diuo  ere<fl  a flabat.  Repente  itatp  Lambet 
tus,ficut  nudis  pedibus  adhuc,#  cilicio  tantum  in 
dutus  erat,abijt,  SC  hoc  quide  brumar tempore,  ut 
inulti  mirarentur,  quomodo  algore  cotraclus  non 
expiraflet.Mane  femiuiuum  reduxerat,  6C  abbas 
ueniam  petijt,  affirmans  nunquam  fe  pucaflc  hoc 
monachorum  aliquem  faeflurum,  nedum  epifeo- 
pum.Tdeoque  ioco  magis  quam  ferio  ^bum  pro- 
tulifife.Hac  tn  obedienciae  fubie<ffi5eLabertus  me 
ruit , 3C  in  epifeopatus  fui  fede  reftitui,  dC  tandem 
martyrio  coronari»  * • 

Iohannis  N OH  M I N V S conflantis, licet  minus  prude 
abbatis  tis  obcdictiae  eft  exemplum  quod  fequit  Johannes 
duodifei-  abbas  cremicp  Scychi  economus,ficus  deMareore 
pulif  Lybiar  fibi  muneri  miflas,duobus  adolefcentulia 
aa  fenem  quendam  procul  in  ulteriore  deferto  raa 
nentem,  deferendas  dedit.  Quos  dum  iter  agerent, 
nubilofa  circunfudit  caligo,  ita  ut  quo  pergerent, 
nefeirent.  Per  uaftam  igitur  errando  folitudinem, 
diem  noeflemque  confumpfcrc  fenis  cellula  nufq* 
inuenta.Cumque  diu  expetat!  no  redirent, reper- 
ti funt  pofitis  genibus  animas  efflafle, illibatis  ficti 
bus  quas  fecum  tulerant»  Siquidemincdia  perire, 
quam  abbatis  praeuaricari  mandatum,  maluerat. 
Quam  id  re&e  nefeio,  cum  mandatis  uolutas  non 
eo  tenderet,  ut  innocentes  difcipulos  fame  confici 
uellet,3Ccfcamquamin  manibus  habebant  non 
guflare , illi  tamen  ftupendae  cuiufdam  conflan- 
ti* praebuerunt  exemplum. 

Canus  co LVMBANVS  abbas  Gallo  difcipulo 
Colubani  (cuiu8  paulo  ante  mentionem  fecimus)  inobedien 
difapulus  tixcrimcn  obieciffe  dicitur,  quod  ad  ligonem  flu 
uium  pifcationenj  fe«ffct,quam  ad  fluuium  Bru* 


V 


liber,  ira,  . U7 

feam  facere  lulfus  fuerat.  Gallus  autem  utrum  in 
hoc  an  in  illo  fluuio  pifcarctur , nihil  referre  arbi- 
tratus , dummodo  opus  quod  iubebatur  peregif- 
fet,tum  demum  aduercerc  animum  cocpir,fecum- 
que  cogitare  ejuod  ideo  fortafle  fine  pifeibus  redif- 
fet,  quiacuncfia  quae  iuiTa  fuerant,non  plene  fuif- 
fet  exeeutus.  Itaque  iterum  tentata  pifcatioe  mud- 
tisque  in  illo  quod  fibiaflignatum  fuerat  flumine 
captis  pifeibus,  didicit  madati  non  rem  folum,  fed 
etiam uerba  fingula  diligentius  efle  perpendenda» 
VENERII  quoque  monachi  obedietia  non 
eft  filentio  inuoluenda  cum  3c  ipfa  plurimis docu-  Venerius ; 
nento  efle  polTit.Hic  folitarisc  uitee  cupiditate  ar-  folitarius 
dens, infeio  abbate  difccflerar, tuguriolumque  Obi 
pofuerat  in  deferto.Cccterum  a fandlo  Romualdo 
repraehenfus,quod  abfque  prarpofiti  fui  permiflu, 
nonafterium  reliquiflet , idcoque  caflo  SC  infru- 
dluofo  labore  ipfumcselum  uerfua  niti,  quam- 
diu  inobedientiae  prxmereturgrauitate,non  diftu 
Iit  quin  ilatim  ad  abbatem  fuum  redies,  & culpae 
ueniam  rogaret,  SC  in  folitudine  uiuendi  copiam. 

Vtroque  impetrato,  iam  certiore  promerendi  fpe 
ChriftofolicariusferuiuitjIgiturexbeatiRomu-  ' 
aldi  fententia  8C  Venerrj  exemplo  faciet,  quifquifi 
ad  diftricfloris  uitac  inftitutum,  no  nifi  eo  qui  pr*  . - ‘ 
cft  confuIto,ac  permittente  tranfierir, 

ALTERIVS  NVNC  fexus  exempta  - 
perpauca  fubiungam,  ne  modum  excedat  oratio»  Eurib^i, 
felifabeth  regis  filia  (cuius  faepe  fecimus  SC  fepae  vidui, 
fa&uri  fumus  mentionem)  adeo  una  omnibus 
fere  affluit  uirtutibus,  nolens  ne  in  ipfa  quidem 
mariti  domo  fuouiuere  arbitrio.  CONRA- 
DVM  medicum  SC  rcligiofumfcncm  fibi  magi  . 


Id  -DE  OBEDIENTIA  SER.VAN. 

* ftrumafciuerat,  cuius  imperio  ac  nueu  in  uiani 
domini  dirigcrecurjgitur  die  quadam  illo  iuben* 
te,  ur  ad  audiSdumdei  uerbum  ecdefiam  peteret» 
MarchionifTae  Mefenenfis  improuifo  fuperuenrtl 
p rcepedira  ire  omifit,  ne  fi  tantam  fceminam  mo* 
do  domi  exceptam  tam  cito  reliquiiTet,parum  ho- 
nori habuifTe  uideretur.  Non  accepit  excufatiode 
Conradus,  dC  ut  inobedientiae  culpa  flagellis  dilue 
rer,  mandauit . Continuo  illa  pofitis  ueflibus, li- 
nea tantum  tunica  quae  nuditatem  tegeret  dereli- 
<ta,ipfo  fpectante  tamdiu  fe  loris  diucrberauit,do 
nec  idem  ut  ceiTarec  praecepit . Minus  obfequioft 
animi  argumentum  ediditiet,  fi  tuncad  ecclefiattt 
cum  iuiTu  m fuerat  accefTiifcr.Leui  in  renonobe- 
diuit,  ut  in  multo  difficiliore  feobedientepbaret. 

EVPHROSINA  uirgo Pafnucij Alexan* 
drini  filia,Smaragdus monachus  dicta  <S£credita*  * 
Euphrofl  quoniam  illi  multus  in  uultu  decor  inerat , quos 
na  uirgo,  cumqj  fe  uerteret , omniu  in  fe  oculos couercebat. 
Hanc  ob  rem  ne  fratrum  mentes  deo  fntetas  prae- 
. f entia  fua  labefactaret,  iufla  eft  cellulae  fuae  ianu* 
am  ultra  non  egredi,fed  ibi  humanis  pariter  diuf„ 
nisc$  defungi  officijs.  Paruit  non  libenter  minus 
' quam  contanter,  octo  dC  triginta  annos  carcere 
paifa  perpetuum.  T unc  tandem  quod  foemina  fu 
fffetdeprachenfum  et,  cum  defunctae corpufcula 
de  more  lauarent.O  patientiam  animi  incredibi- 
lem, qua  futi nuit  tanto  tempore fexum  ueffibus, 
fe  cellula  tegere,  ut  3cChrifto  feruiret,  Sabbati 
obtemperaret.Qiianti  autem  meriti ciTet  apud  de 
um  miraculo  patuit.  Frater  quidam  cadauer  ofeu 
latus,  oculum  quem  olidi  amiferat,  integrum  re- 
cepit , IUa  igitur  quae  obediedo  oculis  omnium  fc 


; ttBtlt  *mt.  }<# 

. fabtra  xerat  dum  uiuerer*  mortua  poftea  folo  ta- 
rtu  reparare  erutos  poterat. 

H AE  C funt  perfedlx  confumatacCj?  obedien-  Qbedleiw 
tix  exempla, non  feruilis, non  mercennarix,  qua*  tri-1*- 

rum  alteram  elicittimor,alteram  prxftat  cupida  picx,  * 
tas, neutra  laudatur , fed  feruilis  melior*  Per  hanc 
enim  plerucp  aditus  fit  ad  ift am  de  qua  loquimur, 
qux  propria  filiotum  eft,qui  non  tam  patris  reue 
rentur  fxueritatem,quam  probitatem  amant. Ea 
uero  obedientia  qux  uenaliseft,  nihil  nifilucrum 
fequi  foIet,<5£  fi  quando  ecdefix  feruit,non  amore 
Uel  timore  dei  ducitur , fed  penfioe  pecuniaqt  qua 
feruiendo  capit.  Itacp  prauis  auaritiX  folicitudini 
bus  quafi  (limulis  furoris  percita  nort  facile  refipi  * f 
fcit,nec  peccata  diuitat,  nec  uirtutes  amplectitur, 
cum  omne  eius  (ludium  in  parandisCumulandis* 
q?  diuitijs  fit.Hanc  fugiamus,^  ad  illam  qua  pro  Adob edi 
pofuimus, totis  uiribus  contendamus, ut  ad  para*  entii  ex- 
ii difi  cel  fit  udi  nem  unde  per  inobedientiam  fuperbi  hortatio, 

amqt  eiecti  fuimus, per  obedietix  humilitate  afee* 
damus.OmisanimaCut  apoftolus  inquit)  potefta 
tibus  fublimioribus  fubdita  fit.Non  eflem  pote- 
ftas  nifi  a deo  , qux  aute  funt  a deo  ordinata  funt. 

Itaq*  qui  rcfiftit  poteftat/,  dei  ordinationi  rebitit, 
qui  aut  refiftunr,  ipfi  fibi  damnatione  acquirunt* 

Ide  alibi.  Obedite  prxpofitis  ueftris,&  fubiaccte  Heb.ulc. 
eis*  Apoftoloift  quocfc  princeps  Petrus,  Adolefcen 
tes,inquit,fubditi  cftore  femoribus, omnes  inuice  * -Petri, f, 
humilitatem  infinuate,quia  dominus  fuperbis  re 
fiftit, humilibus  autem  dat  gratiam.Ne  quis  prx- 
terea  impatientiam  fuam  excufarepoflir  prxpofi 
ti  duritia  afperitatecp.Idem  alibi  ait, Serui  fubditi  ' * 

cftotc  in  orni  timore  dominis , non  tantum  bonis 


nsm  m i»  \ 

oqfic  fugiendo,  Cap.  ITIT« 

HACTENVS  DE  OBEDJENtf* 
nunc  de  ueritatis  obferuarionc  nobis  fer- 
ino erit.Qux  uirtus  cum  omnibus  conuc# 
nictum  praecipue rcligiofis . Alioquin  quomodo 
CHRISTI  ferui  dicerentur  qui  ueritas  eft,  fi- 
mendacijs  animum  applicarent  < Aut  quomodo  ioban4 
deo  placere  pollent, fi  diaboli  opera  cmularenturC 
Ille  homicida  erat  ab  inirio,&  in  ucritate  non  Re- 
tit,quia  non  eR  ueritas  in  eo,  cum  loquitur  me n- 
dacium  ex  proprijs  loquitur,  quia  mendax  cft&J  V 
pater  eius, 

VETVS  TESTAMENTVM  fum- 
mos  ueri  cultores  habuit  prophetas,  qui  quidem  XJJJJLJL 
x>  eo  a (Teredo  uitx  periculu  adire  non  formidabar,  *nwa,in 
VIR  DEI  ILLE  IN  BEThel  nequa^  virdeiin 
quam  ueritus  eft  Ieroboam  regis prxfentiam  , ut  Bcthel. 
prophetaret  aduerfusfacerdoresexcelforu  abipfo 
conftitutos.Rex  ergo  ira  percitus  protenta  manu 
prophetantem  comprxhendiiubebat,&manua 
quam  protenderat, aruit.  Ita  ut  quem  ulcifci  uolu 
erat,conrinuo  eundem  pro  inftaurada  manufup 
plex  rogaret.  Vfqueadeo  is  qui  uera  praedicere  au 
Tus  fuerat, ipfo  etiam  rege  tunc  maior  fuit, Ixdi  no 
potuit,  i ac  fu  m fanauit. 

M I C H E A S quoqp  propheta, cu  de  belli  eue.  Micheas  \ 
tu , quod  Achab  oC  Iofaphat  reges  contra  Syrix  propheta 
regem  parabant,  confuleretur,  nihil  ad  gratiam  j-Regfivf 
<ft  locutus , praedixit  Ifraelitici  exercitus  fugam, 

Sc  Achab  regis  necem,  ipfo  audiente,  ac  pfeudo 
prophetis  ediuerfo  profpcra  omnia  pollicentibus. 

Sed  quoniam  malis  inimica  eR  ueritas , a Sede- 

,v  ' ‘ • aa  ’ q ' ■ v 


■ >7J  D t VERITA.  COLEN.  MEN.  FV. 

chia  in  maxilla  percutitur,  ab  Achab  In  carcerent 
trudir.  'Cum  aurem  euenificnt  quae  praedixerat* 
i mendacium  interrjr,  uericas  mafic,  SC  qui  uera  ua 
ticinanti  manus  intulerant  ab  aduerfarijs  caefi  pod 
nas  dedere,  ipfe  uinculisliberatus  eft. 
fcacharias  Z A CHARTAS  Ioiade  facerdotis  filius,ud 
propheta  dicate  id  eft  dei  fpititu  imbutus,  non  dubitauit  Iaf 
am  regem  Iuda  palam  arguere , quod  patriae  ritu 
relido, ad  idolorum  cultum  conuerfus  fuiiTer,pro* 
phetantem  in  atrio  domus  domihi,lapidtbu80b~ 
a.Para^.24  ruerunt.  At  uero  deo  innocentis  necem  ulcifcente^ 
ingetes  illOi*  copiae  a paucis  Syris  proftratae  funt* 
loas  a feruis  in  ter  fertus. Qui  aure  pro  ueritate  md 
ri  non  timuit  uitae  aeternae  praemia  rertpifc 
Attinia*  QY  O N I A M uero  os  quod  mentitur, occidi! 

lercm  zs  animam, iccirco  Ananias  AzurGabaonitaefili- 
us  inedaciter  prophetans,  per  Ieremiam  arguituif 
deuoueturqj.Quia  prophetafti  inquir,&  no  mifit 
■ > te  domin9,hoC  anno  morieris.  Et  co  ipfo  anno  me 

dacium  morte  diluit* 

: teremial.  AT  ecia  leremia  in  Aegypto  lapidatum  dicet 

propheta  aliquis  licet  uera  annntiaret.Cui  breuiter  refpon- 
pfalm.  iij  debimusjPreriofa  in  confpertu  domini  mors  fan- 
F&lmo.j)  <ftorum,mors  autem  peccatorum  pefTimaJdeo  iii 
flos  occidi  permittitdoniinus,  ut  beatificet;  ideof 
malos  ut  damnet. 

I&iis  MVLTI  praeterea  ex  prophetis  extrema  pi- 
lcremial  **  quam  uera  reticere  praeoptarunt,  cum  ob  hoca 
Amor,  deo  dirigeretur,  ut  regum  populorumcfc  uitia  cor- 
riperent, <3£  eis  poenas  denudarent  Ifaias  induat 
gtes  fertus  eft.  Ieremias  lapidib?  obrutus,  Amog 
uerte  per  tempora  trasfixus.  Alrj  etiam  fanrti  ha 
minea  fucor  talia  patii  funt,fcd  dc  mone  tranfic* 


i * liber  . m.  m 

t unt  ad  uitam,de  laboribus  ad  quietem. O praeo- 
ptanda fupplicia,  per  quae  bea tudinis  cumulus  au 
gerur,  dC  qrum  patieuadeo  nos  cificit  chariores. 

N £ QV J S tamen  ad  foios prophetas  ueri  ob 
feruationcm  fpedare  arbitretur,  Achior  Amnio-  Achior, 
m tarum  dudlor  ab  Holopherne  Bcthuliam  obfi-. 
denre,de  Iudacoruuirtute  interrogatus, quod  fen- 
ticbat  non  diffimulauit,  afferens  inexpugna biles  V' 

cfle  deo  ipforum  cum  ipfis  ftanre,  nifi  quando  eo 
relicto  ad  deos  alienos  dcclinaifent.Ob  hoc  uin<$9 
in  Bcthulia  mittitur,  ut  fimul  cum  illiscotra  quos 
bellum  erat, captus  puniatur.Sed  longe  fecus  qua 
lieritatis  pfecutores  crediderat,  euenit.  Holopher- 
fies  qui  nihil  armis  fuis  refiftere  poiTe  gloriabaf, 
•foeminae  manu  interimitur,  rehqui  fuga  petunt.  ; ^ 
Achior  uero  uitae  periculum  euadens,  ne  quid  in 
fe gentilitiae falfitatis  relideret, etiam circuncifio- 
nem  accepit.Qiii  ergo  pro  urrirarcfleterar,fa!me, 
qui  cotra  nitebatur, necem  SC  nece  grauiore  ig  no-  -*• 

minia  m,  8c  utroque  acerbiora  gehennae  fupplrcia 
cftconfecutus.  ApoftoB, 

POST  P R OP  H E T A S fidiflimi  ueri  at,  Martyres 
fertores  extitere  apoftoli  martyresque , 3C  reliqui 
quieos  imita  ti,aut  docendo, aut  reprachendendo, 
aut  praedicando  nunquam  quicquayn  locuti  iunr, 

|iel  mctUjUel  odio,uel  gratia.  Conrcmpfcrunr  po- 
tentum  minas,  deriferunt  tyrannorum  iiipplicia, 
mortem  ipfam  fubire  norecufarunt,dum  pro  ue- 
ritate  flarent, foli  illi  femper  placere  ftudenres,qui  lohan.14, 
ait, Ego  fum  uia  ueritas  6C  uita.  Hinc  qdem  mul- 
tos leuiifimi  etiam  mendaci)  culpam  fedulo  cauif- 
Tp  accepimus.  Thconss 

_ THEONAS  abbas  in  cremo  Scythi  nun$  jbbv. 

3»  iq 


m DE  VERITA.  COLEN.  MEN.  FW 

mentitus  dicitur,  cum  tamen  tribus  millibus  mt* 
nachorum  prafuiflet.Mirum  eft  inter  tatam  mul 
•eo n titudinem  non  fuiflc  lingua  lapfum*  Hoc  idem  dC 

itbai*  Beonem  abbate  in  uita  prseftitiiTe  tradunt. 

A C femper  quidem  illo  mendaci)  genere  abfti 
nenduneft,  quod  in  detrimenta  uerti  poffit  ama- 
ra, corpora,  rei?»  extera  leuiora  funt, nulla  tamen 
Quando  (ut  arbitror)culpa  uacuu.  Omne  quippe  fimulati 
fimulare  one,  quanta  a ueritate  tantum  et  a deo  abefie  nc- 
& menti-  ce  (Te  eft,cu  fumma  ueritas  ipfejfit.  Interda  tamen 
rinrccfla-  fimulare&diffimularc  8C  mentiri  ncceflariu, ca 
Cium»  fcilicet  ita  res  cadet,ut  nifi  medaemm  perpetretur, 
aut  grauius  peccatu  comittedn  erit,  aut  maius  bo 
na  omittenda,  huiufce  rei  fubijciemus  excpla. 
Abraim  ABRAAMcn  perfpiritu  noflet,  Sara  uxo- 
rum  f -s  fux  pUd[citia,dno  protegete  quocncp  perrexif- 
fet  tutam  fore, uita  tn  fua ob  eius  forma  im<pbos 
hotes  infidiaturos  dubitas,  fororem  fua  ciTc  dice- 
Kate  bar.Itidc  &Ifaac  illius  filinde  Rebecca  coiuge  fua 

pari  imminete  periculo  fimulaiTe  legimus,  neque 
propterea  hunc  uel  illfr  ob  hoc  aliquado  reprahe- 
fum.Ea  namcp  fimulatione  occafio  uitabatur  ho- 
micidrj.  &grauius  dcliquiiTent,fi  uerncSfi  tente* 
caufani  malis  fauiedi  daret.Qua  gdem  danda  fu- 
litet, fi  pudicitia  fimul  periclitari  poiTc  dubitaiTer, 
ne  uita  parcendo,  anima  difpendio  incurrerent* 
A mendacio  fane  excufanf , qm  confuetudo  erat, 
ut  gbu»  aliqua  fanguinis intercedebat  cognatio, 
N fratres  3C  forores  inter  fe  qnq?  uocarenr,  Sara  auc 
Abraa  ex  patre  neptis  erat,  Rebecca  ant  BathueI 
f ilia,  qui  Tfaac  frater  patruelis  fuit.  No  tamen  eoa 
* fimulatioe  defenderim, cu  eo  anio  locutos  coftct, 
m propria  forores  crederenr,  fcd  tra  Uu«  nexaxa 


LIBER 


irir. 


119 


puto,  ut  primo  ftatim  confcientiae  (limulo  expu- 
gnatur. lraq?  etia  in  neceiTarijs  delidbs  aliquo  re- 
morfu  opus erit,  ut  animus  ipie  6C  purior  euadat, 

Sc  femper humilitatem  feruet,dum  non  iniurgit 
ad  excufandas(uc  dicitur)  excufarioes  in  peccatis.  pr,»— 
IACOB  etiam  cum  benedictionem  primoge 
nitursr,iure  quod  emerat  a fratre,  fibi  debitam  ali  Iacofc 
ter  uendicare  no  poflcr,  primogeniti  formam  aiTi 
mular, patrem  decipit,benedicitur;  Denique  fup-  - 
plantatum  fc  queritur  Efau  eiulatu  magno, fed  Ia 
cob  dolus  minime  impuratur,quandoquidem  ne« 
mini  iniuriam  facit,  qui  fuo  utitur  iure.  Decepit 
patrem,  inquies,  fed  nifi  decepifler,  bonorum  fibi 
debitorum  polTeiTionem  amifiiTet.  Ita  ergo  dece- 
pit,ut  neminem  oftenderet,&  quod  Tuum  erat  ac« 
ciperet.Non  audeo  dicere  hoc  commento  eu  quic- 
quamdeliquifie,qui  mox  difcedcscum  obdoimif 
fet,  meruit  uidere  fcalam  ad  cadum  ufqt  ercdiam, 
angelos  a fccndentes  8c  defcendenres,dominu  fum 
mirati  innixu, a q no  fraudis  alicuius  exprobratio  , ' 

«e  accepit, fed  econtrario  terrae  in  q dormierat  pof 
fidendx  regniqj  per  orbem  propagandi  promiiTi 
onem,  nunquid  peccauerat  qui  ita  remuneraba- 
tur? Neq?  tn  ipm  no  fimulaiTe  dicere  poiTumus,cu 
hedinis  pelliculisEfau  fris  pilofitareeffingerct , ne  £ . 

q?  no  meritu  cu  fe  c€  ipfu  Efau  rnderet , fed  ifta  ita 
difpefafjUt  no  uitiniudicctfcdmyfteriu,etfimy<  « > 
(leriu  no  ecnt^pcul  dubio  deliefh  aliqd  habercr,fed 
(ut  reor)  in  tali  cafu  nocaucdi  propter  ccmodoip 
iure  qrebatur,  magnitudine  atqi  frueftum. 

JOSEPH  apud  Pharaone  in  Aegypto  primo  * /.  « 
loco  habitus,  fratres  a gbus  ucditus  fuerat, eo  ue- 
nictes  ut  frumenta  «nerent , fe  no  agnofeere  ipfia 

a iiij 


97«  DE  VERITA.  COLEN.  MEN,  TV, 

Incognitus  fi ngit , obieftoquc  quod  exploratore* 
e fient, in  carcere  com  pulit , deinde  de  carcere  edu- 
«ffis , iurat  per  falutem , Pharaonis  non  obituro* 
inde>nifi  minimum  fratrum  Beniamin,  quem  do 
f . mi  cum  patre  relisum  dixerant,  adduci  facerent* 

quafi  hoc  experimento  depraehcnfurus,utrum  ter 
ram exploratum  ucniffent,  an  parandae  annonas 
gratia  a patre  mifl*i,<5£  tamen  omnes  mox  abire  £> 
mifit  praeter  unum , quem  pro  opfide  tenuit  fecuu 
Poftremo  reuerfus  una  cn  Beniamin  fcypho  fuo 
argenteo  infaeco  eius  clam  indito,furti  infimu- 
lat.Nunc  ergo  quaeritur,an  illi  tunc  licuerit,his  e* 
Induftriaconfi&iscircumuentionibus  uti,  dC  ui- 
' detur  licuiffc,cu m eo  fpeftarint,  ut  poenitudinem 

elicerent,  per  quam  ipfi  fatuaretur  qui  in  fratrem 
peccauerant . Vnde  toties  uexati  dicunt . Merito 
haec  patimur,quia  peccauimus  in  fratrem  noftru 
haud  ita  doluiflfent,fi  fe  ille  repete  prodidiffet.Qjii 
poftquam  eos  animo  angi  uidit,palam  facit  fe,  in 
luriam  omnem  remittic,finguIos  exofculatur , 8C 
ut  cum  patre  totaq*  familia  ad  fe  in  J\egyptu  traf 
migrare  maturent  perfuadet.Eos  cu adueniffenr, 
alui t,pofleffioc  terrae  optimae  donauit,  bonis  mul 
tis  affecit.  Euacuata  eft  igitur  mendaci)  culpa,  fi- 
nis merito, dum  per  illam  lofepheis  plurimupros 
deffe  nititur,a  qbus  grauiffime  offenfus  fuerat. 
Obftetri - AEGYPTI  AE  obftetrices iuffae  praefocare 
c es  Phara  mulierum  Hebraearum  mares  pueros,  obtempe- 
onis,  raturas  fe  Pharaoni  monft  raban  t,nec  tamen  ob- 

temperauerunr,36  quoniam  non  morerentur  pu„ 
«rperia,accufat*  refpondent  ipfas  Hebraeas  obfte 
tricandi  artem  callentes  antequam  fe  ad  illas  ap- 
gxodi.v  plicuiffcnt,parcrc  folcre,Malucrunt  mcndaciun* 


LIBER 


IIH. 


V7 


Culo ifto  uti, quam  crudele  regi  praedare  obfequl- 
tim.  Quamobrem  dicit  feriptura , Quia  timuerue  i 
©bftetrices  deum,  atdificauit  eis  domos , per  quas 
ali)  temporalia, alij  aeterna  bona  illis  repenfa  intel 
ligunt.Quicquid  tamen  horum  fir,  mcrcedem  me 
ruit  pietas, etiam  mendacio  uelata* 

R A AB  meretrix  certa  Ifraelitas  Iofue  duce  Raab  me 
urbem  Icricho  in  qua  erat  funditus  cucrfuros,cx-  rctrix, 
ploratores  eorum  domi  exceptos  non  prodidit, qn 
$mo  operuit  lini  ftipula,5i  quaerentibus  abifledi- 
xit.Cumc^  Iericho  folo  aequata  omnes  paflim  tru 
cidarentur,  ipfam  cum  fuisomnibus  ima<5ram  re 
liquerunt.!  nfuper  in  tribu  Iuda  recipimeruit  Sal 
moni  uni  ex  principibusiuneda.  Nifihocmen- 
dacio  hofpites  fuos  texiftet , una  cum  reliquis  in- 
reriiret,6c  nifi  feruandae  pietatis  caufa  illi  mentiri 
licuilTee,adtampraeclarum  coniugium  infamis 
mulier  nunquam  pcrueniflet,ut  inter  illas  cenfe- 
retur,dc  quibus  per  fucceilionis  lineam  nafei  uo* 
luit  dei  filius  lefus  Chriftus. 

MENDACI VM  Gabaonitis attulit  falu-  G . a ^ 
tem,fed  abftulit  libertatem.  Dederat  illis  Iofue  in 
caftris  Galgalx  iufiurandum  quod  uitae  illorum 
parceret, ratos  eosfquemadmodu  ipfi  referebant) 
gentem  magis  longinquam  efle,quam  quae  terrae 
promiifionis  finibus  cocIuderetur.Mox  falfos  fu* 

IfTe  deprxhendens,uiuere  quidem  permifit,fed  ca 
Iones  lixasq?  coftituit  redactos  in  feruitute.  Quod 
fi  feruari  promiflum  debuit, ne  illi  cum  alijs  perde 
rentur,nonfruftracompofito  pellacicp  fermone 
tifj  funt . Quod  autem  feruari  debuerit,  ex  fecun* 
do  Regum  uolumineapparet,ubi  dicitur.  Ideo  ia 

trium  annorum  famt  laborare  populum  Ifracl*:, Regilu 

aa  v 


j 


17$  DE  VERITA.  COLEN.  MEN.  FV. 

quia  rex  Saul  Gabaonitas  contra  fidem  quam  a 
lofue  acceperant, interfecilTet.Sed  fi  pccperat  i am* 
pridem  dominus  omnes  gentes  illas  inrernetione 
deleri, cur  folis  deinde  mendacibus  parci  uoluirfq» 
fcilicec  nulli  obefle,  fed  tantum  fibi  prodeile  men- 
dacio quxfierant,  ac  ne  omnino  impune  mentitos 
crederes, mancipiorum  more  feruierunr* 
DAVID  SECVNDVM  cordeieletfus, 
propheta  capitale  Saulis  odium  declinans,  cum  Nobem  per 
uenifTet, finxit  fe  a rege  mifium,<5c  decepto  Achi- 
xnelech  facerdote  panes  abeo  accepir,  enfemque 
i.Regfi.zi  GolixGethxi,quem  ipfeex  prouocationeinterc- 
lbidoa*  tnerat.Inde  pergens  uenitad  Achim  Gethxorum 
regem,  Sc  periculum  ueritus  infaniam  fimulauir, 
dimiiTuscp  abqt.Vtrumc^  dolum  fumma  excufat 
sicceftitaSjSacerdoti  illuxit  ne  inedia  perirer,  regi, 
ne  gladio. 

ITERVM  AD  ACHIM  fugiens  cum 
Idam  fuis  benigne  admodum  eft  receptus,  Sc  cum  e Phl 

liftinorumpagis  prxdas  ageret, uiros  ac  mulieres 
l,Reg.27«  internecioe  tollens,  ne  res  ad  regem  deferri  poflet, 
ita  illi  uerba  dabar, ut  crederet  ipfum  mala  I frac- 
litis  inferre.  Et  hoc  profetflo  dignum  uenia  men- 
dacium, quo  fe  fuosrft  tueri,  SC  idoiolatras  potius 
quam  fideles  offendere  fas  erat,  dicente  domino, 
Deurrr  12  Difperdirc  nomina  eorum  dc  locis  illis. 

Idem  IDEM  A B S A L O N E filio  perfequente, 
ca  ab Ierofofoly mis  fugeret,  negotiu dedit  Chu- 
f i Arachitae,  ut  Abfaloni  adhaerens  Achirophelia 
tJUg.17.  ducis  eius  confiliafugillarer.  Cum  ergo  Achito- 
phel  fententiam diceret, Chufi  interceffir,  c&ciani 
deftino  g int  nuntios  egit,  ut  rege  fubrraheret  pc- 
riculo,  Quantum  autem  Chufi  iimuUta  amicitia 


f 


* 

liber  inr.  i7i 

Abfalonc  fallendo  peccarit,  cum  aliter  pijflimum 
regem  feruarc  no  poffet,fcript  ura  teftatur  diceng 
Domini  nutu  diffipara  eft  confilium  Achirophe- 
lis  utile,  ut  inducerer  dominus  fuper  Abfalonem 
malum. Quis  igitur  Chufifacftumaccufet, fi domi 
uus  non  reprehendit  K 

QVID  MVLIER  ILLA,  quae  extento  Idem 
fuper  os  putei  uelamine  finxit  fe  ptifanas  ficcare.  Quaedam 
SC  nudos  Dauid  ibi  latentes  Abfalonis  iieruis  in  fc  mulier, 
quentibus  non  indicauit,  fedguftata  aqua  illoefe 
ftinanter  abi jlTc  refpSditc1  debuit  ne  quod  res  erae 
non  diilimularc,  8C  innocentes  prodere  interfectu 
risfNone  magis  deum  offendifiet  dum  uerum  di. 
cit,pios  neci  exponendo,  quam  dum  falfum,a  pe-  , 

riculo  liberandot’  Mea  quidem  fentetia  minus  dif 
plicer,  fi  modo  difplicer,  pietate  mixta  fimulatio, 
quam  ueritas  crudelitate.  V rrumque  tamc  audio 
ris  fine  inrentionecfc  metiendum  eft. 

SALOMON  regum  fapientiiTimus  in  re  du  Salomon 
v bia  fententiam  laturus, non  nififimulationisufur  rex* 

, : • . patione  inueftigauit  ueritatem.  Afferte  mihi  gla-  jdlcgfl.j, 
dium,  inquit,  &diuidite  infantem  uiuum  in  duas 
partes,  6c  date  dimidiam  parte  uni,  SC  dimidiam 
. partem  alteri.  T unc  inter  altercantes  prodidit  pie 

tas  matre, im pietas  alienam, et  no  fuit  diuifus  pu* 
er, ut  rex  callide  fimulateqp  iuiTcrat,  fed  integer  ac 
uiuus  datus  matri, ut  in  amo  propofuerar.  Et  hoc 
Capientia  non  mendacium  fuit.  Sic  enim  dicitur, 
Eraudiuit  omnis  Ifrael  iudicium  quod  iudicaifee 
rex  , 8C  timuerunt  regem , uidentes  fapientiam 
i dei  cite  in  eo,  ad  faciedum  iudicium.  Hacc  quidtm 

indagandi  ueri  ratio  ufitatior,nec  tolerabilis  tatu 

tu,  ucruattiS  p* ob^ca,  ftf  nd  ita  & dccipicudt 


t 


,|o  PE  VERITA.  COLEN.  MEN.  ¥V. 

ludith.  QyiS  tamen  luditis  u iduat  futellas  doloscp  $£ 
Iudith(tot  mera  mendacia  audet  accufarec’  quibus  patriam 
obfidionejudaeam  omnem,  boc  elt,  dei  populum 
fcuitutis  periculo  liberauit^Omnibus  ie  ornamc 
(is  comit , Sc  dominus  auget  illi  formae  decorem, 
oriscpuenuftatc,  ut  trahere  pollit  Leuiathan  ha- 
mo,EgrefiTa  ergo  occurrit  exploratoribus.  Et  filia 
fum  Hebraeorum,inquir,ideo  ego  fugi  a facie eo- 
1 rum, quoniam  futuru  magnoui  quod  dentur  uo-. 

bis  in  dcpracdationem.Denicft  Holopherni  fe  ind| 
caturara  poli  icctur,quo  aditu  fine  fuorum  perni- 
C»e  capiat  duitatem.  Poftremocum  ipfo  collocu- 
ta,fcrmone>promiiIi8,uulru  fallit,  atqt  eunde  qu? 
adorauerat, cuius  fe  ancillam  dixerat,  captata  oc- 
cafione  incautum  interimit.  Nemo  dolos  illi  uitip 
liertit, facium  omnes  laudibus  extulerunt.  Sum~ 
snus  ipfe  face rdosloachim  cum  magno  presbyte 
'£  forum  comitatu  de  lerufalem  Bethuliam  uenir, 

J&-,  ut  faciem  eius  uideret , cuius  fama  admirabatur» 
Quid  muIta^omnesXini  fceminae  gratias  agere,  6C 
C iusuirtute  bcneficioc^  falutem,  quam  iam  defpc  . 
f auerant  fe  confecutos  palam  fateri , nihil  laudis, 
nihil  gloriae  omittere,  quod  magno  forttqt  animo 
dignum  eflet/Tot  igitur  bona  illo  figmentocpms 
parata  funt, quot  fine.illo  mala  fecutura  erant» 
Quis  enim  tot  millibus  AiTyriorum  tantis  arma 
torum  coprjs  apertoMarte  refiftere  ualuiiTctlEr  ec 
tt  qui  multas  iam  gentes  urbesqp  uno  impetu  fuh 
iugauerantjunius  mulieris  fraude  capti  fuccubue 
runc  Etcum  id  dei  uoluntate  auxilioq*  fartum  ne 
mo  neger,certe  fic  imponere  impio  no  llliciru  fuit, 
AC  NE  hoc fimulandifingcndicp genus ucte 
fibtistantum, ut  multa  non  ratione  f(d  induJgem 


/ 


Liber.,  irn.  tu 

(ia  per miffum  fuiflc  putetur,  uideamus  an  etiam 
tiouis,&  euangelica  perfectione  excultis  homini, 
bus  licuerit  aliqua ndofimulalTe. 

D E Paulo  apoftolo  in  Actis  relatu legfmus^d 
Timotheu  difcipula  cu  ex  matre  Iudaeus  ciTer,j>*  Pauiu, 
pr  fudaeoscircuncideritk  Tu  quod  fibimctin  Cen  ipoftoiu* 
chris  Nazareorum  more  caput  totonderit . De-  A<2uu.i«. 
mum  quod  Icrofolymis  Iacobi  apoftoli  8c  fcnio^ 
irum  confilio  atqi  perfuafu,ne  uidereeur  difceflio- 
ncm  docere  a lege,Iudaeisq?  fidelibus.phiberecir- 
cuncifiortem,quibufdam  Nazareis  fecum  alTunt  Yum- 
ptis  una  purificatus , templumq*  ingrefliis  fit , a£  Ibld^«* 
eanidiu  cum  illis  fuerit,  donec  tonfis  de  more  crini 
.bus,uora  perficeret,  facrificiumcjt  offerret* 

HOC  quide  multi  piae fimulatioi afcribut, fed 
ego  magis  Auguftinoaflentior,qui  ait,  Diebus  il  Scnttnttm 
lis  irttermedrjs , qui  inter  Chr/fti afcenfionc  3C cu5  AUgu itu 
geli)  uulgationem  fluxere,uemam hartc  Iudaeis  ad  tia  in  epi- 
fidem  uenierttibus  datam  > utfimul  etiam  legalia  fto*aad 
tcnerencfi  uellent*  non  autem  ita &conuer(js  ex  htaraHie 
* gehtilitate,nc fibi  circuncifionem  quocp  neceflari  rony»«** 
ira  eiTe  fufpicarctitur.Ne  uero  lex  ipfa  cum  idolo 
latria  pariter execrabilis  uidcrer, noluerunt  utra- 
$ eodem  tempore  relinquendam  iubere.Lex  igic 
paulatim  ondente  fe,  gratiae  plenitudine  l euacua 
ta  Jdololarria  tfo  ftatim  repellenda  iudicarct,utcS 
itaret  altera  dei  opus  fuiflc , altera  diaboli.  Sicifta 
oia  quaedicfta  funt,Paul3  non  fimulate  fed  liceter, 

Ut  Iudaeum  inter  Iudaeos  egifle  credimus,  omibus 
t£  omnia  fa<ftum,ut  omnes  lucrifaceret.  Incarum 
ftutemgentiles  a legis  obferuatione prohibuiiTe, 

Ut  ad  Galatas  feriberee . Ecce  ego  Paulus  dico  uo-  Cafath.r, 
^quoniam  fi  orcuncidamin^Chriitus  uobis  ni  Ibidem  .i. 


,s*  DI  VIR.IT A.  COLIN.  MEN.  EV, 

Ibidem  hil  proderit.#  de  Tito  difripulo.Sed  neque  Tftttf 
inquit,  qui  mecum  erat,  cum  eflet  gentilis, cora* 
pulfus  eft  circumcidi.  Qumetiam  principem  apo~ 
ftolorum  Petrum  aliquando  aufus  eft  reprehen- 
dere, quod  ex  gentibus  fideles  iudaizare  feci  fiet. 
Cum  inquit  ueniiTec  Petrus  A ntiochiam,in  faci- 
em ei  reftiti  quia  rcpraehenfibiliscrar,  prius  enim 
quam  ueniifent  quidam  ablacobo,  cum  getibus 
edebat , cum  autem  ueniftcnr,  fubtjahebat  Sc  fe- 
gregabat  fe,  timens  eos  qui  ex  circncifione  eranr, 
6C  fimulationi  eius  confenfcrunt  exteri  Iudaei,  ita 
ut  Baraabas  duceretur  ab  eis  in  illam  fimulariou» 
nem»  Sed  cum  uidiifem  quod  non  recftc  ambula- 
rent ad  ueritatem euangelij,dixi  Cephx  coram 
omnibus . Si  tu  cum  Iudxus  fis  gentiliter  uiui9  3C 
non  IudaiceCquo  gentes  cogis  iudaizare^Qcfcerte 
Paulus  nequaq  dixiflet,fi  etiam  ipfc  ea  quae  fupra 
dicfta  funr,  per  fimulationem  , # no  per  licentiam 
potius  peregilTer,  iudxorum  faluti  confulens,  fcd 
getiles  ne  eadem  facerent  coercens» 

PO  STQV  A M autem  fatis  omnibus  noti- 
ficatum  eft , ueteres  cerimonias  legumque  fan&i* 
ones  figna  figurasq?  f uifle  futuros,  qux  in  Chri- 
fto  impleta  funt,coeptum  eft  infidelitati  aferibi,  fi 
quis  ea  adhuc  feruaret,ueluti  qui  ueturum  SC  n5 
dum  uenifle  Chriftum  alTerat,  quod  Iudaicae  pro 
prium  perfidiae  eft. 

' SED  Q_VI D de ifta Petri fimuIadonediccJ 

Petras  mus?  reprxhenfibilem  eam  fuiiTe  non  nego,  quis 

apoftolus  emm  ftim  ut  Paulo  contradicam?  cum  prxfertim 
neque  Petrum  illi  contradixifle  confter,fed  tamen 
facile  uenia dignam  tuncexritiiTe  no  dubito,  cum 
adhuc  Moyfi  lex  apud  Iudxos  in  Chrifto  crcdcti* 


LIBER.  mi  j§, 

tcs  non  illicite  u/geret.  Poilea  ucro  neque  propter 
ludxos,  neque  propter  gentiles  in  fide  quicquam 
fimuIandumfuit.Cum  tandem  non  fimulacio  fcd 
error  dici  debuir,  quicquid  iam  peruulgatx  office 
ret  uericati. 

C AETERIS  AVTEM  in  rebus  etiam  Abbas 
apoftolicis  ac  fancflis  uiris,  mulieribusque  fi  mu]  a quidam 
re,fingere,ment!ri,  fummar  interdum  pietatis  in- 
gentisque  prudenti*  fuit.  Diuus  Hieronymus  ad 
Rufticum  monachum  feribens  teftatur,  uidifTe  fe 
in  Aegypto  adolefcentem,  cum  ftimulis  libidinia 
refiftere  atque  obniti  pofTe  iam  dcfperaflet,  abba 
tie  folertifimulationeferuatum.  Dicam,  inquit, 
quod  in  Aegypto  uiderim.  Graecus  adolefccs  erae 
in  coenobio.qui  nulla  continetia,nulla  operis  ma- 
gnitudine flamam  poterat  carnis  extiguere.  Huc  ' 

periclitantem  pater  monafteri)  hac  arte  leruauit. 
Imperat  cuidam  uiro  graui,  ut  iurgrjs  atque  con- 
uitijs  infe&aretur  hominem,  qui  poft  irrogatam 
fniuriam  primus  ucnit  ad  querimoniam.  Vocati 
teftes  pro  eo  loquebantur, qui  contumeliam  fece- 
rar.Fiere  ille  coepiteontra  mendacium,nullusali- 
us  credere  uerx  ueritat/,  folus  parer  defenfionem 
fuam  callide  ftuduit  opponere,  neabundantiori 
triftitia  abforberetur  frater.  Quid  multat  ita  an- 
nus duftuseft,  quo  expleto  interrogatus  adole- 
fcens  fuper  cogitationibus  priftinis,  an  adhuc  ali- 
quid moleftire  fuftineretfPape, inquit, uiuere  mU 
hi  non  licet,  8C  fornicari  libet,  Num  quaefoconful 
| iius  meliusue  feciiTet  abbas  nihil  tale  confingere,  " 
3£difcipulo  in  *tern*  mortis  diferimen  rueti  non 
i fubuenirel  cum  prxfertim  nullo  alio  remedio  ab 
imminenti  pernicie  eximi  potuerit, 


,t4  CE  VERITA.  COLEN.  MEN.  EV. 

Archebio  AT  NEQVE  A rchebrj  quidem  fartdUfliml 
folitariul  uiri  fimulatio  improbanda,qui  in  quadam  Ntli  iit 
fula  inter  folicarios  «SCipfe  folitariam  uitam  dtt- 
Ceris, fi  quis  eo  acceflilTet  eiufdem  propoffti  cupidi 
tace  accenfus,ei  fuum  ipfe  domicilium  Cum  uten- 
filibits  cedebat,  ne  qua  cellulx  conftruendae  quae- 
rendae ve  fupcllccffilisdifficultate  uitffqs  abiret,aC 
' , nC  forte  illu  m quod  offerebar  accipere  pudor  im- 
pediffet, certum  fibi  ac  deliberatu  efle  ad  alia  traf- 
mig rare  loca  menciebatur.Ec  tanttfper  inde  fece- 
dens, donec  impenfas  compararet, reuerfus  alterS 
fibicellam  non  paruo  cum  labore  ponebat.Hac  ii 
le  fimulationc  ufus  officio  fungebatur  uerxcha- 
ritatis,eos  in  dei  feruitio  pia  circumuetitione  reti- 
nens, quo9fortaffe  neceffitas  dilabi  compuliflef, 
mukocg  plus  lucri  largiendo  faciebat,quam  detri 
menti  mentiendo . Et  fapierttis  erat,  modico  da- 
mno magnam  utilitatem  quaerere. 

I L L I V S quocg  abbatis  laudatur  mendae/* 
Abbas  um,qui  (ut  Caffianus  tradit)  Symeoni  monache» 

quidam  profpexir,  ut  in  propofito  uitae  perferioris  perfe- 
ueraret.Hic  nuperrime  ex  Italiae  partibus  ad  Ae- 
gypti folitudinera  fe  contulerat , nullius  exerciti) 

• gnarus,pr*terquam  latinos  libros  tranferibendi,, 
quorum  illis  in  locis  ufus  nullus  erar . Senior  igf- 
tur  fingit  olim  quxfiffc  fe  qui  fibi  Pauli  eptftolas 
latino  chara&ere  confcriberct,  uolens  eas  (ut  aie- 
bar)muneri  mittere  fratri  in  cohorte  latina  milita 
ti,Iatinicg  fermonis  non  ignaro,ut  aliquid  de  feri- 
pturis  diuinis  habeat,quo  fefe  etiam  inter  militiae 
labores  utiliter  occupet.HaC  itaq?  fimulatione  illa 
ad  feribendum  compellens , & quae  operi,  & quae 
' ttiese  nccdftria  erant  dedit , tura  otio  fuJbtrahens 


liber  .mr. 


itr 


adoIefccntem,tum  penuriae  eius  mercedis  occafio ' 
ne  fuccurrcs.  Nifi  fic  abbas  finxifTet,Syujeon  ipe 
, uti  cogitationibus  per  inertiam  expugnatus , ucl  . 
inopia  fupcracus,  diu  ibi  permanere  nopotuifler. 

Neqp  eum  puduit  accipere  quod  offerebatur  pro 
labore . Puduiflet  autem  fi  nihil  agenti  ultro  im- 
penderetur. 

QV I D Abra*  celebra  tiflimi  inter  Aegypti-  .. 
os  anachoritas  uiri  fimuIatio,quantaeerga  proxi-  f 
mum charitatis, quantae  miferationis  fuitlPofito  1 u arua 
quippe  tnonachali  habitu,  fecularia  ftimpfit  indu 
menta, ne  poflet  agnofci.Et  peregre  profectis,  ne 
ptim  quam  iuxta  le  nutries , diu  fandorum  opes 
rum  f ociam  habuit, diaboli  tatum  latrocinio  fub- 
latam  anxie  perquifiuit . Illa  enim  iuueniscuiuf- 
dam  libidini  femel  confenriens,criminisqT  confc/a 
patrui  Confpedfum  ferre  non  ualens,  clam  ad  ur- 
bem effugerat,  8C  iam  dcfpcratione  quadam  cor- 
pus uulgado,  pecuniam  demerebat.  Atfenex  ubi 
tandem  illam  conucnit,  notam  incognitus  aliqua 
diu  confiderauit , ac  deinde  in  colloquium  cuoca- 
ta  m,cum  fe  prodidiflet,  flens  exhortatus  eft  ut  fe- 
, cum  rediret. Redijt, 8C  multa  uitae diftri&ioneco- 
miflfa  diluens , cum  ipfo  pariter  fendtbrum  colle- 
gio meruit  annumerari.  At  nifi  Abraam  alieno  fe 
amictu  occuluiilct,  fama  aduentus  fui  praenucia, 
ut  qui  ubitp  celebris  erat, illam  exterruiffct,&  uel 
fugam  uel  latebram  petere  coegifler.  Alium  ergo 
fe  Hnxit,ut  amittam  inuenirct,  8C  non  alium  fe  di 
xir,ut  inuentam  fecum  reduceret,  redu&am  fan- 
df  ificaret.Quanti  itaq?  frucTtus  tunc  fimulafle  fu- 
it,liquido  fcicmus,fi  perpenderimus  quanticcott- 
tt*  damni  non  fimulaftc  fuifler, 

- - bb 


r 


y'  v' ^ “7^'  ' - ' • . v ^ fsM| 

18«  DE  VERITA.  COLEN,  MEN.  FV. 

P RO PECTO  fingi  aliquid etiam. fine  ulla 
culpa  poffe  quis  dubitat?  quandoquidem  ueriras 
illa.  In  qua  nullum  prorfus  uitium  cadere  poteft. 
In  euangelio  fingere  dicitur.  Et  ipfe,inquit,fe  fin- 
!***•*♦  xit  longius  irc.Er  coegerunt  illum  dicentes, Mane 
nobifcum.quoniam  aduefperafcit,et  inclinata  eft 
iam  dies.  Sed  talis  haec  domini  erga  difcipulos  fi- 
cflio, qualis  8C  illa  quondam  erga  Abraam  tentae 
tio.Ille  tentarus  cft  an  obediret  deo,ifti  an  hofpita 
litarem  feruaret.Non  quia  deus  futura  nefciar,fed 
ut  nos  habeamus  uirtutum  exempla.  Huiufce  rei 
caufa  fingere  ac  fimulare  patribus  prxpofitisquc 

Sropriu  atcg  ufitacum,  dum  iunioqi  animos  pro- 
are  Rudent,  dumqp  probatos caereris  ad  imitan- 
dum exhibent.Non  funt  igitur  hac  fixiones  men- 
dacrj,fed  uet  itaris.  Neque  enim  aliter  ijs  mores  ho 
minum  ingcniaquc  experimur,quam  artifex  ex- 
peririfolet  indice  lapide  aurum  argentumuc,  uc 
i quale  fitcognofcatur,  5C  experimento  ueriras  ip- 
fa  pareat. 

Q.VTDAM  ETIAM  obtegendae fa negi- 
tatis caufa  fimulatiois  latebram  fubiere,  ne  forte 
honorati  placerent  fibi,&  pro  inani  gloria  ueram 
...  - amitterenc.Nicolaus  cognomento  Peregrinus,  na 
r> cerinus tionc  Graecus  in  oppido  Apuliae  Teano  feminu- 
* 6 dus  incedens,et  crucem  ligneam  manu  praeferens 

Kyrie  eleyfon  clamitabat , eo  clamore  puerorum 
turbam  excitabat,  SC  hoc  ipfum  iteratis  uocibus 
fecum  decantarent, innuebat.  Excogitauerat  uti- 
que quemadmodum  & ilultus  hominibus  appa. 

_ rercr,&  a laudibus  dei  non  ceflaret,qua  infaniae  fi 
mulafeione  tantum  placuit,ut  deo  donante  defun* 
&i  cadaucr  mulCQrum  languores  C3<3u  fanarer»  * 


v LIBER  «IUI*  '■  - jl? 

FVISSB  ETIAM  Alexandri*  quendam 
Marcum  Solonem  nomine,  qui  fe  ftultum  finges.  Marcui 
nudus  incedebat, operibus  tamen  intentus  chari-  iolon 
tatis. Cum  enim  manuum  labore  uidum  quaere- 
ret, quicquid  in  diem  fibi  fu  pe  reflet,  indigentibus 
erogabat.  Cumque  iam  fcdccim  annos  in  haefi- 
snulatioue  perduraflet,  poftremo  adiuratus  mani 
fcftauit  fe  aliquando  monachum  fuifle,fedlibidL 
ni  deditum  annos  quindecim  in  concubinatu  per 
feuerafle,tandcmquc  ad  poenitentiam  couerfum, 
decreuifle  tantudem  temporis  feruire  Chifto,  quo 
niam  diabolo feruferat,  atque  mox  uitafundui 
tR98£  in  fa  nAor um  numero  habitus.  Tali  ergo  fi 
mulatae  infanix  humiliatione,  mundi  fapientibus 
pferri,  ac  fupra  cxln  ini  angelos  meruit  collocari. 

IN  THEBAIDIS  monafterio,qdfanltiIe 
remiae  nucupabar,  fuiffe  uirgine  quada  memori* 

Erodito  e,qua  oes  reliqux  metis  iropotc  exifhma- 
at.  Danicliant  abbati  reuelatum,  quod  fatuum 
dei  fapientius  eflet  hoibusJrpinde  ad  ea  uifendam 
illum  per  rexifle . At  ipfam  cum  fe  deprxhcnfam  Quada« 
tiidiflctjclam  abifle,  fchedula  poftibus  monafterij  tgo  mo- 
aff»xa,in  qua  feriptum  erat.  Quicquid  in  uos  pec-  nuUs* 
caui  remittite,  atque  in  domino  ualete.  Quxfofi 
dementi*  fimulatio  illi  crimini  dari  debet,quomo 
do  exteris  qu*  ibi  erant,  fandior  dei  reuelatione 
iudicaret,profcdo  fimulatio  ifta  cofcruatio  fum- 
gn*  humilitatis  erat,non  culpa. 

SED  NEQ.VE  ILLIS  figmenta  obfue- 
runt, quas  uirorum  nominibus,  tegumentisque 
fexum  aliquado  cari  a fle  conflat , cum  id  ea  ratioe 
egerit, ut  comodtf  Chrifto(quc  nshil  latet)deferui 
let fEugcftia  Phil»PP‘  sofuiis  filia  Eugem^  c.rcc3lia  Eugcnd 


i 


I. 


nt  DE  VERITA.  COLEN.  MEN.  EV. 

etiam  abbatis  officio  defungi  Alexandri®  meni- 
Euphrofi  it.In  eadem  urbe  Euphrofina  uirgofubSmarag- 
ni'  di  nomine latcns,monachi  uitam  duxit.SicMari- 
Marina,  na  Marinus,Thcodora  Theodorus, Pelagia  Pela 
Theo-  gius  creditae, inter  uiros  praeftiterunt  fantff  itate, fe 

dora.  xuoccuitato.Finxeruntergo  feeffe  quod  no  erat. 
Pelagia  uteffentquodeffe  debuerunt,  nihil  omitteres  qd  * 
ad  perfecftae  cofumataeq?  religioniscultuptinerct. 

H AE  C funt  quidem  iuftse,  atep  interdum  et- 
Mendaci-  *am(ut  diximus)  neceffariae  fingendi  ac  menden-i 
timperni"  di  caufae.Caetcra  ueto  mendaciorum  genera perni  ' 
ciofum.  tiofa  mortifera^  habentur . Sicuti  fuic  mendacia 
4.Reg5.f  Gihezi,Pfeudo  prophetarum  , Anan/se  SsSaphi- 
3. Regii. a rae,  pontificum  in  euangelio  &C  pharifaeorum , 8C 
Aftuu.  5 his  fimilium . Simulatio  quoque  ac  dolus  Ioab  in 
Luca. 2j  Abner  8C  Amafan,Triphonis  in  Tonatham  8C  in 
a^Reg.j.  Antiochum.  Ifmaelis  in  Godoliam,  Andronici  in 
m°’  h "Oniamjud*  in  dominum* 
tjviacn.  i de  talibus  dicitur.Simulatores  8C  callidi  pro- 

a.Mach.  4 uocant  iram  dei . His  3C  propheta  imprecatur  dfu 
Marth.i*.  ccs.Difperdat  dominus  uniuerfa  labia  dolofa . Ec 
lob.36.  irerum.C^ti  loquuntur  pacem  cum  proximo  fuq, 
Pfalmo.u  mala  autem  in  cordibus  eorum  * Da  illis  fecundi! 
Ffalm.  27.  opera  eorum, 8C  fecundum  nequitiam  adinueiuio 
Exodo, 23  num  ipforum.  In  Exodo  quoque  praecipit  domi- 
nus . Non  fufeipies  uocem  mendaci) , nec  iunges 
Lcuiti.i 9 'manum  tuam,ut  pro  impio  dicas  faifum  teftimo 
Deuter  nium.Et  in  Leuitico.Non  mentiemini,  nec  decipi 
* 9 at unufquifqt  proximum  fuum . Iu  Deuterono- 
mio, Teftis  falfiratis  conui<ftus  ple<fti  talione  iubc 
Proucr.i?  tursut  quod  in  alterum  molitus  fit, ipfe  ferat.  Vn- 
de  Salomon  in  Prouerbij3.FaIfus  teftis  inquit,n5 
erit  impunitus,^  qui  loquitur  mendacia  peribit. 


LIBER  IUI.  )S9 

Et  rurfum.Qui  congregat  thefauros  lingua  meo-  ■',* 

dacij,uanus&  excors  cft,8C  impingetur  ad  laque-  IbIde*«* 
os  mortis.  Ideo couicio inquinari ucritUR, deum 
deprecatur  dicens.  Vanitatem  8C  uerba  mendacia  ..... 
longe  fac  a me, Et  ante  illum  Dauid.Ne  a uferas  de  *J(  1 

ore  meo  uerbum  ueritatis  ufqjquaqt.Ieremias  au 
tem  propheta,  quo  ipfa  maligni  impoftoris  dolofi 
tas  illi  non  alrjs  noceat, praemonet  ut  caucamus,& 
damat- Vnufqfqjfc  a proximo  fuo  cuftodiat,5iS  . 

in  omni  fratre  fuo  non  habeat  fiduciam.  Quia  ols 
frater  fuppla  n tans  fupplantabir,3C  omnis  amicus 
fraudulenter  incedet,  8C  uir  fratrem  fu um  deridc- 
bit,&  ueritatem  non  Ioquetur.  Docuerunt  enim 
linguam  fuamloqui  mendacium , ut  inique  age-  . , f 

rent  laborauerunt . Sagitta  uulnerans  lingua  eo- 
rum  dol  um  locuta  eft.In  ore  fuo  pacem  cum  ami.  lbldcm 
co  fuo  loquitur, dC  occulte  ponit  ei  infidias.  Nun- 
quid  fuper  his  non  uifitabo  dicit  dominus , aut  in 
gente  huiufcemodi  no  ulcifcetur  anima  meat1  Vis 
fcire  quomodoulcifcatur,ud  qualiter  uifitetcApo 
calypfim  lege . Et  omnibus  mendacibus , inquit, 
pars  eorum  erit  in  ftagno  ardenti, igne  8C  fulphu-  Apoca.ii. 
re, quod  eft  mors  fecunda.  Breuiter  idem  in  Pfal- 
imo  expreiTumeft.  Perdes  omnes  qui  loquuntur 
snendacium.Cuius  rei  haud  ignarus  apoftolus  ad 
Ephefios,  ne  forte  in  tatam  incidant  perditionem.  Epfccfi.4. 
Deponentes  mendacium,inquir,loquimini  uerita 
tem  unufquifqt  cum  proximo  fuo , quoniam  fu- 
mus inuiccm  membra.  Et  ad  Coloflenfes , Nolite  Coj0fl% 
mentiri  inuicem.  Saluator etiam  nofter ad  apofto  10 

los. Simplices  eftote  ficu t columbae. Et  fi  oculus  tu  Matth '« 
ps  fuerit  fimplex,  torum  corpus  lucidum  erit.  Et  Matth.n,* 
nifi  efficiamini  ficut  paruul/,non  intrabitis  in  rc-  j 

bb  n 


|f0  DE  MANSVETVDINE  ANIMI 

gnum  cxlorum . Siquidem  3C  cordis  fimpUdtate, 
SC  oris  ueritate  nobis  opus  eft,  ut  eo  felicitatis  per 
ucniamus,ubi  nullus  fraudi, nullus  fallacia  redae 
locus, ubi  mifericordia  8C  ucritas  obuiauerunt  ft- 
bi.  Quas  duas  uirtutes  Salomon  etiam  coniunges 
Proucf.j.  parier  colendas  docet.Mifericordia,inquit,  8C  ue 
ritas  te  non  defcrant,circunda  eas  gutturi  tuo , SC 
deferibe  in  tabulis  cordis  tui,#  inuenies  gratiam 
SC  difciplinam  bonam  coram  deo  8C  hominibus. 
Ibide  «i  4 Mifericordia  SC  ucritas  prxparant  bona.  Mifcri* 
Ibde.u.  cordia#  ueritate  redimitur  inigtas,  #in  timore 
domini  declinatur  a malo.  Demus  operam  igitur, 
et  enitamur  ut  illo  digni  fimus  elogio, quod  in  Ma 
MabC'**$  lachia  legimus. Lex  ueritatis  fuit  in  orecius,#itt 
i quiras  no  ti  eft  i nuenta  in  labijs  eius* 

Dc  matifuctudine  animi* 


Cap.  V* 


Pfalm.4 


Abel  ac 

Cenefij.4 

Pialui.137 


_VNC  DB  HIS  DICEMVS,  qu* 
IV  Tamrfis  abomni  afpcrltare  animis  mitts 
Jl \J.manfuetique  uixerunt,affe<dum  ita  mode 
rates , ut  uel  nunquam  in  alterum  commoti  fint. 
uel  adeo  tempera  te,ut  non  deliquerint.Obferua- 
runt  enim  prxeeptum  illud,  Irafcimini SC  nolite 
peccare. 

MANSVETI  IGITV.R  iracunditjrex* 
empla  primi  ab  homine  geniti  Abel  ScCain  no- 
bis exhibuerunt  . Refpexit,  inquit , dominus  aa 
Abel  8C  ad  munera  eius, ad  Cain  autem  oC  mune 
ra  illius  non refpexit.Humilia enim  refpicit,oCaU 
ta  a longe cognofcit  .Hinc ergo Cain inuidix fti- 
mulis  a&us,# furore  fremens, fratrem  cuius IW 


v 1 


LIBER  Iirr.  m 

fuetudinem  imitari  dcbebat,intercmit.Itaque  fi- 
ne caufa  in  fratrem  iratus,  dei  in  fc  iram  magis  (p 
uocauit,&  adeo  maledicus  fuit. 

MITIS  Noe  in  arca  feruatur,  fuperbi  dilu- 
uio  pereunt.  Sic  &Pharao  in  mari  rubro  mergi* 

tur, Moyfes faluatur, cuius manfuctudo  tunccgre  ^ 

gie  apparuit, cum  pro  eis  qui  fibi  infu]rauerant,dc  y 

ume(i deprecatus*  Vndc dicitur ,In  fide  & leni*  Ecc&4S 
tate  ipius  fandum  fecit  illum.  Pharaonis  auteob 
duratio  ne  grauifTimis  quidem  flagellis  mollefce- 

re  potuir, nec  ante  ipfe  faeuire  defijt  quam  uiuere. 

I A ® OB  fratrem  fuum  Efau  capitali  odio  fi-  I*cob, 
bi  infenfum,fe  illi  fubmittendo  mitigauit.Occur* 
rentem  in  Galaad  fepties  in  terram  pronus  adora 
ti it,  munera  obtulit,  dominum  fuum  appellauit. 
Iccircoillequem  perdere  cogirarat,  amplexatus, 
ofcula  tusque  eft  adeo  tenere,ut  fleret.  Ita  que  ma- 
gnum interdum  odium  magna  frangit  manfue- 
tudo,&  ira  altcrius,altcriushumiJitarecoercctur« 
IOSEPH  QVO.QVE  MITISfimiin-,  , .. 
genij  adolefcens  in  ciftcrnam  a fratribus  deijcitur, 1 " 4 

SC  externis  in  feruiturem  uenditur,  8C  tamen  eos 
a quibus  talia  paiTus  fuerat,  benigne  fufcipir,lar- 
gc  educat,  non  malum  pro  malo  reddens, fcd  uin- 
cens  in  bono  malum.  Irafci  enim  nefeit  manfue- 

tus, &bnfacere  i) s ctiaa  cjbusoffcnfuseft,nouir. 

DA  V I D Saulis  toties  in  fe  repetitum  furo-  * 

rem,non  uindicando  fed  parcendo  lcnibat,  Sc  que 
nullo  officio  ne  rurfum  indignare?  mouere  potu- 
it,eius  in  regno  fucceflforfieri  meruit.Qyi  ergo  g* 
fcquebatur  innocentem,  hoflium  gladijs  occubu- 
it, Qui  uero  per fecu tori  fuo  manum  inferre  noluf 
it,rcgnauit  ♦ Proinde  iurc  fuo  dum  oraret , dixit, 

bb,  iiij 


c- 


i9t  DE  MANSVETVDINE  ANIMI 

Memento  domine  Dauid, & omnis  manfuriu- 

Pfalm.iji  diniseius,  _ . 

•'  SALVATORIS  noftri  ac  domini  manfuc 
Chriftus,  tudo  maior  eft , quam  ut  uerbis  explicari  queat, 
Neminem  ad  fe  in  ueritate  uenietem  repellit , aut 
fine  beneficio  dimittit,curbasdocet,paruulos  fuf- 
V cipit, pauperes  eligit,  aegrotos  uifitat  ac  fanat,  pro 

ditoris  ofculum  non  refutat,uincicntibu8  fe  &c« 

dentibus  non  repugnat , pro  crucifixoribus  fui» 
orat,  Manfueti  ffimus  agnus  ad  uidiimam  currit, 
maledicitur  8C  tacet, irridetur  8C  fuftinet  .Qyam- 
Matth.n.  obrem  fe  nobis  in  exemplum  praebes, clamat.Dif 
cite  a me  ga  mitis  fum  dC  humilis  corde  6C  inueni 
etisrequie  animab*  ucftriSjfequie  in  terra,requic 
in  caelo,dicente  propheta . Manfueti  hxreditabuc 
As  in  multitudine  Dacis. 


■l 


. 


nr . *n  caelo, dicente  propheta . iMamueti  nxreoitam 

Pialm.je.  tcrram><g£  dele&abunturin  multitudine  pacis, 
Aooftoli  APOSTOLI  quocj?  reliquiq; difcipuli,iu- 
F gumfuaue<9£  onus  leue  domini  circumferentes» 
dum  euangelium  praedicaren^perfccutorum  im- 
manitatem patiendo,non  contendendo  uicerunt. 
Flagellis  caedebantur,#  ibant  a confpcCtu  conci- 
Aftuu.r.  ciiq  gaudentes,  quoniam  digni  habiti  funt  pro  no 
mine  Iefu  contumeliam  pati  . Et  impletum  eft  il- 
IfaLr  i»  Ifai*  uaticinium.  Et  addent  mites  in  domino 

laetitiam,#  pauperes  homines  in  fantto  Ifrael 
«xultabunt, 

MVLTORVM  praeterea  qui  hos fecutl 
funt , placidae  mentis  facilitatem  etiam  beftiae  co- 
gnouerunt,necfc  ta<$um  illorum  formidantes,nc- 
que  recufantcfl  imperium. 

CLOTARIO  Britannorum regeuenatio» 
ni  indulgentc,aper  a uenatoribus  aftus,ad  Deico- 
Dcicdta.  tumabtMKmconfugiffcp«bibewr,8£abwft*i 

* ' -X  ? f ‘ m ■ : * • ~ f? 


i 


I 


I 


LIBER. 


im. 


i»i 


uatus , fylueftre  animal  tutiorem  fein  Deicoli  fi- 
uu  putauit,  quam  fi  fyluas  fuga  petijffer,  prarfa- 
gio  quodam  lenitudinis  piera  tisque  eius.  Qui  infe 
quebantur,  pepercere  beluae  ob  rcuercntiam  ui- 
r i,  non  aufi  eam  laedere,  quae  fele  fidei  commifcrac 
fantfti. 

MARIANVS  QyOQVE  Bituricenfis 
ccenobij  monachus,  bubulci  officio  defungi  non 
dedignatus , aprum  ad  fe  confugientem  tutatus 
eft,  Canibus infequentibus  impcrauit,ne  illum 
tangerent.  Mira  res,canes  obedierunt,  aper  difcc- 
dere  noluit,et  cuius  benignitate  fe  feruatum  agno 
uit,eidem  ueluti  iam  pridem  manfuefadushuml 
liter  adhaefit.  _ , 

EADEM  FERA  adBafoliRhemenfisab.- 
Eatis  cellam  confugiens,  pedibus  eius  prouoluta 
fic in  tuto  fuit,ut  canes  qui  magno  curfus  impetu 
iam  tergo  fugientis  imminebant,repcntc  fubiifte 
rSt.Tunc  Attila  uenatorrem  admiratus,pracdium 
quod  ibi  habebat,  abbati  conceffit,dignum  omni 
beneficio  afferens, cuius  et  manfuctudinem  aper, 
66  uirrutem  canes  teftatifint* 

COL VMBANO  abbati urfi in fyluisob* 
temperauerunt.  Heleno  onagri  crocodilique,  hos 
infiliens  trans  fluuium  ibat, illos  autem  farcinis 
onerabat.Haud  ita  repente  manfuefcerept  fylue- 
ftria  aquaticaque  animalia,  nifi  in  homine  man- 
fuetudinis  uim  fentirent  cui  obfequcbantur. 

DIVVS  HIERONYM VScuminuido 
rum  malitiam  atque  infeftationes  ne  ferendo  qui 
dem  poffet  reprimere,  Roma  ccffit»  Manfueti  em 
placidi^  hominis  propria  eft,  dare  locum  improj- 
bitatibus  aliorum  a neque  cum  pertinacium  mali 


Marianus 

monach» 


Bafolus 
abbas.  V 


Columba 
nus  abbas 
Helenus 
abbas. 


Hierony- 
mus pre£ 
byter. 


194  ' DE  MANSVETVDINE  ANIMI 

gnitate  cotedere.Sed  cui  Romae  hoics  ad  ^fabanf, 
in  Syriae  deferto  ferae  feruierut,  In  Bethlehemitico 
deidc  monafterio  manete  leo  pofita  ferocitatebUu 
dic  adijt,&  rcliqs  Q aderar, metu  dilabcntibus,ipff 
pedem  fpina  uulneratum  porrexit,  fanatur  famtx 
latum  exhibuit,nullique  iam  monachorum  metu 
endue  afcllum  ad  pafcua  educebat,  reduccbatquc 
ad  ftabulum,agafonis  fungens  ofFicio,qui  quon* 
dam  praedonis  fundus  fuerat.  Ferocire  nempe  n6 
potuir,  ubi  hofpitis  benignitatem  experiri ccepir, 
nec  ab  eo  prorfus  difcederc,  cuius  beneficio  fe  no- 
UeratconualuiiTe. 

MARINYS  IN  A Rba Dalmatis  infula 
marinus  natus,  apud  Ariminum  uitam  folitariam  duxir» 
fontanus  Q,m  autem  aliquando  cellam  fuamuerfus  ab  ur 
be  Roma  rediret,  afellum  quo  in  uia  utebatur,  ur. 
fua  terribilis  inuadens  peremit.  Ille  urfum  tenuit, 
SC  ut  afini  uices  fubiens  ad  cellam  ufque  fe  defer* 
ret  iuflit. Subito  fylueftrem  exuens  animum  im- 
{■  v manis  beftia,dorfum  homini  praebuit, cuius  afel* 

-e-  Io  non  pcpercerar,  diceres  humanitatis  eius  confci 

entia,  quoniam  ille  amifli  iumenti  lacfturam  paf- 
fu8,in  autorem  damni  non  excanduit,  neque  indi 
gnatus  cft,fed  tm  feruirio  eius  ufus,quo  probaret 
pofle  fe  ab  ipfo  poenas  exigere  fi  ucUet,  cuius  dor* 
io  potuit  tam  iniperiofe  infidere» 

Baffanus  AT  ETIAM  timidiffimumanimalccrua, 
epifeopuj  ^um  uenatorum  telo  faucia fugeret, ad Bafianum 
Laudenfem  epifeopum  fe  recepit,  qui  perfequcbS 
tur, miraculo  obftupefa&i  fletcre. Quidam  uero  Ii 
centius  accedens, eam  de  manu  epifeopi  eripere  uo 
f luit,fcd  i pe  pracrept9  a diabolo  uexarf  coepit.  Epi- 

fcopus  autem  qui  bcftiam  blande  amicequc  cxcc. 


199 


LIBER 


mr. 


perat , & clementer  fuerat  tutatus,  necin  homi- 
nis uiolentiam  irafci  potuit,  ab  immundo  Spiritu 
opprciTum,mifcratus  incunctanter  priftin*  refri- 
cuit fa nitar/.  Idem  igitur  8C  tutelae  fidem,&  patie 
tiac  benignitatem  feruauic,  amicis  iniraicisquc  ia 
xta  fauens. 

EGI  DI  VS  quoque  abbas  ad  oilia  Rhodani  £g;(jj|lt 
folitarius  manens,&  nominibus  incognitus, cer-  abbas* 
ua  lac  praebente(ut  alibi  diximus)  uixit  Sed  dum 
illa  a uenaticis  canibus  agitarcf, prae  peti  fuga  cel- 
lam  ipfius  petrjt,  8c  trepida  ac  folito  moeftiusim 
mugiens,ante  fenis  pedes  prouoluta  iacuir,utcuu 
ius  humanitatem  diu  cxgta  fuerat,  eius  etiam  au 
xilio  ab  imminenti  periculo  tegeretur.  Igitur  illo 
orate  canes  propius  accedere  nequiuere.  Vnus  au 
tem  de  uenatoribus  (quia  locus  uepribus  obdir- 
cSuserat)  incerto  fagittam  dirigens,  abbati  uul- 
nus  inflixit.Poil  hoc  penetranteslarebram,  repe- 
riunt  fenem,ceruamque  iuxta  accubantem,^  re- 
ligione quadam  concuflts  animis  procidentes,ue- 
niam  ab  eo  quem  imprudenter  Iseferant,  fupplci- 
ter  petunt,atque  impetrant,  6C  ce  ruam  dimittunt 
inta&a.Tam em  ille  libenter  ifs  a qbusuulnus  ae 
ceperat,  oftenftdimifir,  <$proceruaorauit,  pari 
fimplicitate  SC  de  ipfa  foliatus,  *5£  in  illos  mitis. 

AD  REMIGIVM  Rhemenfem archiepl  Remigi* 
fcopum  patieres  aduolare  folitos  accepimus, <3£  de  archiis . 
manu  eius  certatim  cibum  capere.  Cur  ita  niti  qcf 
non  tic  tuto  fe  pafd  poiTc  in  apertis  campis  puta- 
runt , ut  in  mSfuetitiimi  praefui  is  finu.  Blaiiur. 

BLAfio  Sebaffae  urbis  epo  in  folitudle  gfecutfo  rpjfCopux 
ne  dcdinati,fylueftres  auiculse  uictiu  fuppeditarut  iudocus 
A I VDOCO  regis Britanis filio du  cotem*  folitarius 


s )»!  de  mansvetvdine  animi 

pto  regno  foli  Chrifto  fer  uiret,  columbas  pifces^ 
efcangmantH?orredam  acccptafle  ferunt.  _ 

H I V O N E M presbyterum  ad  menfam  rectr- 
Hiuo  bentem,auis  quaedam  albo  uiridicp  colore  fpeda- 

prcfbyrer  ]bil^,de  improuifo  adrjlle  dicitur, &:  tangi  fe  ac  co 
tredari  ab  eo  pafla,  poft  acceptam  bencdidiccra 
euolafle . Teftata  mihi  uidetur  naturam  eius  .non 
geftu  folu , quo  fc  illi  libere  atq?  ultro  obtulit,  fcd 
etiam  pennis, uarietateqj  colorum.  In  candore  li- 
gnabatur mentis  puritas,  in  uirore  fpei  alacritas, 
in  plumarumollicicanimilenitudo  atc$  facilitas» 
MAXENTII  etiam  Pidauienfis  abbatis 
Maxenti-  humanitas  cffecit,ut  agreftes  uolucrcs  non  cupidi 
us  abbas  us  arborum  ramis  quam  manibus  fuis  infidcret» 
Panis  micis,  aut  tritici  granis, ab  eo  paftsc  auola- 
bant.  Hinc  difcamus  non  fine  beneficio  cos  dimic 
tere,  q fine  hsefitatioc  noftrae  fc  crediderintfidei. 

S E V E R V S Agathcnfis  abbas  paflerem  ad 
Seucrus  uolantem  ita  humanitus  excepi  fle  dicitur, ut  cum 
abbas.  jlle  frado  crure  aliorum  aucupium  effugiflet,ipfc 
fua  precatione  fanatum  dimiferit.  Qui  enim  beni 
gne  alios  accipir,facile  quod  a domino  petit  imjpe 
_ trat.Scriptum  quippe  eft,Manfuetis  dabit  gratia» 

TrSdfcur  FRANCISCI  quoty  lenitatem  auicularti 
* audacia  mirabiliorem  fecit.  Ad  praedicantem  con 
fluebant,nety  refugiebant  manum  eius,uf<£adco 
obfequentes,  ut  non  nifi  cum  ipfe  iufliflct  abiret, 
tion  nifi  cum  ipfe  innuifler,  garritum  comprime- 
rent,non  quod  iufla  intellexerint,fcd  quod  iuben 
tis  autoritatem  uirtutemcp  fenferint» 

~ CVM  aliquando  in  horto  in  ter  fruteta  deam 

Ioeia*  bularet,cicada  ficulneam  linquens,  fuper  euocatt 

tis  manum  confedir,  & deum  laudare  iufla  > upcc 


\ 


LIBER. 


mi. 


tinnula,gutture  fiftulato  fuauiorem  folito  ftrido- 
rcm  ed/dir.Humanum  igitur  conforcium  effuge- 
re folitse  beftfolx,  Francifcum  omnibus  ex  man- 
fuetudine  applaudentem  creaturis  adire  no  timu- 
erunt, necp  potuerunt  non  obtemperare  imperati 
ti,cui  iam  diuina  inerat  uirtus.  Talibus  enim  di- 
dium  eft,Si  monti  huic  dixeritis.  Tolle  dC  iatffca  te  M*tth,ar« 
in  mare,fiet. 

APOLLONIVM  abbatem  ferunt  cui-  Aoolloni 
dam  fratrum  fuorum  humilitatis  manfuetudi-  us  abbar, 
nisqj  uirtutem  fuis  precibus  a domino  impetraf- 
fc,  ita  ut  ille  cuius  rigidae  mentis  afperitatem  nul- 
la mitigare  caftigatio  poterat,  poftea  multis  pati* 
entiae  ac  leni  tudiuis  exemplum  fieret.Siquado  igi 
tur  ullum  animi  morbum  induftria  noftra  leuare 
non  poterimus,  ad  precationum  remedia  recurra 
mus.  Qiiia  quae  impoffibilia  funt  apud  homines, 
poffibiliafuntapuddcum.  * 

E T ne  fceminarum  manfuetudinem  ftlentiog  Fcrmiit* 
tranfiffe uidear . Brigidauirgoaproferociffimo,  Brigida  * 
& qui  in  pecudum  gregem  repente  irruerat,  prae-  yirgo* 
fto  occurrens  ufqjadeo  reddidit  mitem , ut  eidem 
gregi  ipfum  praeficeret  paftorem . Itaqp  tam  mo- 
do immanis  fera  tam  tenellas  oues , quas  laniata  ' 
uencrat,mox  8C  ad  pafcua  cducere,<3£pafi:as  redu 
cere  domum  coepit.  Voluit  autem  deus  beluae  feri 
tate^uirginis  humanitati  cedere, ut  oftederet  quan 
ti  apud  fe  ponderis  effet  talis  uirtus.  . 

SED  earum  manfuetudo  fcemi narum, quae  in  •Anallae 
coenobr)3  perpetuae  feruituti  fe  addixere , ut  deum  GJirifti,  ^ 
promerentur  in  eo  apparet,quod  praepofitis  liben 
ter  obediant,quod  labori  alacriter  infiftant,  quod 
dido  farto  yc  Uccflft*  non  reclament,  non  min> 


t 


DE  MAIlSVETVDINE  ANIMI 

murent, non  muflitent , non  denicp  uulttim  flHl> 
tcntjfcd  femper  eandem  animi  lenitatem  pra  fe  fc 
rant.Harum  exempla  partim  diefia  funt,ubi  de  la 
' bore,obedicntiaq*  tradrauimus,  partim  dicentur 
cum  de  patientia  uirtute  diflcremus.Tgitur  ne  ea- 
dem fsepius  repetere  ncceffe  fit, hoc  loco  de  illis  lo- 
qui fupcrfedcbo. 

Ixhorta-  OMNES  tamen  Chrlfti  fer uos  ancillascg  ad 
«io  monitos  uelim,  ut  meminerint  talium  hominum 

& preces  a domino  facilius  exaudiri,#  opera  lar- 
giore remuneratione  compenfari . Nifi  id  uerum 
effet,  non  illos  potitfimum  in  magno  rerum  diferi 
Soelio  x mine  Sopho  nias  propheta  citaret,ut  domino  fup* 
plicent,  dicens.  Quaerita  dominum  omnes  man- 
fueti  terrae, quia  judicium  eius  cftis  operari,quaeri 
te  iuftum,quaerite  manfuetum,fi  quo  modo  ab- 
fcondamini  in  die  furoris  domini,  quia  Gaza  de- 
ftrusffa  erit , SC  Afcalon  iu  defertum,  Azotum  in 
meridie  eijciens,  # Acharon  eradicabitur , Tan- 
tum infortunium  auerti  pofTe  fperauit  precibus 
Iucith.4  mafuetorum.Hinc  3C  Eliachim  facerdos,cum  ex- 
cidium ab  Holopherne  timerenr^d  populum  di- 
xilie  fertur.  Si  in  humiliationibus  permanferiris, 
Indith,#  cxaudiet  uos  dominus.  Hinc  Sc  fanctoludith  do- 
minum obteftata  ait.  Nec  fuperbi  ab  initio  placu 
erunt  tibi,fed  humilium  et  manfuetorum  femper 
tibi  placuit  dcprecatio.Ipfe  etiam  Dauid,SufcJpL 
Pfalm.U*  ens,inquit,manfuetosdns,humilians  aute  pecca- 
tores ufeji  ad  terram.Etin  alio  Pfalmo.  Exaltauie 
pfalm.14»  manfuetos  in  falutem . Et  in  euangelio  ueritas 
matth(i.;  aiC>Beati  mites , quoniam  ipfi  poffidebunt  terra^ 
Etffit}*  fsjon  igitur  temere  i n ecclcfiaftico  praeceptum  eft* 
Fili  in  nwifuctudinc  opera  tua  perfice,#  fuper  ho* 


LIBER. 


llff. 


)9f 


ftiinum  gloriam  diligeris.Quanto  magnus  es,hu« 
tnilia  ce  in  omnibus, &coram  deo  inueniesgrati* 
am.Profcfto  fi  quis  ifta  memoriter  tenuerit, rc<fle 
Qt  perpenderir,ftudio  diiigentiore,diligentia  (ludi 
ofiorc  contrarijs  animi  moribus  temperabit. 

De  tac/turnitate  fermoniscg  moderatfoe» 
Cap.  VI, 

NVNC  quoniam manfuetos praecipue ta 
citurnitasdecet,  modcratiocp  uerborum» 
fatis  congrue  de  ijs  dicendum  uidetur,  qui 
turotp  laudabiliter  ufi  funt,ut  difeamus  linguam 
ipfam,&  coercere  cum  feruandum  erit  filentium, 
&C  cum  loqui  expediet, penfitare.  Quandoquidem 
Salomonis  fententia  eft . In  multiloquio  non  de- 
erit peccatum.Qui  aut  moderatur  labia  fua,pru- 
dentiflimus  eft. 

I OB  a domino  arguitur,  quod  contendere  ac 
difputare  fecum cocupierit,  dum  calamitatum  fu 
arum  caufam  anxie  pergreret-  Et  refpondens  ait. 
Qui  leuiter  locutus  fum,  refpodere  quid  poflum^ 
Confitetur  fe  non  habere  quoexcufetinconfulta 
locutionem,  3C  ut  poenitendo  ueniam  confequalf. 
Manum  meam, inquit, pona  fuper  os  meu . Vnu 
locutus  fum,quod  utinam  non  dixiiTem,et  altent, 
quibus  ultra  non  adda,Hinc  tu  fi  qn  res  inciderit» 
in  qua  di uinae  prouidentiae  rationem  inucnire  ne- 
quiueris,caue  ne  quid  impruderer  proferas,  fed  ta 
citus  mirare,  & nihil  a deo  nifi  bonum  sequumq? 
proficifci  poiTe  femper  tibi  habe  perfuafum. 

EZECHI AS  QV ARTodecimo  regnffui 
anno  obfeflus  in  Ierufalem , plebem  filere  iuftit, 
nwUoqutjs  Rabfaw  nunc  minantis,  nuncblan 


Prouer.i 

lob< 


Iob.js 


Ttrechits, 

rex. 

V&tg.ri. 


4W  de  TACITVRNI.  SER.  MODE. 

dienrift , ad  deditionem  folic/tarentur  . Exem- 
plo eft, ne  quid  is  qui  de  plebe  imperitorum  eft,  re 
• f pondere  praefumat  Japtiofis  haereticorum  argu- 
mentis,™ dum  cofutareca  nefeit, etiam  ipfe  in  re- 
tiaculo diaboli  inuoluatur,#  arce  ueritatis  incau 
te  cuftodita,  ab  erroribus  captus  pereat.  T acitu* 
ergo  obediat  Ezechiar,id  eft,  Chrifto  r egi,&  in  fi 
lencio  oret,#  ipfe  mittet  angelum  fuum  i qui  peri 
" mat  copias  Affyriorum,hoceft,diflipct  malignor 
rum  infidia6,mentemq?  orantis  illuminet,ut  amo 
letu*  filis  ta  dubietatis  nebula , iam  clare  uidere  poftit , eos 
* 5 yr  ach,  uere  mortuos  effe , qui  ipfum  nitebantur  in  mor- 
tem  trahere  fecum. 

I E S V S filius  Sirach,  dum  efficere  nequit  5 ne 
inter  loquendum  peccato  aliquo  non  implicetur, 
* f ic  ,n  Ecdefiaftico  fuo  conquer  it  8C  clamat . Quis 

dabit  ori  meo  cuftodiam,&  fuper  labia  mea  figna 
culum  certum , ut  non cada  in  ipfis,&  lingua  mea 
perdat  me  i Hoc  ipfum  periculum  quod  in  fe  de- 

pr«hendcrat,alioscauerciubctdicens.Aurum  tu 
um  8C  argentum  tuum  confla, 6C  uerbis  tuis  faci- 
to ftareram,&  frenos  ori  tuo  re<ftos,&  attende  ne 
forte  labaris  in  lingua,#  cadas  in  confpecftu  ini- 
propheta  micorum  infidiantium  tibi,  8C  fit cafus  tuus  infa 

lcrcnuc,i  nabilis  in  mortem. 

* IEREMIASin  matris  utero  fan&ificatum 

fe  audit,SC  tamen  ait,  a,a,a,  domine  deus  ecce  ne- 
fcio  loqui,quia  puer  ego  fum . Quomodo  ergo  illi 
lingua  non  delinquant, qui  irrequifiti  garriunt,  fi 

E secare  loquendo  timuit,  quem  loqui  deus  inqitii 
at  < Qui  tunc  demum  ad  prophetandum  populo 
fe  accinxit,  cum  dominus  no  iam  inuitaret  fcd  im 
perare c,diccns<  Noli  dicere  quia  puer  fum,quoai- 


> 


R 


'V 


liber,  .mt*  m 

Htn  ad  omia  qust  mittam  te , ibis, et  un/ueria  qti* 
cfiq*  mandaucro  tibi  loqueris.  Ad  hxc  ne  quid  dii 
bitaret, mittit  manum  fuam, tangit  oo  cius.Et  ec- 
ce  dedi, inquit, uerba  mea  in  ore  tuo.Toties  quip- 
pe lapfuB  timendus  eft, quoties  noftra  non  domi- 
ni uerba  prolaturi  fumus, cu  etiam  de  otiofis,  hoC 
cft  qux  neque  dicenti  neque  audienti  profunt,rcd 
denda  ratio  fit. 

AT  NE  quis  propterea  femper  tacere  opere-  njfaspHl ' 
pretium  fibicxiftimetjfaiam  lamentantem  audi 
at.  Vac  mihi, inquit,  quia  tacui.  Rcprachcfibilem 
fe  agnofeit  propheta,quod  Oziam  regem,  popu- 
Iumqt  in  uitia  prxeipitem , uerbis  non  corripue- 
rit,iuxta  illud , Ne  reuerearis  proximum  tuum  in  Ecef l*» 
tafu  fuo,nec  retineas  uerbfi  in  tempore  falutis. 

SED  propofirumnoftrum  confequenresueceri  , •. 

busexemplis  noua  fubncftamus.  Agathonem ab 
batem  lapillo  ailidue  ori  indito  tacere  didiciiTe  fe-  80 
runr,  idqp  ab  eo  annos  tres  obferuatum,  ne  etiam, 
cum  fari  ueller,expeditu  fibi  forer.  Legerat  quip- 
pe illud  in  Prouerkijs:Qui  cuftodir  os  iuum,cufto  Proucr.rf 
dit  animam  fuam,  qui  autem  incSfideratuscft  ad 
loquendum,fentietmala.  -.9  ^ 

PAVLVS  monachus cognometo Simplex, 
tum  quxfiflet , effet  ne  Chriftus  prior  prophetis, 
infulfam  interrogatiunculum  filentio  diluere  iuf* 
lus, per  triennium  nemini  quicquam  proloqui  eft 
aufus.  Itaqt  qux  dicflu  digna  in  digna$  haberen 
tur,tacendodidicir.  v 

P A M BO  abbas,  cum  etiam  ipfe  difeere  pri-  , 

usquam  loqui  propofuiflet , ad  illum  qui  trigefi- 
vnum  ocftauum  Pfalmum  fibi  legere  coeperat,Di- 
si  cuftodiam  uias  meas, ut  non  delinquam  in  lin- 


ee 


4%!  DB  TACITVRNI.  SER.  MODE. 

guamea.Sateftiquit.  Reliqua  audiam, cam 
opere  implcuero.  Multo  deinde  tempore  poft  re— 
uerfus,cum  interrogaretur,  cur  tantum  ad  magi$ 
ftrum  redire  diftulmcrf  nondum  fe  illud  quod  d£$ 
dicerat,  perfcciffedixir,  SCapoftolicum  cife  prae 4 
Jacobi.i  ccptum,  Eftocc  favores  uerbi  3C  non  auditores 
tantum. 

IDEM  THEOPHILO  epTfcopo fe aU- 
14 cnu  quando  adeunti, 8C  aliquo  Termone  ab  ipfo  fpirica 

liter  refici  petenti,  refpondir.  Si  taciturnitate  fua 
no  reficiebatur,  nec  Termonibus  eum  refici  pofTc. 
Hinc  quidem  die  uitae  fux  iam  fupremo  auda- 
Aeraftirmauit,ex  quo  eremum  incolere  coepiiTer, 
nullum  Te  unquam protuliiTe  uerbum,quod  pro- 
latum nollet.  Perfecit  ergo  quod  initio.pmiferac. 
Pfalffl.  }8  Dixi  cuftodiam  uias  meas, ut  n5  delinquam  in  lin 
guamea.  Quam  igitur  laetus  quam  fecurus  hinc 
decedebat, quem  nullius  prope  culpxconfcium  ta 
citurnitas  ipfa  fecerat. 

BEO  NEM  Q_V  OQVE  abbatem  in  The 
Tbbai  baidisdeferro  habitarem,  in  fummo  Tilencio  uixiC 
16  * fe  accepimus,ita  ut  perquam  raro  loqueretur,nec 

nifi  quantum  auditoris  exigere  uidebatur  necelli- 
tas,  taciturnitatem  feruas<5S  fimul  officio  funges 
char  itatis. 

THEONEM  ETIAM  in  cellula  fuaclau 
Theon  fum  anno3  triginra,filentiihabuilTe  continentf- 
abbas.  am  perhibent,^  quantum  ea  re  profeciffer,mira* 
culis  poftea  oftendilTe,neminem  no  fanum  diraie» 
• ' ' ten  do,  qui  xger  ad  fe  curatiois  gratia  acceitifler. 
A™®*  . IN  ILLO  T AB  A RN  ENSFmonaftcrio* 
a®baf*  qdfin  eremo  Scyrhiotica  pofitum  erat,  A mos  ab- 

bas mille  quingentis  monachis  prefuiiTcdicicu?, 


LIBER  JUL  4*>  . * 

St  cum  tot  eflfcnt,  horis  quibus  filcntium  indidu 
erat,  faepenumeroaduenae locum  adeuntes, nemi- 
nem ibi  adeiTe  putaucrunt,  donec  interius  ingref- 
fj, illos  unumquemc$  feorfum  in  fuis  cellulis  oran 
tes,  aut  aliquid  aliud  facientes  confpicerenr,  adeo 
non  ftrepitus  aliquis,  non  fufurrus,no  falrem  fere 
atus  audiebatur,  denique  multitudo  folitudinem 
taciturnitate  aequabat. 

LIB  ET  HOC  loco  apponere,  quanta  dii/-  r0^,a)lflfS 
gentia,  qualique  circumfpe<fti6e  hoc  idem  ab  Aec  ciiTianus 
gyptijs monachis  ollm  feruatumJohanncsCalTi  capite* 
anus  de  coenobioip  inftituris  tradant  dicat.  Cum 
folennitatcs, inquit, (quas  illi  fynaxis  uocat)  cele- 
braturi conueniunt,  tantum  acun&is  filentium 
praebetur,  ut  cum  in  unu  tam  numerofa  fratrum 
multitudo  conueniat,  praeter  illum  qui  cofurgena 
pfalmum  decantat  in  medio,  nullus  hominum  pe 
nitus  adeiTe  credatur,  ac  praecipue  cu  con  fum  ma- 
tur  oratio, in  qua  non  fjputum  emittitur,  n5excre 
atio  obftrepit,  non  tufijs  interfonat,  non  ofcitatio 
fomnolenta  diiTutis  malis  8C  hiantibus  trahitur, 
nulli  gemitus,  nulla  fufpiria  etiam  aftantes  impe- 
ditura promuntur,nulla  uox  abfcp  facerdotis  uo- 
ce  precem  concludetis  auditur,  nifi  forte  hacc  quae 
per  exceiTum  metis  dauftra  oris  eiFugerit , quaccp 
infcnfibilir  cordi  obrepferit,  immoderato  fcilicec 
atque  intolerabili  fpiritusferuore  fuccenfo,  dum 
ca  quae  ignita  mens  in  fcmetipfa  no  praeualet  con- 

- tinerc,pcr  ineffabilem  qucndnm  gemitum  ex  inrl 
mis  pecoris  fui  condauibus  euaporane  conatur. 

POST  HAEC  QVALITER  fe  gerar.  Id? csp.i| 
deferibit  d/ccns,  Finitisiraq?  pfalmis, 6c  qcidiana 

- congregatio*  (ficut  fuperius  c^nKiworauimusjab 

~ « ij 


TACITVRNI.  SER.  MODE. 

foluta  j nullus  eorum  uel  ad  modicufubfiftere  aiir 
fcrmocinari  audet  cum  altero,  fcd  ne  quidem  pet 
totum  diei  fpatium  a cella  fiia  progredi, aut  defert 
te  opus,  quod  itiea  folitus  eft  exercere,  prxfurrnt, 
nifi  forte  cum  fuerint  ad  officium  neceifarij  cuiuf. 
que  operis  euocati,  quod  ita  explent  foras  egreffi* 
tic  nulla  inter  eosfermocinatio  penitus  confera- 
tur. Sed  fic  unufquifc#  opus  exequitur  iniudfum, 

. ut  pfalmum  uel  icripturam  quamlibet  memori- 
ter reccnfendo,non  folum  confpirationi  noxis  uel 
confilijs  prauis,  fcd  ne  otiofis  quidem  colloquijs, 
ullam  copiam  uel  tempus  imparriat,  oris  parite? 
&C  cordis  officio  in  meditatione  fpiritali  iugiter  oc 
cupato. Summa  namque  obferuahria  cuft  oditur,' 
nequifquam  cum  alio,  acprscipue  iuniores  uel 
ad  punctu  temporis  pariter  fubftitilTe,aut  ufpia  f? 
ceifiife,  uel  manus  fuas  inuice  tenuiffe  deprsherii 
dartf.  Hinc  difeant  qui  foli  deo  placere  ftudenr,uel 
i initii tacerc  uel  ea  tantum  qus  dei  fu nt  loqui, Ut  capro 
m pheta  dicere  poifint . Quod  egreifum  eft  de  labifa 
tneis  re<ftu  in  confpeftu  tuo  fuit. 

Seuerus  SEVERVS  Sulpitius  prefb/ter,cum  multa 

presbyter  catholice  fcripfiflet(ut  GenadiUs  prefbycer  tradit) 
in  fcne&ute  fua  a Pelagianis  deccpt9,et  agnofeens 
loquatitatis  culpam, filentium  ufq?  ad  mortem  te 
nuir,ut  peccatum  quod  loquendo contraxerar,ta* 
cendo  penitus  emendaret* 

Micron  y>  DIVVS  Hieronymus  eo  lioro  quem  de  iri- 
nius de  ftitutioe  fan&arUm  }'ginum  ad  Euftochium  fcrU 
bufdam  pfit,  plcrofqp  fc  in  eremo  reperiife  teftatur,qui  per 
lolitarhs.  feptennium  nullum  prorfus  uerbum  homini altd 
teri  emiferarit,  fcietites  quod  no  in  multiloquio  do 

minus  poteft  haberi,  Puto  qui  fic  fe  ab  humante 

\ 8.  *'  * 


7 


i S «A?*  WT,  w 

Colloqurjs  fequeftraur ran  t,diui ni$  familiarius  per 
jfrucbantur,non  interpellata  meditatione  illa, quae 
hominis  animum  terrenarum  rerum  cura  cxcuf- 
(um  caelcftibus  interere  folcr. 

ROHVALDYS  etiam  abbas  ordinis  Ca  R0maa^ 
malduenfisautpr,dum  montem  fplitarius  incolcc  dui  abb« 
jrct,feptcnni  filentio  fpiritalem  pfalmoruyn  intelli 
gent/am  meruit  percipere . Quos  cum  argute  cie* 
ganterque  ex  ponerer, dicere  uidebatur.Dedit  mi* 
pi  dominus  linguam  mercedem  meam»  Sc  in  ipfa 
laudabo  eum.  Poft  hsecetiam  miraculis  nobilita- 
tus  eft,ut  qui  propter  deum  tam  diu  tacuerat,  pro 
prer  cum  figna  loquerentur. 

* THOMAM  Aquinatem,  dum  inter  fchola  Thema# 
fbcos  uer faretur, naturae#  taciturnus  eflet,  6c  cor  Aqptaai 
poris  habitu  reliquis  paulo  obefiore,boucm  mu- 
tum appellabant.  JMagifter  uero  ubi  ingenium  il 
lius  difputatiunculis  experiri  coepiiTer,deprxhen«  ; 

dens  quorfum  eius  tenderent  filentia,  Bos  ifte  mu 
tus  inquit, talem  mox  edet  mugitum, ut  fonu  eius 
totus  admiraturus  fit  mundus.  Er  cum  omnium 
dodlifrimu$euariiTet,tuncfaneapparuit,quatum 
docilis  taciturnitas  uanac  arrogati  loquacitati 
.ffTct  praeferenda,  " 

CAETER.VM  & hac  in  parte  diaboli  infi 
diae  uitadae  funr, Cuidam  ex  fratribus  perpetuum  JJr  mxogt 
filentium  feruanti,  pater  Fracifcus  ut  fcmcl  faltem 
in  hebdomada  cofciTionem  faceret,  perfuadere  no  u 

potuit, 8C  ille  fibi  de  fe  magis  quam  praepofito  fuQ 
Credens, excidit  a fantfprum  collegio,#  aduomi- 
• tum  cft  reuerfus.Primum  irrationabile  erat, tam 
obnixo  obftmatcq?  alo  tacere, ut  confiteri  nollet, 
ijjfi  g nihil  unquam  ddiqpiiTct,  deinde  arrogas  ac 

CC  q 


j r 


4 •*  DE  TAdTVRNi;  SEU.  MODE*  ' 

t.RegS.i/  fuperbus,ma forum  uolutatifuam  praeponere, c5 
tuae,»  dominus  dicar,  Obed/cntiam  uo!o  Sc  non  facrifi- 
cium.  Er  qui  uulc  poft  me  uenire,  abneget  femet- 
Ipfum,profecfto  quiobedirc  negligit  fubrjci  dedi- 
gnatur, 6C  qui  fubqci  dedignatur  fuperbit,&  qui 
fuperbit  nunquam  proficiet.  Igitur  ipfum  quoqr 
oris  fiienrium  femper  metis  humilitate  niti  debet, 
ut  obferuarori  fuo  prodcfTe  poiTit. 

Q_V  IS  AVTEM  ipfam  taciturnitatem  per 
Slftorum  utilem  efle  ambigit,  fi  praeter  i§  didta  fanftorum  v 
Cernentia?  exempla,  etiam  apoftoltcis  propheticisque  pracce* 
ptis  ad  eam  colendam  incitamurl  Iacobus  apofto 
lus.Sit,inquit,omnis  homo  uelox  ad  audiendum. 
Ibidem  tarjus  a<j  loquendum.  Et  paulo  poft:  Si  quis  aut€ 
putat  fe  religiofum  non  refrenans  linguam  fuam, 
fed  feducens  cor  fuum,  huius  uana  cft  religio.  Et 
*.Thim.*.  Paulus  ad  Timotheir.Prophanaet  uaniloquiajde 
Prouer.17  uita.  Salomo  in  Prouerbrjs.Qni  moderaf  fermoes 
Kccfr.).  fuos,docft9  SC  prudes  e.Et  ide  alibi.  Tps  tacedi,tps 
Prouer-i  j Joquedi.Ec  ircijt  in  ProuerbijstLingua  placa  hilis. 
Ibidem  lignum  u it  x, quae  aute  immoderata  eft  coteret  fpl 
• ricum.Sc  rmo  oportu  nus  eft  optimus.  Mala  au  rea 
Ibidem**  <n argcntc*s> qu* loquitur uerbum in tempo 
re  fuo.Idem  procacitatem  garrulorum  damnans, 
Ectfs.io  Os  lubricum,  inquit,operar  ruinas. Et  uidifti  ho- 
/.  minem  uelocem  ad  loquedum,ftult»eia  magis  fpe 
randa  eft  quam  illius  corretft/o,  InEcdefiafte  quo 
Prouer.is  que . stultus  uerba  multiplicat . Et  rurfum  in 
ProuerbijstMors  dC  uita  in  manibus  lingua.Po- 
Matth.u  ftremo  ipfe  ueritacis  magifter  8C  uita  dominus  in 
cuangelio,ait:Deomni  ^bootiofo  quod  locuti  fo 
erint  homines,  reddent  ratioem  in  die  iudicrj.Idee 
diuitem  quoque  in  infqfno  politum, quoniam  Io* 


V 


LIBER  m 

quacitatis  petulantia  maxime  deliquerat,  linguae 
ardorem  fentire  magia  fecit, Sc  ille  linguam  tantu 
«frigerari  pctijt,qui  ardebat  tOtus.  Fcrnufl*. 

EADEM  HAEC  SANCTAE  tadtur 
nitaris  moderandsrque  linguae  exempla  atque 
praecepta , etiam  foeminas  refpiciunt,  cC  quidem 
magis  quam  utros.  Paulus  Apofto]rus,  Mulie-  i.Cori.14 
res,  inqutr,in  ecclefijs  taceant  .Non  enim  permit- 
titur eis loqui,fed  fubdiras  ciTe,ficut  et  lex  dicit.Si 
quid  autem  uolunt  difcere,domi  uiros  fuos  inter- 
rogent. Turpe  eftenim  mulieri  loqui  in  ecclefijs»  _ . 

DIVVS  ETIAM  HIERONY  mus 
ad  Celantiam  feribens.  Sit  inremus aitac uigi- 
lan f^Sc  aduerfus  peccata  femper  armatus  animus 
tuusjfermo  in  orhibus  moderatus  SC  parcus,  & c| 
neceffitate  magis  loquendi  indicet  qua  uoluntate. 

' I DEM  EA  S quae  in  monafterio  (acris ini-  Moniafal 
tiatx  funr  ,inftruens  etiam  filentij  tempora  ob- 
feruare,  monet  fic  dicens , Volo  chariiTiifx,  ut  in 
conuentu  ueftro  ter  aut  pltiries  in  hebdomada, 
exceptis feftiuitatibus , loqui omnino nifi  urgen- 
te caufa  perutili  8c  necefiaria  nullatenus  licear, 
nec  fimul , nec  cum  alijs  extra.  Diebus  ueroo-  ’ 

mnibus , quibus  8C  pro  remedio  8C  pro  faiutc  lo- 
qui conceditur  , non  fingulis  horis  uacandum 
cft  uerbis,  quae  uix  proferri  fine  peccato  poftunra  * 
fcdhxcinuiolabilisobferuariouigeat,quodfin-  v. 
gulis  noctibus  poft  peractam  horam  completorif 
ufrj?  poft  miiTam,&  a tertijsufq?  ad  nonam  facra 
©bferuetur  filentia  .Quatenus  et  lingux  deum  lau 
dandi  concedatur  opportuniras,&  inutilia  uerba 
penitus  abfeindantur Jn  choro  ueroccdefix addi  >T  ' 

uina4*udc§  parato,  dormitorioaccenaculo,  clau* 

^ " cc  m : 


DE  TACITVRNI.  SER.  MODE. 

ftro,  ac  capitulo,  omni  rempore  loqui  non  deceat, 
nifieaquaeordinaca  funtin  laudibus  dei,  utiam 
€C  tempus  8C locus  religionisucftrxpraedic&Xan 

Aitatem,ct  loquacibus  compuncftionem  ingerar, 

#intrandiadfocictatemueftram  fandta  defide- 
ria  incitent,  SC  affedlus  ad$aeleftia  moueantur.Sa 
lis  de  hoc  multa.Nunccaftitatis  indagabimus  ex- 
empla . Fruftra  enim  os  loquacitati  clauditur,  fl 
mens  libidinibus  patet.  Vc  igiturcaftum  filenciil 
iq  cafto  feruetur  petfore,  difeamus  inccftas  uolu- 
ptates  fancftx  pudicitiae  amore  calcare. 


Pc  cafhtatc  feruanda  exempla  uiro^. 
Cap*  VII< 


CSenefls.t  cuocr?  mundo  prxeeptum  eft.  Crefcite  86  multipli 
^ camini,&  replete  terram. Repleta  uero  terra,po- 

fteris,ideft,  nobis,continentiacommendata  eft. 
Lucar  .u.  mQnite  domino  lumbos  praecingi,  ut  ex  illo  eunii 
Matth.i».  chorum  genere  fimus, qui  fc  caftrauerunc  propter 
regnum  cxlorum.  Vnde  86  apoftolus.  Bonum  eft 
ibiaem  homini,inquit,mulierem  non  tangere.  Dico  aute 
non  nuptis  8C  uiduis,Bonum  eft  illis  fi  fic  perrnan 
ferint  fieut  86  ego, quod  fi  non  fecotinenr,  nubar, 
melius  eft  enim  nubere  quam  uri.Ec  de  uirgiqib* 

' lanquam  de  cminentiori  uirtute,magis<i?  angeli- 

ca quam  humana,prxcipere  non  audet, fedconfu 
. IbMem  l«re,  atep  concludens  ait , Qui  matrimonio  iungie 
virgine  fui  bene  facit,  8C  3 no  iungit,mcUi|  fadfe 


E CASTITATE  tracftaturi  nouam 


potius  qua  uererem  legem  fcquamur.Pris 
mis  quippe  hominibus  recenti  adhuc  ua- 


4°» 


LIBER.  1III. 

Ex  fjs  patet  tfginfratem  uiduitati,uiduitare  matri  ; 

snonio  praeferenda  effe.  Sed  ne  ueterum  ena  tefti- 
moniaidem  afferentia  nobia  aliquis  prorfusde- 
«ffc  putet, decebimus  olim  qrp  no  nifi  caftos  ad  de 
4im  accedere,^  iratu  m placare  potuiffe. 

POPVtO  Ifraelitico  dominum  de  monte  p0puIut 
Sinai  loquerem  audituro  Moyfes,  imo  per  Moy-  ifrarj. 
fenipfe  dominus  praecepic,diccns,Eftoce  parati  in  fcxodi.u. 
diem  tertium,&  ne  appropinquetis  uxoribus  ue- 
ftris.  Et  quifquam  matrimonium  audet  aequare 
caflitati , ficoniugatos  alloqui  noluit  deus,  nifi  cu 
per  triduum  fefecontinuiffent? 

ANTE  hac  Moyfi  in  monte  Orcb  de  rubo  lo  „ f 
quensdominusjdixiffefcribitur.  Non  appropies  £xodii 
huc,folue calceamentum  de  pedibus  tuis, locus  em 
in  quo  flas  terra  fanda  efl . Itidem  dirupi  efl  ad 
Iofue,cum  tranfmiffo  Iordane  in  agrum  urbis  le 
fichoperueniflec.Calceamentum  aurem  foluici, 
qui  nuptijs  propinquitatis  iure  fibi  oblatis  renun 
tiaffet,mos  erat,dicebaturque  domus  difcalceari, 
v Igitur  deo  appropinquare  uel  in  loco  fando  flare  n 

uolente«,iu«ntur  calceamenta  foluere,  id  eft,cu..  Otutfjf. 

rae  coiugalis  obliuifci,et  caelibatus  figna  praeferre, 

P RAETER  E A matrimoniocopulatos,q.  Lex. 
cies  coierinr, aqua  lauari  lex  iubet,  SC ufep  ad  uef-.  Leuiti.u 
perum  immudo6  effe  denunciat.  Mulier  quoqt  cu 
snafculum  pepcrir,immunda  cfl  dies  feptcm,cum 

fceminam,quatuordecim,purificationisquoqt  di 

cs  hic  fexagefimuffextus, illic  trigcfimuflertivs  p- 
fcribitur,  necante  puerperae  ingredi  fanduarium 
licet  quam  purificata  fuerit.Ex  quo  apparet,ma-. 
trimo  mi  operam  abfq?  aliqua  honcftatis  labe 
dicicqf  detrimento  fieri  non  poffc, 


r 


i 


DE  CASTI.  SER.  EXEM.  Vf; 


Letiitus  SI  FILIA  SA  cerdotis,  inquit , cuilibet  e *- 
populo  nupta  fuerit,  de  his  quae  fantfificara  funr, 
SC  de  primitrjs  non  uefcetur.  Sin  autem  uidua  ud 
repudiata  &ab(que  Jiberis,  reuerla  fuerit  addo* 
snum  patris  fui(ficut  puella  conlueuerat ;aletur  ci 
bis  parris  fui  .Nonne  SC  inhoc  uidemus  nuptiji 
praepofitam  fuifle  uiduitatem? 

_ . . SACER  DOTI  E VS  IPSIS  neque  uf- 
Iezech  41  ^uam  ne<J* rc pudiaram  accipere  uxorem,fed  tan- 
’4  tum  uirginem  fas  erat, Ergo  6C  uiduitaci  praecelle* 
bat  uirginitas. 

MADIANI  tas  ab  Ifraelitis  duce  Phinee  fu 
Nume.ji.  pcrato*,Moyfes  occidi  ad  unum  iufTir,  praeter  uir 
gmcspuellasque,ut  uel  hincintelligas  matrimo- 
nia  morrcdiiToluijUirginitatcm  uero  uita  «terna 
efle  dignam. 

ACHIMELECH  facerdot panes fandtifi 
catos  Dauidefurienti  6c  ijsqui  cum  illo  erant  da- 
turus,interrogat.  Si  mundi  fnnr, maxime  a mulie 
ribus,ufqueadeo  cibos  (aeros  dare  etiam  fame  pe 
r!clirantibus,nificaftisnonliccbat.  Et  fi  hocolim 
in  pane  ijlo  feruatum  eft,  quanto  nunc  mundio- 
res efle  dece t, quibus  fub eadem  fpecie  (umendum 
datur  piiriffimum  Chrifli  corpus,  fpiriraliscaro, 
ineffabile  facra  mentuml 
I O E L PRO  pheta  uaflationem  arqueexoi- 
Ioelis.t.  dium  per  Chaldeos  futurum  diuinam  leniri  iram  . 
pofle  fperat  populi  /eiunio  SC  fletui  lupplicatio» 
nibus,rjstp  addens.Egrediatur,inquir,fponfus  de 
cubili  fuo,&  fponfa  de  thalamo  fuo.Continenti- 
am  indixit,  ut  precatio  ieiuniun.qi  SC } ocnitcntiu 
gemitus  puriora  offerrentur, nec  illa  iuificcrc  pu* 
tauic  flne  haccafticatis  obfcruatiouc»  ■$ 


i.Rtgfl.u 


v 


' l ibeh  mr. 

HIS  tefiiimonfjs  congrua  quoque  exempla  fub 
dantur.  Iofeph  forma  infignis  adolefcens, ab  Ae- 
gyptia domina  adamatus,cum  confcnrire  libidini 
impudenter  fe  ingerentis  nollet,uim  inferre  cona- 
rem,  relido  quo  a pprxhenfusfuir  pallio  effugit» 
O fortem  dC  inuifti  animi  iuuenem , cum  id  aeta- 
tis clTet  qux  ad  uoluptatem  eft  prodiuior,cotem- 
pfic  blanditias, preces,  minas,omnia  denique  im- 
patienter ardentis  fceminac  machinamenta  pro  ni 
hilo  habuit* SC  ueluti  repentino  prxmcretur  incc- 
dio,pene  nudus  ab  cdibus  erupit, ut  caftitatemiL- 
lcfamconferuaret, 

MOYSES  quidem  ficut  omnes  fere  qui  fuble 
gis  iugo  feruicruntjuxorem  habuifTe  deferibitur. 
Sed  Iefus  nauc  ( qui  euangelij  libertatem  fcdgura- 
bat)nec  uxore  habuit,ncc  filios,et  hicccelebs  terra 
promiiTionis  ingreditur,  quam  ille  maritus  tantci 
uidit, ingredi  non  potuit. 

SED  neq?  Eliam  neque  Elifeum  uxores  habtfe 
ilTe,aut  liberos  genuifie  legimus, 8C  a nemine  an- 
te euangelium, praeterquam  ab  ijs  mortuos  ad  u it 
tam  excitatos , ut  miraculi  raritas  ac  magnitudo 
feruatxcaftimoniaeteftetur  meritum. 

IEREMIAS  quoq?  diuinum  accipit  man- 
datu , ne  uxore  habere  uelit  ne  ve<plem  fufeipere. 
Itaq?  quod  in  matris  utero  fan&ificatus  fuiffet 
ginitate  probauit.Qua  etiam  meruit,  ut  urbe  a 
Chaldeis  capta  temploque  direpto,  folus  apud 
hoftes  liber  cffcttSC  qui  fancfta  fandorum  uiola- 
re  non  timuerant,  ipfum  muneribus  honoreque 
affecerunt,ut  hinc  agnofeas, hominem  qui caftita 
tis  porfeflione  deo  fefe  dedicat,  omni  templo  faa* 
florem  effe, 


4« 

Ioieph. 

Gentiles 


Moyfef 

Iofuc. 


Elias 

Elifcuf 


Ieremias. 
1 eremi$.  i. 


4»  * DE  CASTI.  SER.  EXEM,  VI* 

A C nectiam  contogatis  pudiciciaecolendae  ra^ 
Iob.  jio  defit, non  minus  concinentiam  quam  patienti^ 
Iob  exemplum  in  medium  adduca.Hic  unica  uxo, 
Iob  *c  contentus  ac  monogamus.  Pepigi,  inquit,  fce- 

'*  *'  dus  cum  oculis  meis , ut  ne  cogitarem  quidem  de 
Uirgine.Quamenim  partem  haberet  in  me  deus 
defuper,  8C  harrediratem  omnipotens  de  excelfisl 
Et  paulo  poft  ait, Si  deceptum  cftcor  meum  fuper 
muliere, & fi  ad  oftium  amici  mei  infidiatus  fumft 
fcortum  alterius  (it  uxor  med , & fuper  illam  in« 
curuentur  alij.Hoc  enim  nefas  eft  Sc  iniquitas  ma 
xima, ignis  ufq?  ad  perditionem  deuoras,  §C  ofnia 
' eradicans  genimina . Quibus  profedto  uerbis  dC 
continentilfimum  fe  fuiiTe  oftendit,<5£  quam  greu 
ue  crimen  adulterium  fit,cxplicauit. 

H AEC  de  ueteri  libauimus  inftriimento,pIu^ 
ra  de  nouo  haufturi,utpote  cuius  initium  ipfa  uir 
; ginalicaftirateconfccratumeft. 

- . " DO  M I N V S nofler  Iefu*  Chriftuaita  d<  u($. 

Chri/hif.  gfn^  nafci.uoluit,  ut  perpetuam  illide  qua  nafce- 
batur  uirginitatem  conferuaret,  per  porcam  dati, 
fam  in  mundum  hunc  ueniens,  per  quam  uir  noti, 
tranfiuir,&  ipfemetHf  uirginitate  perfeueras,piL. 
dicitiae  puritate  fe  plurimum  gaudere  fignifica- 
M uit. V nde, Sinite  pucros,inquif,Uf  nire ad  me,  talis 

um  eftcnim  regnum  cadorum.  Tales  quippe  dC^ 
illi  in  Apoca!ypf(,  quicanticumcantant  nouurn, 
quod  nemo.alius  canere  poteft,cf  fequuntur  agnS 
quocnq*  ierit,  fine  macula  cnini  funt  ante  thronq 
dei, 8C  cn  mulieribus  non  fuerunt  coinquinati, 
ba  tlSS^ ! IOHANNEM  Baptiftam,  ut  illum  bapti- 
^ -«aret  uirginitate  meruiilc credimus, cum  maxi- 

me docueriqut  baptizari  uolens  cadus  dominula, 


\ 


: tiBfefe.  m,  4,1. 

^afta  cd/tus  matre,caftffcrul  opera  mfnifterioque 
uceretur.Traqj  Tohannes  plus^i  propheta  eft,qtio- 
jiiam  plus  eftoirginemelte  quam  futura  prardi- 
'cere.Tpfe  eft  Elias,  id  eft,robuftus  dominator,  qui 
carnis  iafemiam  animi  puritate  fuperaUir,  Denicp  Lucx  » 
Inter  natos  mulierum  nemo  tnaior  eft  iilo,quiaD  ‘ * 
fecfoccaftitatis  merito  iam  inter  angelos  Compu- 
tatus erat.  De  ipfo  enim  dieftum  eft.Ecce  ego  mit- 
tam angelum  meum,  8c  praeparabit  uiam  ante  fa 
'cicm  meam.  Angeliigiturmagisquam  homines 
funr,qui  uirginitate  fantfte  integret^  cuftodmnr  ^ 

IOHANNEM  apoftolum.quoniam&jpfe 
“iiirgo  erat, prae  exreris  a domino  dile&um  euage- 
lia  teftantur.  Ob  hocab  eodem  domino  illi  matre 
Commendatam, Cillum  matri.  VirginitatisetiS 
priuilegium  fuit , quod  idem  Sc  Apoftolus  eft  8C 
«uangelifta  8C propheta , quodq,  in  feruentis olet 
dolium  mitius  laedi  non  potuit, & in  cetra  relega- 
itus, quae  in  cxlo  gerebantur  uidir.  . * 

I ACOBVM  apoftolum,  qui  frater  domini  Laftofai 
tiuncupatue  cft^ntancum  c2lliutC)f9  nefliu  tco  uc 
prxftitifleTeruht , ut  etiam  ludx/s  incredulis  ad- 
mirationi  cffet.SoIi  fanda  fan&orum  intrare  per 
^mittcbant.Pleriqjdeinde  ob  illius  necem  Terofoiy 
tnam  euerfam  putauerunt.  Hunc  Paulus  6c  Ce* 

‘pham  Sc  lohanhem,  ueluri  reliquorum  prxfidcft» 
columnas  uocar,  Sc  ab  ijfdem  fibi  dexteras  datas 
foderatis  gloriatur. 

AC  NE  quis  Caluinnietur  Petrum  non  fine  Petrus 
Uxore  fuifle, nec  nos  imus  inficias,cum  3C focrum  «poftofcj 
mbuifie  dicatur  8C  filiam,  fed  pro  certo  affirma- 
*nu8,tum  ipfum,tn  fi  qui  alq  inter  apoftolos  uxo-i 
*<«  habuerunt , cas  rcpudiaiTe  propter  Chriftum, 


r 


DE  CASTI.  SER.  EXEM.  VI. 


EuC9C.lt 

Ibidem. 


i " 


Paulus 
apoftolus 
i, Cori, 7 


.r 


cum  praefertim  repudij  ius  nondum  fublaeum  ef- 
fer, alioquin  mendacrj  arguerentur,  cum  ipfe  Pe- 
trus  pro  fe  dC  pro  reliquis  diceret : Ecce  nos  d imi-, 
fimus  omnia  & fecuri  fumus  te , Quod  autem  ct- 
jam  uxoribus  renuntiafTent>ex  domini  refpon* 
fione  apparet.  Arnen, inquit,dicouobis,  ncmoeft 
qui  reliquit  domum, aut  parentes,  aut  fratres,auc 
uxorem,  aut  filios  propter  regnum  dei,&  non  re- 
cipiat multo  plura  in  hoc  tempore,  3C  in  feculo  fur 
turouitam  aeternam.lgitur  palam  eft  8C  quae  reli 
qucrant,&  quam  pro  relieftis  remunerationem  ac 
cepturi  erant, nec folum  ipfi,  fed  etiam  omnes  qui 
ipfos  poftea  imitati  fuerint,  ut  apoftolorum  prx- 
jmtmia  cofequi  polle  fperet  etiam  is  qui  apoftola- 
tus  dignitate  caret. 

PAVLVS  gentium apoftolus, uiduas uirgl 
nefqr  ad  perpetuam  cafticatis  obferuationem  fuo 
hortatur  exemplo  dicens,  Bonum  eft  eis  fi  fic  per- 
manferint,ficut  8C  ego.Quod  nequaquam  d/xif- 
fet,  nifi  fe  ab  omni  penitus  mentis  3C  corporis  /m 
munditia  expertem  alienumq?  cognouiflet-  Hinc 
ille  eft,  qui  raptus  ufque  ad  tertium  cxlum  audi- 
uit  arcana  uerba,  qux  non  licet  hominiloqui,& 
nefeit  in  corpore,  an  extra  corp*  raptus  fuerit.  Sic 
qui  caftitatem  colunt, fe  in  corporccfle  nefdunt, 
quia  corporis  affecftiones  nofequuntur,fed  fupra 
caelum  anio  elati  diuina  cocipiunt  myfteria,  quae 
odem  terrenis  uoluptatibus  dediti,  fcire  non  pnr. 

QV  ANTVM  igitur  in  hac  uirrute  feruan- 
da  fatufti  uiri  ac  mulieres  foliati  conftantesque  fu 
crint,  innumeris  pene  exeplis  patet.Nos  no  multa 
fubtjciemus,  quae  tamen  cu  ad  probanda  quod di 
cimus,  eum  adimicandum  fac  erunt. 


LIBER.  ItTI.  41  f 

A MOS  AEG  Y P T I V S abbas,aparctibus  Amoi. 
ticcipere  uxorem  coadtus,uirginf  uirginicarem  ut  abbas 
fcruarec  perfuafir.  Diuifis  ergo  legulis  uf/,  fed  ta- 
men eodem  contubernio,  cum  iam  decem  & odio 
annos  corpore  ac  mente  integri  una  peregiflenc* 
utilius  tutiufque  fibi  uifum  eft,fi  digrederer  ur.  Ita 
que  illa  manfit  domi,  ipfe  uero  ad  folitudincm  Ni 
triae  abiens,  ab  hominum  confuetudinefemotus 
uixit . Quid  magis  mirer  nefeio , tres  pueros  illos 
in  Babylonia  fornace  inter  flammas  uinculis  con- 
ftridlos  ardere  nequiuifle , an  iftos  uigente  iu- 
uenta  nuptiali  choro  iundtos, nuptiale opu9  cum 
tam  diu  fimul  uixiflent,  exercere  nunquam  uolu*  ’ 
iiTedMagnum  ucrumq*  miraculu,  fed  multo  ma- 
ius donum,  metem  cadam  habere  quam  ilixfum. 
corpus. 

• v-  HOC  IDEM  IN  IVLIANO  Antio-  foliati** 
cheno  martyre  <5^Bafil/ira)?gine  mirari  Iic€c^  qui  Bafiiifli 
nuprrjs  inter  fe  celebratis,  cum  Iulianus  conti  nen< 

Ciae  uocum  fufcepilTet,brumx  tempore  rofai£ acli 
iiorum  fragrantiam  in  cubili  collocari  fenferunr* 
Srupefcenticjj  puellae  fponfus  dixit,  odorem  hunc  • 
muniit  ix  uirginaliseiTc.Cuius  quidem  fuauitatc 
fllacapta,una  cum  ipfo  in  uirginitare  perfeuerare 
decreuit.  Propoficum  amborum  confirmauit  ui- 
fio.  CHR.ISTVS  cum  matre  uirgine  illis  ap 
parutt,pudidriaequecorollis  donatos  dimifit.Ccr- 
que  diu  fimul  cade  fandleq»  uixiffent,  religioni  fe 

» . fe  tradidere.  Alter  abbas  monachts,alceraabbatif 

fa  prcefuir  uirginibus.Iuiianus  poftremo  marty- 
ri) quoque  palma  glorificarus,ficutcarnislafciui- 
am  pudicitia,ica  tormentorum  uim  patientia  fu*. 

L'  • 


r 


* 41«  DE  CASTI.  SER.  EXEM.  Vt. 

Amitor  AMATOR  quoqr AntiTiodorenfis  ep/fco/ 
cpifcopu*  pus, parentum  fuorum  uoluncati  cedens,  inuittrf* 
puellam  genere  dC  forma  infignem,cum  in  matri 
( moniumaccepiiTet,fuadendoinduxir,utfecumca 
ftitatem  profireretur.Sufeepto  utrinq?  uoto,ange 
lumdomini  uiderunt,quem  ance  uidere  non  pote 
iant,&uirginicatiscoronasdcmanueiusaccepe 
ruc.Mox  illa  uirginum  monafterium  ingreditur,' 
Ipfe  clericus  cfficicur.Eladioq?  in  epifeopatum  fue 
ceditjdignus  ecdeli*  fpofus,  qui  tu  maritus  effer»' 
fe  maritum  neiciuir. 

HENRIGVM  imperatorem,  £ dnnos  tres 
Henricus  ^ uiginti  imperauit,  uirginitatem  una  cum  Ku- 
in,Bator  negunde  uxore  feruaffe  tcadunt.Non  illos  regalis 
.luxus  ad  carnis  inflexit  lafciuiam  , non  fufcipieds 
fobolis  cura,cui  imperij  fafces  reliquiffent,perpe- 
tuxcaftitatis  mutare  propofitumfccit.Omnia  c3 
tempferunt,utfc  mente  3C corpore  integros  dea 
offerrent  Jd  ante  multis  fncognicum,uir  ipfe  uira 
decedens  palam  fecit,  teftatus  fe  uxorem  fuamuc 
uirginem  acceperat,ita  uirginemdimittere. 
Amulph*  ARNVLPHVS  natioe  Gallus,  genere  da 
epifeopus  rua,Stambergam  Clodouei  regis  neptim  duxerat 
uxorem.  Sed  ut  fpiritunon  carne  i ungerentur, 
fando  fuadente  Remigio  inter  feconuenerut.  Ne 
uero  praefentia  oppugnaret  propoficum,  ipfa  do- 
mi refedit, ille  peregre  profeduseft.Cumcjt  multa 
moru  fanditate  pollerer,  Thuronenfem  epifeopa 
tum  domino  per  angelum  iubente  fufcepit,ne  fef- 
licet  apoftolica  careret  dignitate  qui  apoftolora 
Uitam  fecutus  fuerat,  matrimonio  praeferens  ca- 
vando ftitatem. 

abbas.  NON  minor  caft i propofici  conflantia  Vand» 


w 


I - 


LIBER  nii.  4ii 

Bis  abbatis  fuit.Nam  cum  Pipini  Gallorum  regia 
nepos  effer,*  Dagoberco  regni  fuccefforefcui  im- 
primis charuscrat)c<>mpulfus  eft  ducere  uxorem, 
neque  tamen  ne  catti tatem  feruarec, compelli  po- 
tuit.Nupcae  pcrfuafit,ut  deo  potius  quam  mundo 
feruirent.  Itaque  illa  facrarum  uirginum  collegi- 
um inrjc,  ipfe  monachorum»  Abbatifque  officio 
funtttuseftxSC  miraculis  nobilitatus.  At  fi  in  car- 
ne femina  iTer,  de  carne  8C  meffuiffet  corruptione. 
Seminauitautem  in  fpiritu,  dC  de  fpiricu  meffuic 
ili  tam  aeternam. 

EDVARDVM  quoque  Britannorum  re- 
gem,cum  Egica  uxore  ^ginitatemcuftodiffe  me-  E(Iuar*a® 
moriae  proditum  eft,Non  tam  illi  urbes*  populos,  rex* 
^Suincias  uiciffc  gloriofum  forer,<#  quod  feipfum 
uicerit,  nullum  lienereae  uoluptati  relinquenslo- 
cum.Huc  tamen  fi  quis  imitari  uoluerit,imitetur 
caftitatcm  confortium  fugiat.Difficile  enim  credi 
tu  ett,  ne  dum  faiffu,  ut  uir&mulici:  una  habitet, 

8C  neqt  hxc  fe  fciat  uxorem, nec  ille  maritum.Nul 
Ia  fecuritaS  ett  UiCino  ferpente  dormire. 

PHARON  Meldenfis  antiftes,  poftquam  pj,jr(m 
pari  cum  coniugecorifenfu  religionem  profeffij  al  cpifcopuS 
tera  inter  moniales,alter  inter  monachos  diu  fati-  v ■ 
ctte  uixiffent.formae  pulchritudiniscg  eius  memo- 
ria folicitatus,  ipfam  ut  ad  fe  ueniret  rogatum  mi 
fic*Atprudertsfoeminafagaci  mente  id  quod  erae  >-  -- 

concipiens,ire  omnino  recufabat.Eo  ille  magis  ac 
derc,nec  animo  conqui*fcere,nec  euocando  ceffa# 
te»  Venit  tartdem  mulier  cilicio  indura, fqualo- 
\tt  obfita,  uultu  lugubri , 3C  ipfum  immundae  co- 
gitationis arguens  refipifeere  fecit.Quod  fi  fanettif 
limum  uirum procul  a mulieribus  feparatum  tt+  , 

dd 


DE  CASTI.  $ER.  EXfcM.  VI. 

cordatio  ipfa  pene  ad  uomita  redire  Copufit,  quasi 
ro  propius  periculo  erunt, qui  c6  his  fimui  habita, 
re  praefumpferintc' 

T.HEONAS  SC YTHIOTFCI  mona' 
S^nas  fterii  abbas  8C  ipfe  parentibus  n5  fibi  oblecutus, 
coniugd  iugum  eulit.Caeterum  cum  quinquenni- 
um uxori  feruiiTer,  ad  continentiam  eftcouerfus* 
Illi  uerout  itidem  fe  contineret,  8C  iam  fpiritu  fe 
cum  n5  carni  copulari  uellet,perfuadere  nullo  mo 
do  potuir.Vbiautemomnesadhortationesincaf. 
fumcedere  uidic,grauir  ingemifcens.Ego  te^ngf, 
3 \ mulier  abftrahere  a morte  non  polium  , nec  tu- 
me feparabis  a CHRISTO.  Melius  eft  mihi  cum 
homine  quam  cu  deo  habere  diuortium.Poft  haec 
relidis  omnibus,  dimilTaq?  uxore  monachum  fe 
fecit.  Sed  nemo  legem  putet  unior  exemplum,  ue 
repudiet  inuita.  Nefcis  em  an  fic  uoceris,uc  hic  uo 
catus  ed,  fingulari  quadam  uocatione  nocommit 
ni.  Quippe  qui  breui  tanta  <pfedt  fanditudinc  ac 
fciencia,ut  fub  Iohanne  abbate  monaderium  in- 
grelTus,  in  fucceiToris  eius  Eliae  locu,  omnium  fu£ 
t fragrjs  fuffici  meruerit, cudis  praelatus  qui  uxoria 

praetulerat  Chridum. 

lohannes  AD  IOHANNEM  abbatem  quendam 
abbas  8c  feculari habitu  hominem, uenille  autor  eftCaflfif- 
quidarn  anus.primitiasqi  obtuliiTe.  Cuius  aduetu  daemon 
iecuiaris.  abobfeiTo,quem  fanare  abbas  non  potuerat, re- 
pente effugit, propter  cum  fe  fugere  confcflus.  Ad 
miratus  Iohannes  unde  exillofeculi  homine  tata 
uirrus  emicuiifet,  curiofius  percifdari  caepir,  atip 
audiuir,eum  olim  dum  monadicae  profeffionis  de 
fiderio afficeretur,  a parentibus  compulfum  ducc 
rcuxorcnijct  iam  annum  undecimum  cum  illa  ita 


f 


LIBER 


mr. 


X. 


"M  V 

. . i ^ 


^ginitate  perfeuerare  ipfam  denique  omnibus  /n 
fcrjsfororis  nonconiugis  loco  habere.  Quare  in 
ftuporem  uerfus  fenex  protinus  exclamau  it,  Non 
immerito  talis  uiri  praefentiam  immundum  fpiri 
tum  ferre  nequiuifle , cuius  pudicitiae  conflanti- 
am  ipfe  imitari  formidaret,  ne  qcftlli  in  laudem,  fl 
bi  cederet  in  perniticm.Tale  quippe  facinus  omni 
um  praedicationedignum  cffe,fed  no  ab  omnibus 
cxperiendum.Cum  femper  inter  caftimoniac  con- 
feruatores  is  qui  foeminarum  familiaritatem  deui 
tat  fecurior  fir,fortior  qui  non  deuitat. 

TIMOTH E V S Anachorita in  uaftiflima  Timotf.C 
Aegypti  eremo,nulli  hominum  cognitus,  iam  an  05  Alitari 
ros  triginta  peregerat,  quandoa  Pafnurioabba-  u,f 
te  fuit  inuentus,toto eo  tempore  nudus  dC  fqualfe 
dus , 8C  palmae  tantum  frudlibus  uita  fufeentans, 
ac  lugens  peccatum  fuum, quod  nimia  fui  fiducia, 
cum  primum  feceiTiflet,  mulierem  religiofam  fe- 
cum habitare  paifus  fuiiTet.  Qua  tandem  cognita 
annos  fedecim  fe  abufum  fatebatur,&  dum  fate- 
retur lachrymas  tenere  non  poterat  . Vide  igi- 
tur quam  periculofum  fit  maris  fceminzque  con- 
fortium,etiam cum  ambo  ppetuam  uouerint  ca* 
ftitatem,  ambo  foli  deo  feruire,ppofuerint.  Quod 
Ifte  expertus,eo  iam  profugerat,  ubi  nec  nome  foe 
sninae  audire  poifet . 

PR I M V M Leonem  pontificem  maximum  » 
ferunt,dum  folenni  pafchae  die  facrofa nefiam  cor-  co 
poris  SC fanguinis  Chrifti communicationem  po 
pulo  daret,  a quadam  matrona  in  manu  ofculum 
cxcepiile,&  cum  ex  hoc  intimis  in  medullis  impro 
Isse  cupidinis  excitatu  fenfifler  incendio,  in  femec 
tt  atuaman«  iUa  abfadiiTc,  Vcrifiimu  eft  igit  illud 
~ * dd  ij  ‘ 


/ 


4*® 


DE  CASTI.  SERVAN.  EX  EM» 


Mttth.r 

Augufti- 

Aus« 


apoftoli  oraculum, Bonum  eft  mulierem  nontari^ 
i.Corin.7  gere,poftquam  tetigifle  tam  malum  fii/c. 

, SED  SI  BENEDICTO  abbatiiridefed 

abbas  * t0  Proct*l Hominum  confuetudine commorati-. 
ti  neceffe  fuerit  nudum  inijccre  Tentibus  cor pus,qc' 
totum  multo  uoliitatu  cruentare,  ut  uifa*  aliqua*, 
do  foeminx  incedam  recordationem  dolore  feda- 
ret  ,profe(fto  bonum  eft  mulierem  etiam  non  uidc 
re.  QctienimuideritmulieremadcocupifceriduiB  ’ 
eam, iam  mcechatus  eft  eam  in  corde  fuo. 

AVGVSTINVS  interrogatus,  quare  eia 
fororc  habitare  refugrflfet,  quia,  inquit,  qux  cuni 
forore  meafunt,nofuntmex  forores.Etnariceiuf 
dem  fententiam  elTc  perhibent, Malum  eft  mulier 
rem  uidere,  peius  alloqui,  peftimum  tangere.  Ex 
fenfibusigir  corporis  noftri  ut  quifeg  giculopro’ 
ximior,  ita  magis  continendus. 

. . , . . PR O P TEREA  quidem  Iohanncs  Ana- 
fohariftes  cj10nta  lfl  quadam  Aegypti  prxruptx  rupis  fpe- 
folitarius  junca  0bftrufo  aditu  degens,  cum  fceminis  nuncp 
eft  locutus, raro  cum  uiris,ad  fc  tamem  intrare  £- 
mifit  neminem.  Tribuno  roganti  uti  feconiugf 
fux  conipiciedum  fuftirieret,  non  eft  aflfenfus,  fed 
In  quiete  fe  illi  appariturum  promifit,  quod  cami 
pio  de  fiderio  affici  fciret.Proxima  itacp  nocfte  mii 
lier  fomnians  ipfum  uidit,quem  uigiias  nunc#  ui* 
derat,  3C  quod  uiderit  formam  habitumque  coris 
poris  <SC  cunftauultusliniamenta  recfteuereque 
referendo, fidem  fecit.Quantx  quxfo  perfctftioriil 
titiv  ifte  fuit,  qui  imaginem  fui  dormienti  f ce  minae 
fpecftandam  mittere  potuit,  cui  tamen  acceftiinrf 
ad  habitaculum  fuiim  interdixit?  Et  fi  talis  1 ap- 
ium pcttimuitjquis  tutum  putabit  ingerere  fe 


Mber  mr. 


f utibus  mulierum? 

PAVLVM  quocjt  abbatem  qui  (ol/tudine  ~ . 
Panephifo  oppido  proximam  incoluit,ne  f cerni-  abba5 
fiam  uiderer,  impcnfe cauifle accepimus.  Er  cum  • ■ *T 
aliquando  cum  abbate  Archebioad  quendam  fe- 
fieni  pcrgerent,uidensalongeobuiam  ueniremu 
lierem, protinus  retulit  pede,<3? comice  fruftra  reti 
nente,  ipfo  relido  tuguriolum  fuum  curfu  conci- 
to repetrje.  CalTianus  tantam  deuitandi  fedulitate  Cafliam» 
smmodcftiae  aiTcribit,  deicp  iudicio  farta  a fleri  t,  Collatioe 
ut  qui  tantopere  foemineum  confpecftum  exeera-  7,cap.a» 
batur,  paralyfi  rcfoIutus,ad  coenobia  uirginum 
.deferretur, «:  languenti  mulier  aflideret.  Sed  ego 
jcor  etiam  dono  dei  fartu,  ne  a muliere  prius  ta n*. 
geretur, quam  cum  fe  tangi  pene  non  fcntirer,ua^ 
letudinis  ui  oppreiTus.Quod  fi  ab  ea  tagi  ante  eon 
tigifler,grauius  fortafle  anio  quam  corpore  agro 
tallet.  Puritatis  autem  eius  etiam  apud  fceminas 
jacentis  teftimoniun»  fuit,  quod  languentes  oleo 
quo  ipfe  contartus  fuiflet  perungi  fanabatur,  dC 
infirmus  ipfirmis  remedio  erat  # 

PAFNVCIVS  abbas  dum  hofpitibus 
pulmentum  lenticulae  quod  atfreram  appellabant  Pafnuciui 
pSa  ret , SC  fubuolatis  fiam*  uapor  manum  eius  abbai* 
adufliflet,  cogitare  fccu  tacitus  coepit, cur  qui  iam 
pridem  daemonum  infcftationes  deuicifler^dC 
illicitos  carnis  motus  mortificafler,  tam  modicae . M 
flammae laefionem  perfentiret<Quiefcenti  angelus  Caflianus 
apparuit. Et  quid,inquit,Pafnuci  abigneteoffen  tcftafcok 
di  potuifle  miraris,  cum  nec  dum  ignem  qui  in  te  latione  i* 
cft,fic  penitus  ut  putas  cxtinrtum  geras^Tuncte  <apit.io._ 
illum  extinxiflit  crede,  cum  puellam  nudam  atc$  , 
fgrmofsun  compUxus,nullo  libidinis  motu  fo* 

dd  ii j 

i # 


j 


4»i  DE  CASTI.  SER.  EXEM.  VI. 

licitari  dephenderis.Euigilas  ille  expauic  tale  expe 
rimentum,&  liquido  intellexit  tutius  eiTe  cum  dse 
«nonijs  colludlari, quam  iuuenculae  mulieris  late- 
ri adhaerere, & ab  igne  offendi,  quam  ab  ea  tagi. 

ARSENIVS  abbas,  uirorum  quocp  nedum 
Arfcnius  f ceminarum  declinare  folitus  confortia  confabula 
?bb*s,  tionesque , ur  expeditius  diuinae  contemplationi 
uacaret,cum  quaedam  non  obfcuri  generis  matro 
i na  illum  uidere  cupiens, de  improuifo  ante  hofpi- 

. tiolum  fuumipfioccurriflet, repente  auertit  iefe, 
* 8C  muliebrem  audaciam  geftu  pariter  ac  uerbis 
incufauit.Rogo  inquit  illa  ne  indigne  feras  aduen 
tum  meum, quae  fyncera  mente  et  pioaffedtu  huc 
ueni.  Aut  fi  eo  quicquam  offenfus  es,ueniam  da, 
ac  pro  me  deum(cui  foli  feruis)deprecare.  Preca- 
bor deum  refpondit,&  quidem  multum , ne  un- 
quam meminerim  tui.  Documento  nobis eft,  ut 
quas  etiam  aliquando  uidiife  contigerit , mente 
ne  retineamus. 

PION  abbas  Antonrj abbatis difdpulus,in- 
■ * x tantum  forminas afpicere  timuit,  ut  nec fororem 
uiduam  ualetudineque  affedtam,  uidere  uellet# 
Cum  enim  abra  accerfiretur  dicente,  fi  ipfum  ui- 
diffetjtam  fibi  gratum  fore,  ut  inde  fanitatem  fe 
recuperaturam  fperarct,  ire  omnino  recufabar» 
Mox  tandem  abbate  iubente  profedf  us  eft,&  fo- 
toris cubiculum  oculis  daufis  alterius  ducatu  in- 
greflfus,fe  quidem  illi  uidendum  praebuit,  fed  il- 
lam ipfe  minime  uidit , nec  ab  ea  cognitus  abijr» 

, Cunque  rurfum  ut  uenirecjnuitaretur.  Et  fui  te$ 

. . cum,inquit,&  uidifti  me.Sic  ille  excogitauir,quc4 

admodum  & abbati  more  gereret, 8C  fororc  pfent 
cem  n5  confpiccret,ob  hoc  folu  ne  a.ppofito  difcc- 


liber  .inr. 

deret,quo  tuendam  caftitatem  exifhmaint. 

VR  SI  N VS  Nurfiae  presbyter  uxorem  ha- 
buifle  dicitur,  fed  cum  presbyteratum  accepiffer, 
tta  ab  ea  fuille  alienus,  ut  nulla  neceflitatc  ipfam 
adfeppius  accedere  palTusfir,Poft  annos.xl.in  ta< 
li  continentia  tranfadhoa , dum  ille  animam  age- 
ret^ ta ndem  ceiTante  nouiflimi  fingultus anhe- 
litu decefiiiTe  putaretur, ipfa  admota  ad  nares  au- 
re,an  adhuc  fpiraret  explorare  coepit.  *Mira  res, 
perfentit  mulieris  tatfum  qui  feipfum  iam  no  fen 
tiebat,tu  quicquid  uitalitatisin  mortuojpene  cor- 
pore refiduum  erat , totum  ad  os  collegit , proru- 
pitqj  in  uocem  dices,  Recede  mulicr,nondu  peni* 
rus  extinctus  eft  ignis, tolle  paleam.  Recedente  il- 
la apparuerur  Petrus  et  Paulus  apoftoli,quos  ipfo 
tiidenre  carteri  uidere  non  poteranr.Et  dum  ab  eis 
(ut  aiebat)inuitatus  fe  uenire  refpondiiJet,cxpira 
uir.Si  tales  comites  habeat  hincdifcedenscaftj  ho 
minis  anima,quis  nefeit  qualis  habere  foleat  eius 
qui  libidini  feruirfautquo  harcuocetur  fi  illa  uo- 
cabaturad  caelum  {'Heu  heu  momentanea  uolu 
ptas  quantum  decipis,  cumfinis  tuus  seternum 
malum  fitl 

PROPTEREA  quidem  Martino  MaflV- 
ci  Campaniae  montis  folitario  decretum  ac  delibc 
rarum  fuit  ne  foeminam  afpiceret,&dumquae- 
dam  non  fancti  uifendi  cupiditate,  fed  magis  pro- 
polin’eius  turbandi  caufa,  illi  captata  occafione 
repente  aftiriiTer, pronus  humi  corruit,  uultuque 
inter  palmas  collecto,  tamdiu  deum  uti  fe  in  tali 
pudicitiae  diferimine  rueretur  orauit,  donec  il- 
la longioris  morse  uitfa  taedio  inde  difcclTit. 


Vrfinus 

preibyter 

Teiis  tur 
Gregori- 
U5i  dialo 
go 


Martinus 

(oluarius 


*J4  DE  CASTI.  SER.  EX  EM»  ; 

Ac  ne  quisChrifti  feruis  negotium  facere  leuc  Cf| 
rnen  putet , fama  eft  mulierem  hanc  fimul  atqj  dc 
monte  defccndiiTet,uica  dece  111  ile,  deo  temeritate 
ciusulcifccnte. 

Carileph*  E I V S D E M audaciae  fcd  diuerfi  euentus  foe 
folitarius.  mina^arilephum  in  Gallia  lcciquiCajTagalla  di 
citur,folitarium  adrjt,uirili  amidf  u fexu  diffimu- 
Jans,cu  dC  ipfe  muliebres  congreflus  femp  refugif 
fet,<5£  dum  fingula  nemine  impediente  perluftraf- 
' ftt,oculis  capitur,  ac  protinus  fadlipcenitens,  nec 
iam  fe  celans, nec  merito  eiufmodi  infortunium  f<g 
palTam  negans,.&  coram  illo  prouoluta  fupplici- 
ter  ueniam  petens,  ipfo  orante  uifum  recepit,  ui- 
tamqt  correxit, fatis  experta  fub  tutela  dei  eiTcca- 
ili  propofiti  uiros, 

QV  OSDAM  uero(ficut  de  Leone  pontifi- 
ce paulo  ante  dieftum  eft)  in  magno  caftitatis  peri 
culo  in  feipfos  faeuifte  conftat,  fatius  exiftimanteq 
mutilato  corpore  intrare  in  regnum  cselo%quanj, 
integro  mitti  in  gehennam.  ~ ‘ - 

Animus  A N I A N V S Alexadrinus  epifeopus  Marci 
fpifcopus  euangeliftarfucceffor  aedi  fcipulus, mulierem  qua 
~dam  intuitus, mortem  fenfit  intrare  per  feneftraa, 
6C  fcandalizantem  oculum  eruit , proiccitq?  a fe* 
POST  haec folitus in  gelidis merfare  corpus 
aquis , inediaq?  8c  uigilijs  fatigare,  ut  aeftuantem 
in  prsecprdrjs  libidinem  extinguerer.  Et  qui  tanto 
labore  caftitatcm  cuftodierat,  montes  dicitur  traf 
tulifle,quod  nefeioan  ullus  alius,  monte  quodam 
Numidia;  Bab  ylonem  ufq»  ad  probandam  Chri- 
ftianac  religionis  ueritate,ire  iuiTo  atq?  obedicee. 
Miceta  NUCETA  martyr  a patre  Maximia  no  Nico, 
martyr,  mediae  rege  ob  Chriftianam  profeffionem  fupplU 


LIBER.  IIII.  ' i 4*  < . 

cia  palliis,  poftquam  omnia  conflanti  animo  per 
tuliflct , fuper  plumea  culcitra  rcfupinus  colloca- 
tur,uinculisq»  conftringitur,  ne  inde  fc  mouendi 
facultas  effct.T um  adduda  eft  meretrix  forma  jp 
dita,ueftitu  compta,arte  inflruda,quae  8C  minus 
fortes  allicere,#  non  ita  cautos  poliet  peruertere* 

At  uero  Niceta  ubi  fe  ab  illa  modis  oniibus  ad  im 
pudicitiam  concitari  uidit,  manibuscp  foemineis 
lierenda  etiam  in  parte, improbe  ac  petulanter  at*  1 
tredari,nelafciuia  uinceret,  que  non  uicerant  tor 
menta, prxcifam  mordicus  linguam  in  ofculantis 
fe  faciem  expuit,#  ui  doloris  uim  repulit  uolupta 
tis.  Exhorruit  uiri  cruore  perfufa  mulier , abiit<£ 
admirans ac  ftupens,  8C  iam  maius  quiddam  ho* 
mine  illi  inelTc  reputans,  quem  ut  lipidini  fu*  ce* 
deret,ne  uind  um  quidem  cogere  potuit. 

PAR  huic  exemplum  in  uita  Pauli  primi  ere>  . . 

mitx, refert  Hieronymus,  fub  Decio  8c  Valeria-  ^ 
no  perfecutoribus  apud  Aegyptum  pafli  iuuenis,  ' *• 

Sed  illum,  poftquam  omnia  tormentorum  gene- 
ra fuperaHetjin  ameniflimos  hortulos  adduder, 
inter  lilia  candentia  # rubentes  rofas,  leduloque 
ccmpofitum  leuis  murmurilli  iuxtalabente  riuu 
lo,mollisqj  fibili  uento  arborum  ftringente  folia, 
ita  ut  locus  ipfe  turpem  uoluptatem  mouere  pof- 
fer,nifi  diffcdx  dentibus  Iingux  dolor  etiam  tho- 
ri  molliciem,  6c  meretriculae  procacitatem  blandi 
mentae#  contempfiffet, 

FERVNT  etiam quendam  fn deferto  Ae-j Q^idam 
gypti  folitarium  fingularis  probitatis  uirum,  ad  }§j&uriu* 
quem  corrumpendum  cum  ueniflet  meretrix(ac- 
ceperatautem  fponfionema quibufdam  lafciuis 
& fui  fimillimis  iuuenibus  fi  illum  ad  coeu  ndum 

dd  v 


4« 


DE  CASTI.  SER.  EXEM.  VI. 


i«r 


HiTarion 

abbas. 


fecum  compuli'iTet(fi'nxit  fe  uiam  aberraffe,&  <?-.* 
mamiamucfper  erat,  flens  petiit, uti  nodleilla  te- 
cto fufeipere  r.  Atipfe  animi  fulpenlus  aliquadiu 
ftetir.Caftitatis  periculum  denegare  quod  peteba 
turfuadebat,charitas  ucro  cedere  cogebatur,  ne 
quid  foeminx  foris  manenti  aduerfi  contingeret, 
cum  locus  feris  frequens  ciTct.Denicp  receptam  in 
uno  tugurioli  angulo  pofuit,&  fe  in  altero  collo- 
cauit . No&u  tamen  cogitanonibusad  impud/ci- 
am  pulfatus,iam  in  eo  erat  ut  uinceretur,cum  fu- 
bito  in  mentem  uenir , quod  pro  tam  breui  uoln- 
jptate  ignem xternum  paliurus  effer.  Exurgens 
igitur accenditlucernam,  SC experiar, inquir, an 
ignem  fuftinere  pofiim,  quem  fuftinerc  cogerer  fi 
deliquiffem  , digitosque  ad  lucernam  admotus 
urere  pertinaciter  capit,aduftioms  cruciarus,libi 
dinofas  cogitationes  diffipauit,d£  gehennx  timor 
intimam  uoluptatis  titillationem  repreffir.Muli. 
cr  autem  quxferuum  Chriftiin  mortis  foucam 
praecipitare  moliebatur,ipfa  ibidem  uita  cu  mor- 
te commutauit . -Mane iuuenes illi  adueniunr , SC 
quam  uiciffe  putauerent,  mortuam  iacere  offen- 
dunt. Sandhis  uero  ut  pro  malo  redderet  bonum, 
spfam  qux  pudicitix  fux  infidiari  aufa  fuerar,pre 
ratione  fanitati  reftituit.Hic attendendum  in  cau 
ta  charitas  quam  male  ceiIiiTet,fi  tenratus  ipfe  fi- 
bimet  minus  peperciffet,fi carnis  pruritum  fiam- 
tnx  cauterio  non  curaffer,fi  denim  digitos  pro  ca* 
ftiraredare  diffuliffet. 

•DE  H II- A Rj ONE  abbate d/uus Hiero- 
nymus feribes  ita  ait,  Iratus  Ubi,8c  pedi?  pugnis 
uerberans,  quafi  cogitationes  peteuffione  manus 
poffet  excutere, Ego  rc, inquir,  afellc  faciam  ut  no 


liber..  mr.  4*1 

calcitres,tiec  te  hordeo  alam,fed  palei8,fame  te  co- 
ficiam  <5 C fiti,graui onerabo  pondere, per  aeftus a- 
gitabo&frigora,utcibumpotius  quam  lafciui- 
am  cogites. Herbarum  erg;o  fucco  8c  paucis  cari- 
cis poft  triduum  uel  quadriduum  deficientem  ani 
mamfuftentabat,orans  frequenter  & pfallens,<56 
raftro  humum  fodiens,ur  ieiuniorum  laborem  la 
bor operis  duplicaret.  Jndicauit  nobisHicrony* 
mus  aducrfus  libidinem  tria  praecipua  remedia, 
dum  fancti  huius  recenfetgefta,  ieiunium,orati- 
onem,laborem. 

P R AE  TER  haec  Euagrium  presbyteru  hy-  Euagrhii 
bernis  noctibus  in  puteum . Bernadum  abbatem  Bernards 
in  lacum  defcendere  folitos accepimus,  ut  gelafcen 
tium  aquarum  frigore,calorem  corporis  tempera 
rent  caftitati  infeftum. 

AVDOM  ARVM  Tamanenfcmepifco-  . . 
pum in  uepribus,  patrem  Francifcum  in  niuibus  ^“doln** 
nudum  uolutafle  corpus, ut  ea  caftigationc  uolu-  frjcifcus 
ptatem  carni  infitam  edomarent. 

Rurfum  Bernardus  illam , quae  libidinis  furore  \ 

percita uim  caftitati  fuae  inferre  conabatur,  da-  Bernar- 
moribusabegit.Thomasaquinasrapta  deproxi  diu  abbas 
mo foculo  torre.O fida atq?  inukfta  feruoruChri-  Thomas 
fti  pecora,  quae  dum  pro  pudicitiae  arce  flarent,  A<lu,nu 
nec  occultis  inimici  infidijs,necapertobellocapi 
potuerunt. 

APELLES  QV OQVE  monachus,dia- 
bolum fub  mulieris  forma, fcdolofe  illicientem,  Apelles 
candenti  ferro  manu  e fornace  rapto(eratcnim  monacha 
faber)  cui  it  in  faciem,  & ille  edito  eiulatu,uta 
multis  audiretur, fugiens  euanuit.  Apelli  deinde 
ficutj  tunc  candens  f;rru  manu  non  forcipe  tenere 


DE  CASTI.  SERVAN.  EXEM 

■ i.  » 


fum  opus  faceret , mons  fuit.  Quem  enim  libi$« 
nis  calor  diabolo  fuccedetc  urere  non  potuit,  iam 
nec  ferri  poterat.  “ * " . / 

Chrifto-  ’ CHRISTOPHORVM  martyrem.quf 
phorus  mudi  opificem  in  humeris  gcftare  meruir,cui  du- 
■wpyr.  ^enti  milites  manum  inijeere  non  funt  aufi,quo  ui 
fo  Ammomtarum  rex  eft  territus, uicifieru  fami 
nat , nifi  ille  repente  ad  orationis  arma  cofugifTet» 
Vinctus  8C  in  carccre  pofitus,dumillum  duae  in- 
fignis impudicitiae  forores  Niceta  dC  Aquilina  ad 
hoc  arege  miflbe, ut  turpi  uoluptate  delinitn  aChrj 
ito  a uerterent, complexu, ofculis, alloquqs  oppu- 
gnare cccpifTent,fenfitin  tali  certamine  fuam  fibi 
haud  fufficere  uirtutem,&  domini  inupeauit.  Ep 
prace  carcer  illuxit,  fubitus  perftrinxit  pculps  fui* 
gor.Muliercs  expauidx,in  terram  corruunt,  mp$ 
femfibi  timentes,qu3emorteminrcntauerant  ui- 
ro.Sed  tandem  abeo  fpeuenix  recreatae  Chrifto 
crediderunt,  dumq*  ipfum  palam  confitcrentur,ry 
ranni  gladium  immotis  iugulis  excepere  . Tantfi 
itaqt  ualuit  cafti cordis  deprecatio,  ut  Chriftophq 
rus  6C  periculum  euaderct,  SC  quas  pudicitiae  op- 
pugnatrices  habuerat, focias  haberer  martyrij*  ' 

* H E L E N V S abbas, difcippli  qui  carnis  petu 
Felcnu*  lantia  acrius  quam  ferre  poiTet  infcftaba  tur,  cella 
abbas,  figito  per  humum  du<5h>  circumfcribens,  itnmun 
dis  fpiritibus  ne  fignum  illud  tra Digrederentur 
praecepit . Et  ille  deinceps  eiufpemodi  moleftia  li- 
Er.cx.Ui  t***  fuit . Nos  quoqt  fi  difcipuli  cius  f u erimus,  qui 
v?  . - in  digito  dei  eijciebat  daemonia, nunquam  cafti^p- 
pofiti  locum  deferemus. 

jviedcrk?  ' MEDERICVS  quoque Eduenfis abbas,et 
'afcbas,  jpfc  malarum  uncationum  uifioracuirgo,mo- 


\ * 

Liber  ini.  4Ji 

fiachum  quedam  aiTiduis  inceftx  cogitationis  op. 
pugnacionibus  tantum  noti  ruperatum,  tunica 
fua  induens  periculo  Iiberauit,ica  ut  ille  deinde 
pmnis  huiufce  moleftis  fe  experteni  palam  affir- 
toarefolitus  fit.  . , a . 

ANirONJiO  Alexandrino  abbati  diabolus 
deformi  admodum  tetraque  facie  apparens,  dixit  hui  Ibb  J 
fe  fornicationis  fpiritiim  3C  ab  eo  fuperatu  m eife; 

Nec  rameri, ideo  Antonius Iaxiuic  ieiunrj  rigorcj 
precum  aiTidiiitatem  i laborisque  folicitudinem, 
fed  potius  atixir.Veritus  ne  diabolo  credendo,  du 
fcftare  putaret  caderet*#  reni iiTis  armis  quibus 
kiicerat,occafionem  uincendi  uicftodaret. 

EVSEBIVS  epifeopus SC martyr, quam 
ginitateni  ab  ineunte  aetate  folicite  cuftodierat*  5*?° Iu* 
deo  protegete  nullius  infidijs  amittere  potuit.  Mti  tpl^cof,^, 
lier  quaedam  forma  illius  capta,  cum  ad  ipfum  ini 
pudenter  irrumpere  tiellec,  cubiculum  aditu  aper 
to  intrare  non  potuit,#  culpae  confda,  ac  terrore 
Timui  perculfa , ante  ianuam  excito  epifeopo  eri- 
sucti  confiterido  ueniani  impetrauit , atque  abifc 
hioerens, dum  fecum  reputat  quantuni  malum  effi 
libido, ob  quani  pudiciti«cultorem,ne  adire  qui- 
dem digna  f uerit.Et  illum  profedo,que  nulla  uti- 
iquam  obfeoen  itas  uiccrat  ,nec  per  fecu  toris  gladi-  r "■ 1 ' 
usu  icit.  - - . . ’ - . femutius 

. E Q.VITIVS inValeri* pribusabbas,dum  abbas, 
iniiiuenta  immundis tentationibus  quateret, ad 
jprecdm confugia  recti rrebat.Poftremo  fomnian- 
ti  tiifuni  eft,afticiirc  angelum, omnemque  fibi  ge- 
tiitalium  motum  ademiile,nec  poftea  fenfft  fe  ten 
ttti.Quinimo  dei  dono  fretus  praedTe  mort  afterio 
foeminarUm  cespiti  Xntcrim  tamen  difcipulos  ad- 


'4Jd  DE  CASTI.  S ER.  EXEM.  VI. 

monere  no  ceflabar,ne  fe  in  eo  prius  aemulari  ue!J 
Ut  qua  pari  miraculo  infuperabiles  facf^i  fuiflent. 
ELIAS  quoq?  abbas,  cum.XXX.  annos  na 
E“*V  tus  coenobii  u/rginum  curam  fufcepiiTet,<3C  carni* 
abW*  moleftias  ferre  nequiret,  ad  defertum  Scythi prou 

fugit.Deinde  in  quiete  apparentibus  angelis,  car 
deo  dicatas  uirgines  reliquiiTet,interrogatus  cauu 
fam  dixit.  Et  cum  ab  eis  uirilia  fibi  abfeifa  putaf- 
fct,fomno  cxperrccflus,  5^ corpore  fe  integrum  9C 
mente  comperit,uirginumq?  curam  fecurus  repe- 
• tiic,  nullum  poftea  pruritum  (licet inter foemina* 

uerfaretur)improbae  cupidinis  in  fe  fentiens.Quif 
quis  igitur  quatum  poteft,periculum  caueric,  dei 
tandem  auxilio  reddetur  tutus. 

Decaftitate  feruada  exempla  foemina^,’ 

. Cap.  VIII. 

SED  aliquanto  longiore  quam  oportuiedii 
diu  protradlus  fermo  iam  admonet,ut  fcemi 
nis  qnoqj  demus  f ce  mi  neae  cafti  tatis  exem- 
pla ,ne  fi  ijs  tantum  qux  diximus  cocenti  erimus, 
ipfae  dedignentur  fexum  fequi  alienum. 

- IAM  primum Sufannx in coniugio fides nir- 

&uunna , ptig  omn|[jUS  documento  eft,  ut  mori  maline  qua 
Daniel  confentirecorruptori.Meliuseft  mihi,inquir,abC 
' que  opere  incidere  in  manus  hominum,  qua  pec- 
care in  cofpedlu  domini,propterea  quidem  ucede 
us  innocentem  caedi  permifit , nec  impune  pudica 
infamari  fuftinuit.  Hi  qui  iam  ream  iudicauerat, 
fentenriam  uercerunt  in  accufatores,  lapidibusq» 
obruti  funt,  quos  furens  5 C ineffrenata  libido  «wjl 
mcndaciqm  ^ 


v*  * 


liber  inr.  4Jf 

I V D I T H u iduam  8c multae  diuicix,  8C iu-  Iudith, 
emhs  aetas,  SC  elegans  prae  caeteris  forma  ad  repe 
rndumconnubium  tortabantur.  IJla  tamen  uU 
uitatem  praetulit  nuptrfomolliindumento  cilic/- 
m,  luxuriae  ieiunium,fomno  ateg  otio  u/gilias  SC 
rationem, hisc^  armis  inftruda,Hoiophernis,id 
t, dia  boli  diliecu/t  caput,  nullum  eiad  fecorrum 
:ndam  relinquens  Iocum.Hincille  quae  fic  uice-  inditi  « 
it  dicitur.Confortatum  eft  cor  tuum, eo  quod  ca  ** 

itatem  a maueris , 6C  poft  uirum  tuum  alterum 
r (cieris, & ideo  manus  domini  corfortauit  te  3C 
eo  eris  benedida  in  aeternum . 

ANNA  prophetiHa  Phanuelis  filia,cum  fe- 

:em  tantum  annos  uixiiTctcum  uiro,in  uiduita-  Anna^M 

adquartnufque&oduagefimumuitaefuaean 

jmperfeuerauerat, quando  CH R I S T VM 
dere,  8C  de  illo  uatici nari  meruir,didicifti  incor- 
pcae uiduitaris  praemium , difee  3c  quo  fale,  ne 
rrumpi  poiTet,  condita  fuerit . Non  difcedebat 
templo  ieiunijs SC obfecrationibusferuicnsdie  Lucar,***' 
nocte, 

VE N I M V S ecce cum uiduis ia  templum* 

□ lamcum  uirginibusetiam  ipfa  fanda  fando  Vir8° 
m ingredi  licebit , quandoquidem  illum,  quem  *?*• matcf 
c cadic*lorumcapere poflunt^ginis  uterus  tu  *** 
Virgo  e leda  efl,quac  deum  SC  hominem  pare— 

r nUt  ^roPter  uirS,nltatem  eledam  fcires,  ma 
1 facta  uirgo  «fle  non  defijr. 

3JV  AE  HANC  fecutae  funt , non  hominis  fat 
>rtalis,fed  Chrifii  fponfarum  nomine  cenfen-  'Chrifti* 

’>  cxleftibusdignx  nuptijs,  quoniam  terrenas 
itempferunt,  * 

WNG  Iphigenia  Aegippi  Aethiopum regis  naami^o 


4)i  fi  E CASTI.  S-ERVAN.  EXEM. 

filia, Matthaei  apoftoli  praedicatione  a falfa  ad  ud-* 

* ' ram  religionem  conuerfa  cum  uirginitatem  do-» 

mino  uoniirec,5i  iam  conftru&o  coenobio  multi* 
praeeltec  uirginibus,nequeminis,  neque  blatio 
ditijs  moueri  potuit,  ut  Hirtacum  paterni  regni 
fucccfforemacciperec  maritum,  aeterni  regis  fpott 
Tam  feelTe  dices,nec  licere  fibi  illo  reliefto  alteri  mi  . 
bere.  Tunc  Hirtacus  ex  amore  irt  furorem  ucrfus 
Iphigeniam  cum  reliquis  quae  cum  illa  erant, atqi 
adeo  cum  ipfo  monafterio  concremariiuiTit.  Ad- 
moro  uero  igne  flamma  Uirginalis  pudicitiae  ul- 
trix inde  fe  auertens, in  regiam  profilqt,quam  Hft 
taco  cum  unico  filio  uix  euadenre  , funditus  cori- 
fu mpfit. Sed  tamen  filius  a daemonio  correptlis  ijl 
terqc,paterclepharia  perfufus, morbi  dolorem  no 
ferens,  ipfe  fibi  mortem  confciuit.  Itaqt  qui  male 
perdere  Iphigeniamcum  fuis  uirgimbus cogita- 
uerar,teterrime  ipfe  cum  filio  difperijc- 
a s»  TEC  L A etiam uirgo, Paulo apoftolo  Iconi) 
Chriftum  euangelizanti  credidit.Gumrp  iam  cfe- 
fponftta  eflfet, repudiato  c5iugio  uirginitatem  fet 
uauit,  8C  ob  fidei  confeftionem  in  ardentem  rogei 
mito,uri  non  potuit, fubditis  imbribus  igne  ex- 
t/nfto.  Deinde  leonibus,urfis,taurisexpofira,  toe 
feri9  beluis  repente  manfuefacftis  euafic  inoffcnfa* 
Puduit  proconfulem  ultra  in  illam  faeuire  uelle, 
Quatuor  tam  atroces beftiae  pegcerant,et  libera  dimifir* 

Pnilipp  P H I LI P P T apoftoli quacuor filiae,  quia  uitf 
gineserant,  prophetandi donum  accipere  merue" 
rne,etia  poft  Tohanne,cnpphetas  ceflare  ogteba^ 
AGATHAM  Cathanenfemuirginenviee 
Aphrodifiaemeretricisillecebr3e,necQuintianip- 
toris  promito,  minae/upplicia  a ad  impudiciacra 


Agatha 

uirgo. 


LIREB 


im. 


4» 


liere  potuef  unt.Omnia  contempfit,  ut  uirginita-  , 

rem  illibata  deo  offerret . Cum  apparuiflet  illi  in 
cartcre  apoftolus  Petrus,  mamiJlam  quae  Qu  intia 
uiiufluauulfa  erat  curaturus,  exhorruit  uirilCm 
attaftum,<&chirurgicam  refugiebat  marium,  do 
nec  quis  eflet  agnouit,&  ftatim  ipfoabeute  fe  fa- 
tiatam  fenfic.Cumfuper  acutas  teftas  ardentesq» 
prunas  nuda  uolutaretur , minus  poenam doluit 
quam  nudiratisignominiam.Quod  fcelus  nectet 
raferens  intremuit,  urbs  concuffa  cft,muri  ruina 
praetoris  afledas  oppreffit,ac  ne  ipfi  quocp  in  uir- 
ginem  impietas  impune  cederet,  equorum  fuorS  - :i 

calcibus  dentibusqt  petitus  perrjt.Ipfa  autem  uir- 
go, cum  o mes  u iciife  r crucia  r us,ul  rro  o pta  u it  mot 
ri  SC  efle  cum  Chrifto.  Quo  annuente  laeta  decef- 
fit. Merito  ergo  uenit  angelus  ad  equias  eius,tu# 
rriulocp  infculpfit.Menrem  fanclam  fpontaneam 
deo  honorem, & patriae  liberationem,  nc  angeli- 
cis  in  morte  careret  laudibus, quae  in  uita  caftita- 
tis  puritate  par  angelis  fuit.  y 

L>  V C F A quoqj  Syracufana  uirginitatem  u(  r 
ta  habuit chariorem .Iuueni  cui  patfta  fiierar,iun-  R0  u“ 
gi  noIuit,utiungerecur  Chrifto,  pro  huius  amore  8 
martyrium  conftantcr  pertulir,cum  illo  uiuere  re 
cufauitjgitur  Pafchafiocofulari  poteftate  tume., 
t»,  haud  tantum  licuit,uteicaftitatem  poflet  eripe 
«.Impietatis  furijs  ardens, puellam  duci  ad  lupa 
nar  /uiTir.Sed  illam  uis  nulla , nulli  prorfus  cona- 
tus mouere  potuerunt. Funibus  circumligatam 
mille  uiri,  mille  boum iuga  trahere:  nitebantur. 

Sed  eodem  loco  quo  earti  fixerat  dominus,  ueliitf 
montis  rupes  immota  ftetit, atque  ibidem  uri,  cx 
di,  iugulari  potuit  , abduci  ut  proftrtueretur  noti 


M. 


ce 


/ 


4I4  DE  CASTI.  SER.  EXEM.  FOE. 

potuic,quoniam  deo  uouerat  caftiratcm, 

Catheri  1 INCATHE rina uirgine , uiVli  philofophi 
m uirgo.  fcientiam,  patienter  tolerata  tormenta  conftanti- 
am,rotarum  fraftio,  impiorumque  percuffio  me, 
ritum  teftantur.Sed  ne  uirginalis  quoque  cando- 
ris ac  puritatis  declTent  teftimonia,de  abfciflx  ccr 
ulcis  uulnere , lac,  non  fanguis  effluxit . Exanime 
corpus  angeli  fepelierunt,monumentum  oleo  ma 
• nat  ,<£  fi  cantus  honor  mo  rtux  in  terra , quanta 
beatitudo  uiuentis  in  caelo? 

Caecilia  C AE  CILIA  uirgo  Valerianum  cui  defpon. 
Uirgo  fata  fuerat  ,ipfo  nuptiarum  die  ita  perterruit,  cix 
angelum  uirginitatis  fuae  defenforem  eiTe  afleru- 
i (Ter, ut  ipfam  ne  contingere  quide  aufus  fit.Quin 
imo  depofito  gentilitatis  errore  ad  Chriftum  cotv- 
uerfus , 8C  ipfe  uifionibus  perfrui  meruit  angelo— 
rum,Sed  8C  martyrrj  coronam  cum  fratre  Tybue 
tlolaudabilirer  confecucus  eft.Ergo  non  folum  in 
ta&a  permanfit  Caecilia,  cupidiiTimo  iuueni  tradi- 
ta, uerumetiam  eidem  faluti  fuit,  non  aufo  pro- 

fhanare  illud  quod  uirtute  protegi  uidit  diuina. 

>eniqueambo  rubentibus rofis&  candentibus 
lilrjs  ab  angelo  coronari  meruerunt,  ut  hoc  uirgi- 
nitat/s  infigncelTer,  illud  martyrij . Neque  enim 
fupplicqs  uinci  potuerunt,  quos  non  uicerat  uo- 
luptas, 

nupti'  MARGARITA  ANTIOCHE  na 
*a  ^2° • Chrifto  deuota uirgo , dC patris genrilis  odia ,<5S 
omnes  corporis  cruciatus  pati  maluit,quam  Oly- 
jbrio  Antiochi»  prxfe&o  matrimonio  copulari» 
Equuleum, uirgas, ungulas,  ignem,  grauiora 
morte  fupplicia,  fed  dC  ipfam  mortem  capita  tru 
cata  fortiter  pertulit,  ne  nuprijs.uirginitacem  mu 


LIBER  IUI.  4,* 

raret.  Hinc  quidem  pro.Olybrio  repudiato  ac- 
:cpitChrifl:um,probreuibu8  panis  xternagau- 
Jia,pro  morte  uitam.Nec  immerito  a dracone  de- 
glutita  fracto  uentre  exiuit  incolumis,  quae  carne 
rircundata,  carnalis  impudicitix  ueneno  infici  no 
3otuit>lafciuiam  uiheens  pudore,&  in  fragili  cor- 
x>re  feruans  mentis  integritatem* 

BARBARAM  Nicomedix ciuem, forma*  n . 
genere,  diu itijs,florecp  xtaris  prxftantem,fidei  fa  ** 

men  ardore  talia  contemnentem  ^ cum  multis  ea 
petentibus  nulli  nubere  uellet , Sc  fc  Chriftianam 
lirginitatis  uorum  fufcepiiTe  diceret,furens  genti 
is  pater  Diofcorus , ftricflo  gladio  illam  perfequi 
:apit.Sedquampaterpcrfcqucbatur,faxamife-  ; 
rata  funt.Eam  namque  niontis  crepido,ad  quam 
rugicnsconftKwrat,  inclinata  trans  uallem  in  ad- 
jerfa  rupe  depofuit  dC  rurfum  fe  erigens  perfecu- 
:orem  impediuit.At  neq?  miraculo  mollitus,omi 
'ilice  durior  pater,tamdiu  perdeferta  latitantem 
iuxfiuit,donecinuenir*  Tunc  per  capillos  trada 
vlartiano  prxfidi  torquendam  tradidit . Quam 
vlartianus  poft  multos  cruciatus, <£  utraq*  auul- 
am  papillam,ignominix  caufa  nudam  per  urbis 
ora  duci  iuifit . Exhorruit  nuditatem  uirgo,qua 
ion  terruerant  fupplicia.Etcum  dominum  oraf- 
et,  extemplo  affuit  illi  angelus , papillas  reftitu- 
t,fanatumquc corpus  candenti  ftola  contexit, 
ed  quoniam  miracula  maIefidjs,non  uirtutiim- 
>utabantur,iuflaeftdecollari.  Et  ne  quid  ad im-  'j, 
nanitatem  deeiTct,  prxuenit  carnificem  pater, fi- 
iaq?  gladio , quo  ante  gfecutus  fuerat,  interemit. 

^ui  omibus  feris  ferocior,interficere  gde  illa  qua 
[cnuerat  potuit*  cogere  aut  ut  ud  idola  adoraret*  . • 1 

ce  ij 


^ DE  CASTI.  SEfcVAN.  EXEM. 

ucl  ufrginitati  nuptias  prxferrct,non  potuie. 

SED  necp  te  hoc  loco  tacitus  prxtermitram  tfg 
Hagnet  fcberrimaHagnes  uirgo.Prxfctti  urbis  filium  ntf 
virgo,  pcias  tuas  petentem  defpexifti,  diuitias  quae  ilii  af 

fatim  fuppetebant, offerentem  nrglexffti, patrem 
quoque  eius  ut  minantem, ita  iniuria  afficientem  . 
tififti,ob  quam  conftaittiam  dominus,  dum  te  im 
: pq  expoliant,  capillorum  ueftiuitincrcmento.Dti 

, v ad  proftijbulum  trahuntjfua  tutatus  eft  luce.  In- 
famem locum  micantis  fulgoris  decore  honcfta- 
uit.Perculit  horrore  corruptores,#  in  fugam  co» 
uertic . Procum  autem  illum  libidinis  f urrjs  a<fttrf  , 

- nihilque  penfi  habentem  ,cum  ad  te  irruiflet,rc-. 
pentina  nece  multauit.Tu  in  medias  proiedta  fla- 
mas,non  es  adufta.  Neque  enim  quam  in  te  exu- 
reret, obfeoeni  rumoris  maculam  ignis  inucnir* 
Diffipatuscrgo  ardor  crudelitatis  apperijt  mini- 
ftros,&  infonti  parcens,  conuerfus  eft  contra  no- 
centilTimos , dei  uoluntate  obfcquente  elemento. 
Denique  fufeepro  per  iugulum gladio , intactam 

' uirginitatemeidemcuidcuoucrasCHRISTO 

fpofo  obtulifti.Cuius  nunc  fequeris  ueftigia  quo- 
cunque fe  illeuerterit,  perpetuoque  eius  frueri® 
confortio, recepta  ui<ftorixpalma,  quoniam  perci 
naciffimos  pudicitiae  tux  oppugnatores  magnis 
fice  fuperafti . O felix  ui&oria , cuius  merces  eft 
Chriftus.  * . . 

ET  NE  Q.VA  aliquando  dubitet, ne  ui eri- 
Columba  pi  poiTic  caftitas,Columbam  uirginera  apud  Ze- 
M . nonespaifam,  cum  inter  meretriculas  uitiandam 

Martiana  p^rtraxiifent>Urfug  ab  iniuria  tutatus  eft.  Martia 
u nam  Cxfarcx  defendit  paries, inter  ipfam  Sc  cor- 

■ y ruptores  mirabiliter  fe  imerponcstHyrcncm  Ro* 


A ^ s 


7,  LIBER,  IUI.  417 

inseliberauf  e angelos,!]'*  qui  eam  ad  lupanar  tra-Ffeui* 
hebanc  illudens  * Flauiam  domicillam  Tarracinae 
intactam  reliquit,  repentina  eorum  infania,qui 
uim inferre  parabant,  Scraphiam apud  Vendi-  ^ 
nenfes  eripuit  horrendus  fragor,  motusque  terrae  F * 
illos  exanimans, qui ipfam  polluere  nitebantur, 

IVSTINA  DAMASCI  munita  cruci*  iuftitm 
figno  magijs  Cypriani  fupplantari  non  potuit, 
txt  uiri  copulam  uirginitate  potiorem  haberer. 

Vide  igitur  quantae  uirtutis  fit  deo  dicata  uirgini 
tas,  ut  uiolari  nullo  modo  queat,  ipfo  eam  prote- 
gente  cui  dicata  cft# 

H V I V S C E propofiti  pariter  8C  conftantiae  D©r<>  - 
fuere  Dorothea  paiTaCaefareae.EuphemiaChal-  *hea* 
cedonaejuliana  dC  Dula  Nicomediae.  Euphemia,  "'“P"*’* 
Dorothea, Teda,Erafma  Aquileiae.Sufanna,Ba  {„iiani# 
filia,  Domicilia , Anaftafia,  Eelicula , Daria  Ro-  Dujai  * 
mae,  Vicfl:oriaTyburi,Valeria  Lemouici,VrfuIa  Teda. 
cum  undecimmillibusuirginumColoniae.Hae&  Erafm* 
aliae  tum  in  ictura  alijs  orbis  partibus, multae  nu  Sufanm, 
ptijg  uirginitacem,uitae  praetulerat  Chriftum,  nec  BafiIia 
coniugalis  uoluptatis  illecebris,  nec  tyrannorum  Donucu- 
tormentis  uidbe.  J 

SED  dicet  aliqui*, nefas  fuifleChriftianis  pu<  ycUcS» 
ellis  marito*  habere  infideles,  ideoq»  martyrium  Dana. 
potius  elegifle  quam  illicita  coniugia,legi*obfer-  viftoria 
uandaegratia,  non  uitginitatis.  Cuius  argumen-  Valeria, 
tum  una  interrogatiuncula  confutabimus.  Cur  Vrfula. 
ante  fidelibus  maritis,cum  multi  fupereffenr,non 
fc  tradiderint , fi  tantummodo  infideles  difplicc- 
bantcAut  cur  Cxcilia  uirgo  Valerianum  iam  cre  c*cllia 
dentem  8C  baptizatum  martyrij  maluit  quam  uirgo. 
thorthabere  coofertcnrfEt  nc  ulluscalumniacrc- 

cc  ii) 


• » < 


I 


4)1 


DE  CASTI.  SER.  EXEM.  EOE. 


linquatur  locus,  fubijciemus  etiam  illarum  a ff- 
quot  exempla , quae  ne  legitimi  quidem  matrimo 
nij  nexibus  implicari  uoluerunt,  uel  etiam  impiis 
catae  (quod  multo  difficilius  cft)  caftitatis  cultum 
. . . . nunquam deferuere. 

Brigxda  f bkIGIDA  uirgo  inter  Scotiae  puellas  pul-» 
^ cherrima  cum  a potentibus  (8C  quidem  Chriftia- 

nis)uiris  in  matrimonium  peteretur,  <36  illa  uirgi 
nitatem  domino  uouiffct,  eundem  orauit,  uc  ali- 
quo corporis  uirio  ipfamdcuenuftarct,  quo  pro- 
cor um  inquietudo  facile  fedari  pollet . Itaq?  cum 
oculorum  decore  maxime  placuiflet,  alterum  fu- 
bito  ulcere  perculTum  amifit.  Cui  ergo  charior 
oculis  fuit  uirginitas , nonne  ranco  pulchrior  fuie 
in  confpe&u  fponfi  caeleftis , quanto  iftis  terrenis 
(qui  iam  illam  quam  pauloante  tam  ardenter  ap- 
petierant, defponderi  fibi  dedignabantur)  uifa  cft 
deformatior< 

Andnga  ANDRA  gafina  uirgo  in  Gallia  Lotharfo  re 
lina  *go.  gnance  fuit, quae  cum  a parentibus  AuiJjcrto  prl. 
cipi  uiro  ( qui  poftea  Rothomagenfem  ecdefiam 
rexit)  inuita  defponfaretur,  multis  cum  Iachry- 
£ inis  dominum  obfecrauit,ne  fuam  pollui  uirgini- 

tatem  pateretur. Moxqj  leprae  morbo  totum  cor- 
pus occupante , ob  foeditatem  inta&a  dimittit,<3& 
' ne  in  incerto  effet,cur  id  mali  illi  cotigiiTet,  ubi  coe 

nobium  uirginum  ingrefTa  fandum  uelamen  ac 
cepit,  cotinuo  fana  euafir.Puto  quae  ta  enixe  ora- 
uerat,  lepram  etiam  ipfam  quoad  uixic  patimalu 
ififet,  quam  uirginitatem  amittere. 
r FARRA  uirgo , cum  a patre  Agerico  ( qui 
primo  loco  apud  Theodebercum  Galliae  regem  n* 
bitus  erat)  ^d  nuptias  urgeretur , fic  ubertim  fle- 


Firra 

uirgo 


'i 


LIBER  .IUI.  *4lp 

ulflcdicitiif,  ut  nimiolachrymarum  humore  ocu 
Iorum  aciem  hebetauerit.  Er  cum  uifum  beati  Eu 
ftafij  epifeopi  precibus  a domino  impetratum  rc- 
cepiflet , rurfum  patris  rooleftrjs  infcftationibus- 
que,  8C  iamodio  agitata  adecclefiam  confugit. 

Ille  iratus , inde  raptam  in  carcerem  detrufit-  Nec 
tamen  efficere  potuit,  ut  uoro  fuo  filia  confenti- 
ret,quoe  fe  iam  CHRISTO  defponderat.  Vbi  * -* 

uero  firmam  in  propofito  permanare  uidit , 8c  ne 
pro  minis,nequcuerberibusmoucri,  iam  placa- 
tior dimitti  iulTir , nec  deinde  impedimento  fuit, 
quin  ipfa  inter  facras  uirgines  perpetuam  uirgj- 
nitatem  profiteretur.  Tanta  pro  caftitate  perpef- 
fam  martyrem  dicerem,nifi obftaret fidelis  pater. 

Martyrij  tamc  coronam  meruit,quae  fic  oppugna 
ta,uirginitatem  nonamifit. 

GREGORIAM  Romanam  uirginem  a 
beato  Gregorio  traditum  eft,  ipfo  nuptiarum  die  Gregoria 
ad  ecclefiam  confugifTe , 6c  perpetuae  uirginitatiR  uirgo. 
□oto  deo  feconfecrafle. Reliquit  uirum,  8C  ample 
xataeft  CHRISTVM.  Reliquit  corporis  uolu- 
ptates,&  uoluptatibus  fruitur  paradifi.  JPrudens 
ieliberatiOjfed  felicior  euentus,<£  qui  per  rarofe- 
gui  foleat  in  tam  praefenti  periculo.  Maioris  ergo 
prudentiae  enante  in  portum  fe  recipere,  quaro£> 
rellae  turbinem  cxpedfare. 

S I C VT I fecifTe  Spoletanam  uirginem  idem  ffpoleta 
mtoreft.  Quae diuieis  <5^  principis  uiri filia,  cum  na  uirgo 
sater  ipfam  nuptui  collocare  decreuiflet,i!Io  infeio 
idmonafterium  abiens,  uirginiratisuelumhabi 
umque  accepit.Quod  fi  nuptias  fuftinuiiTetjne-  . 
cio  an  ei  integrum  fugere  fuiflet.  Auidius  enim 
‘ponfam  fponfus,  quam  pater  filiam  obferuaflet* 

cc  iiij 


i 


. 44«  BE  CASTI.  SER.  EXEM* 

Quamuis  Sc  ipfe  indignatus  illam  exhaeredaHe* 
fit.  Sed  quam  cxhacredauit  pater,  deus  regni  fui 
cxlclbs  haeredem  fecit,  dC  quae  nihil  acceperat  a 
parcnrc,a  domino  accepit,  ut  ab  obfcflis  dsemo- 
nia  pclleretjficuti  de  illa  teftatus  cft  fandus  Elcu- 
terius  abbas. 

Euphrr-  EVPHRAXIAM  uirginem  Antigoni  fi 
xiavurgo  liam,quia  cuidam  Romano  patrici)  generis  iuue- 
ni  a parentibus  ante  patffa  fuerat, quam  religioni 
fe  dediiTetjCum  illum  accipere  Theodofij  impera- 
toris literis  in  Thebaidem,  quo  conceflerat  miiTia 
urgeretur, refpondifTe  tradunt,fponfum  fe  habe- 
re in  caelo  non  in  terra , dC  certum  fibi  cfle  omnia 
prius  extrema  perpeti,  quam  fallere  fidem  illi  da- 
cam.Cumqi  infuper  Theodofius  opulctas  uiri  nu 
ptias  fuis  donis  fe  cumulaturu  polliceretur « Opes 
meae,  ingt,Chriftus  eft,dona  tua  alrj&dato*  Quid 
prius  mirer  nefcio,fcnilem  tenerae  aetatis  in  refpo- 
dendo  fapientiam,  an  puellaris  animi  in  propofi* 
to  conftantiamC  Sed  idem  ille  hac  Chriftiano  pr in 
Cipi  refpondcre  docuit, qui  gentilibus  philofophia 
Catherinam,  SC  qui  fecit  ne  Ludam  uirginem  ho 
mines  bouesque  mouere  poiTcnt , fecit  SC  hanc  ne 
imperator.Perpetuum  nanque  fpirituiTanfti  ha- 
bitaculumeft:  impolluta  uirgo,quae  perpetuae  fefe 
dedicat  caftitati. 

Maria  De  MARIA  Decegnies  pudlula.XII.  annos  na 
cegnie*  ta,parentu  no  fua  uoluntate cuidam Iohanhinus 
uirgo*  ptui  tradita , uitx  diftr unione  ac  fan&itate  com- 

mouit  uirum  ,ut  intadfcam  dimitterer.  In  uirgini 
tace  ergo  perfeuerans,  multa  uirtute  multisque 
miraculis  celebris  euafie . E uita  decedenti,CHRI 
ST  VS,  angeli,  Apoftoli  inuifu  apparuerunt* 


LIBER  IIII. 


449 


kiorum  confolationibus  iocundata , mortis  an* 
ilnias  non  fenfic.  Solutam  deinde  a corpore  a mV 
>ulam,a  beata  uirginecum  angelorum  comita- 
liti  caelum  ferri  confpcxitepifcopus  Tolofanus» 

[aud  immerito  tantam  confecutaeftbeatitudine 
uae  ne  uiro  quidem  iun&auirilem  copula  admi- 
t,8C  matrimonij  iugo  cui  iam  fubdita  fuerat  ex* 
jiro,incorrupta  & corpore '3C  mente  permafit.  . > 
TAMANCIPITIS  pugnae  gemina  uiefio 
Ia  potitam  Edeltrudim  uirginem  SigibertusdC  _ , . - 

edafcriptorestradunt,quae  Annae  regis  orjenta  * 

um  AnglorumChriftianilTimifilia^firnuCan  • 
cbertoauftralium  Girgiuorum  prindpiinconiu 
ium  tradita,  cum  eodem  pari  uoto  uirginitatem 
ruauit.  Deinde  eo  defundto  iterum  a patre  in- 
ita defponfatur  Cephordo  regi . Sed  cum  ipfo. 
uocfc  in  uirginitate  annos  duodecim  uixit.Poft- 
a uero  eius  permiflii  religioni  feconfecrauit,3£fe  ^ 

jriorem  quidem  in  monafterio,fed  nunquam  do 
licaftiorem  uitam  duxit.Haud  dubium  quin  ca 
itatis  merito  tanta  gratia  illam.donauerat  deus, 
t etiam  ijs  quibus  nubebatur, ftatim  continenti* 
m perfuaderet . Rariflimum  fane  exemplum, 
c neicio  an  a condito  acuo  alterum  tale,  ut  aliqua 
C bis  maritata  f it,8C  femper  uirgo.  fCnneffii* 

SEMPFR  quidem  uirgo,  fed  tamen  uni- 
s uiriconiunx  KunegundisHcnriciimperatoris 
liiledicitur.Deniqj  uiro  muliebriconftantixdif 
denti, ac  zelotypo  fiifpcc<fta,fuper  Candentes  uo- 
icres  nudo, fed  inoffenfo  ueftigio  ambulandoca 
:am  fe  probalTe.EoamiiTo  liberius  deoferuire  po 
jit,noncaftiusuiuere.  In  eadem  ergo  caftitatis 
uritate micueras,  nulli  poftea  nubere  uoluit , nt 

) CC  V 


V' 


, 


) 

( 


FfflaGun 
zonis  du- 
os. 


Egyta 

lurgo. 


DI  CASTI.  SER.  EXEM.  FOE. 

cu  m Henrico  fimul  amitteret  uirginitatcm . Qcif 
ambo,  quoniam  in  coiugio  cxlibes  permanfernt- 
cxlo  digni  effedi,<S£  adcalum  fublati, multo  fcliJ 
cius,  perenniusque  regnum  acceperunt  quam  re- 
iq  uerunt. 

GVNZONTS  A r bonae  ducis  filia,  Calli/  ab 
batis  precationibus  a daemonio  liberata,uirginita 
tem  uouit.Coeperat  enim  fpiritus  fandus  ibi  ha- 
bit are, unde  immundus  fugerat.Cunqp  a Sigibcr 
to  Galliae  rege  in  matrimonium  pereretur,a  patre 
tradita, fpofam  fc  cxleftis  regis  ee  dixit . Quae  uox 
ita  exterruit  Sigibertum , ut  puellam  contingere 
non  aufus,monafterio  'iirginu  delegarer,ei  ipfam 
cedens, cuius  fe  fpofam  a flerebar .Illa  itaque  in  c* 
lefti  beatitudine  Chrifto  iungi  meruit,  quia  dum 
in  terris  uiucret,  pluris  fecit  caftirarem  quam  Gal 
lix  regnum. 

EG  Y T AE  uirginis  Edgari  Anglorum  rcgfo 
filixcorpufculum  poft  annos  aliquot  quam  con- 
ditum fuerat, aperto  farcophago  redadum  in  puj 
uerem  inuentum  eft,prxter  uentrem  8C  genitalia. 
Cundis<$ mirantibus, cur  ea  pars  tantum  inte- 
gra extaret, cuidam  ipfauirgo  in  quiere  appares, 
minime  mirandum  elfc  dixit,  fi  reliquo  corpore 
farifcente,uterus  incorruptus  manerer,  qui  uirgi- 
nftate  fandificatus  effet ,et  nulla  libidinis  labe  in- 
quinatus. Dunftano  quoqi  epifeopo  de  illa  reue- 
latur, celebra  nda  eile  in  terra,qux  digna  fuerit  ue 
/ncxlo  celebris  eflet  inter  fpon  fas  Chrifti.O  grati 
de  uirginalis  pudicitix  meritum,  quo  tanta  com- 
paratur felicitas,  ut  aia  hominis  honoretur  indtJ 
regno,&  corpus  carie  nefeiatin  fepulchro. 

Q. Y A S DA M aut  etiam  apud  infideles  reuc 


LIBER.  IIIL  44i 

retiter  habitas  legimus. Lucefam  Romanam  uir* 
gincm  rex  quidam  barbarus,  nomine  Ancia9,c(t  j ucefa 
capram  ftuprare  uellet,  dei  caeli  fponfam  eiTe  audi  uirgo, 
uic,££  ui  abftinuir  ,acfimul  liberam  fecir.Quinre« 
iam  ad  Chriftum  conuerfus,cu  ipfam  Romae  mar 
tyrio  confumptam  audifTet,capciuae  fuar  forte  in- 
ccnfus,reli<$o  regno  Romam  perrexit,  & pro  ue-  ' : 4 , 
r se  religionis  aflertione  fupplicia  pertulit, magis 
iam  defiderans  regnare  in  calo  quam  in  terra.  Ta 
tum  illi  profuit  uenerationi  uirginemhabuiile. 

EVGENIVS  etiam  barbarus  Aphricae  rex  F° - J * 
Floram  dC  Iucillamfororesdeoq?  dicatas  uirgines  Lu a *' 
Latium  incurfans, captas  abduxerat. Sed  cum  eas 
perpetuam  caflitatem  deuouiiTe  intellexilTet,  uiti 
are  pertimuit,ctlibertatcdonau/t.AdbelIa  proce 
dens  earum  precationibus  fe  commendabat,  ui- 
dtorcg  redibar,<9£  frequenti  fucceflu  laetatus, Chri 
flo  ab  ipfis  praedicato  credidit,  in  tantum  ut  Ro- 
mam ad  martyrium  tendentes  relinquere  nolue- 
rit.Iam  quippe  didicerat  fragilem  8C  caducam  ef- 
fe  regni  fui  corona,fed  martyrrj  flabilem  dC  aeter- 
nam,atq?  u na  cum  illis  pafTus  carlu  petijt.  Tanti! 

SC  ifti  attulit  utilitatis  honorata  uirginitas. 

V I R G T nitatis  amor  effccit,ut  Euphrofina 
alexandrina  domu,parcntes, patria  fugeret,  5C  ne  Euphlrofl 
iuueni(cui  pacfla  fucrat)inuita  traderer , fub  uiriU  111  wr8°* 
habitu  lates,  proximi  coenobij  monachos  adirer, 
feqt  in  eorum  numerum  folenni  profefTione  redi- 
geret,difta  Smaragdus.Cur  inquies  unum  fugiat 
tam  multis  fecrediditc’ quia  eos  quibus  fe  crede- 
bat,aeque  ac  fe  caftos eiie  nouerat.Quem  aute  fu- 
giebat, loge  difparis  uori  diuerfiq*  propofiti  erat, 
necg  tamen  negare  poiTumtdifFicillimum  «fle  fee- 


444  DE  CASTI.  SERVAN.  EXEM 

minae  cum  utris  ucrfanti  mentem  integram  gere- 
re,et  inter  fcopulos  nauigante  nulla  in  parte  elidi. 
Quam  ergo  fortis  uirgo  Euphrofina  , qux  faluaa 
pudicrtix  merces  per  media  ipfa  pericula  ufq?ad 
portum  perduxit  falutis. 

HOC  ide  mirari  licet  in  Margarita  Aegyptia 
Margsri-  uirginc,qux  8C  ipfa  defponfi  thalamo  ad  thalamo 
Ii 'uirgo.  pCruenit  Chrifti.  Prima  quidem  nocfte  illo  ex  laf- 
f itudine  altius  dormiente, ut  qui  diem  totu  in  eho- 
reis  8C  rripudijs  defudaflet,  ipfa  dormire  non  po* 
terat, affictae  fecum  uoluens,  quomodo  uirginira- 
tis  fux  thefaurum  (ubtraheret  eius  rapinx,  Clan* 
culu  ergo  pedetetimty  fcfe  de  cubili  proripuir,xdi 
busep  excellit,  8C  uirum  alTimulaca,  monafteri- 
umrp  ingreira,inter  monachos  latuit  uocata  Pela 
gius,ubi  perfancfte  uixit,necp  quod  fotmina  fue- 
rit,ulli  ance  obitus  fui  diem  cognitumjuit.  Igitur 
non  dormiendum  uirgini  ubi  periculu  imminet, 
fed  uigilandum  fugiendumcp  eft,  fi  fefe  integram 
cupit conferuare. Et nifi  huiufcemodi  incumbat 
neceiTitas,nunquam  uiris uirgo  fe  credat,  ubi  di- 
uerfusfexuseft,diuerfarum  cogitationu  pugnas 
incidere  neceife  eft. 

Ouxdam  ICCIRCO  beatus  Martinus  epifcopus , c5 
m uirginem  quadam  uitx  fandlitate  percelebre  in- 
6 uifere  uellct,&  illa  aditu  negato  ei  excufando  di- 

xiflet.Mi  pater  fancftc  ora  .p  me,  quia  a uiro  nun« 
quam  fum  uifitata,gratias  egifle  deo  fertur, quod  * 
illatalibus  imbuta  moribus  caftacuftodiretuo- 
luntatem,&  benedicens  eam  abrjffe  laetus. 

L V B R I C A fiquide  res  caftitas  eft, nifi  fum 
macircunfpecftioe  f ulciatur,  facile  labafcit-  Quod 
bene  intellexit  Petrus  apoftoIusaqui  cu  oes  suor- 


liber  im  w 

bo  aliquo  laborantes  paflhn  curaret,  filiam  Pe* 
trotullam  uirginem  febri  uexari  d imi  fit » Et  cum  Petronii- 
i nccrrogaretur,cur  qui  alios  fanaflet,  filiam  aegro  Ia  uirgo , 
tare  fuftincrctfSicei  expedire  rcfp5dit,  Didicit  uir 
go  in  infirmitate  e fle  fortior, & ia  nec  fana  decor* 
poris  uoluptate  cogitarc.Maluitq?  cafta  mori , ' 

Flacco  confulifa  quo  petebatur)nupta  uiuere.Ex 
audiuic  deus  deprecantem,5c  uitae  pariter  confu- 
lisq*  libidini  iam  uim  parantis  ipfam  furripuit.  » 

Atq*  ea  ndemqux  hominis  uxor  efl*e  noluit,fpon-  -.4 

fam  fecit  Chrifti,cxleftibus  fruituram  nuptijs,qa 
terrenas  contempferar. 

SIC  5^ Hilarius Pi(ftauienfisepifcopus,cumff  . . 
liam  fuam  Appiam  cafte fanc^eq?  uiuendi  praece-  Appi> 
ptis  imbuiflet,&  illa  aliquandiu  in  uirginitaris^p 
pofito  perfeueraffer,  uericus  ne  malitia  mutaret 
mentem, dominum  deprecatus  efl,ut  ipfam  e me^ 
dio  fu  blatam,  iam  intuto  collocaret.  Itacptamlae  . ~ 

tus  8L  alacer  mortuam  extulit,quam  ne  uirginita  * 

tem  in  coniugium  uerteret, anxius  ac  folicitus  fu 4 
it.His  exemplis  8C  timere  difeat  ancilla  Chrifti,ue 
fecurior  fit.  Et  fi  cafus  inciderit,  uitam  amittere' 
optet  prlufquam  caftitatcm. 

SATIS  hxc  de  uirginibus. Viduaru  nuc  nra* 
rum  caftitatcm  exponamus, ne  a uercribus(quaqr 
fuperius  fecimus  mentionem)  ui<fti  uideamur. 

NATALIAM  Hadriani  martyris  coniug?  Natalia 
(quoniam  forma  multis  praeftabat)tribunus  Ni.  ui<}ua. 
comediae  in  coniugium  petijt.Denegare  non  erae 
quod  tribunus’ peteret, 8C ancilla  CHRISTI 
iam  quo  fe  uerteret , nefeiebat . Impetrat  tamen 
tridui  fpatium  ad  deliberandum,  atq*  interim  do- 
minum uotis  precibus^  folicitat,  ut  pudicitiam  * 


44«  DE  CA5.TI.  SER*  EXEM.  FOE* 

quam  illt  uouerat,ipfe  tueatur.Bt  fomnfo  edodfca, 
inde  foluens  Conftantinopolim  uerfus  fugam  fe- 
cit. Quod  ut  refeiuit  tribunus,confccnfa  naui  fugi 
entem  perfequirur.Tam  prope  erat  ut  confcquerec 
cum  contrario  flante  uento  coacftus  eft  reuerti>flla 
fuo  quo  uolebat  pcrucnit  Jtacp  in  uiduitate  iciu- 
nijs  et  precationibus  uacans,deo  fcruiuit,feruiflet 
autem  homini,fi  iterum  nupfiflet. 

PAVLAM  Romanam  a Hieronymo  pro- 
Sdual  ditum  legimus, poft  mariti  mortem  nofolum  nit- 

w u tere  noluifle,fed  etiam  cum  uiris  nunquam  come 

diflfe.  Cafta  mulier  uixfe  uiduam  ciTe  putauit,fl 
cui  non  fui  fexus  hominum,uel  ipfa  tantum  con- 
v uiuandi  familiaritate  iungeretur.Sic  itaqj  uiduita 
- tem  fanfte  purecp  cuftodiuit,utin  monafterio  fa- 
cris  uirginibus  pr3ceflet,quas  enim  sequauerat  ca 
ftitate,c*teris  uirtutibus  fuperabar. 

Elifabeth  ELISABETH  Lanthgrauio  tradita  uot5 
rudia*  uouit,fi  marito  fuperclTe  fibi  contingat , deofe  in 
caftitate  feruaturam , 8C cafti  propafiti  meritum 
habuit  etiam  coniugata.Poft  uiri  obitum,  de  in- 
gentibus diuitqs  ad  ultimam  deuoluta  eft  pauper 
tatem,rapientibusomnia,qui  fe  Lantgrauio  fuC 
cedere  dixerant.  Vnde  ab  epifeopo  Babcnbergeit 
fi  fufdpitur,pie®  fuftcntatur.Quo  rurfum  ad  nu* 
ptias  horta nte,dotemc$  multam  pollicente,  refpo 
dif.Siid  conari  pergeret, fibi  in  animo  cfle, trunca- 
tis naribus  uel  fciiTa  facie  ita  fe  deformem  redde— 
re,ut  q ducere  uelir, futurus  nemo  fit.  Igitur  inops 
’ €C  egena  mulier,  nec  prioris  fortunae  felicitatem 
amiflamdoIuir,necfecundaeoblatam  accepit , da 
fola  caftitatcgaudet.  A deoqt  impatienter  tulit  ad 
•>  coiugium  repetendum  fc  inu itari,  ut  nifi  qui  inui 


LIBER  ini.  44, 

tobatccffaflet.fuam  ipfa  faciem  laccrafler.  Quan 
ca  autem  fa  nitit  a te  profecerit, hi  nc  noiTc  licet , qcF 
nullum  fere  uirtutisgenus  in  hoc  opere,eius  exe- 
pio  «acuum  fir.Profecfto  nifi  perpetuam  caftitate 

>,quo  cum  annum  tanmmm  va.ri.r  i:  uuau* 


us 


A: 


fo,quo  cum  annum  tantum  uixerat,  nulli poftea 

MiUkCr€r  rO  U,r^iC5C  ^ *tate  ^ntc8ra  ciTct,  non 

illiberali  formti.  Aegrotanti  faedaq*  corporis  fca- 

Dreame  arrectae, medici  cofulebant  rurfum  uti  ma 
rito,alioquin  eo  morbigencre  uel  perituram  uU 
U uixerit, contra  fexus  fui  morem  uillofum  men- 
tum habitura.  A tilia  nerp  oris  deformitate , necti 
mortis  periculo  territa,  propofitum  dimifit  cafti- 
jatis.Dum  autem  diem  fuum  obirer,affuit  in  uifu 
Petrus apoftolus, a peccaris  abfoluram eile  dixit, 
promittis  uitae  aeternae  erexit, & ut  fecum  ueniret, 
nortatus  eft.Tunc  fancfta  animula  illo  dimitto  cor* 
pore^quouocabatur,  laeta abi)t.  Si  hisetiamdiga 
mas  frui  folere  uifis  noftis,  nubite  uiduae.Sin  uero 
tiihil  tale  de  iliis  memoriae  proditum  legiftis,  non 
«ft  cur  illas  imitemini,  dequarumbeatitudinea 
feriptoribus  filetur*  Si  qua  tamen  continere  fe  i Co  y 
non  poteft, nubat . Melius  eft  nubere  quam  uri, 
quia  minus  malum  maiore  malo  melius  eft. 

B , Q_VO  quidem -malo  multum  abhorrens  Euphrz- 
cuphraxia  uirginis  Euphraxiae  mater,  hac  unica  xwuidua 
prole  fufeepea,  cum  uiro  fuo  Anrigonocafte  cone 
fmenrerque  uixir.Cxterum  illo  defuncto, quoni- 
am ariaVorraajdiuttiac  fuppetcbanc  ad  fecundas 


441  DE  CASTI.  S-ERVAN.  EXEM. 

nuptias  urgeri  coepit  Theodofij  imperatoris  Au- 
gu  ftxrp  fuafionibus  ac  promiltis.Quod  quanqui 
amore  erga  ipfam  fummo  agebatur, illa  tamen  in 
dignans,  & caftitati  metuens, rebus  occulte  naui* 
gio  impofitiSjCum  filia  in  Aegyptum  nauigauir, 
SC  in  Thebaida  peruenies , filiam  monafterio  tra 
didir,quae  fecum  tulerat, pauperibus erogauit,prjs 
que  ipfa  operibus  incumbens,caftitatispropofita 
nunquam  dereliquit.  Cunq?  abbatiiTa  cui  filiam 
Commedauerat,in  quiete  uidiiTet  Antigonum  in 
paradifo  fulgentem  a domino  exordiTe,  utconiu- 
gem  fuam  de  terris euocatam  fibi  iam  fociam  face 
ret,die  qua  praedictum  fuerat,! acta  decefTit.  TanJ 
ta  ergo  accepit  bona,  quia  Sc  cum  uiro  cafte  fe  ha 
buerae  ,<5 C fine  uiro  uiduitatccdftater  feruauerar, 
quata  imparor  itern  nubeti  dare  nunegi  potuiflet. 
Salaber-  SALABERGA  poft  quinq?  filios  ex  Aldtf 
gauidua.  ino  marito  Dagoberti  Galliae  regis  duce  genitos, 
abeode  impctrauir,ue  deinceps  incaftitatcdeofer 
•uiret.  Itacp  conftructo  apud  Lugdunum  amplo 
monafteriojtrecentis  fere  ancillis  Chrifti  prarcflfe 
sncruit,&  multorum  fignorum  operationibus  ce 
lebris  fuit.  Et  quia  feruadaecaftitatis  gratia  uirfi 
liberosque reliquir,nunccum  Chrifto regnat, 8£ 
in  quoomnes  beatitudinisfumma  eft,eius  indiiTo 
lubili  fruitur  confortio,confpe<tuC£  laetatur» 
RADEGVNDIS  Clotharij  Galliae  regis 
Radegun  coniunx,cum  annos  aliquot  cum  marito  fine  que 
dp  uidua  reja  uixifletjtandcm  feruandae  caftitatis  cupiditas 
teaccenfa  diuortium  impetrat  SC  monafterio  fe 
includit.  Qu*q?  regis  uxor  fuerat,  facta  cftfpSfa 
Chrifti, magis  deinde  miraculis  claruit , quam 
ante  claruerat  Galliae  regno  quod  reliquit- 


\ 


v liber.  im. 

M E L A N I A Vrbanl  praetoris  f ilia  uiro  tra 
dica, cum  duos  liberos  quos  ex  eo  fufeeperar , im-  * 

puberes  adhuc, morte  immatura  amiflflet,  nequa  uldua 
quam  de  reparanda  prole  cogitare  coepit,  fed  de  ea 
{litate  feruanda.Crebris  iracp  fuafioibusinduxic 
maritum,  ut  diftradis  in  pauperum  ufus  bonis, 
ambo  animum  ad  dei  feruitium  applicaret.  Iraqt 
ille  inter  monachos,  ipfa  inter  ancillas  Chrifti,qdr  t 

uita  fuperfuit  relicflo  geniali  thoro  laudabiliter 
peregerunt,  uiduitatem  feruantes  antequa uidui  v ' 
eilent , imo  quod  plus eft,  religione  fc  uinciente», 
ne  u xorios  artus  repetere  expeditum  foret . I,  nnc 
infatiabilis  libido  cui  maritum  habuiiTe  non  eft 
fatis  alios  arcj  alios  tibi  quaere,  cum  hae  faoftiiTi- 
mae  foeminse  etiam  quem  habebat  habere  nolue- 
runr,utChriftumhaberenr*  * 

SED  QVID  de  illis  dicam  fiuefcemis,fiueuf  Conrrt 
fis, qui  ne  adulteras  quidem  abftincnr,  qui  mere-  jpudicor, 
tricantur, qui  libidinibusdiffluunt,quandoquide 
etiam  matrimonia  iterare,^  fi  licitum,  non  rame 
fatis  honeftum putatur, nifi forte  honeftum  fit, 
liri  SC  continere  fe  non  pofle  i Meminerint  igitur 
in  decalogo  praeceptu meflet  Non  moechaberis,  Deu te.fi 
Non  concupifces  uxorem  proximi  tui . Et  in  lege  T 
adulteros  lapidibus  obruiiuberi.Et  a rege Baby-  Icrcw« 
Ionio,  id  eft,  diabolo  in  igne  frixos , pro  eo  inquit 
quod  fecerint  ftultitiam  in  Ifrae!,&  mcechati  fine 
in  uxores  amicorum  fuorum . Reminifcantur  in  ^ , 

euangelio  gregem  porcorum  mergi  in  profunda* 

Et  Samaritana  muliere,  ga  gnq?  uiros  habuerat 1 ln 
.arguiadno,fextnianonecfuu.  Etab eode aduL  Ibidem 4, 
terar,ne  amplius  peccaret  iniurdhim , ne  grauius 
tjli  contingat, Sciant  etiam  fornicationis  reum  ab  <- 


1 


DE  CASTI  SER.  EXIiM.  FOE. 


tCorinj 

(bldcm.6 


Hebre  .'ij 
Apoc.21. 


Lamech. 

Sodomi 

1« 


Sichcmi- 

tar. 

Rjuben.; 

Zambri. 


VxorSam 
fenis.  * 
Altero  Sa 
Ionia* 


A poftolo  traditum  fa  chanae  in  interitum  carni#* 
Quod  uicium  ufqueadeo  execrabile  iudicar,ucCc» 
rinchrjs  eorum  confuetudine  qui  illo  infeci  funt, 
interdicat  dicens.  Ne  commifceamini  fornicari)** 
Et  idem:Nol ite  errare  inquic,neq?  fornicari)»  necjr 
idolis  feruientes,  neq?  adulteri, neq*  molies,  neque 
snafculorum  concubitores, regnu  dei  poftlidebar. 
Iterum  alibiait.Fornicarores5i  adulteros  iudica 
bicdeus,hoccft  damnabic.Ec  in  Apocalypfi  legi- 
mus.Fornicatoruparrem  cum  ueneficis  futuram, 
8C  idololatris  8C  olb9  medacibus  in  ftagno  ardeti 
igne  3C  fulphure,qiiod  eft  mors  fccFa.Sed  percurra 
mus  etiam  rcripturarumexempla,quo  magis  in- 
notefcat,quaco  odio  deo  fit  omnis  impudicus.  La 
mech  primus  duxit  duas  uxores, dC  primus  Caiti 
occidit  fratrem, dicitur  tamen,fcptuplum  ultio  da 
bitur  deCain,  deLamech  uerofepcuageiftcprfes 
Sodomitae  8C  Gomorraci,cu  aduenas  turpiter  ap~ 
petilTenr,cxcitateprimum  lucem  amilere,  deinde 
etiam  uitam,cum  ipfis  urbibus  funditus  euerff,<5& 
qui  igne  libidinis  exarferar,caelefti  igne  fuper  cos 
pluente  confumpti  funt.Ob  Dinam  facob  filiam 
uiolatam  Sichemorum  urbs  uaftacur,et  unius  ftii 
prum  caedibus  expiatum  eft  plurimorum. Ru  bea 
maledicitur,quia  afeend/t  cubile  patrie  fui.ZamL. 
bri  cum  fcorto  Madianitae,ad  quod  palam  intrare 
hon  erubuerat, pugione  facerdorali  confodi  unrwrfc 
SC  ne  non  iurecaefos  arbitreris, illis  punicis,dei  in 
filios  Ifrael  ira  placat , Prima  Safonis  uxor,  quia 
ipfo  repudiato  alium  acceperat , fimul  cum  patre 
igne  combufta poenas  dedit  Ipfe  Samfon  fecundae 
uxorisf  ut  fcias  qualis  digamiae  euetus  fit)  dolis  ac 
proditione  pcrijttTribu8Bcniainin  pene  inferne» 


\ 


LIBER  IIH.  %h 

done  deletur, ob  uim  illatam  coniug/  alie  nar.Da- 
uid  regem  adulteri)  perpetratio  ad  innocentis  uxor  Dt* 
quidem  de  fc  bene  meriti indignam  compulit  nc$  “d* 
cem,ut  inrclligas  illicitos  concubitus  caufam  clTe 
plurimoru  malorum.  Et  licet  peccatum  hoc  mox  ■, 

per  poenitentiam  translatum  dicatur , ipfa  tamen 
peccati  labes  non  nifi  multarum  maximaruntf]r 
patientia  calamitatum  elui  purgaricp  potuir.Fili- 
us  etiam  Dauid  Amnion , defloratae  Thamar  in-  Salomon 
luriam  morte  rependit,a  fratre  interemptus.  Salo 
«nonis  fapientiam  multarum  amor  fecit  infanire, 
ita  ut  earum  drjs  deabusqj  phana  poncret.Quaob 
rem  fciffum  eft  regnum  de  manu  fili)  fui,et  datum 
Icroboam  feruo  fuo.  Igitur  cuobfccena:  libidinis 
uoluptas  multo  maioribus  fupplicrjs,fcmper  com  . * • .*  i» 
penfata  fit, certe  fi  nulla  etiam  caftitati  praemia^  ' / s 
poncrentur,caftc  tn  uiuendum  effet . Rurfum,cu 
canta  caflitatis  fit  merces, qua ntam  extiniare  ne- 
mo poteft, fi  nulla  libidinem  fequeretur  punitio, 
libidine  abftinendum  effet.  Vt  ergo  &uitium  ca 
neamus,  6C  uirtuti  penitus  innitamur,  qlis  utriuf  « 

que  finis  fit,  iugiter cogitemus.  Sed  dices.  Spi-  Rom.r  ’ 
ritusquidem  promptus  eft,caroautc infirma,  ui-  ^Cor.# 
deo  aliam  legem  in  membris  meis  repugnante  le- 
gi metis  me3e,&  non  quod  uolo  bonum  hoc  ago, 
fcd  quod  odi  malum  illud  facio.  At  caffiga  corpus  Mat.7« . „ 
tuum,&  in  feruitute  redige,ut  obedire  difeat  fpni 
Deinde  quanto  infirmiores^antofolicitius  pete  a ' 
dno  auxiIium,Pctcnti  datur  SC  pulfantiapcrir,fre 
quctiusora,uerri  minimu  indulge , hocdsrmoniu 
fioh  cijcitur,nifi  peroratione  iciunium.Somno 
lentiam  caue,  $C  uigilijs  operam  da , qui  uigilat, 
jiS  fini  t perfodi  domum  fuam.Fac  aliquid  ope^s, 


U 4f* 


Iji  DE  POENIT.PECC.PER  EX  VET, 

ut  nunquam  te  diabolus  inueniat  otiofum  *.  SexS 
diuerfum  quantum  potes  fuge,quantn  licet  obii— 
uifcercjfUgicntem  defefit  concupifccntia , obliui- 
fccntem  dimittit  foeda  titillatio . Semper  tamen  td 
tam  uincendi  fpe  in  deO  colloca  * Sine  mei  inquit* 
fiihil  poteftia  facere. 

poenitentia  peccatorumper  exeni  v 
t-  . ....  plaueterum. 

Cap.  IX. 

HACTENVSde  caftitate . Nunc fjs  qui 
culpa  aliqua  Iapfifuntjdemuspoeniccntiae 
locum  uc  refurgant.  Et  quidem  nemo  eft 
qui  non  peccet.Scpties  in  die  cadit  iuftus , ait  feri— 
Pro. i*  ptura.Etlohanes  apoftoItiS.Si  dixeritnus,inquir^ 
i,Io.i.  quia  peccatum  no  habemus , nofipfos  feducimus 

cC  ueritasin  nobis noeft.Igitur  quoniam  omniat 
deus  coci  u fit  fub  peccato, ut  om  nium  miferear  u r,- 
omnibus  neceflaria  eft  poenitetia  quati  ft  ucftus 
fit, aut  qualiter  agi  debeat, exemplis  patebit. 
Ifnellte  LEGIMVS  Ifraelitas  quoties  legem  fan&5 
prxuaricati  funt  deo  uindicante,  erumnis  uafta— 
tionibufrp affccftos.RurfUm cum  poenitendo  fefe' 
correxiffent, eodem  miferarite  liberatos,  ut  8C  iu- 
ftn  in  puniendoagnofeas,  8C  facile  in  remittedo* 
Idem  CVM  ergoIofueduceiamdefuncfto,alienigc 
Xudicfi.)  connubio  fibi iunxiflent,&(quod execrabilL. 

us  eft)Tmolaffcnt  eorum  dijsBaalim  et  Aftarothfc 
obliti  dei  fUi,a  quO  multa  magnacfe  deceperant  ht 
neficia,bellis  opprtffi  j Chufantafathaim  Mefopa 
tamise  regi  annos  ocflo  feruierunr*Tandem  erro- 
rem fuura  incufantcs  * <S C ad  pocnitemiaconutffl* 


f 


£!ber  mf  /frr  • 

dei  quem  abieceranr  opem  implorarunt,  SC  Ocho  Othonief 
nieleduce  uicftis  hoftipus,rccuperauerc  libertate,  dux. 
fcrucp.potit!  funt  .Pcrcutitcrgo  domin9,ut  fanet 
pecidir  ut  uiuificet.Sed  neq*  fanat  neque  uiuificat, 
pifi  pcenitentes. 

OTHONIELE  uero  mortuo,  cum  iterum 
ijfdemflagitijsfepolluiflentjEglonMoabifarum  *““***«  . 
regi  decem  6C  orto  annos  tributa  penfitauere.Po- 
Jfircmo  pcenitentes. Aiothambidextcr  uindicauic 
in  libertatem,  rege tpfointerempto,&dece  milii-  Aioth 
bus  hoftiu  cacfis.Dein  annos  lxxx.  neo  illos  armis  dux* 
lacefTiuitjUt  Jiinc  intelligas  cum  poenitentibus  dia 
bolum  congredi  minus  audere  fi  audeat, noce 

fc  non  pofle. 

M O Rtuo  Aioth  peccauerunt  et  traditi  funt  Ia 
bin  regi Chanaan,fedpoft  annos uiginti  cum  eo* 
fceleris  pcenit uifle t , clamaflentque  ad  dominum. 

Delbora  prophetante,  Barach  tantummodo  cum  Barach 
decem  millibus  armatorumSifaram  regi]  exercit?  dux. 
ducem  cum  nongentis  falcatis  curribus  8C  i ngen- 
ti  militum  copia  in  praelium  defeendentemfudit 
fugauitcp  .In  dece  millibns  decalogi  numerus  ha- 
betur,quo  fi  pcenitens  fe  munierit,  uitiorum  my| 
fitudinemcontrainfurgenrem  facile  fuperabir. 

I A HE  autem  uxor  Aber  Sifaram  adadlo 

in  tempore  dauo  interfecit»  lahelinterpretatur 
incipiens.  Aber  luddus.Iahel  ergo  uxor  eft  Aber, 
quia  illum  que  poenitere  incipit,lux  redii  prauiq? 
dignofccndi  comita  tur.Sifara  exdufionem  gaudij 
def/gnat,idcft,diabolum,quiuosa  paradifi  gau 
dijs  maligna  fuggeftione  nititur  excludere , quem 
dauo  in  tempore  tjanifodimus , cum  in  tempo- 

poenitentia  agimus, compunctionis Klauo  unia 


u 


v 


DE  POENI.  PEC.  PER  EX.  VE. 

cxpungctcs.Hoc  tepus  fi  elabi  fine  poenitudine  d/4 
*nifcrimVruftra  poftea  nos  poenitebit.  IncaiTum 
em  tunc  lugetur  eu  iam  acftoi*  ro  exigitur. 

POST  annos  quadraginta , in  pace pera<$09* 
luditis  rurfum  ad  impietatem  prolapfi  a Madianitis  de- 
uaftantur  annos  feptem.  Et  cum  tandem  illos  de- 
lidlipoenituiiTetjperGedeonem  opitulatus  eft  ei* 
Ibidem.  deus.Quidiuinofretusauxilio,non  amplius  qua 
cum  trecentis  armatis , uix  numerabiles  hodiuxn 
copias  fudit  arcp  concidit . Oreb  Sc  Zeb  principii 
Madian  capita  ui&or  abfeidit.  Oreb  dicitur  tenta 
lio, Zeb  lupus,  Madian  contradidio  fiue  iniqui- 
eas  .Igitur  uere  poenitens  incipit  cum  tentationi— 
buscollud:ari,necfe  ultra  fpiritalislupi  rapinis 
exponit, fed  ut  primum  fe  impugnari  animaduee 
* titjita  primu  refiftit,5C  hoc  cft  capita  principun» 

contradieftionis  uel  iniquitatis  trucare,  peruerfaijt 
cogitationum  initia  recidere,ne  fi  mora  fecerint, 
crcfcant,&  tacitu  uiuat  fub  pedlore  uulnus. 
fod,  fo  SED  Gedeone  quoq?  u/ta  defundo  auerfi  funt 
poft  gentilium  ritu,coIentesBaalim3C  Aftaroth* 
Ec  cum  Philiftinoru  inuafionibus  per  xvirj.annos 
attriti  cflenr,pcenirentiam  quidem  egerat , fed  no 
' exaudjuic  eos  dominus.  At  cum  etiam  idola  de  fi-* 

nibus  cieci flent, per  Iepte  ducem  tutatus  eft  eos  ul 
cifcens  aduerfarios,a  quibus  affidue  uexlbantur* 
Ex  quo  patet  poenitentiam  non  uerbo  tm  fed  etix 
facSo  agendam  efle,ut  uenia  promereri  poflis. 

R VRSVMob  idololatriaecrimcannos  xl. 
fub  iugo  Philiftinorum  fuere.Poftea  uero  poenttS 
Iud.ti  tesper  Samfonem  liberati  funt.  Qui  ligatusfregit 
Ibidem  x;  ujncuIa,<S£  maxilla  afini  interfecit  inimicos,  SC  de 
molari  maxillae  egreflis  ags  fitim  fcdauit.  Per  poc 
nitenti»  quippe  diuelluntur  nexus  peccatorum#. 


UBER  JItr.  4 tf 

In  maxilla  oratio, in  afino  humilitas  intelligitur, 

•gbus  proftcrnut  negtiac  fpiricales , ga  humiliatis  - 
fe  oro  nubes  penetrar.De  molari  aiu  maxillae  flu-  Bcd.  jjr,' 
unrad|>cu  inr  oradu  coicietirc  morfus  elicit  lachry 
inas>gbus  dein  pra  btitudo  reftiguit  defidcrij  fitf. 

S V B Heli  q<$ facerdotc  a Philiftinis  anguftias 
clad«fc|?pa0i,SamueJis  admonitioe,  at($  hortaru 
ad  peenitetia  inclina nrjpfoqtp  eis  depeantehofti 
afep  o&ercte^fleuerut  ieiunauerutq^pala  cofjtctcs 
qcFRaalim  Sc  Aftaroth  idola  coluifTenr,dei  fui  cui 
tu  de  relido.  Hac  poenitentiu  afflictione  placatus 
dns,Philiftinoru  multitudine  in  illos  irruere  pata 
tonitru  ac  fragore  ita  exterruit,  ut  repente  auerfi 
terga  darent.Filrjuero  IJrael  eos  fugientes  pfccuti 
ad  internecione  cocidcrur,urbes  qs  amiferat  rccu 
perarfrt.nec  pofteaab inimicis infeflati  funr  gdiu 
uixit  Samuel.  Hic  pc/pit  gtu  depcatio,qtuJachry 
m3e,qtn  ieiuniaplint  poeniteti.Quideftem  aliud 
urbes  amiflas  recupare,  nifi  priftime  tutis  meri 
tum,quod  peccando  deperditu  fueratjlnftaurarec’  Daui-j  "7 

Peccaui  ingtDauid  dno,cu  adultcriohomiddiu 
lunxiiretAfta»mmer^auc*ire  ^nsqt^tranftu  * s 
lit  pcflm  tuu,no  morieris.Magnu  pdm  magna  re 
milium  e miferi(;ordia.Hauddubiu  gn  SC  magn*  ^ 

poenitetis  dolor  extiterit,g  ta  repeti  uenia  d/gn^fu 
it.Quo  em  minateppheta  tSti  delidb  cSfcius  non 
uehcment’dolu<flfet,gpuuloargrotate,que  de  illici  'A 

to  genuerat coitu,fleuir,ieiunauit,in  terra  iacuit? 

Qui  Abfalonefilin  fugies,  nudis  pedibus  Sc  apto  2,Reg5,j 
capite  8C  lachrymatibus  oculis  inceflirt  Multu  er 
go  dolendu  eft,cu  multu  pdlm  eft . Nec  te  moueac 
ii  aduerfis  cafibusconcutitur,  cui  uenia  indulgc- 
tur.Saepius  excotflum  auru  purius  nitet. 

ATI  DEM  ia  omnia  inimico^  fupjjt  uidlori» 


DE  POENIT.  PECC.  PER.  E X.  VE. 

potitus , cum  defcribete  regni  populos  iuifiiTcti 
quorum  numerus  fuit  ui rorum  fortium  delfrael 
, oAingenta  millia,deluda  quingenta  millia.  Vi- 

dens praeefifc  fe  eant*  multitudini,  nientfs  elatio- 
ne peccauitAcontinuo(utdifcas  non  differenda 
clfc  poenitentiam)peccauiinquit  ualde  in  hocfa- 
t,  - fto,fed  precor  domine,  ut  transferas  iniquitatem 

ferui  tui, quia  ftul  te  egi  nimis.Eccc  moerer,#  poe- 
tiit^ns  fe  deliquilTe  confitetur,cur  ergo  nonutan- 
tt  fequitur  confeffionemucnia,cum  prarfertim  ifc- 
lud  quam  hoc  peccatum  grauius  fucritfQuia  licet 
deinde  quis leuius  peccet,  magis  tamen  efficitu* 
inaratus,  dum  poft  remiffam  culpam  in  culpam 
relabi  negligit.  Proinde  dominus  cui  prius  facile 
pepercerat,nunc  eundem  de  tribus  eximiismalfe 
unius  optione  onerat,hoceftuelfamis,uel  cladis, 
uel  peftilenti*,  ne  quis  uenia  pro  licentia  uten* 
dum  putet. 

R O B O A M rex  Iudae,#  illi  quibus  praeerat 
Robeam  jCgC  dej  contempta  gentilium  ritum  fequebantuf, 
cum  Sefach  rex  Aegypti  de  improuifo  fines  eo- 
rum irrumpes, oppida  multa  <5 C loci  natura  8C  ar- 
mis munita  expugnauit,illofque  qui  aduerfum  fe 

S.Para.12.  campum  dcfcenderat,in  urbem  fugere  com  pu- 
lit.Porro  cu  per  Scmeiam  prophetam  audiffent. 
Vos  reliquiftis  me,&  ego  reliqui  uos  in  manu  Se* 
lbiaem.  fachd{cit  dominus*.ab  errore  conuerfi  poeniten- 
tia egerunt.Inde  rurfum  dns  ad  Semeiaait , Qui* 
, humiliari  funt;  non  difperdacos , ueruntn  feruiet 

Sefach,utfciantdifl:antiam  feruitut/smear,^  fer- 
uitucis  regni  terrarum.  Ergo  tti%  per  poejiitentiS 
placatus  dns  non  femper  omuem  anguftia  aufert, 
«q  f^Uicet  hoc  illi  profutura  nouit  cui  placatus  cft» 


LIBER.  Illi. 


4*7 


Nam  ufrtus  in  infirmitate  perficitur. 


a. Cor.  12« 


ACHAB  Samariae  regum  peiTirrius,qui  uine  Achab 
am  Naboth  lezraclitae  per  ipfius  caedem  ita  occu-  r«« 
pauerar,  ut  crudelior  tunc  an  auarior  fuerit  non  fa  ,,RcS“*1P 
(ile  dinofei  poflit.Minanre  fibidomino  per  Eliam 
prophetam  pertimuit,^  fallis  ueftibus  texit  fe  ci 
licio,ieiunauir,in  facco  iacuit  .Iccirco  dominus  ma 
lum  quod  illi  interminatusfuerat,diftulitpofteu 
in  diebus  Ochoziac  8C  loram  filiorum  eius . Hinc 
per  Iczechielem  prophetam  ait.  Impietas  impii  I«cch,j|, 
non  nocebit  ei, in  quacun que  dic conucrfug  fuerit 
ab  impietate  fua. 

IOZAPHATrex Iudae irruentibus aduere  iofaphae 
fum  fe  Moabitis  8C  Ammonitis  8C  Idumaeis,  indi  rex. 
xit  ieiunium  at cp  orauit,omnesqj  de  luda  fteteroe  *.Para«  m 
coram  domino  cum  uxoribus  ac  liberis, 8C  in  ter- 
ram proni  adorauerunt.Cantorcs  praecedentes  ex 
ercitum  deo  laudes  perfonabant,cum  illi  quos  per 
timuerant,  in  fcipfosconuerfi  mutuis  uulneribus 
concidere .Iofaphat  &C  luda  diripuerunt  fpolia,5C 
gratias  deo  egerunt,  quod  fic  pro  ipfis  depugnaf- 
fet.  Cor  enim  contritum  dC  humiliatum  deus  non  praltn.ro* 
fpernit . In  tribulatione,  inquit , inuocafti  me,  6C  pfalm.*o« 
fiberaui  te. 

BE  N A D A B Syriae  rege  Samariam  obfidch 
te, Oppidani  fame  laborabant,ita  ut  quaedam  mu 
lieres  a filiorum  cfu  non  abftinerent, quando  pocu 
nitentia  Sc  humiliatione  loram  Samariae  regis,  g re5# 

Cilicio  fe  inducrat,die  uno  fumma  inopia  in  fum- 
mam  uerfa  eft  copiam.Syri  enim  horrendo  armo  * ’ * 

rum  ftrepitu  diuinirus  excitato,  uehementer  per- 
territi.relidlis  impedimentisomnicp  fupclle&ilidf 


4J»  DE  POENI.  PEC.  PER.  EX.  VE. 

caftris  infperata  praeda  ditati  funt,& modius  ftm 
mulae  ftetic  ftatere  uno , ficut  praedixerat  Eiiicus, 

Cc  duo  modrjordei  ftatere  uno. 

* - REX  Ifraelloachazcu  fuisqs  prseuaricarife 
ioacnaz  cera  tjfubditus  Azaheli  Syriae  r egi,#  Benadab fi 
lio  eius, poenitentiam  egir,orauitq»  ad  dominum^ 
4.Rfg.ij.  & ficut  feriptura  air,Datuseft  illis  faluator,cuiua 
ope  liberati  funr. 

Ezechias  EZECHIAS  fide 8C religione probatus,fed 
rex.  ob  plebis  8C  Achaz  patris  impietatem  Icrofoly- 
♦•Rfg.ii»  |nis  obfeiTuSjConfcidiire  ueftimenta  dicitur,  facco 
que  fc  operuiiTe,ad  templum  ueniiTe,ad  Ifaiam  uc 
pro  ipfis  oraret  mifiile,&  continuo  ab  eodem  pro 
phera  meruit  audire  ne  timerer . Denicp  dei  ira  in 
hoftem  couerfa,node  una  cecidere,  CLXXXV. 

- * millia  AiTyriorum  angelo  caedente, & a pernicie  li 

berante  poenitentcm.Prophetauerat  autem  Ifai- 
IGriat.  )f,  as  dicens, Cadet  AiTur  in  gladio  non  uiri,&:  gladi* 
us  non  hominis  uorabit  eum,  8C  fugiet  non  a fa- 
cie gladi]. 

Idem.  IDEM  Erechias,cum  aegrotanti  fibi  diem  ex 
♦.Rtg  .20  tremum  imminere  per  prophetam  audiret, flendo 
atq»  orandojmpetrauit  uitae  propagationem,ui- 
xitty  ultra  q?  uixiflet  fi  fic  non  egiiTetj  quindecim 
annos.  Argumento eft  uere  poenitentes  non  efle 
ff  *nortl' obnoxios,  fed uitae deflinatos aeternae, di- 

lezecn.  is  tente  domino,  Nolo  mortem  moricnti8,conucr- 

timini  8C  uiuite.  \ 

AT  CVM  gloriabundus Merodach  Baby- 
v Ioniae  regis  legatis  gazam  fuam  omnem  oftenmf 

4.Reg.2o  fet,<3£  ob  id  illam  ad  Babylonios  quoqt  tranfpor- 
tandam  Ifaia  prophetante  didiciflet,deiicrticonfci 
entia  confternatus  non  cft  aufus  multfaro  hac  au 


" r LIBER,  . nn.  ..  4S9 

ferri  pofcere,fed  differri.BonU8,inqu/t, Termo  do- 
snini,fir  tantum  pax  in  diebus  meis.  Itaque  in  po 
fteros  dilatum  eft  malum, forte  etiam  ab  jpfis  dif- 
ferendum,fi  uel  non  deliquiftcnt,  ucl  continuo  il- 
los delidi  poenituiffer. 

MANASSE  S EIVS  filius  cum  in  regnu  Manafle* 
fucccfliflec,patris  uirtutes  uitijs  fuis  srquauir.Co-  rex* 
luit  enim  idola , fornnia  obferuauit,  artes  malefi-  4«Rcg.« 
cas  exercuit, domini  per  os  prophetarum  minas 
denuntiationesque  contempfit.  Ob  hoc  ab  Affy- 
rrjs  captus,  SC  catenis  atque  compedibus  uinclus, 
abdueftus  eft  in  Babylonem.  Er  tamen  poftquam  «.Para.»* 
eum  flagitiorum  fuorumpceniruffler,precatus.. 
que  e fiet  deum, quem  peccando  irrirauerat,exau. 
dituseft,reducftus<$Ierofolymam  3Sc in  regnum  < 

poft  liminio  reftitutus.Tuncfimulacra  quae  pofu 
crat,euertir,arasquedeftruxit,&  reftaurato  alta- 
ri domini  uicftimas  SC  pacifica  immolauit,fuisque 
praecepit, ut  colant  dominum  deum  Ifrael.  Jn  bo- 
num deni<£  expeflimomutatuseft,  in  liberu  ex 
feruo, in  regem  ex  captiuo,  quia  poenitens  ac  do- 
lens ad dominu  clamitauir,  eode  domino  per  IfaiS  I»iu*.so 
diecte,  In  indignatione  mea  percuiTi  te,  6C  in-reco  Io^as  rfX 
ciliatione  tua  mifertus  fum  tui.  ** 

- IOSFAE  regi  Iudae, quoniam  cum  legis  libru  1 
perlegilTcr,patrum  popullqp  tranfgreflione  uehe- 
menter  triftatus  eft  , Olda  prophetes  rcfpondir. 

Haec  dicit  dominus,Ecce  ego  adducam  mala  fuper 
loen  iftum  et  habitatores  eius,  quia  dereliquerunt 
tne>&  facrificaueruntdijs  alienis.Te  autem  quo*  2 .Para.}# 
niam  audifti  uerba  uolumini8,&  perterritum 
*eft  cor  tuum , SC  fleuifti  coram  me,  colligam  te  ad 
patres  tuos  in  pacc,  nc  uideant  oculi  tui  mala  qu» 


1 


4(9  POENI*  PEC.  PER-  EX.  V?. 

induturus  fum  fuper  locum  iftujn . Itaque  prq^ 
pcer  unius  pcenitcnciam>communis  omnium  ca- 
lamitas quoad  ipfe  uixit , dilata  eft . Vixit  autem 
Xfdras  poft  hac  duodecim  annos, 

faccrdos . ' SED  pleriq?  fane  peccatum  Tuum  dpluerut,To 
Efdrx,»  ' fias  uero  $C  poft  illum  Efdras etiam  alienu m.  Na 
- hic  quoq?  cum  intcllexiflcc  quod  ipfi  qui  fecum  a 

Babylqne  Icrofolymam  remigraueranr,mifcuif- 
fene  femen  fandlum  cum  exteris  nationibus  con- 
nubiorum  copula tioe^cid it  pallium  8C  tunicam, 
uulfit  capilloSjbarbam  depilauir,  feditq?  meerenq 
ante  templum  ufquc ad  facrificium  uefpertinum. 
T um  demum  furgens  curuauit  genua , expandit 
Ibidt.  10  manus  ad  catlum,^  flens  orauir.  Ex  eius  moerore 
cacteri  fuum  metienrescrirac,d£ipfifleuerunt,mai 
gnoq?  diuinx  ultiois  metu  expaucfadli, in  tantum 
illi  obedierunr,ut  confenferinr,  8C  uxores  repudi^ 
tc^dC  quideipfis  nati  fuerant  filios  abdicare.  Igi- 
tur ipfo  dei  legem  exponente  conueniiTe  dicuntur, 
in  iciunio  <3 C in  faccis,puluere  confpcrfi,et  ab  opii 
filio  alienigena  fc  parat  i , confitentes  peccata  fuit, 
& iniquitates  patrum  fuorum  quater  in  die, 8C  q* 
ter  in  notf  e,S£  adorantes  dominum  deumfuum* 
Ideo  in  pace  ftabiliti  priftinx  libertatis  ftatum  fi- 
Icrcmi.4.  bi  recuperarunt, dicente  domi  no.  Si  abftuleris  of- 
fendicula tua,a  facie  mea  no  comoueberis. 

C AE  T E fl  V M ego  non  eam  mirpr  aliquem 
Daniel  proprii  reatus  grauitate  uehementer  angi , quam 

propheta  CUm  qui  alienum  crimen  deflet  ut  Cipim.  Etiam  p 
ter  modo  dictos, uideo  etiam  Danielcm  propheta 
oppido  quam  folicitum  atq?  anxium, non  pro  fi i-* 
is  fed  populi  peccatis,  dum  ea  ueluti  fibi  commu- 
nia confitetur , 6c  perinde  mifcricordiam  dei  im- 


liber,  mt  4n 

plorat, ac  fi  8t  ipfe  deliquiiTet.Video  in  ieiunrjs,i  ti 
facco,in  cinere  illum  fpontc  affligi,  per  tres  hebdo  Ibide. io 
mada  s lugere,  panem  defiderabilem  hon  cornea' 
dere,5C  necp  carnem  neqt  uinum  guftare,  neq*  un 
giiecd  perfundi.  Video  inquam  illum  pro  delicti* 
aliorum  talia  facientem  6C  intra  nie  confufus  cot' 
fcieOtiae  metu  coiicutior,qudd  ego  mifer  pro  mett 
quibus  Obrutus  fum,nihil  tali  efficio.Contere  do 1 
tnine  contere  duritiem  uifcerum  meorum,  6C  uir 
ga  directionis  tuae  percute  cordis  mei  petram  i ue 
falcem  aquam  effundat  Iachrymarum,<5£  ipfe  pia- 
jgerc  polum  ea  quib?  te  offendi*  eff  fan&i  tui  fic  lu 
geanc  etia  ea  quibus  te  alij offenderunt» 

SED  interim  Sc  reliquorum  in  poenitendo  fo  ' - . 
licicudiUem  perfequamur,ut  SC  ipfe  de  mea  tepidi 
tate  magis  erubefcam,<5£alij  de  peccato  fuo  dolo- 
tc  plenius  inftruantur» 

HOLOPHERNE  ludxos inuadente,tuta 
biis  eft eos  ddmihUs,  quoniam  inuocauerunt  no-  iudith 
inert  ipfius,  dC  ieiUnauerunr,  8C  facerdotes  induti  Iudith  a; 
f Urt  t cil  icijs,ci  nereqt  capita  cortfperfi,et  infantes  ri 
ftrati  ante  faciem  templi , dC  altare  opertum  cili- 
cio .Illa  quocp  quae  interfecit  inimicu,uidua  era  t,q  Ibidem.i 
tidie  ieiunaba  t,lumbos  cilicio  praecinxcrat,cinerc 
taput perfuderat  * in  fecretO  domus  fuae  cubiculo 
cum  ancillis  daufa  morabatur*  8c  tunc  proft rata 
clamauitad  domirtum,cumtam audax  facinus 
effet  aggreflura . Huiufcemodi’  ergo  poenitentiae 
afflictionibus  ate^  anguftrjs  conciliatur  deu9 , re- 
primitur diabolus,  innocentiae  flatus  reparatur* 
tepatatus  confcrUatur,confcruatus  demum  fori 
tem  Capit  aetetriirdtiSi 

. NINIVITAE  qiiocp  cum  urbe  luam  poli  gSJt 


««i  " DE  PCENI.  PECC.  PER.  EX.  YE. 

* dies.X  L . euertendam  auditent , praediciuerunt 
ieiunium,ueftiti  funt  faecis, rex  ipfe  furrexit  de  fo 
lio>abiecit  regia  ornamenta,#  faecum  induit,  le- 
ditque  in  cinere,ac iufTic  ne  homines,  iumenca  bo 
fies,  pecora  guftcnt  quicquam  ufque  mane,utquc  , 
«mufquifque  conuertatura  uiafuamala.Id  ui- 
dens  deus  aucrtit  omnem  perniciem  illam,  quam 
eis  comminatus  fuerat  fe  illaturum,Quis  ergo  du 
bitet  quin  a diebus  Iohannis  regnum  caelorum 
uim  patiatur, # uiolenti  rapiant  illud,fi  etiam  an 
te  Ionannem  hominum  poenitentia  mutare  potu 
tuitdeifentetiam?  - 

Mardo  M A R D O C H AE  V S ad  Sufa  abdudlus, 
ch*u*  cum  Ama  per  fe  odioin  ipfum  ac  fimultate  fa<fta 

Iudaei  alii  ctef>ut  rex  Perfarum  Ailuerus  ediefto  iuberet  in- 
Hcilcr.4.  tcrf^ci  Iudacos  omnes  qui  Sufis  atqi  alibi  in  regno 
- cius  erant, ueftimenta  fcidit,faccum  induit,afper- 

fitcinerecaput,cum  clamore  SC  eiulatu  incefrir.il 
li  etiam  qui  per  prouincias  erant  Iudaei  ieiunauc- 
runt,  cilicioq?  8C  cinere  pro  ftratu  ufi  funt,  8C  deo 
propitio, caedes  quae  in  ipfos  graflatura  crat,ucrfa 
cft  in  autorem  Aman,quodqt  ipe  Mardochaeoac 
lbidcm.7  caeteris  Ifraelitis  facere  intenderat,  hoc  cum  a ile  4 
disateg  atentatoribusfuis  pafTuseft. Tam  cito 
mifcricors  #iuftus  dominus, 3C  cos  liberat  qui  in 
confpc&u  fuo  fe  humiliant,  SC  illos  punit  qui  im*-. 
pie  fuperbiunt.  Mardochaeus  uero  ipfe  tam  prae- 
fenti  periculo  erutus, primum  apud  regem  obtinu 
it  dignitatis  locu,#quantfr  poenitentiae  humiliad 
onibus  fe  fubmiferat, tantum  fuitexaltatus 
r . AT  ETIAM  iufti interdum quafi qui pec< 

t h 1«  cauerint , p cetentiae  diftridione  fe  coartant , lob 
quem  diaboi  us  omniiim  aduerfitatuminolcpr* 


liber 


ira. 


4*J 


liicns  ujnccrc  non  potuit, faecum  confui^nquit/u 
per  cutem  meam,#  operui  cinere  carnehi  meam,  - 
facies  mea  intumuit  a fletu,#  palpebrae  meaecaJi 
gauerunt,#  confidenter  ait,Hxc  palliis  fum  abft 

que  iniquitate  manus  meac,cum  haberem  mun.-  - 

das  ad  deum  preces.  Ecce  in  calo  teftis  meus,  dC 
confcius  meus  in  excelfis.Quod  fi  fic corpus  fuum 
Iponte  atterebat  uir innocens k8C  fimplex  #ri- 
mens  deum,ob  hoc  folum  ut  humilitatem  proba* 
m,quid  nos  facere  oportet, qui  8c  in  multis  ofFen 
dimus , oC  non  in  paucis  adhuc  offendere  non  ccf* 
farnus' 

IDEM  quia  ingentibus  oppreffuscrumnia  Idem* 
deiiudicium ahquatuJum fugiilauerar,  fe iuftum 
lactando,#  cum  deo  difputa  re  concupifccdo,a  do 
mino  redargutus  culpamcofitctur,  # ait,  Vnum 
locutus  fum, quod  utinam  non  dixi  flem, et  alteru,  ^J*1 , 
.quibus  ultra  no  addSjeriteriVnfipienrer  locutus 
fum,ipfe  me  reprehendo  & ago  poenitentia  in  fa- 
uilla  # cinere.Si  ifte  in  fauilla  # cinere , qui  tam 
sequo  animo  tantas  tolerauit  calamitates , in  quo 
illi, qui  multo  leuioribus  affecti  mufllrant , indi- 
gnantur,cum  deo  non  difputare  fcd  pugnare  uide  ' ? 

ture' Etutfciamus  qle  propofitu pcenitentis  efle 
debeat,meminerimu6diiflu.Quib^ulrra  no  adda. 

N AB  VC  H O D O nofor  regis  in  effrenatam  «*  t . -- 
iuperb/am  contundens  deus  regno  illum  mente- 
queeiecerar,ita  ut  procul  ab  hominum  confuetu*  r,ani  ’ 
dineannos.  Vll.cum  feris  per  deferta  uagatus fit,  ** 

rfbenu  qfi  boa  comederit , aeftus , pluuias,uctos  pa 
riens  abfq?  tec^o.Poftq  tn  ille  ad  fe  reuerfus,agno  . 
uit  mundana  potetta  no  fuu,  fed  dei  efle  arbitrii?, 
fttjpindc  conficeret  nemine  effc  q ytuci  eius  poflic 


V 


4«4 


DE  POENI.  PEC.  PER.  EX.  VE. 


Icfus  fili-* 
us  Iofif- 
dech. 
Zachar.j. 


Eccft* 


.x.  %. 


1 

i 


refiftere,aut  dicere  ei, quare  fic  fecifttf  ueniam  me-* 
ruit, <96  fanitati  regnpc^rcftitutus, ampliorem  ho 
norem  adeptus  eft  poenitendo , quam  fuit  quem 
amiferat  peccando.  In  quo  impletum  eft  illud  qd 
per  Ifaiani  dicitur.  Vias  eius  uidi,<5£  fanaui  cum, 
6C  reduxi  eum,<3£  ipfi  reddidi  confolationes. 

IN  ZACHARIA  legimus , fatan accufa 
tione  aduerfari  parantem  lefu  filio  lofedech  facef 
doti,prohibitu  fuiiTe  a deo  eo  quod  ipfe  Icfus  poe- 
nitentiam egiiret.Qiii  deinde  fordidis  tegumentis 
in  quibus  iam  fe  fubmiferat , exui,  8c cidari  mun 
da  operiri  iuffus,  defiderabilem  illam  domini  uo- 
cem  audiuit.Ecce  abftuli  iniquitatem  tuam,<3£irt 
dui  te  mutatorijs.Quam  ergo  magna  poenitentiae 
uirtus, diabolo osobftruitneaccufare  polTit,d£ 
pcftorum  fordes  cu  innoceciae  puritate  cdmutat. 

' ET  VT  foeminisquoquealiquotueterisin-» 

Maria (b-  (frumenti demus exemplum,Maria foror  Aarott 
ror  Aaro  facerdotis,d£  ipfe  etiam  Aaron  Moyfi  arroganter 
detraxerant.  Sed  alter  ftatim  eommifium  doiu/r , 
36  ueniam  accepit,  altera  quia  paulo  peruicatior 
fuit,  lepram  incurrit.  Orauit  pro  ea  Aaron , ora- 
uit  Moyfes,  <96  tamen  dei  iudicio  damnata,  e*- 
Numr.ii.  tra caftra  propellitur , nec  nifi  peradia  feprem  di- 
erum poenitentia,  fanitatem  recuperare,  8C in  ca 
ftra  redire  potuit. Non  tardes  igitur(ut  Ecclefiafti 
cus  inquit,conuerti  ad  dominum, et  ne  differas  de 
die  in  diem.Subito  enim  uenit  ira  illius,  &in  tent 
porae  uindidbe  difperdet  re. 

De  poenitentia  peccatorum  per  exempla 
nouorum»  Gap»  X, 


7. 


I 


liber  nrr.  ' 4«r 


4' 

r, 

Au 


ETSI  ISTI  S (quosquamuis  fandos  ad 
inferna  tamen  defcendere  primorum  pareti 
'cum  cogebat  pracuaricatio)tantae  curae  poe 
ritudo  delidorutp  fuit , quanto  magis  nobis  effe 
debet, quibus  per  f&luatoris  aduentum  legis  male 
dido  folutis, pateat  aditus  paradifi < Dies  quem  il- 
li diu  in  tenebris  expedarui*,nobis  lucer,nec  iam 
in  Chrifto  credentibus  quicquam  expedare  ne- 
ceffeeft.Si  poenitendo  fati3feccrimus,ninc  decedc- 
tes  reda  ad  beatitudinem  tendemus. Infp/ciamus 
ergo  etiam  nouitia  noftroiji  exempla, ut  ipforum 
fequentes  (ludium, adipifeamur  8c  gratiam. 

PRIMA  in  euangelio  praecurforis  uox  cft,  iohanties 
Poenitentiam  agite,  appropinquabit  enim  regna  Baptifta. 
caelorum. Er  ut  qualiter  agenda  eflet,in  fe  offende  Matth* 
ret.  De  camelorum  pilis  textum  habuit  indu  men- 
tum,zona  pellicea  praecindus  erat,locu(lis  fylue* 
ftr icp  meile  uefcebatur, lugubris  8C  afper  uettitus 
peccatorum  trillititiam  indicat,  zona  pelliceacar 
tiis  mortificationem  teftatur  ciborum  uilitas  ic* 
iunium  abftinentiamqp  commendat. 

'POST  Iohannem  eadem  fane  uox  dominicae 
praedicationis  initium  fuit.Poenitentiam  agite, ap  Chriftui 
propinquabit  enim  regnum  caelorum.  Sola  pecca 
ti  turpitudo  ad  poenitendum  mouere  debuit  pecca 
tprem , quanto  magis  cum  etiam  ea  promittitur 
merces, qua  maior  nequit  defidcrari^Et  certe  fi  re 
• gnum  terrenum  offerretur,  nullum  laborem  refu 
gerent  mortales,  nullum  periculum  declinarent» 

Offertur  autem  caelefte,5C  auitijsad  uirtute  retra 
I>i  non  poffuut.  Retraherentur  falte  quando  prae» 
tprj  fpc  nqlunt,poenaetcrrore,qu3c  manet  obdura 

1 tos  dicente  fcripcura.CoT  durum  habebit  male  in  Ecd7,j 


4« 


>U'  >•-•  «■  V ?V7-.  v”  t vfl51^FG2ra«' 

* .'  ..  ‘ 1 jF'  ~ '*  • > %r*t  •'  '.  •"  -W  * 

DE  POENI.  PEC.  PER.  EX.  NO.’  £ . 


nouiifimo  ♦ Aut  fi  uerbis  non  credunt , crederent 
(altem  exemplo. 

rh  'ftiic  EG  C E enim  ferue  peccator , innocens  domU 
Macth  nus  ln  deferto  fblus  manere  non  dedignatur, qua. 

* 4 draginta  dierum  inedia  ieiuniupi  protrahere  non 
recufat , dC  ut  hominis  in  deo  naturam  agnofcas» 
poftea  efurijt.Deniqj  omnia  illa  qua  pafliiscft,ut 
te  redimeret  non  inuiftis  fuftinuit,tu  ut  iili(quera 
quotidieoffendi8)reconcilicris,exiguam  poeniteri  * 
tix  fatigationem  fufeipere  detrectas,  SCcrga  illu 
ingratus,  <3C  erga  teipfum  impius. 

Latro  RESPICE  pocnitentcm  latronem’,  de  cruce 
Petrus  cuolat  ad  paradifum  refpice  poenitentem  negator 
Paulus  rem, princeps  confticuitur  apoftoloru,  refpice  poc 

Matthae»  nitentem  perfccutorem  uas  efficitur  electionis, re- 
Zachscus.  fpiccpoenitences  publicanos,  Matcharus  deTcIo- 
Publica  n io  ad  apoftolatum  uocatur.Zachaeus  Icfum  hof 
suj*  picio  meretur  accipere , 8C  ille  qui  in  templo  luges 

pectus  pugnis  planxerat,  8C  flagitiorum  confcien 
tiacxlum  fufpicere  non  fuerat  aufus,redit  iuftifi- 
catus.Nirnquidcantseiftorum  gloris  quanta  afle 
cuti  funt,te  participem  fore  diffidis,fi  iporum  imi 
catus  fueris  poenitentiam. 

ADDAMVS  tamen 8C his coplures alios» 
ut  ex  ipa  poenitendum  frequentia, mulco  ftultior 
acdeceftabilior  appareat  obftinatorum  duritia. 
Matcellinus  Pontifex  Maximus  Oiadefiano  8C 
Marcelli-  Maximiano  perfecutoribus , tormentorum  im- 
Sius  papa,  manitate  perterrefactus,  difs  thura  pofuerat,  Po- 
Rea  in  Campaniam  difcedens,  coram.  LXXX. 
epifeopis  afticitjc/licio  8C  cinere  opertus, confitena 
peccatum  fuum,  ac  petens  pro  ea  ab  fpfis  fibi  poe 
nam  indici  atep  dccernitQuibus  arbitriu  in  pracfl» 


I 


liber  tau  'w 

• dem  recipere  nolentibus, ipfe in  fe  lentendam  tu 
Iit.  Pontificatum  dcpofuir,corporifepulturamde 
negauit,execranseosqui  ipfum  non  fiuiffenr  fu- 
per  terram  putrefccre  ac  diffolui,&  confcftim  Ro  j 

•nam  ad  martyrium  cftreuerfus,  ultro  exponent  n 

fe  fupplicijs  qux  modo  cxpauerat.  Decollati  cada 
ver  infepultum  iacuir,timentibusChriftianis  uio 
lare  pontificis  interdictum . Sed  Petrus  apoftolu* 
noctu  apparens  Marcello  presbytero,  illud  iuxta 
corpus  fuum  fepeliri  iuffit,  dignum  effe  afferens. 


Iacobode ' 

arcuatus. 


poenitensgrauiter  animo  angi  coepit.Et cum  pa- 
lam fcChnftianum  effe , 3C  deos  uanos  falfosque 
L ' defpicerc  dicerer,ipfius  regis  iuffu  fupplicia  pertu- 
lit, membratim  articulatimquediffectus.Inde  alif 
denodatum,alrj  intercifum  cognominant,ego  po- 
tius deartuatum  dicerem.  Nihil  tamen  refert  quo 
. cognomento  appellandus  fit,fcd  magis  con  fidera- 
ti  decet, a quanta  perditione  per  poenitentiam  li- 
l beratus,  ad  qualem  peruenerit  gloriam,  ut  in-  f 

ditiffimis  CHRISTI  martyribus  annume- 
ratusfit.  ^ 

BONIFACIVS  AglaixRoroanx  na tro-  g..., 
rx  difpenfator,diu  cum  illa  inhonefte  uixerat,  martvf> 
SC  fub  Diocleciani  perfecutione  ad  poenitudinem  7 * 
ambo  co  nue  r fi, finem  pernitiofx  uoluptati  ftatu- 
unt , atque  a Roma  Tharfum  peruenientes,  cum  * 
Pmnia  qu»  fecum  habuerant , in  eleeraofinas 
1 - ’ gg  q 


ut  qui  fecum  peccauerat,iccum  ncuerat,  lecum  re 
-cumbens  honoraretur.  ^ 

IACOBVS  QVOQVE  natione  Perfa, 
fedprofeffione  Chriftianus  dum  inter  regis  Per- 
farum  aulicos  honori  praecipuo  haberetur,ad  ex- 
ercendum idolorum  cultum  prolapfus  eft.Mox 


• 4cj  d;e  poenit.pecc.pbr.  ex  no.  ; 

pauperum  diftraxiffent , illa  in  monafleriodegcs 

• uitae  fa  ncffrmoniam  miraculis  probauit,  ipfc  mar 
tyrio  coronari  dignus  fuit. 

MONACHVM  qui  aeger  de  Scythiot/co  cce 
nobio  ad  ciuicatem  curationis  gratia  profe<flus,in 
qiuaam  fnujto  grauforem  animae  fux  morbum  inciderat» 
cafticitatem  uertens  in  libidinem , cum  puero  que 
gneretriciocoitu  fuftulerac,  rcuerfum  ac  in  omni- 
um fratrum  confpe&u  fcclus  publice  confitentem 
mifcferabilitcrt#  lugentem,  Moyfes  abbas  8C  ipfc 
flens  excepit , atq?  dies  aliquot  cellae  carcere  cafti- 
gatum,in  flatum  priflinum  ordinemq?  redegit,  $C 
is  qui  mortuus  fuerat  peccando,  poenitendo  reui- 
xit.  Potuit  quidem  crimine  quod  occultum  erat 
diflimulato , abfcp  rubore  redire , fed  maluit  tunc 
manifeflus  fieri  3C  mundari,  quam  poftea  in  die 
iudicij  multo  confufibiliusdetegi,multoq*  infelici 
us  in  igne  illo  inextinguibili  fine  fine  cruciari. 

...  VICTORINO  epifeopo  dum  eremum  in* 
«ifeopus  coleret,  diaboli  dolis  qui  fefeeminam  effinxerat, 
p p capto  tanto  dolori  fuit  femel  perpetratae  fornifica 
tioniscrimen,  ut  manibus  in  fiuuram  ligni  impa 
cflis,  herba  cruda  dC  aqua  frigida  per  triennium  fc  « 
fuftenearit.  Poft  hzc  miraculis  infignis  cpifcopa- 
tum  Amiternenfem  fufcepit,magnifice(£  rexit,3£ 
Neruae  perfecutione  martyri)  triumphum  repere 
tauit,magna  poenicetis  anguflia,  magna  pofl  poe 
- nitentiam  epifcopalis  dignitas,fed  utrifquc  maius 
dcui&o  perfecutore  uiefloriae  praemium. 

D A V I D monachus  in  finibus  Hermopolis 
ntdmf  *n  latroc,niis  exercendis  aetate  confumpferar,  8C 
* tandem  poenitentia  dudhis  monachum  fe  fecit,  SC 
dc  lupo  in  agna  ucrfus,ica  uixitaut  angelo  nuntia* 


LIBER  IIH.  4*9 

tt  ornfa  pfta  (Ibi  a deo  codonata  tnerQer/c audire.  Moy fis 
MOYSES  Maurus  & ipfe  latrocinas  Aegy$  mona<h® 
ptum  agitauerat,fed  Anachoritarum  inibi  uicam 
contemplatus  monachum  fe  fccit.Poenitcndo  igi- 
tur mutauit  aethiops  pellem  fuam,  Sc  pardus  uari 
ctatcs  fuas  * Etenim  quinqj  8C  feptuagintaannos 
deo  in  folitudine  feruiuir,  fex  a nnos cella  indufus 
permanfit, ad  multam  nocftem  flans  orabat, pane 
tantum  8C  aqua  fuftentabatur. Deinde  chari tatis 
operi  fe  accingens,  no<flu  peragrabat  folitario- 
tum  tuguria,  hydriasque  eorum  aqua  replebar, 
ut  procul  hauftum  petentibus  laborem  eleuaret, 
t>a<fto  officio  tacitus  redibat.  Sic  faciendo,  qui  pri 
us  homicidrjs  infamis  fuerat , faiftus  eft  fandritate 
clarus,  & qui  quondam  rapinis  terram  infeftaue- 
rat, regnum  rapuit  caelorum* 

BANONEM  quoq?  in  Gallia , ex  praedone  Ban5  no 
monachum  fadum  accepimus,#  qui  in  fyluis  ui  nachu». ' 
atores  defpoliare  folitus  fuerat,  poftea  in  monafte 
rio  cella  indufum  uixiiTe, manus  ac  pedes  uinculis 
ferreis  oneraffe,hordeacen  panem  cinere  mixtum 
cfitaffe, carne  uinoc$  abftinuilTecilida  proftratu, 
lapide  pro  puluillo  habuiffe  fepae,dum  laudes  deo 
diceret, eunde  lapide  humero  fublata  tenuifle.Qui 
bus  corporis  fatigationibuSjgrauiiTimoniquon- 
da  crimina  reus,catalago  aferibi  meruit  fandos  Albanus 
A LBANVM  furore  pAritum  patri  necem  Inarty* 
intulifle  conflat,  # peregrinationis  perpetu*  la- 
bore patriddif  crimen  diluiffe , 8C  cum  martyrio 
confumptus  eflet, corporis  eius  tadu  leprofos  ma 
datos  fuiffc.Nemo  igitur  dicat, Maius  eft  peccatu 
mea, qua  ut  ueniam  merear*  Nulla  ta  grande  Ha— 
gitiu  cftaquod  non  delear  poenitudo. 

gg  iq 


r 


DE  POENIT.  PECC.  PER.  E X.  VE. 

potitus,  cum  de  feri  bete  regni  populos  iufliiTct# 
i quorum  numerus  fuit  uirorum  fortium  delfrael 
oftingenra  millia,deluda  quingenta  millia.  Vi- 
dens prxelTc  fe  tantae  multitudini,  mentis  elatio- 
fiepcccauit,<3Ccontinuo(urdifcas  non  differendi 
effe  poenitentiam)peccaui  inquit  ualde  in  hoc  fa- 
"'i-  rto,fed  precor  domine,  ut  transferas  iniquitatem 

ferui  tui,quia  ftul  te  egi  nimis.Eccc  moerer,#  poe- 
nitens fedeliquilTe confitetur,cur  ergo  non  utati- 
te  fequitur  confefTionemucnia,cum  praefertim  il- 
lud quam  hoc  peccatum  grauius  fucritcQuia  licet 
deinde  quis leuius  peccet,  magis  tamen  efficitur 
ingratus, dum poft  remittam  culpam  in  culpam 
relabi  negligit.  Proinde  dominus  cui  prius  facile 
peperccrat,nunc  eundem  de  tribus  eximiis  malis 
unius  oprioneonerat,hoceft  uel  famis,  uel  cladis, 
uel  peftilcntix,  ne  quis  uenia  pro  licentia  utcu« 
dum  puter. 

R OBO  A M rex  ludar,  SC  illi  quibus  praeerat 
Robeam  jcge contempta  gentilium  ritum  fequeoantur, 
Jcx*  cum  Sefach  rex  Aegypti  de  improuifo  fines  eo- 
rum irrumpes, oppida  multa  dC  loci  natura  <3 C ar- 
mis munita  expugnauit,illofque  qui  aduerfum  fe 
s,Para.u.  in  campum  dcfccnderat,  in  urbem  fugere  compu- 
lit. Porro  cu  per  Scmeiam  prophetam  audittenr. 
Ibidem.  Vos  tcliquiftis  mc,&  ego  reliqui  uos  in  manu  Se* 
fach dicit  dominustab  errore  conuerfi  poeniten- 
tia egerunt  .Inde  rurfum  dns  ad  Scmeia  ait , Quia 
, humiliati  funt.  non  difperdaeos , ueruntn  feruiet 

Sefach,ut  fciantdiftantiam  feruitutismear,<3£  fer- 
uitutisrcgnirerrarum.  Ergoetiaper  poenitentiS 
placatus  dns  non  femper  omuem  anguftia  aufert, 
cu  fcilicct  hoc  illi  profutura  nouit  cui  placatus  cft» 

t 
i 


LIBER.  IUI, 


4*7 


Nam  ufrtUB  in  infirmitate  perficitur.  i. Cor.  ». 

ACHAB  Samariae  regum  pedimus, qui  uine  Achab 
am  Naboch  Iczraelitae  per  ipfius  caedem  ita  occu-  rf  *• 
pauerar,  ut  crudelior  tunc  an  auarior  Fuerit  non  fa 
ale  dinofei  poflit.Minanre  fibi  domino  per  Eliam 
prophetam  pertimuit,^  fciflis  ueflibus  texit  fe  c i 
licio,ieiunauic,in  facco  iacuit.Iccirco  dominus  ma 
lum  quod  illi  interminatus  fuerat, diftulitpoft  ea 
in  diebus  Ochozix  3C  loram  filiorum  eius . Hinc 
per  Iczechielem  prophetam  ait.  Impietas  impij  Ir?ecn,j|, 
non  nocebitei,in  quacunque  die  conucrfus  fuerit 
ab  impietate  fua. 

IOZAPHATrex Iudae irruentibus aduerr  iofaphae 
fum  fe  Moabitis  3C  Ammonitis  dC  Idumaeis,  indi  rex, 
acit  ieiunium  at cp  orauit,omnescj?  de Iuda  fteterue  a.Para« 20 
coram  domino  cum  uxoribus  ac  liberis,&  in  ter- 
ram proni  adorauerunt.Cantorcs  praecedentes  ex 
crcitum  deo  laudes  perfonaba  nr,cum  illi  quos  per 
timuerant,  infeipfosconuerfi  mutuisuulnenbus 
concidcrc.lofaphat  SC  Iuda  diripuerunt  fpolia,3C 
gratias  deo  egerunt,  quod  fic  pro  ipfis  depugnaf- 
fet.  Cor  enim  contritum  8C  humiliatum  deus  non  pfalm.ro* 
fpernit»  In  tribulatione,  inquit  ,inuocafti  me  Pfalm.io* 
libera  ui  te. 

BE  N A D A B Syriae  rege  Samariam  obfiden 
te,Oppidani  fame  laborabant, ita  ut  quaedam  mu 
lieres  a filiorum  efu  non  abftinercnt,quando  poe^ 
nitentia  8C  humiliatione  loram  Samariae  regis,  q Io£* 
Cilicio  fe  induerat,die  uno  fumma  inopia  in  fum-  J 

mam  uerfa  cft  copiam.Syri  enim  horrendo  armo  wn»? 

rum  ftrepltu  diuinirus  excitato,  uehementer  per- 
territi,relicftis  impedimentisomniq*  fupelleflilidf 
miifcfuga  fcccrc , Samaritae  ucrocgrcfl*  direptia 
■ ~ (i  v 


loachaz 

rex. 

4.Reg.i  J. 

Ezechia  s 

rex. 

t-Reg.i* 


4j»  DE  POENI.  PEC.  PER.  EX.  VE. 

caftris  infperata  praeda  dicati  Tunc,  & modius  ftm 
mulae ftetitftatere  uno, ficut praedixerat  Elifcus» 
CC  duo  modijordei  (latere  uno. 

REX  Ifrael loachaz cu  fuisqs  praeuaricari  fc 
cera  r,fubditus  Azaheli  Syriae  r egi,6£  finadab  fi 
lio  eius, poenitentiam  egir,orauitcp  ad  dominum, 
8C  ficut  feriptura  air,Datus  eft  illis  faluator,cuiua 
ope  liberati  funr. 

EZECHIAS  fide  8c  religione  proba  tus,fc<l 
ob  plebis  8C  Achaz  patris  impietatem  Icrofoly- 
mis  obfefTuSjConfcidiire  ucftimema  dicitur,  faccp 
que  fe  operuiiTe,ad  templum  ucnifte,ad]Taiam  uc 
pro  ipfis  oraret  mififfe,&  continuo  ab  eodem  pro 
phera  meruit  audire  nc  timerer . Deniq?  dei  ira  iit 
boftem  couerfa,no<fte  una  cecidere,  CLXXXV» 

: * millia  Aflyriorum  angelo  caedente, & a pernicie  ii 

berante  poenitentem.Prophetaucrat  aurem  Ifai- 
IGri*.  jf.  as  dicens,Cadet  Aflur  in  gladio  non  uiri,&:  gladia 
us  non  hominis  uorabit  eum,  8C  fugiet  nona  fa- 
cie gl  adi]* 

IDEM  Ezechias,cum  aegrotanti  fibi  diem  ex 
tremum  imminere  per  prophetam  audiiTet,flendo 
atqi  orandojmpetrauit  uitae  propaga  tion  e m,ui- 
xiccp  ultra  cj?  uixiiTct  fi  fic  non  egifier*  quindecim 
annos.  Argumento  eft:  uere  pcenitentes  non  efle 
morti  obnoxios , fcd  uitae  deftinatos  aeternae , di- 
cente domino,  Nolo  mortem  morientis  , conuer- 
timini  8C  uiuite. 

AT  CVM  gloriabundus Merodach  Baby- 
• , loniaeregislegatisgazamfuamomncmoftenraf 

4.Reg.2o  fec,<3£ob  id  illam  ad  Babylonios  quoty  tranfpor— 
tandam  Ifaia  prophetante  didiciflet,deli(fticonfci 
entia  confternaeusnon  eft  aufus  mulcaro  hac  a» 


Idem. 

4«Reg.2o 


Iczech.  is 


•V 


' - r LIBER.  IU?.".  4ft 

ferri  pofcere,fed  difFerri.Bonu8,tnquif,  fermo  do- 
jminijfir  tantum  pax  in  diebus  meis.  Itaque  in  po 
fteros  dilatum  eft  malum, forte  etiam  abipfisdif- 
ferendum,fi  uel  non  deliquiftenr,  uel  continuo  tL* 
los  deludi  pcenituiflet. 

MANASSES  £IVS  filiuscuminregnu  Manaflef 
fucceffilTer, patris  uirtutes  uitijs  fuis  arquauir.Co-  rex* 
luit  enim  idola , fomnia  obfcruauit,  artes  malefi-  4-Reg.tt 
cas  exercuit, domini  per  os  prophetarum  minas 
denuntiationesque  contempfit.  Ob  hoc  ab  Aily- 
rrjs  captus,  8C  catenis  atque  compedibus  uinclus, 
abductus  eft  in  Babylonem.  Et  tamen  poftquam  z.Para.jj. 
eum  flagitiorum  fuorumpcenituifler,precatus- 
queefletdeum,quem  peccando  irritauerat,exau« 
ditus eft, reducftuscpTerofolymam  ,<& in  regnum  < 

poft  liminio  reftitutus.Tuncfimulacra  quae  pofu 
crar,euertit,arasquedeftruxit,<3£  reftaurato  alta- 
ri domini  uicftimas  Sc  pacifica  immolauir,fuisque 
praecepit,ut  colant  dominum  deum  Ifrael.  Jn  bo- 
num deniq?  ex  peftimo  mutatus  eft,  inliberuex 
feruo,in  regem  ex  captiuo,  quia  poenitens  ac  do- 
lens ad  dominu  damitauir,  eode  domino  per  IfaiS 
dicete.  In  indignatione  mea  percuiTi  te,  6c  in-reco  Io”a5  rfX 
ciliatione  tua  mifertus  fum  tui.  fiSiSi  * 

I OSTAE  regi  Iudae, quoniam  cum  legis  libra  1 
perlegiftcr,  patrum  populic^  tranfgreftionc  uehe- 
menter  triftatus  eft  . Olda  prophetes  rcfpondir. 

Haec  dicit  dominus, Ecce  ego  adducam  mala  fuper 
locuiftum  et  habitatores  eius,  quia  dereliquerunt 
tnc>8c  facrificaueruntdrjs  alienis.Tc  autem  quo*  2 .Para. 74 
niam  audifti  uerba  uoluminis,S£  perterritum 
* eft  cor  tuum , 8C  fleuifti  coram  me,  colligam  te  ad 

patres  tuos  in  pacca  nc  uideant  oculi  tui  mala  qua 

^ • «*  — 


40o  PE  POENI,  PEC.  PER.  £X.  V?. 

induturus  fum  fuper  locum  iftum . Itaque  pr  p* 

' pter  unius  pocnitentiam>comniunis  omnium  ca- 

lamitas quoad  ipfe  uixit , dilata  eft . Vixit  autem 
•pfjrJj  poft  hac  duodecim  annos, 

faccrdos  .'SED  pleriq*  fa ne  peccatum  fuum  aoluerut, Iq 
Efdr*,*1  fias  uero  $C  poft  illum  Efdrasctiam  alienum.  Na 
r 7 hic  quocp  cum  intellcxiflet  quod  »ph  qui  fecum  a 
Babylpne  Icrofolymam  rcmigrauerant,mifcuif- 
fent  femen  fandtum  cum  exteris  nationibus  con- 
tiubiorumcopulatioe,fcidit  pallium  <5 C tunicam» 
uulfit  capilloSjbarbam  de  pila  u it,  fcditcj?  mpercnq 
ante  templum  ufquead  facrificium  uefpertinum* 
Tum  demum  furgens  curuauit  genua , expandit 
Ibidh  io  manus  ad  caplum,#  flens  orauir.  £x  eius  moerore 
faeteri  fuum  metiente8  crimc,&ipfi  fleueruntam^ 
gnoqt  diuin*ulti6ismctuexpauefa<fli,intanttim 
illi  obcdierunr,utconfenfefinr,  8C  uxores  repudi^ 
re38C  quideipfis  nati  fuerant  filios  abdicare.  Igi- 
tur ipfo  dei  legem  exponente  conuenifle  dicuntur* 
in  ieiunio  <5 C in  faecis, puluere  confperfi,et  abopni 
filio  alienigena  feparati,  confitentes  peccata  fua, 
# iniquitates  patrum  fuorum  quater  in  d ic38c  q- 
ter  in  notffe,5C  adorantes  dominum  deum  fuum. 
Ideo  in  pace  ftabilitipriftinae  libertatis  ftatum  fi- 
Iercml.4.  bi  recuperarunt,dicentedomino.Si  abftuler is  of- 
fendicula tua,a  facie  mea  no  comoueberis. 

C AET E fl  V M ego  non  tam  mirpr  aliquem 

Daniel  proprij  reatus  grauitate  ueflementer  angi , quam 
prophet*  eum  qui  alienum  crimen  defletur  fitum.  Etiam  p 
t>mie  » ter  modo  diftos,uideo  etiam  Dapielem  propheta 
oppido  quam  foliatum  atq?  anxium, non  pro  fu^ 
isfed  populi  peccatis,  dum  ea  ueluti  fibi  commu— 
pia  confitetur , 6c  perinde  mifcricordiara  dei  inv? 


liber,  irit  4«i 

plorat, ac  fi  9t  ipfe  deliquifTet. Video  in  ieiimrjs,iri 
facco,in  cinere  ilium  fponte  affligi,  per  tres  hebdo  ibide. ro 
snadas lugere , panem  defiderabilem  hon  cornea' 
dcre,S£  necpcarricrtt  neqt  uinum  guftare,  neq*  urt 
gtiecO  perfundi.  Video  inquam  illum  pro  delidli» 
aliorum  talia  facientem  dC  iricra  nic  corifufus  co*' 
fcientiae  metu  concutior, quod  ego  mifer  pro  mett 
iquibus  obrutus  fum, nihil  taleefficio.Conteredo1 
mine  contere  duritiem  uifccrum  meorum*  6c  uit 
ga  directionis  tui  percute  cordis  mei  petram , ue 
falcem  aquam  effundat  lachrymarum,<5£  ipfe  pia 
gere  poflim  ea  quib?  te  offendi,  cu  fandli  tui  fic  iu 
geant  etia  ea  quibus  te  alijofFenderudt. 

SED  incerim  8C  reliquorum  in  poenitendo  fd  - * 

licitudihem  perfequamUr,ut  8C  ipfe  de  mea  tepidi 
tate  magis  erubefcam,<3£alij  de  peccato  fuo  dolo- 
re plenius  inftruanrur. 

HOLOPHERNE  Judaeos iriuacJcnte,tuta 
tiis  eft  eos  ddminus,  quoniam  inuocauerunt  no-  iuditfr 
nien  ipfius,  6c  ieiUnauerunt,  6c  facerdotes  induti  ludith.a; 
futltcilicrjsjciderecp  capita  cortfperfi,et  infantes  p 
iftrati  Ante  faciem  templi , dC  altare  Opertum  cili— 

(cio .Illa  quocp  qux  interfecit  inimica, uidua  erat,q  Ibidem.s 
lidie  ieiunaba  tjlumbos  cilicio  prsecinxerat,cinere 
caput  perfuderat  % in  fecretO  domus  fuae  cubiculo 
tum  ancillis  daufa  morabatur,  8C  tunc  proftrata 
clamauitad  domitium,cumtam  audax  facinus 
cflet  aggreffura . Huiufcemodi’  ergo  poenitentiae 
afflictionibus  atep  anguftqs  conciliatur  deu9 , re- 
primitur diabolus,  innocentiae  (latui  reparatur* 
reparatus  cort  feruatur , conferuatus  demum  for.* 
ttm Capit setttriitatiS.  , . ...  . 

NINIVITAE  qttocjcumiirbe  fuampoft  ion*,y- 


e 


de  pceni.  pecc.  per.  ex.  ve. 

dies.X  L . eucrtendam  auditent , pracdiciuerune 
ieiunium,ueftiti  fune  faecis, rex  ipfe  furrexit  de  fo 
lio,abiecit  regia  ornamenta,<S£  faecum  induit,  fe- 
ditque  in  cinere,ac  iufTic  ne  homines,  iumenca  bo 
ues,  pecora  guftcnt  quicquam  ufque  mane,utque 
tinufquifque  conuerratura  uiafua  mala.Id  ui- 
dens  deus  aucrtit  omnem  perniciem  illam,  quam 
eis  comminatus  fuerat  fe  illatu rum,Quis  ergo  da 
bitet  quin  a diebus  Iohannis  regnum  caelorum 
uim  patiatur,S£  uiolenti  rapia  nt  illud, fi  etiam  an 
te  Iohannem  hominum  poenitentia  mutare  potu 

tuit  dei  fentltiamc’  f , _ 

MARDOCH AE V S ad  Sufa  abductus, 
cum  Ama  per  fe  odio  in  ipfumacfimultate  facfta 
efler,ut  rex  Perfarum  Aflucrus  edicto  iuberet  in- 
terfici Iudaeos  omnes  qui  Sufis  atep  alibi  in  regno 
eius  erant, ueftimenta  fcidit,faccum  induitjafper- 
fit  cinere  caput,cum  clamore  8C  eiulatu  incefTir.  I! 
11  etiam  qui  per  prouincias  erant  ludaei  ieiunauc- 
xunt,  cilicioq?  8C  cinere  pro  ftratu  ufi  funt,  SC  deo 
propitio, caedes  quae  in  ipfos  graflatura  erat,ucrfa 
eft  in  autorem  Aman,quodq?  ipe  Mardochsco  ac 
Ibidcm.7  exteris  Ifraelitis  facere  intenderat,  hoc  cum  ate* 
elisatep  atentatoribusfuis  pafTus  eft.  Tam  cito 
anifericors  SC  iuftus  dominus, 8C  eos  liberat  qui  in 
confpecftu  fuo  fe  humiliant,  SC  illos  punit  qui  im- 
pie fuperbiunt.  Mardochaeus  uero  ipfe  tam  prat- 
fenti  periculo  erutus, primum  apud  regem  obtinu 
it  dignitatis  Iocu,<3£quantfr  poenitentiae  humiliati 
onibus  fe  fubmiferat, tantum  fuit  exaltatus 
AT  ETIAM  iufti interdum quafi qui pec* 
cauerin t , p oetentiae  diftrwftione  fe  coartant , lob 

quem  diabol  us  omnium  aduerfitatum  mole  pxx 


Mardo 

chaeui 
ludaei  alii 
Heftcr,*, 


/.  4 


lob. 

Iob.xf 


LIBER  Uri.  4«J 

bicns  uincerc  non  potuft, faecum  confui,inqui'r/u 
per  cutem  meam,#  operui  cinere  carnehi  meam,  - 
facies  mea  intumuit  a flctu,<&  palpebra  mea  cali 
gauerunt,&  confidenter  ait, Hac  palliis  fum  abf i 
fjuc  iniquitate  manus  mex,cum  haberem  muiu 
das  ad  deum  preces.  Ecce  in  calo  teftis  meus,  3C 
confcius  meus  in  excelf/s.Quod  fi  fic corpus  fuuna 
fponce  atterebat  uir innocens  fiC  fimplex  8Cti- 
mens  deum,ob  hoc  foluni  ut  humilitatem  probae 
rer,quid  nos  facere  oportet,qui  8C  in  multis  offea 
dimu9 , SC  non  in  paucis  adhuc  offendere  non  ccfo 
famusc' 

I DEM  quia  ingentibus  oppreffuserumnis  Wear 
oeiiudiciumaliquatulumfugillaucrat,  feiuftum 
j acflando,^  cum  deo  difputare  concupifccdo,a  do 
mino  redargutus  culpam cofitctur,  8c  ait,  Vnum 
locutus  fum, quod  utinam  non  dixiflfem,et  aiteru,  t 

quibus  ultra  no  adda,eriteru,fnfipicnrer  locutus 
fum,ipfe  me  reprahendo  &ago  pcenitentia  in  fa- 
iiilla  8C  cinere. Si  /fte  in  fauilla  dC  cinere , qui  tam 
aequo  animo  tantas  tolerauit  calamitates , in  quo 
illi,qui  multo  leuioribus  affefli  muiTitant , indi- 
gnantur,cum  deo  non  difputare  fed  pugnare  uide  * \ 
tur  < Et  ut  fciamus  qle  propofitu  peenitentis  efle 
debeat, memincrimu6di!flu.Quibyulfra  no  adda. 

N AB  VCHO  DO  nofor  regis  in  effrenatam  M .. , 
fuperbiam  contundens  deus  regno  illum  mente-  \Jabn^ 
queeiecerat,ita  ut  procul  ab  hominum  confactu*  nani* 
dineannos.  Vll.cum  feris  per  deferta  uagatus  fit,  * 

ftenu  qfi  boa  comederit , aftus , pluuias,uctos  pa 
tiens  abfq?  teAo.Poftq  tn  ille  ad  fe  reuerfas,agno  . 
uit  mundana  potetfa  no  fuir,  fed  dei  efle  arbirritf, 

*c,pindc  confiterer  nemine  efle  g >’cuci  cius  poflic 


V 


4«* 

* '• 


Icfus  fili- 
us iofe- 
dech. 
Zachar.j. 


Maria  fo- 
ror Aar  5 


Nume.u. 


i \ 

'V 


DE  POENI.  PEC.  PER  EX.  VE. 

tefiftere,aut  dicere  ei,quare  fic  fecifttf  ueniam  me«» 
ruit,&  fanicaci  regnoc£reftitutus, ampliorem  ho 
norem  adeptus  eft  poenitendo , quam  fuit  quem 
amiferat  peccando . In  quo  impletum  eft  illud  qd 
per  Ifaiam  dicitur.  Vias  eius  uidi,&  fanaui  cum, 
6C  reduxieum,<3£  ipfi  reddidi  confolationes. 

IN  ZACHARIA  legimus , fatan accufa 
tioneaduerfari  parantem  lefu  filio  lofedcch  faccf 
doti, prohibito  fuilfe  adeo  eo  quod  ipfe  Tefus  poe- 
nitentiam egiftec.Qui  deinde  fordidis  tegumentis 
in  quibus  iam  fe  fubmiferat , exui,  8C cidari  muli 
da  operiri  iuftus,  defiderabilem  illam  domini  uo- 
cem  audiuic.Ecce  abftuli  iniquitatem  tuam,&iti 
dui  te  mutatorijs.Quam  ergo  magna  poenitentiae 
ui reus, diabolo  osobftruit  ne accufare  polTit , SC 
pcftorum  fordes  cn  innocetia  puritate  c5murat. 

ET  VT  foeminisquoquealiquotueterisin.» 
ftrumenti  demus  exempIum,Maria  foror  Aaron 
f acerdotis,5i  ipfe  etiam  Aaron  Moyfi  arroganter 
detraxerant.  Sed  alter  ftatim  Commiftum  dolu/r, 
d^ueniam  accepit,  altera  quia  paulo  peruicatior 
fuit,  lepram  incurrit.  Orauit  pro  ea  Aaron , ora- 
uit  Moyfes,6<:  tamen  dei  iudicio  damnata,  ex- 
tra caftra  propellitur,  nec  nifi  peratfta  feprem  di- 
erum poenitentia,  fanitatem  recuperare,  8C  in  ca 
ftra  redire  potuir.Non  tardes  igitur(ut  Ecclefiafti 
cus  inquit,conuerti  ad  dominum,et  ne  differas  de 
dieinaiem.Subitoenim  uenit  ira  illius,  & interii 
porac  uinditfhe  difperdet  re. 

De  poenitentia  peccatorum  per  exempla 
nouorum,  Gap,  X» 


liber.  mr.  * 4«r 

ETSI  ISTIS  (quos  quamuis  fando*  ad 
inferna  tamen  defcendere  primorum  pareti 
'cum  cogebat  praeuaricatio)tantaecurae  pce 
nitudo  delidoruna  fuit > qua nto  magis  nobis  effc 
debet, quibus  per  feluatoris  aduentum  legis  male 
dido  folutis,  pateat  aditus  paradifi  i Dies  quem  il- 
li diu  in  tenebris  expedar u nt, nobis  lucet,nec  iam 
inChrido  credentibus  qui  equam  expedarene- 
ceffeed.Si  poenitendo  fatisfecerimus,ninc  decede- 
tes  reda  ad  beatirudinem  tendemus.  Infp/ciamut 
ergo  etiam  nouitia  nodroijt  exempla, ut  ipforum 
fcquentcs  (ludium,  adipifcamur&  gratiam. 

P RIMA  in  euangelio  prxeurforis  uox  ed,  Iohannes 
Poenitentiam  agite,  appropinquabit  enim  regna  Baptita. 
caelorum. Er  ur  qualiter  agenda  e(Tet,in  fe  oftende 
ret.  De  camelorum  pilis  textum  habuit  indumeit. 
tum, zona  pellicea  praecindus  erar,locu(lis  fylue* 
ftrlcp  meile  uefcebatur,  lugubris  8C  afper  ueftitus 
peccatorum  tridititiam  indicat,  zona  pclliceacar 
uis  mortificationem  tedatur  ciborum  uilitas  ie* 
iunium  abdinentiamc#  commendat. 

'■  POST  Iohannem  eadem  fane  uox  dominicae 
praedicationis  initium  fuit.Pcenitcntiam  agite, ap  Chriftus 
propinquabit  enim  regnum  caelorum.  Sola  pecca 
ti  turpitudo  ad  poenitendum  mouere  debuit  pecca 
tprem , quanto  magis  cum  etiam  ea  promittitur 
merces, qua  maior  nequit  defiderartf  Et  certe  fi  rc 
' gnum  terrenum  offerretur,  nullum  laborem  ref u 
gerent  mortales,  nullum  periculum  declinarent» 

Offertur  autem  c*Iefte,&  auitijsad  uirtute  retra 
Iji  non  poffuut.  Retraherentur  falte  quando  prx* 

CDq  fpe  nqlunt, poenae  terrore,qux  manet  obdura 
* cos  diccntc  fcriptura,CoT  durum  habebit  male  in  EcdVj 

gg 


««  DE  POENI.  PEC.  PER  EX.  NO.' 

4 \ 

nouiflfimo  * Aut  fi  uerbis  non  credunt , crederent 
faleem  exemplo, 

rh  'Au*  ^C  ^ ^ enim  ^eruc  Peccator , innocens  domi- 
Matth  nus  *n  ^c^crro  ^us  manerc  non  dcdignacur,qua- 

* * 4 draginta  dierum  inedia  ieiuniujn  protrahere  non 

recufac , SC  ut  hominis  in  deo  naturam  agnofeas, 
poftea  efurqt.Denicji  omnia  illa  quae  partus  eil,uc 
te  redimeret  non  inuiftts  fuftinuit,tu  ut  ilii(quem 
quotidieoffendis)reconciIicris,exiguam  poeniten 
tix  fatigationem  fufeipere  detre<flas,& erga  illa 
ingratus,^  erga  teipfum  impius. 

RESPICE  pocnitentem  latronem',  de  cruce 
p*truj  euolat  ad  paradifum  refpicc  poe  nitentem  negator 
Paulus  rem, princeps  conft  ituitur  apoftoloru,  refpice  poc 

Matthx?  nitentem  perfecutorem  uas  efficitur  eIec$ionis,rc- 
Zachscus.  fpicepocnitenccs  publicanos, Matchxus  de  Telo- 
Publica  nio  ad  apoftolatum  uocatur.Zachaeus  lefum  hof 
pitio  meretur  accipere , <5 C ille  qui  in  templo  luges 
pectus  pugnis  planxerat,  SC  flagitiorum  confcien 
tia caelum  fufpicere  non  fuerat  aufus,redit  iuilifi- 
catus.Nunq  uid  tantae  illorum  glorix  quanta  arte 
cuti  funt,te  participem  fore  diffidfs,fi  iporum  imi 
tatus  fueris  poenitentiam. 

ADDAMVS  tamen  SC  his  coplures  alios, 
ut  ex  ipa  poenitendum  frequentia, multo  fluidor 
acdeteftabilior  appareat  obilinatorum  duritia. 
Marcellinus Pontifex  Maximus  Oiaclefiano  SC 
Marcelli-  Maximiano  perfecutoribus , tormentorum  im- 
Dus  papa,  inanitate  percerrefa&us,drjs  thura  pofuerat,  Po- 
ilea  in  Campaniam  difcedens,  coram.  LXXX. 
cpifcopi8  aftitit,cilicio  SC  cinere  opertus, confitena 
peccatum  fuum,  ac  petens  pro  ea  ab  Jpfis  fibipoc 
nam  indici  ac<$  dccernitQuibus  arbitriu  in  pracfi* 


rup 


f 


LIBER  IUI.  4 fi 

dem  recipere  dolentibus  , fpfe  in  fe  fcntent/amtu 
lit.  Pontificatum  depofuir,corpori  fepulcu  ram  dc 
negauit,exccranseosquiipfum  non  fiuiifent  fu- 
per  terram  puerefeere  ac  dilToIui,&  confeftim  Ro  j 

*nam  ad  martyrium  cft  rcuerfus,  ultro  exponens  n 

fc  fupplicijs  quae  modo  expauerat.  Decollati  cada 
uer  infepultum  iacuir,t!mentibusChriftianis  uio 
lare  pontificis  interdidum . Sed  Petrus  apoftolui 
nodu  apparens  Marcello  presbytero,  illud  iuxta 
corpus  fuum  fepeliri  iuffit,  dignum  clfc  afferens, 
ut  qui  fecum  peccauerat,fccum  fleuerat,  fecum  rc 
cumbens  honoraretur. 

IACOBVS  QVOQVE  natione  Perfa, - 
fedprofeffione  Chriftianus  dum  inter  regis  Per- 
larum  aulicos  honori  praecipuo  habererur,ad  ex- 
ercendum idolorum  cultum  prolapfus  cft.  Mox 
poenitensgrauiter  animo  angi  coepit.Et cum  pa- 
lam feChriftianumcffc,  SC  deosuanos  falfosque 
dcfpicere  diccret,ipfius  regis  iuffu  fupplicia  pertu- 
lit,  membratim  articula  timquedifledus.Inde  alif 
denodatum,alij  intercifum  cognominant,cgo  po- 
tius deartuatum  dicerem.  Nihil  tamen  refert  quo 
cognomento  appellandus  fit,fed  magis  con  fide  ra- 
si decet,  a quanta  perditione  per  poenitentiam  li- 
beratus, ad  qualem  perucnerit  gloriam,  ut  in-  S1 
ditiffimis  CHRISTI  martyribus annumc- 
tatus  fir. 

BONIFACIVSAglaix Romanae  matro-  ^ 
nx  difpenfator,diu  cum  illa  inhonefte  ulxerat,  raarJr* 
SC  fub  Diodeciani  perfecutione  ad  poenitudinem  7 * 

amboconuerfijfinem  pernitiofx  uoluptatiftatu- 
unt , atque  a Roma  Tharfum  peruenientes,  cum  ’ 
ttnnia  qu*  fecum  habuerant , in  deemofinas 
• ~ ES  9 - 


J 


* 


■ 4«s  d;e  poenit.pecc.per  ex  no.  f? 

pauperum  diftraxiflfent',  ilia  in  mona&rio  dege* 
uit*  fancflimoniam  miraculis  probauit,  ipfc  mar 
tvrio  coronari  dignus  fuit. 

. 9 MON  ACHVM  qui  aeger  de  Scy  thiotico  eoe 

r*Sdam  no^10  a<*  Ciuitatem  curationis  gratia  profecflus,in 
. qpzoam  muirograuforen,  animae  fu*  morbum  inciderat, 

; . cafticitatem  uertens  in  libidinem , cum  puero  que 

meretricio  coitu  fuftulerac,  reuerfum  ac  in  omnL 
um  fratrum  confpe<flu  fcelus  publice  confitentem 
mifefcrabiliterrp  lugentem,Moyfes  abbas  8C  ipfe 
flens  excepit,  atq?  dies  aliquot  ccll*  carcere  cafti- 
gatum,in  flatum  priflinum  ordinemq?  redegi  t,3C 
Is  qui  mortuus  fuerat  peccando,  poenitendo  reui- 
xit.  Potuit  quidem  crimine  quod  occultum  erae 
dfflimulato , abfcg  rubore  redire , fed  maluit  tunc 
martifeflus  fieri  dC  mundari,  quam  poftea  in  die 
iudicif  multo  confufibiliusdetegi,multoq?  infelici 
* us  in  igne  illo  inextinguibili  fine  fine  cruciari. 

. * . VICTORINO  epifeopo  dum  eremum  in- 
cd^opiu  coleret,  diaboli  dolis  qui  fefoeminam  effinxerat, 
p p capto  tanto  dolori  fuit  femel  perpetrat*  for  nifica 
tionis  crimen,  ut  manibus  in  fiifuram  ligni  impa 
<flie,  herba  cruda  3C  aqua  frigida  per  triennium  fe  • 
fuftentarit.  Poft  hac  miraculis  infignis  epifeopa- 
tum  Amiternenfem  fufcepit,magnifice(£  rcxit,SC 
Nerua  perfecutione  martyrij  triumphum  repor* 
tauit, magna  poeniteris  anguftia,  magna  pofl  poe 
%;  nitcntiamepifcopalisdignitasjfedutrifquemaius 

dcui&o  perfecutore  uieflor/x  praemium. 

^ . - DA  V ID  monachus  in  finibus  Hermopolfe 
ntSwf  *n latroc,n*is exercendis atate confumpferat , SC 
* tandem  poenitentia  ducflus  monachum  fe  fecit,  SC 
de  lupo  in  agnu  ucrfus,ita  uixit,ut  angelo  nuntia- 

' T r . . • , -*  • 

: • r ' t'  : 


LIBER  im.  4«f 

tt  oro  ia  pdla  fibi  a deo  codonaia  meruerit  audire.  Moyfes 

MOYSES  Maurus  SC  ipfe  Ia trocinijs  Aegy*  «nonach» 
ptum  agitauerat,fed  Anachoricarum  inibi  uitam 
contemplatus  monachum  fe  fedt.Pcenitendo  igi- 
tur mutauic  aethiops  pellem  fuam,  SC  pardus  uari 
etates  fuas , Etenim  quinq;  8C  feptuagintaannos 
deo  in  folitudine  feruiuir,  fex  annos  cella  indufus 
permanfit, ad  multam  nodiem  ftans  orabat, pane 
tantum  8C  aqua  fuften  tabatur.  Deinde  chari  tat  is 
operi  fe  accingens,  nodlu  peragrabat  folitario- 
tum  tuguria  a hydriasque  eorum  aqua  replebar, 
ut  procul  hauftum  petentibus  laborem  eleuaret, 
gadlo  officio  tacitus  redibat. Sic  faciendo,  qui  pri 
us  homicidrjs  infamis  fuerat , fadfus  eft  fandi  itate 
clarus, & qui  quondam  rapinis  terram  infeftaue- 
rat, regnum  rapuit  caelorum. 

BANONEM  quoq? in  Gallia , ex praedone  Bano no 
monachum  fadhim  accepimus,#  qui  in  fyluis  ui  nachus.  * 
atores  defpoliare  folitus  fuerat,  poftea  in  monafte 
rio  cella  inclufum  uixiffe>manus  ac  pedes  uinculis 
ferreis  onerafle, hordeacea  panem  cinere  mixtum 
cfitaffe, carne  uinoc$  abftinuiffccilida  pro  ftratu, 
lapide  pro  puluillo  habuiffe  fepx,dum  laudes  deo 
diceret,eunde lapide  humero  fublatn  tcnuifle.Qui 
bus  corporis  fatigationibusjgrauiffimorn  quon- 
da  crimina  reus,catalago  aferibi  meruit  fandloijt  Albam* 
ALBANVM  furore  percitum  patri  necem  martyr 
intuliffe  condat,  5C  peregrinationis  perpetua  la- 
bore patricidi)  crimen  diluiffe , SC  cum  martyrio 
confumptus  effet, corporis  eius  tadhileprofosmn  _ 
datos  fuifle.Nemo  igitur  dicat, Maius  eft  peccata  ** 

mea, qua  ut  ueniam  merear.  Nulla  ta  grande  fhu 
gitia  cft,quod  nonddeat  potnitudo, 

gg  ii) 


470 


DE  POENI.  PEC.  PER  EX.  NO. 


IVLIANVS  cognomento hofpitator, erro 
lulianus  re  magis  quam  furore  parentes  interemit . Cum 
hofpita  enjm  fummo  mane  domum  rcucrfus,in  fuo  uxo- 
cor*  risque  cubili  dormientes  offendifTct,putauit  uxo 
remefle  cum  adultero,  3Ccdudo  repente  gladio 
ambos  transfixit.Vxor  autem  antequam  ille  ad~ 
tieniflet,ad  ecclefiam  perrexerat . Re  tandem  co- 
gnita,ubertim  fleuit,utque  commiiTi  ueniam  pro 
mereri  poiTe^relida  domo  prope  fluminis  ripa, 
ubi  multi  uado  tranfeuntes  deperibant.  Xenodo- 
chium pofuit,  8c  uiatores  tedo  accipere , 8C  na- 
uicula  tranfuedare  gratuito  ccepir.Poftrcmodi- 
uinitus  ditium  fibi  audiuit,quod  culpam  eluiilet 
hofpitalitatis  merito.Parentum  ergo  interfedor, 
per  poenitentiam  fadus  eft  cxli  habitator. 
Gettebau  GENEBAVDVS  Laudunenfis epifeopus 
dus.epr.^,  cum  uxorem , cum  qua  religiois  caufadiuortium 
fecerat, cognouiiTet,feptem  annos  in  ecdefia  clau- 
fus  peregit  deflens  peccatum  fuum, atque  illud  rx- 
dem  fibi  condonatum  eflfe  angelo  nundante  didi- 
1 cit  .Et  eiufdc  angeli  iuflu  a fando  Remigio  Rhc- 
menfiepifeopo  in  locum  fuum  reflitutut,cautiu8 
uixir,quicp  ante  peccatum  innocentior  erat,  poft 
Buagrius  peccatum  fandior  fuit, 
presbyf . EVAGRIVM  presbyterum  eximiae  fandi 

tudinis  uirum,cu  eremum  incoleret^  nefeio  quod 
detradionisuerbumfemel  protulifle  tradunt, 8C 
pro  eo  feitacailigaiTe,uc  dies  quadraginta  fub  di- 
uopermanferit nec  prius  tedum  fubierir,quam 
fe  fa tis  pro  delido  feciiTe  cenfuiflet . Rede  igitur 
Pfal.js*  Per prophetam  dicitur,Iuilus cum  ceciderit, non 
Collidetur,quia  dominus  fupponit  manum  fuam, 
ut  fdticcr  poenitendo  refurgat , & refurgendo  iu- 


471 


liber,  jnr« 

ta  nomen  non  amittat. 

MAVRILIVS  Andagauenfis  epifcopus, 
dum  expellatur  donec  miiTaJe  facrificium  pera- 
gar,inrerim  puerum  quem  baptizat  urus  erat,  ui-  f P"<°P  * 
ta  defunctum  comperit.Suaecj  id  negiigentiae  im- 
putans ufqueadeo  doluit,ut  relidi  a eccJcfia  nauim 
confcendens  clam  effugeret.  Forte  fandluarij  da- 
nes fecum  rulcrar,quibusdcmanu  in  mareclapfis 
cxiftimauit  eo  indicio  fe  prorfus  epifeopatu  indi-  " 
gnum,atq*  inde  iam  propofuit, nunquam  fe  in  fe- 
dem  fuam  reuerfurum,nifi  inuentas  quis  ad  fe  re- 
luliAfct.TranfmiATo  mari,  ucftc  feculari  indutus, 
cuidam  principi  uiro  operam  feruilem  Iocauitjoli 
tor  eius  iacflus. Septennio  fic  perago  a clericis  in- 
uentus  dC  cognitus,  nolebat  cum  illis  redire  pro- 
pter clauium  tlldru cafum.Ipfi  ergo  (quas  epifeo- 
pus  requircbaOciaues  in  medium  proferunr  (eas 
autem  in  itinere  capto  pifce  8C  exenteraro  inuene 
rantjltaq*  iam  manifeile  dciuoluntati  contradi- 
cere non  aufum,cu  m alacritate  fecum  reducunt, 
quempauloante  ear undem  clauium  argumento 
sn  mari  periffe  fufpicati  Acuerant,  Maunlium  igi- 
tur ex  epifeopo  culpa  fetuum  fecerat , fcd  rurfum 
cx  feruo  epifeopum  fecit  culpae  poenitudo,  j3 'C  poft 
poenitudinem  uitae  fandlimonia  extulit  fupra  cae- 
lum.Fama  efteum  redudtus  cAfet,  quamprimum 
ad  pueri  illius  urnam  proftratuoraiTe,atq?  i pro  a 
morte  fufeitatn  baptifrao  pfudiAfc,  tanta  ia  uirtu 
te  diurna  cotularat  pictas  poenitentishumiliatioi. 

METRONEH  confeiTorem(cuius  corpus  Mrtroit 
Veronae  pofitum  uenerationi  habetur)  cum  pce-  confcflbr 
mtentiae  laborem  fubire^compcdc  ferrea  feuin- 
traditum  claucm  qua  nexusi  diffoluc-  ' 

gg  iiij 


4r*  DE  POENIT.  PECC.  PER.  EX.  NO. 

bantur,in  Athefim  fluuium  proicci'fle,atqj  oraf- 
fc,tunc  illam  repertam  confpicerer,cum  ipfe  omni 
culpae  labe  purificatus  efler.Inde  non  poft  inultos 
annos,intra  capti  pifcisucntriculum  repertam, ei 
que  reftitutam.Sic  illum  compedem  depofuifie,ui 
tat£  dcfuncflum,uiuere  in  cselefii  bcaritudine  cce- 
pifle.O  optandas  pedicas, per  quas  a uinculis  ex- 
pediri licuit  peccatorum , grata  nterq?  exclamare. 
pf,im  Dirupifti  domine  uincula  mea, tibi  facrificabo  ho 

v ftiam  laudis. 

Amul>  A RN  V LPH  V S quocp  Lotoringiae  dyna 

phus.  fies,  Caroli  magni  imperatoris  auus,  cum  relidlo 
epiicopus  dominatu  Chrifio  in  folitudine  feruiret , anulum 
fuum  in  fluuium  Mofcllam  iaftauerat,  tue  fe  pro 
deliftis  deo  fatisfecifife  crediturus,  cum  ille  repert? 
fibi  redderetur . Poftea  Metefis  epicopus  eledrus, 
cum  diu  cedefiam  optime  rexiiTct,allatus  efi  ei  pi- 
leis, in  cuius  intefiinis  inuento  anulo  deo  gratias 
cgir,nec  tamen  poenitentiae  rigorem  remifir,quin 
Imo  dimiiTo  epifeopatu  eremum  repctijt,3£  ad  fo- 
litudinis  angufiias  reuerfus,dicm  fuum  obrjr,niJC 
amplitudine  fruitur  paradifi.O  quam  bona  poe- 
niteris pifcario,cuius  hamo  fufFocarur  Leuiatha, 
Sc  trahitur  thefaurus  immortalitatis. 

S I quis  aut  mirer,quo  aquatile  animal,uel  da 
uesillas,ucl  anulum  hunc  degluticrit,cumeiufmo 
ftuttn.17.  cibis  non  uefcatur,  legat  in  euangelio  didradi- 
mam  quocp  in  ore  pifeis  inuentam,  6C  utrumqr  di 
uinofadum  nutu  nihil  dubitet,  quipp  e alterum 
procuratum  efi,ut  haberet  Petrus,^  pro  fe  8C  do 
mino  tributu  folueret,  altera  quo  ifii  fe  folurosa 
Antonius  peccatis  cognofcerent. 
abbas.  ANT  ONIO  abbati  Alexandrino  in  fpir/tii 


LIBER.  IUI.  471 

uifum  legimus  aliquando  fe  ab  angelis  in  caelum 
ferri, <3£  dum  ferretur, malos  daemones  iter  impedi 
re  conatos,  obijcientcs  ea  quae  olim  ipfein  fecu- 
lo  uiuens  commiferat , fed  ab  angelis  repulfot 
afferentibus  , ea  omnia  monachali  profeffione  '* 
deleta  elfe,  nec  quicquam  deinde  fuper  extare, 
quod  ab  ipfo  perperam  fartum  argui  poffet.Hoc 
modo  ipfum  fatanae  moleftia  liberatu, caelos  affeti 
diffe,3C  rurfumrediffead  terram. Si  fic  excutiun- 
tur tantae  perfertionis  homines, qualiter  quaefo  iu 
dicabitur,quinullo  poenitentiae  genere  illa  quae 
iure  exprobrari  poffunt,deft  ruere curat, 8C  paeni  - 
tendi  tempus  peccando  confumitur,  de  quo  dicif.  - b , 
Dedit  ei  deus  locum  poenitentiae,  diipfe  abutitur  “ 
coinfuperbia. 

H I N C E S T quod  fanrtis  uiris  maximae  fem 
per  curae  fuit, ut  peccantes  traherent  ad  pcenitenti  apoftolus 
am, quoniam  8C  fine  illa  infelices,^  per  illam  bea  pro  quo- 
tos fore  non  ignorabant . Iohannes  apoftolus  (ut  damiuuc 
quidam  tradunt)peregreproficifcens,iuuencm  c5  ne 
uerfum  apud  epifeopum  reliquit,^  ut  grande  qd 
dam  depofitum  cuftodiendum  commendauit.  At 
cum  rediffet, illum  difcefliffc  compcrit,<5£  comme 
antium  itinera  fubfidendo  latrocinari.Statimque 
confcenfo  equo  perditam  ouemfolus  quaefitum ' 
abijr,  fed  ille  uenientem  confpicatus , prae  pudore 
equum  infiliens  fugere  coepit  .Infcqui  uero  apofto 
lus  dC  fuedamare , ut  patrem  expertaret,  qui  pro 
filio  rationem  deo  reddere  paratus  effet , fi  fecum 
modo  reuerti  uellct.Commotustanta  apoftoli  fo- 
licitudine  iuuenis,atcp  erga  fe  pietate  fubftitit,  re 
dijt,poenitentiam  egit, et  de  latrone  tandem  epifeo 
pus  fieri  meruit , magisque  angeli  in  caelis  gauifi 

gg  V 


474  DE' POENI.  PEC.  PER.  EX.  NO. 


funr,  fu  per  uno  peccatore  poenitentiam  agente. 
Lues  i*,  quam  fupra  nonaginta  nouemiuftis, qui  non  in? 
digenr  poenitentia. 

. . AND  REAS  apoftolulus  cuiufdajn  Nicolai 
mTs  oro  ,am  ^nis fornicandi  incontinentia  uehemeter  do 
2jdam  Ni-  l<n8»a^h°ra  tertia  ad  nonam  deum  pro  illo  cum 


colao 


e;  *■ 


Bafiliu* 


Zi 


Mutual» 


tero. 


Egidius 


rolo. 


4 

' I 


lachrymis  obfccraiTc  dicitur , deinde  cn  etiam  in- 
edia fe  conficcret,die  tandem  quinto  de  caelo  fibia 
domino  ditflum  audilVe:Tua  opera  o Andrea  Ni- 
colaum quemamiferam,inueni  .Quotufquifque 
eft,  qui  fic  fuum  lugeret  deli&um  > ut  Apoftolus 
alienum. 

^ B A S I L 1 1 quoqt  magni  Audio  at<£  indu  Aria 

rfT^diun  is  qui  diabolo  fc  mancipaucrat,pcracfra  poeniten- 
tia, liber  cuafit.Coadi  funt  maligni  fpiritus  red- 
dere chirographum,quo  ipfum  fibi  deuintflum  te  * 
nuerant , cum  poenitentem  tenere  nullo  modo  pof 
fcnr.Et  fadlus  eft  dei  feru us,qui  fuerat  diaboii.Ita 
&Bafiliusouemdefaucibus  lupi  ereptam  gregi 
cedefix  reddidit, 8C  proximi  falutem  lucrum  fu- 
um fecit» 

M V T I V S abbas  cuidam  iam  animam  age- 
basproal  tf^cum  precatu»  trium  annorum  fpacium  ad  pee 
p nitendum  impetrauit,fanumque  fecum  ad  ere- 
mum duxir.Et  ille  cum  triennium  peccata  fua  Iu- 
xiiTctjinuigilrjs^ieiunrjSjObfecrationibuSjdecefflt 
fecurus.  Er  cuius  ope  uitxtcrminu  protclauerar, 
eius  8C  manibus  fepultus  in  domino  quieuir.  ' 
EGIDIVS  Arclatenfis  abbas  dum  miflam 
abbas  pro  celebrans  pro  quodam  regis  Caroli  dclitfto  quod 
regeCa-  nulli confiteri  aufusfucrar, precaretur,  fchedulam 
fu  per  altari  reperit,in  qua  reuelabatur  peccaturo, 
6c  abbatis  merito  ucnia  concedebatur  regi, fi  mo* 


LIBER,  ITU.  * 

Io  ille  fe  peccafle  doluiiTct  * Hinc  patet  _ 

>roficit  peccatoribus  iuftus  precator, ut  pene  de* 
perantibus  eius  oratio  faluti  fit» 

S I Q_V IDEMET Oddois  Cluniacefis  ab-, 
batis  monitis,quidam  ex  praedone  monachus  fa- 
flus,dum  e uita  decederet , beatam  uirginem  Tibi 
ipparuifte  dixit,  iubentem  ne  timeret,  eo  quod 
3ddonis  meritis  ipfi  peccata  omnia  remi/Ta  ef- 
'ent:  Fecit  itaqpmagiftri  fan&itas,utdircipulusdi 
:m  fuum  fecurior  obiret.  . 

ANTONIVS  ORDINIS  fratrum  mi- 
iorum,’fed  ipfe  magnae  uirtutis  uir , cuidam  con 
itenti,quodira  concitatus  patrem  calce  ferierat, 
alcem  illam  abfeidi  dignam  dixit.  Ille  id  pro  pec 
rato  apponi  ratus  domum  abiens,  pedem  fibi 
imputauit.  Poftea  reuerfus  cur  claudicaret 
:um  ab  eodem  rogaretur , Impleui,  inquit,  quod 
lignum  iudicafti . Obftupuit  hominis  patien- 
iam  Antonius  ac  fimplicitatem , qui  feruandum 
ibi  duxiifet,  quod  increpationis  caufa  didlum 
uerat.Ec  pro  illo  deum  precatus , membrum  qcP 
nutilatum  erat, integrum  fecit,  atqp  utrocp  pede 
mbulans  abrjc  qui  uno  ufcnerat.Profe&o  qui  fic 
loluitfe patri irrogaife  iniuriam,dignusfuit  8C 
iro  quo  oraret  Antonius,&  cuius  mifereref  deus 
*lec  tamen  laudamus  poenitentis  fadlum,fed  ex  fa 
lo  poenitentiam  penfamus, cui  quod  fimpliciter 
redidit  feliciter  ceifit. 

P]  A C Omius  quoqp  abbas  cum  aliquem  ex  fra 
ribus  inimici  fupplantionein  nequitiam  dcic&n 
rcepiiiet,conquiefcereomnino  non  poterat,tan- 
iu  pro  illo  preces  offerens  deo,donec  ad  peeniten* 
iam  conuerfum  efle  certior  fieret» 


- ! S 

4« 


Oddo  ab- 
bas pro 
difcipula 

\ 


Antoni® 
pro  alte- 
ro 


Pacomiur 

abbaspro 

fratribus. 


' 

47C  DE  POENI.  PECi  PER  EX.  NO. 

PIAMON  in Scythiotico monafterio  fpefla 
Piamon  tx  f&itatis  psbyr’,du  milTae  facra  c5ficerer,angelu 
presbyter  domini  uidit,  qui  monachorum  nomina  in  codice 
«P  ftibu*.  parcim  fcriberet,partim  feripra  delerer.  Vifa  ergo 
monachis  explicans, eos  peccaro  obnoxios  com-  . 

perit, quorum  nomina fubduci  uidit.  Ac tamdiu 

cum  illis  lugens  ueniam  orauit,  donec  icerum  ap-  , 
parens  angelus, etiam  illorum  nomina  confcribe- 
ret  quorum  ance  delcucratJlli  ita<$  quarum  moe 
roris  prius  conceperat, tantum  deinde  laetati  funt, 
cum  poft  poenitentiam  fe  quoq?  confcriptos  in  cae 
lis,ac  in  libro  uitx  repofitos  agnouiiTent. 

T.  . ET  HOC  fane  quod  modo  dicemus  exem-  . 

Ius  £fbv*  plum,magnx  erga  poenitenteni  mifericordix  ili 
p dicium  eft.Theophilus  presbyter  in  Cilicia  abofc 

ficio  archidiaconatus  per  iniuriam  eicdus,  diabo- 
lo chirographum  confecerat , quo  fe  illi  tradebar, 
Chrifto  repudiato,  fi  modo  per  illum  dignitatem 
amittam  recuperaffet . Cuntp  priftino  honoris  lo 
co reftitutus  effet,ad  fe  rediens, uehemeter  animo 
confliftari coepit, ad  beatam  dei  genitricemMa  - 
riam  uirginem  conuerfus, auxilium  cum  lachry- 
mis  implorare.Igitur  diebusquadraginta  in  ludtu  > 

iugique  fupplicatione  peradis  , apparens  uirgo 
mceftum  confolata  eftjfalutcm  fperare  iuffit . Ac 
poft  triduum  iterum  apparens,  peccatupi  ipfidi- , 
miiTum  nun  ciauit. Atq*  illefne  tanta  dei  erga  pec 
catorem  poenitentem  pietas  lateret)  publice  in  ec- 
defia  peccatum  fuum  confeffus , uifa  enarrauit,  , 
ac  deinceps  ita  fande  uixit,  ut  miraculis  nobili- 
tatus fit.  j 

Beati  qui  B E Ati  funt  igitur  qui  lugent , non  mundi  ad- 

lugent*  ucrfa,nonpcrfccutioncs,non  corporis  segritudi- 

4 


I 


pv  * i'  LIBER.  IUI  4Tf 

nem, non  fuorum  mortes, fed  Tua  alforumcp  pre- 
cata.Nihil  ita  diluit  maculam  criminis,ut  lachry- 
sna  pcenitentis.Huius  exundans  humor, animam 
puram  reddit  ,&  fpiritali  replet  fuauitate , pecca- 
toris trifticiam  mox  immenfi  gaudij  fpe  teperar, 
ut  qui  prius  gehennae  timore  fleuerat,iam  auidius 
fleat  beatitudinis  defiderio,&  incolatum  fuum.p; 

Io ngari conqueratur, diiTolui  cupiens  dC  effe  cum  Philip.i 
Chrifto. 

PETRVS  negationisculpam  amare  fleue- 
rat,&  tamen  idem  impetrata  uenia,<36  dauibus  re  aPoftoIw 
gni  acceptis,  dC  fummi  pontificatus  officio  fibi  de 
lato,poft  domini  ad  caelos  afcenfum,uix  ullo  die  a 
lachrymis  temperalTe  dicitur,atque  ad  eas  identi- 
dem ficcandas,lineum  lintei  um  de  manibus  nun 
quamdimifiiTe. 

ARS  Enium  abbatem  ob  frequentes  Iachry-  Arfcmtis 
mas  fluxis  cilqs, turgidulis  ocellis/fuffufisc^ruDO 
regenis  fuiffe  ferunt. 

V I Ncentium  quocp  prxdicatorem  ad  Iachry-  Vmcltias 
mas  promptiiTimum  extitifle  legimus,  fed  tunc  P“cator* 
praecipue, cum  falutarem  hoftiam  offerret, corpo- 
xi  3C  fanguini  CHrifti  communicaturus.  VtsAfmt 

FRANCISCO  minorum  patri,  plorandi  af  «atermi- 
fiduitas  hebetauerat  uifum,S£  cum  oculis  parcere  norum. 
moneretur,refpondcbat,haud  effe  tanti  ipfos  cor- 
poris fenfu6, ut  eorum  caufa  laguefeere  debeat  de* 
uotae  mentis  uigor,qui  certe  fufpirrjs  alitur,&  per 
lachrymas  ad  deum  fibi  acceffum  parat.  * 

D I V V S Hieronymus, praeter  caeteras  poenite  rony 

j tix  fuse  anguftias,  quas  ad  Euftochium  feribens  psbyter. 

enumerat.Qpotidie  inquit  lachrymae, quotidie  gc  7 

mftwitQuialiautcmiUas  confolationc  terminare 


DE  POENI*  PEGC.  PER.  EX.  NO. 
folitus  ftc,dcclarat  dicensPoft  multas  lachr  ymai 

poftcaelo  inhaerentes  oculos,  nonnunquam  uide- 

bar  agminibus  intereffe  angelorum,»  laetus  gau 
densque  cantabam . Poft  te  in  odorem  unguen*. 
Cantii}  torum  tuorum  curremus, 

Caffius.  CASSlV  S Narnienfis  epifeopus,  quotidie 
cpjfcops.  edebras, euchariftiam  fumpturus, crebro 

infletum  prorumpebat.Et dominus  cuidam  prel 
bytero  per  uifum  apparenstl,  ait , nuntia  Caffio, 
uti  operi  folito  conftanter  incumbat , natali  Petri 
SC  Pauli  apoftolorum  dic  accepturus  laboris  mer 
cedem.Pcrfeuerauit Caflius,»  anno  demum  (e- 
ptimo  poft,fcd  ea  q pdidum  fuerat  die  uita  deruti 
dtus,,p  modicis  lachrymis  gaudia  gccpif  aeterna* 
SED  quid  iftos  tantopere  fleuiiie  miramur,  <J 
flendi caufas  da  pcccaflent  habuerunt,  cum  etiam 
Irfitf.  dominus  nofter  lefus  Chriftus  agnus  immacu- 
Chriftu*.  lacu8  q„i  peccatum  non  fedt,  nec  dolus  inuentus 
». Petri.*.  cft inore ei9,lachrymas interdum  fudiffe dicatur 
Lucae  i».  rif,fife  nunc|  < Fleuitlerofolyma  uallo  inimicoije 
drcundandam,funditusc£  diruendam,id  eft,  ani- 
mam uitiorumfeptam  multttudine,diaboH  prac- 
IO(ti.  dam  futuram.Fleuit  in  monumeto  foetente  Laza, 
rum,hoceft  peccatorem  longa  delinquendi  allue- 
tudine  mortuum,»  fcelerum  putredine  corrupta 
de  quo  dicitur.Coputrucrunt  iumenta  in  ftercorc 
Xohel&v.  fuo.Et  fledi  ergo  nobis  exemplum  reliquit , SC  cur 
flere  debeamus  fimul  monftrauit.  _ 

I N S V per  iis  qui  poenitentiae  iugu  fubire  afpcr 
nantur,cominatur  dicenstNifi  poenitetiam  habu* 
Lucae.»  ” iti8>offie8  f,militcr  peribitis,ficut  illi  decemorto, 
fupra  qs  cecidit  turris  in  Siloe,»  occidit  «os.Rur^ 

fus  idem  pu  Ifitfam  proroiffis  nos  allicit » ait i oi 


I 


LIBER  IIU.  47t 

rcuertamin/  8C  quiefcatis,falui  eritis, in  filentioet 
infpeeritforritudoueftra.Eciterum,Adannun-  . 
dandum  manfuetis, inquit,  mific  me , ut  mcderct 
contritis  corde, 8c  praedicarem  capriuis  indulgen- 
tiam , 8C  daufis  apertione,ut  praedicarem  annum  , 
placabilem  domino,  8C  diem  ulti5is  deo  ueftro,uc  ' ’ 

confolarer  omnes  lugentes, ut  ponerem  confola- 
donem  lugentibus  Sion , 6C  darem  eis  coronam 
pro  cinere,oleum  gaudij  pro  Iu&u, pallium  laudis 
pro  fpiritu  moeroris  v Cum  haec  ita  fine , quis  tam 
auerfus  eft,ca  fibimet  infenfus  atqr  iratus,ut  poe- 
nitentiae laborem  ferre,  aut  recufet  tata  merccde, 

''aut  recufare audeat  canto  propofito  fupplicio? 

SED  iam  etiam  foeminarum,quac  Chriftn  fe-  Fcrminx. 
cutae  funt  poenitentiam  parumprr  contemplemur 
ut  falcem  pudeat  nos  qui  uiri  fumus , ifto  uirtucis 
genere  a fccminis  uinci  ac  fu  per  ari. 

M V L I E R illa  de  euangelio  peccarrix  in  alie 
; na  domo  quaefiuic  faluatorem,  quoniam  in  fua  no  - catnx 
' habebat. No  enim  habitat  deus  in  corpore  fubdi- 
I topcccatis.Confcictiae  ergo  ftimulis  acfla, illuc  ubi  " CGjI* 

Tefus  accubuerat,irrupit , acceflit  retro , 8C  pedes 
cius  (achrymis  rigauit, capillis  rcrfit,  ofculata  eft, 
unguento  perfudit.Condonaturqj  ei  peccata  mul 
t a,  quia  dilexit  multum.  Aduenerat  peccatrix , 8C 
poenitudinis  humiliatione  abijc  fandla.Deniqidi- 
| mittit  in  pace,qua  turbauerar  dolor  uitae  neqoris. 

PLORANTI  ad  monumenta  Maria:  do-  M . 

! minus  antequam  apoftolis  apparuiile  dicitur,  **SS"]* 
quia  illa  prior  confolari  meruir,  qux  lachrymas 
uberius  fu  dic.  Cum  flerer(ut  Iohannes  inquit)in- 
clinauic  fe  SC  profpexic  in  monumentum,^  uidic 
duos  angclosjunura  ad  capur,&  unum  ad  pedes. 


: ^ W<  it  v * * * *'  » ’ , , * ^ • /• 

41»  DE  POENI.  PEC.  PER  EX.  NO. 

paucis  tierbis  tota  poenitcntis  rado  comprsthett- 
fa  eft.  Qui  enim  ad  poenitentiam  conuertitur, pri- 
mo fe  peccafle  dolet , 3C  compuncftus  lachryma* 
emittit , deinde  inclinat  fe  dum  humiliatur , 8Cin 
monumentum  profpicit,dum  anteatta  mete  uol- 
nens  quid  mali  commiferit,quid  boni  omiferit^co 
feientiam  examinat,  $C,  fingula  quaeque  diligen- 
, ter  perpcdit.Tunc  autem  angelos  uidet,cum nana 

conflanti  animo  angelicae  confentitinfpirationi* 
6C  unum  quidem  adeaput,  alterum  ad  pedes,  ga 
confentiens  a principio  ufefc  ad  finem  perfeutrarc 
debet.  Poftquam  autem  perfeuerauerit,  reftat  uc 
' uideat  Iefum,non  in  terra  fcpultum,fed  iam  deui- 

dla  morte  in  caelo  triumphantem, quem  fic  uidere 

perfera  confummataq?  beatitudo  eft. 
iwialieres  VT  ERGO  illum  in  fuapatrisqp gloria  afpl 

plorantes  cere  mereamur, prius eundemimitari debemus  in 
poft  Ie-  fua  humilitate.  Idcirco  dum  crucifigendus  ducere 
ftim  tur,  populi  <3C  mulierum  turba  cum  lamentis  Uln 

3C  ciulatu  fequebatur,  ut  fda»  quia hi  ucre  fequu 
tur  Iefum,  qui  per  poenitentiam  affligatur  5C  pcc 
catoifc  fordes  imbre  lachrymaijteluere  feftinant. 
rllM1.  CHANANAEA  quoqtmuher  non  medie 
nara  muli  cri9  poenitendae  nobis  exemplum  reliquit  . Nana 
Sr"  dC  ipfapoft  Iefum  c^amauftjtidfe^ordia  eiusim- 
gclio  * plorauit,repulfa  non  recellit,  defpecfta  fe  fubmifit 
Stotth.  i s.  Quamobrem  fiUac  quae  male  a daemonio  uexaba- 
tur,falutem(  ut  uoluit)impetrauit;Ita  «tii,fanl 
mam  tuam  diabolicis  infcftatam  fuggeftiombu. 
dolisat  fubuerfam  Ubtrari  cupis,  ad  poenittntiam 
couerfus  orando  dama,de  mifericordia  dcine  dif* 
fidas,  humiliare  in confpeftu eius , 6CU  te  ille  ita- 
tlm  non  audierit,  tu  tam*  pcrfcucra.QimuUtiot 


LIBER  Ilir.  4tf 

gratia  datur  cn  differt,  fi  tn  interim  necfupplica* 
tio  celTat , nec  fpcs  deficit,  nec  ritubat  fides.  Vnde 
huic  quae  prius ueluti canis  contemnebatur,  po- 
ftremo  tanquam  optime  de  deo  merenti  dicitur. 

Magnae  fides  tua, fiat  tibi  ficut  tu  uis,hoceft,  no 
tantum  ficut  poftulafti , fed  fi  uis  etiam  melius 
quam  poftulafti. 

PII  Q V IDEM  fletus  quanta  uis  fir,  Mo-  ivionfcst 
nica  etiam  Auguftini  mater  teftatur.  Cui  pro  fi-  beati  Au- 
lio  Manichaea  hserefi  implicato,multumlugenti  guftini, 
atque  oranti  diuinitus  dieftum  eft , ubi  ipfa  ibi  8C  mater, 
illum  futurum.  Ab  epifeopo  etiam,  quem  ut  pro 
ilio  oraret  cum  fletu  rogauerar,audiuit.Fieri  non 
poffc,  ut  tantarum  lachrymarum  filius  periret. 

Qui  tandem  Ambrofij  epifeopi  praedicatione  con 
uerfus,non  folum  errorem  omnem  abiccit,fcd  et- 
iam errantibus  uiam  ueritatis  monftrauit,obfcu- 
ra  quaeq?  declarando, dubia  ediiTerendo, certa  con 
firmando, praua  falfa<j  omnia  pleniiTime  confu- 
tando, tantum  profecit  matris  pro  filio  lugentis 
affidua  folicitudo.  M . : 

ET  quoniam  maius  peccatum, maioriindiget  * 
animaduerfione , Maria  Aegypptiaca  proftibuli  “ 

uoluptatem  cum  eremi  afperitatibus  commuta- 
tiit,<3&  deum  quae  carni  feruiendo  uchementcr  of— 
fenderatjCarniscaftigationeplacauit.LX.annos 
in  deferto  uixit,  quia  fortafle  tantundem  tempo- 
ris in  obfeoenitatibus  uitae  confumpferat.  Antea 
feornauerat,ut  hominibus  placeret,  tunc  nuda  in 
ceft»t,ut  placeret  deo.  Antea  lafciuis  cantibus,  SC 
delicatis  epulis  indulferat,  tuncaffiduisprecatio- 
bus  quotidianis^  fe  fatigauit  ieiunijs . Hoc iraq* 

X L,  annorum  labore  ad  aeternat  quietis  perucnit 

hh 


I 


jgt  DE  POENI.  PEC.  PER  EX.  NO. 

felicitatem , tantumque  boni  percepit  pro  pcettf- 
tentia,  quantum  perceptura  erat  mali  pro  obftL 
natione,  fi  poenitere  nolulHer . In  ea  impletum  cft 
lercmi?  } illud  per  Ieremiam  dictum , T u fornicata  es  cum 
amatoribus  multis,  tame  reuertere  ad  me  dicit  do 
minus  8C  ego  fufeipiam  te. 

Pelagia  PELAGIA  etiam  illa  quae  cun&as  Antio- 
chi* foeminas  diuitrjs,Iuxuria,  libidine  fuperaue- 
rat,Nonij  Heliopoleos  epifeopi  prscdicarionecon- 
uerfa  fleuit,peccata  confiteri  coepit, & non  Pelagi 
am  fe,fed  pelagus  omnium  uitiorum  uocitaudam 
«fle  dixit.  Denique  feruos  fuos  8C  ancillas  manu* 
mifit,opes  pauperibus  diflribuit,  8C  relidis  omni 
busin  monte oliuetifolitariaconfedir,fexum  ue- 
* fte  nomineque  occultans,  di&a  atque  credita  Pe- 
lagius  monachus.Tantum  itaque  uitae  aufterita- 
, , > te  profecit,  quantum  ante  effluxerat  deliriis.  Sic 

§ oenas  effugit  inferni,&  gaudia  comparauit  para 
ifi , fummumq?  bonum  fummi  mali  declinatioe 
. inuenir,inuento  fine  fine  fruitura. 

Thais.  THAIS  A LEX andrin a Pan nucij  abba- 
tis induftria  atque  exhortatione  ad  poenitentiam 
conuerfa, omnia  quae  fibi  meretricio  quaeftu  para 
uerat,inforocongefta  populo  fpe&antecombuf- 
fit,eiufdemq?  abbatis  confilio,foeminarum  mona 
fierium  ingreffa, cella  fe  inclufit,lugens  peccatum 
fuum  ,pane  tantum  8c  aqua  uitam  fuftcnrans, 
, spfumq?  dei  nomen  proferre  non  aufa, orabat  di- 

cens,Qui  plafmafti  me  miferere  mei.In  tali labo- 
re triennio  cxa&o , Paulus  Antonij difcipulus  iit 
quiete, uidit  fupra  cxlum  pofitum  cubile  auro  ge- 
miscit refulgens,  arte  ineffabili  ac  decore  conftru- 
. * €t\imt6c  cum  rogaffetjan  illud  Antonio  t flet  pa«* 


" I 


liber  mr.  4»' 

ratum, accepit, non  Antonio,  fcd  Thaidi  meretrie 
ci.  Educta  crgode  cellae  carcere,  quintodecimo  die 
migrauitad dominum,# cadefte thalamum  felici 
ter  poiledit.quia  terrenum  # impudicum  aliquS 
do  poiTediile  dolenter  tulit» 

THEODORA  commiflfi  adulteri)  confcia 
virum  reliquit,  & inter  monachos  latuit  Theodo 
rus  di&a,  ubi  raulca  diaboli  tentamenta  uicit,  # ra* 
hoc  poftrcmo,  quod  cum  infimularetur  fo emi- 
nam quandam  de  iegrauidam  pcperiiTe , patienti 
animo  tulit, puerum  educauit  ut  fuum,  annos  fes 
pecm  ante  monafterij  fores  permanfit,  ueluri  ft  ut 
pri  rea . Recepta  deinde  cum  puero  cella  fe  ocdti- 
fir,atcji  ipfum  uiam  perfedionis  impenfedocuir. 

Biennio  poft  uita defungitur,#  a deo  honoratur, 
quamhominesinfamauerant,  Fceminam  aurem 
fuiiTe  antequam  decefliffe  fcirctur,abbas  reuelatl 
onecognouit.  Vidit  enim  nuptiarum  pompam 
In  cxlo  parari,  ipfamqt  ab  angelis  in  fponfi  cubi- 
culum ingenti  cum  cxultatione  induci, tripudian- 
te fandorum  choro , deoque  laudes  concinente-  . ■»  ; 
O inxftimabile  diuinx  largitatis  donum  poeniten 
tia,  per  qua  mcretricib?  eria  8c  adulteris  datur  ad 
fandarum  uirginum  gloriam  peruenire. 

SED  ET  VIRGINVM  lampades  ex- 
tinguentur,  fi  pcenitentix  oleum  in  uafis  fu  is  lia-  Aurea  utf 
bcre  neglexerint.  Aurea  uirgo  Parifienfis  mona-  5° 
ftcrij  prxpofita , quoniam  inter  miilx  folennia  di 
acono  euangelium  inepte  admodum  legenti  , fto- 
lam  eripiens,ipfa  fibi  apponere,#  eius  officio  dc* 
fungi aufa fuerat, femetarrogantixaccufans  di*  ^ 
gnitatera  dcpofuir*annos<p  feptem  a cella  fuanp 


4*4  DE  POENIT.PECC.  PER  EX.  NO. 

difceflfit  .Ibi  etiam  fedile  fibi  faciendum  curaue- 
rar,cuius  pars  qua:  humero  tenus  confidentem  h e 
. inicyclo  amplexabatur,!  n fummo  dauorum  cuf- 
pidibusadpfalmorum  numerum  difpofitis  hor- 
, refccbac.I  n ea  fedili  illa  cum  pfallere  ueller,fefe coi 
locabat,&  dextro  lateri  innixa  quiquaginta  pfal- 
f mos  perlegebar, finiftro  totide,  8C  totidem  in  ter- 

go refupinata, pungentibus  quacfc  uerfum  ferreis 
aculeis.  Dum  ergo  paulo  infblenriorisfa&ieam  "• 
poeniteretjfponce  paifaeft  prxfidentiae  depofitip- 
ncm,cellar  carcerem, legendi  laborem,fedendi  do- 
lorem,ad  harc  quotidiana  ieiunia,nodlesq?  perute 
giles.  Hinc  falcem  difcantrjquialijsprxfunt,qua 
li  pcenjtencia  expiari  debeant  fi  deliquerint.Quia 
multum  quidem  imputandum  eft  illi,  etiam  cum 
leuiter  peccar,a  quo  reliqui  uiuendi  exepla  petnt. 

£ T quoniam  poft  lapfum  nulla  eft  fpes  fa lu- 
tis, ni  fi  erigamur  per  pcenitentiam,prxter  iam  di- 
tfla  exempla, facrarum  etiam  feripturarum cre- 
brae praeceptiones  ad  illam  fufeipiendam  nos  pro 
uocant  atejr  compellunt  Jfaias  propheta.  Quaeri- 
Ilaiff.ff  tc  dominum, inquitjdum  inueniti  poteft,inuoca- 
te  eum  dum  prope  cft . Derelinquar  impius  uiam 
fuam,  8C  uir  iniquus  cogitationes  fuas,  & reuer- 
tatur  ad  dominum,&  miferebitur  eius,  3C  ad  de- 
um noftrum,  quoniam  multus  cft  ad  ignofeert- 
y dum.Teremias.Reuertere,inquir,auerfatrixIfra- 

urtm el  ait  dominus , 8C  non  auertam  faciem  meama 
uobis,quia  fandius  ego  fum  dicit  dominus,  8c  no 
irafearin  perpetuum.  Conuertimini  filij  reuerrett 
Iercmi.4  tes,  <96  fanabo  auerfionesueflras.Laua a malitia 
cor  tuum  lerufalem, ut  falua  fias  ,ufquequo  mo- 
tabuntur in  tc  cogitationes  noxixl  Haec  dicit  do- 


f* 


I 


liber  mr.  ' 4 if 

• * * rv  * 

minus  exercituu  deus  Ifrael.Bonas  facite  ufastxe*  ibidem.? 
ftras , SCftudia  ueftra , SC  habitabo  uobifcum  in 
locoifto,  Nunquid  qui  cadit  non  rcfurget,  3C  qui 
aucrfuseft  non  conuertetur^  Per  eundem  prophe 
tam  ait . Si  poenitentiam  egerit  ges  illa  a malo  iuo  Ibidem. g 
quod  locutus  fum  aduerfus  eam,agam  6C  ego  poe 
nitentiam  fuper  malo  quod  cogitauiut  facerem 
ci>&  fubito  loquar  de  gctc  6C  regno , ut  aedificem 
&C  plantem  illud.Sin  fecerit  malum  in  oculis  me- 
is, ut  non  audiat  uocem  meam,  poenitentiam  aga 
fuper  bono  quod  locutus  fum  ut  facerem  ei . Hoc 
idem  in  Iezechiele  habetur,dicente  domino.Si  im 
pius  egerit  poenitentiam  ab  omnibus  peccatis  fu  lczech.ig 
is  qua:  operatus  eft,ct  cuftodierit  omnia  praecepta 
mea , 8C  fecerit  iudicin  3C  iuftitiam , uita  uiuet  8& 
no  morietur,omnium  iniquitatum  eius  quas  ope 
ratus eft  non  recordabor,in  iuftitiafua  quam  ope  - 

ratus  eft  uiuet.Nqnquid  uoluntatis  meae  eft  mors 
impij  dicit  dominus  deus,&  non  ut  conuertatuj  a 
uijs  fuis,&  uiuatcEt  iterum.  Conuertimini,  in  qr, 

& agite  poenitentiam  ab  omnibus  iniquitatibus 
ueftris,  & non  erit  uobis  in  ruinam  iniquitas . Ec  lbidem.jj 
rur fum-.Tmpietas  imprj  non  nocebit  ei,in  qu acu- 
que dicconuerfus  fuerit  abimpicta  fua.In  Johele  IoheliM, 
quoque  propheta  legimus.  Dicit  dominus.  Con- 
uertimini  ad  me  in  toto.corde  uro,in  ieiunio  8C  fle 

S8C  plan(ftu,&  fcinditecorda  ueftra,  SC non  uc«. 

menta  ueftra,d£  conuertimini  ad  dominum  de» 
umueftrum,quia  benignus  dC  mi  fericors eft,  pa- 
tiens 8C  multae  mifericordiae,  6C  praeftabilis  fuper 
malitia.  Quis  fcit  fi  conuertatur  SC  ignofcat,&  re 
linquat  poft  fe  benedictionem.  De  hocfletu  dC  in 
Pfalmo  dicitur , Qyi  feminant  in  lachrymis^in  Palm.»# 

hh  iij 


4t«  DE  POENI.  PEC.  PER  EX.  NO. 

* gaudio  metent.  Euntes  ibant  8C  flebant  .Ven/eR- 
tes  autem  uenient  cum  exultatione. 

SE  DIAM  ad  largiorem  euangelij  gratiam 
tranfeamus,ubi  poenitentiae  merces  capit  cfTe  be* 
fHatt.i.fi:  atitudo  regni caeleftis.  Poenitentiam,  inquit,  agi* 
Ibidem. 4 fC>appropinquabit  enim  regnum  carlorum,&  Fa 
. cite  frueftum  dignum  panitentiae,$CBeati  qui  ltr- 

mattn.  f.  jgenc>qUoniam  ipficonfolabuntur,&Intrate  per 
Matth  .7.  anguftam  portam  ,quia  angufta  porta  8C  arta 
uiaeft  quae  ducit  aduitam.  Acne  anguftijs  iftis 
hUtth 41.  terreamur.  Iugum  meum  fuaue  eft, inquit,  Chri* 
ftus,<5£  onus  meumleue.  Neque  enim  peccatorem 
ita  delebant  quies  SC  otium  6C  delitiae,ut  ucre  pce 
nitentem  labor,folicitudo  uitaeque  afperitas.Hinc 
namque  regnum  caelorum  uim  patitur,  dC  uiolett 
Matth.  is  **  rapiunt  illud.Ergo  fi  manus, pes,ocuius,fcanda 
5 lizat  te,  abfeide  8C  proijcc,  id  eft , omnes  corporis 
adesus  ad  uitia  pronos  per  panitentiam  fub  * 
Ibidem  snoue  ac  repelle . Melius  eft  fine  his  intrare  in  re- 
gnum dei,  quam  cum  his  mitti  in  gehenam  ignis* 
Ibidem  Nift  enim  conuerfi  fueritis, & efficiamini  ficut  par 
uuli,  non  intrabitis  in  regnum  caelorum , Non  eft 
uoluntas,  inquit,  ante  patrem  ueftrum  qui  in  cae- 
lis eft , ut  pereat  unus  depufillis  iftis . Quis  autem 
' pufillus  eft,  nifi  qui  panitentiae  humilitate  fe  fub* 

mittit1!  Vnd cdC  procidenti  feruofuppliciterque 
T * r roganti  debitum  omne  dimittitur,  8C  No  ueni  ,in 
nidem  e quit , uocare  iuftosfed  peccatores  ad  panirenti- 
am.  Beati  qui  nunc  fletis, quoniam  ridebitis.  Ete- 
lucjt.i j nim  maius  gaudium  erit  in  caelo  fu  per  uno  pecca* 
‘tore panitentiam  agente,  quam  fupra  nonagin- 
ta nouem  iuftis  qui  non  indigent  poenitentia. 

‘ A D HANC  NOS  ET  Apoftohw  horta- 


IIBER.  jm. 

tur,per  quam  ipfeut  apoftolus  f/cret,  meruit. 
Abijciamusopera  tenebrarum,  inquir,&  indua- 
mur arma  lucis, fic  ut  in  die  honefte  ambulemus, 
Sc  Expurgate  uetus  fermentum, ut fitis  noua  con 
fperfio,  dC  Gaudeo,  non  quia  contriftari  eftis,  fed 
quia  contriftati  edis  ad  poenitentiam  • Quae  enim 
fecundum  deum  triftitiaeft,paenitentiam  inia* 
lutem  flabilem  operatur . Seculi  autem  militia 
mortem  operatur»  Idem  monet  8C  dicit . Deponi- 
te uos fecundum  priilinam  conuerfationem  uete- 
rem  hominem,  qui  corrumpitur  fecundum  defi- 
deria  crroris,renouamini  autem  fpiritu  mentis 
u^ftrac,&  induite  nouum hominem  qui  fecun- 
dum deum  creatus  eflin  iuilitia  dC  fanclitate  ue- 
ri tatis  . Idem  ignauia  torpentem  excitans  ait, 
Surge  qui  dormis, 8C  exurge  a mortuis, & illumi- 
nabit teCHRISTVS.  Pcenitcntibus  quoque 

Suorfum  uiam  fuam  dirigantoilendens, inquir, 
)eponentes  omne  pondus  8C circunilans  nos  pec 
catu,  per  patientia  curramus  ad  propofitu  nobis 
certamen,  afpicientes  in  aurorefidei  5C  columina 
iorclefum,  q <ppofito  fibi  gaudio  fuilinuit  cruce. 

I ACOBVS  ITEM  Apoflolus  ad pceni^ 
tentiam  nos  inuitans . Subditi,  inquit  eilote  deo, 
refiilite  autem  diabolo, et  fugiet  a uobis.  Appro- 
pinquate deo,  SC  appropinquabit  uobis.  Emun< 
date  manus  peccatores,  6C  purificatecorda  dupli, 
ces  animo.  Miferieftote&lugetc  Sc  plorate,  dC 
rifus  uefler  inlutfli!  conuertatur,&  gaudium  in 
jnoerorem. Humilia  mini  in  confpe&u  domini,  Sc 
exaltabit  uos.Cum  igitur  8C  ueteris  dC  nouae  fcri< 
pturx  hic  minis,  inde^miilis  urgeamur  ad  poeni- 
KedUjcrim^  ne  uicjadco  diaboli  lagis  irretiri, ut  no 


4*9 

i 

Roma.!*; 

i.Conn.s 
2 .Coria  .7 

> 

Ephcfi  «i 

EpheB.fi 

Hebre,» 

Iacobi.f 


4*1  DE  POENIT.  PECC.  PER.  EX.  NO. 

protinus  hisexcuifis,  ad  ipfam  poenitentiam  cur-, 
ramus^erimus  ne  ita  nobifmet irati  atq»  infefti,ut 
potius  eligamus  breuem  uitx  huius  uoluptatem 
cum  aeternis  miferijs,  quam  breuem  poenitentiae 
i laborem  cum  aeterna  felicitate^ 

CStraob  Q.VOD  fi  obturata  uitioruto  inculcationi- 
ftiiutos  bus  aure, hos  monitus,hascp  exhortationes,  qui- 
bus faluti  noflrac  confulitur,pertrafierimus,quid 
reliquum  crit,nifi  ut  irae  8C  ultionis  in  obftinatos 
effundendae  poen3S  cogamur  fuftinere^  Talibus 
L(uit.2<  quippe  in  Leuiticodominuscomminatur  dicens. 
Siambulaueritisex  aduerfo mihi,  nec uolueritis 
audire  me , addam  plagas  ueftras  ufque  in  fepeu- 
pium  propter  peccata  ueftra , emittamque  in  uos 
beftias  agri,  quaeconfumant  uos  SC  pecora ue- 
ftra, 3C  ad  paucitatem  cunCta  redigant,defert*- 
que  fiant  uiae  ueftrx.Idem  in  Prouerbrjs  ait, Quia 
Proucr.i.  uocaui  8C  renuiftis,  extendi  manum  meam,& 
non  fuit  qui  afpceret,  defpexiftis  omne  confilium 
c;  tneum,&  increpationes  meas  neglexiftis,ego  quo 

que  in  interitu  ueftro  ridebo,66  fubfannabo,cum 
uobis  quod  timebatis  aducnerit.Cum  irruerit  re- 
pentina calamitas,  3C  interitus  quafi  tempeftas  in 
gruerit, quando  uenerit  fuper  uos  tribulatio  Sc  an 
Uaiar.tr  guft*a  • 1°  ^aia  quoque  feriptum  eft . Puer  cen- 
• * tum  annorum  morietur,^  peccator  centum  an- 

lere.  a.  Sc  norum  maledicus  erit.  Et  in  Ieremia.  Verterunt 
IbidE.ja  ad  me  tergum  dC  non  faciem,  et  in  tempore  affli- 
ctionis fu  ac  dicent , Surge  et  libera  nos.  Cum  au* 
tem  nec  afflictionibus  ab  impietate  receffiffenr. 
Ibidem  j.  propheta  rcfpondens  ait,Percuflifti  eos, et  non  do 
luerunt , attriuiili  cos,ec  renuerunt  accipere  difei- 
plinara ) induraucrunt  facies  fuas  fiipra  petram, 

• i ^ 


¥ rv'  LIBER.  Illt.  48f 

+ ^ noluerunt  reuerti . Idcirco  inquit  percuflfit  eos 
leo  de  fylua,Lupus  ad  uefperam  uaftauic  eos,  par  Ibidem, 
dus  uigilans  fuper  duitates  eorum  . Rurfum  per 
eunde  prophetam  alibi  dominus  minatur , Sc  ait. 

Ecce ego  adduca  mala  fuper  populum  iftum,fru-  Icrc 
dium  cogitationum  eius,  quia  uerba  mea  non  au  * * 

dierunr,&  legem  meam  proiecerunt.  Et  iterum,  ibidem  .7 
Locutus  fum  ad  uos,inquit,mane  confurgens  8C 
loquens,&  non  audiftis,&  uocaui  uos,&  non  re- 
fpondiftis,fadamdomui  huic  in  quainuocatum 
eft  nomen  meum, 8C  in  qua  uos  haberis  fidutiam, 

<S£  loco  quem  dedi  uobis  6c  patribus  ueftrisficuc 
feci Silo,<5£  proijciam  uo$  a facie  mea,f/cut  proiedl 
omnes  fratres  ucftros  uniuerfum  femc  Ephraim* 

Valde pterea horrendum  eft  quodphisne  orare 
• quidem  pcrmittit.Sequitur  enim  . Tu  ergo  noli 
orare  pro  populo  hoc,nec  a Humas  pro  eis  laudem 
& orationem, & non  obfiftas  mihi , quia  non  ex- 
audiam te.Et  rurfum  ait . Mane  confurgenscon- 
reftatus  fum, dC  dixi, audite  uocem  meam,  SC  non  iere  1I# 
audierunt,  nec  indinauerunt  aurem  fuam,  fed 
abierunt  unufquifq*  in  prauitate  cordis  fui  mali. 

Ecce  ego  inducam  fuper  eos  mala,  de  quibus  exi- 
re non  poterunt, dC  clamabunt  ad  me,  3C  non  ex- 
audiam eos.In  Ofcequoqi  propheta  dicitur.  Non 
dabunt  cogitationes  fuas,ut  reuertantur  ad  deum  Ofce.  f, 
fuum,quia  fpiritus  fornicationum  in  medio  eoi?, 

SC  dominum  non  cognouerunt.Deinde  infert  dC 
ait, Super  eos  effundam  quafi  'aquam  iram  me- 
am  Cxrerumcumnecaduerfiratibu8  concufliin  jv.-Jcn1 
, aiia  iuftitix  redire  uellent , exprobrat  illis  per  Ag 
geum  prophetam  dicens, Percuflfi  uos  uento  uren 
tc  ,ct  aurugine  « grandine  omnia  opera  manu-  Agg.z» 

hh  v 

w...  — • 


I 


c 


Mat.is» 


Mlt.24. 


Proucr.i. 

Lu.t. 


Lu 


to.i* 
Lua<  if* 


*r; 


4,0  DE  POENI.  PEC.  PER.  EX.  NO. 

um  ueft rarum, 8C  non  fuit  in  uobis  qui  reuertelt 
tur  ad  me  dicit  dominus.Huiufcemodi  hominum 
confuetudinem  familiaritatemq*  fugiendam  et- 
iam in  euangelio  difcimus.  Deilloenim  quicorrc 
ptus,necj*  te,neqt  alterum,  ncc£  ecclefiam  audierit 
dicitur,Sit  tibi  ficut  ethnicus  & publicanus . V* 
ergo  praegnantibus  & nutrientibus  in  illis  diebus 
hoccft,qui  prauiscogitaridibus  pleni fouent  fce- 
lus  quod  conceperunt,#  foetum  alunt  cum  edidc* 
rint,malefa<n:aq»  pro  benefadhs  ufurpant.De  qui 
bus  Salomon  ait.  Laetantur  cum  malefecerint,  6C 
exuitantin  rebus  pdYumis. 

HI  SVNT  TERRA  I Lia  petrofa,fuper 
qua  uerbi  dei  femen  fparfum,non  habet  quo  ra- 
dicem  agat,iIlicoquc  arefeit,#  cum  praeceptis  mi 
nimemoueantur,  miraculis  quoque  non  adhi- 
bent fidem.  Vnde  in  ipfos  exclamat  dominus  di- 
cens, Vae  tibi  Corozaim,  uae  tibi  Bethfaida,  quia 
fi  in  Tyro  # Sidone  faftae  fuiflent  uirrutes,  quae 
fa&aefuntin  uobis,  olim  in  cilicio  & cinere  feden 
tespoeniterent.Veruntamen  Tyro#  Sidoni  re- 
fniUius  erit  in  iudicio  quam  uobis.  Hoc  quoque 
mali  habet  peruerfae  mentis  obftinatio, ut  nec  fu- 
fs  finibus  contenta  indies  ad  deteriora  prolaba- 
tur.Indeenim  fpiritus  immundus  exiens, non  in- 
uenitrequicm,#dicir,Reuertarin  domum  me- 
am unde exiui,#  afTumit  feptem  alios  fpiritus 
aequiores fe , # ingreffi  habitant  ibi,#  fiunt  no- 
uiiiima  hominis  illiuspciora  prioribus.HiceftfL 
culnea  illa,quam  bonus  agricola  circfifodit , dum 
farculoconfcientiae intima  fcalpit  cordis , # mic- 
tit  ftercora,refipifcendi occafionem  praebes . Vbi 
ueronecfrc frudum  fecerit, domini  iulTu  fucci- 


LIBER.  IIU.  4»| 

ditur,tie  terram  occuper, ut  friamus  cos  qui  bono 
tum  operum  fterilitate  labora nr,  ne  terrena  qui- 
dem pofleflioneeffedignos.TalemalloqucsPa  ut  j^om  t 
lueapoftolut,  Ignoras  ait, quoniam  benignitas 
dei  ad  poenitentiam  te  adducit.  Secundum  aurem 
duritiam  tuam  Sc  impoenitens  cor  rhefaurizas  ti 
bi  iram  in  die  irae  Sc  reuelationis  lufti  iudicrj  dei, 
qui  reddit  unicuicp  fecundum  opera  eius.  Domi-  Pfal  «< 
nus  quocp  in  Apocalypfi.Memor  efto  inquit  un-  Apoc.* 
de  cxcideris,SC  age  poenitentiam,  6c  prima  opera 
fac.  Sin  aurem  uenio tibi  & mouebo  candela- 
brum tun  de  loco  fuo,  ni  fi  poenitentiam  egeris. 

NOS  ERGO  C V M dclinquimus,non fe- 
quamur  Phoraonis  duritiam,ne  cum  illo  merga-  Ccn.14 
mur  in  profundum,non  Cain  defperationem , ne  Cen.4. 
mifericordix diffidentes grauius fratricidio crime  Qu0? in 
committamus,  non  ludae  proditoris  immodera- 
tam  exdelicffo  rriftitiam,ne  prae  nimio  dolore  citi  do,3rrua' 
txsadlaqueum,quam  ad  petenda  uenia  curram*.  ri  *be“ 
Ieenim  quem  comiffi  pcenitet, moerore  quidem  fe 
afficere  debet,quia  peccauit,fed  a fpe  ueniae nun$  . ' 7 

decidere, quia  dementiflimus  eff  cui  peccauir.Que 
igitur  in  poenitendo  fequi  nobis  expedierfSequa- 
mur  fan&os  quorum  exempla  propofuimus.  I mi  Filiut pro 
temur  prodigum  filium, ut  cum  quo  in  regionem  digus* 
feceifimus  uitiorum,bona  animi  confumpfimus, 
porcos pauimus immunditiae  feruientes,cumeo 
dem  ad  indulgentiilimu  patre  rcuertamur,&  an- 
te ipfum  humi  proftrari  dicamus,  Paf  peccauimus 
in  caelo  SC  cora  te,iam  non  fumus  digni  uocari  filrj 
tui.Tunc ille  adhuc  aduentantibusoccurret,&ca  * * \ 
Jppius  acce(Terimus,amplcxabitur,&:  cum  rogaue 
rimus , ofculo  pacis  excipiet , priftin*  innocentis 


4»x  DE  POENI.  PEC.  PER  EX.  NO. 

ftolam  nobis  offeret,  anulum  fidei  in  manibus, 
calceamenta  euangelij  in  pedibus  dabit,  uicuium 
Io,«.  etiam  faginarum  apponet,cuius  caro  uere  eft  ci- 
bus^ fanguis  uere  potus, cuius  paftu  uiuiturin 
aeternum.Tunc  demum  fandis  omnibus  ad  cele- 
bre conuerfarionisnoftrse  couiuium  couocatisdt 
Luc.if.  cct. Manducemus  3C  epulemur, eja  hi  fili)  mei  mor 

• tui  cranr,&  reuixerunt, perierant  et  inuenti  fune. 

Poftremo  praecinget  h,3C  iam  in  illo  caclefti  inef- 
fabili incomparabili^  diucrforio  faciet  nos  difcu« 
bere,&  tranfiensminiftr^bit  nobis  incorruptio- 
nem, immortalitatem, laetitiam  fempiternam. 
oarnkV  I L k V D interea  nobis  erit  praecauendum,ne 

nerclabaf  P°ftqu*m  mifericorditcr  fufcepti,clementemac 
pium  dominum  oblatis  pcenitentiae  muneribus 
adorauerimus,redire  uelimus  ad  Herodem , neue 
relidla  Aegy pto,angeloru m iam  cibum  comeden 
tes,rurfum  ollas  Aegyptias concupifcamus,<3Ciu 
Pro^b.zc  re  de  nobis^puerbiu  illud  uentiletur.  Canis  reuer- 
2. Petri  2,  fusaduomitum  fuu,&fusinuolutabroIuti.  Tu 
. ergo  qui  templu  dei  factus  es , uide  qu$efo  ,ne  per 

lapfum  iterum  cfficiarefpelunca  latronum.  Audi 
dominum  dicentem, Vade#  noli  amplius  pecca 
re, ne  quid  deterius  ribi  contingat  ♦ Quanto  enim 
fublimior  gratia,tanto cadentis  ruina  maior.  Jn 
Ecc  34.  Jscdefiaftico  feriptum  eft.Qui  baptizatur  a mor- 
'**  ’ tuo,  $C  iterum  tangit  mortuum,  quid  proficit  la- 
uatioilliuscfichomoquiieiunat  in  peccatis  fuis, 
SC  iterum  eadem  faciens,quid  proficiet  humilian- 
( > do  feforationem  illius  quis  exaudiet?  Veruntamc 
fi  contigerit  (quoniam  natura  fragiles  fumus)  ut 
iterum  & iterum  labamur,  femper  enitenda  erit 
mfurgamus,  Qui  cito  furgunr4cito  fanantor, 


X V 


UBER  IUt  OI  ’ 

tocentlum  plaga  defperabilis  eft  Jacent  autem  qui 
per  abrupta  uiriorum  pracipitesirccurfu  irreuo- 
cato  contedunt.De  quibus  dicitur.  Conuctfi  funt 
ftd curfum  fuum , quafi  equus  impetu  uadensin 
praelium, Nos  ergo  quoties  inquinamur,  toties  ad 
poenitentiae  nitrum  recurramus?  quandoquidem 
«eia  feptuagies  fepries  'delinquet!  uenia  indulger. 

SedcC  fi  cum  haemorrhoifla  peccarorum  fluxu  di  w- 
Utius  contabuimu8,cu milia  quocg  retro  acceden*  , 

teSr.ta,?ga“US  Pocn,f?ntiae  ac  fidei  manu  domi.  Lu.«. 
ni  fimbria,5£  remedrj  uirtutem  fentiemus.Quod  Matir. 
fi  uel  undecima  hora  patrifamiliasoperam  locabo 
flitts  forfan  ab  eo  non  minus  Iug*i,  quam  qui  pri 
mo  mane  laborare  coeperunr,referemus.Nunqu5 
fera  poenitudo  eft,  donec  poenitendi  tempus  fupee 
«ft.Sed  quia  donec  fuperfuturum  fit  nefcimug,cur 
illam  hodie  agere cuncftamur, cras  fortaflfe  iudicS- 
di?Nullaprofecfto  res  eft,qu»  maiore  cum  pericu 
lo  dittertur, quoniam  nullam  aut  gnauiter  adfcun 
Uberior  fequitur  frudlus,aut  negligeter  omiiTam 
grauius  damnum.  ' 

De  peccatorum  confefllonc. 

Cap.  XI. 

POBNITENtibus  uefo  confeiltonem  pec 
catorum  necciTariam  efle,cu  utriufq*  fnftru- 
menti  prxceptis,tum  exemplis  facile  proba-  ' 

ti  poteft.Inde  eft, quod  illi  ecclefiac  autoritate  exe* 
crantur,qui  faltem  femel  in  anno  non  fuerint  co- 
ram  facerdote  confeiTi  peccata  fua, confitendi  ha- 
benres  facultatem  .Impius  enim  eft , q quicquaqi 
infetftum  relinquit,  quod  ad  placandam  dei  iram 
noucrit  pertinere, Peropportune  igitur  dc  hoc 


49* 


Eua 


Gene.}. 


DE  PECCATORVM  CONFES. 

feffionts  genere  fermonem  facere  nunc  pcrgemtnr* 

P R Imos  homi  nes  Adam  8C  Euamcum  deligi 
Adam&  fent cibum  fibi  interdictum  comedendo , copulit 
«r—  deuscofiteri  peccatu  fuum  Adam  inquit  ubi  esc 
hoc  eft,quo  excidifti,quautum  cSmififti  mali  < fct 
ad  mulierem. Quare  hoc  feciftic'  Poft  cofclTionem 
ciecfli  funt  de  paradifo,fubditiq?  laboribus,doIo- 

ribus,morti.VenitdeindeChriftus,exoluitproei« 

debitum, 8C  redufti  funt  unde  pulfi  fuerant  angu- 
ftijs liberati  , 8C  ex  miferrimis  feliciffimi  facti. 
Tunc  ergo  gratiam  2*ccipitconfeflio,cum  fatisfa- 
«ftumeftprodelifto.  • et  - - 

HOC  facramentum in Leuifco  figuratu elr, 
ubi  lepra  perfufi, arbitrio  facerdotis  diiudicanttir. 
Oui  immundi  fuerint,extra  caftra  eijciuntur,  do- 
Leui.i}  nec  mundentur.Quia  peccator  mfi  per  poenitenti- 
am &confeffione  fuerit  expiatus,non  admittitur 
in  confortiu  fan&oru.Ttaqj  illi  qui  ob lepra  fega- 
tus  eft,lex  datur, ut  habeat  ueftimcnta  difiuta^ca 
put  opertiijos  uefte  contecfln  >utqp  contaminatu  fe 
ac  fordidu  clamer,et  foP  habiter  extra  caftra,qux 
ola  non  nifi  magnae  humiliationis  figna  funt,dolo 
re  animi  lu&umq?  pfcrentia.Per  haec  em  purgant 
pcctalachrymifrp  8C  cofcffione humiliatis  fe  delet 
Kclus>qcf  fupbiendo  contradtum  fuerat.  _ 

D E Licflorum  autem  confeflfionem  ,cuin imul 
Neemi.a  tisdiuinae  fcripturaelocistumin  prophetae  Nee- 
mi*  libro  legimuSjubi  dicitur  quod  filq  Ifrael  da 
de  captiuitate  reuerfi,re*dificarentlcrufalem,  le- 
, unantes  8C  operti  faecis, 8C  terra  confperfi  confi- 
tebantur peccata  fua,&  iniquitates  Patr“m  fu?IJ£ 
quater  in  die  SC  quater  in  no fle,8C  adorabantdo- 
' ' minum  deu  fuum,P«nitcntia  igitur  uingat  c3f« 


i 


1 


i 


i 

l 


fioni,quide  captiuita  te  peccati  redire  cupit  ad  pri 
mnxinnocentixftacu,<3£conftruereciuitatefan- 

cta  in  caelo  ptiofis  lapidibus  uirrutu,auroq?  puri-  Apo.ii 
tatis  C^nu o n intrabit  in  ca  aliquid  coinquinatu* 

OONFftebacur«S:robdiccns,Pcccaui.Quid  T . 
faciam  cibi  o curtos  hominum^quarc  pofuiftime  l0b,y 

conrrarium  cibi,&  facrtus  fum  mihimcc  ipfi gra- 
Uis^Cur  non  tollis  peccatum  meum  C Sc  quare  no 
aufers  iniquitatem  meam  ( Ecce  nunc  in  puluerc 
oormiam,SC  fi  mane  me  quxfieris  non  fubfiftam* 
Inftae<xurget,ut  citius  ueniam  confequatur,  in- 
certus an  ufiqp  mane  uita  fibifuppetet,  certus  au 
tem  poft  mortem  non  efle  ueniae  iocum,  fed  iudi- 
cio,  ut  quifcjf  recipiat  prout  geilit  in  corpore,  fiue  **  * 
bonumfiue  malum.  Et  fi  lob  qui  dei  fententia  iu- 
ftu6  habcbatur,non  negat  fe  peccatorem, quis  exi 
Kimabic  fe  expertem  efle  peccatiCAut  fi  ille  qui  ni 
hil  grauc  commiferat,  fic  efflagitat  dimitti  fibi  uc 
ufep  mane  differri  periculofurti  arbitretur,cui  pe- 
riculum non  erit  procraftinare  opus, quo  ueniam 
«pfam  promereri  pofTirc' 

IDEM  ait.  Vias  meas  in  cofpedlu  eius  argua*  _ 
otipfe erit  faluatormeus,utex  hoc  intelligas  pec* 
catorum confeffioncm  refugium  efle  falutis. 

Qmd  ipfc  Dauid^nonne  ftatim  port  confcflione 
tranflatu  a feadulterij  fjf  3C homicidqcrime  agno  Datrid 
wt^Peccaui  incjt  dno.  Et  continuo  refponftim  ac-  rex. 
ctpitapropheta.Dnsquocj  rranftulit  p&m  tuu*  *R*g5*x 
bed  «rurfum  in  Pialmisclamar.Iniquitatemmc 

am  ego  cognofco,&  p<rtm  meu cotra  me cft  femp  p6lm. }« 
Tibi  foli  peccau  i>3c  mala  cora  te  feci.Ecce  in  inia 
tatibus  coceptus  fum, et  in  peccatis  cocepit  me  nir 
foca.pclidtu  meu  cognitu  tibi  feci, et  liuftitia  mea 

* 9 t 


Pfal.j? 

PfaLiis. 

Ibidem. 


Pial.6* 


4><  DE  PECCATORVM  tONFES. 

non  abfcondi.  Dixi  confitebor  aduerfum  me  Initi 
ftitiam  mea  domino , SC  tu  remififti  impietatem 
peccari  mei.Ec  iterumjlniquitatem  meam  annu- 
riabo,&  cogitabo  pro  peccato  meo.Confitebor  ti 
bi  in  directione  cordis, in  ecf  quod  didici  iudicia  ia 
fticiae  tuse.Vias  meas  cnunciaui  tibi,  8C  exaudifti 
me.Cogicauiuiasmeas,SCcouerri  pedes  meos  in 
teftimonia  tua. Ex  his  difcamus,confeiTionis  uir- 
tutem,confitentishumilitatem,cogitantisfolici- 
tudinem,adh2cc  etiam  pcenitenris  dolorem,  ubi 
ait.Exitusaquarumdeduxeruntoculi  mei,  quia 
non  cuftodierunt  legem  tuam.  Et  Iaboraui  in  ge- 
mitu meojlauabo  per  fingulas  noctes  lectum  me 
um  lachrymis  meis  ftratum  meum  rigabo.  Certe 
fiiugiterconfiderauerimus,quanto  8C  quali  do- 
mino peccauimu»,  etiam  poft  ueniam  nunquam 
deerit  nobis  flendi  materia, donec  ille  eadem  beni- 
gnitate lachrymas  poftras  penitus  abfterger,  qua 
6C  peccatum  remifit. 

EZECHIAS  quoqj(cuius poenitudo 8C in- 
numera hoftiu  multitudinem  ftrauit , 3c  longio- 
ra uitae  fpacia  illi  meruit  impetrarc)docet  q moero 
re  delicta  meditanda  cofitendacg  fint,dnadipfum 
cui  confitebatur  ait,Recogitabo  tibi  ornes  annos 
meos, in  amaritudineanimaemcae.  Et  quid  huiu- 
fcemodi  confeffionem  fequatur  oftendit  fubiun* 
gens.Tu  autem  eruiftl  animam  meam, ut  non  pe- 
riret,proiecifti  poft  tergum  tun  omnia  pccamea* 
A D Danielem  prophetam,dum  populi  8c  pa- 
Daniel  trum  peccata  confitetur, Gabriel  angelus laduolaf 

pheta.  fe  dicitur, 5C  eidem  liberationem  eorum  de  Baby- 

Daniel  9 Ionica  feruitute  mox  futuram  nuntiaile.  Ex  quo 
apparetjhumilitcr  conficcntiprsefto  clfc  angelo» 


Ezechias 

rex. 


Ibidem. 


I 


liber  mr.  4M 

ttiinifteria,&  eundem  hisinternuncrjsdeo  recon- 
con  ciliatiydC  de  peccati  iugoad  innocenti*  liber- 
tatem reuocari»  ^ 

C O Nfitebantur  igitur  fideles  Ifraclirx  foli  deo  iCntlites ' 
quoniam  nullus  adhuc  inter  deum  et  homines  me 
dius  erar»Poftquam  autem  mediator  ucnit  domi. 
nusnoftcrlefusChriftus,  nonifi per  ipfum  nobis  . 
addeuaccefluseft:  Sicut  auteipfeeft  facerdosin  Chriftur 
aecernn  fecudum  ordineMelchifedech*  ita  cum  c*  iacerdo* 
lum  contenderet, uicarios  nobis  in  terra  reliquit  *f4' 
facerdores.His  ligandi  foluendiq?  poteftatem  tri-  Io 
|>Uic>  hos  gregis  fui  paftor  bonus  curam  habere  1 
fuilir,his  deniq»  claucs  regni  c*Iorum  dedit . Per 
illos  ergo  uitam  noftram  exponamus  deo,&  cum 
hic  ab  eis  remittentur  nobis  peccata  noftra , tunc 
temiffa  credamus  Sc  in  caelo» 

PORroijs  delicia  noftra  confiteri  nos  oporte-  Chrflhtf/ 
jreiara  ruminnuebatSaIuatornofter,cumlepro.  J,u”r*  *7j 
Cis  mundatis, uti  fe  facerdoribus  oftenderettt  iniu-  i?  lan,u* 
xit  .Soluendi  quoq?  ius  ad  fuos  duntaxat  uicari. 
os,idcft  ad  eofdem  facerdotes  pertinere  iam  tum  LuC2C  l9/ 
fignificabatjCumeisut  Lazaruminftitis6^  fuda 
tio  lijJtuni  loluercnt>&  sbirc  fincrcnt  nidndsuiti 
cumqj  afinam  3C  pullum  funiceis  uinculis  libera- 
re,arcft  ad4e  adducere  eis  pr*cepit,fignis  oftendes 
quod  autoritate  firmabar» 

POST  hxc fane 8c Tacobus apoftolus,non ad  facobu* 
alios  quam  ad  facerdotes  nos  mittit  dicens,  Infir-  TaPr*  , 
maturqs  in  uobis1»  inducat  presbyteros  ecdefiae, l3coblt$ 

SC  orent  fuper  eum, ungentes  eum  oleo  in  nomine 
domini,&  oratio  fidei  faluabit  infirmu,&  allcuia 
bieeum  dns.Ac  ne  tm  de  infirmitatecorporiscu- 
f anda  diftum  putem us,adiungit,  6C  fi  in  peccati* 


'V 


i 


4« 


DE  PECCATORVM  CONFES. 


■j/v-Vo ' 

• & 
Pi 


* 


-AiUf’ 


Philibtr- 
t9  abbas. 


$e aerus 
fcfbyter. 


fit, tem/tcentur  ci,ftatimcp  infert.  Confitemini  er 
go  alrerutift  pera  ueftra, et  orate  pro  inuice  ut  fal- 
uemini.Itaq*  8C  presbyteros  inducere, & peccatas 
confiteri  iuber,ne  fufficere  arbitreris,  aut  intra  tc 
cofiteri  deo, aut  alteri  presbytero  cofireri.AIio- 
quin  fruftra  daues  datae  effenr  ecclefiae , fi  fine  illis 
pateret  aditus  regni  caelorum.Fruftra  ad  folos  dif 
cipuiosdicflum  fuiiTet.Quorum  remiferitis  pecca 
ta  remittentur  eis, fi  SC  alrj  qua  facerdotesconfitL» 
tium  peccata  poiTentremitteie.Hincilludemana 
uit  ecclefiae  inftirutum,ut  utriufqp  fexus  fidelcsp. 
prio  facerdoti  faltem  femel  in  anno  confiteantur, 
dCabeo  iniuneftum  poenitentiaelaborem  perfici-. 
ant.Hoc  ut  lubeeius  accuratiufqp  exequamur,  no 
ftrorum  exempla  fanrtorum  perquiramns. 

L A Nguenti  monacho, qui  iam  fari  nequibat» 
Philibertus  Rothomagenfis  abbas  deum  preca- 
tus  linguam  expetiuit,ob  hoc  folum  ne  fine  con- 
feflione  decederet.  Vbi  enim  confciTus  e fi:,  ili  ico  ex 
pirauit.SatisefTet  in  tali  neceflfitate  intimus  pecca 
torum  dolor  8C  ipfa  cordis  contritio . Sed  fandius 
abbas  nefcius,an  illeconuenienter  dolerer,aconfi 
tente difeere  uoluir,ut  pro  eius  falute  confidentius 
oraret,fimulrp  offenderer, quam  nccellaria  fit  con 
fclTio  his  qui  loqui  pofTunt,  quandoquidem  3C 
pro  mutis  elaborandum  cft,  ut  confitcndicaufa 
loquantur. 

NON  folum  muro  uocem,  uerumetiam  mor 
tuo  uitam  aliquando  reftitutam  hacdccaufafuif 
fe  legimus.Seuerus  enim  facerdosfut  in  beati  pott 
tif  icis  Gregorij  dialogo  relatum  eft)uocatus  ad  cu 
sufdam  aegrotantis  cofciTioncm  audiendam,  cum 

pauloltardius  uemflee  uica  dcfun&ug)  offendit. 


liber.  mr. 


«a<Jr  re  uehementcr  angi  afflicftariq*  ccepf  t ,fe  illius 
interfectorem  fe  homicidam  clamitas . Et  dum  in 
liisJamentiscadaueriincumbcns  acerrime  flerer, 
xeuixit  qui  iacebat  mortui, dixitq*  fe  dum  abim- 
pijs  fpiricibus  ad  horrenda  tenebrarer  loca  raptim 
traherctur,ab  angelo  protinus  dimitti,atq*  corpo 
ri  refticui  iuflum,quod  diceret  deum  id  Seueri  )a- 
chrymis  indulfiiTe  .Igitur  ubi  cofeffus  eft,  peracfta 
feptem  dierum  pcenitctia,iteru  obrjr,  corporis  uiit 
culis  pariter  peccatorumqt  abfolutus  .Caueater 
go  face r do s horam  terere  cunrtado , quoties  ad  tat 
ncceflarium  op?  accerfitur,ne  fi  Seueri  fletum  imi 
tari  nequiuerir,reatum  fubirc  cogatur  morruJ,no 
confeffi.Caueat  & aeger  differre  confeffo  nem , ne 
confitendi  mora  peccandi  pertinaciae  imputetur* 
Sicutiifti  imputata  fuiffet  ad  perpetuum  fuppli-  I 
ciu,nifialienaeimerita  peropportune  fuccurriC. 
fenc.  Hinc  eft  illud  in  ecdcfiaftico  praeceptum. 
Confiteberis  uiuenc,  uiuus  dC  fanus  confiteberis, 

SC laudabis  deum,  & gloriaberis  in  miferationi* 
bus  eius. 

C A;V  EAT  praeterea  facerdos,ne  qua  nimis 
acerba  increpatione  conturbet  confirentc,<9£  u ul- 
li us  quod  leni  fotu  curandum  eft, durius  comre- 
cftas  exafperet  ac  fuppurare  cogat , ne  forte  & ipfi 
contingat, quod  cotigifle  feni  cuidam  in  Aegypto 
T#fert TohannesCaiTianus.Oui  monachum  adnf<» 


SIU40 

ne  prope  ad  dcfperatione  compulit,indignum  mo 
nachi  nomine conteftans,  cuius  peplus  impudicis 
cogitationibus  patere  potuerit  .Sed  mox  ipfe  iu- 
&o  dei  indicio  eadem  «ntarionc  tam  uehementet 


A 


DE  VtCCAl ORVM  CONFfil 

inqetari  ccepit,ut<3£  hic  fcnex,ficut  8C  ille  iuuente* 
iamad  feculum  redire  fecum  in  animo  uerfaretv 
Cxteriim  fapichria  ac  fandbfdte  praeditus  Apollcf 
Apottd»  abbas, iuuenem  uulru  demilTum  cernens,  cum  tri 
abbai*  ft/tiae  caufam  didicilTet , blanditer  cortfolatus  eft, 
docens  non  eiTe  malum  foeda  cogitatione  impu- 
gnari,feduirtCi,namfequoc£idem  farpe  palTum, 
deo  tamen  adiiiuante  nunquam  fuCcubuiffe.Dc- 
inde  fenem  iam  reliffloin  quo  aetatem  egerat  tu- 
gurio ,uagum  profugumq?  ad  fe  aduocans,ut  redi 
ret  admonuit, 8C  iam  fuam  expertus  imbecillita- 
tem,alien*  mifereridifceret,nonirafci.  Pofthxd 
pro  ilio  precatus  tentationem  oratioe  abcgit.Tm- 
prouidus  igiturifteconfeflionis  auditor, nonne  SC 
fe  8C  confirentem  perditum  iiTetfndnne  ctrcuscae 
cum  duces  ambo  in  foueamcorruiflent.  nifi  Apol 
lodomirti  miferaneis  untu, manum  fuam  utricp 
Cala.<«  fu ppofuiffete’ Sapienter  itaepab  apoftolo  praece- 
ptum eft,Si  praeoccupatus  fuerit  homo  in  aliqua 
*■  delitdo,  uos  qui  fpiricales  eftis,  huiufmodi  inftrui- 

te  in  fpiritu  lenitatis,confiderans  teipfum,ne  8c  tu 
teteris . Alter  alterius  onera  portate,  3C  fic  adim- 
plebitis legem  Chrifti. 

Vgoatp  QV ANTA  uefo  fandi*  cofeiTionis  uirtus  fit, 
b at.  etia  inde  difei  poreft,quod  Vgoni  Boneuallenfi  ab 

baci  quendam  ex  fratribus  poft  mortem  apparii- 
i fle  ferunt,  8t  mox  ut  peccatum  confeflus  efi:,  pce- 
nis  quibus  afficiebatur,fe  liberatum  dixifle . HaC 
»'  autem  confitendi  facultatem  idcirco  fibi  referua- 
tam,quoniam  abfente  abbate  deceflerat, delibera 
tum  habens  ilU confiteri  cum  rediflet.Etenim  fra- 
trum abfolutio, ex  monadico  inftituto,  ad  folum 
abbatem  fpedlabat.Expedic  igitur  etiam  cum  ab 


I 


f,  LIBER,  mi,  . j9| 

cft  cui  confitendum  fit,confitendi  femper  habere 
propofirum.Proinconfeiro  erit, qui  quamuis  co- 
piam confitendi  non  habeat,  npn  habuerit  uo- 
luntatem. 

ILLO  quocj? exemplo  uis  patuit  confeflio-  SfrjD- n 
nis, quod  in  collationibus  CaiTiani  proditum  eft,  ** 
de  Serapione  abbate,  hic  iuuenculus  adhuc  fub  * * 
Theona  prxpofito, edacitatis  morbo  ceratus, poft 
nona: refectionem, paximacium  furto  fublacum, 
uefperi  Jaten ter  comedere  confueuerat.  Sed  tande 
confcicntiarftimuloagitacuscoram  abbate  pro- 
flernicur,peccatum  confitetur , dC  cum  poeniten- 
tiae moerore  ueniam  expofcit,uixdum  uerba  finic 
rar,<S£  flamma  de  finu  cius, in  quo  paximacia  re- 
condere folituserac  promicans, intolerabili  foeto- 
re  cellam  in  qua  erant,rcpleuit.Ule  ntnquam  po- 
ftea  taliedendi  auiditate  fe  pulfatum  fenfit.  Vince  * 

baturquamdiu  occultum  tenuit  facinus,  porro 
ubiconfcflusefl,itaukfloreuafit,  ut  ad  eandem 
pugnam  redire  ultra  necefle  no  fuerit.Illam  quip- 
pe diaboli  flammam  penitus  excinxit  humilitas 
Confirentis» 

RECTE  itaq?  quibufdam  in  monaftcrijs  pr*  > 
cepeum,  confticutumcj?  efle  legimus , ne  iuniores  „,0nafti« 
quicquidmenceconceperint,pigritentur  illud  re-  cura# 
pente  pnrpofitis  mamfeftum  facere,  ut  nihil  ipfi 
dijudicent, nihil  fibimetipfis  credant, fed  femper  fe 
tiiorum  regantur  a rbitrio,feniorum  fententijs  fla 
re  afluefcantjca  fiet  ut  in  eis  necp  prauae cogitati- 
ones moram  faciant,neqcdubiarerroreminducat, 
ficcu  ullus  unepaduerfariofuperfit  fallendi  locus» 

NE  ucro  nihil  de  fceminis  dixifle  arguamur,u  FfltWBC 
Ctfi  oja  fere  quae  ?d  uir tute  fpeflant  utrique  fexui 

ii  ii| 


ros 


Ba  filius 
magnus. 
Quaedam 
«nuiier. 


Arrepti  - 

«n. 


Bxhorta 

tioadcS- 

fitendu. 


f 


DE  PECC  ATORVM  CONFES. 

communia  fint,unum  tn  carum  exemplupromS. 
Ferunt  mulierem  quandam  pcctafuain  uolumi- 
ne  defcripta,Bafilio  magno  porrexiiTe/upplican- 
rem  uti  proeorum  remiflionedeu  deprecaretur.^ 
Orauit  ille,&  omnia  deleta  apparuere  prseter  una 
exteris  grauius.Cuiuscaufa  duad  Effrencrcmf- 
tam  milTa  mulier  nihil  profecifler,inde  redics,Ba$ 
filium  iam  die  fun  obifie  comperit,  fleuittp  uber- 
tim,mox  chartam  illam  fuper  iacentis  peclus  de- 
ponens,cu  tandem  fuftuhftet, id  quoep  in  ea  quod 
refiduu  erat,abolitirdephedjt.Hinc  nolle  licet, cp- 
ta.pfit  confiteri  bonu  ac  fcftm  habere  auditore, cu- 
ius merita  fibi  ad  ueniam  facilius  pleniufcp  afTc- 
quendam  fuffragari  poiTint. 

QV OD  uero(ut  dicftu  eft)per  factam  confeflio 
onc  abolitiofiat  peccatorii,  etia  quotidianisexpc- 
rimentis  difeimus.  In  ijsuticpq  malignis  arrepti 
fpiritibusqncpocculta  aliorum  facinora  manife- 
ftant,ea  palam obi)dentes,qux illi  quibus  obie- 
«fta  func,mox  ut  confeffi  facerdoti  fuerint,  ad 
eum  qui  arreptus  eft  reuerfi , nihil  ultra  quod  fibi 
exprobrandum  fit  audiunt.  Quinimo  ipfe  in  hole 
loquens, affirmare  folet  demu,  nequaq  efle  eos  il- 
los qui  pauloante  fuerat,fed  alios  olno.Tata  ergo 
res  eft  confelTio,ut  diabolo  ftatim  os  obftr  uat , ne 
hoiem  accufare  poflit,que  prius  in  multis  damna 
re  aufus  fuerat. 

E T cum  hoc  ita  fir,quis  adeo  impudens  eft , ut 
in  rjs  qux  foeda  atep  turpia  funr,  diabolo  proden- 
te dephendi  mauult  cp  ea  fecreto  uni  homini  con- 
fitendo ante  delere^Aut  quis  econtrario  ta  uerecS 
dus,uel  potius  tam  uecorseft,ut  illud  facerdoti  dL 
ccre  erubcfcac;qcttn  confpcdu  maicftatis  dium» 


«r 


LIBER  .IUI.  ,0, 

<cui  omnia  apta  funt)facere  non  erubuit?  Pudere 
quide  debet  peccatore,  fed  eatenus , ut  8c  peccaiTc 
confundatur, & nihil  fubtrahacin  confeiTione,cu 
feriptu  fit,Pro  anima  tua  necofundaris  dicere  ue- 
rum.Eft  enim  cofufio  adducens  peccatu,&  eft  c ot  E d 
fufio  adducens  gloriam  dC  gratia.  Altera  quippe 
crimen  fuum  quantum  poteft  celat, nec  tamen  ab 
cq  difcedit,altera  uero  detegit  cui  oportet  ac  reue- 
Iat,&  confitendo  poenitendo#  diluit,  at#  iterum 
eo  delabi  ubi  confundi  neceiTe  eft  cauet . Qui  ergo 
(ut Salomon  fapientia  plenus  ait)abfcondirfccle-  Pro.** 
ra  fua,non  dirigetur,qui  autem  confeflus  fuerit  et* 

. reliquerit  ea,mifericordiam  confequetur.  Idem  di 
cit,Keueladno  opera  tua  SC  dirigentur  cogitatio 
nes  tux.Et  Iohannes  apoftolus,cui  futurorum  ar 
cana  fpiritalibus  oculis  licuit  intueri . Si  confite- 
amur inquit  peccata  noftra, fidelis  eft  Sc  iuftusuc 
remittat  nobis.Quid  aut  opus  eft  celare  homine, 
quod  no  latet  den?Quod  fi  ea  quae  male'  neqter#  i ' 

egifti  uni  nuncfaccrdotiabfconderis,poftea  certet 
in  die  iudicij  toti  publiccabuntur  mundo,  amici», 
inimicis,uiris,mulieribus,omnibu*angelis,omi- 
bus  fandis  uidenda  coram  exponentur.  Nihil  tue  Lucae.u 
abfeondituerit  qcfnon  reueletur,  nihil  occultu  qcP 
non  fciarur,nifi  quod  anteconfeilsoncac  poenitu 
dine  fuerit  abolitum. Pandentur  ex  cordibus  mul 
toi*fccretxcogitati6es,didafada#in  aptoerur,  *'uc*** 
diecte  dno  per  propheta,  Reuelabo  pudenda  tua 
sn  facie  tua.fed  omni  etiam  reuelatx  turpitudini»  A au,n 
confufione  intolerabilior  fequetur  ultionis  poena. 

.Qua  m quidem  Ofee  propheta  puerperx  crucia  ti- 
busfutomnium  moximam)comparat  dices , Coi  Ofcei), 
Jigau  eft  iniquitas  Epliraim,abfcoditurn  peccatu 

ii  iiij 


4. 


. *>«  DE  SACROSANCTA  COM. 

eius,do!ore*  parturientis  uenient ei,  fed  uehemeft 
tiam  expreflic  angoris,non  diuturnitatem.  Paru 
rientisenim  labor  brcuiseft,  Atueroin  confdTu 
dC  impoenitentibus  perpetuum  infinitumq»  fup- 
♦ pkcium  paratum  eft. 

De  facrofanfla  communione ' 
Gap.  XII. 

t T^OST  poenitentiam  confeiTionemcp  pecca* 
torum, rcftat  ut  ad  menfam  domini  acceda* 
muSjCorpori&fanguinieius  communicatu. 
tes,qui  eft  caput  noftrum,fine  quo  nos  qui  mem~ 
bra  fumus,uiuerc omnino  no  po (Turnus,  Ait era., 
Johan.l,  Nifi  manducaueritis  carnem  filq  hominis > SC  bi- 
bericiseius  fanguinem,no  habebitis  uitam  in  uo. 
bis.Cuius  nunc  facramenti  ueritatem,excellenti- 
am,fru<ftum,exemplis  aftruere  conabimur,quan 
tum  in  nobis  erit,au<ftoritateq*fcripturarum,  nc 
cui  forte  incredibile  uideatur,quod  fupra  omnem 
naturae  uim  fieri  audierit  ,;<3C  ibi  magis  eius  uacil- 
let  fides,ubi  credecibus  certior  bearitudo  ^mittif. 
mat.is.  D OjMi  I N V S igitur  nofter lefus  Chriftus  ac- 
tnarci  14.  ceptum  panem  56  uinum  benedixit  dicens, Hoc 
Tohan.z2.  eft  corpus  meu,&  Hic  eft  fanguis  meus.  Non  fal- 
rCor.  n.  j|t  ,pfc  qUj  ueritaseft,56  fi  multa  hominibus  credi 
Veritis  fnus»cura  fcriptumfit.  Omnis  homo  mendax,  no 
corporis  edemus  deo  qui  ueraxeft,imo  ueritasipfac’  Aut 
Chnfti  non  fuit  illi  poftibile  panis  uiniq?  mutare  fubftan 
fub  fpecie  tiam  cui  poiTibile  fuit  ex  nihilo  creare  cuncdac'  Sed 
panis  & panis  8C  uini  inquies  formam  permanere  cyrno* 
uini.  quomodo  uis,  ut  aliud  cilc  quam  quod  uideo  cru 


LIBER,  mr.  sog 

dam?  Eodem  proferto  modo  quo  animal  aliquod 
«x  xre  lapide  ve  effigiatum  confpicis,  fucacumq» 
coloribus, 8C  tamen  non  animal  elTe  intelligfs,fcd 
acsautlapidem,aut  materiam  aliam. Rurfum  di- 
ces,Ifta  quidem  animalis  effigies  uifum  polfet  dc- 
cipere,odoratu  tamen,  guft  u tartu  deprxheditur, 
non  eife  id  quod  uidetur.  A t in  facramento  ifto  pa 
nis<3C  uinum  ficu  ti  oculis  uidentur,ica  3c  fenfibus 
catteris  pariter  praecipiuntur.  Statuarius  ergo  in 
aeris  uel  lapidis  materia  potuit  obrjccre  oculis  tuis 
animalis  fpeciem,non  poterit  Chriftus  in  corpore 
luo  panis  SC  ut  ni , ficuti  oculis,  ita  <56  naribus , <96 
palato  <56  tartui?  Non  uis  plus  deum  polle  quam 
nominem , <96  cunrtorum  autorem  quam  creatu* 
raCQuod  fi  ille  artifex  efficere  potuit,ur  aliud  cer- 
nas quam  quod  eft,  non  poterit  artificis  dominus 
6C  plafmator  omnium  efficere, ut  aliud  etiam  gu- 
ftes, odoreris, tangas,  quam  quod  eft<’  Si  unum  ex 
fenfibus  homini  fubdis,fubde  et  reliquos  deo,auc 
confitere  inter  deum  dC  hominem  nihil  differre, 
quod  prorfus  deum  efle  negare  eft.  Ad  haec  non- 
ne ineft  hydromeli  uini  fapor  dC  color  ,cum  mei 
SC  aqua  fir,non  uinuirtfnonne etiam  ufu  uenir,uc 
quaedam  uel  uetuftateueluitio  alienum  odorem 
imitentur,  fuum  amirtante’  Aqux  cum  gelantur, 
corpus  non  liquoris,fed  uitri  habent.  Vides  igitur 
quibufdam  in  rebus  interdum  contingere  alteri- 
us rei  faporem,colorem,  odorem,  tartum,  nec  ta- 
men  ideo  reris illas  effe  alias  quam  quae  fu nr,<56  de 
Cfariftj  corpore  dubitas, qa  quae  panis  <56  uini  fu  ne 
In  fe  conferuat,non  qux  carnis  SC  fanguinis,  cum 
tamen  caro  £6fanguis  fitrtmmoidem  ille  qui  na« 
tu&cft  d«  uirginr,qui  pependit  incr^cc,qui  furre- 

ii  v 


fot  DE  SACRO  S ANCTA  COM. 

xit  dc  fe  pulchro,  qu i ad  dexteram  dei  fedet  inc*-* 
lo*' Denique  noli  fenfibus  tuis  credere, qui  falli  de- 
cipicp  poifunr,  crede  illi  qui  nec  falli  nec  fallere  po 
teft,quo  nihil  eft  uerius, nihil  certius,a  quo  uel  mi 
nimum  diirentire  perniciofiftimus  error  eft.Et  cjd 
mirum,  fi  ille  tibi  in  panis  3C  uinifigura  apparer, 
Xohan  Zo  qui  Magdalenx  in  forma  apparuit  hortulani , 3C 
difcipults  ad  caftellum  Emaus  pergentibus  in  for 
mapercgrini,&quidemab  rjs  noluit  ftatim agno 
fci , tibi  uero  quoties  panis  6C  uinum  a facerdotc 
Lucat.u  confecrantur,  dicit.  Hoc  eft  corpus  meum , hic  eft 
Xohan.  ie  Fanguis  meus,&  Beati  qui  non  uiderunt  & credi- 
derunt,hoc  eft, qui  facram  hoftiam  illam  quam  ui 
dent,  Chriftum  Jefum  e Re  credunt  quem  non  ui- 
dent.  Latet  diuinitas,latet  humanitas,  fed  utrun- 
que  fola  intuetur  fiden,du  de  utriufq?  pracfenria  ni 
hil  hxfitar.  Credendum  ergo  eft,  8c  citra  omnem 
rei  ambiguitatem  firmiter  tenendum,  panis  uini 
que fubftantiam  in  fubftantiam  tranfire  corpo- 
ris SC  fanguinisChrifti,&  hoc  quide  uirtutc 
rum  Chrifti,  quae  per  illos  duntaxat  proferuntur, 
quibus  ipfe  dixit.  Hoc  facite  in  meam  commemo 
rationem. Tam  tum  faccrdotes  inftituens,per  quo 
rti  minifterium  ipfe  nobifeum  eftet  ufque  ad  coit 
fummationem  fcculi.  Quoniam  fine  illo  ieiuni  8C 
«furientes  deficeremus  in  uia,ueluti  defecerunt, 34 
bus  manna  in  deferto  faftidio  fuit. 

Qiiare  CVR  autem  panis  SC  uini  necp  forma, neque 
fpecies no  forma*  accidentia  immutentur,ne  fcilicet  mandu- 
u.u.4iur,  care  potareq»  exhorrefcas.Sicnimfpeciesillasin 
carnem  8C  fangmnem,ficutifunr,ita  ueifas  cerne- 
res,refpueres  profecto  <5^  ftomachans  atque  auer- 
fus  cum  illis  fortafte  qui  ct edere  noluerupr , dicc- 


s 


V 


LIBER.  mi.  w 

res,  Naufeat  anima  mea  fuper cibo  ifto  leu/flimo.  Nume.ii. 
Ipfe  itaque  qui  manducari,  potariq*  uoluir,  fape- 
re  etiam  Tumentibus  fe  ita  uoluir,ut  omnem  proc 
fus  excufationis  occafionem  de  medio  auferrer, 
qua  dicere  quis  polTet,  Tibi  horrendum  fuiiTe  ori 
sedentibus  admouere  corpus  CHRISTf  uiuum, 
ideoque  ipfi  iungi  communicarique  noIuiiTc . Sic 
igitur  fe  nobis  ofTerens,infirmirati  noftrae  pruden 
terceflir,<3£  fimul  falutidementerconfuluir,ncci4 
bu  Tumere  timeremus,  cuius  paftu  immorralira- 
tem,incorruptionem,beatitudincmqueconfequi 
mur  aeternam. 

QVOMODO  autem  Chriftus  8C  in  cado  eff  Qusmii 
angcli8,«Si  in  terra  nobifcumfir,  quomodo  unus  randa  in 
in  multis hoftrjsficutSC in unaquaq*  earum, uel  foramen 
qua  ratione  fracftis  illis  et  commaducat/s  ipfe  fem  to  fcd  cre 
per  integer  illaefusqp  perfeueretf  Quomodo  etiam  denda 
qui  quotidie  a fidelibus  fumitur,  n5  confumatur* 

Vel  qualiterfubtam  angufta  forma  tot?  firc'  Vel 
quo  pafto is  qui  fupra  caelum  eft,il!ico  ut  dicfta  fu 
erintconfecratiois  uerba  in  altari  adfirfmirari  po 
tius quam  ferutari licet.  Sed qpqp  diuina  humanis  Compani 
in  uifibiliaq*  uifibil  ibus  nequeanteom  para  ri,qra  tiones. 
mus  tamen  aliquas  reijt  fimilitudines , quo  magis 
credibilia  uideanturquae  ueriora  funr,  c$  ut  de  il- 
lis quicquam  dubitare  fas  fit*  Quod  & 

S f C IGITVR  in  caelo  fimul  & in  altari  in***0.* 
cft  Chriftus,  quemadmodum  radrj  Tolis  cum  ori-  f?  "Mr* 
tur,  in  oriente  pariter  dCia  occidente  apparent,  ,,c 
nec  ramen'  lux  illa  fubftantia  Tolis  eft,  cum  in  fa- 
crificio  altaris  eadem  fubftantia  C H R I STI  fit,  jnomnj, 
quae  in  caelo  eft.  bus  hoftl 

VNVS  qcj  Chriftus  in  plurimis  hoftijs  eancc  is, 


5 os  PE  SACRO  SANCTA  COM, 

minus  in  una  quam  in  omnibus,nec  plus  in  omn| 
bus  quam  in  fingulis,  ficuti  eadem  uqx  SC  in  or« 
fermocinantis,  6C  in  omnium  aufculrantium  auri 
i bus  eft , aures  multa;,  uox  una,  Auris  ramen  alia 
magis, alia  minus  itocis  capax  eft,utraque  autem 
facramenti  fpecies  «que  capax  Chrifti  eft.  Quem 
' quidem  haud  inepte  folisluci, atque  loquentis  uo- 

ci  comparauimus,  quia  ipfe  &foJ  iuftitiar,  &lu* 
mundij&uerbuni  patris  eft. 

Qubdfra  PRAETEREA  fracftio illa manducatiocg 
fta  fpecie  in  fpecie  panis  8c  uini , non  in  iubftanria  Chr ifti 
non  fran  fit, quae diuidi feparariq*  non  poteft,  ueluti  fradta 
gaturcor  fpeculo  non  frangitur  intuentis imago, ftd  etiam 
I*11**  minimo  cuiq?  fragmento  eadem  imago, quae  fpe- 

culo  integro  inerar,ineft.  Attamen  in  facramento . 
non  imagoChrifti  eft,fed  fubftanria  eius , imago 
autem  panis  SC  uini  eft,quauis  ipfe  Chriftus  ima* 
go  dei  inuifibilis  fit. 

Quod  ftc  Qy  O T I D I E etiam  a nobis  fumprus  no  cq* 
pe  fum  _ fumitur , ficut  nec  amor  erga  me  tuus  iccirco  mi., 
ptum  no  nuetur,fi aliis  quocfc  quamuis  multis  communica 
tonfuma-  fueritt  Poteft  quidem  omnibus  impartiri , dC. 

(emper  apud  te  integer  permanere.Sicut  etiam  lu* 
cer  nae  unius  lumen  non  ob  hoc  minus  fulgoris  ha 
bebic,cum  ab  ea  plurimae  aliacaccenftcfuerint.Ec 
Iohan.ij,  fi  ijs  rebus  nihil  infertur  detrimenti  ex  communi- 
Matth.  y,  catione,multo  minus  Chrifto,  qui  SC  uerus  amor 
eft,  diligens  elc<ftos  fuos  uf cp  in  finem,  6C lucerna 
Quodfiih  femper  lucens  omnibus  qui  in  domo  fune, 
modica  TOTVS  autem  Chriftus  fub  tam  exigua  I3 
fpCCr  hri'  tct  fpccic,  quemadmodum  intra  pupilla  oculi  op,- 
ftlis  fir  ” pidum  aliquod  uidet  uel  mons,  repraefentatio  ta^ 
tnen  ibi  eft  ficut  in  fpeculo*  non  uericas,  in  facta* 


Uber  mt 


les 


, ' 5 

Snento  autem  tota  fubftantiae  Chrifti  magnitudo 
c(t,quam  non  loci  fpacio  metimur,(Jtduinatu£3e# 

|ft.c  ne  forte  ideo  rpacilini  illud  quo  hoftia  circum- 
fcribitur,uacuum  putes,fua  fpecie  plenum  cibfpe 
cies  in  !oco,fubfl:antia  in  natura eft. 

, r5.  JCAE^°  quo(E  =>  J altare,(d  eft  ad  terram  Ooo<, 
tofi?  ddabeftd°  m°r|m  non  fuftfn«,ficut  nec  ocu 
Jf  no?ri  & fydera  fufpiciendo.cn  hac 

a nobi.  tam  d.ftenc  procul . Verum  obrujus  no-  alate  ad 
Iter  non  ita  ptrfecteabfolutecplonginqua  ut  pro.  fit 
t *ima  cernit  > deo  autem  omnia  pariter  proxima 
funt,pariter  prxfencia,neqt  locorum  inrercapedi- 
fte  praeped/f^neque  temporis  punefto  retineri  po- 
‘teft,quin  ftatim  ibi  fit  ubi  uult,&  quali  forma  ui* 
deri  uolueritjtali  tepete  Sc  appa  rea^denie*  omnia 
P^^^Perquem  facfta  funt  omnia. 

OSprofedioCutin  Ecdefiaftico  feriptum  eft)  n._  . „ 
fnulta  dicimus 3C  deficimus , nequaquam  ualcn- 
tes  explicare  fermone  q uod  fide  tenemus . Igitur  s 

Quoniam  ibidem  pr*cipitur,ne  laboret/s,non  em  pS  "5 
tomprarhendentis, imitemur  turbam  illam  quam  explicari 
pauit  dominus , ut  quod  capere  poiTumus  capia- 
xnus^reliquiasdimittentesin  cophinos  eorum  re- 
•condedas,quibu8  datum  eft  nofle  myfterium  dei. 

cum  AN*  pariter  credentes, ut  pariter  c5 
illis  oC  faluemur.Quam  quidem  fide  ut  nobis  ma- 
f?/9  certam  probata mq*  redderet  dominus  nofter, 
lignis  manifeftiiTimis  interdum  dignatus  eftro- 
corare , nec  credere  dubitemus  etiam  illud  * quod 
Intellectu  non  percipimus* 

VITERBII  (quod  Oppidum  Piceni  eft)  fa-  Miracula 
Cefdos  quidam  dum  miflam  celebraret,  hoft/am  Vitcrbil 
«actam  lumpcurus  dubitauit,ciTct  nc  illa  ucraca. 


* 


v 


fI0  DI  SACRO  SANCTA  COM* 

rofaiuatoris,#  cum  de  more  manibus  confregit* 

fer, eruor  in<^  manare  coepit, ita  ut  album  panni- 
culum quod  corporale  appellant , fibi  fubiectum 
magna  ex  parte  inf icerer, fruftraq?  tentatu  eft  ma 
culam  illam  elui  aquis, Atque  ob  miraculi  fidero, 
pannus  ipfc  in  facrario  Viterbinx  ecdefix  adhuc 
feruari  dicitur.  Eam  potiiTime  ob  rem,qnartusvr 
banus  pontifex(cum  forte  ibi  adcfTet)diem  corpo 
risChrifti  feftum  conftituit,qui  per  adis  Penteco 
ftes  offierjg  feria  quinta  proxima  folenniseft.  Pon 
tif icis  maximi  teftimonio  credat,  annuxque  cele- 
britati ab  eo  indicftx,  quifquis  uel  miraculo  non 
interfuit,  uel  pannum  fandeo  fanguine  perfufum 

nonuidit,  » „ 

«Jaardur  EDVARDO  Anglorum  regi  fanrtitate 
* “ magis  quam  regno  celebri , dum  miiTali  facrificio 

interfuiflet,in  manibus  facrificantis  presbyteri 
Chriftum  ea  corporis  forma  quam  de  uirgine  ma 
tre  fumpfit,ferunt  apparuifle.  Non  quod  fandius 
fex  quicquam  de  ueritate  facra menti  ambigeret, 
fcd  ut  ambigentibus  ipfeCcuius  uerbis  habebatur 
fides)uifa  prxdicaret.Eo  atteftate  crediderunt, qui 
bus  ucritatem  perfuaderc  ratio  nequiuerat. 

- ^ IN  BE A Tlquoqr pontificis Gregorijuitale 

Cregon  g»mus  cum  corpus  dominicum  cuidam  foeminx 
ponuicx.  fumen(jum  offerret, qux  panes  /pfos  quos  ille  con 
fecrabat  facere  CQnfueuerat,  incredula  renuebat 
accipere,quod  diceret,  nequaquam  eiie  illud  cor- 
pus domini,fed  panem  quem ipfe  fuis  manibus 
formauerat,ipfa  coxerat»  T unc  pontifex  xgre  fe- 
rens infidelitatem  mulieris , orauit  dominum , oC 
panis  fpedes  uerfa  eft  in  fpeciem  carnis . Rurfum 
orauit , atque  ubi  priftina  facramcwo  facies  re* 


tiBER  mr. 


aift, credent/  iam  ac  pcenitenri  illi  obtulit.  Experi- 
mento credidit  mulier,  quod  fi  abfqueeo  credi* 
diflet , multo  magis  fidei  libi  meritum  accclTiiiec 
Beati  enim  qui  non  uiderunr,&  crediderunt. 

STEPHANVS  presbyter  Conftant/nopo 
litanu8,caput  foeminac  hoftia  facra  conringens,ab 
«a  daemonem  a quo  uexabatur,  expulit . Quae  li- 
berata dixir,fibi  tunc  u/fum  fuiife, quod  ille  pue- 
rum nudum  ac  uiuum  uertici fupponcret  fuo.Du 
bitari  pofler  ne  commentum  confinxerit,  fi  fccu- 
ca  fanitas  non  faceret  fidem, Panem  quippe  mali- 
gnus ille  fpiritus  minime  timuifler.fed  ipfum  fer- 
re nequiuit, qui  panis  figuram  nobis  praefert  Put 
«rergo  terruit  daemonem  Sc  fugauir , ut  fi  fcemi- 
naeuerbisnon credimus, operibus  CHRISTI 
credamus. 


MARIAE  ETIAMCOGNOHENto 

Deccgnies  eundem  pueri  figura  uifum  perhibent, 
«Ium  facerdos  inter  facrificandum  de  more  manus 
fuftulfflet . I n quo  hoc  quoque  mirum  6C  ineffa- 
bile  , quomodo  eodem  tempore,  in  eodem  corpo- 
re alq  aliam  effigiem  uiderinr , illa  pueri , alij pa- 
nis , illa  quod  erat,  ali)  quod  efle  uidetur , 8C  non 
cfle  creditur . Cur  autem  ita  ei  nifi  ad  fummoucn 
dumfcrupulum  dubietatis,  non  ab  ipfius  mente 
quae fanda  3c  fidelis  erar,fcd  illorum  qui  dubitate 
fentjft  tantae  opinionis  mulierem  mentiri  poile  ar 
bitrarenturc’  At  quare  non  catteris  ficutet  ipfi  uni 
puer  apparuerit,  ut  fcilicet  credentes  quod  non  ui 
dent,  uidere  mereantur  quod  credunt. 

S A TIS  haec  de  ueritate  facramcnti,nunc eius 
excellentiam  dignitatemqj  trademus. 

INDE  primum  tanti  myftcrij  panditur  nuu 


/n 

fohan.io. 

Strphan* 

pretbytcr 


Ma  rh  de 
cegnies. 


1 


» * ' " ♦*  7 i.  { 


ftt  DE  S A CRO  SANCTA  COM. 

De  excel.  gnitudo,  ubi  in  ucteri  inftrumero  figurae  eius  prafi 
leiuufa-  ccfferunt,  <9S  fi  Tignis  nobilitas  inerat  fingularis, 
cramenti.  quanto  maior  inefi:  ueritattf  In  typum  ergo  hu- 
ius prima  libatio  fuit  panis  8C  uini . Et  ne  uulgare 
- facrificium  putes, qui  libabat  & rex  erat  Sc  facer- 

ucncii.i*  ^ qUJCjcm  calls  ? ut  facerdotium  fignificarec 

Chrifti,cui  per  prophetam  dicflum  eft,Tu  es  facet 
Pfal.ies  dosinxcernum  fecudum  ordinem  melchifedech* 
A G N V S quocp  filijslfrael  immolari  iufTus 
Exodi. u,  cum  de  feruitutc  Pharaonis  liberati  funt,praenun 
tiabat  faciamcntum  iftud,  quo  nos  a feruitute  di 
aboli  liberamur  uniti  deo . Si  ad  agnum  refpicis, 
abfque  macula  eft.  Si  ad  diei  qua  immolabatur, 
celebritatem, nullam  apud  Hebraeos  maiore  Pha- 
feinuenies. 

HOSTI  A etiam  illa  quae  in  lege  offercbaruf 
Lcuiti.7  pro  peccato, quae  fan&ificabat  quicquid  tetigiflec 
qux  fanxfla  fandorum  dicebatur,cui‘>  fanguis  in- 
ferebatur in  tabernaculum  teftimonij  ad  expian- 
dum in  fanftuario,  nonne  per  omnia  innuebat  ho 
ftiam  hanc  quae  pro  peccato  in  ara  crucis  offeren- 
da erat, quae  ucrc  fan&a  fandorum  eft,  cuius  car- 
< , nem  maducares  fancflificamur,  cuius  fanguinepo 

tantes  mundamur.  • 

E T de  hoftia  pacificorum  feriptum  eft.Qui  fu 
leuiri.7  erit  mudus  uefcetur  ex  ea, anima  polluta  quae  ede 
rit  de  carnibus  hoftix  pacificorum  quaeoblataeft 
* domino,  gibit  de  populis  fuis.  Dehacaucquaede 

caelo  defeendens  pace  attulit  terrae  concilians  ima 
fummis,per  apoftolum  dicitur.  Probet  fe  ipfum 
homo , 3C  fic  de  pane  illo  edat , 8C  de  calice  bibar. 
i.Cor.ii  Qui  enim  manducat  8C  bibit  indigne,  iudiciu  fibi 
manducat  dc  bibit,  non  dijudicans  corpus  dni, 

* i * 


j 


■V  -■  . *;  ; 

liber.  mr.  SH 

MANNA  etiam  iIlud,quo  populus Tfrael  ui 
Xit  in  de  fert  o,figu  rabat  cibum  hunc , quo  nos  in 
leculihuiusdefcrtofuftentamur.Alioquin  fragi- 
les 8C  imbecilli  deficeremus  in  uia, neque  diabolo  Ex.m, 
refiftere,neqi  concupifcetijsrepugnare  pollemus. 

Et  tamen  ad  illos  dicitur,Patres  ueftri  manduca- 
lierunt  manna,&  mortui  fu nt.Qui  uero  comede- 
tit  panem  hunc,uiuet  in  arternum,ut  fcias  quan- 
to figurae  praecellat  ueriras. 

MVLTO  ergo ualidior eft panis ifte  pane fl iu«ncgr 
Io  fubcineritio  qui  in  manu  Gedeonis  ducis  euer- , .Rrg.n, 
titcaftra  Madian.  Multo  fandior  illo  quem  ipfi 
Dauid  8C  rjs  qui  cum  eo  erant,edere  non  licuit,ni- 
ficumfe  mundos  a mulieribus  efte  confefTi  funt. 

Multo  plus  uigorisconferens  comedenti  quam  ii-  _ 
le  in  cuius  fortitudine  ambulauit  Elias,  xl.  diebus 
SC  totidem  nocftibus>ufque  ad  montem  dei  Oreb.  4,Reg.4 
Multo  fuauior  farina  illa, quae  ab  Elifaeo  in  ollam 
mitia  pulraeti  amaritudinem  uertit  in  dulcorem. 

Nullum  deniqi  facrificium,nulla  oblatio  huic  ob- 
Iationiconferenda^uacquidemluxeft  non  um- 
bra,ueriras  non  typus, et  indulta  in  euangelio gra 
tiae  pIenitudo,n5  in  omnibus  legis  cerimonijs  fu- 
fpenfa  futuri  expetftatio. 

: HOC  enim  eft  illud  conuiuium , de  quo  Ifaias  f . 
prophetans  ait, Et  faciet  dominus  exercitua  omi- 
bus  populis  in  monte  hoc  conuiuium  pinguium, 
conuiuium  uindemix,pinguium  medullatorum,  MaT, 
uindemiae  defecatae.Hac  eft  illa  oblatio,de  qua  do  ’ * 

minus  ipfeper  Malachiam  gloriatur  dicens.  In 
omni  loco  facrif icatur,^  offertur  nomini  meo 
. oblatio  munda,quia  magnum  eft  nomen  meum  Zadia*a 
ingentibus*  Hanc Zacharias quoque  in  fpiritv 

kk 


fU  DE  S ACR.O  SANCTA  COM. 

cernens  «Kadmirans, bonum  3C  pulchrum  dei ap« 
pellat  dices.  Quid  bonum  cius  eft,&  quid  pulch* 

. cius,nifi  frumentum  elecflorum  et  uinii  germinas 

uirgines^Efto  fane,bona  etiam  et  pulchra  pro  te- 
pore fuerint  legis  facrificia,nuquid  rame  aliquod 
eorum  uirginesgerminare  diAufit^Vnde  appa- 
ret non  cerrcnu,fed  caeleftcm  elTe cibum,  quo  aliti 
homines  angelicam  uitam  uiuere  coepere  profice- 
res caftitatem, etenim  cibus  quocp  ipfccaro  cftde 
ixirgme  fumpta,deoq*  ita  unica,  ut  deus  3C  homo 
- duo  fiut,fed  unus  Chriftus.Chriftum  ergo  in- 

aJtarifumirnus,quo  quid  unquam  dici autcogjta 
npolbc  prarftantiusjmagnificentius,  fublimiusC 

Hiiio oref  i1  u Itur.  ",au£*  *cmere  Wiuoi  presbytero  milTam 
bvter  celebranti,dum  factam  hoftiam  reuerenter offer— 
ret, igneus  glob?  fuper  uerticem  aftiriffc  uifus  eft. 

Qux  res  tantae  admirationi  fuir,  ut  quod  ipfe  ma 

nibus  extulerat, rjs  etiam  qui  prius  dubitauerant, 
diuinum  e fle  appareret, adorarentque  deinceps  in 
lacramento,non  quod  uiderent,fedquod  effe  cre- 
derent.Nerp  enim  ad  fpecies  illas  uifibiles  dirigen 
da  adoratio  eft,fed  ad  fubftStiam  Chrifti,quae  fub 
ipiis  occultatur. 

Dominic®  ^ * G nempe  faciens  Domin  icus  ille  praedicato^ 
rum  pater,dum  inter  facrificandum  tanti  facra  mc 
ti  maieftaremfecucogitaret,nimio  interdum  ftu- 
pore  attonitus,cxterius  obrigefcebat,incerius  in- 
cffabilitcr  confolabatur.Quantus  hic  ergo  Sc  qua 
lis  eft,  qui  contemplationem  fui  totum  occu- 
pat hominem,&  manentem  in  corpore,  a corpore 
facit  alienumc’&  nec  fic  profe&o  gloriam  fuam  to 
• - tam  pandit,cjuam  ne  angeli  quide  comprachend* 
ite  poflunt,c«  intfrgumfcripta  atqr  infinita  fit*  ‘ 


LIBER  IUI.  Ut 

ET  NE  tam  admirabilis  (aeramenti  homines 
mortales  tantum  miniftrosefTe  putemus,  nonun- 
quam  etiam  ab  excellentiore,  hoceft  fpir  icali  crea 
cura  miniftratum  hominibus  eft.  Fcrnt  Onophri  nnooiiri 
umin  uafta  Aegypti  folitudinedeo  feruientem,  m fgjjj!? 
dominico  quoqp dic  illud  angelo  deferente  accepta  rjUJ, 
uiiTe,cum  facerdotis  copiam  procul  ab  humano 
cultu  degens  habere  non  pollet. 

MAIORO  etiam epo in  Britannia  pafchali  Maioruc 
die  orati, angelum  ter  apparuiiTe,ter<$  facrani  co-  ePikojpul 
munionem  porrcxiiTc,praedicente,quod  prope  di- 
em deceflfurus  eflet.Sed  qui  tali  ufus  eft  miniftro,  • 

tantoq?  donatus  uiatico,ad  uitx  finem  gratanter  \ 

cucurrit,ut  uitam  qux  fine  non  habet  inchoarer.  Marcus 

MARcus  quocp  feriptorapud  Aegyptios,  ita  fcriptor* 
cognominatus, quonia  curx  illi  fuit  Anachorita- 
rum  Aegypti  uitas  dcfcribere,cum  aliquando  ge- 
nibus  prouolutus  euchariftiam  a facerdote  popo- 
fciffer, apparuit  manus  eam  fibi  porrigens, nec  du 
bitauitilleaccipere,quod  diuinitus  offerri  credi- 
dit,  ne<$  ambigitur,quin  angelus  fuerir,qui  prxri 
pereaufus  fit  officium  facerdotis,magifc$  incuf- 
fit  hoibus  reueretix  erga  fe metu  panis  ipfetrinita 
c is,cn  ta  mirabilir  etia  ab  angelis  porrigi  uif9  eft. 

NON  minori  admiratioi  digner,  nec  minus  ad 
huius  facramenti  fpccftans  dignitatem  illud  fuit,  Fauftimu 
quodinuita  Fauftini  <5£  Iouitx  martyrum  I egi-  titlouit), 
mus.Hi  nanque  cum  Secundum  militem  medio- 
lani  conuerfum  baptizaffent,  8C  communione 
quoque  membrum  ecdefix  facere  uoluiffenr,  nec 
haberent  panem  ex  quo  facramentum  conficerer, 
a columba  alite  roftro  delatu  accepere, cicp  furnen 
dum  porrexerunt, facrum  efle  minime  dubitares, 
w . kk  ij 


f|i  DE  SACRO  SANCTA  COM. 

qui  fle  afferebatur.  Quoniam  autem  in  columbtf 
figuram  fpiricum  fan&um  apparere  folitum  eua- 
gelia  teftantur,hoc  ideo  contigifie  potuit,ut  creda 
xnus,ricutcredimu8ibideum  patrem, ibi  fpiricti 
fan&um cffe,ubi  filius  eft,  cum  trium  perfonaru 
Ximplex  unicaq?  fubftantia  feparari  non  poffit. 
Quem  ergo  honorem  toti  trinitati  exhibendu  cert 
fes, huic  uni  facramento  deferre  nedubites,non  uf 
K fibilem  eius  figuram  tantummodo  oculis  atten- 

de ns,fed  fub  uifibili  figura  inuifibilem  ueritatem 
alta  mente  contemplans* 

E I V Scemodi  aut  honor  quanti  meriti  fit.  Ho 
Honora-  noratiAmbianenfisepifcopicxepIo  difcl*  pot^ 
«9 epileo»  quun,*flamcelebran9,cnantefe  in  altari  facram 
hoftiam  attentius  confideraiTet,ia  fumere  uolens, 
manibus  contingere  hxfitabat.  Itarp  depicffac  ibi 
, imaginis  Chrifti  manu  fublatam,  fibir^  porreeffa 
haufitjfumere  nonrecufansquoddiuinitus  daba 
tur,& certe  dignus  fuitaChrifto  communicari  g 
fe taeffu etia  eius  indignaiudicauit.  No  negaibua 
SC  ludam  a Chrifto  comunicatw.Sed quiajirreue- 
tenter  fimul  8C  impie accefferar,poft  buccellam  di 
abolo  ad  fe  aditum  praebuit,^  uitar  au&ore  inho 
. norans  mortis  laqueo  fe  infeliciter  implicauit. 

Tarficius  AT  non  ita Tarficius  martyr Romxpaifus* 
mr~T-  Qui  cum  facramentum  hoc  fub  uefte  teeffum  ad 
quendam  fidelem  aegrotantem  ferret,in  impios  gc 
tiles  forte  incidens,quid  fub  uefte  haberet  quarre- 
tibus  non  indicauit,magifqp  ab his,rei  quam  fere 
bae contemptum  aliquod,  quam  fiJbi  necem  ti- 
muit .Itacfc illi fuftibuscaefum  interimunt . Etcn 
. fam  exanimis  ucftimenta  excuffiflenr,facramcn- 
cum  nufquam  comparuitjpfi  autem  lymphatico 


LIBER  im. 


n» 


pauore  conuulfi  diffugerunt.  Non  ergo  licuit  fa- 
crilegis  illud  polluto  conta<flu'prophanare, cuius 
honore  Tarfici**  uitac  fuse  ante  tulit.llli  infidelita- 
tis errore  prolapfi  ad  inferos  corruerunt, hic  armis 
eorum  forrior,cum  martyrrj  palma  caelum  perrjt, 
spfum  in  fua  ibi  fpecie  perpetuo  uifurus,quem  hic 
in  aliena  digne  coluit. 

HACTENVS  de  excellentia  facramenti,  re  Df 
Iiquumeft  ut  aliquid  de  utilitateipfaquamabeo  tate  ftcr* 
haurimus, frutfuc# dicamus,  tametfi  nihil  de  illo  mcmi, 
pro  dignitatedici  queat, cum  omnia  diuina  huma 
ni  captu  ingenij  maiora  finr. 

CHRISTVS  IGITVR  panis  uiuus  de  Chrifttisi 
' caelo  defeendens,  cum  ex  omni  parte  perfetfhffi- 
musfitjhauddubiumquinfepie  fidehterque  Tu- 
mentibus, &pracfentisuitaeconferac  perferio- 
rem 8C  futurae.  Hebr*  • 

CONfert  primum  peccatorum  purgationem.  **• 
Si enimfut  apoftolus  inquit)fanguis  hircorum  6C 
taurorum  Acinis  uitulae afperfus inquinatos  fan 
tfificatad  emundationem  carnis,  quanto  magis 
fanguis  Chrifttf  Et  certe  hic  ille  eft, que  uarijs  mor 
bis  affeci  tangere  cupiebant,quia  uirtusfut  euan 
gelifta  ait)inde  exibat  6C curabat omnes.Et  fi  ipfi  Luae.#* 
folum  tangendo  curabantur, nos  non  curabimur 
fumendo?  Sed  qui  primi  fic  fumpfcrunt,eos  idem 
ille  quem  fumebanr,exterius  lauit , ut  oftenderec 
intimas  quoque  eorum  fordes  lauiiTc  fe , SC  ipfos 
ficut  corpore, ita  8C  animo  puros  niridofque  red- 
didifle,quaminillouirtutem  nequaquam  igno-  * 
rauir,qui  eum  digito  demonftras  dixit, Eccc  agn? 
dei,ecce  qui  tollit  peccata  mundi. 

CONFERT  deinde  fpiritalis  boni  appetendi  - 

kk  ii)  / » 


4n  de  sacro  sancta  com. 

copiam,exerccndiT?  facultatem, ut  animus  noftcr 
ui trjs  eradica tisuir cutibus  exuberet.  QuodOfee 
■ v propheta  praruidcns  inquit,Viucnt  tritico,  Sc  get 
Sfir*‘,4r  «minabunt  quafi  uinea,  memoriale  eius  ficutuina 
Pifapuii.  ]ibari|# Vnde  SC  difcipuli  ftatim  poft  falutarecon- 
uiuium  morem  cofcendunt  oliueti,  iam  altiora  3C 
Zachseur.  frucfluofiora  petentes  quam  ante  pctieranr.Et  Za 
’ chaeus  quidem  cum  ipfum  dominum  fuo  fufcepif 
fet  hofpitio,  reddit  quadruplum  pro  eo  quod  ante 
fraude  interuerterat  ateji  dolo,  6c  in  pauperes  fua 
incipit  effundcre,qui  rapuerat  aliena. 

P R AE  STAT  quocp  contra  illicitas  animi 
. cupiditates  refiftendi  robur, ut  feipfo  fortior  fit,  g 

Difcipuli.  CSelefi;is  cibi  pabulo  fuerit  faginatus.Quemadmo- 
Mattn  4.  <jum  cnim  qUi in  mari  flueftibus  agitabantur,, 

cum  Tefum  undas  pedibus  conculcantem  in  naui 
cula  fufccpilTent,uiderunt  pofuifle  uctum,&  tur- 
' binem  procellarum  uerfum  in  traquillitatem.  Ita 
nos  cum  in  pertoris  noftri  nauicula  eundem  pie 
fufcepenmus, malarum  cogitationu  uiolcti  silus 
celTabunt,6£  omnis  turbatae  mentis  tempeftas  le 
nictur  illico  a teg  conquiefcet.Quoniam  (ut  in  eua 
gelio  legimus;  mari  8C  uentis  impar, & obedint  ei. 
...  IDEM  aduerfus  improbillimi hoftis aiTiduas 

pugnas uincendi  fpem  uirefque  nobis  confertae 
pfal.22.  fuggcritjiuxta  illud  propheta . Parafti  in  confpe- 

(flu  meo  menfam, aduerfus  eos  qui  tribulant  me. 
Nihil  quippe  magis  terroridiabolo  efle  poteft  qua 
i.RegS  17  facramentum  iilud.Et  fi  Dauid  parui  lapidis  icflu 
. profternere  potuit  Goliam  illum  magnum , deo 
* nominibufque  in  felium,  profecto  facilius  frange 
tur  diaboli  audacia  la pidc  ifto, qui  de  m5te  abfcg 
DanieUt  ppera  manuum  abfeifus  contriuit  ftatuam  Nabu 


LIBER  Jflt  . jj$ 

chodonofor,&fa(ftus  mons  ingens  orbis  terrae  re- 
gna occupauit.  Lapide  in  qua  quiin  capite  a ngu-  , 

Ii  pofirus,  utrunqj  parietem  unii  fecit , fuper  quo  4 

aedificata ccdefia , nec  fiuminu  impetu  fubruit  ur, 
nec  uentorum  flatu  concutitur,qui  8C  fuper  fe  ca- 
dentem confringit,&  fuper  quem  cadit , conterit, 
ufqj  adeo  nihil  illo  ntcp  folidius  eft , neq?  grauius. 

Iungamur  illi,<S£  appropinquare  non  audebit  Be 
]ial,ubimanereuideritChriftum.  ^ 

HOC  praeterea  praeflantiiTimum  facramentu 
difeutit  ignorantiae  tenebras.&  altioris  intelligen  ' 

tiaenobislumeninfundit.Luxcuimuera  eftillu-  Iohan.i/ 
minas  omnem  hominem  uenientem  in  hunc  mu- 
dilm.Homincm  inquam,non  mundu,quia  mun- 
dus eum  non  cognouit,S6  fui  eum  non  recepernt, 
diccntes.Naufeat  aia  noftra  fug  cibo  i flo  leuifli-  Nu|n  , 
mo.At ucro  illi  quoJjt  inEmaus  pergetiu  oculi ca-  DifcipJii 
ligabant, 8C  maieflatis  dominu  agnofeere  non  po  i.uc,  uig, 
terant,  non  ne  in  ipfa  panis  fraeflioe  ipfum  dicunt 
agnouiffct&C  myfteria  quae  ignorabant,  ipfo  ape 
- rienre  didicifle.Et  de  uiro  iufto  per  haec  ipfa  facra 
menta  adno  fapientiae  luce  illuftrando  nonne  feri 
ptumeftjCibauitillum  pane  uirac  8C  intellecflus,  EccIc,i j, 

SC  aqua  fapientiae  falutaris  potabit  illuml 
A C ne  plura  enumerando  nimiusfim,Harc  ue 
riflima  fancftoru  cornu n io  eft,  hocfeliciflimfr  glu 
tinum,quodnonoftrocopulamur,&fut  ita  dica)  y 

inferimur  atqncorporamur,  ucluti  capiti mebra.  - 
Ait  em,Qui  maducat  mea  carne,&  bibit  mea  fan  Iohaifcf 
guinemin  memanet&ego  in  eo. In  illo  manen- 
tes uiuimus  in  aeternum,  quia  panis  uitae  eft,&:  g 
.manducat  me  inquit,^  ipfe  uiuct  propter  me- 
Qy Am  autem  manducatio  ifta,potufcp  nobit 

kk  iiij 


fi*  DE  SACROSANCTA  COM. 

nece  fla  rius  fir,deelarat  dicens,  Nifi  manducauerf- 
f lita  • tis  carnem  filrj  hominis  Ebiberitis  eius  fanguinc 
l0M  * non  habebitis  uitam  in  uobis . Et  nemo  uenit  ad 
patrem  nifi  per  me . Igitur  cum  tam  frueduofum 
Iit, ardenter  accedamus, cum  tam  neceilarium,na 
quam  ncgligamus.Gunq?  ipfe  qui  SC  conuiuium 
6C  inuitatoreftjuocet  nos  atqt  hortetur , folertcr 
obfequamur.Scit  enim  quo  indigeamus , 8C  quid 
TtoocT'9 ♦ expediat  nobis.  Venite  inquit  8C  comedite  panem 
mcum,&  bibite  uinum  quod  mifcui  uobis.Qua- 
liter  autem  uenire  debeamus,  indruit  fubiungens 
. Relinquiteinfantiam&uenite,&  ambulate  per 

uias  prudentiae.  Hoc  fane  poenitudo(de  qua  fupe< 
rius  locuti  fumus)uitaeq»  correcflio  efficiet. 

Nos  interea  illud  ipfum  quod  podrema  de  utilia 
tate  facrae  communionisdilTeruimus,  diuinarum 
nixi  teftimonio  feripturarum,  idoneis  quocp  fan- 
A diorum  exemplis , more  nodro  cofirmcmus. 

j n AdEs  apodoloijt  legitur  de  illis  q primi  ipfis 
euangelizantibus  credidere.Erant  aut  gfcueran- 
tes  in  dodlrina  apodoloiy,&  comunicatioe  fratdf- 
onis  panis, SC  oronibus.Fiebat  autc  omni  animae 
Primidua  timor.Sicutergo  quotidie  caelefte  pane  hunc  illis 
tcclefia . guflare  mos  fuit, ita  3C  cacleflium  defiderio  flagra 
res,aiTiduifadloresuerbierar.  non  auditores  tm, 
in  oratione  foliciti,in  timore  dei  humiles, in  charis 
tateferuentes,un  fequitur,Omnes  etia  q credebar 
«rant  pariter, SC  habebat  oiacoia.  Ad  tanta  pfecdi 
one  qd  quxfo  illos  adduxerat, nifi  fides  Chridi,<3C 
frequens  CHRJSTI  communicatio?  Quae  poftqj 
a poderis  defita  ed  frequecari,uitae  quoc$  integri* 
tas  languere  coepit.  Panis  enim  qui  quocidianu* 
fuerat  Jadlus  cd  a n n u us# 


\f>  LIBER.  IIII.  r*r 

CASSIO  Narnienfi  epifcopo  ( ut  in  dialogo  Caflius 
Gregorius  tcftatur)  quotidie  hoc  facrificium  deo  epifcopus 
offerenti  presbyter  eius  retulit  dicens . Per  utfura 
fibi  a domino  fuiffe  iniundum,ut  ei  dicerer,  Age 
quod  agis,  nec  folitum  opus  intermitte , natalitio 
apoffolorum  Petri  dC  Pauli  die  uenies  ad  me,  rcci 
picsqt  mercedem.Ille  itaqp  anno  quidem  feptimo, 
fed  tamen  die  quo  praediduro  fuerat, cum  miflam 
celebraffet , percepta  communione  uitadeceffic. 

Beatus  qui  per  quotidianam  agni  immortalis  irti- 
molationem,ad  ccena  nuptiarum  eius  uocari  me- 
ruit,celebritate  aeterna  in  caelo  fruirurub',qa  tem- 
poralem in  altari  nullo  dic  intermifit, 

LIB  ER  A LIS  Heliodori  Altinenfisepifco 
pidifcipulus,hunc  uitalem  cibum  fingulisdomi-  * 

«icis  diebus  percipiens,rcliquosdies  abfque  efU 
potuque  peregiffe dicitur . In  fortitudine  ergo  ci- 
bi huius  perucnit  ufquc  ad  monrem  qui  Chri- 
ftuseftjfublarus  in  caelum, cum  fede  terris  tranf- 
ferri  poftulaffet.Quem  enim  fumendo  affidueeer 
nebat  per  fpeculu  «3 C in  enigmate,ipfum  iam  facie 
ad  faciem  uidere  concupiuit. 

BA  NON  quocp  Candauenfisccenobijcleri*  Banoti 
cus  (multa licet uitxfanditatc praeditus fuiffet)  clericus 
cum  segrotaret,noluit  fine  tam  falutari  uiatico  dc 
cedere, ftatimcp  uocari  qui  illud  fibi  afferret,prcf- 

byterum  iuffitjs^o  qui  miffus  fuerat, uise  igna4 

rus  ab  angelo  ad  presbyterum  ufqt  perdudus  eft, 
ut  iam  angelos  ei  quamprimum  fuffragari  fcias, 
qui  domino  communicari  expetierit . Cui  Banon 
r ipfecommunicatus,nunquampofteaabeodifce( 

fir,et  nunq  difcedet, receptus  in  paradifum.  Ambro* 

AMBRO  SI  VSitcm  Mcdiolanenfiseccfe.  fi^eps; 

kk  v 


fu  DE  SACRO  SANCTA  COM. 

fiae  anriftes,dodlrina  fimul  3c  fan&itate  infignis» 
a . cum  e u,ca  decederet,  3C  communicari  domino  ex 
optaret, fed fari iam  non  poiTec , mox  Honorato 
Vercellenfi  presbyrero  euchariftiam  afferente  I* 
tue  accepit . Qtii  prcfbyter  ut  hoc  faceret,  tertia  ia 
uice  uocatum  fe  dixit,  dum  dormiret , neq?  a quo 
uocaret  fcire  potuiiTe.Quid  hoceft,nifi  quia  ChrL 
ftus  fideles  famulos fuosabfque  fc  duce  adcaelefte 
jegnii  tranfmigrare  no  permittir,nc  uia  aberrent, 
ii  ab  ipfo  qui  ueritas£ft,non  continuo  dirigantur*? 
Hierony  ^ ^ ^ ^ us  Hieronymus  diem  agens  extre- 

mus pref  mum,facrumChrifti corpus  darifibipetrjt.  Illud 
byter.  uero  fumpturusde  lccffulo  humife  deponi  fecit 
faccoque  operiri.  Tunc  genibus prouolutus, Ja- 
chrymas  fudit,  pedus  pugno  percuifir,#  fic  fan- 
cftam  oblationem  haulit,geftu  habituque  fe  illa 
indignum  comeftans,  illa  tamen  fibi  neceflariam 
hauriendo  docens. 

Eadmun-  Q-V OD  autem  & intelligentiampiefumenti 

dus  rjps.  bus  pracftet.Eadmundus  Camuarienfis  epifeopus 
teftis  eft . Qui  dic  craftino  de  trinitate  difpuratione 
initurutf,  nocflu  in  fomnijs  uidit  fe  facramentum 
iftud accepifle  columba  offerente, dC cum  mane 
„ In auditoriuueniiTet,  praeter  fpem  magna  omniu 

admiratione  diifcruit.Siquidem  illi  tunc  fpiritali- 
ter  comunicauerar,q  dei  lapientia  eft,&  dei^tusl 
Presby-  HAEC  infuper immortalis  8C ineffabilis ho- 
ter  centu  ftia,fi  in  altari  pro  mortuis  offeratur,  maximo  il- 
ceuenus . lis  adiumento  erit  ad  commiifa  in  purgatorii  lo- 
cis diluenda . Grcgorius  Pontifex  refert,  quen- 
dam  centumcellenfem  presbyterorum  dum  in 
thermis  lauaretur,  homini  ignoto  qui  tamen  ipfi 
officiofius  ibi  inferuiret,  panes  aliquot  referendae 


Vv 

-J 


, LIBER.  IIIL  J|| 

grati*  ciufa  muneri  obtulifle, illum  uero  noluif- 
ie  accipere,quod  fibi  eis  opus  non  efle  diceret  uita  x 
hac  iam  defundo.  Se  enim  ioci  iilius  dominum  ali 
quando  fuiife , SC  eo  deinde  labore  expiare  cui  - , 

pam  ibiiuffum.  Quamobremfi  fibi  gratificari 
uellet  j illos  panes  pro  fe  confecratos  deo  offerrer» 

Quod  cum  ille  feciiTer,  die  ocSauo  ad  thermas  re- 
uerfus,homine  non  inueto,noxa  abfolurum  agno 
uit.  Ille  ergo  primum  pofcendo,  deinde  non  com- 
parendo, quanto  hoc  facrificium  defundis emolu 
mento  fit, patefecit. 

* IDEM  SANCTVS  PONTIFEX  tra  Cregori* 
dit , dum  adhuc  abbatis  officio  fungeretur , mo-  ut  papa 
nacho  fui  monafterij,cui  lufto  nomen  crar,& 
aegrotanti,fratrum  colloquium  fe  interdixiifc,  8C 
defun&o  cemirerrj  fepulruram,eo  quod  tres  aure* 
os  apud  illum  abfeonditos  deprsehenderat,qui 01- 
bus  communes  eife  debuiffent . Hac  feueritate  in 
languetem  primo, deinde  in  mortuum  ufus,utfa- 
hos  uiuentcsqp  ab  eiufmodi  uitio  coerceret.  Caecem 
frim  dC  faluti  illiusconfulens,  milfas.  XXX.  pro 
co  celebrare,  Pretiofum  monachum  iuifit . f ullus 
ergotrigefimo  diepoft  fratri  fuo  Co  pio  fo  appa- 
rens,poenis  quibus  ptp  delidfo  afficiebatur,  fe  de- 
mum  abfolutum  dixft  lraqp  idem  dies  8c  oblatio 
num  finem  ftatuit  8C  fupplicij. 

QVEDAM  mulier  (ut  apud  eundem  auto~ 
rem  legimus)pro  uiro  ab  hoftibus  capto, et  in  uin  mu^cr* 
culis  coniedo  per  facerdote  m facram  deo  hoftiam 
ftaturis  diebus  offerre  confueucrat,&  cum  illo 
poftJiminio  reuerfodid/cilTetjdumcaptiuustcne- 
retur,identidc  fe  reuin&um  cornperilTe,ncc£  fcire 
pocuiflc,quo  id  fibicotingerc  folcret,  dies  quibus 


914  DE  SACRO  SANCTA  COM. 

Id  et  contigerit  fcifcitans , cofdem  ipfos  fuilTc  arvU 
niaduertir,qu ibus  oblatum  fuerat  facrificium. 

IDEM  teftatur  Agatonem  epifcopum  Pa- 
Agaton  normitanum  cum  Romam  uerfus  nauigaret,ad 
epifcopui  infulam  quae  in  Tyberis  oftio  eft  applicuifle.&  fa 
crificium  mifiale  obtulilTc,  pro  nauta  fuo  Varica 
nomine  quem  in  fcapham  dcfcendcntem,dum  na 
uis  plenis  uelis  ferretur,  rupto  fune  in  medio  mari 
reliquerat , 8c  fludibus  obrutum  peperiiTe  puta- 
bat. Cum  autem  ad  Romanum  portum  peruenif 
fet,egreiTus  in  littore  Varicam  fibi  obuium  habu 
it,<5£ uchementer  miratus audiuit , eum  dum  fca- 
pham  regendo,  parti  m labore,  partim  inedia  iam 
deficeret, obdormifle,  SC  dormienti  fibi  uifum  a q 
dam  panem  accepitte,atc£  eo  guttato  fe  refocilla- 
tum  fenfifTe,deindeexpergefadum  nauigio  iuxta 
prsetereutcfufceptum  Romamq?  delatum.  Rem 
ergo  curiofius  exquirens,  cqmperit  ea  ipfa  die  illu 
pane  eo  refedum  fuifle,qua  facrificium  fuerat  ob 
latum, & deo  gratias  egit,  quia  hic  ille  pa  nis  effer, 
de  quo  per  Ieremiam  dicitur.  Inebriaui  animam 
Ierem.31  laflram,<3£ omnem  animamefurientemfaturaui. 

FOEMINARVM  quoc$  fandarum  hac 
Fammx.  fnrccuram  ftudiucp  indicabimus,  ut  ex  eo  fimul 

Maedale  ^ utilitatem  monftremus.Maria  Magdalena  ui- 
nas  a e'  tam  agens  in  deferto,  cxleftiumfpirituumfocicta 
te  fruebatur,&  tamen  cum  fibi  uitse  finem  immi- 
nere cognouittet , Maximinum  epifcopum  iuifit 
accerfiri,  8C  percepta  ab  eo  communione , ad  cae- 
lum migrauit . Non  fuit  illi  fatis  cum  angelis  iter 
hoc  ingredi,nifi  dominum  angelorum  ducem  ha- 
buiiTet.Sic  olim  ad  fepulchrum  eius  lugens,dimif 

lis  angelis  quos  uidcrar,illum  foluquxfiuit  quem 


LIBER.  ITII  ftg 

lugebat, <&  tunc  demum  confolata  abrjt,cum  ipui 
re  fur  re  xi  (Te  cognouit. 

PETRONILL  A uirgo cupiens iam ad cx  Petronii- 
leftede  terreno  transferri  habitaculo,nefineuiati  Uuirgo 
co  difcederet,a  presbytero  Nicomede  panem  trini 
tatis  accepit.  Itaq?  fponfo  aeterno  copulata  caelum 
' . adijt,  ne  fruftra  illum  procis  mortalibus  prxpofu 
iiTe  uidcreturji  eidem  SC  in  terris  pofita  commu- 
tare neglexiflet. 

LVCIAM  uirginem  nec  inter  flammas  con  r . . 
ftriftam , nec  perfoflb  a facrilegis  iugulo  Ixraliter 
Uulneratam mori potuiile  accepimus,  donec  fa-  s 
tram  fibi  communionem  a facerdote  oblatam  n5 
fumpfifTct.Tunccum  martyrij  corona  cxlum  lae- 
ta petrjt,  cum  eum  pro  cuius  a more  fuppliciacon 
tempferarjibi  iunxit  irineris  ducem. 

SI  ergo  fan&is  hominibus  tantxcurx  fuit  ad 
hanc  facrofandiam  communionem  etiam  corpo-  Exhorta- 
re accedere,  aqua  fpiritu&  uoluntatenunquadif  tio 
tedebant,quato  magis  nos  qui  peccatores  fumus, 
idem  oporteat  facerc.His  enim  magis  opus  reme. 
dioeft  quigrauius  xgrotant,  hoc  autem  remedio 
a peccati  morbo  conua!efcimus,ab  inquinamen- 
tis mundamur , ab  errore  in  uiam  iuftitix  dirigi- 
mur, denique  de  morte  tranfimus  ad  uitam,de  te- 
nebris ad  lucem. 

IN  primistamen uidendum,quo animo, qua 
mete  accedatur . Aptis  ad  fumendum  corporibus 
medicina  prodeft,male  autem  difpofitis,fi  fuma- 
tur exitio  eft.Et  fi  Philifhni,quod  Arcam  domini  Phfliftini 
captam  in  templo  idoli  Dagon  pofuiflent,aduer-  i.Regn.r 
fa  pail!  funt,&  Bethfamitx  ab  eis  reftitutam  fuf$  Bethfami 
cipicntcs  quod  parum  rcucrcntur  habuiffent,  pce  tsc 


( 


ItV  DE  SACRO  SANCTA  COM. 

nx  internecione  fublati, quanto  deterius  afficien- 
dus erit  quifquis , uel  praetcrmiiTa  qux  deo  debe- 
tur adorationis  ratione , uel  non  abfterfiB  priusji 
fe  quantum  potefl,inuidij,odr),Iuxuriae,C2etcroru- 
que  uitiorn  fpurcicijs,  mundiffimum  domini  cor- 
pus prxfumpferic  acciperet  In  ludam  quia  mali- 
gnis cogitationibus  xftuans  illud  Tumere  non  ti- 
muit, poft  buccellafatanas  introiiTe  dicit . Ideccp 
no  a peccato  mudatus  eft,  fed  potius  peccatu  pc$6 
cumulauitjuenditioniscrimenuenixdefpcratioe, 
6C  cum  male  poenitendo  fibijpfiprx  dolore  mor* 
tem  confciuilfer,  in  abyflum  corruittormentoijt, 
NOS  ergo  cum  Magdalena  lachrymis  prius 
laucmus  pedes  domini,  8C  cum  Centurione  dame 
mus . Domine  non  fumus  digni,  ut  intres  fub  te- 
Matth  s dium  noftrum.Comparantesque  aromata  poenf- 
reptix  SC  humiliationis  exemplo  fandlarum  foe- 
- minarum,ad  ungendum  illum  in  odore  unguento 
rum  eius  feftinemus , undlum  tandem  ritu  prjiTi- 
mi  Iofeph,fy ndone  confcientix  noilrx  pura  mun 
daque  inuoluamus.Et  cum  ficinuolutum  in  mo- 
numento pedloris  noftri  nouo  repofuerimus,  paf 
fio n is  eius  poenas  mente  recolentes, ad  refurredlio 
nisquoq?  eius  gloriam  nos  peruenturos  fpe* 
remus,uifuri  quide  illum, non  ia m fub  di 
uerfarum  fpecierum  uelamento,fed  fa- 
cie ad  faciem,  in  eandem  imaginem 
( ut  apoftolus  inquit  )transfor-  r 
mandi  a claricare  in  cla  r ita- 
rem,taquam  a fpiritu  do 

mini, femper cum  ' * 

illo  futuri, 

UERI  QVARTI  FINIS;  * 


*.  Cor  j 


) 


• ^ V LIBER  V,  fjy 

'lirer  QVINT  VS. 

Dc  nemine  temere  iudicando» 

Cap,  I , 

ED  PLERIQVE  ALI 

ena  nimis  auide  iu  dicantes, 
ipi  errore  incauto  in  culpam 
labutur,  dum  uel  incerta  pro 
certis  affirment,  ucl fi  certa 
funt  iudicarc  ad  eos  non  pcr~ 
tineatjUel  fi  pertinet , occulta 
pro  manifeftis  iudicenr,uel  etiafi  manifcfta  funt, 
quo  animo  fiant  ignorent, et  ueluti  malefa&a  per 
fcquantur.Huiufcemodiaucem  iudicia  quoniam 
temeraria  funt, a domino  prohibentur  dicente. 

Nolite  iudicarc  Sc  non  iudicabimini , Nolite  con-  , 

dem  na  re  & non  condemnabimini.  Inquoenim  4lia*7* 
indicio  iudjcaueritis,iudicabimini,  6C  in  qua  men 
fura  mefi  fueritis,remetietur  uobis, Igitur  hoclo* 

co  colligere  exempla  decreui,  quibus  inftrudliciw  ~ 

cumfpediores  eifc  poterimus  ad  noxam  hanc  de* 
uitandam , deoque  obediendum , ne  quis  in  alte* 
tum  quomodo  non  licet , lentendam  proferendo, 
feipfum  damnet. 

A A R ON  ET  Maria  Moyfen  probro  ia* 
rSaueranr,  ob  uxorem  eius  (urrnquitfcriptura) 
Aethiopiffam  quae  tam  audacis  petulantiae  JJMar,a 
caput  oC caufa  fuerat,  in  lepram  incidit,  ut  corpo*  'unc’,z* 
fis  morbo  mentis  uitium  punirerur.quoniam  ab 
homine  reprehendi  non  debuit,  quem  deusfuig 
coUoquijs  fuaqi  familiaritate  dignum  judicabat. 


4Ut 


Roma.  14 


Mulier  fu 

fpc&a. 

Nuinc.j 


~ mi- 


Presbyte- 
rii Sufan 
nam. 
Daniel.  i) 


Dcute.i». 


DE  NEMINETEMERE  IVDI. 

Hinc  difeere  licet, quati  periculi  fit  feculo  feruiert- 
tibus,ut  quicquam  fimftrum  indecenfue  fentianc 
de  feruis dei  Fit  enim  plerumque  quod  illi  reprae 
hendendum  iudicanr,apud  deum  laudabileftt,ld 
circo  8C a poftolus clamat  dicens» Tu  quis  es  qui 
iudicasalienum  feruum,  domino  fuoftat aut  ca- 
dit, SC  ne  de  cadente  etiam  defperemus,  ait,  Rabie 
autem.Potensefl:  enim  deus  ftatuere  illum. 

Q.  V O D autem  ad  coniugatot  f pectat  quadiu 
adulterq  crimen  later,fufpicarifortafrelicer,crede 
re  non  licet.Et  ueteri  quidem  lege  mulieris  fu  fpe* 
cftac  caufam  per  facrificium  zelotypiae  uiro  difeu- 
terepermiflum  crat,nuc  nefas  eftaccufare  nifide 
praehenfam.Sed  fi  deprxhenfam  etiam  lapidari  ue 
t uic  dominus, nifi  ab  eo  qui  fine  peccato  edet, cum 
nemo  fine  peccato  fit,  uix  dici  poteft,quamgraui 
ter  delinquatquffufpcctamueluti  depraehenfam 
lapidat  ictibus  detractionis,  8C  infamiae  dentibus 
lacerat  fortafle  innocetem.  Et  profecto  de  ijs  quae 
latet,  qui  iudicat,etia  fi  euenerit  ut  uerum  iudicer» 
mentitur, dum  fe  fcire  affirmat  quod  nefeit. 

QV I Sufannam accufauerat,falfitatisconuf- 
cti  lapidibusobruri  funr,ipa  poft  mortis  quoque 
fententia  abfoluta.  Quifquis  igitur  infontem  fce- 
leris  alicuius  infimulauerit,ab  ipo  iudice  quem  ni 
hil  omnino  latere  poteft  tatidem  condemnabitur» 
quati  danari  accufatus  debuit  fi  deliqui/Tet.  Vnde 
mendacem  tcftem  talione  punit  lex,  ut  quantum 
poenae  quis  in  proximum  praua  delatione  molit* 
fuerit,  tatum  pro  impietate  ferat.  Non  mifercbe- 
ris  ei,inquit,  fed  animam  pro  anima,  oculum  pro 
oculo,  dentem  pro  dente,  manum  pro  mahu  > pe. 
dem  pro  pede  exiges. 


Liber.  1 r. 

AC  ne  facile delatoribuscredamus,  aut  rumo 

iribus  incertis  ad iudicadum  compellamur, diu ina  Ibidem 
fancicum  eft  lege.Non  ftabit  teftis  unus  contra  ali 
quem,  quicquid  illud  peccati  Sc  facinoris  fuerit, 
fed  in  ore  duorum  aut  trium  teftium  ftabit  omne 
uerbum.Contra  dei  ergo  legem  agit,  qui  contra  • 
aliquem  unius  tantum  uerbis  fidem  adhibet. 

SED  manifeftum  quocp aliorum  opus, quod 
Ita  bono  ut  malo  animo  agi  poteft, qualiter  accipi 
cndum  fit,fequenti  exemplo  fatis  parebit . Diuifa 
promiiTionis  terra, uufbscj  hoftibus  Iofue  duce,ct 
iam  militix  miiTione  accepta,  tribus  Ruben SC  Iofue.  xt, 
GadySC  dimidia  trib?  Manafle  de  Silo , ubi  taber 
liaculum  fixerant  ad  Galaad  poflefllonem  fuaro 
qux  ultra  Iordanem  erat,reuertetes  in  ripa  flumi- 
ni* citeriore  altare  conftruxcrunt , ob  hoc  du  nta- 
xanr,ut pofteris fidem  facerent  fe  commeandi  ius 
habere  ad  offerendum  in  Silo , nequando  feparati 
a reliquis  tribubus  ficuti  pofleflione,fta  dC  religi- 
one uidcrentur.  At  uero  exteri  filij  Ifrael  rati  illud 
ad  facrificand um  dijs  alienis  xdificatum,dei  fui  in 
luriam  armis  ulcifci  parant.Mox  ubi mifta  lega- 
tione ponendi  altaris  caufam  didiciflent,probare 
facfhim  cceperunt  quodincufauerat,&  quos  mor 
te  dignos  iudicabantjlaudibus  extulerunt.  Quod  x 
fi  rem  paulo  accuratius  non  inquififtent,  falfa  de- 
cepti opinione,piospro  impijs  trucidaficnt,  8C  no 
leuius  crimen  foret  inconfultum  iudicium,quam 
spfacui  infcnfi  erant , diuinx  legis  prxuaricatio* 

Itaque  femper  magnopere  cauendum  eft,  ne  quid 
in  alrjs  continuo  dcreftandum  putemus,  quod  fub 
fpecic  aliqua  mali,&  bonu  efle  quea  r,  ne  prophe-  t&igf 
«tcum  illud  in  nos  rctorqri  poiTic , V*  qui  dicitis 


fjo  DE  NEMINE  TEMERE  IVDI. 

malum  bonum, & bonum  malum,  ponentes  tene 
fi--  bras  lucem,  8C  lucem  tenebras,ponentes  amarunt' 

in  du!ce,&  dulce  in  amarum. Semper  quidem  tu-’ 
tius  eft,lionefta  potius  quam  turpia  de  ambigui»  ■ 
coniedari.  * ■ 

. Q_V  O D cum  quidam  terrae  Hus  habitatores : 
minus  obferuarent  fimpKcem  illum  8c  redum,dc . 
Ieb>4*  oqj  probatum  uirum  Iob,eo  quod  calamitatibus 

opertus  fuerat,iudicarunt  iniuftum.Ipfi  dns  inter , 
> aduerfa  patientis  meritum  exaggerat, fed  falfi  rc 

rumcxiftimatores,nonhabentesinquoeum  ma . 
ni  fello  arguant, occulti  criminis  reum  pucanr,qa 
in  mifcrijs  uident , digni  illi  talia  ob  culpam  per-  * 
peti,  qui  talia  paiTum  uaniflimo  argumento  deli» 
<flis  obnoxium  cenfuerunt.Exuitx  moribup,non . 
cxcafuu  anguftrjs,  qualis qfcp fit iudicari  debet,» 
u.t  iuxea  euangclicu  illud  , Ex  frudibus  eorum  co-  . 
gnofcctiseos. 

SED  etiam  illud  inter  temerarias  iudicatione» 
Hcli  (acer  ponendum, quod  Annam  Elcanx  coniugem  diio  • 
dos.  in  Silo  ardentius  deuotiufqt  fupplicantc,  cu  confi 

i.Rrg.i  deraffet  Heli  facerdos, temulenta  putarit.  Vfq?q 
ebria  eris  inqt^digere  paulifper  uinu  quo  mades. 
Ac  ipfa  a dno  exaudita, fteril  itaris  opprobrio  foe- 
cndicatedeleuic.Exterioremcorporis  gcilum  no- 
cauit  Heli,cc  ebrietatis  obiecir  uitium,fed  deus  in* 
cima  refpexic  cordis, & compote  uori  fecit . Sic  ca 
fxpe  falli  ncceiTecft,g  ex  facie  hominis  animi  oc- 
" culta  iudicat.Et  quia  folius  dei efl  nolTe  mortalia 

cogitationes,quifquis  eas  in  altero  conieduris  er 
plicar,dei  iudidum  fibi  u fer  par.  Dumq?  indubqa 
. male  de  proximo  fentit,charitatc  offendit.  Quod 
tu foiiduus  dcclincpiu?ani;ni/n;nrous  a domin»  i 


( 


LIBER 


V. 


prxceptum  eflc . Nolite  iudicarc  fccudum  faciem, 
fcd  redtum  iudicium  iudicarc. 

I NC  O N S Viti  quippe  iudicij  iuftiifimas  poe- 
nas dcdic  Ammonitarurex  Hano,  qui  Dauid  re- 
gis legatis  ad  fe  de  obitu  patris  fui  confolandu  mif 
fis,obiedlo  quod  terram  fua  exploratu  dentilent, 
parte  barbx  abradi  fecir,ueftefcpad  nates  ufrp  fuc 
cid i,dC  hac  ignominia  affccflos  abire  iuiTir,quo6  cj 
de  honore  profequi  debuerat,  fi  Oauid  erga  fe  ani 
jnumitauterat,penfaiTcr.Peruerfa  igitur  de  ami 
co fufpitioe  in  fuaro  abreptus  perniciem  pro  bar- 
bis rafis  capitis  diadema  amifir,pro  fuccifis  uefti- 
busregnu.Hincqcp  patet  quatse  ft ultitiac  fit  eius 
amore  defpicere,cui*  odio  pares eiTe  no  poflumus. 

P ER  VE  Rfum  aurem  iudicium  6c  in  Michol 
uxore  Dauid  diuinaultioe  punitum  eft.  Cum  e in 
regem  ephodlineo  accinftunvifc  prae  gaudio  fub- 
filietem  coram  arca  domini  uidifler,  defpexic  atefj 
conrempfit,  leuitati  afcribens,qcf‘humiliraris  erae 
&magnxindeum  pietatis.  Ille  ergo  quantum  fe 
Jiumiliauerat,tantumgIorix  adeptus  eft.  Ipfa  ue- 
ro  perpetuae  fteriiitatis  contumelia  tulit,  ut  fe  eius 
coniugio  indignam  agnofeeret,  quem  fcurris  com 
parandum  cxiftimauit. 

VIDEANT  ET  ipfi  iudices  quali  exami- 
ne illos  quibus  praefunr,iudicaredebeanr.Sienim 
rex  Salomon  deo  offerente  quicquid  petrjiTet,  ni- 
hil fibi  magis  neceilarium  duxit,  quam  in  decer- 
nendo fa plentia m.  Dabis  feruo  tuo  inquit  cor  do- 
cile,ut  populum  tuum  iudicarc  poific,&  difcernc- 
re  inter  bonum  8C  malum, quis  adeo  fibi  confidit, 
ut  in  iudicado  errare  no  formiderfQui  quide  error 
.fkifi  grsuiftimus  eflet*  nonprpcomrando  Salo- 

U ij  • 


Iohan.  r. 
Hano  rex 

x.Rcg.io. 

i.ParaUi» 


•a 


Michol. 

x.Regs.S 


Salomon 

rex. 

i.Rcgfl4 


'‘i- 

f 


/ 


»,»  DE  NEMINE  TEMERE  IVDICAN. 

tnon  magis  folicicus  fuifTet,quam  pro  uite  fpacid 
. , . protelando, pro  diuitijs  cumulandis , pro  inimicis 

domandis,imperioq?  propagando . Et  qm  his  re- 
bus  iurisdicendi  fcientiam  prxeulir,plus  etiam  qj 

Ipoftularat,accepic.Sapiencis  utiq?  optionis  prae- 
| • • znium  referens  opes  dC gloriam. 

Afluent*  AT  AS  Suerus  Perfarum  rex  malignis  inuidi 
, Tex.  Aman  delationibus  plusxquo  credulus , ludxos 

Uefter.)  qui  in  regno  fuo  erant,ueluti  pacis  turbatores, edi 
ici.  cto  perdere  omnes  iulferat.  Mox  innocentia  cora 
cognira,fcntenriam  uertit  inaccufatorem . Quos 
autem  neci  iam  addixerat, honore  affecit . Lauda 
biliusegiiTet,  fi  non  pcipitaiTetiudicium.  Sed  ne- 
que in  eo  laude  fua  fraudandus , quod  iniufte  de- 
crerum,iuftc  reuocare non  tardarit,  in  illum  ani- 
, maduertens,  cuius  fuggeftione  deceptus  fucrar, 

< tam  equus  iniqui  hominis  ultor  fa&us,quam  fat- 
uus innocentumfuiiTet interemptorii  ante  di&a 
‘ internecionidie,idquoderatnonrefciuiiTct.  Qua 

I°b  **♦  itaq?  refte  Iob,Caufam  inquit  quam  nefeiebam, 
diligentiilime  inueftigabam. 

S V N T Qui  fuis  de  rebus  alios  confuIunt,fed 
cum  fibi  re<$e  confultum  eft,contemnunt,  quofq? 
ante  amauerat,odiiTe  incipiunt,fi  illos  quicquam 
r fecum  dilTentireanimaduertunt, eorum  iudicesfa 
dii,  quorum  iudicrj*  ufuriuidebantur.Horum  per 
Jfihvun,  uerfitatem  fecuci  Iohanan  Carex  filius  8C  qui  cu 
illo  erant,  cum  poft  Babylonicam  captiuitatem,  ’ 
. In  terra  Chanaan,iuxta  Bcthlehem  refediiTcnt,  8C 

lercnu.42  Chaldxos  timentes, quo  fugam  uerterc  fibi  expe 
dirct,Ieremiam  prophetam  confuluiflent,  illeque 


I 


• >Lt8ER  V#  r ffjf 

tnale  dcpphcta  fufpicati  funt . Et  mendacium  lo- 
queris mquiu  nt, no  mifit  te  dominus,  fedBaruch 
Neriae  filius, ut  tradat  nos  in  manus  ChaJdarotu. 
Tranfeuntes  ergo  in  Aegyptum,  ubi  fe  putabant 
tutiores, ibi  citius  a Chaldaeis  opprefli  funr,&  qui 
mendacem  prophetam  iudicaucranr,  fibi  magis 
quam  illi  credentes, in  itcritus  fui  foueam  corrue» 
runt.Quod  nos  defugientes, fidelium  ac  prouido* 
rum  confultorum  monitis  difeamus  acquiefcere, 
non  ea  temere  diiudicare.Salomonis  qucqi  fenten  „ _ 

ria  eft.  Audi  confilium&  fufeipe  difaplinam , ut 
(is  fapiens  in  nouiiTimis  tuis. 

N VN  C Euangelicae  inftitutionis  exempla, 
quseadpropofitumquicqp  fpedlare  uidebuntur,  ludsei.  ’ 
Colligemus.Dominus  nofter  JefusChriiiusiudae»  Lu.y, 
orum  in  iudicando  malitiam  arguens.  Venit,in~ 
quir,Iohannesbaptifta,ncq?  manducans  panem 
tieqp  bibens  uinum,&  dicitis  Daemonium  habet» 

Venit  filius  hominis  manduca  ns  SC  bibens,&  dio 
citis, Ecce  homo  deuorator, & bibens  uinum,ami 
cus  publicanorum  dC  peccatorum.  Tales  funt  qui 
de  omnibus  male  fcntiunt,&  quicquid  egeris,  ui? 
tiouertunt.Humilem  appellant  hypocritam,  fim 
plicem  fatuum,ieiunantem  phreneticum, non  ic- 
iunantem  gulofum,  delinquentes  corripientem, 
durum  8C  afperum, quieti  (ludentem , defidem  SC 
ignauum.Nullum  deniq?  bonum  agitur,  quod  hi 
jpalignis  perucrfifq?  fuggillatioibus  denigrare  n6 
contendant.Propterca  merito  fane  de  illis  dicitur.  ppaj 
Erubefcant  imptj  5^'deducantur  in  infernum,  mu  * 

ca  fiant  labia  dolofa.Qu*  loquuntur  aduerfus ru- 
fium iniquitatem, in  fuperbia  8C  abufione.  Simo  pht 
SIM  Oncm  quo$  pharifacum  faluator , apu£  rifzus. 


* 

I 


i 


\ 


ti 


»4 


t>E  NEMINE  TEMERE  IVDI. 


Lu.r. 


I 

'«ia . 

fi 

i 


«i 


riotcj, 
Matth.ic 
Mari  4. 


quem  difcubuerat,falfae  exiftimationis  conuindf. 
Putaucrat  ille  non  eflc  propheta, qui  fe  a peccatri- 
ce muliere  tagi  permitteret.At  mifericors  dns  ho« 
fpite  Tuu  ab  errore  uolens  reuocarc,  & lecretasei? 
cogitione8  arguendo  in  medium ,ptulit,&  mulieri 
peccata  palam  dimifit.Vr  fe  non  folum^pphetam, 
fed  etiam  deu  probaret.Peccatricem  dcnk£ illi p- 
tulit,humilitatis  ofFicijs,  dilectionis  fignis,fidei  ar 
gumetis.Caueat  igit  peccator  peccatore  contenere 
ne du  aliu  accufar,ipfe  accufabilior  appareat,  fed 
potius  peccatricishuius  more  humilior,utdu  ipc 
ab  alrjs  rephenditur,a  dno  defendi  mercatur. 

* SED  quorundamiudiciumfub  honeftatisue 

Iu4«  lamento  malignitate  plenum  cft.Iudas  Ifcariotea 

un  guentum  quo  perfunditur  dominus,  perditio- 
nem uocat.  Vt  quid  perditio  haec  farta  eft,  inquir* 
Poterat  unguenti!  iftud  uenundariplusqua  trece- 
tis  denariis,  3C  dari  pauperibus.Ofriciofe  erga  Ie- 
fum  uenerationicallidac  obtrertat,  praetendens  in 
egenos  pietatem,non  quod  egenis  ipfe  mifereri  fo 
leret. Quomodo  em  in  pauperes  pius  efle  poterar, 
qui  in  dnm  fuum  tam  impius  fuitcProch  indignu 
facinus, eleemofynam  comendat,  qui  facrilegium 
facir,mifericordiam  effert, qui  proditione  medita- 
tur.Non  ergo  ideo  commendat  eleemofynam , ut 
commendandam  putet, fed  ut  animi  fui  auaritiS 
tegat,qua  unguenti  effufionem  non  in  fuum  uer- 
fam  lucrum  triftatur  .Itaqt  mulier  quam  ille  accu« 
fat,a  ueritaredefenditur.Bonuminquitopus  ope 
rata  eft  in  me, quid  ei  moleftus  esc'  At  eleemofyna 
eria  bona  eft, bona  utiqt.Sed  qui  bono  alterius  bo 
nic6pararionemaluappelIat,tafalfusatq?  peruet 
fus  cft,ut  ne  illudqde  quod  approbatjfatis  amer* 


‘t. 


' LIBER  ' V.  1 fjj  . 

SC  Rlbaequocfc  9c  pharifai  fe  legisdiuinarze-  . 
latores  oftcndunt,&fabbatuobfcruanr.Chri  qui  £™!J:  - 
. dem  miraculis  eo  potiiTimum  dic  fieri  folitisinui  r inlxu 
dentes, non  deo  gratum  facientes, cum  nulliromi* 

• no  tempus  fit, quo  benefacere  non  licear.  Eundem 
inBeelzebub  eijccrc  daemonia  dicur,  ne  in  eo  dei  Wat.ia 
uirtute  confiteri  cogantur.Et  cum  fe  ille  a dextris  Mar.j. 
uirtutisdei  fedentemin  nubibus  iterum  uentu-  “U,,I#  . 
rumrefpondiiTetjblafphemat  inquiunt.  Atque 
ipfum  qui  mortuos  uiuificauerat,reum  eiTe  mor^J^  j t* 
tisiudicanc.  Adeoque  nihilueriuiderepoteft  Jj-  * 

. uor,ut innocentem &iuftum  crucifigi,  homici~ 
dam  &feditiofum  dimitti expofeant . Barabbas 
liberaturjefus  occiditur . Quam  autem  exeeran- 
da  talia  iudicia  fint, Salomon  aperit  dicens.  Et  qui 
iuftificat  impium, & qui  condemnat  iufttr,abo.~  Frouw,-*J 
fuinabilis  eft  utcrq?  apud  deum. 

QV; am  etiam  iniqun  fit  alioru  uitia  cernere,  fu 
orum  obliuifci,  docet  ipfc  faluator , dn  huiufmodi 
hominem  reprachendensait.  Quid  tu  uides  fcftu~  jvjar  y#  ' 
cam  in  oculo  fratris  tui , 6c  trabem  in  oculo  tuo  Lucae  ‘i, 
non  uidesc'  Aut  qno  dicis  fratri  tuolFrater,fine  eij 
ciam  feftuca  de  oculo  tuo,&  ecce  trabs  eft  in  ocu- 
lo tuo.Hypocrita,eijceprimu  trabe  de  oculo  ruo, 

& tu  nc  uidebis  cijcere  feftuca  de  oculo  fratris  tui. 
‘Tuncergo  alios  decentius  corripere  poterimus,cn 
prius  nofmetipfos  correxerimus,  corripere  inqua 
non  condemnare, ut  charitas  confer  uetur,&  fero- 
per  declinetur  impietas. 

ILLI  quippe  qui  nimis  arroganter  adulteri?  Aeoifato 
accufauerant,mox  domino  in  terram  feri  ben  re,  rrs 
cum  fuum  legiflenc  fcelus, a lienum  ulcifci  erubue  Adultera 
-fUt,Qui  fincpctoeft  ucftruiu  inquit, primus  if^ca  Xohan  .8. 


fjc  DE  NEMINE  TEMERE  IVDICAN. 

, lapidem  mutat.Non  folum  autem  lapidem  in  ac- 
cufatam  torquere  nequiuerunc,fed  neciufti  iudi- 
cis  ferre  praefcntiam.  Ad  lapidandum  conucnerar, 
fcd  parua  mora,ipfi  quafi  lapidibus  adii, fuga  fece 
f unt.Tancp  indigni  erant  qui  alios  arguerent , uc 
adulteri)  crimen  ab  eis  delatum  facile  ueniam  io- 
uenerit.Nos  itaq?  fi  noftra  peccata  ante  oculos  po 
fuerimu8,alicnapoft  tergum  relinquemus,  nec  al 
tcrum  accufare  audebimus,magis  ipfi  accufandi. 

- MOyfes  abbas  in  deferto  Scychi  nominatiffi- 

mus, cum  accerfiretur  ut  fententiam  diceret  in  fra 
®*bas*  trem  qui  peccauerat,uenit  faecum  arena  plenum 
in  tergo  baiulans,&  rogatus  quid  illud  eiTet.Pec- 
cata  fua  efle  dixit,quac  uix  ferre  praeualerer,nedu 
aliena  iudicare  poUet.Quod  praepofiti  monafterq 
audientes, fratri  pcenitenti  ueniam  indulgere,qua 
pcenam  infligere  maluerunr,dum  confiderant,  nc 
fe  quidem  fine  peccato  eflc.Nec  tamen  ideo  delin- 
Exa  *j.  quetibus  ignofecndum  cft,ne  coquatur  hoedus  in 
& 34.  lacfte  matris  fuae.Sed  ipfi  aui  prxfunr , ita  feuerita 

te  in  puniendo  exerceant, (ucfempcrfe  quoq?  in- 
firmos eflememinerint), 

E I V Sdem  loci  presbyter  paftor, monacho  qui 
Monach?  j*e  fc  coenobio  difceffura  dixerat, quod  fe  cfi  fratre 
SdAm  & mane  re, de  q male  audiiTet,  pigeret.  Ne  facile  ma- 
Palt°r  , lum  credideris  inquit  quod  audifti.  Cunq;  ille  id  fi 
preibyt.  a ^ro  f rciatum  arfeueraret,rcfpondit . Si- 

fidelis  eiTet, non  tibi  dixiflet.Poftremo  propofuit 
ci  trabe  8C  feftucam  de  euangelio,ut  femper  alie- 
na peccata  feftucam  puter, fua  trabem,fe  prius  co- 
demnans  qp  alios  iudicans.Quo  tande  confilio  ipfe 
ufutjibidemhabitauit  unde  recedere  decreucrar* 
tnalc  de  altero  obloqucncibus  credere  deftitit,  m* 


LIBER.  V.  fjy 

lc  agentes  fibi  praeferre  coepit,  8C  fi  quis  etiam  ma 
nifclta  deliquerat,  non  iam  ei  iudicandi  occafione, 

<ed  magis  humiliandi  praebebar.  Et  nos  ergo  Pa- 
itaris  uocem  audiamus , ut  mites  Sc  quieti  potitis  Matth*2* 
cum  agnis  in  partem  dexteram  concedamus,  qua 
lafciuietes  SC curiofi ad  finiftram cum  hoedis  dedi 
nemus.Lafciuiun  t autem  qui  praefumptionis  fpc 
culam  infccndentes,  aliorum  adus  auideexplo- 
rant,  fuos  non  fatis  confiderant,  dum  alios  ni- 

mis licenter  iudicanr,ipfi  grauius  dei  iudicium  in- 
currunt. 

8 1 C V T I de  illo  legimus , qui  Alexandriae  Percuifor 
Vitali  monacho  de  profhbulo  egred/enti  obuiam  VitaI,s. . 
fadus  alapam  inculTit,quod  abeolibidiniscaufa  mona^ 
infamem  locum  frequentari  diceret.Etftatim  ipfc 
a daemonio  arreptus  male  torqueri  coepit.  AfTidu* 
us  quippe  ibi  erat  Vitalis,no  tamen  libidinis  cati 
fa,ut  ille  putauit,  fed  ut  eas  quae  fe  libidini  profti- 
tucrant,a  tam  turpi  uittr  propofito  reuocaret.  Ad 
fingulas  enim  penetrans , oblata  pecunia  nodem 
pacifcebatur , neq?  quicquam  tota  ea  node  aliud 
quam  dolenter  ingemifcere,&  deum  pro  falutc  g 
ditae  mulieris  deprecari,ita  alias  ad  deum  conuer- 
tere, alias  faltem  eo  tempore  ut  a fcelere  ceflarent, 
compellere.Quae  res  tunc  clarius  patuit, cum  poft 
uindidac  diuinae  in  perculTorem  miraculum , illae 
fpfae  mulieres  apud  quas  aliquando  pernodaue- 
rar, palam  confiterentur,  arq?  idem  percuiTorem 
fun  miferatus , oratione  fanitati  reftituiiTet . Nos 
tam  anceps  iudicium  facile  uitabimus , fi  Iohan- 
nis  Alexandrini  epifeopi  prudentiam  imitari  uo- 
luerimus,  qui  ipfius  Vitalis  delatoribus  ita  fidem 
adhibuit;  uc  fandum  ui?  nc  in  luftris  quidem  im 


ftg  DE  NEMINE'  TEMERE  IV DI. 

pudice uerfari crederet.  Tutius  namque  conflit 
um, aequior  deliberatio,  certius  iudicium,  femper 
bepe  praefumere  de  ijs,  quos  nunquam  in  crimine 
• nouimusdcprachenfos. 

• - IDEM  fandius  Iohannesepifcopus illos etia 

fPiicopus  quipublice  peccauerant , abfentes  carpi  taxaric* 
r r prohibuit.  Fieri  enim  poiTe  ut  peccatum  peeniten 

dodiluiflent>&  iniquum  efleid  ab  homine  petu- 
lanter exprobrari , quod  a deo  clementer  fuerit  c5 
. donatum.  Jtaqi  domefticos  fuos  grauiter  increpu 
it, cum  quendam  uirginis  raptorem  morte  digna 

• ’ dixiflcnt.Ec  qui  fdtis,inquit,fi  ille  iam  pecca  re  de 

ftieit, cum  uosfortaflc non cefletis  .Jure quidem 
ifta  Iohannes . Cum  enim  feriptura  diuina  dicat, 
Eccri.*  Nefcit  homo  utrum  amore  an  odio  dignus  fit, qua 
ratione  homo  in  altero  fciet  quod  in  ie  nefcit  utra 
fcilicet  aliquis  odio  uel  amore  dignus  fir. 

Fridihu.  BEA  T V S uero  Fracifcus  etiam  obliqua  fuf- 
pitiois  culpam  in  fratre  caftigauit.Cum  enim  pau 
perculo  quoda  fibi  obuiam  fadlo,  nuditatem  eius 
dolens  identidem  ingemifcerer,&:  frater  quo  cum 
una  iter  agebat,dixifler.  Parer  Sc  fi  ille  rebus  pau 
pereftjforcafle  rerum  edeupifeentia  diues  eft,Co- 
tiuo  ipfum  tunicam  fuam  exuere, et  pauperem  oj» 
iri  iuflir,  ut  quem  lingua  JaeferatjCi  beneficio  fatif 
faceret.Prau*  igitur  fufpiti5es,cum  prafertimde 
. crimine  nihil  conflar,fedulouitandafunr.Et  licet 
. femper  uitari  nequeant  quoma  homines  fumus, 
v ibi  faltem  commoriatur  ubiorraefuerint.Lingua 
contineamusjficogitationes  no  polTumus. 

Lupus  Q_VIS  enim  de  Lupo  Senonum  epifeopo  non 
epifeopus  .male  opinaretur,  fi  eum  proccefforis  fui  filiam  uir 
.£inem  iam  adultamCquam  iuxta  ft  educabat)  tc* 
v - 


v 


i 


LIBER.  ' V.  • fi* 

Aerrime  diligere  cenrpexiffet , Sc  quanta  ille  fan- 
eftirate  poIlerer,ignoraifet.  Sed  proiedto  neq?  nota 
lancfiirasobftitir,  quin  aliquando  domeftici  eius 
ipfum  nimij  in  puellam  amoris  inter  fe  taxarent. 

Quod  ipfc  refeiens  coram  omnibus  euocata  oicu- 
lo  excepit  dicens.  Non  offendunt  obloquentium 
uerba,  quem  propria  non  inquinat  confrientia; 
Quoniam  aut  uirginisanimum  in  dei  amoren\p 
penfum  cognouerat,eamardeter  quidem,fcd  cor- 
de fyncero  diligebat. Nihil  prauum  de  ipfo  conijce 
re  debuerunt, quem  irreprschenfibilcm  totius  reli  - 
quae  uitae  inftitutio  teftabatur. 

AB  HAC  impudicitiae  nota  Daniel  Aegypti  oatitcf 
lis  abbas  miraculo  fe  expetiuir.  Cum  enim  roga-  abba^* 
tus  ruftici  cuiufda  domum  adrjifet,  uxori  eius  diu  * 

infacundae  ac  fterili  fobolem  oratione  a domino 
impetrauit.  Vicini  uero  tumefeenti  uentre  mulie- 
rem cernentes, quam olim  de  marito  nunquam 
grauidam  fadlam  noueranr,  de  abbate concepiife 
purauerunr.Poftquamergo  peperit, Daniel  omni 
bus  ad fpedaculum couocatis, infantulum  per  de- 
um obfecrat, ut  quis  pater  eius  eflet,  palam  dice-  ; t* 

retydC  ftatim ab  ofculo  illo , a quo  nihil  aliud  ad-  . 
huc  nifi  uagitus  audiebatur,  uerba  proruperunt, 
quibus  cognitum  eft,mulieris  ma ritum  efle  pueri 
patrem.Mutata  igitur  fententia,  omnis  Danielit 
fandiratem  laudibus  extulerunt,  cuius  prccatioe 
facflum  effer, ut  dc  ile r ilis  generarer,  SC  puer  mox 
ut  narus  eft,loqueretur.Itaqt  tora  criminisfufpi- 
•cioin  admirationem  uerfa  eft  uirtutis. 

IDEM  contigilfeBriccioThuronenfi  epifeo  Bricduf 
po,fed  non  eodem  fucceffu  legimus.Mulier  profef 
-tionc  no  opere  rcligic>fa,qux  indumenta  et  lintea* 


i / 


I 


\ 


f4«  DE  NEMINE  TEMERE  IVDI. 

mina  cius  lauare  confueuerat,  illicito  cu  quoda  ca 
itu  prolem  edir.Briccius  commiffi  reus  agitur, af^t 
ferri  puer  nondum  menftruus  iufaetur,  qui  Bric- 
cio  in  nomine  Chrifti  interroganti  refpondit,ipm 
sion  effe  patrem  fuum, quis  autem  effer, non  indi- 
cauic.Itaque  ne  fic  quidem  conquicuitaduerfum 
cpifcopum  concitata  plebis  indignatio,magica:cg 
arti  deputantes, quod  uirtute  fiebat  diuina,in  illa 
inclemctius  fremebant.  Ipfc  uero  ut  fe  altero  quo 
que  fignoCquando  unum  non  erat  fatis)innocen<« 
leni  probaret , prunas  in  finum  congeftas  perur* 
bem  tulit,  dicens,  quod  ficut  ueftimentum  fu  ii  no 
urebatur, ira  fe  a libidinis  Hagit/o  alienum  effe  Jll< 
tamen  prorfus  incrcduli,fufpedum  ab  epifeopa-* 
tus  officio  ui  deponunt , 8C  alium  in  locum  fuum 
conftituunr.Cacterum  tantam  infontis  infamiam 
deus  no  ferens, duobus  iam  fuccefforibus  eius  pau 
eorum  dierum  fpacio  uita  defundis,  ipfum  in  fe* 
dem  fuam  per  fummum  pontificem  reflitui  fecit, 
ne  plus  potuiffe  uideretur  malorum  obftinata  fuf 
pitio,quam  iufti  manifefta  miracula, 

Sylusnus  QVOMODO  autem  id  quod  aperte  non  uj 
epifeopus  derinr,iudicantesnonfalIet,fietiam  uifainterdu 
fefellerunt^  Diabolus  namqpSyluani  Nazarethc 
fisepifeopi  integritatemcumperuerterc  nequii 
fet,infamia  dehoneftare  decreuit,  3C  formam  eiua 
habitumqj  afIimulatus,matronam  quandam  no 
du  adijt,atqi  ad  concubitum  urgere  coepit.  Pudi- 
. ca  mulier  uim  timens,  domefticorum  opem  protl 
nus  inclamat, ille  latebram  fub  ledo  petijt,  fed  ut 

uolebar,a  concurrente  familia  inuentu8,uerberi- 
busq*  dC  contumeliis  affedus, extra  aedes  cijci- 
tur.Intcrim  rerum  infeius  Syluanus,ubi  maneri 


liber.  V. 

‘tiefli  percepit  fe  uulgo  diffamari,  8C  pro  fcelere  <Jd 
ne  cogicarat  quidem,  iam  ad  uindicffam  expeti, fir 
rori  cedere  fatius  ducens,  propere  Bcthlehem  fe  co 
tulit.Sed  cum  ibi  quocp  uitac  fuae  infidiarentur,q- 
dam  ipfum  Ferire  uolentes,uerfis  mucronibus  ipff 
fibi  mortem confciuere.  Poft  haec cum  ad  tumulif 
diui  Hieronymi  mulier  daemoniaca  curatidisgra 
tiaaddufta  effet,  plurimiq*  eofimuIcSfluxiffent, 
■apparuit  Hieronymus, dC  daemoni  ut  ab  ea  exies, 
quibus  praeftigrjsNazarethanos  aduerfus  Sylua- 
tiumludif!caiTer,palafaceretimperauit.Illicomu: 
lier  fanatur,  8c  praefente  Syluand,  Syluanus  alter 
<uxta  illa  cernitur,  qui  rem  ordine  confeffus  difpa 
ruit,  8C  uulgato  miraculo  ceffauit  innocentis  infa 
mia,  ucrTipellisq*  impoftoris  offuciae  magno  orni 
bus  tunc  ffupori  fuere . Quam  igitur  circufpeftog 
quam  uigilates  nos  effe  decet,  ne  quid  male  de  fan 
ccis  uir/s,etia cum  in criminedepraehenfoseffecrc 
dimus, nimis  cito  affirmemus. 

i DE  M quippe callidiffimus  hic  ueteranaeque 
malitix  ueneno  imbutus  ferpens,  beatum  quocp 
Fortunatum  Tudertinaeciuitatis  epifeopum  infa 
«niae  probro  laccffiuit.Per  ipfum  namq?  ab  horni 
iwcxpulfus, peregrini  formam  affumpfir, &cum 
-clamore  incedens,  paffim  queri  coepit,quod  For- 
tunatus epifeopus  ) qui  ab  omnibus  hofpitalis  ac 
piusexiftimatur)fe  abhofpitio  fuo  ca  iniuria  ex- 
curbaffet.Hunc  quidam  malignis  rumoribus  ni- 
mis creduluB, ac  fimul  ut  fe  munificentiorem  epif. 
copo  offenderer , domi  fuae  accepit . Sed  dum  una 
cum  illo  ad  ignem  fedens(fr/gus  enim  erat)Fortu? 
nato  licentius  detraxiffet, anima duert it  confeffo- 
*cm  fuum  nufquam  comparcrc,#  filium  parutt- 


Ut 


Hierony 

mus. 


fortuna- 
tus cpt 


m DE  NEMINE  TEMERE  IYDI. 

lumiamabcopoflefTuni  uertiginofo  uolutatu  itl 
ter  prunas  dcijci,uitaqr  dcftitui.  Vnici  eandem  or- 
bitate didicit  infelix  pater , quantum  fcclus  fit,<SC 
quale  crimen,fan<florum  hominum  uitam,uelca 
uillari,uel  cauillantibus  facile  credere. 

MAXIME  quidem  lentos  continentesque 
in  judicandis  aliorum  moribus  noselTe  oportet^ 

- cum  etiam  perferioris  uitae  uiri  ea  in  re  aliquan~ 

do  lapfi  fume  ferantur . Effren  eremita  columna 
ignis  ad  cxlum  ufque  porrectam  uiderat , audie- 
ratque  talem  eiTe  magnum  Bafilium  epifeopum, 

6C  hac  uifione  illeT  us  Caefarcam  uenerat,ut  tan- 
txcxiftimationis  hominem  oculis  quoque  confio  . 
derarer.  Sed  cum  folenni  Epiphaniae  die  pontifica 
ii  pompa  in  magno  clericorum  coetu  fulgentem 
c6fpexiflet,ipfum  elatae  fuperbiae  columnam  cfle 
cenfuit, non  ignitae  charitatis.  Poftquam  ueroab , 
IHo  accitusciufmodi  cogitationiserrorem  fibi  ob 
i jei  audiuir,cognouii  deum  eiTe  in  homine,  qui  ali 
orum  arcana  illi  reuelaret , SC  oftentis  quam  ma- 
:)  gnus  apud  fe  eiTe  ceftarctur.Proftrauit  ergo  fe,<S£ . 
peccatum  confitens  ueniam  pctrjt,  atq*  ita  iam  dc 
inde  ut  erat  dc  ipfo  definire  coepit , quanto  fcilicee  i 
exteriori  apparatu  elatior  uideretur,  canto  interi*  j 
Ut  humiliorem  eiTe. 

A L I y N quoque  eremi  cultorem  in  Bafilio ; 

' QiiMan»  deceptum  tradunt , qui  cum  fefto  quodam  die  in 
crunita  cccicfia  multo  compofitum  ornatu , atque  in  loco 
editiore  fedencem  cerneret,non  hoc( ut  quidem  de  : 
bcbat)epifcqpali dignitati  imputauic,  fed  cuidam  ■»  . 
inanis  gloris  fuco  atque  oblectamento.  Quamob 
re  uocc  ad  fe  de  caelo  lapfa  audiuit,multo  plus  /pm  ■ 
ttolupwtis  capere  foltfc  » felem  beftia  qua  in  ccUa  < 


LIBER  ~ V. 

habebat  mahti  demulcendo,^  Bafilmmepifcopa 
facris  indumentis  fe  ornando.  His  exemplis  edoce 
mur,non  ex  f ignis,  quae  foris  apparent , animum 
$ intra  hominem  latet,  iudicare  debere, eius  prae- 
fertim,quem  multorum  opiniocommendat,  fer—  ' 
®o  celebrat, obfequium  honorat. 

SED  hic iud/cij error ijs fere co tingit, qui pau. 
per  tat  is  8C  humilitatis  uitam  profeifi,putantfl 
quis  inter  ipfos  paulo  cultiorem  qua  utatur  rem 
habuerir,propofiri  praeuaricatorem  efie, quafi  no 
eos  tantum  beatos  uocet  dominus  cjfpiricu  pau- 
peres funtt’  aut  etiam  glorix  cupiditas  fubfordi- 
do8c  fqualentiamicfhi  latere  no  poiTit? 

SlNC  ERGO  Carthufienfiscocnobijprae 
pofitusBernardo  abbati  cum  ille  ad  ipfum  uifen 
dum  equo  uedhis  adueniiTet,  Ephippio  nimisele- 
ganti  ufum  exprobrauir.  Attamen  qui  deum  ma 
gts  quam  equi  phaleras  animo  uoluebac,  quale  ' 
ephippium  illud  eirct,cui  infidensa  Clarauallc 
iter  egerat,  penitus  ignorabat,  & ab  ijs  qui  fe- 
cum ueneranr , quale  effer  quaerere  coepit . Tunc 1 
haud  dubie  apparuit,  magis  illi  cura  fuiffe  qua-  1 
lem  animum  eo  afferret,quam  qualem  fupellcdtf* 
Iem  Jtaque  non  femperex  utenfilium  aliquo  de- 
core mens  hominis  erit  metienda,  fed  ex  operibus 
potius, uitaeque  conuerfatione.Nequeenim  qua 
lis  quxq?  arbor  fit,folia  oftendunt,fed  frudius. 
'MACHE  TE  S abbas  in  Aegypto  ( ficut  a ’ 
IohanneCaffifano  traditum  eft)fratres  incufare  fo 
litus, quod  uuam  in  faucibus  tumente,to!erare  no 
poffent,fed  pciderent,q>incellulis  fagu  haberer, q* 
fecularib?  ho;b‘>  olefi  promedicametocofecrarct. 
Quo  prima  ad  impatientiam  referebat  doloris  6C: 


f* 


Bernsrd1 

abbas. 


Lachete* 

abbas 


v 


j44  fcE  NEMINE  TEMERfe  IVDt. 

paupertatis.  Tertium  quandam  animi  arroganti 
am,  uirrutisqt  oftentationem  prae  fe  ferre  aiebat» 
At  uero  quicquid  dudum  in  ali)6  reprahenderat* 
mox  ipfe  egit  inuitus.Nam  in  morbum  uua  inci* 
dens,  prae  dolore  eam  praecidi  no  folum  paflus  eft, 

, fed  roga uit. Deinde  corpori  ex  ualetudinefrigefce 
ti fagum  admifir.PoftremofecuIarium  hominu 
rooleftijs  uicftus,  oleum  benedixit.Et  confeftus  eft 
fuopte  iam  exemplo  fe  didiciUc , Monachum  in  q 
ajioslabi  iudicauerit,ipfum  in  eo  lapfuru  uel  nole 
tem*  Veram  enim  effe  domini  fententiam  dicen- 
k.  . tis.I  n quo  iudicio  iudicaueritis , iudicabimini.Na 

» Cor  ii  fi  nofmetipfosCut apoftolus inquit)  judicaremus* 
1 * non  utiqj  iudicarcmur.  . , 

AC  ne  fceminas  praetermittendo  ab  hac  iudi- 
Ecrmma  candi  culpa  uindicare  uideamur,  Raguelis  ancilla 
Ancilla  Saram  eius  filiam  fepties  uiduam  8C  adhuc  uirgj- 
inSaram.  nem,uirorum  fuorum  inrerfe<ftricem,aufa  cft  co- 
pellare.Quos  tamen  deo  uolente  a daemonio  prae- 
focatos tradit  fcripcura,ut  illa  tandem  Tobiae  de- 
um timentiintegra  inuiolataq?feruaretur  .Hanc 
ergo  deus  ita  diligebar,  ut  a prophanis  cotingi  no 
fit  palTus,  & eandem  ancili*  temeritas  parricidio 
pollutam  dicere  non  dubitauit . Pudeat  nos  ulli» 
ancillul*  procacitatem  fequiuelie>ut  hominum 
/ mores  ex  cafibus  ponderemus.Non  femper  quic- 
quid aduerfi  cuenerit , ad  culpae  meritum  eft  refe- 
rendum. Viros  amittebat  Sara,  non  quia  peccaue 
* xat  ut  uiduitate  puniretur,  fed  quia  non  peccauc- 

rat,  ut  intacfta  digniori  marito  copularetur. 

A D hac  tamen  illi  inconfultius  errant, ne  dica 
impudentius, qui  etiam  bonum  aliquod  opus,  ne 
Ijono  animo  fa&um  uidcatur,cauilUntur. 


I 


LIBER  Vi  sit 

GERMANA  monafterrj  Thebaidis  foror,  Grrmant 
forori  Euphraxiae  per  hebdomadam  interdum  g 1 Euphr* 
durta  ieiunia,qua?admirari  debuerat,uitio  dedit,  xiam 
aufadicere  ijs  ab  illa  nihil  aliud  quam  uiam  affe- 
rtari  ut  exteris  praefit,  eo  quod  hoc  iciunijgenug 
nulla  antea  praeter  abbatiffam  attentaflet . Tan- 
tam in  iudicandotemeritatem  abbatiffa  nequa* 

. quam  impunitam  dimififTet,nifiEuphraxia  defc 
obloquenti  protinus  ueniam  fuis  precibus  exo- 
ra flec.  Qua  fane  erga  armulam  benignitate  often- 
dit,quam  quot$  fyncero  in  deum  animo  ieiuna- 
ret.  Tanto  tamen  Germana  male  iudicansdifcef-  • 
fit confufior, quanto  Euphraxia  male  audiens  pa- 
tientior . Et  proferto  inexpiabilis  poenae  inuidix 
crime  eft,ob hoc  uirtutem  aliquam  in  altero  mor- 
dere, quod  eam  ipfe  aflequi  pofte  defperes . Nam  * J 
«tiam  fpirituiffinrto  iniuriam  facit,  qui  donum 
cius  in  illo  cui  datii  eft, petula  nf  fugillare  cotendit 
SE  D nosabhuiufcemodi  fatuitate abhorren 
tes  imitemur  Bernardu  illum  deQuintaualle  bea  Bernard» 
ti  Francifci  in  terris  olim  laboris  focium , nuncin  de  Quin- 
caelo  gloriae  confortem,  regniqj  cohaeredem.A  cu< 
ius  oculis  ucluti  duab9  lucidifiimis  ftcllis  miri  fple 
doris  radios  promicare  in  uifu  confpexit  Leo  fra- 
ter,& accepit  ipfum  ideo  habere  fulgentes  oculos 
quod  neminem  quondam  intuitusfuerat,quem 
- fe  meliorem  non  iudicaret.  Fertur  enim  fi  quem 
ufli  uefte  tertum  afpicerer , fibimet  dicere  folitus, 
hic  patientius  paupertatem  tolerat  quam  tu  Ber- 
narde , 6C  fi  quem  pretiofius  indutu,  hic  forte  fub 
uefte  delicata  melior  eftquam  tu  Bernarde  fub  tu 
tiica  rudi. Merito  igitur  oculi  illi  radiarunt,quor3  . , { 

adem  nulla  unqua  temerarij  iudicij  hebetauerat 

mra 


f4«  - DE  NEMINE  TEMERE  IVDT. 

- ' • lippitudo , 8c  femper  integra  pura  mq*  confero  a- 
« r ratueraefanctaeqj  collyrium  humilitatis. 

PORRO  ADuerfuscosquifecusiudicant, 
uas  electionis  Paulus  a poftolus  ad  Romanos  feri 
Romi.z  bens  exclamat . Inexcufabllis  es o homo , omnia 
qui  iudicas.  Tn  quo  enim  alterum  iudicas , teipm 
condemnas. Scimus  enim  quoniam  iudicium  dei 
eft  fecundum  uericatcm  in  eos  qui  talia  agunr.Ex . 
illimas  autem  hoc  o homo  qui  iudicaseos  qui  ta- 
Ebidc.u  *,a  a2unt>clL,,a  tu  effigies  iudicium  dci<  Et  rur- 
' * fum.Isqui  manducat,non  manducantem  no fper 
nat, SC  qui  non  manducat, manducantem  non  iu- 
dicet.Deus  enim  illum  afTumpfit.  T u quis  es, qui 
iudicas  alienu  fcruum.Quod  autem  ad  Corinrhe- 
os  idem  fcripferit.Spiritalis  iudicat  omnia,  8C  ipfe 
I.Cor.2.  a nemine  iudicatur,ollcndere  uoluit  quantum  dif 
ferat  fpiricalis  homo  ab  homine  animali.  Alteri 
enim  fpiritalirer  uiuenti  ad  res  difeernendas  intel- 
lectus acuitur,  multaqj  interdum  occulta  diuinit9 
reuelantur.  Alter  uero  quem  animalem  uocar,car 
nis  non  fpiritus  affectibus  uacans,id  eft,uoiupta-. 
tibus  deditus, ne  illa  quidem  quae  uider,  quae  con- 
Ibidem  frectat,  recte  uereque  dijudicat.  Animalis,  inquit, 
homo  non  percipitea  quae  funt  fpiritus  dei.Stulti 
tia  enim  eft  illi  SC  non  poteft  intelligere , quia  fpi- 
rit^lircr  examinatur . Spiritalis  ergo  qui  iudicat 
omnia,  iudicet  fane,  fcd  aperta  ac  manifefla,  dC  de 
quibus  dubitari  non  eft  quo  animo  fiant,cui  ve  fi 
ni  dirigantur.  Quae  uero  bonae  malaeque  inten- 
tioni communia  funt , quaeque  uel  adhuc  occulta 
larentjuel  futura  nefciuntur,ea  diuinare  nifiex  tc 
Ibidem,  uelatione  non  praefumat.Quod  fi  caelitus  infpira* 
\ tu8,iam  cum  Paulo  dicercpotcvc,  Nos  autem  fen 


LIBER 


V. 


f4T 


ftim  CHRISTI  habemus,  iudicet  omnia.  Tea 
demum  ipfe  omnia  iudicans , a nemine  iu dicabi- 
tur, Hoc  eft , /ure  repraehendi  poterit . Propterea 
Idem  Apoftolus.  Mihi  autem  pro  minimo  eft,  r.  *.  , 

Inquit,  ut  a uobis  iudiccr^aut  ab  humano  die,  1 Idcn,‘4 
.fed  neque  meipfum  iudico . Nihil  enim  mihi  con- 
fcius  fum  ,fed  non  in  hoc  iuftificatus  fum . Dif- 
camus  in  Apoftolo  magnam  animi  modeftiam. 

Nullius confcius  culpae,  non  audet  fe  iuftum  di- 
cere . At  nos  qui  quotidie  aliquid  delinquimus, 

% faltem  alijs  uellc  praeponi  erubefeamus.  Etcum 
ipfe  fu  bfequenter  dicat.  Qui  autem  iudicat  me, 
dominus  eft»  Definamus  nofipfos  ita  iudicare, 
utproximos  putemus  contemnendos, quando- 
quidem SC  illorum , SC  nofter , 8C  omnium  iudex 
oC  conditor  unus  eft  Deus , unus  dC  redemptor 
IESVS  CHRISTVS.  Nolite, inquir, 
ante  tempus  iudicare,  quoadufqueueniat  domi-  Ibiden* 
nus,  qui  3C  illuminabit  abfeondita  tenebrarum, 

SC  manifeftabit  confilia  cordium,<$£  tunc  laus  erit 
unicuique  a deo,  Inrerim  uero  quife  exiftimae 
ftarc,  uideat  ne  cadat . Perfpicuum  autem  eft: 
eum  labi  3C  ruere  qui  fe  iis  quos  iudicat , arbi- 
tratur meliorem , lacobo  Apoftolo  dicente.Qui 
detrahit  fratri , aut  qui  iudicat  fratrem  fuum,  de-  Iacobi.4 
«rahic  legi  iudicat  legem.  Siquidemeriamin 

lege  feriptum  eft . Non  eris  fufurro,  nec  crimina- 
tor in  populis.  Pulchre  itaque  Apoftoluscontinu 
. at  dicens.  Si  autem  iudicas  legem,  nonesfador 
legis  fed  iudex.  Vnus  eft  enim,  legislator  8c  iudex 
qui  poteft  perdere  dC  liberare.  Tu  autem  qui6  es 
qui  iudicas  proximum  tuum  i Nimis  itaque  au- 
dax cfta&  plus  qua  dici  poteft  temerar iue,qui  fuo 

mm  ij 


Leuiti. 


is». 


Iacobi.i 


✓ 


948  DE  PATIENTIA  INI  VR.IAE. 

iudicio  xternum  iudicem  prxucnire  non  formi- 
dat. Chriftus  uenturus  eftut  iudicct  mundum, 
qui  prxuenit,nonCHRISTVS,fcd  Antichri- 
ftuseft.  Antichriftum  aurem  dominus  Iefus  in- 
terficiet fpiritu  oris  fui.Ergo  Sc  illos  qui  de  incer* 
cis  confidenter, de  occultis  afleucranter,  de  ambi- 
guis indiTcuile , de  nihil  ad  fe  pertinentibus  arro- 
. gantcr,de  omnibus  denicp  praue  impiccj?  iudica- 
uerinr,fimul  difpcrdet. 


De  patientia  iniurix* 
Gap*  JI# 


CVMIGJTVR  ratio  confiet  nofirris  iir- 
dicrjs  neminem  laedi debere,quo  ab  ijr,  facili 
us  abftinere  poflimus,lxfi  quoqr  pati  poti- 
us offenfas  quam  uindicare  difcamus.Nihil  eft  em 
• quod  ita  animi  tranquillitatem  conciliet  a tq?  con 

feruer,  ut  omnium  aduerfitatum  qux  accidere  na 
bis  poliunt, toleratio  ftabilis  ac  firma.Et  propriti 
quidem  Chriftiani  eft,ut  non  inferre  iniunam,ita 
illatam  obliuifci,ut  noamare  diuitias,ita  rei  amif 
fx  damno  non  moueri,non  mala  ualetudine  con- 
cuti,non  tyrannorum  minis  terreri,fed  a uita  prl 
• us  quam  a iuftitix  cultu  difcedere.Opportu  ne  ita 
que  eorum  nunc  proponemus  exempla,  quos  iti 
perferenda  iniuria  fortes  fiiiiTe  accepimus,  deinde 
> de  reliquis  pacietix  generibus  fuo  ordine  diduri. 

lofcph  IOSEPH  fratrum  in  fe  inuidiam  beneficio- 
Cenc.4»  x um  relatione compenfauit.Fame  qua  laborabSt 
* • interij(Tenc,nifi  ille  eos  aluifl*ct,in  cuius  necem  coti 

fpiraucrant,  quem  in  cifternam  ut  ibi  extinguere 

s < turaddccajintaqucin  mox  utferuus  potius  quan» 


x 


t LIBER  V.  fi* 

liber  moreretur, inde  exemptum  alienigenis  uen- 
diderant.  Non  cflet  magna  in  Iofeph  patientiae  8C 
benignitatis  uirtus,  nili  Sc  magnum  in  illum  fae- 
uientium  Fratrum  extitiiTet  odium,tanto  plus  lau 
dis  meruit,  quanto  maiorem  iniutiam  remifit* 

M O Y S E S illatam  fibi  non  Icuem  uerborum  . 
contumeliam,  3c  fratri  Aaron  ftacim  ignouit,  Sc  * " 

pro  Maria  forore  deprecatus  eft.Quamtjfdcusle  Nam*,,, 
prae  morbo  pro  crimine  petulantiae  corripuerat, 
ipfe  ut  fanaretur, orando  impetrauir. 

IDEM  cum  uituli  adorationem  ulcifcens,de; 
us  populum  internecione  delere  pararet . Aut  di* 
snitteeis,inquit,autdelemedelibrotuo queferi*  Exo<“*J* 
pfifti,&  tamen  fibi  infultantes  in  deferto  faepe  ex 

eauerat,ita  ut  diceret,  Adhuc  modicum  Elapida  Exod.ir 
unt  me.Diflidrj  ergo  dC  fimultatum  oblitus,  nifi 
tmpunedimittatur,fimul  cum  eis  optat  mori.  Ac 
ne  forte  ideo  illis  gratia  ab  eo  quaefitam  putemus, 
utfuperfint  quibus  ipfe  praefit,iam  dominum  au 
die rat  pollicentem  fibi.  Faciam  te  in  gentem  ma- 
gna. Sed  maius  exiftimauit  pro  malo  reddere  hot  Exodi.)*, 
num,quam  prae  fidere  plurimis. 

S A V L I S q uocp  regis  illa  patientia  commen 
datur,  qua  rex  fa&uscuma  quibufdam  fuorum  rfX* 
cotemptui  habe  re  tur,nofTedifTimul  au  it.  Deinde  idteg.io. 
uidlis  Ammonitis,cn  triumphans  rediret,  milites 
qui  eam  contumeliam  armis  ulcifci  moliebantur, 
coercuit.TurpiiTimum  ratus  fi  paucorum  obtrei  i.Rcgfi.ii 
Aantium  inuidiam  ferre  nequiuiiTer,  qui  tot  milii 
um  bellatorum  exercidlim  potuit  fuperare  . Ma- 
gni profe&o  animi  ui!r>  fi  uitijs  poftea  non  fuiiTct 
deprauatus,ita  ut  idem  SC  patientis  SC  impatiens 
tise  exemplum  fit* 

snm  iij 


r 


no  de  patientia  inivriae. 

INNOCENTISSIMVM  namqueDa^ 
Dauid  uid  3C  femper  optime  de  fe  meritum  capitali  odio 
rex  perfecutuseftjob  hoc  cantum , quia  Tibi  militaris 
ufrtutis  gloria  eum  praeferri  audiuit . Sed  quanto 
l«R.eg.i8'  aduerfus  Dauid extitit  infenfior,  tanto  ipfcct 

ga  eum  fe  gelTic  fubmiifius . Necis  in  perfecuto- 
rem  fuum  hon  femel  porcftatem  na<flus , femper 
t*.  illacfum  dimifit>fugiendo  inuidiam  declinare  ma. 
lens  quam  ulcifcendo . Denique  ipfum  qui  uiuus 
uitacfuaeinfidiab3tur,ab  hoftibuscaefum  fleuit. 
Hanc  tantam  in  eo  patientiam,tantam  animi  ma 
fuet  udi  nem  magi»  ego  miror,  quam  belligeran- 
di praeftantiam . Cum  multo  magnificentius  fit, 
feipfum  quam  hoftes  uincere.Seipfum  autem  uin 
cit,  qui  perturbatae  mentis  libidinem  rationi  cede 
re  cogit, SC  iniuria  laceflitus  non  cxcandefcir. 

Idem  E VN  DEM  cum  de  Ierufalem  fugeret,  fili)  N 
i.Rcg.itf.  Abfalonis  fa<flionem  timens,  &Bahurim  ufque 
ueniflet.rnde  egrcffusSemei  Gcrae  filius  de  cogna 
tioeSaul,per  montis  crepidinem  ex  latere  incedes, 

’1  aufuseft  maledi<fti8  & lapidibus  incelTe re, uirura 
fanguineumacuirum  Belial  compellans, aliaque 
..  . multa  in  illum  congerens  tam  petulanter  quam 

temere.  Qui  cum  rege  erant,adulcifcendam  iniu- 
riam  concitantur,  fed  ab  ipfo  cui  irrogabatur  in- 
hibiti funt.Et  dimittite  eum, inquit, ut  maledicar» 
Domin9  enim  praecepit  ei  ut  malediceret  Dauid, 1 
- . ti.  _ Et  quis  cft  qui  audeat  dicere  quare  fic  fecit  < Ecce 

filius  meus  qui  egrciTuseft  de  utero  meo  quaerit 
animam  meam , quanto  magis  hic  filiutTGeminf 
maledicet  mihi,  dimittite  eum  ut  maledicat  iuxta 
praeceptum  domini,  fi  forte  afpiciat  deus  affftrti- 
onem  meam , & reddat  mihi  dominus  bonum 


f 


LIBER  jst 

pro  maledidionehac  hodierna.Quidhac  patien- 
tia humilius  ? quid  hac  humilitare  patientius? 

Rex  era t,&  quidem  fortiffimorum  uirorum  gra* 
diagmineftipacus,&  tamen  unius  priuati  horni* 
nis  tantas  coram  acceptascontumelias  dimifitim 
punitas.  Neque  eum  fpes  illa fruftrataeft, qua  fi- 
bi  pro  maledictis  propiciaturum  deum  dixir. 

Poft  haec  enim  ab  omnium  inimicorum  fuorum 
molcftiis  liberatus  gratias  egit  dicens . Accinxifti  a.Reg.  Ur 
sne  fortitudine  ad  praelium,  incuruafti  rebitentes 
mihi  fubtus  me. 

IOB  QVOQ_V E confitentem  audimus, 
abomniprorfusuindidae  appetitione  femper  fe  lob 
fenile  alienum.  Ait  enim . Sigauifus  fum  ad  rui-  lob.;», 
nam  eius  qui  mc  oderat,  <5£exultaui  quod  inue- 
niffet  cum  malum.  Non  enim  dedi  ad  peccandum 
guttur  meum,&  expeterem  maledicens  animam 
cius.  Molliter  igitur  ferendo  inimicos  ufqueadeo 
fortis  euafir,  ut  nullodeindecalamitatum  genere 
ad  aliquod  impatientiae  fignum  impelli  potuerit* 

J n maximas  quidem  incidit  erum  nas  ,fed  omni-, 
bus  erumnis  maior  in  illo  tolerationis  uirtus  fuit. 

Denique  qui  non  cft  gauifus  ruinis  itumici,  idem 
nec  fuis  uinci  potuit. 

SED  quibus  tandem  uerbis quo  ore  domini 
noftri Iefu Chriiti patientiam explicabimuBc’  pro 
fcdo  maior  eit  quam  ut  pro  dignitate  exprimi  cj-  rhriftii 
at.Deifiliusabnominibusprobris,  fiagellis,mor  ^ ^ 

f e afficitur,  iuitus  ab  impijs , dominus  a feruis,& 
ab  ijs  quidem  quos  faluare  uenerat,ac  de  maledi- 
dionCjCui  addidi  ab  initio  erant,  in  benedictio- 
nem gratiamque  uindicare.  Poterat  in  uno  ocu- 
li idu  fimul  perdere  omnes,  nc  quid  mali  ab  eis 

mm  iiij 


ISI  DE  PATIENTIJA  INIVRIAE, 

paterctur,fed  ultro  obtulit  fele,  ut  nos  per  Tui  cor 
pons  facrificium  conci(iarctdeo.  Irridebatur  ita- 
que  8C  taccbat,accu  fabatur  <5 C nihil  refpondcbat, 
uerberabatur,&  fuftinebat,  crucifigebatur,  8Cp 
crucifigentibus  ad  patrem  orabat.  Quis  tam  du . 
rus  eft,  ut  hxc  fecum  confiderans,ad  ignofcedum 
ijs  a quibus Ixfus  fuerit  non  mollefcat  < Indigne  il 
le  paifus  eft , quicquam  paffus  eft,  quia  deli&um 
l'  non  fecit.  Nobis  nulla  prorfus  in  iuria  indigne  in- 
ferri  poteft,  qui  peccatores  fumus.  Feramus  ergo 
aequo  animo  quicquid  in  nos  committunt  horni* 
nes, quia  nos  ante  peccauimus  deo.  Quicquidpa- 
timur,non  eft  offenfa,fcd  uindicfta. 

Idem  IDEM  OMNIS  P ATIENTi*#  ex* 
X.ucx.9«  cmplar  8C  magifter  SC  remunerator  I E S V S do 
minus,  cum  a Samaritanis  non  fuiiTetin  urbe  re- 
ceptus, tam  leniter  tulit,  ut  Iacobum  dC  Iohanem 
' ulcifd  iniuriam  uolentes  increpuerit . Vis  inquis 

unt dicimus,  ut  ignis  defeendat  de  caelo  5£confu« 
mat  illos , SC  refponfum  accipiunt , Nefcitis  cuius 
fpiritus  eftis  K Filius  hominis  non  uenit  animae 
perdere, fed  faluare.Nos  igitur  fi  fpiritus  C H R E 
S T I cite  cupimus,  fi  parere  uoluntati  eius  opta 
mus,  curemus  ne  quem  impatientia  noftra  irrita 
do  perdamus,  cum  ille fuftinendo  pro  falute omni 
umuolueritmori. 

Elias  pro  DICET  aliquis , cur  ergo  Elias  quinquage* 
phrta.  narios  Ochoziae  regis , qui  ad  fe  coprxhendedum 

4«Reg3.i  milTifuerant,  igne  de  caelo  excito  afflari  cofumicp 
impeatus  fit^Cui  refpondebimus,quod  alij  etiam 
prophetx  multis  in  locis  diuinx  feripturx  itidem 
feciffe  uidctur,nec  tamen  irati(uteqdem  rcor)fed 
fpiritufancftoinfpirati,  futurum  prodicentes, non 


LIBER.  V.  Ui 

malum  alicui  exoptantes, aut  uindicftam  appeten 
te  a . ltacg  nec  Elias  iracundia  commotus,  ied  nu- 
mine acftus  in  impios  illam  fententiam  dixit, qua, 
sequam  iuftamqj  efle  repentinus  probauit euen- 
tus, Vel  aliter  dicendum  eft.Nondum  Chriftus  ad 
uencrat  propiciatio  noftra,qui  ue teris  legis  rigo- 
rem nouac  benignitate  mitigauit.  Vnde.  Dicftum 
eft  antiquis  inquit,  Diliges  proximum  tuum , 6C 
odio  habebis  inimicum  tuum.Ego  autem  dico  uo  WatUl 
bis, Diligite  inimicos  ucftros, benefacite  rjs  q ode- 
runt uos,&  orate  pro  perfequentibus 8C  calumni 
antibus  uos , ut  ficis  fili}  patris  ueftri  qui  in  caelis 
cftCqui  folem  fuum  oriri  facit  fuper  bonos  SC  ma- 
los,*^ pluit  fuper  iuftos  6C  fuper  iniuftos . Si  enim 
diligitiseos  qui  uosdlligunt,  qua  mercedem  habe 
Ibicis^ nonne  dC  publicani  hoc  faciunrf&  fi  falutsu 
ueritis  fratres  ucftros  tantum,quid  amplius  faci- 
tis?nonnc<5£  ethnici  hoc  faciunt?  Eftote  ergo  uos 
perfe<fti,ficut  8C  pater  uefter  cxleftis  pfetftus  eft. 

SED  hic  etiam  illud  quaerendum  nobis  occur 
rit.Quareetiain  noualege  Chrifti  apoftolusPau  Paulus 
lus  in  facie  caefus  tam  aegre  tulit, ut  Ananix  facer  apoftol*. 
doti,qui  ipfum  caedi  iuftlt, maledixerit  dicens,  Per 
cutiet  te  deus  paries  dealbare,  &cum  argueretur 
iniuriae  in  facerdotem . Nefciebam  inquit  fratres, 
quia  princeps  eft  facerdotum.Scriptum  eft  enim. 

Principi  populi  tui  non  maledices.  Ignorationem  - 
ergo  officio  excufauit,non  hominis,  nunquidauc 
fi  etiam  facerdos  non  eiTet, maledicere  illi  debuittf 
nequaquam.Non  igitur  maledicendi  affetftuhoc 
dixit,fed  fpiritufancfto  concitatus,  iniquo  homini 
poenam  denunciauit.Vel  etiam  propnetauit , ga 
uetus  Iudxorum  faccrdocium  percutiendum,  hoc 
7 mm  y 


W4  DE  PATIENTIA  INIVRIAE. 

eft  repellenda  erat  nouo  euangelij  facerdot/o.  VW 
de  alij  codices  feriptum  habent,  percutiet,  non  per 
cutiat, ut  quod  futurum  erat  iignificet,  non  quod 
ex  indignatione  futurum  optet.  Excufac  aute,  ne 
quis  eo  exemplo  putet  in  malo  facerdote  dignita- 
fis  rationem  non  habendam,  cum  etiam  malo  6C 
difcolo  honor  deferendus  fit. 

Martyres  ^ E D QV  O tandem  argumento  illud  in  Apo 
Apoca.  f,  caVP^*  abloluemus,  ubi  fanefti  martyres  ad  deum 
clamant.Vfqpquo  domine  faneftus  &uerus  non 
iudicas,& no uindicas  fanguinem  noftrum  deijs 
qui  habitant  in  terrae’  Hoc  quidem  perinde  eft,  ac 
fi  dicerent . Da  iam  ne  ultra  fanguinem  noftrum 
fitianr  perfecutores  noftri,fedad  teconuertantur, 
&faluifiant.Itacp  uindicftaifta  quamimploranr, 
«ion  impatientiae  eft  fed  amoris, no  inimicitiae,  fed 
pietatis.  Quod  ita  efle  ut  dicimus,  uel  ex  eo  facile 
perfuaderi  potcft,quia  plurimiinterillos  qui  mar 
ryrum cruore  manus fcedauerat,  mox  credentes, 
Scipfi  martyrio  coronati  funt.Quam  gratiam  ne 
- quaquam  aflecudfuiflent,fi  in  eos  aliter  uindican 

dum  fandli  poftulaflent . Vnde  dominus  in  pfal- 
Pfaf.117.  *no,Vltusfumin  eos . Quod  exponens  A ugufti- 
mis.  Vindicaui  me  inquit  de  inimicis  meis , quo 
me  uindicautf  occidedo  in  eis  errorem , fufeitando 
fidem.  Arcpinde  nos  admonens  air.Quandote  $>- 
, . . • . ff  quitur  homo,noli  attendere  illam  figuram  qua 
fecit  deus, aut  animam  illam  quam  fpirauit  deus. 

, Non  te  perfequitur  quod  fecit  deus,  fed  malitia  cfr 
fecit  homo. In  malitiam  ergo  hominis  irafei  licer, 
in  hominem  non  licet. 

Marrinus  , B E A T V S epifeopus  Martinus,du  afello  ue- 
epifeopus  .heretur, forte  obuia  fit  quibufdam  equitibus , co 


LIBER..  V.  jjf 

uifo  territi  equf,faltibusin  diuerfum  aflis , fuum 
quifcji  feflbrem  dorfo  excuflfere,(S<:  iJJi  cafum  indi- 
gnanres,epoimmodeftius  infultarunt,  ita  ut  nec 
manibus  tcmperarent.Sed  rurfumconfcenfiseqa, 
cum  loco  cos  8C  calcaribus  8C  flagris  urgendo  no 
nere  non  polTcnt,diuinani  in  homine  uirtutcfque 
improbx  uexauerant)animaduertunt,  Sc  repen- 
te ance  ipfumfuppliciterprouol  uti, pecca  tum  con 
fitentur,&  ueniam  cxpofcunr.Tuncille  pro  iniu- 
ria  beneficium  referes,  eos  amice  amplexatus  efiv 
Equis  aure  ut  dnis  fuis  obedirent,  imperauit , qui 
quafi  uinculis  carceribufue  foluti , ilatim  abiere, 
iter  coeptum  maturares.  Merito  brutis  beluis, im- 
garc  potuit,  q fupbojjt  horna  offenfam  ta  modera 
ce  tulit, merito  miracula  fecit, q Ixf?  irafei  nefeiuit 
LVPVS  Trccafinae urbis epifeopus,  Attila  Lupust»! 
ciuitatemobfidentejnterrogauitquis  hiceflet,q  fcopu *. 
tic  fe  armis  lacefteret,ubi  accepit  Atcilam  flagellu 
deiefle,ingcmifcens  ait.Et  ego  lupus  uaftatorgre 
gis  dci,dignlS  flagello  eius.Portas  ergo  referari  iuf 
f/t.Ingrefliautem  hofles3recfta  urbem  pertrahfi- 
ere,  nihil  hoft  iliter  agentes,  ne  refpicientes  quidem 
ad  quenquam  oppidanorum,  quafi  neminem  ui- 
diflent.Hanc  tantam  tutandae  ciuitatis  gratiam 
deus  contulit  Lupo, ut  qui  fe  dignumflagellocon 
fefTus  fuerat, a flagello  liber  eflet* 

BEN  Edimus  abbas  Florentium  presbyterum  Budi&us 
uitxfuac  infidiantem,patientilTime  tui  ille  perhi-  abbas* 
betur.Panem  ucneno  infectum  flbi  ab  illo  mune 
ri  milTumflicct  dolos  cognouilTet)  benigne  acce- 
pit, ne  recu  fando  fcelus  hominis(qcfcaeteroslate- 
bat),pderer.  Caetei?  abeuntibus  q pane  attulerat, 
coruo  aliti  pc«pir,ut  iliu  rofttofublatu  cotrafporta 


ft*  DE  PATIENTIA  INIVRIAE, 

fet,ubi  contingia  nemine  polle  t3&  protinus  uolu 
eris  illa  iufTis  eiusobediuir,  cuius  fan&itati  homo 
inuidebat3ut  appareat  inuidos  hoies  bcftijs  min* 
rationales  elTe.Decipi  autem  dei  ferulis  non  potu- 
it,(piritufan&oinfidiasreuelante,  eas  tamen  ipfe 
noiTc  tunc  dilTimulauit,ne  malitiam  inimici  pala 
faciendo,fuam  ultusiniuria  argui  poflet.Timena. 
iUud,Qui  uindicari  uulc,adno  inueniet  uindidla. 
Eccle<  i|.  F L,  Orentius  uero  in  flagitio  perfeuerans , quH 
Idcm«  occulta  fraude  uincere  nequiuit,aperto  bello  ag- 
gredi dccreuit.Meretriculas  ergo  de  proftibulo  co 
uocatasjin  hortu  monafterij  adduxit,  quae  impos 
denter  inter  felafeiuiendo  monachos  ad  libidinem 
prouocarent,  Abbas  autem  cum  iam  no  uitac  fuae 
uniusjfed  animabus  cu  ndiorum  qui  fecum  erant, 
periculum  uerti  uidifTetjlococeiTir,  & una  cum  fu 
is  longius  inde  demigrauit.At  hic  fceleftus  infeli- 
ciilimae  pugnae  uiftor,quod  eos  fugere  compulif- 
fet,exultans  domum  redijc  . Sed  cum  laetabundus 
cripudiarer,repentino  pauimenti collapfu  elifus, 
cxpirauit.Benedicflus  uero  exitialis  inimici  trifte 
exitum  uehementer  doles,difcipulum  fuum  Mau 
MattKr  rum>  quod  eo  nuncio  laetari  uidebatur,  puniuit, 
Luoe.i  uc  doceret,ne  perfequutorum  quidem  malo  quen- 

quam  gaudere  debere,  cum  etiam  inimicos  dili- 
gcre,&  pro  eis  orare  domini  praeceptum  fit.  Sed. 
eodem  exemplo  timeant  tandem  8C  improbi  iu- 
dos  iufedtari,qui  quamuis  ab  ultione  fui  fe  conci 
neant, fuum  tamen  ultorem  deum  habent, 
fcernard  9 B E R N A R DV  S abbas  presbytero  cuidam 

abbas.  monachum  profiteri  uolcnti  refragatus  eft , quod 
cumeriam  inter  fuos  perfedhim  efle  pofle  diceret* 
Atillcrcpulfam  aegerrime  feren^atq»  irx  iropatw, 


4* 

T% 


i 


LIBER.  V. 


srr 


ens, e /dem  cui  dudum  fuppl/caucrat , pugnam  jti 
.faciem  incuifit.Fratres  uindicare  uolebanr  abba- 
tis iniuriam/ed  ab  ipfo  ihibici  funt,obfecrante  ac 
queobteftante,neuindi<fbe  animum  intenderet, 
fed  eum  potius  a quo  fe  Ixfum  fcirent,impunitum 
dimitterent.  AequiiTimum  enim  eflTc alteri  parce- 
re ipfum , qui  quotidie  a deo  fibi  parci  expeteret. 

Cum  prxfertim  ueriras  affirmet  dicens,Nifi  dimi  M 
feritis,nondimitteruruobis.Ferreigitur,non  re- 
ferre  uerbera  illum  oportet,  qui  ad  pacis  aeternae 
quietem  peruenire  contendit. 

• VNDE  8C  Chriftophorum  martyrem » cum  Chrifta* 
a pfecto  Sami colaphu  accepilTe^dixiiTe  illuferffr,  phoriu, 
repcrcuifiiTem  te,Ci  Chriftianus  noeffem.Propri-  Martyr, 
lira  ergo  chriftiani  efle  exiftimauit  pati,  nec  uindi 
care  i muriam. 

G REgorium  quocfc  potificem,ne  fumma  qui- 
dem dignitas  ad  iniuriac  impatientiam  compulit,  Grego ri* 
Mauricio  augufto  filtfsq?  eius  fe  perfequctibusdt  P3?*’ 
citur  fcripfifle.Quonia  ego  peccator  fum,uos  tan- 
to magis(ut  opinor)deum  uobis  conciIiatis,quan 
to  magis  me  illi  ignauiterferuiente  affligitis.  Poft 

Jwec  imperator,  ctrfolusclTet  inconclaui,  uiditmo 
fiachum  ad  fe  intrante,  flrictoq?  enfe  ferociter  mU 
nantem,  nifia  pontificis  perfecutione  protinus  cef 
faret.Eo  uifu  territus  incunctanter  8C  ueniam  ab 
*ocui  uehemeter  infenfus  fuerat,  petijt , Modium 
in  amicitiam  commutauitjtaq^  ipfum  cui  multo  7 

tum  bellancifrexerritus  rcfiftere  ncquiuiifet,uni* 
iis  hominis  toleratio  fregit.  Victusqjeft  patie  n- 
tia,quem  arma  uincere  non  ualuiiTent. 

A G Ilius  monach  us  Coi  umban  i abbatis  difei-  j(»mus 
pulicum  manum  arefactam  ei  qui  fc  in  itiner*  m0rmh» 


r,8  DE  PATIENTIA  INIVRIAE. 

educto  gladio  ferire  uoluerat/anirati  reilituiflet, 
Theodoricum  rege  ad  quem  ibat,abbati  fuoCo- 
lumbano  iratum, antequam  audiiTer,fama  mira** 
culi  pr*uenientc,piacauit. Ita  ur  quemilledudua 
monafterio  expulerat, protinus  reuocaret . Igitur 
in  Agilo  benignae  patienti*  uirrus,manum  alte- 
rius male  affeflam  fanauit,regis  ira  molliuir,  ab- 
bate in  gratia  reduxit.  Qui  fi.p  inimico  orare  nc- 
glexiiTet , nihil  hoi?  pculdubio  cflFi icere  potuiflet* 
LIBERtinusFundenfis  coenobij  monachus. 
Liberti-  ab  abbate  irato  in  faciem  fcabellograuitcr  percuf 
nus  mo-  fus,ne  gemitum  quidem  edidit.fed  tacitus  in  cella 
nachus  fUam  fe  recepit.Poftcro  autc die  negocij  caufa  qfX 
fibi  iniundhiro  fuerat, ad  ciuitatem  iturus,  abba- 
tem adiens  eudi  poteftarem  de  more  petrjt . Ille  ob 
acceptam  iniuriam  difcefTurum  ratus, cur  id  pete- 
ret interrogat, fed  cum caufam didiciffet, a nimada 
uertit  ipfum,tametfi  liuidam  adhuc  dc  tumentem 
ex  uerbere faciem  pr*ferrer,iniuri*  tamen  omni 
no  non  recordari, 8C  patietiam  eius  admiratus  ,ge 
nua  fubmifitjfe  peccaiTe  cofitetur,  ueniam  pofeir. 
JLibertinusuero&ipfe  in  terram  procidens , imo 
fe  peccaiTe  alTeuerabat,&  fibi  magis  ueniam  po- 
fcere  couenire.Sic  patietis  difcipuli  humilitas  ma- 
giftri  fregit  duritiam,<5£  cui  murmuranti  iracun- 
dus fenex  plus  fortaffe  mali  intuliiTet,  ei  malum  il 
. latum  modice  ferenti  fe  fubiecit. 

X N S Vper  Libertinus  quo  uolebat  dimiflus  eu 
Idem.  perueniiTer,<56  unde  liuoremin  facie  haberet  ro- 
garetur, fe  in  fcabellum  impegiiTe  refpondit.  Et 
enim  quoniam  patienter  itflum  pertulerat, fapien 
. tixdonumaccepir,utrationeminueniret,qua<S£ 
abbatis  trimea  celaretur,#  quod  ueruin  cr«tafci- 


LIBER  V.  ff9 

-Ititantibus  referri  poiTet>ut  idem  tam  expers  me- 
dacrjforec,(^eratimpat!etiar  gturbatioe  alienus. 

P AVlum  in  partibus  Aegypti  abbatem  Caf-  p f. 
fianus  tradit  magno  monachorum  &fuorum<S£  f3"1* 
alienorum  ccetu  difcumbenrefqui  tunceo  forte  co 
ueneranr)fuo  cuidam  difcipulo  adolefcenti , quod  puUw’ 
tardius  ferculum  appofuiiTet  ,colaphu  infregiiTe, 
ita  ut  8C  illi  qui  non  uiderant ferientem , ieffus  ta-  f 

menfonitu  audiret. At  ucroipfum  qui  percultus 
fuerar,tanta  patientia  ufum,ut  non  mutirec , non 
triftitiam  fronte  praeferrer, non  uultudemitteret, 
non  colorem  faltemm  urarec. Omnes  tantam  ado 
Jefcentis  conftantiam  admiratitandemdidicerut. 
abbatem  quoqp  patientiae  iiliusconfciumjidex  in 
<]uftria,non  ex  culpas  caftigationc  egi  ile, ut  fcilicec 
ipfa  patientiae  uirtu9caeterjf.(quibusadhuc  ineo» 
gnitaerat)exemp!o  foret.Oinuicfti  animi  iuuen£ 
percuiTus  in  maxilla  ira  ftcrit,  ut  praebere  uidere- 
tur  Sc  alteram,ac  tacitus  dicere. Pofui  faciem  mea 
ut  petram  duriifimam , 8C  fcio  qm  noncofundar. 

i DE  M CalTianus  Paphucrj  quoq?  presbyteri  pjphnu- 
impubisadhucpatientiamcommcmorat  dicens,  tiuspre^ 
Quod  cum  inter  fratres  fcythioticac  folitudinisg  byter. 
fan<fle  uerfaretur,quida  inuidtae  ftimulisagitatus 
i <xcogirauit,quemadmodum  illum  delicffi  infirmi 
larcr,&:  captata  occafione , dum  dominico  die  Pa 
phnuti^cu  exteris  ad  ecclefianicoueniilet,  celiam 
cius  clanculo  adiens, codice  fuu  inibi  abfeoditum 
reliquit.Cuncj?  mox  8C  ipfe  ecclefiam  eflet  i ng  ref- 
fus, pcatione  folenni  peradfa  queftuseft,  codicem 
fibiciTe  furto  fublatum . Nouum  erat  id  criminis 
intercos  audire,  8C  cundlis  mirantibus  ipfe  qui  < 

« p<tijr,nc  quis  antcabecdcO»  difcedc  ree. 


■ ' \ ■' 

ff9  DE  PATIENTIA  INIVR.IAE. 

* quam  miflfis  fidelibus  uiris  cellulae  fingulora  exJ 
«uterentur.  Mifli  feniorcs,codicem  ubi  fuppofitus 
fuerat,  inter  palmeas  Paphnutij  fifcellas  inuenta 
referunt. Diu  attonitus  hoc  audito  ftetit  Paphnu- 
tius , necj  a ufuseft  nega  re  quod  tam  aperto  affir- 
mabatur inditio, 6C  ut  fibi  poenam  qua  fatisfacc 
ret  imponerent  rogauit.Inde  uero  egrciTus,per  du 
as  hebdomadas  ieiunijs  ac  fletufefeaffiixit,nec  in-  * 
terim  ad  communionem  accedere  praefumpfi^fcd 
tandem  in  limine ecdefiae  coram  proftratus,  ue- 
* niam  petijt  cum  innocens  eiTet  .Tunc  demum  dei 

iudicio  fa&u  eft,ut  eius  ignominiae  autor  daeriio- 
ne  arreptus,  nequitiam  fuamac  dolos  confitendo 
proderet.QuicumdiumuItumcj?  uexatus  a fan- 
AiiTimisuiriscurarinequiuiiTet.Poftremo  ipfiu* 
Paphnutijorarionecuratuseft.Sicqimitisacmo- 
deftusadolefcens,iam  labefacfiam  honeftatis  8C 
faneftimoniae  famam  patientia  fua  reparauit,  pie-' 
tare auxit, dum  6C  inculpatus  tolerat , 3C  offenfus 
miferetur» 

SED  ne  quis  ab  ingratis  faltem  per  impatien- 
Euio?  in*  tiam  (obtrahenda  effe  beneficia  exiftimet . Eulo- 
• presbyter  glus  pre6byter  Alexandrinus, leprofum  quenda 
domi  fufceptiim  iam  perannos.xv.benigni?  qua 
dici  poteft,  aluerat,  8C  tandem  pro  tanto  pietatis  * 
officio  conuitia  excipiens,#  ab  eo  cui  pro  amore  w 
Chrifti  contempto  cotagiofi  morbi  periculo , fuis 
ipfe  manibus  miniftrabatjContumelijs  aifidueaf 
feAus,iam  quid  ageret  nefeiebat.  Antonium  ergo 
: abbatemconfuluit, utrum  illum  dimitteredebe- 
ret,a  quo  talia  patiebatur  < Vtrit£  confultum  eft, 
modicum  adhuc  fuftinerenr,donec  alter  ficut  pie- 
tatis ita  patientiae  meritum  implerer » alter  io* 


) 


\- 1 


UBER 


V. 


fti 


£rac/tud*ftis  uitium  emendaret, ne  grauforrm  ani' 
quam  corporis  lepram  incurreretltaq?  eu  ad- 
moniti tranquillius  manere  fimul  coepiflcnt,  Eu-,  - ■ 

logius  dies.  X L.  fuperuixit , leprofusdic  tertio 
poft  eum  obijc.Pius  ergo  ac  patiens  Eulogius  con 
Cilio  faniore  ufus , geminae  tandem  uirtutis  diade- 
mate meruit  coronari.  Quod  nequaquam  meruif 
Ce  t,  fi  .illum  quem  languentem  mifericorditer  acce 
perat,ingratum  impatienter  repuliiTet.Iunxit  pa- 
tientiam pietati , 8C  duplum  adeptuseft  felicita- 
tis praemium. 

A LEXI VS  quocp  Patricius  Romanus,  (iu  Alexius 
tuti  uoluntariae  paupertatis  perpetuus  obieruau  Romant 
tor.ita  ad  tolerandas  iniurias  parientiaeextiticalTi 
duusculto.r.  Mendicus  { ut  Chriftum  lucraretur) 
f ponte  fadusjcum  in  Syria  diu  de  eleemofynis  ui* 
xiflfet  Romam  redijt,<5C  in  paterna  domo  pro  i no* 
pe  fufeeptus,  annos  decem  dC  feptem  nulli 'co- 
gnitus manfir.Toto  eo  tempore  a feruis  patris  in- 
digna pafTus,durcq?  acceptus,non  fe  prodidir,ne- 
que  de  aliquo  conqueftuscft.Ridcri,uerberari,fcs 
da  colluuione  perfundi  a mancipqs  patienter  fufti 
imitjUtChriftum  fuum(cuius  paupertatem  fecu- 
fud  fuerat)  tolerantia  quocfc  hurailitateexprime- 
ret.Quis  autem  eiTet,qualiterq?  uixifler,diuinitus 
tandemrtiuclatumcftjtucfcilicct , cumcuita  dif* 
cederer, ne  tantae  patietiae  exemplum  ignorata  ge- 
neris claritate  in  obfcuro  foret . Neque  enim  facis 
magnum  erat,  fi  8C  ipfe(ut  uidebatur)feruilis  con 
ditionisfuiflecrederetur.Maximumu<rofuif,<9£ 

# cmnjum  admiratione  dignum,filium  familias  pa 

trecofulari  natum, ita  fcdorriefticis  fubmifiiTe  fer 
l*w,ut  illis  omnibusmagis infimus  appa rerec.  - ' 


ai 
. .i 


M 


nn 


t 


1«  DE  PATIENTIA  INIVRfAfi. 

. * FLORENTI  VS  Nurfiz  prouinciz  folL 

florenti?  (arius,  in  illos  qui  fibi  urfum  bellum  inrereme- 
louttruu  rant)inuidenre8  quod fyluftre  animal  homini  fer* 
uirer,dixiflc  fertur, fperare  fc  eos  deo  ulcifcentc  c5 
fpiiTumluituros.Indeergo  Vr fi nx caedis  rei  repe 
tino  leprx  morbo  confe&i, paucos  poft  dfts  uerfia 
; in  famem  corporibus  contabuere . Tunc  qui  urfi 

necem  doluerat,horum  inopinatam  mortem  mae 
f ore  ac  lachrymis  inconfolabiliter  profequi  cc e- 
pit,feipfum  rcprxhendens,  quod  pius  in  beluam, 
impius  in  proximos  fuerit , quod  illi  urfum , illo» 
ipfc  peremerit, quos  ita  ac  feipfum  diligere  debue 
rat.Poftremo  in  tantum  eum  pcenituic  uerba  uitt 
didix  protuiiire}ut  fi  fieri  pofTet,  fua  morte  illorfi 
qui  confumpci  fueranr,uitam  redempturus  uidc- 
recur.Itacp  femper  flebat, fletu  ipfo  offendens,  ne 
mentionem  quidem  uindi&zeflefaciendam.Nos 
igitur  culxfifuerimus,linguamquoq»  a maledL 
<fto  coerceamus,qn  uox  paulo  acerbior  aduerfum 
iniurix  autores  emilla,  huic  dei  feruo  tatx  inquie 
Psulu*.  tudini  tantocp  angori  fuit» 
fimplcX»  OB  HOC  fanc  Paulus  cognomento  fimplex, 
uxorem  fuam cum  adultero deprxhendens,ne  ta- 
tam iniuriam  ulcifci  cogeretur,  ftatim a uerfua 
abijc,domo  excellit,  8C  fe  monachum  fecir,magn4 
que  Antonij  dignus  euafiedifcipulus.Deniq*  ma- 
nus illas  quas  a uindicanda  ignominia  continuc- 
rar,ad  deum  porrigens, nihil  petijt  quod  non  im- 
petrauir,  maximequn  faciendis  miraculis  infi- 
Machatia  gnisfuit. 

Aicxadri,  MACH Arium uero  Alexadrinum  fcythiotl . 

sus,  ' cx  folitudinis  cultorem  tradunt,  dum  culicis  idtu 

percitus  palmae  pcrcuflionc  illam  corpori  alllfiflct 


LIBER. 


V. 


f*9 


extfnxiflfet<gr,mox  facfli  poenituilTe,  a t($  afflixilTe 
fe,ira  ut  fex  menfes  nudus  per  eremi  loca  deambu 
lans, ultro  culicu  morfibus  fe  expofuerit,  tulei  itq? 
multarum  iniuriam,qui  unius  non  pertulerat.  Vf 
queadeo  igitur  fan&iffimi  uiriomne  prorfusluin 
didhe  horrebat  genus,ut  a beftijs,  nedum  ab  ho- 
minibus offenfi,  perperi  quam  ulcifci  fatius  puea- 
runt,illud  femper  animo  uerfantes.  Mihi  uindicfla 
&egc  retribuam,  dicit  dominus.  Rom.it 

VNdeCaiTianusdefene  quoda  chriftiano  hac 
patientiae  uirtute  praedico  teftacur,Cum  apud  Ale  Qkuldan* 
jcandriam  infidelium  turba  coftipatus  maJcdidis  lcn cx* 
impulfibufq?  agitaretur, 8C  ab  eo  quaererent, quid 
unquam  miraculi  feciffet  deus  eius  ChrillusClpm 
refpondifle,ut  qs  quas  infertis,atq<  maioribus  no 
tnouear,neq?  offendar  iniurrjs , Re<5ie  id  quidem, 
tieq? enim  uentorum  flatu  concuri,aut  fluminum  t 
illifireuerti  poteft  domus  quae  fupra  petram  fun-  pYai  [iS* 
dataeft.Petra  autem  eft  Chriftus.Dcniq»  qui  con  ’ 4< 
fidit  in  domino,  ficut  mons  Sion  no  commouetur 
inacternum,in  perfecutionibusgIoriatur,in  aduer 
fis  gaudet,in  omnibus  deo  gratiasagit,&ilii  fo* 
ii  penitus  inhaerens,  offenfas  non fentit  impro- 
borum. 

IDEM  AVTOR  MVT II  abbatis  pati-  M . 
entiam  feriptis  commendans air,  Cumfufcepto 
religionis  uoto  filium  quoque  paruulum  fecum 
ad  coenobium  adduxiffer , de  induftria  puer  male 
a fratribus  accipiebatur,coram  parre  fubinde  cae* 

Ius, ac  faepe  per  capillos  tratfius,ob  hoc  folfr  ur  pa-s 
crisin  eo  conftanriae  periculum  facerent . Ille  ergo 
necpfrm^beratione,ncqiuhicifilniugibuspene  * 
iachrymis  moucri  por«ar,uc  uultu  falce  triflita 

nn  ij 


t 


6*4  DE  PATIENTIA  INIVR.IAE. 

praeferj:et,quin  potius  gaudebat,  eum  quoque 
quem  genuerat,  quotidianis  caftigationibus  ad 
.patientiam  erudiri . Itaque  nunquam  cur  fic  du- 
re attereretur  quaefiuit , nunquam  ad  flentem  re- 
ipexir,nefciebat  fe  eius  patrem  quem  dedicauerat 
deo.  Ad  haec  etiam  (ut  alibi  diximus)  in  proxima 
flumen  illum  prorjcere  iulTus, prompte  uoluit  obc 
dire,  nihil  non  faciendum  ratus , quod  ab  abbate 
' n cllet  iniundum.Igiturpoft  probatam  primo  ro*  * 
le rationis  deinde  obedientiae  uirtutem,fenior  cce- 
t nobij  ipfum  cucflis  proponens  fibi  fucceiTorem  re- 

- quit,praefuirq*omnibus,quiomniumpaticntifn  ' 
inusobfequentiiTimusc^  fuerat  habitus. 

Forminae  PROSE  Q_V  A mur  modo  infirmioris  quo- 

Sara.  9UC  ^cxus  ,n  Perferendis  iniurijs  aequanimitatem. 

Tobj.a  Sara  RaSuelis  filia  ab  ancillis  probro  petita,quod 

inrerfe&rix  eifct  uirorum,nonad.uindicandam 
--  _ ignominiamanimumapplicuit.fedaddeum  pre- 

ces porrexir,ut  ficut  crimine  fe  carere  nollet, ira  in 
famia liberam  faceret.Inde  illa  quae  iam  fepre  ma 
ricis  orbata  fuerat, in  ocflaui  Tobiae  thalamo  feli- 
citerconquieuit,  multoq^ inter  fe  rerum  fucceiTu 
diu  laetati  funt.Tantum  profuit  non  uindicaiTeco 
tumefiam, fed  pro  abolenda  orafTe. 

Chana-  C H A N A naeam  mulierem  in  euangelio  pati- 
n*a.  entia  uoti  compotem  fecit.Cum  repelleretur,  non 
M*tth.ijr.  indignabatur,et  canibus  comparata  magis  fe  fub 
mifit . Qyod  ergo  confidenter  petierat , efficaciter 
obtinuit,dum  contempta  atqi  defpe&a  mitis  mo* 
defticp  animiconftantiam  non  dereliquit. 
i - hra  EVPHRA X J A uirgo(cuius faepe mentio. 

' xia uireo  nem  fccimus)ioram  illa  a qua  contumeliam  indis 
6 gnac  acceperataad  genpa  procide  ns,ucl  uti  qus  oL 


LIBER.  V,  ust  ' 

fcndifiet  ucniam  petijt.  Abbatiflae  qucq*  in  illam 
animaduertere  uolenti,ut  mifiam  faceret  fupplica 
uit,  nihil  ei  mali  referre  cupiens,  a qua  palla  inju- 
riam fuerat,  ut  patientia  renumerationem  adeo 
fperare  pollet. 

ET  PA  VLA  Gracchorum  ftirpe  nobilis, 
fed  nobilior  uitae  humilitate,cum  ne  ipfa  quidem.  Paula 
quae  omnia  contempferat  propter  Chriftum  mor  uidua. 
fu  hominum  carere  poifet,  nihil  quicquam  mole- 
fteferebat.Cumqueaudiflet  fe  quorundam  iudi- 
cio  ftultam  ac  mentis  emotae  reputari.Theatrum  r 
inquir,fa<fh  fumus  mundo  Sc  angelis  8C  homini-  I,^or,|4* 
bus,  nos  ftulci  propter  Ghriftum , fed  ftultum  dei 
fapientiusefthominibus.  ' 

E LIzabeth  Pan  nonum  regis  filia,  poftquam 
amilTo  uiro  diftra<fhs<jt  fortunis  deo  in  pauperta.  LHftbetih 
ce  feruire  ccepiflet, forte  per  femitam  pergens  hinc  ul«ua* 
inde  lacinofis  incilibus  uoraginofam , notae  cuida 
fceminae,& in  quam  non  pauca  quondam  benefi- 
ciacontulerat,fadlae(lobuiam.Quaecotemptim.  . - 

admodum  fuperbeqi  occurrens,  ipfam  quam  an- 
tea coluerat  obferuaratq?,  tueper  iniuriamaduer. 
foimpulfam  latere  euertit  in lutff,  atq*  praeteiijr. 

Multo  ergo  deturpata  c ceno, CHrifti  ancilla  nihil 
indignatiois  prae  fe  tulit,fcd  tacita  tm  fubrifir,gau 
dens  fe  ab  hominibus  dcfpici,ut  placeret  deo.  - r 

QV  A M obrem  quaedam  ultro  etiam  quaefierc  Quadam 
ubi  huiufcemodi  patientiae  uirtutc  exercerent.  Si.  ^atrona 
cuti illa  nobilis  Alexandriac  matrona, quaefur  tra-  Alexan 
ditCailianu6)Athanafiumepifcopumadiens,pe.  drina.  .4 
trjt  fibi  dari  unam  ex  uiduis , quae  ecdefiae  impenu 
fis  alcbantiltr,cui  ipfa  benefacere  pollet.  Caeteru 
cum  peteti  optima  conccifa  eflet, quaeri  deinde  c«: 

nn  irj 


LIBER  (.V.  fj  4 

tnflfa  ualde  fpiritum  tuum, quoniam  ufnduda  car 
iris  impij ignis 3C  ucrmis.Qui  uindicari  uult,a  do 
tninoinueniet  uindi(dam,et  peccata  illius  feruans  „ . 
fcruabir.Ne  refpondeas  (luito  iuxta  dultiriam  fu- 
am  ,ne  efficiaris  ei  fimil  is.  Tale  ed  3C  illud  prophe 
tx in  Pfalmis.Dixi  cudodiam  uias  meas , ut  non  PfaI.|S 
delinquam  in  lingua  mea.  Pofui  orimcocudodi 
am,cum  cofideret  peccator  aduerfum  me.  Obmu 
cui  SC  humiliatus  fum.Qyod  unde  aiTecutus fue-  Pfal.ng 
rit,  alibi  cofitetur  Sc  ait.Super  inimicos  meos  pru-  Ihidem  te» 
dentem mefecidi mandato  tuo, quia inacternum 
mihi  ed.Pax  multa  diligentibus  legem  tuam , & 
non  cd  in  illis  fcandalum.Acfe  demum  tale  oden  Pfil.119 
dens.Cum  ijs  inquit,qui  oderunt  pacem  eram  pa* 
cificus,  cum  loquebar  impugnabant  me  gratis. 

In  euaugelio  quoq?  clamat  dominus.  Beati  mites,  MattJufi' 
quoniam  ipfi  podidcbunt  terram.  Beati  pacifici, 
quoniam  ftlij  dei  uocabuntur.Beati  qui  perfecuti- 
onem  patiatur  propter  iuditiam,qm  ipioijj  ed  re* 

fnumcaelorum.Beatiedis  cum  maledixerint  uo- 
is  homines,&  perfecuti  uos  fuerint, & dixerint, 
omne  malum  aduerfum  uos  mentientes  propter 
sne.Gaudete&exultate,  quoniam  merces  uedra 
copiofa  ed  in  caelis.Profecdo  talia  ac  tanta  parien-  > 

tiae  praemia  quifquis  digne  perpenderit,  facile  con 
tenet  omnia, gaudebit  in  perfecutionibus,  8C  cois 
tumelias  ducet  pro  delicijs.  Et  fi  idem  mala  etiam 
qux  iracundis  SC  impatietibus  propofira  funt,cots 
fiderauerit,  tanto  remiiTius  iniurias  perferrer, qua 
co  maiore  in  periculo fe  intelliget  conditurum, 
cumprxmij  amittendi,  tum  fubeundi  fupplicij. 

Omis  inqult,cj irafeitur  fratri  fuo,re?  erit  iudicio,  MitiJj 
■ tio  iiij  . -1  V 


* 


' jr»8:  DE  PATIENTIA  INIVRIAE. 

Qui  autem  dixerit  fratri  fuo  racha,  reus  erit  cOKcf 
lio.Qui  aute  dixerit  fatue,rcus  erit  gehennae  ignis* 
Quod  fi  is  qui  tantum uerbo offenderit,  ad  gehen 

* - •'  ‘ nam deftinandus fit, quanto magi&qui referendo 

iniuria  fa<flo  atqt  opere  laeferitddeo  nempe  Pau- 
• lus  apoftolus  ad  Romanos  fcribens.Bencdicire,in- 

Korna.n.  quiCaperfequenCiI)us  uos,benedicite  8c  nolite  ma-  ^ 
kdicere.  Nulli  malum  pro  malo  reddentes.  Sed  fi 
cfurierit  inimicus  tuus,dba  illum.  Si  fitir,  potum 
t • da  illi. Noli  uinci  a malo  feduince  in  bono  malum. 

Idem  fuo  exemplo  Corinthios  ad  patientiam  in- 
i.Cor.4  formans  atq?  inftituens  ait,Maledicimur,<3£  bene 
* * dicimus,  perfeeutionem  patimur,  SC  fufbnemus. 
Blafphcmamur  8C  obfecramus.  Tamquam  pu&< 
gamenta  huius  mundi  fa&i  fumus, omnium  pet» 

■ ipfima  ufq?  adhuc.  Ad  hanceandem  uirtutem  ca- 

l.Thefa?  peflendam  Thcflalonicenfes  inuitatdicens,Pati- 
cnteseftote  ad  omnes  , &uidete  ne  quis  malum 
pro  mfalo  alicui  reddat,  fed  femper  quod  bonum 
ett  fodiamini  inuicem  Sc  in  omnes.  Acne  quidad- 
uerfantium  moleftrjs  carere  fe  glorietur,ad  Tim6 

• . theum , inquit . Omnes  qui  pie  uolunc  uiuerc  in 

CH  R ISTO  IESV,  perfeeutionem  patientur. 
Ex  quo  potius  timendum  ed  illis, ne  non  fatis  reli 
giofe  uiuanr , quos  nemo  neque  perfequitur,  ne- 
que aliquando  perfecutus  eft . Qua  mobrem  idem 
Hefcrac.io  feribens  ad  Hebraeos;  proteftatur  dSait , Patien- 
da uobis  neceflaria  rft,ut  uoluntatem  dei  facien- 
tes  reportetis  promiiTioncm.  Sic  ipfum  8C  in  adii* 
Aftua.14.  luimus  docentem . Quoniam  per  multas  tribue 
lationes  oportet  nos  intrare  in  regnum  dei  . Pro- 
l.Prtfi.a  inde  Petrus  quocp  improborum  in  pos  malitiam* 
non  tribulationem  ,fcd  gratiam  appellat  dicens, 

• i • , 

i . 1 • - ■ 

. V 


r 


V 


tlBER  V.  # ,X 

Hac  eft  enim  grana, f/  propter  dei  cofcientiam  ftr- 
ftinec  quis  triftirias  patiens  iniufte.  Qua  enim  eft 
gratia  fi  peccantes  & cola phizari  fufferr/s  < Sed  fi  . . * 

benefacientes  patienter  fuftinetis,  haeceft gratia 
apud  deu.  Et  fi  exprobramini  in  nomine  Chrift/,  , pe  * 
beati  eritis.  Satis  multa  de  toleratione  iniurist.  ‘ *4* 
Nunc  ad  illam, qua  difpendij  Sc  iacflura  eft,  acce- 
damus, 

De  patientia  damni» 

Cap„  III* 

RERVM  iaduram  fortiter  feremps,  fi 
nihilaccidercabfcp  diuino  nutu  pofle  credi 
derimus.Cum  autam  ita  dei  uoluntasfue* 
fit,  qs  eft  q rcfiftat  cicSi  peccauimus,  uulc  utcafti 
gatiadpcenitetiaconuertamur.Si  no  peccauim?» 
ut  fuftinendo  humilitate^pficiamus . Non  eft  ibi 
querela  locus,ubi  cxerccdaoccafio  datur  uirtutis.  iol». 

IOB  inter  omnes  orientales  magnus(ut  feribi  Iobu* 
tur)pecorum  utiq?  copia  8C  feruorum  familiaeqt 
nobilitate. At  uero  his  repente  amiflis, non  folum 
inrer  orientales, fed  etiam  occidentales  magnus  fu 
it,Patientia  eius  in  aduerfis  ubicj?  terrarum  pra- 
dicarur  atffc  extollitur.  Dum  autem  profperirat!- 
bus  frueretur,in  patria  tantum  notus  erat  .O  ue- 
re  magnum  SC  omnibus  feculis  memoradum  ui> 
rum,cum  die  uno  tot  opibus,tot  feruis,  tot  liberis  ’ * , * 

orbatum  fe  cognouiftct,corruens  in  terram  deum  ibido* 
adorauit.  Et  nudus  egreflus  fum  iriquit,  de  utero 
matris  mex,nudus  illuc  reucrtar.Dominus  dedir,  : \ 

dominus abftulit,ficut domino  placuit, ita fa<35 
eft,fit  nome  domini  benedidtum.  In  omnibus  his 
non  pecca  uftIobUbijsfuis,ncq?  ftulcum  quidcS 

nn  y 


I 


X 


0 


17*  \ DI  HATIENTIA  DAMNI. 


si 


Ezcchus 

rex. 

4«Rrg.:o. 


Cera  zt* 

ni. 

Mati 


Aptt 

Mar.j. 

Mathjus, 

Zachcur. 

tu.id, 


tr?  deum  locutus  cft.Qu/a  certe  ucl  labrfs  peccare 
deo  maius  damnum  maiorcm<$  miferjacftc  exi- 
ftimauit,quacun<fta  qux  habuit  fimul  amittere. 

E2f£chiasaimomnesdiuitiasfuas  nimia  ia. 
tftanter  oftentaflet  legatis  regis  Babylonioru , oes 
pariter  Babylonem  deo  puniente  transferedas  au 
diuit.Cum  ergo  tantam  iatfturam  fe  farturum  di. 
diciflfct,  non  eft  turbatus.  Sed  quia  pecca u erat  li* 
bentcr,5J  peccati  poena  admifit  dicens,  Bonus  fer 
tno  domini  quem  locutus  cft,fit  tantum  pax  6C  ue 
ritas  in  diebus  meis . Qua  patienti»  humilitate 
fncruitjUt  illa  regi*  gazae  direptio  ad  fucceilorea 
fuos  Ioachim  8c  Scdechiam  ufq*  differret  ur,quan 
do  etiam  populusipfeobdelirta  durtus  eft  in  ca- 
ptiuitate.Non  leniit  damnum,qui  eo  fe dignu  coti. 
fefius,animu  ftatim  ad  fuftinendu  parauir . Qui 
uero  fxpc  aduerfa  paiTi  uitam  corrigere  neglexe- 
rant,am  illis  eandem omnibus,iugum  queq»  tule 
re  feruitutis  .Et  g leuiora  male  tolcraueratgrauio 
ra  ferre  compulfi  funt. 

Sic  in  euangelio  Gerazeniilliporcoru  damni! 
pluris  facientes  qj  beneficiu  quo  Iioics,&  quidem 
dues  ipforum  a daemonum  legione  liberari  fue- 
ranr,rogaucrutIefum,utindea  fuis  finibusdifee 
dcrct,<3£  difcelfit.Indigni  gppe  erat  pfentia  ipa  faj 
uatons  g fua  magisq?  fe  faiuaricocupifcebanr. 

AT  contra  fanrtilfimi  apoftoli  cxreriqt  difcipu 
li,ut  foli  Chrifto  adhaererent,  omnia  q habebant, 
conftanti  erertoqp  animo  reliquerunt.  Ncq»  Mnt* 
thseu  - pecuniouim  teloneum  dimutere  diftulir, 
neq?  Zachxus  dimidium  bonoi?  dare  paupcrib'i 
SC  rjs  quibus  impofuera e, reddere  quadruplo  tar. 
dauit,  Quia  inulto  plus  lucri  fc  in  uno  Iefu  fartu- 


4 


' \ 


■Kv  1 ..  * » 

LIBER.  V.  fn 

ros  confidebant,  quam  in  omnium  quaertu  quae 
ubiqj  funt  diuitiarum  atqt  opum.Quod  fi  a pofte 
xia  quoq?  nifi  in  paupertate  Chrifto  fideliter  ferui 
ri  non  potuir,cur  nos  dolebimus  aliquo  rei  famili 
aris  dcmmento,ob  quod  ad  dei  cultum  efficimur 
aptiores  c1  Ad  quem  quifquis  couertitur  fragilium 
bonorum  amillionibus  non  mouctur,  dicente  feri 
ptura,Non  contriftabit  iuftu,  qcquidei  acciderit.  proufr  n 

PORro  ipfe  etiam  dns  ad  feruandum  huiufmo 
di  patientiam  nos  compellit  dicens,  Ab  eo  qui  au-  Chriftur» 
fert  tibi  ueftimentum,etiam  tunicam  noli  prohL  Lucar.*. 
bere,&  qui  aufert  quae  tua  funt,ne  repetas.Nolip 
hibere  inquit,nc  fcilicet.phibendo  magis  irrites  ra 
ptorem,<9£  illu  ad  nece  tui  accendas,  cui  ne  rem  au 
ferat,obfiftis,  atq*  idem  8C  tibi  ingetioris  damni, 

8C  illi grauioris  peccati  caufa  fias.ldcirco  etiam  ab  ' 

lata  poft  ea  repeti  dominus  uc tat, ut  potius  patien 
tia  fuftinendi  uiolentum  ufurpa  torem  ad  mifera- 
dum  prouoces,qua  ulla  repetendi  moleft ia  ad  ira»  x 

Talis  praecepti  ratio  magis  elucebit  additis  cora 
exemplis, qui  illud  cum  cafus  tulit,  obferuarunt. 

IGIturFundefis  monafterrj  praepofitus  Liber  pratp0fi „ 
tinus,  uia  pcrges,forte  incidit  in  quofdam  equites  rusrnona 
Got  hos.Cuncj»  cquu  fibi  quo  uehebatur  abftulif.  ftcrij. 
fent, etiam  flagellfr  eis  porrigere  ccepit . Tollite  8C  Grego  d i 
hocinquicns,quod  uobisad  agendum  iumentu  alo.ub.i, 
ufui  erit. Illi  ueroabeuntes,cum  ad  Vulturnug- 
uenillentjnullauiequosjut  fluminis  uada  intra- 
rent,cogere  potuerunr.SC  memores  iniuriae  quam 
dei  feruo  intulerant,regrefTi  funr,ut  equum  fuum 
ci  reftitucrent.Sed  cum  ipfe  omnino  abnueret  re- 
cipere,ac  dicerct,eo  fibi  opus  non  eflfe,inuitum  fu 
pcrimpofucre,& protinus  remeantes , locum  ubi 


i 


V i 


m DE  PATIENTIA  DAMNI»  * 

prfcisfubib*terant,rc($ocurfupertranfierat.Qui*j 
ergo  Libertinus, no  modo  no  repetereablata,  fe^'’ 
nec  recipere  reftituta  uolcbat,  recipere  meruit 
uelinuitus. 

Monach*  E I V S D E M monafterij  monachus, cui  exeo--. 

olitor»  lendi  hortus  cura  erat,cernens  in  eo  olera  parrim>* 

pedibus  concultata,partim  fublata  furto,  8C  rep- 
to aditu  quo  fur  ingredi  confueuerat,fcrpenti  prae  ? 
cepit, ut  illum  cuftodiret,nec  inde  nifi  iulfus  dece- 
deret JProh  pudor, irratioale  animal  feruo  dei  obe* 
diuit,homo damnum  irrogare  non  dubitauit.Fur 
ergo  reuerfus  cum  ferpentem  confpcxiJflferjprae  ti- 
more fe  retro  ferre  uoluit,&  pede  uepribus  impii 
cato  pronus  pependit,donecabipfo  olitore  fuper- 
ueniente  expeditus  fuit.T um  ab  eodem  amice  ad 
monitus  eft, ne  ultra  furto  tolleret, quod  ipfe  pete- 
ti  gratuito  conceflfurus  eflet.Itac|5  non  olero  dam 
no  monachus  angebatur,  fedfurantis  peccato. 
Qpippe  qui  illi  fic  deprachenfo  nihil  ad  fe  denega- 
turum quod  popofciiTetdixir,&iam  poenas  pro  . 
delidio  foluenti,dum  per  pedes  penderet,  incun- 
ctanter fuccurrir. 

Ifaac  foli  ISA  AC  quoq?  apud  Spoletanam  urbem  folita 

tanur»  rius,perfpiritumpraefciens  furet  ad  hortum  fuff 

uenturos,farcula  & raftros  ibi  appofuit , atqj  illi  m 
cum  noftu  hortum  ingredi  fuiffent,  inftrumentiff  * 
protinusarreptisuftfcmane  nihilahud  agere  po-- 
tuerunt,quam  terram  uertere,  Sc  herbas  infrudhi 
ofas  conueIlere,donecIfaac  adueniens  eis  prandi- 
um attuht  pro  opera.  Infuper  exhortans,  ut  a fur-^ 
to  abftinerent.  Semper  enim  quicquid  eis  opus 
efler,fe  libenter  indulturum , 8c  tunc  primum  ois 
generis  oleribus  oneratos  amice  dimifit , Jtacp  & 


K 


V 


1 


LIBER.  V.  f 

cum  abeflTct,a  flagitio  illos  cohibuit,<&  cum  adcfl 
fcc  rebus  donauit,maius  damnum  reputas  proxi- 
tni  peccatum,  quam  fui  hortuli, quo  uitam  fuften 
tabat,  uaftationem. 

IN  V Aleriac prouincix partibus, cuiufdemo- 
tiafterij  greges  in  proximo  ftabulabantur.Fur  no  ^Ccrdox 
Au  eo  accedens  uerueee  fublato,cum  rediret, quia  Vhi"0”*- 

per ccmitcriutranfitus  erat,  fug  fepuJchrajubiil  W‘  . 

lis  diebus  fanA?  qda  facerdos coditusfuerar,  fixis 
ueftigqshaefit,&  neq?,pgredi  necjj  regredi  potuit, 
nec  praedam  quam  tenebat  dimittere,donecfaAo 
iam  dic  a monachis  deprxhenfus,  peccatum  confi 
tens  ueniam  popofcit.IUifq?  oratibus,  dimifib  uec 
uece  abeundi  facultatem  impetrauir.Sacerdos  er-  '”‘,."'7 
gooftenditgrauemculpamelTefurtum,rcumui-  " ~ 
uumipfe  mortuus  mirabiliter  retinendo.  Mona-'  „ , % 

cbi  oftenderunt  nihil  fe  turbari  damno,pro  ilio  de  • ? 
precando  qui  damnum  inferre  uenerat. 

T A LI S 8C  in  Stephano  uenerabiii  apud  Rea 
tinam  duitate  patre  patientiae  uirtus  enituit.  Qui  StcphtrP 
cum  ex  agellofquem  unicum  habebat)meflem  ad  psbyter. 
?ream  congeiTiiTet,^ quidam  bonorum  perfecu 
tor  igne  fuppofito  ipfam  incendiflet,accurreti  di- 
fcipuloacfucclamati,u3c  ux  pater  Stephane  quid 
tibi  accidicdmo  ux  illi  inquit  fili,  g que  accidit, n 5 
mihi  nihil  accidit  mali.Etenim  nihil  omnino  ma- 
lum efle  arbitrabatur  praeter  peccatum.  Itacf»  illi 
qui  damnum  intulerat,indoluit,non  fibi  qui  pai*» 
fus  fuerat.Cum  praefertim  nihil  aliud  ad  uiAum 
ci  fupereflet,nifi  quod  a domino  nunquam  fe  de- 
fertum  iri  confideret.  M . . 

i;HEDA Rdus presbyter  Torqiaci  Galli*  op*  Pjbyte/ 
pidi  uincac  fu*  uaftator$m  uuas  collcAas  exporta  7 


> 


9U  DE  PATIENTIA  DAMNI, 

re  fruftra  conatum  cum  deprahendiflct,abfoluf6  r 
dimifltcp  illaefum.  Alium  mella  ex  aluearija  fuppi- 
lantem,fcd  apum  aculeis  ita  affe<ftum  > ut  inde  lc 
mouere  non  poflct, recepto  furto  poena  liberauic. 
Quidam  etiam  milites  qui  uicum  eius  folcmniaoi 
d cpr 3edauerat,loco  pedem  efferre, nifi  praeda j>mi 
reddita  non  ualuerunt.Suarij  ite  illius  porcoru  gre 
gem  procul  abigere  molientes, cum  nocle  tota  iter 
feciffenc,mane  ibide  unde  recefferat  inuenti  funta 
SC  ipfe  pftm  cofitentibus  ignouit.Quia  ergo  fem 
per  in  eos  qui  fe  incommodo  aliquo  afticerc  tenta 
uerant,mitis  8C  demens  extiterat,  ab  omni^prfus 
is  incomodo  tutatus  eft  illu  deus,5C  eunde  epm  prio 
Lucar  ia  Nouicnfem,deinTorniacefem  fecit  fug  multa  co 
ftituens,qa  fug  pauca  fidele  fuine  noucrar,  ^ 
jOddo  ODdo  Cluniacenfis  coenobq  pater,  ei  qui  equa 

abba?,  fuu  nocffu  abegerat,  in  eo  fedens  die  lucefcenre 

comprxhcnfus  fuerat,  ca  nec  defilire  interim  nec 
difcedere  quiuiffer,ueniam  petenti  indulfit,  atqj 
Jnfuper  nummos  quinqj  dari  iufTit,  gaudes  ut icp, 
non  quia  equu  recepiflfet,fed  quod  cqu/  raptorem 
ad  poenitentiamconucrfum  cernebat , & iam  ab 
eo  deum  timeri,qui  prius  contemnere  cofueJTet. 
uierotiv*  DIuus  quorp  Hieronymus  illos  qui  afellti  mo> 

mus  ab-  nafterij  f urtim  abduxera  nr,&  i n uiti  r u rfum  reft# 
bas,  tuerant,cum  ueniam  rogatum  adueniflent,dimn 
fa  offcnfa»conuiuio  excepit, admonitos,  ut  fu-* 
is  rebuscontenti  aliena  non  appeterent , multa  cu 
benedi&ione  dimifit.  Atq?  illi  quod  abeo  quem 
Ixferant,  tam  benigne  accepti  fuiflfent,  quotan- 
nis monafterio  eius  non  paruam  olei  copiam  mif- 
fitarunt,utiam  non  folum  alieni  auidi  no  euentf 
fcdctiawfua  largirentur, 


LIBER  V.  fjf 

_ ELducus  in  pareibus-Brftanni* abbas , Paulo 

difcipulollcgetisianimaturcfccnng  delegerat  eu-  EIducui 
|todiam.Q:to  obdormiente , graculorum  agmen  abbas, 
codelapium  depafcere  agrum  coepit , dC  ille  cora  . 
Strepitu  experrectas, e/fdem  in  nomine  dominine 
auolarenr,praecepit.  Omnes  ergo  non  fecusatque 
quadrupedes,  an  re  fe  agens  ad  monafterium  ufa 
CQmpulir^admiranteatcp  interrogate  abbate, 
quid  hoc  libi  uellet,  frumenti  fe  uaftatorea  adil- 
lumaddujciikjuc  pro  culpa  punirentur  refpojidit. 
bedEiducus nihil  de  ia&ura  dolens, illaefas  aues 
protinus  dimitti  iuffit.  Difcipulus  itaq»  foJiciticu 
ftodis functus  efi:  officio . A bbas  uero  patienti® 
praebuitexernplum,etiamalitibu8  parcens,  qux 
fe  damno  affecerant., 

IDEM  animus  in  condonando  Mamertini  Martin^ 
apud  Antifiodorum  monafterh  fancti  Germani  abba* 
abbatis fiiit .Qui  urium  ad  rapiendas  oues  ue n ci- 
tantem ,cuir»  in  laqueos  quos  monachi  tetende- 
rant,incidiffer,miferatusexoIuit ac dimifit,  tan- 
tum iubens  ne  ultra  fibi  fuiTque  damno  effer.  S I 
«rgo  fanftiffimi  uiri  beftijs  quoque  , a quibusre- 
Tum  fuarum  deductionem  faefiam  nouerar,igno* 
fcendum duxerunt, quomodo  nos  non  ignofcc- 
tnus  hominibus? 

E^STACH  IVS  ROM  Anus  aduerfis  Euftacfifo 
caiibus in  uita  multum  conflictatus,#  femper  fu  Roman» 
perior,ica  ut  non  immerito  poft  beatum Iob  alte- 
rii  patienti® dicatur  exemplar,  amiffis  fortunis, 
rerins^uxorediberiSjChriftu  fuu(cui9  fide  miracu 
loedoetus  acceperat)  nunc^  dimifit.Qua  animico 
ftatia  meruit  poft  annos  aliqt(dure  miferabilitcp 

fiaCc©i)rccu£arc  q amiferar,  uxorefcilicct  olim  a 

■ • ' 


4 


r9  DE  PATIENTIA  DAMNI. 

pyratis  auec5lam,duos  filios,aIterum  a leone, alte- 
tum  a lupo  raptos, utrumq*  enim  pailores  illoin- 
*’  fcio  feris  eripuerant,arcp  a pueritia  ad  adulta  ufqpr 
'v  ' aetatem  educauerant.Demumipfam(quam  apud 
* Traianum  habuerat)militiae  dignitatem,  rurfum 
recepit.Sed  maius  his  omnibus  poftremo  fub  Ha 
% dria  no  aflfecutus  eft,cu  coiuge  fimul  ac  liberis  majr 
tyrij  corona,  ut  quos  praeter  fpem  uiuos  in  terri'51 
reperilTe  lactabaturjcn  rjfdem  ctia  uiuerec  in  caelo.. 
Bernard?  BERnardus  Clareuallenfis  abbas,  cum  ducenf 
abbas.  ta  argenti  pondo  fibi  ad  impenfas  conilruendi  mo 

nafterij  milia,  a grallatoribus  intercerpra  fuiiTe 
audiffet, gratias  deo  egiiTe  dicitur,  quod  magno  Ce 
onere  leuaffet.Ta  ergo  modice  tulit  argenti  amif- 
fionem,ut  eo  grauarifc  putaret  fi  non  amifiiTer^ 
QV  A Ntum  aurem  mali  metuendum  fit  ijs, 
AAmbroli  qUOS  peruerfa  uulgi  opinio  putat  felices, quia  opi 
m *?**  bus  affluunt, illo  exemplo  difcimus, quo  traditum 
eft,  Ambrofiumepifcopucuapud  diuitem  quen 
dam  hofpitandi  gratia  diuertiflet,et  ille  fe  nihil  un 
quaminuitaaduerfi  pafTum  iadlaret,e  ueftigip 
ciim  fuis  receffilTe  dixififec^,ideo  fe  inde  fugerc,nc 
una  cum  homine  perpetuis, profperitatibus  ufofi 
mul  pcreat.Haud  ita  ptoculexcefleranr,S£  tjefpi- 
*cientes,uident  aedes  illas  cu  omnibus  qui  ibierat\C 
terrae  hiatu  iam  abforptas.Quam  ergo  melius  agi 
‘ tur  cum  iis,  qui  identidem  feculi  huius  premun- 

tur angu(lijs,ut  illic  felicitatem  quxrant , ubi  ca^. 
fus  timeri  non  poflfit.  _ 

Trrminac  QV  A Nto  igitur  feliciorefut  foeminaru  quocjt 
Orhilia  ,'n  calamitate  patientiam  explicemus)  Ochjlia  uir 
uir2°*  goCHaec  apud  Bauariam  caeca  nata  fuerat,  pater*, 

nas  deinde  uix  effugerat  manus,  qui  eo  procefic- 


DE  PATIENTIA  AEGRO.  srf 

rat  infamae, ut  propter  ipfum corporis  uidfr  ei  ne- 
cem intentaret.  Illa  uero  in  omnibus  quas  patie- 
batur anguftijs,deo  gratias  agens, meru:t  ta  ndem 
& uifum  recipere, Sc  ingratiam  redire  parris,  3C 
quod  his  prarttabiiius  beatiutejj  eft,in  fandarum 
uirginum  numero  computari. 

h L I zaberh  uidua  regia  ftirpe  8C  Thuringi* 
principis  connubionobilis,dcfundouiro  propin  E-Iifabetft 
quiseius  tetrarchiam  occupantibus,  curo  paruu-  ul^w«  ' 
lis  liberis  eieda,inops,egens,uaga,erumni8  omni 
bus obruta, a b rjs  quoqt  in  quos  olim  beneficia co  ' 
tulerat,conrempta,ita  omnia  conflanti  animo  fu« 
liinuit,ut  ad  patrem  regem  in  Panomam,cum  ac- 
cerliretur  redire  nollet, ne  patientiam  & humilita 
rem,quam  in  miferijsinuenerat,intcr  regales dell  a 4 
Cias  amitteret,unamquanq<  animi  uirturem  the- 
fauris  omnibus  hfis  chariorem.  Nos  quoq*  tali- 
bus inftrudi  exemplis, iaduram  omnem  prsfen- 
tium  bonorum  fortiter  conftanterc$  feramus  > ue 
huiufce  perlationis  merito, ad  illa  tandem  ucra& 

«terna  bona  poiTimusguenire. 

De  patientia  argrotationis. 

Cap.  IIII.  1 

ADVERSAS  edam  ualetudinesquotiea 
in  his  inciderimus,aequo  animo  ferre,uir- 
rutis  lucrum  erit.  Languente  enim  corpo 
rc,ammi  uigor  in  contemnendis  uoluptadbus  ro- 
boratur,iuxta  illud  Apoftoli  didu,  Cum  infirmi  2 Co 
or,tuncfortiorfum.Quod  fi  corporeae  infirmitati  ’ ’*  . 

quicquam  inefTetmali,  hanc  fandisfuisdeuscon 
cingere  non  permitteret, Permittit  autem  ut  effi- 
ciat frndiorcs,  ; ,} 

W 


I 


9 


M LIBER.  V. 

IS  A AC  iraqj  ab  illobcncdidius,  SCduirttcralf 
Ccn.K.  cnigetias  non  fine  magno  uicx  difcrimine  peregrl 
J0bidc.*r  narccur,fcmpcr  proce&usjcum  fcnut  liet, oculis  ca 
ptus  cft,in  cantum  ut  nc  illos  quidem  quos  genue 
rat,dignofceret.Et  bene  hoc  cclTic  illi , quoniam  g 
caecitatis  errorem  ad  pofteritatis  Tuae  felicitatem  a 
deopromiffam  peruenit.Dilexerac  Efau,fcd  be- 
t.  nedixit  Iacob.Ec  cum  fc  deceptum  refeiuiflet,  n3 

Irritam  fecit  benedidtioncm,quia  iam  prophetiae 
fpiricu  repletus, uidere  mente  coeperat  qux  oculis 
perfpici  nequeunr,futurorum  arcana . Iilumq?  do 
minum  conttituit  fratrum  fuorum,cuiua  propa- 
ginem in  Chrifto  claudendam  cognouit. 

IAcobquoc&,cu&ipfe  corpore  aegroto  uifuqi 
per  aetatem  caligante,nihil  ferme  cerneret,uidit  ta 
Ccn,+8,  jncn  quem  ex  duobus  filns,fili)  fui  Tofeph  alteri  p* 
ferret. Ver  ify enim  beneditflurus  cancellaris  bra- 
chrj® dexteram  capiti  eius  impofuit,  qui  finiftrx 
afticerat.Ei  uero  qui  dexter*  fe  obtulerat , porre- 
xit Iaeuam.  Lippientibus  oculis  profpexir,quod 
profpicere  non  potuit  qui  habebat  fanos . Nem- 
pe Iofcph  dexteram  eius  apprehenfam  fuper  Ma- 
naiTen  cransferrc,frufl:ra  conatus  ab  eodem  audi- 
uit,Qiiia  Ephraim  Manafifen  maior  erit, licet  Ma 
nalfesnacu  prior  eiTet.Idem  facob  fuis  poftremo 
filrj«couocacis,cerciiTimo  uacicinio  prxdixir,  qux 
fingulisolimeuencura  erant,ut  intelligas  oculoijt 
hebetudinem  fpiricus acumini  nihilofFicere.  Ne- 
que enim  qui  mundis  oculis, fcd  qui  mundo  cor- 
Wttth.f,  jjc  (unt,  deum  uidebunc* 

SAMSONr  fortitudinem  non  minuitcxcitas, 
Samfon.  mt|jtoCp  piures  hoftiu  occiditerutis  oculis , quam 
luaris.  antc  inccgrig  occiderat, Tu  quot*  quem  corporis 

' ‘ ' H 4 . * , 

V ‘ ' « — • ■ I »-  * f i > f , •"')*»•*  V 1 V - WL  » 


DE  PATIENTIA  AEGRO.  n 9 

mTus deftituit, mentis  fortitudinem  excita , bono 
animo cftojiam  fecuriorirrucnres  intc  uiriorum 
cuneos  excipies  claufis  obturatifcp  fencftris,per 
quas  mors  ingredi  ad  animam  foler.  , Iorem.*, 

TTH  OBIAE  uiro  tum  in  deum  pietate, tu  fo- Tobias 
licitudinein  pauperes  claro, dum  refupinatusob-  ToIm« 
dormiifer,ftercuB  de  nidulo  hirundinu  cadens  ocu 
los  excaecauit,&  nihil  eo  cont  rifiatus  dicit,fed  gra 
tiasegilTedeopriftinaeqr  religiofitaris  ardorem  ac 
cendiiTe  magis  quam  reftinxiflfc.Ob  quam  parien 
tiam  anno  a caecitate  fua  quarto,uiTum  recipere 
angeli  minifterio  meruit  ,6£rurfum  gratias  deo 
agens.Ipfe  inquit  caftigauit  nos  propter  iniqui» 

' tesnoftraSj&ipfefaluabit  nos  propter  mifericor 
diam  fua.Qui  fic  caftigatus,fic  fe  humiliauerit,  <96 
ipfc  uifum  recipiet,non  quo  mundus  fed q mundi 
dnsconfpicitur,uifum  uticjj  mentis  dC  fpiritus. 

. A Lia m praeterea  ipfius  Jafob  imbecillitatem  jaco* 
hoclococommernorabimus,utfimul  8C  patienti-  Gene.jt 
am  oftcdamus.Cum  angelo  lutfatus,  Sc  ab  eo  in  * 
femore tacflusjtorpefccnre neruo  claudicauit, Sed 
pedum  uitium  non  fenfir,dum  metis  aciem  in  dea 
dirigit,  Nufqua  queritur  de  femore  debilitato,  6C 
ftatim  poft  lucfta  uidiile  fe  dnm  facie  ad  facie  glo- 
riatur.Vnde  illi  nomen  Ifrael, id cftdeu  uidens  in- 
ditur.Nequa^  illud  malu  putauir,qcf  fe  a colloqis 
diuinis  non  arcebat,  ideo  nec  lamentari  uoluit. 

Mlphibofethlonathae  filius, deleta Saulis do-  ...  ... 
Biofolusfuperfuit,qautroq<pededaudusn6po-  fc/j,  ,b(* 
tuitinterefle  bello, quo  ceciderunt  fortes  Ifrael. In  z ^ 
fupauitos  agros  fol^  polTedit,^  regis  Dauid  me-  * * 

faegtieeps  f uit.T m ergo  illi  pedu  argritudo  cotulic 
ut  & diutius  dC  felici  uiueret,fortaiTe  una  cu  alija 

00  q ^ •; 


lob.i. 


!«•  LIBER.  V. 

occubiturus,fi  fanos  pedes  habuiflet , Cum  ergo 
huiufcemodi  ualerudo  plus,pdefle  polfir  ($  obeft, 

' sequo  animo  tolerari  debet, ii euenerir» 

SED  arguet  aliquis,  hncipfum  Miphibofeth, 
eo  quod  claudus  erat,  a Siba  feruo  contemptum 
ludibrioq*  habitum, quippe  qui  ipforelicfro  fugi- 
cns,falfa  ad  regem  delacionepoiTeiTionum  eius  g- 
tem  intercepit.Refpodebimus,muItosetiam  qui 
nunquam  daudicauerant dolis  atq»  perfidia  fer- 
uorfi  dcperififejtac#  neq*  ifti  fua  pedum  imbeciU 
tasdetrimetofuit,  fed  neqtia  ferui,quem  fugien- 
tem fortafle  peremiiTet,fi  confequipotuiflctJnno 
ccntior  fuit, quia  ingredi  nequiuit . Multo  autem 
fati?  eft  debiles  pedes  habere,qua  manus  eructas* 
JOB  ipfe  no  tantum  pedibus  aut  manibus , auc 
aliquo  membroru  aeger  erat, fed  toto  prorfus  cor- 
pore tabidus  atq*  putridus,  5C  a planta  pedis  ufqp 
ad  uerricem  foediiTiiiis  ulceribus  confectus/TefU  » 
faniem  radebat , iacebatque  in  fterquilinio , ma- 
gis etiam  dolendi  caufas  habens,quod  paulo  ante 
omnem  fubftantiam(  cum  opulentiiTimus  efTet> 
una  cum  liberisamiferar,nec  tamen  cogi  unrp  po 
cuir,ut  faltem  labrjs  peccarer.  Vxor  iacenti  aflide- 
bat,non  quae  confolaretur  affli<ffum>fed  petulan- 
tia fua  grauius  exafperaret.Nanq?  tantarum  im- 
patiens erum  narum  iubebat , ut  iam  in  fuam  ille 
necem  maledictis  deum  prouocaret . At  uero  Iob 
no  ignarus,longe  maiorem  eiTe  miferiam  deo  pec 
care, quam  ita  pati, in  ipfam  indignatus.Quafi in 
quit,una  de  (luitis  mulieribus  locuta  es . Si  bona 
fufeepimus  de  manu  domini,mala  quare  non  fu- 
ftincamusc’  Affligens  me  dolore  non  parcat,necco 
tradicam  fermoibus  fon&i,  Merito  igitur  poft  toc 


DE  PATIENTIA  AEGRO.  «i 

aduerfa  talemq?  patientiam  duplicia  dicitur  rece- 
piiTe,caEtcris  felicior  futurus, qui  dum  uiueret  mi- 
iicrior  exiftimabatur. 

E Z Echias  rex  aegrotauit  ufep  ad  mortem,  fed  Erfc. -_ 
cumoraffetjfac^uBeii:  fibijpfi  fuperftes,ita&tu  re^' 
intuainfirmitatefutecdefiafticusinquicjorado..  4.Reg<  :g 
minum, & curabit  te.Sed&  hoc  diligenter  atten-  Ecclcji» 
de, quantum  inrerfucritinter  aegrotantem  Sc  ia- 
natum,dum  languerer,expcrs  delici  fuit, mox  ut 
- conualuit,ia<$antiaecrimcn  incurrit,oftentansali 
cnis  diuiriasfuas,quasargercontempferar.  Necle 
u;s  culpa  f uit,ob  quam  illas  ad  alienos  quoq*  traf 
ferendas  audiuit.Nobis  ergo  fi  meminerimus  qua 
to  ad  peccandum  propenfiores  exiftant  qui  corpo 
re  fano  funt,minus  molefta  erit  infirmitas. 

ORA  Ndum  autem  effe  pro  infirmo  dc  domi-  ChriftuJt 
nus  docuitjfufpiciensin  caelum, cum  furdum  ac  Mar.r 
mutum hominemcurarc ueller,nec  folum  fufpe- 
xir,fed  etiam  ingemuir,  ut  precaturi  mentem  fi- 
mul  cum  oculis  ad  deum  dirigere  difeant.  Paraliti  M 
copriufquam  fanitatem  concederer,  peccata  dimi 
fit,ut  quia  propter  peccata  in  morbum  inciderat, 
fubmotacaufaceiTareteffedus.  Ex  quofanedat 
intelligi,argritudinem  quandoqidelidti  poenam  ef 
fe.Quodfi  perpanitentiam&confeiTioncm  dele 
tum  fuerit,rcliquum  e it  ut  arger  conualefcat.Itacp 
fempercuradum, ut  ante  animae  noftrae  remedia 
adhibeat  facerdos,quam  corpori  medicus,  ut  eria 
fi  alia  de  caufa  quam  ob  deli&um  male  affetfi  fu- 
erimus,& morbus  curari  nequiuerir,magis  fecu- 
ri  uitae  huius  finem  expetfemus . Ne  mors  quide 
grauis  erit, uitam  meliorem  fperantibus.  Morbo 
autem  libcratis,magnopere  cauendum  eft,ne  uc~ 

oo  in 


r 


fer  . - LIBER  : V. 

luti  canes  ad  uomitum  reuertamur.  Ait  enim  Ec- 
Iohan.f.  cc  fanusia^lus  es,iam  noli  amplius  peccare , ncde 
rerius  tibi  aliquid  contingat.  Aequum  quippe eft, 
ut  qui  accepto  fanitatis  beneticiorurfum  dciinqt, 
grauius  puniatur. 

p lus  P A Vius  poft  triduanam  caecitatem,ita  fe  cor-i 
apoftol9.  fcx/tjUt  de  perfecuroreapoftolus  fieret. PercuiTe- 
Aft.9.  rar  eum  dominus  ut  fanarer,8£ille  faharus  tanta 
s.Cor.  ii.  prolecit  uirture,ut  omnia  ardua, dura,accrba,con 
tumelix}uerberationis  uitaeq?  periculi  plena  no  in 
uitus  fubirer  pro  Chrifto,frigus,fame,gIadin,  iu- 
Ibidcm.12  xta.  contemnens, 8C  libetcr  inquitgloriabor  in  in- 
firmitatibus meis  ut  inhabitet  in  me  uirtusChri- 
RiydC  cn  infirmior, tunc  porens  fum,<3C  licet  is  qui 
Ibidem.  f°rl8  nofter  hocorrnpatur,tn  is  qui  intus  cft, 
renouatur  dedieindie.Idem  qtfin  pfcntieft  mo- 
mentanea dC  leue  tribulationis  noftrse,fupra  mo- 
dum in  fublimitate  aeternu  gloriae  pondus  opera- 
tur in  nobis, non  contemplantibus  nobis  quae  ui- 
dentur,fed  quae  non  uidetur.  Quae  em  uidentur  te 
poralia  funr,q  aurem  non  uidentur  aeterna  fu nr. 
».Cor,r.  Scimus  enim  qm  fi  tcrrcftris  domus  noftra  huius 
habitatiois  diiroluatur,qcF aedificatione  ex  deo  ha 
bemusdomn  non  manufatfam/ed  aeterna  in  eae- 
lis.His  A pPi documentis  patientia  noftram  muni 
amus,6£  eiufdem  exemplo  quicquid  euenerit,non 
moconftanter,ueruct<am  alacriter  perferremus. 
Vedaftus  IN  Vedafti  Atrebatenfis  epi  uira  legimus,cum 
epiftopus  corpus  eius  de  loco  ubi  olimpofitn  fuerat, trasfer- 
retur,quende  caecum, cui  Audomaro  nomen  fuit, 
expetijfire,ucuideret  fandri offa,  Villico  uifumre 
cepifle. Deinde  cum  rurfum  oraiTet,ut  fiea  res  ani 
mae  fux  faluti  min9  coduccret  3 rediret  infirmitas, 


DE  PATIENTIA  AEGRO.  *S| 

farato  oculis  captum  fuifle . O prudens  uotum, 
fingularemquecaeci  patientiam,  qui  nc  turre  qui- 
dem cernendi  copia  poftulaffct,nifi  tam  pij  defide 
rijcaufla  incidiiTet.ldeoq»  fandi  corpore  uifo , ad 
caecitatem  fuam  reuerti  maluit, qua  ad  ea  quae  an 
■te  caecitatem  forte  fc  commififTe  recolebat.Contc- 
pfit  oculos, ut  innocentius  uiueret,& innocentius 
tiidluru, obduci  denuo  oculi  fidem  fecere. 

PEcrusquoq? abbas Qarcuallcnfis, quada  gra  Pernis  ’ 
ili  ualctudine  uexatus,oculum  amifit,<5£  fe  gaude  abbas, 
re  dixit,quod  e duobus  inimicis  alterius  moleftia 
aamlibereifet.Argumento  eft,magis  etiam  gau- 
dendum illis  qui  utroq*  orbantur.  Et  cur  enim  no  f 
fe  confolari  habeant  qui  ambobus  carent,cum  no 
fit  eis  opus  ad  deum  clamitare  cum  propheta.  Do-  pfal,„g 
cnineauerte  oculos  meosnc  uideant  uanitatem. 

Qui  fi  illos  uelautrrere  per  fe  potuiffer,uel  oino 
non  habuiffet,ncqp  adulteri), neq?  homicidij  crinis 
nefepolluifler. 

EQVO  animo  ferebar, & Pygmei?  presbyter  Pygme- 
romanus  quod  oculis  captus  effer,neqn  illi  inimi-  j?1”5* 
cos ecclefiac chriftianac afpicerecontingeret: V ndc  Psbyt*r« 
Julianus  apoftata  imperator, cum  forte  ipfi  occur 
riffet,deridiculicaufa,Gratias  inqt  ago  drjs  o Py- 
gmeni,qcf‘te  uidco.Ecotra  ille , Gras  deo  meo  ago 
rndit . quod  re  no  uideo.  Tam igiturforti  animo 
caecitatem  pertulit, quam  tyrannum  contempfir. 

Dehinc  martyrij  corona  donatus,  uidere  coepit  cj  iCor.j, 
oculus  non  uidir,  8C  audire  quae  auris  non  audi- 
«it,&:  in  teli /gere,  quae  in  cor  hominis  non  afeen- 
deru  nt , Et  nos(proh  nefas)caecitatcm  horremus, 
cum  tantam  beatitudinem  8c  caeci  cernere  pof-  • 

Cinr,&  qui  inoffcufos  oculos  habent,  difficilius  af 
ieguifoleant,  ©o  iiij 


*g4  - LIBER.  V. 

MATOLVS  Cluniacefismonafterrjmona* 
Waiolus  chu* caecus erat,6£  tamen  fapientiae  ac  fancfhtatis 
V>biS»  merito  factus  efl:  abbas  Macicenfis.  Nec  fua  jpfi 
obftititcxcitasjquinalioscarcoscurarerjlurdosin 
fuper  mutosq*  8C  claudos  ianauit,proculdubio  fa 
naturus  SC  feipfum,  nifi  multo  plus  emolumenti 
acfructus  percipere  fe  fcirer  ex  eiufmodi  imbecilli 
tatis  toleratioe  atqt  patientia.Itacp  caecus  quide  ui 
xit,fed  miraculoi^tama  uidentibusilluftrior  fuir» 
Vbaldus  AD  Vbaldum Eugubinae urbis  epifcopuCqni 
epifeopus  8C  ipfe  miraculispollebat)caecum  quendam  uenif 
felegimug,opcmqt  imploraffe,&  ab  eodem  illi  g 
fuafum,ne  uifum  fibi  reftitui  expetercr,quia  eo  re 
ftituco  animae  caccita  tc  elTet  paliurus  * Itacp  incu 
ratum  dimiflum.Confolentur  hoc  falcem  exem- 
plo.qui  uidere  dcfierunt.ignari  fi  fani  eflenr , qua 
* continentes  ocuiosforct  habicuri.Nol u it  caeco  mc 

deri  Vbaldus,nc  corpori  fubueniens, animae  face- 
ret detrimentum.  ■ 

Et  Spem  abbatem  uirum  fanctimoniae  fama  ce 
abbas  lebre, oculis  captum  fuiile>in  dialogo  potificis  ma 
ximiGregorij  traditum  eft.Sed eundem  quadra- 
gefimo  tandem  anno  uifum  diuinitus  recuperaf- 
fe,audiHeqi  fibi  di<tum,uti  proxima  monafteriai 
7 inuifere  pergeret, 8C  fratribus  perfectius  uiuedi  p- 

cepta  daret,ipfe  propediem  deceilurus.Ttaq»  eo  g- 
functum  officio,poftquam  ad  fuos  redrjt,in  fratijt 
coetu  pfallenteexpiralle.Tunc  ergo  uidere  coepir, 
cum  e uita  egredi  oportuit,  ut  palam  ellet  caecira 
rem  illa  nonculpaefuilTe,fed  probationis,  qua  au- 
dium  eft  per  patientiae  uirtute  uitae  meritum . Ab 
ore  morientiscolumbam  exiile  8C  ad  caelum  cuo- 
laile  uifam  ferunt.Columbac  igitur  puritate  inte* 


i . 


t LIBER  V. 

Hus  totus  nituir,q  oculis  tm  exterius  orbus  fuit. 

DE  Didymo  Alexandrino  teftat  Hieronymus  Didymug 
qui  eius  auditor  fuit, quod  a parua  aetate  oculis  ca  Aicxadii 
ptus,<3£  ob  id  elementorum  quoq?  ignarus,  tantir  nu5« 
miraculum  ftii omnibus  praebuit, ut  dialecftica  3C 
geometriamCquae  uel  maxime  uifu  indiget)ufquc 
ad  perferum  didicerit.  Addic  etiam  plurima  ope- 
ra abeo  nobilia  fcripta,commccarios  in  Pfalmos 
omneSjCommenrariosineuangelium  Matthaei  8C 
Iohannis,de  dogmatibus  contra  Arrianos  libros 
duos,defpiritufancn:o librum  unum,In  Ifaiam  de  »' 
cem,InOfee  odto,In  Zachariam  quinq?,6£infint 
taalia,qu*  digerere  proprium  iudiciseft.  Quod  fi 
tanta  riofife  caecus  potuit,  apparet  ne  in  difcendo  j| 
de  oculis  admodu  opuselTe.Quinimo  plaerunqi  ui 
dem9,magis  docile  ingenia  tcnacioreq?  memoria 
caecorum  hoim  efle  c$  cerncntiu .8C  eo  plus  men- 
ti eorum  datu, quo  oculis  minus.Conceptus  enim 
&imaginatio,5S  ipfarei^  reminifcecia,  tota  fe  pc 
nit9  ad  aimcolligir,firmiterq,*  inhaeret,dum  foras 
per  uaria  uifus  obieda  nequit  euagari.  Jtafir, 
ut  hac  quocp  de  caufa  excitas  nobis  tolerabilior 
eiTe  de  beat,  fi  acciderit. 

RE  hquaru  quoq?  mfirmitatu fortia  gquira- 
ramusexempla,Gregorio  pontifici,qcfpro  T raia  Gregorls 
no  infideli  impacore  dea  depcariaufuseiTer,poenae  Pap» 
nole  hanc  optione  data  perhibent, uti  fiue  qidiu  ui 
uerer,magni8  alTidue  laguoribus  agitaretur , fiuc 
cum  defun&us  fuerit  bidui  fpacio  igne  purgatorii 
fuftinerer,<5£  elegifle  languores, conftanterq»  per* 
tuliiTe.  Ac  nosgrauionbus  quidcobnoxijdeh<fbto 
dC  nullo  uirtutis  genere  ca  hoc  fandfo  conferedi, 
quoties  morbo  aliq  afficimur, indigna mur,  Vc  fd 

00  Y 


fS«  DE  PATIENTIA  AEGR  OT A. 

licet  poft  hxcleuia  quae  impatienter  ferimus,necfl 
la  tato  acrociora  deuitemus.  Nefpcm  ind  igna  ndo 
pdla  minui fo  et, fed  cumulari.  Qui  aut  libcter  cor 
poris  mala  tolerat,ad  expiationem  fpirirus.pficit. 
\ PROINDE  Egidius  ad  Rhodani oftia  foli- 

Egidius  tarius,cu a uenatoribus  fagitta  in  incertu  mifla  in 
folitanus  ter  fyiuas latentem  fauciaflfet,  non  modo  medici- 
na corpori  admittere  noluit,  fed  etia  ad  dnm  ora- 
uit,nequando  laefa  caro  faniratem  rcciperet.Parii 
erat  folitudinisneceflitatcferre,  quotidianas  ui- 
gilandi, precandi, ieiunandi, fatigationes  pati, uuL 
nus  infuper  quali  diuinitus  inflicftu  manere  uolu- 
it  incuratum,  ut  auditus  corpori  dolor,  ab  animo 
procul  arcerer  uoluptatis  cogitationes.  - . 
Stephan9  ST  EPHANVS^o  Mareotidis  regiois  A na 

Anacho  chorita,  cum  uerendas  corporis  partes  exulcera- 
nta*  tas  taboqi  diffluentes  haberer,ruratfonem  quide 
non  recufauit,fcd  dum  curatur, maioris  patienti» 
praebuit  exemplum  dcfecflionesa  Chirurgo  paf- 
Ius  nullo  emiflo  ciulat  u,  nullo  edito  gemitu , ac  fi 
omnino  doloris  uim  non  fentiret.Ad  hacceiufmo- 
di! aegritudine affedhis , non  intermifit  manuum 
> laborem , de  palmarum  folijs  funiculos  contor- 

quens,non  fpiritah‘6cxhortationisctiram,femper 
eorum  qui  in  eo  ad  fe  coueniflent,  faluti  confules. 
Ita  magnam  languoris  molefbam  maiore  uirtu- 
tum  meditatione  uincebat»  animo  etiam  fortior 
quam  corpore  debilior. 

BENI  Amin  eremitaaquxintercutismorbo 
uehemeter  laborabat.  Ac  ne  hoc  illi  ob  delicAa  da- 
tum crederes, alios  infirmos  oratione  fola  curauic 
Eis  uero  qui  infirmitatem  eius  mifercbantur,  edi 
uerfa  fupplicare  folebat  ne  corporis  fui  fed  animae 


LIBER  V. 


cur5  haberent, uemaq?  a dno  fibi  exorarent  pecca 
toi^,qua:  dii  fanus  efler,  fe  comififlfe  aiebat.]  ta  cp 
pcccacorforer,plurimu  angebatur5q>  aeger  nihil. 

PAVLVS  QV Oque folicudmisquondam 
(quae  Panephifi  Aegypti  oppido  adiacct)  cultor,  paujuf 
relolutisfut  CaillianV  tradit)paralyfi  membris  in  folitariu* 
legulo  decuberis  caeceris  qui  aegrotabanc  tanicaci 
erat.  Oleo  enim  cui  ipfe  benedicftonem  impofuif- 
fet,peruncflicurabuntur.Qua  quidem  in  reoften* 
dere  nobis  uoluit  dominus, quantum  ille  8C  fortis 
eiTet  in  patiendo, & pius  in  miferendo.  Idem  enim 
qui  pt*o  fua  ualecudine  nihil  folicitu$uidebacur*p 
aliena  anxius  erat,  & praefenta  neum  omnibus  re 
medium  conferebat. 

DE  SERVVLO  mendico,& in Homilrfs 
SC  in  dialogo  Gregorrj  relatum  eft,quod  toto  uitae  Seruulu» 
tempore  paralyfilaborarit,  ita  ucinle&icaiacens  mendicus 
mouere  fe  omnino  non  poflet,femper  tame  in  do-  ' 
loris acceiTionibus  deo  gratias  agcre,hymnos  de- 
cantare ySC  concitatiore  quodam  quafi  Rimulis 
a&usfpiritu  aliquid  de  fcripturis,quod  noniegen 
do,fed  audicdo  didiccrar,recitare.Mcrito  ergo  mo 
riens angelorum  cantus  audiuir,  merito  mortuus 
odore  fuauilTimo  fragrauit.  Quibus  indicijsconfi 
deratum  eft,  quantam  illi  beatitudinem  aequani- 
miter tolerata  infirmitasattulilTe^quantum  iam 
felix  e(Tct,qui  dum  uiuerettam  miferacram  mi- 
fcral  " itabatur. 


D T AN  VS  ante  morbum  ab  Elphe-  _ ^ 
goVetanoepifcopo  neceflariofuonullishortatib. 
ut  monachii  profiteretur, copclli  poterat.  At^o  fe  nui  pt 
bre  corrept^mox  ut  coualuit, ultro  3d  monafterin 
^p^rauir,  & icligioi  fe  addixit,  multaqi  uitae 


j 


528  DE  PATIENTIA  AEGR.  OT  A. 

tudine  pollere  coepir>breu>  presbyter  fa<3us,  ati0 
ad  Cantuarienfem  ecclefiam  regendam  accitus  po 
tificia  quoq*  dignitate  effulfir,multis  deniq?  mira 
culorum  fignis  nobilitatus  fuit . 1 taq?  tantum  illi 
aliqua ndoargrotafle  profuit,  quantum  fi  fcmpet 
^ fanus  pcrfeucraretjfortafTe  nocu  iflet* 

I P S 3B  etiam  nunquam  fatis  laudatus  Francis 
ErSdfcus  .fcus,non  ante  coepit  elTe  perfe&us,  quam  grauiifi 
mamcorporis  uaietudinem  incurriiTet.  Vigefimo 
aetatis  fux  anno  infirmatus  didicit  terrena  conte- 
nere,quae  fanus  dilexerat*  Aeger  foli  deo  feruieda 
effe  intellexit,  qut  antehacfanusauaritiae  feruie- 
rar,dum  negociationibusoperam  darer,  6C  quif- 
quam  infirmitatem  incufare  audet , quae  tantum 
gignat  bontfQuod  autem  in  plerifqp  non  eundem 
fortiatur  euentum,non  hoc  eius  uitio  fir,fed  ipfoije 
qui  fanati  fic  uitam  fuam  infricuere  negligunt,  ut 
dum  aegrotarent, promiferunt. 

SERGIVS  Seno  Galliae  princeps,  elephan- 
Sergiui  tl*co  morb0  diuinitus  liberatus,omniaquac  habu 
ir,parcimecclefiae,partimpauperibuserogauit,& 
rcli&is  omnibus,  foli  deo  humilis  dC  egenus  toto 
animi  affectu  feruire  coepit . Compulerat  em  fua 
i pfu  m infirmitas  humani  generis  conditionem  al 
tiusconfidcrare,<&  deprachendir,  nihil  prodetfe  ho 
mini  terrenum  dominatum, atq?  illum  ubi  conua 
luit,cfereliquit,C3eleftia  tantum  quaerens  3c  aeter- 
Eccfj.)i  na.  Non  ab  re  igitur  in  Ecclefiaftico  feriptum  efrv 
Infirmitasgrauisfobriam  facitanimam. 

...  M A R cellini  Anchonitaniepifcopi  fanefrita- 
mwe&s  tem  ^aud  ,mPe^,u,t  podagrae  morbus , quippe  g 
p manibus  geftatus  alienis,urbis  incendium  ex  ad- 

i uerfo  fe  obrj  ciens  de  repente  cefrarc  fecit,  tam  po- 


LIBER.  V.  fJf 

tenauirtutcjcum  pedibus  tam  debilis eflet.  Hinc 
nosquaties  imbecillitate  aliqua  fuperati  ueftigr- 
is  iniiftere  minus  ualuerimus,  meminilTc  debem? 
ob  hoc  nobis  terram  calcandam  denegari , ut  cae- 
lum mente  confcendamus,  nec  dubitemus  breuis 
infirmitatis  noftrae  patientiam  aeternae  illicincolu 
micatis  beatitudinecompenfandam. 

IN  uita  ThomaeCantuarienfis  archiepifcopf  Thema* 

' memoriae  proditum  eft,  quendam  acquirendae  ua  archiepr, 
letudinis  gratia  ad  fepulchrum  eius  acceiTifle , 8C 
uoti  compotem  facium, dum  rediret,  fecum  quae* 
rere  coepilfe,fanitas  necorporis  an  imbecillitas  ad 
animae falutem  magisceiTura  e flet, et  rurfum  fati 
Ai  aram  repetifle  orafTeq^ut  quod  fibi  ad  beatitu 
dinem  adipifeendam  accommodatius  effer,  id  eue 
niret,  acftatim  eodem  implicitum  fuifle  morbo. 

Virtus  ergo(utApoftolusinquit)non  in  fanitate,  *.Cor.i* 
fed  in  infirmitate  gf  icitur. 

N V N G-  debilioris  quidem  fexus,nec  tame  de- 
bilioraexemplacontemplcmur.Agatha  uirgo8C  Fam in* 
martyr, cum  illi  poft  multos  cruciatus  mamillam  A8*tha/ 
a pedore  auulfiffet  tyrannus,  quoniam  fidem  no  2° 
poterat, & Petrus  a poftolus  ea  curaturus  in  carce  < 

re  apparuiffet,Chirurgu  alique  ad  fe  uenifle  rata, 
detredabat  medicina  dicens , nunquam  fe  phar- 
snaca  corpori  admififfe,fed  illi?  meaici  opera  fem- 
per  ufam,qui  folo  uerbo omnem  infirmitatem ctx 
raret.Hunc  autem  effedominumlefum.TuncPc 
trus  apoftolum  fe  eius  elfe , 6£ab  eodem  ad  illam  ’ 
irtiffum  indicans , cuanuic  ipfa  fana  relida . Noti 
hocdicimus,ut  infirma  uirgo  medicamentum  re- 
fpuat,fed  femper  fpem  omnem  in  Chriftocollo- 
cctjfetnpcr  foli  gratias  agat,  hocin  xgrapatien- 


DE  PATIENTIA  AEGROTA. 


Paula  ui 
dua. 


. vV. 


tfx,in  fanata  gratitudinis  rcfl/monium  erit» 

QV  AMVIS  SyJuia quoq? Ruffiui Alexart 
Syluia  drixprocfe&i  foror,  clcoc^  dicata  uirgo,  cum  male 
haberet, medicis  confulentibus  balnea  adire  nolu 
it,hoc  tamen, non  medelam  contcmnens,fcd  mol- 
litiem caueng,quippe  quae  per  annos.  L X.  neque 
uultum  neqj  pedes  lauiHe  dicitur, neq?  alia  corpo- 
ris partem , praeter  fu m mos  manuum  digitos,  cii 
. . capere  uellet  cibum,no  aliud  ad  cubandum  legu- 

lum habuiiTe,quam  nudam  humum. Cogita  nuc 
qualiter  infirmitatem  tulerit, quae  talia  dum  fana 
clTet,fua  f ponte  utChrifto  placeret,tu!it. 

PAVLA  Romana  cum  febri  laboraret, 
ftomachi  cruditate  cibum  non  digererer, ut  modi* 
co  uino  uteretur, nec  medicorum  placitis,necreli- 
gioforum  fuafionibuscompelli  potuit,  nolens  ab 
r indituro  uitx  monadicae  ne  in  aegritudine  quide 
dcclinare.MuIto  enim  tempore  aquam  bibes,  ma 
gisexpauit  uini  gnftum,  quam  infirmitatis  peri- 
culum,neqt  tanti  fecit  fanitatem,ut  eius  recuperx 
dee  gratia  fpititalis  continentis  modum,  quem  ad 
illam  ufq? die  perpetuo  feruauerat, intermitterer. 
GALLA  3£ipfa  Romana  Simachiconfula- 
Galla  ui-  risuirifilia,cumintrapuellaresannosmaritouL 
dua*  duata  aegroraret,corpore  toto  in  tabificam  fcabre 
dtnem  uerfo,  medicis  affirmantibus  nifi iteraret 
matrimonium, uel  morituram  eo  m’orbo,uel  men 
eum  pilofum  ueluti  uir  habituram.  Neglexic  me- 
dicorum confilium,&  omnia  perpeti  maluit,  qua 
ad  confugium  redire,  ad  quod  repetendum, fi  fa- 
na exeitifler,  forta (Te  nemine  horta ntefolus  iuue- 
nilis  statis  ardor  eam  compuliffet . Aegra  didicie 
optare  meliora  > Itat#  ut  optata  pofiiderct»  omne 


' y 

m 


L 


i 


LIBER.  V.  v f jj 

carnis  detrimentum  pro  nihilo  duxit.  Mamillam 
deinde  ulceribus  affe&am  ita  toIerauir,utia  mor- 
ti proxima,app5rente  fibi  beato  Petro  Apoftolo, 
tion  ut  curaretur  rogarit,  fed  an  fibi  peccata  fua 
condonata  efient  quxfierir.Qux  diraiflfa  efTe  audi 
ens,multo  p!us  ex  hocconfolationisccepit,  quam 
cx  aegrotatione  coeperat  doloris.  Si  fic  animae  cu- 
ram geflcrinius , omnis  aduerfa  corporis  ualecu- 
do  tolerabilis  erit. 

QV  OD  quidem  atiam  Elifabeth  deSconan-  "uiafceik 
gia  deo  dicatae  uirginisprobatur  exemplo.  Quae 
(utSigibertus  feribir)  toto  corpore  uJceribuscon- 
tabefatflo  iacens  nunquam  ob hocaliquam  ani- 
mi triftitiam  uultu  praetulit,  multas  interim  futu- 
rorum reuelationes  accepit,acceptasque  prodidit, 
utfacile  dixerim, ideo  fancftam  futile  quia  pati 
ens  erat,&  ideo  patientem, quis  fand:a. 

SIC  ET  Clara uirgo, cum  languenrecorpo- 
te  femota  in  le&ulo  decubarer,  mentis  oculis  cer-  Curatur 
nebat  qux  procul  in  ccclefia  agerentur,&  ea  dein  2° 
de  reuerfis  ad  fc  fororibus  ( magna  cum  omnium 
admiracione)referebat.  Nihil  itaq*  illiobfuitfra- 
dli  corporis  xgritudo,cum  tattim  animo  ualeret. 

APLA  Idem  quoque  uirginem  toro  corpore  . 
faniofam,  apudTudotum  Gallix  urbem  fuiffe 
conftatjtantxtamen  apud  deum  gratixac  meriti 
tit  per  an  nos  multos  infirma,nullo  alio  cibo  uixe« 
rit,prxterquani  facrofanfto  Euchariftix  pane,  Iu 
fpiritu  rapta  damnatorum  pcenas,bearorumque 
gloriam  uiderir,  quxque  diuerfis  per  orbem  locis 
agerentur  fcierit,  atque  interdum  futura  prxdi  - 
xerit . Si  tot  ac  tanta  cum  Iaguore  poflfunt  uenire 
bona, quis  illi  pferre  audet  fanitatc,q  fi  prarfered* 


5»a  DE  PATIENTIA  AEGROTA. 

cfTct  haud  dubium  quin  diutiifime  illa  perfrui  fati 
dios  Tuos  deus  concederct,nec  ica  freques  apud  eoa 
effet  aegrotationi  locus. 

Petronii-  Q.VANTVM  uero  ad  feruadum  fandae  ca 
Xa  uirgo/ft‘cac,s  propo^tum  conferre  foleat  ipfe  corporis  la 
guor  atqj  infirmicas,Petrus  apoftolus  documen- 
to eft.C^i  Tito  difcipulo  interroganti,  cur  Petro- 
nillam  filiam  fuam  diutiusaegrotarepateretuf,cn  ' 
alij3  male  affedis  repete  fanitarem  induceret  < Ita 
sili  expedire  refpondit.  Ac  ne  diffi mulare  impof-* 
fibilitate  uideretur,iulTiteam  furgere,<5i  ipfis  dif- 
cumbentibus  miniftrare.  Exurrexit  fana,  3C  ut  e 
funda  eft  officio , rurfum  patris  iuifu  ad  ledulu, 
pariter  ac  morbum  redrjt.  Aegrotando  igitur  didi 
cit  uirginitatis  amare  puritatem,  ita  ut  poftea  fa- 
nata,mori  praeoptaret  qnam  Flacco  praetori  nube 
rt . Quare  non  modo  patienter  ferenda  aegritudo 
eft, uerumetiam  appetenda, quoties  intimis  in  me 
dullis  cocitatus  ardor  iuuenilia  occupat  membra 
uenascp  fuccendens  ad  turpem  libidinemiiliciras* 
que  prouocat  uoluptates. 

_ , . HANC  fiquideappetijtj&ualdeappetrjr An 
Andraga  jragaf,na  uirgo,quae  a patre  defponfata,  pro  rur5 
ma  ygo.  daairginitatedeumorauitjatq?  hinclepraemor- 
bo  deformatam  exhorruit  fponfus,qui  fanam  an 
te  adamaueratjintadamcp  repudiauic.Neque  illa 
quicquam  penfi  fecit  tam  acre  malum , dum  mul 
to  mallet  cafte  uiuere  quam  fana.Ne  autem  mor- 
bi huius  caufa  in  ambiguo  effer, ut  primfr  profef- 
fa  eft  regionem, fana  euafir.Ita  palum  facium  eft, 

\ ideo  fui tfe  leprofam,ne  effec  corrupta. Et  ne  plura 

huiufce  patientise  exempla  enumerare  longum 
Iit,  hac  tandem  breui  feni  cntiola  partem  jiftam  c® 


DE  PATIEN.  MAR.  SEX.  VI.  ny 

u,  t • ' r 

eludamus, Nullam  effe  tam  grauem  infirmjtatem 
, nulla  tam  uaftam  horrendame^  calamitate , qu* 
non  sequo  animo  gferrctur,fi  aeternacogitabira*. 

De  patientia  martyri!  fexus  uirilfi. 
jg  Cap,  V. 

AETERNA  ac cacleftia  fecum  med/tart 
do  forcilTimi  Chrifti  milites  (ut  poftremo 
de  martyri)  patietia  differamus)  omia  tor 
mentorum  genera  facile  contempfere*  Non  funt 
•enim  condigne  palfiones  huius.temporis(ut  Apo 
ftolus  inquir)ad  futuram  gloriam,  quae  rcuclabi- 
tur  in  nobis. 

PRimi  ueteris  legis  martyres  prophetae  fuerur, 
•de  quibus  Micheasin  maxillam  percutitur , dC  in 
in  carcerem  truditur.  V rias  interficitur . Ieremias 
carcerem  8C  uerbera  patitur, in  lacum  coeni  per  lu 
dibrium  ia<fiatuslutatur.Poftremo  lapidibus  ob 
ruitur  Jfaias  in  duas  partes  uiuus  fecatur.Du  em 
roiffi  a domino  ueritacem  prsedicarenr,f«uiiTimo 
tum  principu  uim  atq?  minasp  nihilo  habueruc. 

DEindeSidrach,  Mifach  8C  Abdenago pueri, 
setarem  animi  magnitudine  fupergreffi , cu regis 
Nabuchodonofor  (fatua  adorare  nollent, in  forna 
eem  ardentem  proijciuntur,<36  inter  furentes  fiam 
marum  globos  laudes  deo  decantant.  Daniel  leo* 
nibus  deuoradus  datur. Sed  nec  illos  aduffit  ignis, 
.tietp  hunc  leones  attigerunt,  utomnibus  manife- 
ftum  fieret, uerae  religionis  uirtutem  potetiflimo 
, tyranno  fortiorem  zffe,8c  fideles  nifi  deo  permite 
tente  nulla  ui  occidi  poffe. 
i POST  haec  Antiocho  Epiphane.  lerpfdyma 
' PP 


R.om.8, 


Prophetg 

Micneas 

Vria  *. 

j.Reg.  ;i. 

ieremias. 

lerem.ao 

Uaias. 


Dan.j. 

Sidrach. 

Mifach. 

Abdcnv 

go 

Dan 

Daniel ' 


Iu‘daei. 


i 


DE  PATIE*!  MAR.SEX.  VI, 

uaftante,idolum  defolationis  fuper  altare  dei  pofi 
t,Mach.x  tum, multi  ex  ludaeis  nolentes  adorare,  trucidati 
funt.Pueri  quicircuncifione  depraehendebantur* 
fufpcndio  interempti,^  qui  cibis  immundis  abfti 
*.M*ch.2.  nuerat,neci  traditi.  Quidam  qui  fe  prius  armis  de 
fenderant, deinde  ab  inuadentibue  die  fabbati  ad 
unum  fere  caeli  funt.  Etem  ne  diuinae  legis  manda 
ro  derogaret, ea  die  repugnare  nefas  eife  duxerut. 
jbXVUch.*  Duae  mulieres  q fi!ioscircurciderant,cu  ipfis  infan 
tibus  ad  ubera  alligatis  milTaein  praeceps.  Piserit]*  • 
quia  fabbatum  obferuarct  flammis  exufti . Adeo 
hi  omnes  mori  minus  timuerunt  q;  pracuaricar». 
fleazsr»  ELEA  zarus  feriba  Sc  ipfe  facrarum  legu  fer- 
Scriba.  uator  aiTiduus, interimi  quidem  potuit,  ut  autem 

t,Mach.6  porcinam  guftarec,cogi  non  potuit, praeferens  ui- 
tae  fuae  diuini  ritus  fidcm.Et  cum  amici  aliam  car 
nem  qua  uefei  Iicebat,fupponerent,uolenres  eum 
fubtrahere  neci,  non  eis  acqeuit, nolens  hac  fimu 
latione  fe  feruare,&  alios  perdere , pracuaricatio- 
nis  exemplo,qui  putafTent  ipfum  cibo  lege  uccito 
ufum  fuifle.Forci  itaq?  animo  caedentium  irtus  g 
tulit, ut  ad  cofdem  conftanrer  tolerandos  fidelem 
populu  aiaret,haud  ignarus  multo  gloriofius  efle 
deo  obediendo  mori , quam  obfequendo  i nfidcli 
tyranno  uiuere» 

- - f - SEPTEM  uero  fratres , feptem  in  Apocalypfi 

Machabci  «edefiaru  typus  multo  atrocioribus  tor metis  con 
e Mach.7.  ficiuntur  cum  matre,quia  maior  perfecutio  in  ec- 
defiam  qua  in  fynagogam  faeuitura  erat.  Igitur 
refpuentes  cibum  lege  uetitum  , fupplicia  con- 
ftanter  fuftinuerunt,3£  quidem  alius  pofl:  alium, 
ut  prioris  poena  caetcris  cernentibus  terrori  efler. 
Sed  nequaquam  carici  funcjcaq?  uige  euiufq*  fer 


LIBER  V.  •'  ut 

«ata,  linguas  omnibus  amputarunt,  cap/f  acute  . v-r 

dccaluauerut,manus  pede fq?  pr*cidenint,&:fic 
trunca  corpora  fuperignitam  fartaginem  torren- 
do confumpferunc.  Mater  deinde  quae  non  fleue- 
rac  filios,fed  ad  patientiam  hortata  fuerat,  iam  de 
illorum  ui&orijs  Ixta,morte  alacriter  fubrjt,  8C  qs 
tunc  ta  acerbos  cruciatus  tolerare  uidit,nunc  una 
fecum  in  xternx  beadtudinis  regno  triumphan-  o 
ces ccrnitjtanto  facfla  poft  xrumnas felicior,  quan  - 
to  in  perferendo extitit  conftantior. 

NEque  te  Rafia  uir  non  folum  caftitatefqux  ra 
tainiudaifmocrat)fedetiamfidepracftantiirime,  Rallas,  ' 
hoc  loco  pteribimus.Tn  quo  uno  impijffimus  Ni-  z.Mac.r*,' 
canor  omes  reliquos  fe  fuperaturum  fpcrauit . Ar 
tu  cu  iam  undicp  circundatus  effugere  non  pofles  ' 

ut  doceres  te  non  timete  nccem,fed  magis  religio- 
nis ab  infidelibus  ridendae  Iudibrium,fp/rituflan4 
«ffi  inftincff  u tibrjpfi  mortem  confciuiftijferro  te  fe 
riens,&de  arduo  loco  in  praeceps  mittes,^  erum- 
pentia uifcera  manibus  proprijs  direpta  in  tur- 
bam proijciens,ac  deum  tuum  inuocans,ut  illa  ti- 
bi itef^e  redderet, futurx  refurre&ionis  fpe  certiffi- 
ma  ipfe  ftabilitus.  OincredileaT  tui  fortitudinem, 
terruifti  tyrannu  nihil  uirx  tux  parcens,  du  dei  c5 
fulis  honori.Senfit  inimicus  fe  ab  uno  uinci,qui  te 
uno  uitfto,  exteros  facile  in  fuam  erroris  fentenri- 
am  fe  trabum  credidit . Oftendifti  te  etiam  graul 
ora  pro  nomine  cxleftis  regis  pati  poffe,quam  foc 
taffe terrenus omniuimmaniffimus  inferre  cogi- 
tabat. Felix  qui  tali  priuilegio  dotari  meruifti, 
ut  in  perferendo  martyrio  ad  confufionem  inimi  ' 
ci  tua  in  te  utereris  manu,quod  paucis  admodum 
sancdTum  aliqaaadofuiffi  aouinius , qcfalijs 

PP  «J 


. f * 


st* 


LIBER 


V. 


fi 


Exodi.  20 


Iohannes 
bap  tilia. 
W2rth.11. 
Lues.  3. 


ItCas 

Chriftus. 


Watth.io 

Lu.ii. 


s.Timx 

Apoftoli 

Afto.r 

Iacobui 

imior. 

Aft.it 

Petrus 

apoftol»- 


Imputaretur  ad  peccatum,tibi  uerfum  eft  ad  glori 
am.Nam  cum  omnibus  praeceptum  fit,Non  occi- 
dcs,tibidifpenfacumen:>utte  percuteres,#  uince 
res.occidcres  re  SC  uiueres. 

HAEC  de  uetcribus,ad  nouaueniamus Johau 
nes  prxeurfor  domini  SC  plus  quam  propheta , SC 
quo  no  furrexir  maior  inter  natos  mulierum . He 
rodis  Antippae  iulTu  in  gratia  adulterae  carceri  ma 
cipar,obtruncatur(|r,ac  medius  inter  lege  SC  ara- 
geliu.Huiusinitiu  illi9  fine  fanguine  fuo  cofecrar* 

PQST  illum  primitiae  morcuorndnsnofter 
Iefus  Chrus  ludibria , maIeditfla,conuitia,  mulca 
horren  Jaqj  fupplicia , SC  ignominiofilTirnacruris 
rrortefuftinuit,ut  pro  qbus  ipfe  uolens  ac  libens 
talia  patiebatur,eofdem  ad  patiedas  martyrrf  poe 
nas  fuo  excitarer  exemplo.Iam  tum  dux  inclitiiTi 
mus  milites  Tuos  non  armis  muniens,fed  coieratis 
one  confirmans, cum  diceret.  Nolite  timere  eos  3 
occiduntcorpus,anima  uero  non  poliunt  occidere 
Sed  eum  potius  timete,qui  poteft  SC  corpus  Sc  ani 
mam  perdere  in  gehennam, Bt  qui  perdiderit  ani- 
ma mfuam,inueniecea.Ec  in  patientia  ueftra,pof 
fide  bitis  animas  ueftras.  Si  ergocomoriemur  (fi- 
cut  Apoftolus  inquit)#  conuiueraus.Si  fuftinebi 
mus  ,#  conregnabimus. 

HrNC  fane  eft, qdhpfi  domini  apoftoli  flagellis 
primum  acriter  cxfi,non  dolent,fed gaudenr,non 
triftantur/ed  exultat, quoniam  digni  habiti  fune 
pro  nomine  Iefu  contumeliam  pati. 

B X his  deinde  lacobus  maior  Herodis  Agr/p- 
px  gladio  dccollatur,#eiufde  iuflfu  Petrus  incar 
cerem  catenis , uincftusconijcitur  .Sed  horum  al- 
ter a uincul  is  diuinftus  libentur,  alter  pro  tenu 


DE  PATIEN.  MAR*  SEX.  VI. 


191 


porali  uita  aeternam  accipit.  InfeliciiTimus  ucro 
Herodes  a uermibus  confumptus  expirat,&  ad 
inferna  rapitur,ab  immortali  uerme  femper  rode 
dus,igneq*  illo  inextinguibili  fine  fine  cruciandus. 
* R VRfum  Petrus  Romae,cum  nec  ipfius  Nero 
iiis  immanitate  terreri  potuifTet,ne  Chriftn  praedi 
caret, morti  addicitur  crucis,ucrfoc|i  ad  terram  ca 
pite  crucifigitur,qmerecfiofufpendt  ficut  domi- 
nus fuus  indignum  fedixerat.Primusigiturcru* 
cem  afeendere  meruit  pro  domino,quam  pro  omi 
bus  afeenderat  dominus,uicem  reddidit , dC  prae- 
mium.accepit, eos  quandoqj  cum  domino  iudica- 
turus,a  quibus  talia  pafluseft. 

IPSE  quocp  uas  eledfum  Paulus  a Liftris  lapi- 
dibus eijcitur.  Philippis  cum  Sila  difcipulo  uir- 
gis  C3efus,<56  compedibus  ui  n&us  carccri  includi- 
rur.Inde  dimiflus,pluriroif(p  peragratis  locis  pro 
fedluslerofolymam^bi  alligari  & mori  paratus 
pro  nomine  Icfu  compraehenditur, ligatur,  flagel- 
latur,torquetur,in  ore  percutitur.Poftrcmo  Ro- 
mae capite  truncatur,  tunc  demum  ceifanseuange 
t lizarc  Iefum,cn  in  corpore  uiuere  ceflaffet. 

ANdream  deinde  a poftolu  Patras  a pernice  er- 
roris uindicare  conatem  Egeas  Achaiae  procoful, 
compraehendi  iuflit,#  in  facie  caedi , 8c  in  crucem 
fufpendi.  Ar  ille  ne  fic  quidem  inhiberi  potuit,  qn 
pendenG  quoc$  Chriftum  plebi  aftanti  praedicaret 
donec  ingenti  luce  circunfufus  emifit  fpm, illos  in 
tenebris  relinques, q increduli  in  ipfum  faeuierut. 

PHIEIPP  VM  APOSTOLVM  Hiero 
poli  Phrigiae  urbe  crucifixum, ac  ladidibus  inter- 
■ emptum  coftat . Bartholomaeuro  apud  Armeni- 
am in  oppido  Albano  uiuum  excoriatum  decolla 

, pp  <9 


CS: 


Petrus 

apoftol&s 


Paulus 
apoftolus 
A dor.  f 4. 
Ibide. is 
6C.il 


Andreas 

apoftoluf 


Philippe 
Bartholo 
iribus 
Iohannes 
a poftojus 


■ 


I 


i 


ka 


9*1  DE  PATIEN.  MAR.5EX.  Vh 

tumq*.  Iohanne  apoftolum Romx in  ferueti ole® 
deco^uro^ec  tamen  Ixfum , Chrifto  protegente, 
Thomas  <1UI  ‘ IC  elJ  uoluit  manere,donec  ipfc  ueniret.  Tho- 
apoftob.  mam  didymum  apud  Indos  carceri  traditum  , nu 
dis  ueftigijs  per  candentes  laminas  du&um  * dC  in 

?2r ° ™°r2aca"  trufum»Poft(emo  lanceis  per* 
Molwlm  f°|r“m-Marth*um  apoftoIS  in  Perfide,  dum  mif 
Iacobus  f faS"flci"  off««t,poft  tergu  tranfixu.  lacobu 
ornor  “■npr^rero  oiymirlapidatR,  & pro  inimicis  de- 
Simon.  Prccant5>«ullonis  fufte  interemptum.  Fratres  ue- 
Zeloter  *°  e‘us  *>'monem  zelote, & ludam  Thaddxum  in 
ludas  * u,rbc  Senair,quia  ipfis ingredientibus  in  te 

Thaddp  P‘11  hmulacra  deorn  corruerunt,abedituis  trud- 
®*jS*{a*  ^3 c°s. Mact hia m , q u i apoftolataa  quo  ludas  de- 

«C  S^SS&SSSSSSSSSS: 

tium  apoftolu,  Salamine  a iudxis  compraeheium 
atqp  igni  confumptn . Proferto  nifi  fumma  8C  ol 

• clara  efletmartyrqgloria^unq^Chriftusapofto 

los  fuosCquos  pter  oes  dilexeraO  tata  ac  talia  pa* 
Matth.jr.  n permifilier.Sed  beati  inquit  qui  perfecutionem 
tucx.6.  patiuntur  propter  iuftitiam , quoniam  ipforum 
eit  regnum  coclorum.Beatieftis  cum  uos  oderint 
"°m j£e  • Cllm  rcPcrauennt  uos,  8C  exprobaue 
rint,<x  eiecerint  nomen  ueftrum  tanquam  ma- 
lum  propter  filium  hominis.  Gaudete  in  illa  die 
«x  exuItate.Ecce  enim  merces  ueftra  multa  eftin 
Sreplxan»  cacI°- 

protO'  HINC  STEPH  ANVS  quocp  fpnfanrto 
martyr  oC  fortitudine  plenus,  faciens  figna  SC  prodigia, 
A^tor , 7.  lapidibus  obruitur.  Sed  quid  mali  illi  lapidum 
ictus  inferre  poterant,cui  cxli  iam  apti  erant^  Vi- 
tam impij  er ipic  bat , fcd  Iefus  a dextris  Acutis  dei 


3 5 


m 


:v..:  • 

*'•  v 

«!>  .'  -.  W 


LIBER.  V. 


T99 


manens  animam  fufcepturus  expedlabat.  Ele  ita 
que  iam  de  fua  falutc  fecurus,pro  fuis  occiforibus 
arabar,  Dne,inquit,ne  ftatuas  illis  hoc pdm,au-i 
xitm  martyri)  gloriam  pietatisergainimicoBme- 
tiro,  SC  in  dno  obdormiuit , quia  uigilauerat  pro 
dno,nomen  eius  confitens,&  mortem  contcnens. 
fc,lN  Marcum euangeliftam  Alexandri»  idolon  Marcus 
cultores  furentes  collo  fune  circumietfo3g  falebro  cuangcli- 
fam  humum  hucilluc  tratfum extinxere.  ^ - 

L V C AM#o in Bithinia diem  fuu obqflc tra 
dunt,uoluntate  non  forte  martyrem, cu&ipfege 
cibus  ea  de  Chrifto  pdicarc  aufus  fit , quae  fcnpta  * 
rcligr.  Sic»  martyrij  corona  nec  illum  caruifie. 

HVNC  apoftolorum,difcipulorum,cuange<  Apoftolf. 
liftarum  finem  tanto  feliciorem  fuiffc  haud  ambi  Difdpuli 
gimus, quanto  pafli  funt  grauiora.  Sed  3C( i alius 
aliter  confumptus  fit, omnes  tame  pari  animi  ma  * 
gnitudine  nullum  fupplicij  genus  expauerunt, 

dum  beatitudinis  praemia  cogitarent,  nullum  la- 
borem refugerunt, dum  ad  fupernam  quietem 
afeendere  feftinarent,dco  fruituri,  qui^deo  mun  . 7 
dumcontempferant. 

POST  hos  deinde  martyrum  innumerabilis  M 
per  orbem  multitudo  exubcrauit  JEx  quibus  pau  ^«iyre» 
cos  commemorabimus,  quorum  tamen  fingulo* 
xum  exempla  ad  pellendam  omnem  animi igna- 
uiam,  timiditatemque  propulfandam  fufficere 

^MARTINVS  MARTYR  tenellus  ad*  Martfm# 
huc,fed  fortiffimmusCHRISTI  miles, in  quo(fi-  martyr, 
cuti  in  plurimis)deus  oftendit,facile  fe  fuos  fideles 
abomniiniuria  tutari  pofle,  fi  id  illis  expedilict, 

Romae  JWa^ianf  praefedi  iufiu  bubalis  loris  fla 

pp  «q 


7 


Xtf 


IV 


«8® 


V. 

LIBER 


V. 


gellatus  cft,in  equuleo  extentus, ferreis  unguli# lt 
ceratus  }deindead  machinam,ut  membratim  dif# 
traheretur  applicitus,at  illa  mox  fra<fla  druinitus 
liberatur,#  a plagis  quas  accepcrat,apparuit  fa- 
nus.Sed  rurfum  quia  a puero  uinci  pudor  crat,fdC 
facapertxq?  ad  medium  ufep  trucum  arbori  infe* 
ricur, ut  partibus  ad  fc  redeuntibus  collifus  defice# 
rer.  Arbor  autem  ueluti  adaftis  cuneis  funditus 
diuifa in  diuerfum  laxatur  .Inde  ergo  ad  ferream 
cratem  torrendus  transfertur,plumbo  liquato  p- 
*funditur,fed  repente  proximi  fluminis  inundatio 
iie  ignis  exti  nguitur.Itcru  mille  in  frixorio  coqui 
tur,  fed  rorccaelefti  prote&us  calorem  non  fentir* 
In  cacabum  pice  bullientem  iartatur.at  ibi  etiam 
effufa  pice  manfit  illaefus.Feris  immanibus  obie- 
Aus  nihil  iniuriae  patitur.In  fornacem  miflus,die 
poftero  cu  iam  in  cineres  reda&us  putaretur,  exijt 
incolumis,Capicis  tandem  truncatione  tormento 
rum  finem,#  beatitudinis  accepit  initium.  Mar- 
ianus uero  ne  tam  obftinatam  in  puerum  rabie 
|m pune ferret,  putrefeentibus  membris,  #toto 
corpore  uermibusfcaturicnte,infelici  morte  infe- 
liciorem  uita  ad  xccrnos  ignes  deputatus  inchoa- 
uit.Nobis  operxpretium  erit, hinc  penfare,quam 
fuauis  eft  dominus, cuius  amore  ta  horrenda  fub* 
ire  fupplicia  ne  pueri  quidem  timuerunt. 

Con5  cfi  CONON  cum  paruulo  filio  apud  Hifauriam 
fUiomar  fub  Aureliano  imperatore  pafli  funt.  Hi  iubente 
Domiciano  prxfe&o  primum  in  craticula  extenti 
oleoc*  perun&i , deinde  ad  fartaginem  translati, 
torrentur  ac  friguntur.Poftremo  cum  magis  tow 
queretur  tjrrannus,quod  ta  diris  mortiferifqt  fup 
plierjs  neq»  cederent, neque  confumi  pofTcnt,con» 


' V, 


LIBER. 


V. 


6» 


. I 


ftru<fta  copiofiore  pyra  fuperinie<fti  expirant.Cur 
autem  ficuc  alia , ita  8C  hoc  poenae  genus  uiui  non 
cuafer  int,oftedic  uox  de  caelo  la  pfa,quae  illos,  quo 
niam  ftrenuc  contra  dolorem  dccertaiTent,ad  per:, 
cipicndasia  martyrij  coronas euocauir. Mori  non 
potcranr,donec  multiplici  cruciatu  probaretur  co 
lcrati6i$  uir tus,  probatam  autem  remunerari  re 
ftabat . O fapientem  pariter  ac  pium  patrem,  qui 
ipfumquem  genuerat  fecum  pro  Chrifto  cruciari 
fuftinuit,ut  fecum  caelo  inferrer» 

V I T V S puer  feptcm  ratum  annos  natus,ab  vitusmar 
impio  patre  ne  Chriftum  fequcretur, nullis  minis  tyr. 
uerberibusque  coerceri  potuit.Et  quia  patri  male  ^ 

fuadenti  non  cefiTir, miraculis  nobilitatus  eft.  Dio 
Cleciani  filium  ab  immundo  fpiritu  uexarum  fani 
cati  reftituit.  Sed  non  ideo  fracfta  eft  perfidi  impe- 
ratoris  duritia, magis  indignari  cccpit  tantum  in- 
efle  uirtutishominiCltriftiano,  8c  ipfum  ad  deos 
adorandos  compellere  perrexit  .Tantum  aurem  .p  V 
fecit, ut  a puero  imperator  uitftus  fit. Potuit  illum 
mittere  in  carcerem,in  olla,  pice,refina  s 3C  plubo 
bulliente excoquere,feris,beftrjs  laniandum  prae- 
bere, 6C  in  equuleo  extentum  crudeliter  uerbera- 
re, occidere  non  potuit.Exclamate  enim  inter  ipfa 
uerbera  Vito, Domine  libera  me,  caelum  intonu- 
it , terra  tremuit  ,deorum  fimulacra  corruerunt, 
territus  Diodecianusfugit . Vitum  angelus  inde 
fublatum  longius  trafportauit.  Vbi  ille  cum  oraf 
fet  dominum  fuu,ut  iam  de  terris  euocatus  in  ipfo 
requiefceretjtradidit  fpiritum.Qorietur  nunc  p- 
teruae  poteftatis  uanus  imperator  Diodecianus, 
maximae  orbis  parci  fc  imperita  tTe , ualidiiTimas 
quondam  gentes  fu*  fubegiflcc  ditioni.  Si  uni  p» 

PP^V 


M- 


/■ 


> 


Elocellus 

martyr 


Mamnifj 
& Agapi 
*u*marty 
res. 


Diofiyffj 

martyr 


DE  PATIENTIA  MAR,  SEX.  VI; 

ero  Chriftum  coleti  imperare  nequiuir.Si  ipe  paJ 
nas  inferendo  plus  timuit,^  ille  patiendo»  Si  uiua 
deniq?  dimittere  coadus  eft,  ad  quem  perimenda 
tam  dira  exquifiuit  fupplicia* 

FLOCELLVS  quoqp  decem  annorum  pu 
er,  Antonio  Augufto  ecdefiam  perfcquenre  apud 
Auftudinum  paiTus  eft . Hic  Valeriani  praefidis 
i uflTu,cum  ad  immolandum  drjs  cogi  n5  poflfer , in 
equuleo  fufpenfus  flagellatur,  in  cauta  cum  leone 
obcluditur,  in  ignem  mittitur  ,dauis configitur, 
fed  rjs  omnibus  fuperfles,  feris  tandem  belluisob 
iedus,  conculcatu  prxflfuqt  earum  pratfocatur,in 
nulla  corporis  parte  cruentatus.Vnde  quaefo  tam 
tenello  tantum  animi  robur, tanta  toleratidis  uisc* 
nifi  quia  Chrifti  chariras  in  quocunqj  fuerit,  o mi 
bus  fortior  cft  fupplicijsl 
HINC  ET  Mammes  puer  feptennisCaefa- 
reae,  Agapi  tus  quindecim  natus  annos  Prencfle, 
audader  feChriftianos  cflfe  praedicarunt, neq?  ul- 
la pcenarum  magnitudine  ab  ea  confeflione  dimo 
ueri  potuere.  Vita  eos  prophana  tyrannorum  cru 
delitas  priuauit , fed  non  etiam  fide . Si  quem  tali 
neceiTitate  conftridum  patiendi  timor  agitauerit 
horum  memor  exemplo*?,  fc pueris  imbecillo- 
rem  eflfe  erubefeat,  3c  (altem  his  exaequari  nolle 
nefas  putet. 

S I C V T I putauit  Diony fius  martyr  Romae 

gaflfiis.  Qui  iubenre  Diodeciano  fuftibus  praei  ir- 
atus,deinde  equuleo  fufpenfus,  & uirgis  caefus, 
admotus  etiam  lampadibus  miferabiliter  uftula* 
latus,  pro  eiulatu  clamorem  edebar,  quo  fe  Chri- 
ftianum  eflfe  aflfeueraret.Et  fi  millie8,inquit,occi- 
di  poflfcm,  dominum  meum  Icfum  confiteri  non 


m LIBER  'V.  *>,  * 

et  fTarcm.lt  a que  imperator  non  modo  ut  idola  ad 
oraret  efficere  nequiuir,fedetiam  utChriftum  ta 
ceretjdoncccaputjidiamoprantiampurariiulTit*  ' 
Sic  ilie  ipfi  domino , quem  tam  audader  tamque 
perfeueranter  in  terra  pofitus  inuocauerat,  felici- 
ter iungi  meruit  in  caelo. 

- EADEM  Diodeciana  perfecutione  Euftra- 
rius  apud  Auraricenos  a Lyfia  praefide  equuleo  a Euftrati» 
terra  fufpenfus,fumo  fubicdi  ignis  ac  uapore  tor  martyr 
quetur,  depofitus  caditur,  dC  toto  corpore  plagis 
confedo,quo  magis  dolgret,falc>aceto  diluto  con 
fricatur.  Deinde  pedibus  perforatis,  ne  effugere 
poffec,  e SataliaciuitareubihaecprimumpaiTus 
eff,ad  Aurarim  urbem  dudus,ct  hinc  quoq?  cum 
multis  Chriftianorum  Sebaften  mifTus,ab  Agri- 
colaopraefedo  igneconfumptus,  martyrii  palma 
recepitjcaeteri  obtruncati,  praeter  unum  Oreftem  Oreftes 
xiomine,qui  fuperledhim ferreum diftentus,fub  martyr 
(iratis  prunis  tamdiu  excrudatus  eft,  donec  ani- 
mam exhalarer.  Magna  gdem  haec  poenarii  accr- 
bitas,fed  maius  patientiae  praemium. 

S VB  Diodeciano  8C  Grcgorius  martyr  Spole  Cregoria 
ti  paffus,dum  Flacci SC  Hircani  praefidium  minas  martyr 
rideret,colaphis  cacditur,fuftibus  uerberatur,  fu. 
per  ferream  cratem  torretur . At  uero  ut  fidei  ab 
eo  praedicatae  uirtus  patefeeret , pars  urbis  terrae, 
motu  conculfa, trecentos  8C  quinquaginta  idolo, 
latras  fuis  oppreffit  ruinis.Praefides  territi  fugam 
fecere  . Ceflantc  autem  timore , fed  perfeuerante 
perfidia,  martyrem  idolis  thura  adolcre  nolen. 
tem , uirgi8  ferreis  caedi  iubent , <5C  facibus  ad  la. 
tera  admotis  uftulari , ac  demum  capite  trun- 
cari, Sic  cxcindum  corpus,  nc  a CHRiftiam* 


tjK 


> ,c4  DE  PATIENTIA  M A R.  SEX.  VI. 

honore  fepultur9eafficeretur,in  theatro  feri6lanfc 
andum  datur,  fed  a nulla  laeditur.  Flaccus  ucro  cj 
pertinacius  in  Gregorium  faeuicrat,  eadem  hera 
inteftinaperoseuonutans,  miferabillter  exptra- 
uir, multo  acerbiora  apud  inferos, 6C  quidem  fine 
fine  paiTurus.  , ' ^ ^ 

. SEBAST ianus Romae  Diocleciano 8c Ma- 
5ebaftia~  „miniano  imperatoribus  ad  ftipitem  nudus  liga 
nus  mar-  tuSafagjttfcconfo(iitur4Hirenc  mulier  Chriltia  na, 
ut  corpus  madaret  fepulturse,notfu  uenit,&  ipm 
adhuc  uiuerecompcrit  glutum  domi  fouit,  atqj 
ille  intra  paucos  dies  curat*,  rurfum  in  publicum 
procedens,  principum  in  Chriftianos  immanita- 
tem arguere  coepit  Jpfi  mirabantur  quomodo  ui« 
nere  potuiflet , dC  cum  eo  miraculo  ad  credulitate 
moueri  dcbuiiTent,  ad  indignationem  moti  funr, 
atq?  eundem  tamdiu  fuftibus  caedi  iuiTerunt,  do- 
nec exa nimarctur . Tanto  igitur  martyrij  amore 
flagrauit  Sebaftianus,  ut  nec  fagittas  paflus  con- 
quiefeere  potuerit,  quoufque  adoptatum  uitac  f L 
uemperuenit.  . _ 

VINCENTIVS  martyr  in  HifpaniaCae* 
farcae  paflus  eft,uere  Vincentius,quia  omnia  ui^ 
cit  tormenta,  dum  feChriftianum  confitetur.  Ca 
in  equuleo  fublatusa  Dacia  no  praefidc  per  ludi- 
arium rogaretur,ubi  nam  ciTet?infublime,inqrf 
unde  te  poteftate  terrena  tumentem  altiordefpi- 
cio.  Grauiora  minitanti . Non  minari  mihi  uide- 
ris  refpondit , fed  quod  uotis  omnihus  concupie- 
ram offerre.Igitur  cum  ungulas, faces, prunas  to- 
tocorpore  dilacerato  conftanter  excipe  ret,ait.Fru 
ftra  fatigaris  Daciane.  Non  potes  tam  hotreda  ex 
cogitare  tormenta,  quam  ipfc  paratus  f um  fuftia 


:>/il 


Vincent? 

martyr- 


i»- 


* 


V 


LIBER.  «V. 


.iwre,carcer,ungulae,cadentes  laminae, morscp  ipfa 
ludus  iocuscp  Chriftianis  fune , non  tormentum» 
Poftlrecalrjsarcp  alijg  confertus  pcenis,  cum  ui- 
rtoriae  palma  migrauit  ad  caelum.Et  qui  talia  pro 
Chrifto  pati  optauit,nune  regnat  cum  Chrifto. 

. MARI  VM  & Martham  uxorem  eius  libe* 

Jrosque  eorum  Audifax  8C  Abacuc  natioe  perfas,  Martha. 
Qaudio  Augufto  Chriftianos  perfcqucnce,  Ro-  Audifax 
laiae  martyrium  paiTos  legimus.  Cum  enimdeos  Abacuc. 
gentilium  daemonia  elTc  praedicarent  ,<5^ Marrha  Martyre* 
eos  hortaretur,  uti  confidenter  pro  Chrifto  torme 
ta  exciperent,  fuftigationem,  equuleum,  flagella  $ 
faccsjiingulas  pertuIerunt.Praedfis  deinde  mani- 
bus 9C  ad  collum  alligatis,  per  urbem  durtifunt, 
acclamate  praecone  fic  puniendos  ciTe  deorum  con 
tcmptores.J^oftfemo  capite  caefi  martyrium  con 
'fummauerut.  Martha  poft  illos  in  nympha  aqua 
Iuflfocata,<S£  ipfa  aeque  coftantisin  tolerando  ani 
mi  exemplum  pofteris  reliquit.Quam  dum  fuoru 
fupplfcia  fpertarer,non  dolor  folicitauit  fcd  timor 
me  forte  ipfi  cruciatuum  acerbitate  fuperati, prius 
a fide  quam  a uita  decederent. Itaque  tanto  alacri 
us  ad  necem  iuic,  quanto  de  illorum  uirtorijs  fa- 
rta eft  fecutior. 

PONTIA  nus martyr fub  Antonio  Augu-  PStianus 
fto  Spolcti  paflus,nolens  gentilium  facrificare  di-  martyr 
is,uirgis  caeditur, per  prunas  nudis  pedibus  ambu 
larecompelIitur,in  equuleo  tollitur,  ungulis  ferre 
is  ad  ofla  ufqp  profcinditur,leonibus  in  thearroex 
ponitur.SedeidemCinquem  homines  graiTaban- 
tur)  beftiae  pepercere . Poft  haec  in  carcerem  fame 
confumendus  truditur. Sed  angelo  hominem  nu. 
tricate, quem  inedia  iapic  xtinrtum  putabautxdie 

• ■*,  V-  V 


f 


(01  DE  PATIENTIA  MAR.  ESX.  VI. 


Ignarius 

martyr. 


decim  a faluum  educunt . Tunc  iudex  plumbo  1/4 
qucfacfto  nudum  gfundi  iuiTic . Sed  cum  neq*  hoc 
fupplicij  genere  perimi  ille  potuiffet,  capitis  tande 
abfcifione  finitur . Poterat  nec  fic  mori,  fed  ia  oes 
pcenas  palTo  beatitatis  praemia  differre  dominus 
noluit,&  breucm  uiri  patientiam  aeterna  f elicit  a- 
teremunerauit. 

HINC  eft  quod  Ignarius  Antiochenae  eccfe- 
fiae  tertius  poli  Petrum  apoftolum  epifcopus,Tra 
iani  perfecutione  damnatus  ad  beftias,  cum  Ro- 
mam uincftus  mitteretur,  8C  iam  Smyrnam  perue 
niiTer,ad  Romanos  qui  fidem  receperant  fcribens 
ait,De  Syria  ufq?  Roma  pugno  ad  beftiasin  ma- 
ri 3C  in  terra, no&e  d/ecp  ligatus  cum  dece  leoparj 
dis, hoc  eft:  militibus,  qui  me  cuftodiut,quibus  cti 
benefecerim, peiores  fiunt.  Iniquitas  autem  eoru 
mea  docftrina  eft.Sed  non  idcirco  iuftrificatus  fum," 
utinam  fruar  beftrjs,quae  mihi  funt  paratae,  quas 
6C  oro  mihi  ueloces  eife  ad  interitum  3C  ad  fuppli- 
cia,& allici  ad  comedenda  me,  neficutaliorrr  mar 
tyrum  non  audeant  corpus  attingcre.Quod  fi  ucc 
nire  noluerint, ego  uim  faciam , ego  me  ingeram 
ut  deuorer.  Ignofcite  mihi  filioli,  quid  mihi  profit 
ego  fcio.Nunc  incipio  Chrifti  eife  difcipulus,  nihii 
jde  ijs  quae  uidentur  defideras,  ut  IefumChriftum 
inueniam . Ignis, crux,beftiae,confra<ftio  oifium, 
membrorum  diuifio,  8C  totius  corporis  con  rritio, 
SC  tormenta  diaboli  in  me  ueniant,tantu  Chrifto 
fruar  .Cumque  iam  dudhiseifecad  beftias,  8c  ru 
gienres  audirer  leones, ait.  Frumentum  C H R I-. 
STI  fum,  dentibus  beftiatum  molar,  ut  panis 
mundus  inueniar  . Praefocatum  itaque  a leoni- 
bus, 6C nufquam cruentatum  ferunt,  Profeclo 


\ ‘'w-:-'"  s*\:  i-  / • . - ■ -.r-  -*  'V- 

•T.  . **■ ' • v -i  V * . " “ . - ■ 

'&  LIBER  V.  £o7 

tionfuitfet  in  illo  tam  feruens  pro  CHRISTO  pa 
ciendi  affe&us,  fi  quicquam  dulcius  eiTe  potuif- 
fer,  quam  frui  Chrifto. 

APRONIANVS  Romae  cum  ad  Sifini-  Apronia - 
>■  ' um  martyrem  de  carcere  ut  torqueretur  edutfhim  njs  & Si- 
uocem  caditus  delatam  audiflet.  Venite  benedi-  Imius 
Ai  patris  mei  > percipite  regnum  uobisa  confiri-  martyres 
tutionc  mundi  paratum , nihil  cuntflatus , ad  pe-  Matth.j 
-des  martyris  prouoluitur , baptifmo  luftrari  pe- 
tir,  deinde  patiendi  cupiditate,  Laod/tum  prge- 
torem  de  impietate  in  Chriftianos  redarguere  cce- 
pit,  fe  quoque  Chriftia  num  confeffus,  capitis  tan 
dem  abfcifionem  gaudens  lactusquc  fuftinuit,  eo- 
dem  die  martyr  facftus , quo  8C  Chriftianus . Ac 
«os a natiuitate ipfa fidem  tenentes CHR ISTI, 
fi  forte  inter  infideles  uerfari  contigerit , Chrifti- 
anitatem  diifimulabimus,  ne  uitae  periculum  fub 
eamus, quafi  nefeij  uitam  noftram  eiTe  in  CHRI. 

STO,<£  hanc  cui  tantopere  timemus,uelimus  no 
Iimus  mox  defituram,Sed  meminerimus  nos  quo 
que  uoce  illa  inuitari,qua  inuitarus  Apronianus, 

Sc  ante  eum  Sifinius  mortem  comempfere,&  ui- 
tam  aeternam  adepti  funt. 

POLOCRONIVS  epifeopus  8c Parme-  Polocro- 
nas  presbyter  Babylone  paflTi , magni  ambo  fpiri  m’  & Par 
tus  inui&ique  animi  uiri.  Cum  enim  a Decio  co?  mtnM 
praehenfi  multa  fingulatim  interrogarentur , 8C  m?rtyrcs 
' Polocronius  nihil  omnino  refponderet, quaerenti 
imperatori  an  mutus  eflfet,  Parmcnas  ait,  Non 
f . cfle  mutum  epifeopum,  fed  ideo  tacere,  ne  impio- 
rurocolloquijs  inquinetur.Quarc  in  iram  illecon 
citatus,ftatim  Parmenarlingua  prarcidiiufTit.Po* 
feonio  08  lapidib?  cocudijdcidc  utrucp  decollari, 

i . ' 

| * ' -T'1  - 

1 . . v « ^ * w- 

B*  * v 


t 


v «08 


•vwBtn»  •' 

Marcus  & 
Marcellia 
nos  mar- 
tyres. 
pralm.132 


Tranquil 

linusmar 

tyr. 


Chrifto- 

phorus. 

martyr 


DE  PATIENTIA  MAR.  SEX.  VI. 

Itac$  alter  ne  loqui  quidem  cogi  potuit,a!ter  fido 
cucus  eft,uc  illum  qui  in  fe  necis  poteftatem  habe. 
bat,contemneret.Hac  animi  prarftarttia  offende- 
ranr,  uerum  Chrifti  militem  omni  terrena  uirtu- 
te  effe  fortiorem,#  occidi  poffe,terreri  non  poflfe. 

S I QV  IDEM  Marcus  quocp  et  Marcelliani 
Romae  paffi , gaudenter  ad  fupplicium  ibant  > # 
quoniam  Germani  erant, ftipicibus  infixi  pfalmq 
illum  alter natim  decancarunt.Ecce  quam  bonum 
SC  quam  iocundum,habitarc  fratres  in  unum.Cu 
que  non  modo  ferrent,fed  etiam  irriderent  torme 
ta  erubuit  Diodccianuscontemptui  fe  haberi  ab 
iis  quos  torqueret, # ambos  lanceis  confodi  iuffit 
ate?  interimi,#  praedare  quidem  cum  illisadlum 
«ft.quia  tanto  maturius  ad  coronam  martyrii  per 

uerunt,quato  poenas  minus  expauefcere  uifi  funr. 

PER  idem  tempus  Tranquillinusmartyt,cff 
audiffet  Zoen  uxorem  Nicoftrati  pro  Chrifto  ne 
ci  datam, exclamans  indignum  facinus  effe,  ut  fce 
jninac  uirosad  fubeundum  martyrium  praecedc- 
rent,in  medium  prorupit,  # palam  fe  Chriftiana 
confeffus,lapidibus  obruieur.Olaudabilcm  inui* 
diam, qua  doluit  Tranquillinus,  non  quia  fcem i- 
nac  fortes  effent,fed  quod  ignaui  uiri,proindequc 
feipm  ta  egregiae  fortitudinis  praebuit  exemplu. 

CHRISTO  phorus  magnus  Corpore, fed  ma 
ior  fide,Chriftum  in  armo  tulerat  * # eundem  in 
corde  fixum  gerens  nunquam  dimifit  .In  oppido 
Ammonitarum  Lycia,cu  militum  cohors  ut  ipm 
compraehenderet  miffa,manum  illi  inijeere  time* 
^ fentj  ultro  fe  illis  uinciendum  praebuit,#  eofdem 
a quibus  uincff  us  ducebarur,a  uinculis  erroris  e». 
©lucns,monftrata  ucritateChriftianos  fecic,itauc 


LIBER.  V. 


«*9 


Chriftum  confitcntcs  capitalem  fententiam  libcrt 
ter  fubircnt.Ipfc  uero  uirgis  ferreis  caeditur, galea 
fub  prunis  feruefa&a  operir,&  igne  iuppoliro  in 
ferreo  fcamno  torrendus  conftringif . Poftremo 
ad ftipicem  ligatus,fagittis impetir, 3C  cum  ne  fic 
quidem  confici  potuiflet, capite  muldatur.  Quod 
autem  rege  illo  a quo  gemptus  eft,  fugior, fuerit, 
etiam  inde  apparet»  quod  rex  oculum  fibi  fagitta 
' forte  confoflum,cruorc  eius  liniens  in  integrum 
reftituit.ltaq*  adfe  fanadum , cius  opem  quem  m 
terfecerae  requifiuit,  SC  impetrata  credidit,  mor- 
tui religionem  fponte  fequen6,quem  uiuentem  ut 
fuam  fequerer,  nulla  ui , nullo^rfus  fupplicio  co- 
gere potuit. 

IN  P ANTALEONEM  martyrem  Ni*  , . 
ComedixpaiTum,dum  Maximiani  furor  defeui-  pftaifoJi 
ret, tormentorum  genera  defecerunt,  ipfi  patien-  martyr: 
di  ardor  deefTe  non  poterat,  gtulit  iraq<  equitum 
ungulas,f aculas,  farraginem,  plumbum,  in  mare 
*ncrfionem,in  terra  feras.  Poftremo  cum  ad  rota 
rlauoip  mucronibus  aculeatam  lancinandus  liga* 
retjfoluta^tinus  machinae  fragmenta  impietatis 
miniftrospculere  gimereq?  .Ipfc  quocp  Car  far  ma 
gis  iam  timens  quam  timendus , nequid  marty- 
rem torquendo grauiusipfe pateret, ftatim illum  . 
obtruncari  iuftir.Sed  ne  fic  quidem  eum  interfice 
re  potuiffet,nifi  remunerandae  uirrutis  tempus  id 
requireret.  Tunc  mori  miles  CHRISTI  pmiffus 
eft, cum  per  patientix  merita  iam  ad  immortalita 
ccm  transferri  debuit.  Primus 

QVID  de  te  dicam  Prime  Stepha  ne  Pontifex  Strphan» 
maxime  ac  martyr  infignis  ,Tu  ad  Martis  tetin-  papa  & 
plumpcrduftu8aut  autfacrificarcs,aut  pccnam  martyr 

q<i 


«io  DE  PATIEN  MAR.SEX,  Vf. 

capitalem  fubires, tanti  periculum  iftud  fecifti,  uc 
bellatoris  dei  imo  diaboli  templum  funditus  euer 
ceres,  ac foloaequares.Tcenim  IESVM  inuoa 
xante,idoli  aedes  corruit,  8C  cultores  fuos  qui  te  ad 
impietatem  urgebanr,  conterritos  in  fugam  uer- 

tit.  Vaierianus  quoque  Caefar  tua  expauefacflus 

uirtute  ,adce  unum  occidendum  , ad  te  inquam 
SC  unum  8C  nudum  atque  inermem  cohortem  mi 
fit  armatam.  Tuuerodum  folennia  facra  age- 
ffes,non  inrermifla  precatione  imperterritus  uitae 
finem  cxpeftafti.  Itaque  ante  aras  iugulatus,  fed 
ance  deum  in  paradifum  fublatus,pleniiTimum 
uerx  gloriae  triumphum  gegifti,recipiens  de  ma- 
nu  domini  inuicffac  patientiae  incorruptibilem  co- 
ronam,  beatus  fatfius  in  fempirernum. 

. MAXIMVS  martyr fub Decio imperato- 
inarrvrUS  tz  Opimio  proconfulc  in  Afia  paHus,cum  fu- 
y ftibus  caefus,<3£  in  equuleo  extenfus  ungulis  quo- 
que laniarer, tormonta  haec  non  dolori  fibi  efTe  di- 
cebat fed  iucunditati . Inde  extra  urbem  tractus, 
lapidibus*#  obrutus,  iucunditate illa  quam  inter 
cruciatus  capiebat, iam  omni  moleftia liber frui 
plenius  coepit, fruiturus  fine  fine, 

O Vae’  QV IRIACVM  lerofolymita num epifeo- 
martyr.  Pum  (<3ui  ante  ludas  didhis)  beatae  Helenae  lignti 
y * dominicaccrucis,  diu  fub  terra  celatum  indicauic, 
quia  Chriftum  praedicare  non  ceflabat,  Iulianus 
apoftata  compraehendi  iuHur,&  manum  illi  dexte 
ram  abfcindi,plumbum  liquentem  in  os  iufund/, 
fuper  lecfhim  ferreum  torreri,  ferreiscp  ^gis  caedi. 
Matrem  quo q?  eius  Annam  g capillos  alte  fufpc 
di, ungulis  profeindi , facibus  aduri . Ea  confum,- 
pta  rurfum  CJuiriacum  infoueam  ferpentibys  tc 


LIBER  V; 


tfif 


fertam  mitti  mandat.Sed  eo  dfmiiTo  fcrpentes  ocs 
mortui  apparuerunt.  Ammonius  uero  ueneficus 
quiillosexcantaueratjUiTo  miraculo  conuerticur, 
dC  Chriftum  confitens  obtruncaf.Quiriacus  in  ca 
cabum  oleo  bullientem  demerfus  ,cum  mori  ne- 
quiret, gladio  tranfuerberatur.  O inuicffoe  fidei 
uirum , qui  ut  CHRISTVM  negaret,  compelli 
nulla  ui  potuit. 

BONIFACIVS  Tharfi  paflus,ad  locu  fup* 
pliciorum  auda&er  accedens,  martyres  ad  patien  Bonifacfc 
dum  palam  hortari  coepit . Et  Sulpici)  prarfidis  *nartyr. 
iuiTu  in  equuleo  eremus , ungulis  ita  laceratus eft 
ut  oiTa  apparerent,  Clauiculos  deinde  harundinc* 
osin  digitis  inter  ungues  Sc carnem  defixos  pei^tu  .. 

lit,  arquejn  os  plumbum  infufum,  tum  demur  in  „t 

bullientem  picem  in  caput  praecipitatur . Sed  cum 
neque  hoc  cruciatu  confumipolTet,  capitis  a mpu 
tatione  peregit  martyfrum,  8C  dum  feriretur, ter- 
xatremuit,plurimiqueconuerfi  idola  reliquere  ta 
immania  tormenta  nihil  formidantes,  dum  Chri 
ftumfequuntur. 

S E D V T HIS  tam  fortibus  ac  tam  fidis  ex  Nicoina- 
emplis  aliquod  imbecillum  imbelleque,  8C  fideli-  chus  tor- 
buscuncfhs  maxime  cauenduniinterferatur.Le-  mentat„,‘* 
gimus  Decio  imperatore  quendamNicomachum  **■ 
nomine  in  urbe  Troade  fuifle  qui  dum  a procon-  a * ' 
fule  Opimio  torqueretur,  doloris  impatiens  ,dijs 
cius  dixit  fe  facrificaturum.Atqj  ubi  dimiflus  tu-  _ ■ \ 

raante  idolum  incendit',  illico  a daemonio  arre- 
ptus, grauiores  poenas  dedit.  Quippe  in  rabiem 
uerfus  , propriam  linguam  dentibus  mandens 
«xpirauic  . Heu  heu  infelix  NrCOmache,  non  * 
tormenta  mutafti , fcd  tortorem  , non  poenam, 

*j 


• «t  DI  PATIEN.  MAR*  SEX.  Vt. 

fed  fidem, nec  mortem  defugifti,  fed  mortem  felf- 
cilTimam  relinquens  mifcrrimam  elegifti.  Inter 
damnatos  computaris,  quia  inter  beatos  cenfe- 
ri  cum  polTes,noIuifti  * Pro  fide  breuiiTimos  pa- 
ti cruciatus  recufaft/, ac  pro  gfidia  pateris  aeternos 
SC  genni  illa  amiiTa  gloria,co  defcedift/,  ubi  ignis 
cxtinguibilig  urit,  uermis  immortalis  rodit, tene-» 
brx  indifcuiT*caligat,fulphuris  fcetor  femperex 
halat, procellarum  fpiritus  gpetuo  furir,ubi  deni- 
que horror  fempiternus  inhabitat.  Merito  talia 
fortictur,  quifquis  oblatam  fibi  ex  diuina  largi- 
tate martyrij  coronam,  ignauo  ui&us  metu  acci- 
pere contempferic. 

Venatius  IDEO  fane  nihil  formidans  Venant/ns  mar- 
mor tyr  fub  Decio  Caefare  in  oppido  Camerino,  prae  fi 
dis  iuflfu  fuftibusuerberatur,  leonibus  exponir, 
g pedes  pendens  uertice  adverram  uerfo , fubdiri 
ignis  fumido  uapore  torquetur.  Inde  depofirusr, 
difpeiTts  manibus  pcdibuscft  diuaricatis,prono  di 
ftentocp  funiceis  uinculis  corpore  a folo  fubleuaf, 
<9 C eiufdem  ignis  flamma  uentrem  9C  ilia  Ia ben- 
te  crudar.Poftremo  gladio  gimitur,  8C  tamen  toc 
talibuscp  affli&u?  tormentis,nunquam  fe  Chrifti 
anum  negauit,necfc  idola  dxmonia  e ile  timuit  co 
fiteri,omni  cruciatu  fortior,  omnibus  tortoribus 
audacior.Cxfarem  ipfum  contemnens, dum  am- 
plexatur Chriftum. 

Euftachi*  E V S T A Chium  cn  uxore  liberis  Hadria- 

martyr  inis  princeps  ob  confefifionem  CHRifti , in  boue 
cum  con-  seneo  introdufos  cremari  fecit, SC  cum  triduo  ma* 
juge  8c  li  china  illa  arfifTet,ipfiqtiam  in  cinerem  redaeflipu 
bcri sT  tarent, examinati  quidem  inuentifunt,  fed  nun- 

quam adufti,  ita  ut  neq?  capilli  nc<$  pili  nidorenr 


LIBER  V.  N «r> 

. «illutn  admiferint.Deo  uolente  etiam  in  igne  cor- 
pora eorum  fcruari  integra, quo#  dC  in  credendo 
f ides,&  in  patiedo  conftantia  exticit  incorrupta. 

MARCEL  L JNVM  Diodecianus pug nia 
circa  guttur  caedi  fecit,  nudun}  fuper  uitri  fragme  Marcelli- 
ta  uolutari,in  carcere  claufum  fame  ficiqr  torque-  nus  Inar'* 
r i.  Et  cum  eum  nullo  cruciatus  genere  ad  facrifica  tyr 
dum dijs compellere  pollet , decollari iuiliit,  uidii 
fe  teftatus,uiuum  uncj  dimiilurus  fi  uicifiet. 

QV Adraginta  milites Sebaftx paffi  funtfub  n . 
Licinio  imperatore, Lyfia  8C  Agricolao  praefectis  ^nta 
Hos  quidem  cum  Chriftum  publice  praedicarent,  fltcJ  mar 
in  ftagnum  gelu  concretum  collotenus  merfos  tyres 
manere  ufque  ad  diem  alterum  compulerunt. 

Termae  prope  appofit*  eranr,  ut  adeas  confuge- 
re licerer,fi  quis  eoijt  pro  Chrifto  pati  frigus  recu- 
faret.Vnusex  illis  algoris  impatiens,ut  ad  rermas 
peruenit,uita  defunctus  eft.Reliqui  in  glacie  per* 
durantes  deo  laudet  decantabant.  Circa  uigiliam 
noctis  tertiam  defeendit  lux  fug  eos,  et  triginrano 
ucm  coronae  in  luce  apparuerunt.  Quod  cernens 
cuftodum  prxfectus,  illis  qui  fecum  erat  a fomno 
cxcitatis,Chriftianum  fe  profeflfus  eft,  8C  ucftitu 
Ireiecto  nudus  in  ftagnum  profilrjt,  atep  una  cum 
jjsqui ibi  erant  pfallere coepit,coronam  perceptus 
rus, quam  is  qui  inde  effugerat, cn  uita  fimul  ami 
fit,Mane  poft  haec  eductis,  SC  in  fidei  propofito  g 
fidentibus,  crura  confregerunt,  iliique  animas 
deo  tradentes  tam  gloriofa  martyrjj  uictoria  feli- 
citer potiti  funr. 

Q_VI  ROMAE  incarcerc  cum  Alexandro 
maximo  pontifice  uincti  te  nebatur,  poft  eiusmar  - 

tyrium  adeo  $C  ipfi  mori  pro  Chrifto  concupierat 


. #'4  ‘ DE  PATIEN.  MAR.SEX.  VI. 

ut  Quirino  tribuno,qui  iam  conuerfus  eorum  reJ 
ligionem  fequebar  clauftra  referate,fugamfp  fua* 
denre, exire  noluerint  .Inde edudos  Aurelianus 
princepSjalligatis  ad  colla  ingentibus  faxis  in  ma 
ri  fubmergi  iullit.  Quid  furis, imo  gd  infanis  Au 
reliane  ^ uincula  adhibes  fugere  nolentibus , ex- 
trema minitaris  mori  cupientibus . Non  eft  quod 
iuftoi^  nece  glorieris,eos  occidifti  qui  occidi  opta  - 
runt  ,ut  Chrifto  fruerenf. Nihil  illis  felicius  contin 
gere  potu  it, qua  te  inimico  uti.Trafcerc  igir,&  qp- 
tum  uis  debacchari, ac  far  u i re  gge,dum  magis  no 
cere  ignofeendo  queas  puniendo. 

Tyburti-  HINC  quidem  T yburcius  dC  Valerianus, cti 
us  & Vale  ab  AI  machio  Vrbano  praetore  in  uincula  conie- 
rianus  cfli  rogarent, cur principum  fententijs damnatos 

martyres  honore  fepulturae  afficere  pfumerent  < quia  inqui 
unt,quos  principes  ipfi  pro  CHRISTOdamnan 
dos  iudicant , eoi*  nos  fieri  ferui  cupimus.  Itaque 
SC  rj  ficuti  uolebant,  obtruncationem  paiTi  marty 
rij  coronam  perceperunt,  tyrannoi*  faeuitiam  in 
fuum  conuerrenres  triumphum. 

Eteuteris)  E L E V TER  ius  Hadriani  iuiTu,Ie(flum  fer-* 
martyr,  reum, craticulam, fartaginem, fornacem  expertu» 
noxam  non  fenfit,  cquoip  ferocium  caudis  alliga? 
diftrahendus,&  folutis  uinculis  incolumiscuafit. 
Leonibus  in  theatro  cxponif,fed  cudi  necp  leones 
illi  quicqua  mali  inferret,  capite  caefus  diem  fuum 
obr]t  Hoc  quide  poftremo  gmittente  dho  ne  fan- 
cfius  martyrrj  gfia  careret, illa  jfro  priora  cohibcn- 
te,ut  credere  nolentia  inexcufabilior  eet  guicaci». 
Viftor  VICTO  rem  martyrem  Maximianus  apud 
martyr.  Maflilia  iniero  pedibus  fune  raptatim  trahi  man 
dauic,at($  ira  uexatum,  tantunjqi  no  exanimem 


*T  LIBER  V. 

iri  carcerem  trudi.  Vbi  ille  d/uino  fplettdcre  refo- 
cillatus  ac  rcfectus,carceris  cuftodcs  ad  Chriftum 
couertit,eosq?  in  fide  flabiles  imperator  capite  cx 
di  pcepit.  Porro  uictore  in  equuleo  tolli, fuflib^qs 
SC  neruis  durit?cxdi,acrurfumin  ufcula  coijci.  Ac 
ipfe  cu  fimulacrii  Iouis  an  fc  coftitutu  adorare  iu- 
berer,  id  abominatus  pede  ftatua  euerrir,iacuitq* 
refupinacu8luppiter?fuisctiam  ridendus  cultori* 
bus.Caeterum  Maximianusfortioremfe  deo  fuo 
oftcdens,u(cifci  uoluiteius  iniuriam,  qui  feipfum 
defendere,  ne  faltem  caderet  nequiuit . Victorem 
igitur, cum  pedem  illi  prius  abfcidiiTet,  molendi- 
, ni  tota  fubicdlum  conteri,  8C  adhuc  fpirantem 
gladio  feriri  iuilit . Et  hic  quidem  martyr  effici- 
tur, fedeuerfi  Iouis  ignominia  non  aboletur . Ac 
ne  imperatori  quidem  tantum  uirium  fuit, ut  tor- 
quendo hominem  fidem  extorquerer^  8C  que  uin 
cere  non  potuit,interemit. 

HADRJANVS  martyr  Nicomedi*  paT-  „ ; . • ' 
fus,cum  eflet  militum  praefectus,  cernens  noflro-  "J  "*'f 
rumin  fupplieijs  conflandam, credere  ccepir,<£  tyr&Na 
fe  Chriftianum  profitens,  inter  damnatorum  no-  taliauxor' 
mina  fuum  aferibi  petijt . Itaque  Maximianiiuf- 
fu  in  carcerem  ducitur,  SC  Teis  per  tormenta  con- 
fu  mendis  computat.  Id  ubi refeiuit  Natalia  uxor 
eius  (quia Chriftiana erat) lacta  adcarcerem  cu* 
currit,  uirum  ad  patientiam  hortatur,  mox  enim 
fore  ut  pro  temporali  pcena  arernisfruatur  bo- 
nis . His  3c  alijs  huiufmodi  uerbis  animatum  re- 
linquens abijt . Hadrianus  uero  cupies  illam  fuse 
fortitudinis  fieri  fpecta  tricem,  cum  dicsmarryrij 
inftarer,uadibus  datis  dimiflus,ipfam  accerfitum  "1 
perrexit,  At  illa adu^ntantcprofpiciens, rata ideo  • 

qq  iiij 


41« 


DE  PATIEN.  MAR,  SEX.  VT. 


liberum  fa<ftum,quod  praeuaricatuseflct  religip- 
nfs  fidem, claudit  oftium,S£  fe  nolle  eum  domi  re- 
cipere exclamat, qui  a Chrifto  defeiuiflet.  V t aute 
rem  ficuti  erat  didicit , admilfum  dulciter  ample- 
xata,una  cum  illo  ad  carcerem  redijr.Deinde  cum 
Ipfc  fuftibus  dure  admodum  uerberatus,  fracftis- 
que  cruribus  in  terra  femiuiiius  uolutaretur,ilIa 
leniter  plagas  refouendo,  animum  uiri  in  panis 
deficientem  adhortationibus  erigebat.  Vbi  tan- 
dem ipfc  manu  infuper  amputata  expiraflet,illa 
deo  gratias  egit, <56  manum  eius  in  finiffuo condi- 
tam latenter  tulit , ficcatamqueindelicijs  habuit» 
Corpus  mandatum  eft  fepulturac.  Mira  utriul- 
que  uirtus,  fed  in  fexu  fragili  mirabilior  .Vir  ul- 
tro cerre  fe  neci  expofuit,  ut  cum  Chrifto  uiuerct, 
mulier  coniugium  uiduitate  mutare  peroptauit, 
ut  maritummartyrem  uiderer,  cum  illo  fimul  cu 
piens  torqueri, cum  illo  mori, 
narothe  DOROTHEVS  <56Gorgonius,ctiam  ipfi 
us&Gor  Nicomedi*  paffi  funt.  Quos  quia  inter  Roma- 
gonius  nos  milites  uirtutc  ac  nobilitate  praecellebant.  Di 
martyres  oclecianus  primum  largitione&blanditijsauer- 
tere  nixus  eft.  Vbi  id  parum  procellit,  quaeftione 
torquere  capit,equulcum,  flagra , ungulas  in  eoa 
expcritur,addirqt  uulneribus  dolorem , ea  fale  3C 
aceto  perfricando.  Deinde  incratediftetosad  pru4 
nas  applicat . Poftremo  fufpenfos  laqueis  necat. 
Adeo  nullum  tormenti  inuenitgenus,quo  illos  ne 
ma»is  CHRISTO  quam  fibi  roiIitarent,moucre 
polfet.  Melioris  itaque  militi*  ftipendia  certiora 
perceperunt,no  argentum  neque  aurum,  fcdipm 

rnjtryr,  ^N^CETAEMARTYRIS  poena:  diffi. 


-v. 


LIBER  V.  4ij 

eile  eft  enumerare,  nec  miracula  minus.  Nicome- 
iJix illas  a Maximino  rcgepaflus  eft,  auunculo 
fuO  magno,fed  primum  ab  infideli  patre.Nam  ca 
deos  argenteos  domifublatos  confregiflct,  ege- 
nisque  erogaflet,  ligatur  a patre,  SC  bubalis  ner-  • 
uis  nudus  acerrime  flagellatur.  Mox  ab  angelo 
fpiritaliconfolationc  recreatus,#  in  caelum  fufpi 
cere  iuiTus,uidit  manum  coronam  incredibilis  de 
coris  inde  fibi  porrigcntem,ob  quod  magis  pari- 
endi  cupiditate  ardere  coepit.  Et  cum  ei  fuper  plu- 
meum ftratum  uinculis  colligato, mollicerc^  com- 
potito meretriculam  adduxiiTenr, linguam  denti- 
bus prxfctfam  in  illam  expuit,#  ftupore  atton  L 
tam  dtfcedere  coegit . Inde  iug  carruca  mclauis  p- 
acutisafgatam  nudus  collocatur,  ut  dum  rapta- 
tus fuerit,  ipfa  quaflatione  crebrius  uehementius 
quefauciaret.Sed  ipfo  orante  omnes  ferreae  cufpi- 
des  illae paleae inftar  mollcfcunt.Cumq;  ficlxdl 
non  poflcc,atrociora  excogitant  tormenta,  hamo 
pri  indito  fufpendit, ferro  candenti  gutramqt  au- 
rem transforat,  g latera  quoque  pilo  gfodir . Mi- 
ra resjtotlaetalibus  plagis  affedus,mori  non  pote 
rar.Hinc  etiam  g pedes  a terra  fufpefus  fumo  cru- 
ciaf,mox  in  pyram  crema ndus.pijcit,#  tamen  in 
de  quoque  euadit  inoffenfus , ma nibus pedibus- 
que truncat,  fug candenti  lamina  mutilatis  cru- 
' ribus  infidere  cogit,  in  foueam  multae  altitudini# 
ia&at,  fcd#  inde  membris  omnibus  ab  angelo 
• redintegratis  uiuusincolumisq?  educit.  Poft  haec 
uenenum  fibi^pinatum  fine  noxa  haufit,  ac  mor 
tuos  quofdam  pcacionibus  aduitam  reuocauit. 
Quo  quidem  miraculo  plurimiad  Chriftum  con 
«crfiiinotafcditionc  in  regem  impium  faciunr, 

, - qq  V 


«i*  CE  PaT|1ENTIA  mar.  sex  * vc 

• Sc  fruftra  fugere  cenantem  occidunt.  N/ceta  uerof 
cumeosbaptizafler,ccclefiafq?  aliquod  conftru- 
xiile^ad  dominum  tranquillo  uirae  exitu  migra- 
uit.  Vere  Niccta,qui  tot  tormenta  uiccrir,<5£  de  cu 
ius  nece  tyranno  non  licuerit  gloriari.Illo  enim  uf 
nente ipfe  peremptus,impietatis  fuae  poenas  dedit 
Longe  a cerbiores  apud  inferos, dC  quidem  fine  fi 
ne  daturus. 

Roman»  ROMANVS  cum elTet  gentilitia  perfidia 
tnarryr.  aemuIator,<£  beatum  Laurentium  tormenta  pro 
Chrifti  amore  patientem  fpecflarer, dixit  fe  uiderc 
iuuenem  forma  infignem , candidifiimo  linteolo 
cruorem  illius  detergentem.  Laurentium  ergo  ad 
carcerem  reducflum  fecutusabeodem  fe  baptiza* 
ri  fccir,& cum  iam  aperte  fe  chriftianumeiTepro 
\ clamaret.Dccioiubetcuirgiscafuscapite  trunca 

tur.Quideftquafo  quod  tam  horrenda  aliorum 
fupplicia  non  deterruerint  illum,fed  animarinr, 
ut  martyr  elTe  optaret, qui  paulo  ante  fucratgen* 

rilis^  Adeo  ne  fpedtaculo  illo  delecta  tus  cftrimo 

exinde  firmifTimam;mrni  prsemij  fpem  animo 
conccpit,fi  eadem  fibicredenti  pati  contigiiTet,Sd 
ad  quietem  properans  poenas  contempfit. 

Lauretius  LA  VRENtius  uero  cum  diuerforum  termen- 

martyr,  totum  inftrumcnta  fibi  ante  oculos  propofira  ui- 

deret , femper  fe  optafle  dicit  ad  eiufmodi  epulas, 
inultam  iri,dC  ad  ipfas  hauriendas  accedere,  Cuq* 
Dedus  caeteros  chriftianos  abeo  fibi  prodi  popo- 
fciflfetjUt  quid  inquiteos  requiris  quorum  confpe ' 
dtucsindign^jNamnominaillorum  feripta  fune 
in  cxlo.Iratus  ille, contemptore  fuumfuftibus 
Ilimbari  iufTit,la minis  candentibus  uri,  fcorp/oni 
- bus  latrari, in  orc  lapidibus  contundi  > ficdeni<$* 


\ 


' s'r'i 

LIBER  V.  6t§  * 

excrticiatum>fuper  ferrea  crate  diftend/ , pfuniscp 
torreri.  At  ille  fupplicia  irridens, intentis  in  Deciu 
oculis.Tam  fatis  affatum  eft  inquit , tolle  8C  man- 
duca.Mox  deo  gratias  ages  quod  fe  martyri)  glo- 
ria dignatuseffet,anima  reddidit,tanto  maius  re- 
cepturus praemium, quato  partus  duriora. 

HIPPOJitus  quoqffcuius  cuftodiac  Laurenti-  r.#«. 

us  traditus  fuerat)& ipfe  Chriftum  credens  atq?  H,pp0lJt . 
confitens,Valerianipraefccfliiuflu,adcplia  indo-  marcyr* 
mitorum  equorum  ligatns  cum  diftraheretur,fi- 
dem  quam  receperat,integram  feruauir,Membra 
diuidi  potuerunt,Chrifti  amor  fcindi  non  potuit* 

Poena  quoqi  haec  non  cafu  inflic5f:a,fed  dei  nutu  ui  ■ ' 

daeturele<fla,utnominieiuscui  irrogabatur, pul-  ' 
chreconuenirer.Hippolitus  quippe  graeca  compo 
fitio,fi  in  noftrum  uertatur  fermonem , equo  di- 
fcerptum  fonfct . O felicem  uirum,qui  quoties  no 
minatur,totiespatientiaefuxlaude|fimul  profer- 
ri fentitid<p  Chrifto  paiTus  in  corpore, quod  a pa-  » ■ 

rentibus  accepit  in  nomine. 

CYPRIANVS  Carthaginenfisepifcopus,cu-  Cvpriana 
ius  multa  religiofe  SC  eleganter  feripta  extat,  Car  xpjfcopus 
thaginepaffus eftfub Voleriano&Galieno prin  martyr, 
cipibus,  HicobCbriftianam  affertionem  primo 
Jnexiliuma<fhis,deinde  reuocatus,cum  edidium 
quo,  capite  caedendus  decernebatur  audiffet,  deo 
gratias  egit,  nihil  prae  fe  triftitiae  ferens.  Deinde 
fuis  praecepir,uc  fpiculatori  a quo  percuti  deberet, 
quine#  8C  uiginti  aureos  mercedi  darent,quafi  be 
neficium abeo  non  interitum  accepturus . Itat# 
oculos  ipfe  fudario  teges,  exrenfam  certi  ice  gladio 
fubiecit,& coronam  accepit  martyri)  ta  animi  c5; 

atia  in  patiendo  darus,cg  cruditioc  in  docendo» 

i ,i 


4xo  DE  PATIENTIA  MAR.  SEX.  V-I. 

ARCHADJVS  martyr  Cut  Zeno  Verone» 
Archadi®  fis  epifcopus  de  illo  prodidit)  manibus  pedibusq» 
martyr,  articulatim  at<$  membratim  difcerptis , truncus 
in  fuo  fanguinc  uolutandutf  rclinquitur.Sed  tan- 
to integriorem  fpiritum  deo  rcddidit,quanto  pa- 
tientius corporismutilationem  tolerauir. 

Iacobus  I A C O B V S martyr  in  Perfide  paffu* , que  2 

nurtvr  fupplicrj  gne  alrjdenodatu  alrj  intercifum  cognoia 
y * rat,nos  ufitatiore  uocabulo  deartuatu  potius  dice 
dum  cenfemus.Huiccnim  fc  chriftianum  profite- 
ti, manuum  pcdumq?  digiti  nodatim  pracddntur, 
tum  palmx,tum  brachia,tum  lacerti  ad  humeros 
uf(£,fic  SC  pedes  8C  tibia  6C  crura.Ita  tamc  ille  tra 
co  corpore  deo  laudes  gratefq*  agere  non  cefifauit, 
donec  regis  iuflu  diiTecta  ceruice,confumauit  mar 
tyrium,tam fide integer,qua membris  lacer.  Sic 
liatur  pro  religioe,fic  dimicatur  pro£«hrifto.  Hoc  ' 
militiae  genere, ad  caricfte  gloriam  angcloruq?  tri- 

* limphum  peruenitur. 

QV  A Mobrem  haud  alium  animum  etiam  q* 
Ineife  oportet, quibus  patiendi  deeft  occafio . Sic 
‘ . . enim  fine  martyrio  martyrij  meritum  adipifcipo 

Domini-  terunt,ficut  adeptum  credimus  beatum  Dominia 
<us'  cum  praedicatorum  patrem.  Qui  cum  iter  agerer, 

intrepidus  in  haereticos  qui  fibi  infidiabantur  in-/ 
curric.Abijs  percu  nefiat  us  quid  facflurus  cflet  ,fi 
compraehenfum  trucidare  uellent. Precarer  uos  in 

N quit, ne  uno  ieflu  mortem  mihi  inferretis,  fed  pri- 
us particulatim  mutilantes,  membrorum  meora 
fruila  ante  me  numeranda  exoneretis , deinde  ut 
hos  oculos  effodcretiSj&poftquam  me  aliquan- 
diu  in  meo  uolutaiTem  fanguinc, tum  demum  re- 

• liquum  corpus  cscfiun  dilaniantes,  crudeliter  ex* 


IIBER  .V.  fxt 

«ngucretfspro nomine domi ni meiTefti  Chriftf, 
Obftupefactiillitanta  uiri  audacia,intactum  di- 
fniferc.  Alius  etiam  hxreticis  nece  minitantibus, 
nondum  fe  martyri)  gloria  dignum  dixit,fed  ut  di 
gnus  euadat ualdc  cupere Jgitur  neq*  infidijs  ini-  * 

micoru,ner£  minis  deterritius  eft,ne  uel  pergeret, 
iquo  neceiTe  erat,  uel  loqueretur  quod  opus  erat  ad 
falutem  multorum. 

Dc  patientia  martyrum  fce* 
minei  fexus* 

Cap,  VI. 

SA TI S H AE C de  uiris , fceminarum  iam 
martyria  pertractemus,  quandoquidem  nec 
illarumaut  minor  in  fuftinendo  fuitconftan 
tia,autIeuior  in  patiendo  poena. 

BARBARAM  Chrifto  deditam  uirginem, 
Infidelis  pater  hoftiliter  perfecucus  eft . Flagris  cx  ®?rbara 
fam,&  per  capillos  tractam,  Alexandrix  prxfidf  **ir2Q» 
Martiano puniendam  obtuIit.Prxfes  autem  fa- 
rrificate  nolentem  neruis  bubalis  duriter  uerbera 
fi  iuflk,<3C  in  carcerem  trudi.Ob  quam  illa  patien 
fiam  meruit  a Chrifto  uifitar/,«5c:  paflionis  dolore 
prxfentixdominicx  fuauitatis  mitigauit.Dehinc 
edu<ta,dum  ad  rupplicium  traheretur,  gaudebar. 
Iracplapades,  malleos*  flagella  coftanter  pertulit, 

■Caq»  amictu  ipfum  exuiflent,magis  pudore  nu- 
ditatis quam  dolore  affecta  poenxad  deum  orauie 
^Cftola  candidiffima  diuinitusinduta  apparuit, 
Poftremo  cum  obtruncari  iuberetur,  pater  filix 
carnifex  fuit.fed  mox  tanti  fceleris  ualde  quam  itr 
ftas  exoluit  poenas,fulminis  ictu  intereptus . Ipfa( 
nero  corporis  uinculis  expedita , cum  uirginitatis 


- • 


4 


I 


ui  rDE  PATIENTI  A.  M A R..  FOE.  ESX. 

martyrrjcp  corona  ad  caeleftis  eandem  fponfi  tha- 
lamos lacca  migrauit. 

PAR  incoIeradisrormerisAgathx^giniVfortl 
tudo  fuit.  Quinciano  Siciliae  proconfuli extrema 
fninitanti,nifidi]sthura  poneret  rndg,fedeo  uero 
facrificaturam,non  daemonijs.Et  eu  fidiculis  cquu' 
leocp  uexaretur, delegari  fe  poenis,  non  triftarfdl 
xit.Quoniam  ficuti  criticum  non  recondit  ip  hor* 
reum,  nifi  tritura  uentiladoneq*  permundarum, 
ita  <5 C fc  non  polle  ad  patientix  prxmia  perucni- 
re  nifi  fupplicrjsante  probetur.  Hinc iubete Quin 
ciano  mamillam  illi  aptiore  diftorquent,  mox 
SC  abfeidunt.  Atipfa  ad  Quincianu  coucrfa  excia 
*nac  .Impie,crudelis,dire  tyranne,  non  te  pudet  in 
fneampucare,quod  in  maere  fuxiftid  fed  nihil  jpH 
cis.Habeoeniniquasauelierenon  potes  interio- 
res fidei  fpeiqp  mamillas, quarum  alimento  re- 
paratur in  mefuft/nendiuirtus.Pofthxcin  carce 
rcpofitx,Pctrusapoft:oIus  apparens  plagam  cu- 
rat,<9£  locus  ante  tenebris  horre ns,pedore(£  rriftis 
repente  illuftratur,fuauiterqp  fragrat.  Attoniti eo 
miraculo  cuftode^referaris  ianuis  uirginc  ut  abi- 
ret horrantur.Cxterum  ipfa  ne  flans  in  limineui 
tflorix  pedem  referendo  praemium  amitterer, nuf- 
' quam  difceiTit  Poftero  igitur  die  Quinciani  iuflir 

fuper  prunas  teftis  permixtas  aliquSdiu  uolutata 
torretur/imul  ac  lacerat. Fluenreq*  ubertim  eruo  ^ 
fe  ignis  extingui cceperat,cum  tam  immane  faci- 
nus terra  non  feretis  intremuir,pars  muri  quafla- 
taQtiincianiaiTecIasopprelTit  ruina.  Virgo rur- 
fum  carceri  reddita,cum  finem  orailet  uitx  obdor 
miuitin  domino.Neq?  ilia  in  funere  angeltcislau- 
djbuscaruir,quxin  tormentis  fidem  feruauit,  Ab> 

• • • \ . . . j*  "■ 


Agatha 

uirgo. 


i 


LIBER  v.  Q, 

Angelis  quippe  appofitaTertur  fepulcurae dusma t 
*norea  tabelia,in  qua  feriptum  erat,  Mentem  fan 
<$am  fpontaneam,honorcm  deo,<5:  patriae  libera 
tioncm.Ec  fi  tam  gloriofa  iacuit  in  tumuIo,qua  m 
felix  regnat  in  carlo.  Vt  autem  Sc  hinc  patefear, 
w quanto  fint  miferiores  qui  torquet  quam  qui  tor- 
quenrur.QiiincianuBcum  aequo  cui  infederar,  in 
fluuium  praecipitatus, uorticibuscj  obrutus  nuC- 
quamcomparuit. 

HAGNES  Romana  uirgo  tertiodecimo  *ta- 
tis  fuse  anno.primum  contra  pudicitiae  oppugna 
tores  inui&a  perfhtir,  8C  ad  lupanar  ui  addurta,-  * " 

o protegente  corrumpi  nequiuit.  Deinde  ab 
Afpafio  tribu  no,  quod  Chriftum  confiteretur , ei 
fe  defponfatam  dicens,in  ignem  combu renda  mi*  • 
pingit.  Sed  diuifa  flama  carnifices  adduflit,  ipa  m 
noi*artigit. Afpafij  tamen  ira  flammis  feruenti- 
or,ferro  illam  iugulari  iuiTit,cui  ignis  pepercerat. 
Miremur  ui  ros  conrempfiiTe  Tupplicia  fi  in  ta  te- 
nella aetate  fcemineum  peAus  ranrum exhibuit 
conftantiae,ut  torqueri.uc  occidi  maller,quam  uel 
fanefi*  uirginitatis  propofitum  deferere,  uel  chri- 
ftianae  credulitatis  fidem. 

QAE  C I L I AE  qqp  Romanae  Chrifto  dedfe  n 
cata  uirginitas  martyrrj  retulit  triumplium.Quar  9™** 
Valeriano  defponfata,d«  nuptiarum  celebria  age  uirs°’ 
fetur  dies,pro  fefcen/niseuangelium  intra  fe  taci- 
ta decanrauit.Et  cum  iam  cubilis  fecreta  cum  fpo 
io  adefle^illi  fidem  CHRISTl,deinde  etiam  Tic 
burriofratrieiuspcrfuafir,atc£  ambos  ad  corona 
<git  martyrij,  angelorum  uifu  rofarumq*  caelefti- 
nm  odore  ante  animatos).  Ipfa)  quoq?  quo  ni,-  m 
deos  gentilium  fimulacra  uauaefle  diceret. AU 


#i4  DE  PATIEN.  MAR.  S EX,  FOE. 

machtj  Vrbani  praetoris  iuflu  in  fgnem  crematio 
da  deijcitur,<5£cum  illxfa  permaneret,decolIariiti 
betur.Ter  percufla occidi  non  potuit,  6C  dimiila 
triduum  fupcruixir,ut  n c(p  tunc  moreretur,  cum 
carnifici  liberet,neq*  ultra  quam  fibi  expedircr,ui# 
uerct,ne  8C  ille  neci  eius  gloriari  polTct,&  ipfa  tat 
dius  quam  ueller,cum  feruatxcailitatis,tum  con- 
ium mati  martyrij  reciperet  mercedcm. 

Cathfri^  CATHERI  N A uirgo  fan&irate  magis  $ 
na  uirgo.  regia  ftirpe  clara,atcjj  inter  Alexadrix  puclias  pul 
* cherrima,plus  tamen  uirtutibus  quam  forma  pol 
lenSiCum  Maxentius  exfar  chriftianos  ad  idoloJft 
culturam  cogerer, prorupitin  medium,  exfarem 
increpuit, martyres  prxmij  fpcconfirmauir,  muti 
di  Capientes  difpurando  uicir,ita  ut  couerfi^p  ;Chrl 
fti  nomine  quod  impugnaucrant,iam  defendendo 
mori  non  formidarent,pro  quo  &ipfa  fcorplonf- 
bus  cxfa,in  carcerem  fame  fitiq?  afflicta,  ab  ange 
lis  uifitatur  atqj  alitur.Fauftinam  Maxentij  con- 

iugem,Porphyriumq?  militum  magiftrum  eum 
ducetis  millibus  uirorum  in  fidem  recipit  Chrifti. 
Quamobrcm  rotis  applicatur,  ita  areffe  copofitia 
ut  in  orbem  acflx  multiplici  mucroe  diiTcidilTenc 
alligatam, nifi  exemplo  ui  diuina  ueluti  fulminis 
cum  fragore  ruentis  idhj,ipfa  tormenti  moles  fra- 
«fladilTilrjlTctJcaqj  uirginem  /ntadlam  reliqu/r, 
multam  tamen  infidelium  turbam  uiolento  fra- 
gmentorum cxcuiTu  proftrauic.Cxteri  qui  euafe 
rant,fere  omnes  Chrifto  credidere,  martyrioqi  cu 
Fauftina  dC  Porphyrio  coronati  funt.  Cum  ergo 
Catherina  tantam  multitudinem  ante  fe  ad  cxlci 
pr*mifidet,S6  iam  eos  cuperet  fequi , obtruncat, 
uulnus  ladlc  manafle  conftar,  ut  uirginalcm  putL 


utr-t 


LIBER.*  V.  <* 

tatem  teftaretur,Corpus  ab  angelis  inde  ufque  ad 
montem  Sina  delatum,  ut  ubi  a deo  data  lexfuir, 
ibi  illius  monumentum  effer, quae  fic  pro  lege  fte- 
tic  Chrifti,ut  <36philofophorum  fapientiam  con- 
futaret^ tyranni  faeuitiam  nec  repraehendcre  ti- 
meter, nec  ferre  recufaret. 

1L/VCIAM  uirginemSiracufanam  PafcafiuB 
proConfulad  proftibulum  adduci  iufferat,  3C  illa  uirgo# 
necg  uirorum,nec£  boum  ui , qui  funibus  ui  n<fta 
trahere  nitebantur»loco  moueri  potuit.  Lignorti 
crgoftruem  tyrannus  circunponi,<3£  uirginem  in* 
cendio  confumi  decernit.  At  illa  inter  flammas  con 
ftituta  calorem  non  fentiens, deo  gratias  agebat* 

Furit  Pafcafi9,&  ia  quo  fe  uertat  nefcit,dum  ipm 
a foemina  uind  pudet.Cuntji  animo  confliftaref* 
quidam  ex  livoribus  diftri&ocnfe  Lucix  iugula 
transfodit,nec  tamen  illa  mori  potuit , donec  eu- 
chariftix  facramentum  de  manu  facerdotis  acce- 
pir,illoc$  comitata  ad  cxlum  abrjt , cuius  fidem  in 
terra  cum  torqueretur  nondeferuir.  T . . . 

TECLA  uirgo Pauli  apoftoli  prxdicatione  1 
inftrudla,Chrifto  fe  dedicat, Sc  iuuenem  cui  padfa 
fuerat, repudiar.a  matre  chriftianitatis  quafi  facri 
legrj  accufatur,a  proco  nfule  Alexandro  igne  cre- 
manda condemnatur,  fed  ignis  repenri no  imbre 
«xtinguitur,illa  intacta  liberatur.  Rurfum  comp 
henfa  beftijs  exponitur, fed  inter  leonesSc  urfos  tu 
ta  fecuraque  permaner.  In  foffam  ferpentum  de- 
turbatur,ferpenres  emoriuntur.Taurisferodf 
fi  m is  dift  rahenda  alligatur,#  ruptis  uinculis  peri 
culum  euadit , omniumq*  mentibus  in  ftuporcm 
uerfis  libera  dimittitur.  Inde  ab  Iconio  ubi  talia 
paffacftjSeleucia  dcucnitns , multis  dtxff  rina  fua 


^ L ^ » > v' 

fM  DE  PATIENTIA  MAR.  FOE.  S EX. 

Chrifto  affatis , uitam  hanc  cum  xrer  na  comma 
tauit, parata  quidem  pro  ueriratis  alTercione  oia 
perperi  fupplicia,nifi  abijs  illam  dominus  prote- 
xificr,multorumconfulensfaIuti.dum  uni  parcit. 
Ipfam  tamen  ficpmrjs  afficiens  marc/rrj,ac  fi  pae$ 
nis  martyrrj  effer  confumpra.O  felicem  uirginem 
qux  non  fenfitrormentorum  cruciatus,  6C  recipe 
re  meruit  praemium. 

poro  DOROTHBA  ^go  Cacfarex Cappadociae 
iheajfrgo  oppido  pro  Chrifti  nomine  a Fabricio  prxfeclo 
diu  torta, cum  tandem  adcapicale  fuppliciumdu- 
7 «erer, gaudebat  quod  fc  ad  fponfum  ire  diccret,cii 

iusparadifus omnium  florum,omniumqp  frucfhi 
um  ferax,muito  amoenius  qua  dici  polfi^uernar, 
Theophi  fu3iriusfragrar,copiofiuscxuberat,Tunc  Theo- 
»9 martyr  fcnka  ridiculi  caufa  illam  rogauir , ut  cuna 

co  peruenilTet,  inde  fibi  rofas  aliquot  mittendas 
curaret.Cuiipfa,Ne  quid  inquit  impoifibile  eiTe 
credentibus  credas, quod  petis  efficiam . Poftqua 
ergo  decollata  eft,Thcophilo  in  curia  uerfanti,pu 
* 5' ; er  cum  recentium  ciftula  rofarum  apparuit,^: 

dem  brumx  tempore, quando  nihil  in  aruis  flore 
re  foler,eascp  ipfi  a Dorothea  dc  fponfi  fui  paradi 
fo  mittas  dixir,6S  cum  obrulittet,ex  oculis  euanu* 
ir.Videns  ergo  ille  ferio  fa<ftum,quod  ioco  popo- 
fcerat,quia  fieri  polfe  non  credebat,<SC  altius  rena 
fecum  confiderans.chriftianum  fe  fecit,  marryri- 
timc|t  fuftinuir,poft  rofas,f rueftum  quorp  uerxg 
, feAxque  beatitatis  percepturus.  Si  Theophiluns 
rofx  mouerunt,moucant  SC  nos  quotidiana  fan~ 
ApoUs  Aonim  miracula,ne  pro  Chrifto  quicquam  ferre 
? *zo  perprti^V  timeamus. 

NEC  te  Alexandrina  uirgo  Apoloniaho^ 


s 


fs*’  >1 


•m*  V 


LIBER. 


V. 


i* 


to  tacebimus;cui  denteseucllcre,quam  igne  cre- 
mare Dedjcaefaris  immanitas  potuir,fidcm  cor-, 
rumpere  non  potuit. 

ET  TV  inter  Aphricanas  puellas  forma, no-  » 

bilitare  at<£  a nimo  pratftansl uliana  ^go,utChri  wgo,  , 
ftonuberes,EIeufij  Nicomedi»  praefecti  nuptias 
conrempfifti,#uniusdeire  famulam  confirens, 
ab  idolis  autem  abhorrens,flagclla,uirgas,plum- 
bumpateris,necpropofitum  mutas.  Diabolum 
uifibili  fpedetibi  infidiantem  ligas,  # uerberi- 
bus  afficis  A in  latrinam  praecipitem  mittis, hunc 
«indicando,  tyrannum  patiendo  fuperas.  Sed 
etiam  inter  tormenta  apparuit  patientis  uirtus. 

Totis  conterenda  fubijceris,#  franguntur, in  bul- 
lientem plumbum  mitteris,#  tcpcfcir.Capitis  de 
mu  obtruncatione  imples  martyrium,#  ecciefi* 
■capiciCHRlSTO  iungeris,tantomorte  fada 
ftlidor,quanto  fuitti  in  tolerando  conftantior. 

EADEM  uirtus  # Margaritam  uirginem  uirgo, 
Chritto  defponfauit.  Haec  ab  Olybrio  A ntiochi* 
praefeflo  adamata , deinde  quod  chriftina  eflet, 

-amore  in  odium  uerfo , in  equuleo  fuit  fufpenfa, 
uirgiscae'fa,ungulislacerata,carccritradita . Vbi 
a dracone  deglutita,rupto  illius  uenrrecuafit  illae-  v - ' 
la.Etdaemonem  g humana  figura  ad  ffcdecipien-  •< 
dam  uenerat,profi:ratiim  pedibus  conculcauir,  - 

ita  ut  ille  emifloeiulatu , # fe  uitfum  confciTus 
euanefeeret.  Viflrix  igitur  diaboli,  nec  huma- 
nis uiribus  uinci potuir . Cum  enim  iterum  itv  > 
equuleo  tolleTetur  , facibus  ureretur , in  a- 
ejuam  mergeretur,  terra  tremuit,  uincula  folu- 
tn  fanr,  uulncra  curata,  uirginalc  caput  folari 

n q 


«i8  DE  PATIENTIA  MAR.  FOE.  SEX.* 

radio  coronatum  apparuit,iriulta  hominum  mfU 
lia  adChriftum  conuerfa  funr.Ipfa  poftremo  uiri 
gocapite cacfa,reli($o corpore  caelff  petrjt3ut  fcml 
per  cum  Clirifto  uiucre^quae  pro  Chriftomori 
nondubitauit. 

Euphrmi  EVPHEMIA  ufrgo,dum martyres Calce- 
*uirgo  donx  ad  toleranda  fortiter  tormenta  palam  hor*. 
tarecur}dumcumipri8  torqueri  cupiens  clamata 
Iniquum  eiTe.  uc  fibi  quae  romana  eflet,  Equidem 
fenatoris  filia,aduenx  dC  ignoti  homines  prxferz 

tur, fe  prius  ad  Chriftum mitti  oportcre.Hac  uoci 
feratione  prouocato  Prifco  prxfecfto,  in  carcereni 
cum  exteris  qui  damnati  erant  detruditur,  SC  deo 
gratias  agit, quod  fe  martyrum  numero  dignam 
feciflet.  Deinde  cum  alij  uirufli,ipfa  fo!uta,in  fora 
producerentur,queftaeft derogari  principum  edi 
<$o,qcP non  fe  qcjj  ficuri  reliqs  uincula  conftri nge- 
renc.Prxfevflus  ergo  fe  ludibrioa  puellahaberi  ra 

tus,  iracunde  hoc  tulit  , omiacp  in  illam  tormenta, 

* ' qux  furenti  occurrere  poterant,  exercuit,  alapas, 

i-  equuleum,igncm  inediam,trapeta  beftias,  gladia 

quo  tandem  illa ConfoiTa, tradidit  fpiritum .Tgitut 
non  fola  uirginitateChrifto  placere  defiderans,  ul 
tro  feexpofuitfupplicijs,ut  placeret  8C  martyrio. 
Theodo-  THEODOSIA  uirgoCxfarexPalxftinse 
fiauireo*  °Ppido  palla,quia  Chriftum  aperte  confitebatur 
b ' Vrbani  prxfidis  iuiTu  per  capillos  nuda  fufpendl 
tur,nubes  autem  ab  alto  delapfa  nuditatem  eius 
texitjfcrreis  nexibus  conftricfta  in  teterrimo  carce 
cere  compegitur . Acuero  ueniente  ad  ancillam 
fuam  CHRISTO  illuxit  carcef , uincula  confra^ 
: > cfla  funt,ipfa  uirgo  iocunditate  perfufa.  Deinde 

Caxo  ad  collum  ligato  a in  mare  praecipitatur  ,fc^ 


LIBER  Vi  ** 

dbeofoluta  ad  littus  cnatauir.Tum  etiam  Ieopar 
dis  exponitur, fed  beftiae  quam  illico  dilaniaturae 
putabantur, non  attigerunt.Deniq?  praefes  omni 
busbcftijsefferacior,quandoquidem  illam  aliter 
confumcre  nequiuit,obtruncari  iuiTit.nullis  camS 
tormentis  ut  idolis  adoleret, efficere  potuit. 

CHRISTI  NAM  uirginem  in  oppido  Ita-  chrifti- 
K#Tyro(quod  ad  Vulfinumlacufitum  efti)  paf.  nauirgoe 
fam,mirari facilius eft  quam  laudare.  Patris  fui  4 

VrbaniTyri  praefecti  idola  argentea  cofringens, 
fgenis  difpertiuitjblandimeta  illius  quibus  ipfam 
irChrifto  auertere  moliebatur,defpexit,  minas  ir 
rifir,nonflogellis,nonungulis  dilaniata  conflans 
tiam  mutauir.Quinimo  lacerae  carnis  fruftum  in 
patre  proijciens,  ait.Satiare  carnibus  mifer  quas 
genuifti,  filiam  comedere  potes, at  cerre  ut  impie- 
tati tuae  confentiat  facere  non  potes,Hinc  rotis  a! 
|igatur,&  fubdito  igne  uritur,  in  lacumq?  deijci-  ; 

tur.  Mox  defundo  patre, a Dio  ne  eius  iuccelTore 
in  oIco,rcfina  & pice  coquitur, 6c  cum  ab  hac  q- 
que  pernicie  JiberaiTet  eam  dominus,  ad  Apolli- 
nem adorandum  duda,ftatuam  parcatione  fub- 
uertit,&  ipfe  uates  Apollo , quod  futurum  de  fe 
tionpraeuiderat,redadluse(f  in  puluerem . Tum 
Dione  quoqj  morte  repentina  iubtrado  fubro-  »*  ,/r 
gaturlulianus.QuiCariftinam  in  fornacem  ar- 
dentem  mitti iuiTir,fed  mifia  noxam  non  feniir.  . i 

Serpentibus  mordeda  obiecir,  fed  ferpentes  illa  di 
mina  ueneficum  inuaferunt, interemptum  uero 
iprafufcitauitj&ferpcntesin  defertum  fugere  c$ 
pulit.Serpenribus  tn  faeuior  Julianus , mamillas  il 
Ii  amputari  iuber, linguam  praecidi . ipfam  fag itr 
Jis  confici.  Tali  demum  martyrio  confumptam 

rr  iij 


Cj»,  DE  PATIEN. 'MAR,  SEX.  f6e. 

cflriu  m fufcepit.Sa  nrti  honorarunt , angeli  laudft* 
busexculerunt,C  H R I S T V S amplexatus  cft, 
deus  pater  regni  cxleftis  haereditate  donauit.  Si- 
quidem una  puellula  a tribus  crudclitiimis  ciuita 
ti>  praefulibus  concinenter  excruciata  ,uincl  ne- 
quiuir,hocelt,  ut  peccaret , compelli  nulla  ui  un- 
quam potuit. 

Srtphana  ANTONIO  ANGVSTO  ecclefiam g- 
jnartyr.  fequente , dum  in  Sicilia  Sebaftiani  proconfulia 
iuliu  Vi&or  martyr  torquerctur.Stephana  mili- 
tis cuiufdam  uxor  uifis  miraculis  ad  credulita^ 
tem  conuerfa,  C H R I S T V M I E S V M dei  fi 
lium  confiteri  coepit.Cumcp  nullo  pafto  ab  ea  co* 
felTione  reuocari  potiet, duobus  duarum  arbo- 
rum aliquantum  interfcdiftantium  ramis  aduet 
fo  inflexu  ui  ad  terram  curuaris,  alligata  atc$  di- 
fnitia,rapidocorum  in  diuerfum  redudtu  repente 
difcerpitur,<3fc  difperfo  per  humum  cruore,ditilu- 
cnnbuscpinteftiniscorporispartes  in  fuo  utraq* 
ramo  fufpenfae  palpitarunt,  nec  tamen  difccrpi 
r mulieris  fides  potuit}quam  illa  integram  confer- 
ti  a u it,  & proelia  (eruat  a immarcetit bilem  mar- 
tyrrj  coronam  accepit, tanto  maiori  honore  a Chri  ' 
ito  fuo  affedla  quanto  proeius  nomine  a tyranno 
* «•—  t crudelius  interempta. 

Ouiricur  IVLITACVM  guulo  filio  Quirico  apud 
martyres  TharfumCUiciae  oppidum  patii  funt  Jpfa  prima 
' Alexadri  imperatoris  iutiu  dure  flagellatur.Qui- 
ricus  uero  adhuc  trimus  puer,fpe&ante  matre  p- 
cipitio  in  terram  eliditur.Rurfum  ipfacum  in  co- 
fetiione  CHRISTI  perfeueraret , excoriatur, 
picis  bullorc  perfunditur,  poftremo  decollatur* 
Nec  dum  fatiata  tyranni rabies, aducrfusintwfc- 


TEi- 


1 


liber  r;  ^ 

flos  de  far  u it , mortua  corpora  fruftatim  concidi 
lateqj  difpergi  iubet, quali  uero  fi  fandii  in  rerra 
tumulo  careanr,in  cseio  non  fine  habituri  locum, 

. attamen  illo  inuito etiam  ab  hominibus  honora- 
rentur,quiiam  angelis  iundi  eranr, fruftis  illis  in 
ferfe  coeuntibus,  a rc£  confolidaris,corpora  inre* 
gra  inuenta  funr,&:  fepulrurx  mandata,#  a fide 
libus  reuerenriac  habita, 

-MAXIMA  # Donatilla  forores,cum  fe  fu<  Maxim  f 
amqi  uirginitatem  Chrifto  dedicaflen^perfccutio  * Dona- 
neSalieni  principis  in  Aphrica  pallae  iunt.Feile  tlUa,n"^ 
primum  <&  aceto  Anolini  praefidisiufTupotarx, 

faudebat,quod  dignae  habitae  cflent,eam  iam  bL 
ere  pro  domino  amaritudinem,  quam  ante  pro 
ipfis  dominus  biberat  in  cruce  .Inde  uerberibus  di 
ruptae,calceqtconfricatx,utpJagarum  dolor  du- 
plicaretur, Ad  hac  etiam  in  equuleo extentx,con 
pellihon  potuere  ut  idolo  immolaret  .In  quod  eu 
expuiiTentjfuper  craticula  torrentur, deinde  adbe 
ftias  damnantur, Sed  igne  beftrjSQi  parcentibus, 
non  parcit  Anolinus,gladio  ambasexdi  iuffit,  ut 
fe  & flammis  ardentiore,  # feris  animalibus  tru- 
culentiorem oftenderer.Ipfe  autem  uirgines,quo« 

- niamconftantertormetaipertulere,  nunc  inter  an 
gelorum  choros  felitercxultat, eius  confpcdtu  fem 
perfruentes  in  carlo,  cuius  unius  amore  terrena 
omnia  conrempferant. 

CVJVS  ETIAM  AM Ore  Felicitas Ro. 
*nxpaflfa,nec  Antonini  imperatoris  cdidta , nec  T^i0*** 
Publii  tribuni  minas  quicquam  penfi  fecit.  Sech 
Sc  feptem  filios  tyrannicae  ultro  ingeflic  crudeli-  5 Jit.™** 
Iitari,dum  una  cum  illis  quos  genuerat,admarty  * . ..  * i 
cij  palma  cuperct  peruenirc , Hcceiam  cernit  aliti 
- w iii j 


«.t l 


<}S  DE  PATIEN.  MAR.  S EX.  FOE. 

plumbatis  caedi, alium  fuftibus  malari, alium  p* 
cipitio  elidi, caeteros  capite  truncari, 8C  inde  non  (c 
■ ' animo  minus  quam  illos  corpore  torqueri,  6c  ta- 
men ut  in  confeflione  pcrdurenr,hortatur.Ipfa  dc 
snum  colaphis  fra<fla,carceriscp  a nguftrjs  afflicta, 
cum  liberos  quos  ad  martyrium  praemiferat  fe£ 
optaret, decollatur.O  uere  felix  Felicitas,  cui  tan- 
tum animi  fuit , ut  dC  filioi*  tormenta  conftantec 
fpe&ares,#  tua  fortiter  perferres.Felix  quae  ocSa 
plici  patie ntia,ocflies  martyr,ocfl:o  donanda  coro- 
nis caelum  afcendiftijtotics  pro  Chrifto  mortua,  <| 
tacum  filijs , quos  una  tecum  mortui  expofuifti, 
numeraris . Vicifti  fortitudine  Machabeoi^  ma- 
trcm,quod  illa  pro  lege  fuftinuit,  tu  pafla  es  p eua 
gelio.  Sed  illa  compraehenfa  dicitur,tu  te  tua  fpon 
te  obtulifti.  Magnificum  quideChriftiano^tji^d 
prinexiilimansChriilianitatem  non  difiimulare 
fupplicia  contemnere,quoi)2  toleratione  .pbatur  fi 
des,glorificaf  Chriftus,  fc  dei  cultus  innotefeir. 

IN  FINIT  Afunt huiufcemodi,  tumuiro- 
rum,tum  fceminaijt  exempla.  Sed  nobis  ifta  fati® 
fint,quae  retulimus. Et  fi  cui  non  fatis  erunt, nec  il 
la  profedto  fatis  efle  poterunt,  quaeobmifla  funt. 
Quo  tamen  quifep  ab  omnia  minus  trepide  feac- 
cingat,libetin  fine  partis  huius  etiam  quaeda  feri* 
ptUrarum  difta,ueluti  urgentes  ad  poenarum  con 
remptum  ftimulosadhibere.Tuigitur  qui  perfe- 
curionibus  praemeris  impiorum,  nolianimoconu 
cidcre,tecum  efi:  dominus,noli  timerc,ille  te  de  hac 
* r breui  calamitate, mox  ad  geterna  euehet  felicitate* 

Ait  enim.  Cum  ipfo  fum  in  tribulatione,eripiam 
PiUffl.  »o  eum,#  glorificaboeum.  Longitudine  dierum  ra 
plebo  cu,  <c  ofte  nda  illi  faluc^rc  mcu  Jioc  ide  ct  ia 


Scatetis 


fp. 


LIBER. 


V.- 


*}* 


i acobi.jr 


Euangelio  affirmauit  dicens , Mundus  gaudebit, 
uos  cStrsftabimini , fed  triftitia  ueiira  couerte 

tur  in  gaudium, Idcirco  ficuti  dominus, ita  6c  fer-  Iohan.r*. 
vicius.  Hac fpeicxpediatione  patienriam  noftra 
ftabilir^monenda  exhorrandocp  ftuduerunt.  Ja- 
cobus,qu>  primus  inter  Apoftolos  lauream  meru 
it  martyrij.Patientes, inquit, eftote  fratres  ufq?  ad 
aduentum  domini,  ecce  agricoJa expediat  pretio* 
fum  frudum  cerraeipatienter  ferens,  donec  accipi  V v;  \ 
at  temporaneum  8c  ferotinum . Ipfe  etiam  prin- 
ceps A poftolorum  Petrus.  Communicantes,  in- 
gt,ct  Chrifti  paitofflbus gaudete, ut 8c  in  reuelario  i.Pctri.4. 
ne  gloriae  eius  gaudeatis  exui  tantes.Si  exprobra- 
mini in  nomine  Chrifti  beati  eritis,  quonia  quod 
eft  honoris , gloriae  Sc  uirtutis  dei , 3C  qui  eft  eiua 
fpiribus  fuperuos  requiefeit.  Hinc  quidem  uas 
dccftionisPaulusmagis  iamin  uinculis  qujynca 
liber efletjgaudens.  Haec  patior  ait,  fed  non  con-  ■ 

fundor.  Scio  enim  cui  credidi,  dC  certus  fum,  quia 
potens  eft  depofitum  meum  feruarein  illum  di- 
em. Deniqjin  ipfouitseexitu  feruatae  innocentiae 
recordatione,  praemijqj  capiendi  magnitudine  lae- 
tus.Ego  iam  delibor,inquit,  3c  tempus  refolutio  Ibidem. 4 
nis  meae inftat,bonum  certamen  certaui,curfum 
cofummauijfidem  fcruaui,in  reliquo  repofita  mL 
Jii  corona  iuftitiae,  quam  reddet  mihi  dominus  in  ' 
illa  die  iuftusiudex,nonfolum  autem  mihi,  fed  8C  < * 

rjs  qui  diligunt  aduentum  eius.  Quod  fi  quis  ad- 
hucfancftos  martyres  emulari  ignaua  timiditate 
uidlus  hacfitauerir , difeat , quia  ij  funt  equi  illi  in 
Zacharia  propheta , cruoris  afpcrfione  rufi , pa- 
tientiae uirtu  te  robuftiiTimijde  quadriga  prodcujn 
U6  cuangelij  Sc  perambulantes  terram.  Dum  em 

rr  v 


Zacha.a 


jr 


«*  DX  RATIONE  RE  SIS*  DIA, 

ad  caelum  fibi  uiam  affccflan  r, terrena  omnia  pedi 
. , bus conculcarunt.  Hi  iunt  illa  tertia  pap,  qapud 

lbidem.13  eundem  prophetam  duabus  reliquis,  hoceft,Iu- 
daeis  8C  gentilibus  deficientibus  praedicatur  fupe*  - 
futura.  Partes  dux,  inquit,  in  terra  difpcggent  & 
deficient , 8C  tertia  pars  relinquet  in  eaaocducam 
r'  tertiam  partem  per  ignem,  8c  uram  eos  ficur  uri- 

tur argentum,& probabo  eo6  ficur  probatur  au- 
Apocal.7  rum.  Hi  funt(ucin  Apocalypfi legimus)  quiue 
nerunt  de  tribulatione  magna,  8C  laucrunt  ftolas 
fuas,6Cdea]bauerunteas  in  fanguineagni.  Ideo 
funt  ante  thronum  dei,  &fei%int  ei  die  ac  node 
in  templo  eius,&  qui  fedet  in  throno  habitabit  fu 
£ illosinon  efurient,  neque  fitient  amplius,  neque 
cadet  fup  illos fol neq*  ullus arflus, quonia agnus 
qui  in  itiedio  throni  efl,regct  illos,  & deducet  eos 
ad  u^ae  fontes  aquaip , Sc  abfterger  deus  omnem 
Sapient.*  lacbrymam  ab  oculis  eoi*.  Hi  fficut  alibi  feriptu 
eft)ftabunt  in  magna  conflantia  aduerfus  eos  qui 
feangufliauerunt,  & illi  uidentes  turbabuntur. 
Denique  gementes  dicent , Hi  funt  quos  habui- 
mus aliquando  in  derifum,et  in  fimilitudinem  im 
properi).  Nos infenfati  uitam  illoijt  exiflimaba- 
musinfaniaro,&  finem  illorumfinchonore,Hc- 
ce  quomodo  computati  funt  inter  filios  dei,  8c  in 
s ter  fandfos  fors illoijtcft.  Oexoptanda  tormenta, 
defiderabiles  poenae,  nunquam  fatis  concupita 
nex,  per  quorum  patientiam  ad  tantam  perueni* 
turftlicitaccm,  \ 

% ‘ - ' * 

De  ratione  refiftendi  diabolo» 


Cap.  VII, 


^ , 


A 


'v  ■ r LIBER  V.  *a 

IDICIMVS  queadmod praua  atqir  im- 
pia jubentium  mmas  oporteat  conremne- 


re,omniacj?  excrema  pati,priufquam  reli- 
gtonisfidc  molare.  Difca  mus  niicdia  bolo  refift  edi 
rationem,  quando  hic  quocp  blanditijs  allicit, ter- 
rificationibus  urget,partim  dolo , parcim  ui  con- 
tendit, modis  omnibusjhoris  omnibus,  nunc  oc- 
culte,nunc  pala  m,ut  hominis  innocentiam  fub- 
uertat  molitur,inuidens  illicaeleitem  beacitudine, 
a qua  fe  irreuocabiliter  decidilTe  meminit.  Facile 
aut  SC  callidita  tem  eius  canere,  8C  uires  non  time- 
re poterit, quifquis  hac  etiam  in  parte  fandiorum 
exempla  dilige  cius  infpexcrit , accuratiufcp  obfer 


IA  M a principio  coluber  tortuofus  diabolus  ^ 
humano  generi  infenfus,in  primoshomines  inui  jua 
dire  fuaemrusuomere  ccepit,  ac lignia  deo uetiti  Gene.j 
tifum  fuadens,  nequaquam  moriemini  inquir,fed 
eritis  ficucdrj,  (cientes  bonum  8C  malum. Menda, 
ci  promiflione  pellexit  eos  ad  pecca ndum,&  illidi 
uinum  tranfgrelTi  mandatum  quamprimum  ma 
icdidhonibus  fuccubuere  .Tgitur  caueamus  ab  eo, 
quia  inimicus  eft,necuerbis  eius  praeftemus  fide, 
quia  fallax  eft.Homicida  fuit  ab  initiof  ut  falua-  loh.f, 
tor  ait)&  in  ueritate  non  ftetir,quia  non  cft  u cri- 
tas in  eo,  cum  loquitur  mendacium,ex  proprrjs lo  ■ 
quitur,quia  mendax  eft,&  pater  eius. 

LAVDATVR  a domino  Iob.Satanas  in-  Iob« 
iiidet , fed  nocere  nifi  pcrmiiTus  non  poreft . Vbi 
«ero poteftatem  nocendi  accepit,  iuftum  homi- 
nem omnibus afficit erumnis ,poftremo SC  ma- 
la corporis  'ualetudine  terribiliter  uexat  • Sed 
fortis  dei  athleta  femper  inconcuiTus  pcrftitita 


vanr. 


i 


S)0 


Chriftus. 

Matth.4. 

Lucae.* 

Pfalin.  »o 

■ c 

* • * * * 

Matth.4 

Vt  uinca-» 

mus  dia- 
bolum 


DI  RATIONE  RE  SIS*  DIA. 

quodq*  diabolus  ad  eius  animi  integritatem  euer* 
tendam  machinatus  fuerat,id  illi  ce llic  ad  gloriam 
dtpaticntix  uirtute  tanto  efl  fa&us  clarior,  qoaa 
tocalamitiofius  oppreffus.  Conflat  igitur  aduer- 
fos  interdum  cafu6  diaboli  calliditate  prouenirc', 
ut  hominem  ad  impatientiam  trahar,  quem  pro- 
fperis  in  rebus  modeftum , pium  ac  deum  rimcn- 
tem  uidet.  Quod  fi  etiam  in  aduerfis  parietem  effe 
cognouerit,iam  illum  ultra  infeflare  erubefcir, 
quem  tot  uir tutum  armis  munitum  cernit . Du- 
plicia autem  Iob  pofl  probationem  reccpiffe  dici- 
tur , ut  SC  tu  te  multo  plura  adepturum  fperet,  fi 
anulla  aequo  animo  pertuleris. 

QVEM  autem  hominum  omnino  intentari 
relinquet  ille,  qui  dei  filium  lefum  tentare  non  ti- 
muit<Cum  enim  dubitaret  an  ipfe  cifer,  ieiunum 
Sc  iam  efusientem  ad  gulae  uitium  prouocar, dices 
Dic  ut  lapides  ifli  panes  fiant. Mox  quem  conflati 
tem  in  ieiunando  cognouit , pofTe  eum  mentis  eia 
tione  cadere  credidit,  qua  fibi  iam  fanrtus  uidere 
tur,<5£  fupra  pinnaculum  templiconflitutoait.  Si 
filiusdeiesmittete  deorfum. Scriptum  eflenim. 
Angelis  fuis  mandauit  de  te,  8C  inmanibus  tollet 
te, ne  forte  offendas  ad  lapidem  pedum  tuum.  Cu 
que  etiam  humilem  effe  dcpraehedifTet,adhuc  aua 
titia  animum  pulfar,oflendensq?  ei  regna  mundi 
SC  gloriam  eorum.  Haec  omnia  tibi  dabo,inquir, 
fi  cadens  adoraueris  me. Cum  autem  8C  hoc  incaf 
fum  fuafiilet , iam  omni  uincendi  fpe  amiffa  reli— 
quit  eum, SC  angeli  accefferunr  , 8C  miniftrabart 
ei  Angelico  ergo  miniflerio  honorari  dignus  erit, 
qui  diabolum  uicerit. 

V T autem  uin  camus,  Quoties  ad  lautiores  d 


LIBER  .V.  y 

bos  auiditas  urget  meminerimus,  quia  non  in  fo. 

Io  pane  uiuichomo.Qiiotie9  ad  fubeunda  pericu- 
la fola  temeritas  prouocat,  ftatim occurrat,  quia  Matthj4 
deum  tentare  non  debemus  * Quoties  honorum 
opulentixque  cupidine  fol/citamur, protinus  ad 
mentem  reuocetur.  Dominum  deum  tuum  adora 
bis,&  illi  foli  feruies.Poftrcmo  quoties  perniciofa 
tum  cogitationum  (limulis  agitabimur , femper 
relidendo  ac  repugnando  clamemus . Vade  retro 
faranasjiam  fatis  certi  eo  angelos  acceiTuros}unde 

diabolus  uidus  receflerit.  " 

AT  uido  etiam fatana,impenfe cauedum eft, 
pe  qua  ex  hoc  furrepat  inanis  gloriar  iadario.  Mi-  , poftoIi« 

tabanffeapoftolijqdyarmonqsimparenr^audi  Luc*‘,#  , 
unt.  Nolite  gaudere  in  hoc,qa  dxmonia  fubrjc/uti 
turuobis, gaudete  autem, quia  nomina,  ueftra  feri 
pta  funt  in  cxlis.  Et  uidebam  fatanam,  inquit,fi- 
cut  fulgur  in  cxlo  cadentem.Qui  quanto  fe  altius  ' 
erexerat,  tonto  inferius  corruit . Quiergo  accepta 
gratiam  femper  integram  conferuare  cupit,  fem- 
per humilitati  ftudeat,in  omnibus  deo  gratias 
agat,  6C  fi  malarum  tenrationum  uidor  euaferit,  1<4j.an  . _ 
illi  foli  acceprum  referat . Ait  enim , Sine  me  nihil 
poreftis  facere. 

' S A TAN A S quippe ifte nequiiTimus,  cum  Pernis 
domini  difcipulos  cribrare  ficut  triticum  expetif-  apoftolns 
fet , non  eff:  permifTus  nifi  in  eum  qui  de  fe  multa  Lucx.it  * 
prxfumpferac  dices.  Domine  tecum  paratus  fum 
4SC  in  carcerem  3c  in  mortem  ire.  Petrus  ergo  3C  te 
eari  SC labi dimiiTus  eft,ut  per  poenitentiam  humi 
liatus,difceret  iam  non  fibimeteonfidere,  fedei  cu 
ius  beneficio  etiam  poft lapfum  fubleuacusefi:  ne 
gdcft  Igit  quifquis  aliquid  boni  ogis,ppria  ^tutf 


DI  RATIONE  RES1S.  DIA. 

^ .r 

fe  effe&urum  promiferit,diabolf  uano  eoncutiefj 
dCcum  triticum  mundum  feefle crediderit , inter 
decermina  computabit.Fruftra  aliquid  conamur 
nifi  domini  affuerit  au  xilium,cum  illo  in  carcerS 
uel  in  mortem  ire  tunc  poterimus,cum  ipfe  auderi 
Lu  ^ prxftiterit  fiduciam.  Vt  autem  praeftet , rogari 

uult  dicens  jPetite  Udabitur  uobis. 

Paulus  NEC  folum diabolus, uerumetiam  corpus  no 

aportolus  (Irum  aduerfatur  nobis. Vas  eletftum  Paulus.  V( 
R.om.7  deo  inquit  aliam  legem  in  membris  meis  repu- 
gnanrem  legi  mentis  meae,S£captiuantem  me  irt 
lege  peccati,quae  eft  in  mebris  meis.Deinde  exda- 
tnat,Infelix  ego  homo,quis  me  liberabit  de  corpd 
re  mortis  huius?&  quia  ipfe  per  fe  non  fufficit,re- 
fpondetjGratia  deivper  Icfum  Chriftum  domina 
noftrum.  Sed  quoniam  gratia  ifta  folicitis  non 
otiofis  opitulari  foleat,ipfe  quocp  non  ceflat  quan 
tum  poteft,relu<fl:ari  aduerfario  fuo  >6C  flagellatio 
numiugo  premere  illum,  atfp  imperare  uolente» 
i.Cor.9»  ad  obediendum  compcilere.Caftigo  inquit corp* 
tntn,dC  in  feruitutem  redigo.Igitur fi  pugnat  ca- 

, ro.caftigacioe  reprimenda  eft>reprimente  dei  gra- 

tia adiuuabit.Carnis  autem  caftigario  eft,Ieiuni- 

um»uigilia,deprecatio,uerberatio,labor. 

, A D harc  idem  apoftolus  etiam  a Satana  uer- 

] c»  * bcra  fuftinuir,neq»  hoc  fine  domini  uoluntace.Sed 

ituo.i2«  ^ magnjcudo  reuelationum  inquit , extollat  me, 

datus  eft  mihi  ftimulus  carnis  meat,  angelus  fara- 
ne  qui  me  colaphizet, propter  quod  ter  dominum 
rogaui,ut  difcederet  a me,  8C  dixit  mihi,  butticit  ri 
bi grana  mea,Nam  uircus in  infirmitate  perfici- 
tiirQui  apoftolo  gratiam  dederat,dedit  8c  ftimu* 

lum  , Nulla  enim  poccft  effe  ui<ftorta,ubi  nuite 

■,y.  ' 1*-;  ► 


\ f y-1^» 


£ 


flflj 

& 


tIBER  .V.  - 

«*  pugna.Non  coronabitur,™!!  qui  legitime  ccr. 

, taucrit.  Rogemus  ergodominum  non  ut  fu  bino-  *-  Tim,t 
ircac  nobis  centacore,fcd  magis  uc  fuppedicet  uin- 
cendi  facultatem. 

IN  ILIvOS  AVTEH  praecipue  diaboli 

tnfurgere  folet  malignitas , qui  terrenis  contem-  c t 

ptie,rcligio!e  uicam  inflicuere  decernant  .Idcirco  n “inL 
prxeeptum  eft.Fili  accedens  ad  feruitutem  dei.fta  w- 
Intatttn*  timore.&prxpara  animam  tuam  IS»  . 
ad  tencationem.  Duo  iuuenes  Iohannem  apofto-  dUaPuJi 
Ium  fecuriCuc  alibi  diximus)cum  deinde  angi  ani- 
mocoepiffent, quod  facultates  fuasin  pauperum 
ufuserogaiTen^neciamapoftolo  meliora  cercios  < 

ratp  fperare  iubenti  acquiefcercnt  > uirgis  in  au- 
rum mtttaciSj&iapiJJisingenimaSjpIusetiamre*  f 

.ripiunc  quam  reliqueranr.MoxcuiufdamCcui  Sta 

cceo nomen erat)a  morte  fufeitari  uerbis  credens 
«es, quibus  ille  fe  ttidiife  affirma  6at,quam  ingen- 
teen  gtoriam  in  caeio  paratam  fibijpfis  amifilTent, 
ad  quantam  infelicitatem  deuoluedieilent , quod 
retro ceiterint.ru rfum  ad  populum  reuerfi , refti- 
tutoquicquidabeo  acceperant,  paupertatem  iit 
uita  coluere,ut  potius  poft  obitum  diuites  fierent* 
Reuocaueraceoa  diabolus  ad  priftinae  conuerfa- 
«ionis  uomitum,fcd  apoftoii  precibus  &dei  dif- 
penfationc  facftum  eft,ut  deprarhefis  inimici  frautf 
cibus  ac  dolis,quod  impudenter  repetierantjCon- 
fta  ntius  refutare  nr.  Sic  in  tepore  refipifcentcs,g!o- 
riamtliam  quam  fibi  in  caelo  repoficam  fuifleau* 

«icrantjiam  amiiTam  recuperarunt. 

DE  H Vgonequoqrbonaeuallis  abbare  IcgU 

inus  quod  religionem  profeiTus, continuo  ad  fetu  Hinrr» 
te®  reduc  tentatus  fit,  ne;  ferre  ad  intima  ufque  abbas 


• v 


r 


Vt; 


c«46  DE  RATIONE  RESlS.  DIA. 

V-  f " / \ .*  # IA 

penetraees  inimici  fagicras  potuifl*et,nifi  eius  otii 
tionum  fcutum  oppofuiflet.Orati  uirgo  deigeni- 
} trix  apparuit,&  iam  dubium  fufpenfumc$  ad  per 
- feueranduminfanclopropofito  animauit.  Non 
‘ > eftaufuspoftea  diabolus  eum  lacefcerc, quem  pro 

uiribus  repugnantem  ipfa  caeli  regina  ipfa  angelo 
rum  domina  dignata  eft  adiuuare. 

Eiufdem  S VB  hoc  abbate  iuuenis  quidam  religiois  uo 
difcipuli  s toobftricftus  cum  itidem  peruerfiscogitatidnibus 
inultum  agitaretur,  ut  e monafterio  fugam  face- 
ret,confcflus  efl:  abbati  tam  pernitiofae  tenratfois 
moleftias.Tn  dema  eius  ex  hortationi bus  robora 
tus, illis  fortit’  repugnauic.Bienio  poft  aduerfa  ua- 
letudine  correptus,  uita  deceiTir,  atq?  apparens  in 
1 uifu,abbati  gratias  egit,  quod  eius  confilio , ape. 
Operae^,  religionis  ftatum  non  deferuerie,  SC  eam. 
OD  rem  inf  beatos  collocatus  efler.Tantum  ipfip 
fuit  hafce  inimici  fuggeftiones  fuo  dctexifTc  abt>a 
tl,neqtcelatastcnuiflc.  ♦ 

Eiufdem  D VO  etiam  nouitrj  monachi, eandem  impro 
difcipuli  bjffimi  fpiritus  moleftiam  pairi,ab  eodem  Hugoi 
"u0*  ne  admonentur  ne  difcederenr.  Vitam  enim  arer- 

nam  in  monafterio  permanendo confecuturos^di 
fccdendo  male  finituros.  Alter  eoi£  recedes, ab  ini 
micis  in  praelio  gemptus  occubuit.  Alter  manend, 
cum  aduerfa  ualetudine  oppreftus  animam  age- 
v ret,beatamuirginem  uidiCjCtabeaconfolatus^c 

certior  fatftus,  quod  beatitudinem  olim  ab  abba* 
te  promiftam,mox  accepturus  e fler, laetus  diem  fu 
um obiit , Vtriufqteuentus a^te docet,  Qc quan- 
tum mali  confequantur  qui  religionem  profeiTi 
ad  feculum  redeunt,  6C  quantum  boni,  qui  in  ea 
pttfcucrant,  — V 


I 


LIBER.  V, 


r AD  SVPErandumhocdiaboIicaemachinatl 
*>nisgenus,mulru  profedlo adiuuat  oratio  fandto  Sa&iBeN 
rum,  SubBcrnardo  abbate  quidam  nobili  fami-  nardi  ab- 
lia  ortus, cum  fe  monachum  feciiTcr,in  catum  mc-  batisdifdl 
tis  taedium  Japfus  eft, ut  palam  dicerer,  nunquam  Pulus* 
fe  hilari  fedatoq*  animo  futuru.Fruftra  ilium  fra- 
tres,ut  in  domino  confolaretur,<5£  fpe  praemij  caele 
{lis  mceftitiam  deponeret,hortabanr  .Fruftra  hoc- 
ipfum  abbas  admonendo  exaggerabar.  Atuero 
libi  idem  abbas  pro  eo  orationem  fecit  ita  immu- 
tatus eft,utecdtrarioexulrarer,  aefe  iamdeinceps 
perpetuo  contentum  uidhmim  affirmaret.Quip- 
pe  diabolus  orantis  abbatis  uirtute  fuftinere  non 
ualens,ab  impugnatione  fratris  illicodefiitj&ip-  . . ^ 
fe  fpiritalis  gratiae  luce  perfufus,caufam  agnouir, 
ob  quam  gaudere  iocunditateqj  affici  deberer,  QC  s 

non  conturbari  necjr  mceftus  effe. 

' NEC  precationibus  tantum  fandiorum, uerflL  deiiadiC 
etiam  rebus  quas  ipfi  contreclauerinr,  terrenfdx  fcipulu*. 
monia  3C  fugiut.  Siquide  Medericus  abbas  apud 
IBdunum  fandlitare  clarus,  cum  monachum  libi-  -j 

dinofiscogitationibusaeftuantem  tunica  fua  indu 
‘jffetjeiufmodi  moleftia  liberauitjdifcedentisqi  ab 
illo  immundi  fpirieus  ululatus  auditus  eft,  & ipfe 
in  caftiratis.ppofito,  abfq»  lafciuiae  prurigine  pu- 
re integrecp  permanfir. 

A L I V S frater  Mederici  reliqurjs  de  menfa  coi  Eiufdfm 
Iecftisatqjhauftis,uagac  mentis  inquietudinem  re  monach» 
preftit,cum  ante  hac  tali  daemonis  illufionr  foJici- 
.rarus,  pcrfifterc  in  ecdefia  omnino  non  poflet,  fcd 
femper  priusqj  folenis  precatio  peradla  foret,  egre 
«Jeretur.  Itaqj  uehementiorum  renrationum  reme 


«4t  DE  RATIO.RESIS.  DIAB. 

daerunc,cum  eos  impuriiTimi  fpiritus  ferre  iam 
nequeant,.!  quibus  toties  uiftos  fugatofe#  fc  re- 
ni in  ifcun  tu  r. 

fanftiBe  BENEDTCTVS  abbas, eum  fratrem  cjtfett 
fiedifti  damfimihteradiaboIoilludiaudiflet,cius  u icero 
«nonacn  dolens, ad  monafterium  ubi  is  habitabar  accellie, 
uiditqj  ipfamab  Aethiope  puero  extra  ecclefiam 
per  ueftem  trabi, dum  exteri  fratres  pfallerc  coepif 
fent.Infecutusergoeum  arqnncrepans,  uirgag- 
culTit,neq?  ipfe  poftea  eiufcemodi  mentis  inftabi- 
licatcm  pafius,cum  aliis  in  oratione  perfeucrauir* 
Sic  BenediAus  monachum  feriens,  malignum  ab 
eo  fpiritum  in  fugam  conuertir. 

NATHANAEL  Anachorica,cum  ipfum  fos 
fllthina-  lftudin/9  pertaeduififer, ea  religa,  cellam  fibi pro- 
ci anacno  ximc  pagum  conftitucrat.f bi  daemo forma  fupra 
ftia’  modum  foeda  tcrribilicp ei  apparens,ac  flagellum 

manu concutiens,circumftrepere  ferociter  coepit, 
ucpauefa&um  inde  abigeret.  Infuper  ia&abun- 
».-■  dus,quod  etiam  prius  habitaculum  eii  defercreco 
p tdmcc.Quod  ut  audiuit  Nathanael , ne  qua  in  re 
de  fe  gloriari  diabolus  poflet,  ad  defercu  reuerfus, 
ita  illic  poftea  habirauir,uc  de  cellulae  fuae  fepto  an 
nos  feptem  3C  triginta  pedem  non  extulerit. 

SED  rurfumfacan  fraude  illum  aggreditur, 
AgafonemaflimuIat,&afcllum  panibus  onera- 
tum agens,dumfub onere  lapfum  attollere  niti- 
tur .Nathanaelis  opem  inclamat, ut  foris  cuocer* 

‘ • Sufpenfus  ille  reftitic , charitas  proximo  auxili- 
um ferre  ftimulabac,propofiti  ratio  exire  diflua- 
debat.Dum  autem  quid  facfto  opus  eflTec,  fecu  deli 
bcratjuenitin  metein,ne  forte  id  quod  cernebar, 

diaboli  ad  fallendum  ftferfca  ctfct  » & uocanti  «£ 


LIBER.  V. 


Ipondit.Si  chriftianus  es, deum  deprecare , & /pfc 
adiuuabit  te.Sin  Chrifti  aduerfarius , indignus  e3 
cui fuccurratur.  His  dicftisuifioeua nuit.  Etipfe  t 
deo  gratias  egit,  quod  tam  calJide  confutis dolis 
non  fif  captus, nec  fuum  intermiferit  inftitutum. 
Exemplo  eft,cum  nos  in  laqueos  paulacim  labi  re 
miilius  agendo  fenferimus,rcfipifceresetiampri- 
ftinse  perfectioni  aliquid  addamus , ut  potius  in  la 
queos  incidat  qui  illos  parauerat,^  conuertacur, 
dolor  eius  in  caput  eius,  Pfalm.7/ 

P L V R I M V M a ute  circa  conuerfion is  no- 
ftrx  initiadxmonuinnos  concitat  indignatio, g-  Antoni» 
bus  fi  eo  tempore  minime  ceflcrimus,  facilior  erit  a^bat, 
reliquarum pofteacongrefTionum  uictoria.  An- 
tonium Alexandrinum  abbatem  ad  eremi?  per- 
gentem, iam  primum  uerberibus  difcidere.Semi- 
animis  relieftus  ad  proximum  uicum  curandigra 
tia  delatus  eft.  Cuncp  aliquantulum  conualuiiYet, 
rurfum  eodem  fe  referri  iuilit, iterum  uerberaricx 
di($paratus,fiitadniferrctuoluntas,necullaun-  '■*’ 
quam  diaboli  iniuria  a propofito  deterredus,Hac 
animiconftantia  armatum  cum  iam  contingere 
nequiiTimi  fpus  nonauderct,monftrofadiuerfai£ 
imaginu  facie  metu  illi  incutere  conabanf,  feraru 
more  in  eu  rugientes, ululantefc^, ac  fimul  ferpen-  'i 

tum  fibilationibus  perftridenres,ricftibus  ringen»  • V 
tes, dentibus  infrendentes,toruo  oculorum  afpe- 
cftufcintillantes,  8C  flammas  ore,  naribus,  aurfe 
bufque  perflates,nulla  pauoris  omifla  fpecie,qua 
auertere  illum  poflenr.Cxterum  ubi  fortiilimum 
Chrifti  milite,necpicftuscurarc,neq)  ta  horrendo 
tetrocp  fpecftaculo  qu/cqj  comoueri  uidenr,  uidlos 
fccofelTiacgfufic^  difcdfcreJHe  fauicdi  deo  femel 

1 ' * ' n n 


Idem 


v- 

A- 


Idem 

V 


'«44  DE  RATIO.  RESlSTEN.  DIAS. 

iam  fufceptum  uotum, magno  conftantiq*animd 
porfecutus  efh 

POST  HAEC  ueteratorfpirirus,nequidad 
huc  intentatum  relinqueret, cogitationibus  An- 
tonij  callide  fefeinfinuans,  tanto  folitudinis  taedio 
animum  eius  pulfauit,ut  ille  quid  iam  agere  debe 
tet  dubius,ad  deum  exclamaret  dicens,  En  ego  do 
mine  Tefu  cupio  his  in  locis  tibi  famulari,&nefcid 
quo  me  inuitu  fubinde  rapit  uiolenta  mentis  meae 
euagatio.  Haec  dicenti  angelus  monachali  habitu 
iuxtaapparuifle  dicitur.Etcualiquadiu  nunc  ge- 
nibus prouolutus  orafiet,nunc  Turgens  manibus 
fifcellastexuifiet,ad  Antonium  conuerfus  dixif- 
fe .Ita  6C  tu  Anroni.Et  hocditff  o ex  oculis  eius  eua 
nuifle. Tali  ergo  precu  labor ifq?  uicifiitudine  de- 
inceps ufus  Antonius,  diabolicae  molitionis  tenta 
menta  facile  uicic,<5Ccfr  minime  e fiet  otiofus,  mi- 
nimum in  eum  potuit  inanis  cogitatus  diftracff  id. 

ET  hoc  quoip  relatu  dignum  de  illo  ferunt,  dii 
lierbera terrorefq*  perferret,lucem  diuinitus  ap- 
paruifle,qua  expauefatff  i daemones  diffugere.  A it 
tonium  uero  eo  fpledore  recreatum  erexifie  fe,  SC 
quafi  praefentem  dominum  afpicere  dixifle . Vbi 
eras  bone  Iefu,ubi  eras^Refponfumtfc  accepifle* 
Aderam  Antoni, fcd  euentum  pugnae  tuae  pracfto 
labar,  quam  quoniam  imperterritus  immorufeg 
uiriliter  fuftinuifti,manet  te  uiefforiae  tuae  indefi- 
ciens in  caelo  triumphus, immarceTTibiHfq?  co  ra- 
na,praemiumq*  fempiternum.Igitur  omis  diabo* 
li  uis  atep  decertatio,fola  pij  propofiti  continuati- 
one dcftruitur  atqt  diffipatur.  Perfeuerauit  nem- 
pe Antonius, <3£  mala  quae  perpeffixs  eftaad  gloriae 
filice  fierc  incrementum. 


LIBER  V.  «4  f, 

% MACHARIVS  quoqt  Alexandrinus  ab- 
bas,<&ipfe  quidem  multum  ab  ijidem  fpiricibus  Taenaria 
traditurinfeftatus.  Parem  aurem  eorum  terrori  a‘>bas* 
exritiiTeuelinde  conftar,quod  in  gentilium  fcpul* 
chro  node  quadam  amoto  cippo  decubare  aufus 
fit.Cunq?  olfa fuper quae iacebar,in  uocem  proru 
piflent  manfit  immotus.  Vox  autem  erat  alteri  re 
fponderiS,ucnire  fe  nunc  non  poiTe}quodeius  que 
fuper  fe  habebat  pondere  grauatuseiTet.  Ad  que 
Macharius,Exi  atq?  abi, fi  potes  inquir,ego  hicp- 
nodabo . Daemones  igitur  tantam  hominis  a uda 
ciam  perftupentes  obmutuere,  ne  fi  plura  in  cum 
Conari  pergerent,uidi  magis  crubefcerent. 

ALIAS  etiam  terribilis  daemon  falcem  ferre*  m, 

am  manu  uibransacpercuiTurofimilis,eidem  oc-  . 
currir.Cunqj  nec  fic  eum  terrere  potuiiTer,fupera* 
tum  fe  fateri  coepir,fuperatum  tamen  non  uigtlrjg, 
non  ieiuni)s,ca  et  ipfe  neq*  dormirer, neq?  comede 
ret,fedfoIa  animi  femper  fe  fubmittentis  humi* 
litate, 

I T E R V M illi  apparuit  medici fpeciem  prae*  Idcm* 
ferens, multafqi  uitrcasampullulas  circa  fe  geres, 
dC  quo  pergeret  interrogatu$,quid  ue  fibi  uafcula 
illa  uellent.  Ad  proximum  monafterium  iter  fe  ‘ ' 
habere  refpondit,ut fratribus  fingulis  fingulasof 
ferat  poriones,eofq?  qui  auferint , fibi  obnoxios 
reddar.  No  multo  poft  Machariusinde  rcuertente 
confpicies,quid  egiflet  quaefiuir,  atq<  accepit  una 
dun taxat  ex  fratribus  illis  Theotifco  nomine  am* 
pullat  ueneno  delinitum.Anxiufcp  de  fratris  peri* 
culo  protinus  monafterium  adit,Theotifcum  con 
uenit>inimici  in  eum  captiunculas  detegit , Et  ille 
bis  auditis  cxpauidue,quicquid  mortiferum  dia* 

4 ' ff 


Hilarion 

abbas 


DE  RATTO.  RESJS.  DIAB/ 

bolo  propinante  guftauerar,  repente  corrigenda 
fcfe,  totum  id  euomere  curauit,Si  quid  itac#  quod 
peccatum  fapiat,iu  animum  influxerit,ftacim  eflr 
cgerendu,ne  diutius  ibi  remoratu  nos  interimar* 
/DEM  MACHARIVS  fratri,  quem  ne- 
quam fpiricus  occulta  fuafioe  eo  induxerar,ur  cre- 
deret inutiliter  fe  in  folirudine  uitam  agere , quod 
nemini  alteri  quicquam  benefacere  poiTet,faUibri 
ter  confuluitjUt  quoties  in  huiufcemodi  cogitatus 
incidiflfet,eisrefponderet.Hocfaltem  in  folitudi- 
ne  utiliter  ago,quod  amore  domini  mei  lefu  Chri 
' fti  a tuguriolo  ifto  non  difcedo.  Ccflarunt  ibi  prae 
ftigia  toris  infidiar,ubi  Ch  rifti  am  ori  datus  eft  lo- 
cus,<56  in  cellula  fua  traquillus  permanfit,qui  ia 
- dc  abitu  cogi  tara  t. 

NEQVJE  HOC  de  eodem  fant^o  ac  mirabili 
uiro  hic  permittendum, quod  carnalis  lafciuiae  ti- 
tillationem corporis  fatigatione  fuo  exemplo  do- 
cuerit  arcendam.Cum  enim  faecum  harena  plcnu 
humeris  baiulans  incederet, cur  id  ageret  interro- 
gatus,uexare  fe  uexatorem  fuum  refpondir.Quip 
pe  uoluptas, quae  ocio  alitur, labore  fugatur. 

MVLTA  quoqt expauefccnda , SC Hilario- 
nem  abbatem  a fatana  in  deferto  perpeflum,  Hi- 
eronymus in  eius  uita  tradir.Saepc  enim  no<5ie  in- 
rempefta  abeo  auditos  infantum  uagitus , bala- 
tus pecorum,mugitus  boum, planctus  quafi  mu- 
lierumdeonum  rugicus,murmur  exercitus,  <56  rur 
fus  uariarum  portental  uocum,  ut  ante  fonitn 
quamafpeftu  territus  cederer. Deniqi  ipfum  froti 
re  crucis  figno  armara  folicitc  circunfpicientem, 
fplendenteluna  uidiffe  currum  dire<5tis  equis  fu- 
ptr  fe  irruerctCunqt  indamalTct  Icfum^nte  octfr- 


i 


i 


LIBER  V.  «4y 

los  eiu?  in  tcrrsc  hiatum  uifa  defcendifc  t p0ftrc- 
fno  quoties  ille  inquit  nudar  mulierescubanti,quo 
tics  efurieti  IargiiTimac  apparuere  dapes'  interdii 
orante  lupus  ululans  & uulpecuJa  ganiens  rranfi* 
lijr,  pfallentiq*  gladiatorum  pugna  fpetf  acu  Jura 
prarbuir,&  unusquafiinterfcdlus,&  ante  pedes 
eiuscorruensfepulturamrogauit.  Orabat  femel 
fixo  in  ter ram  capite, 8C  ut  natura  fert  hominum, 
abducta  ab  oratione  mens  nefcio  quidaliud  cogi 
tabat,infili)tdorfoeiusfeftinusgIadiaror,&lare-. 

ra  calcibuSjCeruicem  flagello  uerberans.Eia  ingt, 
cur  dormitas?'  cachinnanfqi  defuper  fi  defeciflet, 
an  hordeum  uelJct  accipere  fcifcitaba tur.  Dixerat 
enim  ille  quandoqj  corpori  fuo  iratus , quod  fe  ad 
libidinem  prouocaret.Ego  te  afelie iam  non  hor- 
deo, fed  paleis  alam, ne  calcitrcs.Huiufcemodi  er- 
go  infidrjo  iniurrjfque  contendunt  Cacodtrmones 
ifti,titeosexrerreant,quos  proficere  ftudio  uirtu— 
tis  uident.Sed  qui  confidit  in  domino,  ficut  mons  . 

bion  noncommouebiturinarrerbum.  Pial.i  ^ 

PORRO  HAEC  VERSIpellis  btftia  „ r„ 
transfigurat  fe  nterdum  in  angelum  lucis,  quo  fa  Hfro  fo1* 
filius  id  quod  uelit  homini  perfuadeat.  A Cailia-  UnU5* 
no  relatum  legimus,Heronem  fenem  in  Thebai- 
dis deferto  annos  quinquaginta  commoratum, 
femperq*  ieiunrjs  intentum,  fuo  tamen  non  patrp 
arbitrio  uixiiTe.Hiccrgo  a daemone  laudatus , cu 
cum  a deo  miiTum  ad  fc  de  cado  angelum  credidif- 
fetjcredidit  etiam  quod  ab  illo  audierat , fe  fcilicct 
tanti  iam  apud  deum  meriti  efle,  ut  fi  ex  arduo  ali 
quo  loco  ad  imum  ruerer,corpus  fuum  affligi  I*- 
diue  non  poffet.  Itaque  immemorferiptum  efle.  Eru'f*  , 
r<©n  tcntab/8  dominum  dcuimuum/ed potius  in 

• ff  Hi j 


649  DE  RATIO.  RESISTEN.  DTAB. 

perniciem  fuam  illud  imprudeteramplecffens,  An 
FfaIm.»o  gelis  fuis  mandauit  de  in  manibus  tollent  te, 
ne  offendas  ad  lapidem  pedem  tuum.Noclu  iurte 
xitydC  in  puteum  haud  modicae  altitudinis  fe  prae- 
cipitem mifit.  Ad  fonicumcafus  exciti  fratres  ipm 
feminecemextrahur>& cum  rem  didiciflent,adae$ 
monio  illufum  affirmant.Sed  ille  in  fua  credulita- 
te praefumptuofaq;  fuperftitione  perduras, die  ter 
tio  poft  uita  defun&us  eft.Et  quoniam  in  tali  erro 
redefecerar,uixilliaPaphnutio  abbate  multoi* 
precibus  exorato, inter  dormientium  in  domino 
fratrum  fepultura  memoriaqj  concefla  eft.Proch 
dolor  tot  tantofep  uiri  labores  una  deftruxit  fan- 
tfliratie  praefumptio,Ea  impoftore  fuum  no  agno 
uit.Ea  nulli  de  fe  nifi  fibi  credidit.  Sic  fic  uirtutum 
quauis  alte  ftrudtn  acdificiu  repente  labi  folct,ubi 
fubtraxeris  humiliratis  fundamentum. 

Quidafo- ' DE  ALIOETIAM  apud  eundem  feri- 
ijarius.  ptorem  traditum  eft  fupprcffo  nomine  (quia. ad- 
huc fupereraOquc captum  diabolus  diutule  ludifi 
•cauir.No&u  ad  eum  uenticans,<5£  cellam  fplcndo- 
reilluftrans,  multae#  ei  occulta  uerc  reuelans,ut 
poftremo  in  erroris  foueam  incautum  praecipita- 
ret. Nihil  illi  ultra  ad  promerendum  gloriae  culme 
deeffe  dixit,  praeter  Abraae  obedientiam,  proinde 
deo  iubente  ne  dubitaret, filium  quem  fecum  ha- 
bebat,in  holocauftum  offer  re.Credidit  mifer.  Sed 
dum  praeter  confuetudinem  cukrum  in  cote  fubi- 
geret,<3£uincula  praepararer, cotinuo  pueri  mena 
mali  praefaga  fufpicari  id  quod  erat, ac  fubinde 
quid  ille  acturus  eflet,pauIo  femotior  quam  ut  ab 
eo  compraehendi  poiTet  fpecff  are  ccepit.Cunq*  iam 
.i-  aducrfiioifcinfurgcntcm uidifletj nihil  moratu* 


LIBER  V.  «4» 

t cella  fe  proripuit,  <5£  fuga  falutcm  petijt.Certe  ni 
ii  effugilTct, pater  ipfe  pelTimi  parricidae  in  filium 
fcelus,  non  Abraae  obfequiumconfumafTet,<5£ 
quem  deo  genuerat, diabolo  immolafTet.  Eoiam 
ucfaniac  proccfferat  imprudens  inconfultaque  cre 
dulitas. 

NARRAT  IDEM  Caflianus, monachii  Monacha 
etiam  quendam  Mefopotamacnu,  qui  annos  mul  quidam 
tos  claufus  uixerar, continentiae  cacterarumcp  uir- 
tutum  fama  fupra  omnes  infignis,  eodem  fraudis 
genere,  hoceft,  fub  angeli  forma  a diabolo  dece* 
pcum,ica  ut  ad  iudaifmum  declinarit,5C  circunci- 
fionem  acceperit.  Etenim  multis  illius  no  falfis  re 
uelationibus,5i coram  fecorufcantis  luce  delinis 
tus,firmiirimecrcdidit,ipfumeflecteli,  non  tene- 
brarum fpiritum.  Vbi  hoc  perfuafum  eft,il!o  tan- 
dem monftrante  uidere  fibi  uidebatur , apoftolos 
martyresq»  8C omnem  prorfus  Chriftianum  cceu 
tum triftesabietflosqtin  locis  miferiae  ac  perditi* 
onisefle  at  econtrario  iudaicum  populum  cum 
patriarchis  SC  prophetis  ingenti  lumine  fulgere, 

8C  alte  fidereis  in  fedibus  laetos  aegeftientes  uerfa 
ri.His  itacp  diabolicae  malignitatis  praeftigijs  ille- 
aus, corruit  in  crrorem,nihil  abeo  falfum offen- 
di poffe  ratus, a quo  toties  ea  quae  uera  erant  didi- 

cifTetjignarushancefre  pifcatoru  malitiam,ut  ha 
mum  efeis  tegant,non  pafcendi  fed  praehendendi 
perdendiq?caufa.Aut  quid  aliud  diaboli  blandi* 
menta  nifi  odiorum  infidiae  funt? 

QV O D Q_V IDEM  bene intelligens 0phe  - . 
gusCantuaricnfi9archiepifcopus,cum  ab  .infide-  5 # 

libusin  carcere  teneretur,  5C  a diabolo  in  angelu  * * 

transformato  edurus, multum  iam  itineris  una. 

H V 


«!.•  di  ratione  resis*  dia. 

cum  illo  emefus  effer,a  mbigere  coepir , reprobi  ne 
an  boni  angeli  opera  martyrium  fugeret.  Dumqj 
id  (ibi  odendi  deumoralTet,diabolus  euanuir.Ille 
ad  carcerem  reuerfus , coronam  recepit  martyrij, 
Inuidia  inimici  ieruare  homini  uitam  hanc  uolu~ 
i^ut  aeterna  differret.  Sed  ipfe  bonum  a quo  auer 
„ teba  tu  r,con  fidera  ns, indam  dubita  ndi  caufam  ha 

. buit,&  dolos  euafir. 

Suagrius  AD  EVAGriam  presbyterum  amborum 
presbyter  quondam  Machariorum  difcipulum,dum  folira* 
rius  eremum  incoleret, tres  daemones  clericali  ha.» 
bitu  ueniiTe  condat , qui  fe  diuerfarum  hxrefum 
elTe  fimulanres,  Tuum  quifep  dogma  probare  nite 
bantur,ut  illum  aliquo  eorum  peruerterenr.Cxte 
rum  Euagrius  cum  fidem  catholica  aduerfus  qu8 
libet  eorum  acerrime  tueretur  ac  defenderer,  deo 
**  adiuuante  omnes  facile  fuperauir,ita  utconfufire 
pente  euanefcerenr,  nihil  aliud  moliri  in  cum  aufi 
quem  in  fide  tam  firmum  cognouerant. 

Martfnuj'  MARTINVM  quoqr Thuronenfemepi.» 
rpiTcopui  Ccopum,fandtirati  cius  uirtutibusq?  liuens, cornu 
nis  ifte  omnium  hominum  hodis ludificare cona » 
tus  ed.  Aureo  enim  diademate  8C  purpureo  fuper 
bus  indumento  ei  occurrens  regem  fe  Chridu  eflb 
SC  ad  iudicandum  mundum  defeendifle  affeuera* 
bat.  At  >*o  Martitius  8C  diabolicxarrogarix  gna 
tU8,8C  mafuetudinis  domini  memor , haud  talem 
inquit,uenrurum  fe  pollicitus  cd  CHRI  ST  V S, 
fed  cum  omnibus  paffionis  (quam  pro  nobis  fuL. 

tinuit)  fignis,  cum  fpinea  corona,  uulnerumquc 

cicatricibus , 8C  ipfo  uidtorix  fux  ttophxo  cruce, 
cum  talis  apparuerit, eum  aduenifTecredam,alio- 
quin  hoc  abeo  prxccptuinobfcruabo,  Si  quis  uo 


LIBER  V.  e>t 

bi 3 di'xcric,Ecce  hic  aut  illic, nolite  credete.  Tmmu 
dus ergo  fpiritus  uerbis  ueritatis  uiefrus difparuit,  Matth*i; 
nihil  ibi  fuum  relinquens  praeter  fui  indicem  foeto 
rem.Luculetusacceiferat,fceculctus  abijr,ut  nul- 
lam illi  ineife  lucem  nifi  apparentem  atque  imagi 
nariam  credas. 

IDEM  om  nis  mortiferae  fraudis  artifex  Paco  Pacomius 
mio  Aegyptio  abbati  apparuir,pulcherrimxfoe-  abbas. 
minaeTormam  prae  fe  ferens . Sed  qui  libidinis  ar- 
dorem ieiuniorum frigore  iamextinxerat,  nulla 
carnis  concupifcentia  inrellecffum  occupante,  faci 
le  pcrfpexit  inimici  infidias , 8C  frontem  cruce  fi- 
gnansjipfumcrucisfugauiraduerfarium.  „ 
PACOMJ  VS  ALTER  inScythimona 
chus  queri  folebat annos  Xir.uenereae  uolupta-  * 
cis  cogitationibus  multum  fc  fuifle  moleftatum 

cum  poftremo  diabolus  puelhe  artate  8C  forma 
florentis  imaginem  gerens,  ad  genua  eius  proca- 
citer lafciuiendoprocubuiiTer,  ipfe  facinus  dete- 
ftans,  atque  indignabunduscolaphum  illi  in  fa- 
ciem inrorfir,  quo  idu  repulfus  daemon  cuanu- 
itySC  illa  ta  diutina  genitalium  titillatio  cefiauir, 
quia  qui  uifibilipalpabilique  fpeciefeduci  nequi 
uit,fruftraiam  deinde ijs  inanibus  cogitationum 
offucijs oppugnaretur.  Magis  enimuifa  quam 
cogitata  mouent,  multoque  magis  etiam  ad  ta-* 
dfumufq*  admiiTa. 

SVB  EADEM  puellari  figura  nequiflimus  patfrl,j* 
daemon  Paternianum  in  deferto  Aegypti  abba*  nuj 
tem,qui  poftea  V ris  illius  regionis  oppido  epifeo 
parum  geffit, longe  quidem  dolofius,fed  aeque 
cafTo labore  cft  aggrefTus  . Cum  iam  dieiucf- 
pcrdTet,  ci  in  limine  monaftcrij flanti  apparuit 


tjt  DE  RATION  E RESIR  DIA. 

dicens , feruam  fc  cuiufdam  principis  uiri  nouitia 
ciTe,<&  dum  ad  aquam  hauriendam  mifla  eflct,ui 
am  abcrraffe,proinde  orare, ut  fui  mifertus  notfte 
illa  fibi  locum  intra  monaftcrij  feptum  cocederetj 
ne  forte  foris  manentem  folitudinis  bcftiae  lania- 
rent. Pietate  motus  Paternianus  puellam  admifit 
* SC  cum  attentius  eam  fpecftaiTet,  formam  admira 

tus  concupifcere  ccepit.  Veruntamen  ad  fc  reuer- 

fus, illicitum  in  praccordrjs  fenfum  non  fine  Inimi- 
ci opera  prouenire  intellexit , ac  protinus  e foculo 
qui  iuxta  erat  arrepto  torre,  faciem  puellae  pcrcuf 
fit, 8C omnis  mala  tentatio  cu  tentatore  fimul  dif- 
fipataeffugit.Incipiente  igitur  peccati  morbo,me 
dicorum  imitanda  prudentia eft,ffcatim  ad remedi 
um  recurrcndo,nec  patiendo,  ut  malum  curatioia 
dilatione  inualefeat, 

zozimus  SED  nequaquam  ita  uigilanter  fibi  cauerat 
papa,  Zozimus  pontifex  maximus,qui  diaboli  fuppla* 

v * tatione in  fornicationem femellapfus, iterum 6C 
fepiuslapfurusfuir,  nifi  AntidiiThuronenfiscpi 
fcopi  opera  fe  a fcelere  retraxifTct.  Antidius  quip- 
peCcum  forte  qua  nocfle  id  commifTum  eft)mulri- 
tudinem  daemonum  cofpiccret  inter  fe  iatftatium 
de  illis  hominibus,  quos  captiofa  indutfione  in  la 
queos  mortis impegerar,ct unum  praecaereris  glo 
itantem  audiret , quod  Zozimum  papam  annos 
a fe  feprefolicitarum,  tandem  cum  uirgine  quada 
coire  fecilTet,e  ueftigiouifa,auditaqjadipmZo- 
zimum  defert,  <5£  ille  pro  breui  uoluprate  aeterni 
fupplicij  metu  exterritus, poenitentiam  egit,  mul- 
toqp  deinceps  uixircircufpedHus.,  nullam  prorfus 
cum  foeminis  confuetudtnem  ;fibi  indulgens , fed 
potius  declinans  quantum  poterat  etiam  confpe* 

' 'A  • 

•M 


♦ 


LtBEH  V. 

ftum  earum.  Huius  exemplo , 8c  qui (lar,  caueat 
ne  cadar,  Sc  qui  ceciderir,  poenitendo refurgar,  » .Cor.ro. 
Ira  ut  ne  rurfum  corruar.  Nam  crebrius  corruen- 
do  laguefeere  refurgendi  poteftarem , acdebilita- 
Sri  necefle  eft. 

PARI  ac  pene  eadem  I udaci  cuiufdam  uif/o-  A 
tie,ob  quam  8C  ipfe  ( ut  Gregorius  in  dialogo  ait)  , 
ad  baptifmum  uenit,feruatuseft  Andreas  Funda  cP1U0Pu5 
na:  urbis  epifcopus.Qui  cum  fandimoniaJS  quan 
damfccminam  fecum  cohabitare,  fuse  illiusq*  coit 
tinentiae  nimium  confidens  permifilTct.  Tandem 
daemonis  inftigatione  ftimulatus,concupifcere  qd 
femper  abominatus  fuerat  coepit.  Ac  die  quadam 
ludens  palma,  tantummodo  tergum  fceminae  leui 
*er  diftrinxit.Cseterii  ubi  audiuit  hacipfa  de  re  di- 
abolum fuiiTeiadatum  non  folum  rnonialeipam 
fed  omnes  prorfus  foeminas,  quae  fibi  in  epifeopio 
famulabantur, expulit  arq?  abegir,&:  ilia  foedae  co 
girationis  tetatio  cum  ipfis  pariter  eliminata  pru 
rire  defijt » Vide  homini  quamuis  fando  incauta 
tonuerfatio , quantum  obfutura  fuit  nifi  domini 
trga  ipfum  pietate  inimici  infidix  quam  primum 
patuiffent.  a 

IDEM  implacabilis&impiushumanigene-  ariUn0nu 
Iris  inimicus,  etiam  orantibus  8c  cum  deo  loquen  baj  ab 
tibus  nobis  negotium  facere  auder,quoquomodo 
poteii, pietatis  iuftitiseq*  opera  impedire  nitens  nc 
perficiatur.  Launoniarico  Carnotenfiabbati  no 
diurnas  agenti  uigilia$,&in  oratione  pofitolucer 
fiam  extinxit,  quafi  uero  lucernae  lumine  indige- 
am cuius  corde  lucet  Chriftus,Ne  tamen  uel  hoc 
liceret  tenebrarum  amatori  diabolo  aduerfus  lu- 
as amatorem  Launomaricum , rurfum  diuini- 


*■  ' ■ -'t 

«4  DE  RATIONE  RESIS.  DI{A. 

tus  accenfa  reluxit.  *■>  ' 

Sulpinus  SVLPICIVS  quoque Bituricenf/s  epifco* 
cpifcopu*  pus, dum  in  ecdefia  cum  fuis  clericis  nodiu  oraret 
ac  pfallerct,  horrendos  circa  fe  dsmonum  ftrepi- 
tus  fremituscp  audiuir,fed  interim  opus  fuum  mi 
nime  intermittendo,  fortafleq?  ob  hoc  ipfum  ime  | 

tius  orando  celTare  tumulcum  fecit, magis  terrens 
aduerfarios  quam  ab  eis  territus. 

Eadmun-  TERRVIT  ILLOS  &EammidusCan 
dus  archi  tuarienfis  Archicpifcopus,  qui  cum  ad  multam 
cpifcopu*  noctem  peruigil , iam  tandem  fomno  furrepente 
fupinus  decubaret , ita  graue  pondus  impoficum 
fibi  fenfir,  ut  experrectus  mouere  fe  omnino  non 
pofie^manumleuarc  uoluit  ad  fignandum  fecru 
cisffgno&impedituseft.Excutere  fefe  totis  utri- 
bus conatus,plus  grauitatis  addi  fibi  cognouit,at 
que  adeo  ut  uix  iam  fufficerec  fuftinere . Vbi  au- 
tem fpiritum  ipfum  ut  fe  dimitterer,  gChrifti  fan  , j 
guinem  adiuraffet,  ftatim  dimiflus  aiTurrexir,  8C 
• abeodem  a quo  dimittebar  didicit,  nullum  adiu- 
rarionis  genus  magis  timori  eiTe  daemoniis. 

O Mim  ILLAM  quoque  efficaciiTimam  contra  ren 
ita-olaur  tationcs  precationem  eflecredimus,qua  ufus  Ni- 
* colaus  quidam  in  fancti  Patrici)  fpecum  apud  Sco 
tiam  ad  purgatorrjfut  aiunt)locadefcendens,tan- 
ta  actam  uaria  daemonum  rcntamenta,  tot  frau— 
dcs,rot  blanditias,tot  iras}tot  terrores  unus  fupe- 
rauit.Nam  quoties  ad  dominum  conuerfus  dixit. 
Domine Iefu Chriftefili dei ufui,  miferere mei  pec 
caroris,  toties  ab  infidijsliber  euafit.  Breuis  quide 
oratio,fed  permultae  ui  rtutis,  fi  fideliter,fi  arden- 
ter,fi  humiliter  exprimatur. 

IVrmifi*.  N V N C uc  maioris  ignominiat  cauterio  note 


V 


LIBER,  ,V* 

t«r  imbecillitas  mimici, 8c  in  nob/s  repughadi  au 
«ct  audacia,  foem  marum  quoq*  dc  iUius  coflidu 
uiccoriam  breuiter  enarremus. 

SARA  in  partibus  Thebaidis abbarifla,  e « 
cogitationes  eius  ad  libidinem  incitare  foleret.dia  &***l*a 
. bolicae  malignitatis  fuggeftio  nunquam  ut  recede 
ret centatio  orauerac , fed  ut  Sc  illa  aflidue  oppu- 

f narc  u n ,pfa  ^cmPcr uinceret.In  hoc carnalisla* 
fciui*  bello  per  annos  tredecim  fortiter  contendit, 
aed  tandem  ahquaco  acrips  impugnata  quamuc 
iuftmere  poiTe^cIamauit  ad  domina  lefum  Chri-  : 

ftuni,»  fuperauit  inimicum,  ita  ut  oranti  appa-  - 
C^rct‘  V mc  Sara  uicifti.Acilla 

nihil  libi  ex  hoc  laudis  uendicans, non  ego.inquir. 

uici  te,fed  dominus  meus  Tefus.  Hinc  difeamus,  f/ 
quando  uehementior  tentatio  ingrucrir,orare  fo- 
4icitius,«:  quoties  uzcerinius,ui^oriac  gloria  deo, 
non  nobis  tribuere.  * 

TH-5-°Pi°^A  A^cxancJ«*ina  femel  tatum 
eomrmfli  adulteri)  confcia.fe  ia  m indignam  mari  Theodd 
«ali  thoroiudicaratj&Tuiro  relicflo,in  monaclrorif  ramo»<* 
coctu  nulli  quod  foemina  eiTet  cognita  fub  nomine  ch* 
Theodori  latens commanebar.in  multa  uirseau- 
tteritare  deo  Jeruiens,  ac  peccatum  fuum  lugens 
Catarum  diabolus  ut  illam  maiori  triftitilop.' 
preliam  ad  defperationem  impelleret,  ei  appares, 
adulteri)  crimen  exprobrauit,  friiftraa*  illam  fati 
gari  dixit  eo  quod  tam  grande  delj^uir*  ueniarti 
promereri  non  pojTet.Ipfa  uero  nequaquam  de 
«nilencordia  dei  diffidens , cum  fe  cruce  fignafler,  ✓ - 

tam  manifelti  mendae  ij  aflertorem  euanefeere  uc 
fumum  coegit. 

RVRIum  ille  fumpta  mariti  cius  forma,  bla«  Ejdtm. 


/■*-  - 


I 


i DE  R ATIONE  RESIS.  DIA.  ** 

ditrjs  aiTentationibusq?  ipfam  allicere  coepit,  irtf- 
penfiusorans,uel  potius  urgens,  ut  domum  redi- 
ret^ cum  nec  fic  doli  fuccelTiflfent,  ferociumeam 
beluarum  imaginibus,ut  a monafterfo  difcederet 
terrere  conatus  eft.Sed  3C  hocincalTum.Theodo* 
ra  enim  iam  fupra  firmam  petram  fundata , tum 
ad  uentorum,cum  ad  fluminum.impetum  immo. 
biltSjdeo  humiliter  fupplicando.  talem  quoqj  uifi 
onem  repulir,reiedr,in  nihilum  redegit. 

ATTAMEN  inquieta  et  indefefla  maligni 
tate  ueteraror  diabolus  ne  quod  adhuc  fraudis  gt 
nus  inexpertum  dimitteret,muIto  ftipatus  comi- 
'tatu,ac  maieftatem  quandam  praeferens  ad  illam 
.uenit  ,&cum  ab  omnibus  qui  circa  eum  erant* 
plurimum  honoraretur,ipfam  quoqt  ur  fe  adora* 
reciulTiit,noIentem  uero,<&  quod  unus  deus  ado- 
.randus  eiTct  dicentem, flagellis  uerberauit.  Cuntp 
illa  neuerberibus  quidem  csederetjipfe  fremens  et 
indignans  abi]t,  patientia  uicflusfocminx, confla» 
tiaq?  fuperatus. 

POSTREMO,  ut  faltem  uel  ad  au ar/riae 
uel  ad  gulae  uitium  incauta  craherer,hicauri  maf- 
fam,  illic  caniftrum  uarrjs  dapibus  plenum  c i ap- 
parere fecit.Illa  autem  praefentiiTimicontra  orhia 
tentamenta  remedrj  memor,crucem  defignauit,et 
diabolilaqucus  diiTipatuseft,tantumqnneam^- 
fecit  malignus, ut  quo  magis  illam  tentauerir,  eo 
plus  fibi  confufioms  compararit,toties  uidlus,  nu 
qua  ui&or.Igitur  quae  femel  corruerat, ita  fe  ere- 
xit, ur  nullo  deinde  aduerfarij  conatu  euerri  unq$ 
potuerit.  Obquod  quitum  receperit  mercedis  in 
de  conie&ari  liber, quod  qua  die  uita  decelTerar,tfi 
uifu  abbati  apparuit, ad  caeleftem  thalamum  glo* 


LIBER.  V.  «f» 

Tfofefublata  > tantocj  fplendoria  fulgore  radians»  , 
Ut  perfringeret  oculos  intuentis. 

PELA  giam  Antiochenam, diutcrfs  8C  ge- 
nere 3C  impudicitia  quondam  nobilem  fceminam  Pelagia 
fuiflcIegimuSj&Cquod  peius  eft)in  idololatriae  er  C0*HiCru* 
tore  natam  atqj  adultam, Sed  poftquam  ad  Chri- 
ftum  fuit  couer  fa,pau  perem,  humilem,  pudicam, 

SC  omni  inter  fideles  probitate  pracftantem.  Hanc 
ergo  conuerfionis  fuse  initio,  mammonae  fpiri- 
tus  ad  prift  inas  reuocare  fordes  tali  uerfuti  loquio 
terauit,nodu  illa  adies,  Opes, inquit,qbus  afflui» 
o Pelagia,dij  patri)  quorum  ego  nuncius  fum,  ti- 
bi conceile re,  6C tu  nunc illis  relidis  nefeioquem 
Chriftum  fcqueris.Jllos  tamen  8C  crimen  tibi  re- 
mittere,fi  ad  eorum  cultum  redieris , SC  hoc  infu- 
per  polliceri  crede,  tantum  priori  opum  beneficio 
addituros  quanto  magis  ipfa  nequeas  optare.Fa- 
«iledeprxhendit  dolos  mulier,  qux  iam  ueras  di- 
uitiasChrift  umefTe  noucrat,&  cum  crucis  in  pe< 
dtore  fignum  dexterae  manus  dudu  imprefliffct, 
fufflauic  in  fuaforem  impietatis,  8C  tam  facile  ab 
cgic,quam  folec  puluerem  uentus,tantiq?illius.p 
miffa  fecit, ut  continuo  ea  etia  habebat , eunda 
indigentibus  erogaret, Et  quoniam  deo  no  mam- 
monae feruiuir,  cxlcftcs  aeternasque  diuitias  pof- 
fidere  meruit.  Iulianaf 

I V \j  I A N AE  uirginf  iam  poenis  pro  Chrift i go  , 
nomine  affcdx,  8C  tantum  coronam  martyri)  in 
carcere  expedati,  Belial  diabolus  formam  angeli 
fidelis  gerens, apparuifTc  fert  atqjdixifTejChriftu 
iubere,u t illa  potius  dijs  gentilium  facrificarct,  qj 
in  cruciatibus  deficerct.Obflupuir  Iuliana  tali  nu 
«io fic  dubitans  qui  nam  cfler,a  deo  fibi  certius  in 
3L  tc 


t 


j*jr  DE  RATlO.RESlS.  T3IAS. 

dicari  poft  ulauir.  Mox  diuinitus  infpirata,  mariit 
illuni  apprsehendens,uincuiis  conftrinxic,uerberi 
/;  . busqp  affecit, uoleuredno,utTceleftusBeIial  ab  ea 

dem,cu»difluadereaufus  fuerat  Tuppliciorum  pro 
Chrifto  patientia  m,fupp!ida  ipfe  perferret. 

Maro  ari-  MARGARITAM  etiam  uirginem poft 
U vargo  tormenca  carceri  mancipatam, terribilis  draco  la- 
te  patenti  faucium  hiatu  ferociter  inuadens  deglu 
tierat- Verum  ubi  illa  Tignum  crucis  edidiiTct,  dra 
Co  crepui  fle  uifus  eft,  quaque  crcpuerat,uirginein 
uiuam  fanamquecuomuifle,ficuti  euomitus  a pif 
lonc.i  ce  Ionas  propheta  legitur. 

ITER  VM  eidem  in  Tpecie  humana  appares 
£adem.  impones  rencauit.  At  illa  pei; capillos  apprachcn* 
fum  humi  allifit,5C  cum  quxrcrer,cur  eam  infen* 
fus  infeftusqp  Chrifti  cultoribus  eflet,accepit  ,Ca* 
codxmonum  proprium  ac  peculiare  eife,  inuidiae 
odijqp  facibus  accendi  erga  eos  qui  faluandi  funt* 
cum  pati  non  poiTint,  ut  ad  caelum  unde  ipfi  deie- 
&i  funt  homines  trahantur . Sempcr  ergo  eos  ali- 
quid teta  re  moliri  ftruere  necefle  eft , quo  iuftitise 
opera  impediant,  55  innocentes  ad  peccadum  pro 
uocent.  Sub  hsecdimiflus  euanuir,illa  ad  marty- 
ri] palmam  gaudens  peruenit,tam'diaboli  uicftrix 
quam  tyranni. 

toilina  9 S E D nec  luftinam  uirginem  Cypriani  magi 
a9  * larux  praeftigiaeq»  peruertere  ualuerunt.Cum  em 
Aglaius  iuueniseam  arderet,  SC  ipfa  iam  Chrifto 
iun&a  mortalis  hominis  nuptias  refpueret,  dae- 
monem mifit Cyprianus,  qui  illius  animumadtf 
bidi  nem  occulta  carnis  titillatione  illicerer,  Rea» 
tem  infetfta  reuerfum,  cur  eam  mouere  nequiue- 
r/t,  interrogat,  55  audiuir,  Tigno  crucis  perterrita 


< 


i 

4 


i 


LIBER,  V. 

Inde  effugiiTe . Alium  ergo  mifit  nequiorem  fllo, 

| qui  uirginalem  formam  habicumque  indutus  ad 
luftinam  accedens , etiam  fe  ficuti  illa  uirginita- 
cem  deo  uouiiTe  dixit,  proinde  petens,  ur  fi  non  in 
focieratem,  falcem  in  feruitium  reciperetur,  Sufce 
ptus  igitur  poft  dies  aliquod  captata  occafione  fu 
fpenfo  triftique  uultu  dubitare  fe  ait,ne  uirginita 
tem  feruando  offendant  potius  deum , quam  ali- 
quid promereantur . Scriptum  enim  cfle , Crefci-  Qenc 
te  6C  multiplicamini , 3C  replete  terram , indeque 
“in  ueteri  teftamento  fandliiTimas  mulieres  deo- 
que gratas  uiros  habuiffe  filios  genuiffe.  Coe- 
perat Iuftinae  animus  iam  nutare,  aede  uirginita 
cis  pyopofito  pene  ambigere,  mox  fcipfam  repre- 
hendens * CHRISTI  nomine  inuocato  cruce 
fe  fignauit,  8C  daemon  cruds  uirtutem  non  fufti- 
nens,effugit. 

ITER  V M idem  Aglaij  formam  aflimula-  Eadem'  - 
tus,nodtu  ad  eam  ucnit,<3£  nunc  blandus,nuc  mi- 
nax,ut  uoto  fuo  confentirec  petijt.  Sed  eodem  quo 
'prius  modo  ab  ea  fugatus  abijt.  Deinde  Iuftina 
tiirgo  alijs  atque  alij8,partim  diaboli,  partim  ipfi- 
us  magi  commentis  tentata,  cum  femper  cruce  fe 
muniret , femper  fuperior  euafit . Quam  rem  ui- 
•dens  Cyprianus,  8C  ipfe  CHRISTO  crediditjdfc 
una  cum  illa  martyrium  fubijt,fidelis  fatuus, quia 
fidelibus  daemonia  praeualcre  non  poife  liquido 
cognouit. 

E VPHR  AXIA  Romana uirgo nobilis ge  • 
nere,fed  ftirpis  nobilitatem  mentis  humilitare  fu* 
perans,cum  fe  in  monafterio  apud  Thebaidem  in  ***  ***  ■ 
'du  fiiTet,ne  feruilia  quidem  opera  a fe  aliena  pura 
bac,Inuides^o  curi  cius  diabolus,  ut  pfecucioia 


n>iM 


DE  RATIO.  RESlSTEN.  DIAg. 


Exhorta- 

tio 

»Tn  - 


moledia  propofitum  turbarer, ad  haurienda  aqttS 
•fe  inclinantem  in  puteum  pratcipitauit.Sed  ipfa  iit 
de  fana  a foribus  educla, crebrius  aquatum  irecce 
ipir.Irerum  illam  dum  coquinam  faceret, in  bulli- 
entem ollam  impinxit,fed  ipfa  bullare  illo  humC- 
facda,non  laefa, nihilo  fegnius coeptum  opus  pere- 
•git.  Rurfum  ligna  findentem  in  latus  impulit,  & 
ipfa  obliquato  fecuris  i<du  pedem  fauciauit,breui 
tamen  curata, multo  promptior  ad  fubeundos  Id 
bores  accedit.  De  niq*  nullis  irtfedationibus,nulla 
-inimici  iniuria  ab  humilitatis  officio  auocari  po- 
tuit.  Ita  ui&is  tandem  fuperatisc£  ten  tationibus* 
• etiam  miraculo^  operatione  infignis  fuit. 

A C ne  plura  de  hac  re  profequi  longu  mlit,hai 
funt  fata nsr artes, hi  doli,hxc  tendicula, hac  ad  ded 
piendum  fraudes  atep  fabricae,hxc  prxrefca  illius 
terrificatio,furor,fsuitudo,immanitas}ita  ut  ne- 
mo tam  prudens  ac  tam  fortis  fit, quin  uel  malitia 
eius  caperetur, uel  uifuperaref,nifi  utriiqt  compe 
(ceret  dominus, alligans  fortem, Sc  uafa  eius  diri- 
piens,tentari  quidem  nos  uolens,non  cogi,  8C  pro» 
bari,non  uinci.IHe  du  taxat  uincitur,qui  dedere  fe 
mauulc  quam  repugnare.Nos  uero  ne  quando  ad 
deditionem  idam , cuius  comes  ed  interitus , aut 
adu  aliquo  inducamur,aut  trahamur  iniurqs,  co 
ferj  imbecillitatis  nodrae  clamemus  ad  dominum» 
pofcamus opem, oremus  praefidiu,  6C  non  ferro» 
non  folia, non  uallo,non  muroi^  ambitu  nos  mu- 
niamus, fed  yitate,iufh'tia,pace,fide,  fpe,ch  arita- 
te,cxterisq?  uircibus,dicete  A podolo.  induite  U6S 
armaturam  dei , ut  poditis  dare  aduerfusin fidias 
diaboli, quoniam  non  ed  nobis  colluidatio  aduer 
Cus  carnem  <5 c fanguin cro,fcd  aduerfus  principes 


* 


i; 

VflJ 


£ v . LIBER.  V.  ' 46g  t 

8C  poteftates,  aduerfus  mundi  retflores  tenebrare 
harum , contra  Tpiritalia  nequitiaein  caleftibus.  , 
Propterea  accipite  armaturam  dei,  ut  poiTitis  refii 
flere  in  die  malo,&  in  omnibus  perfecti  ftare.Sta-  • 
te  ergo  fuccinftilumbos  ueftros  in  ucritare,&:  in- 
duti loricam  iuftitiae,<3Ccalceari  pedes  in  prarpara 
tionc  euangdij  pacis,'  in  omnibus  Tumentes  fcuru 
fidei,  in  quo  poifitis  omnia  tela  nequiifimi  ignea 
extinguere,#  galeam  falutis  aifumite,  8C  gladi- 
um fpiritus,quod  eft  uerbum  dei, per  omnem  ora 
tionem  8C  obfecrationem,  orantes  omni  tempore 
in  fpiritu,&  in  ipfo  uigilantes.  Si  ficinftrutfi  mi- 
litabimus, uinccmus,  6C  donatiuum  militiae  no- 
flrae ericcaelorum  regnum.lacoboapoflolo  dicen  T 
te, Beatus  uir  qui  fuffert  tentationem  , quoniam  Iacob  -1 
cum  probatus  fuerit, accipiet  coronam  uitae,  qua 
repromifit  deus  diligentibus  Te, 

De  perfeuerantia  bene  agendi. 

Cap.  VIII.  - ' 

• ' 

SED  in  omni  bene  beatec#  agendae  uitae/n*, 
ftituto,coftare  nos  nobis  ipisdecet.Nuc  hoc, 

■t-  nunc  illud  uelle,!euitatis  indicium  eft.  Multi 
de  ordine  clericali  ad  monachalem  tranfmigranr, 
non  profectus  defiderio/ed  nouitaris.MuItidomi 
cilia  mutant,fuimct  taedio,non  Ioc/.Multi  uerofec 
id  deterrimum  in  conflantia;  genus  eft) cum  diu 
fantfte  uixerint,ad  uitia  delabuntur.Nos  ifla  Tedii 
lodeuitantes,cum femelboni  alicuiuSexerccndi 
pro  po  Titum  fanefto  afflante  Tpiritu  arripuerimus. 

Te m per  idem  Timus,eademcp  animi  alacritate  cur* 

*amus  qua  coepimus*  Viam  nanq?  domini  incedfc 

cc  ii| 


-cfv 

.i" 


>}.  'r-M  • 


<:  1 


££*  ' V. 


l 


<«» 


jEnoch 

Ccnej 


Noc 

Gene«s« 


lbjdem.8 


Abraam 
Gene, 
lfaac 
Iacob  . 
Ccne,47 


DE  PERSE.  BENE  AGENDI. 

tibus  magis  cauendum  eft,  nc  remittant  gradum 
quam  curandum  ut  incendant.  Nullaqp  certior  ad 
finem  ufque  perfeucrandi  ratio  eft, quam  uiribus 
aequare  onus,  ut  quifque  non  quantum  ferre  po- 
teft  fumar,fed  perferre. Huiufce  rei  nunc  fubijcie- 
mus  exempla. 

T R E C E N tos  8C  fexaginta  quine#  annos  uf- 
xit  Enoch,&  ambulaflfe  cum  deo  dicitur , ate#  ob 
id  non  apparuiflfe,quia  tulit  ea  deus.  Dignus  qp- 
pe  uifus  eft,  qui  tamdiu  corpus  fuum  ab  immun- 
ditia cuftodierat,uc  cum  corpore  fimul  transferre 
turad  paradifum.  . 

NOE  ITIDEM  CVM  deo  ambuIaiTe 
fertur,  iuftus  perfecftusque  fuifle, gratiamque  in- 
uenifle»  <3c  tamen  quingentorum  iam  annorum 
erat  quando  coepit  aedificare  Arcam,  fcxcento- 
rum  quando  perfecit,  nongentorum  3C  quinqua 
ginta  quando  uita  defuneftus  eft . Itaque  tam  di- 
utina innocentiae,  fidei,  fpei  obferuatione  meruit 
folus  cum  coniuge  liberisque  SC  nuribus  mundo 
pereunte  faluari . Ex  quo  illi  iure  arguendi  funr, 
qui  cum  ne  decimam  quidem  partem  fummae  hu 
Ius  uiuant,in  exercendis  tamen  uirtutibus  minus 
conftanter  fe  ha  bent. 

ABRAAM  centum  feptuaginta  quinque 
uixit  annos,  Ifaaccentum  ocftaginta  .Iacob  centii 
quadragincafeprem, omnes  tam  deochari  gratiq* 
ut  eorum  deus  dici  uoluerit,deus  Abraam,  deus 
1 lfaac,  deus  Iacob,  Certe  nifi ab  ineunte  aetate  ad 
ufque  uitaeexitum  iuftitiam  pietatemque  coluif- 
fenr, nunquam  ad  tantae  dignationis  culmen  per- 
ueniftenr.  At  nobis  ijfdem  in  uirtutibus  perfeue- 
randi  facultas  tanto  quidem  datur  maiet  quanto 


i 


LIBER  V. 

fifta  breuior,&  fic  repente  deficimus. 

IACOB  VT  de  illo  adhuc  plenius  explicc-  Iacob 
mus,  ad  Labanauunculum  fuumuenit  ,fibiali-  Gene.j» 
quam  ex  filiabus  eius dudurus  uxorem. Seruiuit  ... 
illi  annos  feptem  pro  Rachcle , fcd  Lia  data  eft. 

Seruiuit  alios  feptem , 3c  Rachelem  accepit . Ser- 
uiuicetiam annos  fex, 8C  ualde ditatus  cft: pecu- 
dum feruorumque  copia.  Igitur  quoniam  uigin- 
ti  annos  perfeucrauit  feruiendo , tali  rerum  fuc- 
ceiTu  potitus  eft. 

MOYSES  CHARIT ATEin proximos Movifs 
pietate  in  deum  femper  praeftantiffimus , 8c  Aa-  Exodi  ii 
ron  facerdos  a deo  eledus,quoniam  longum  uir* 
rutum  fuarum  tradum  femel  peccando  ad  aquas  f 

concradidionis  interruperant,  populum  Ifrael  in  v 
terram  promiiTionis  non  induxerunt,  Quomodo 
nos  terram  uiuentium  intrabimus,qui  non  femel 
fed  frequenter  peccamus?  * * 

PECCAVERAT  tamen  8C  fandus  Da-  Dauid. 
uid.  Sed  quia  poft  peccatum  quod  pcenirendode-  j.Reg.n, 
leuit,fyncerusuixit,non  minus  deo  placuit  quam 
fi  omnino  non  peccafler.Tgitur  fi  quo  forte  uitij  di 
uerticuloiuftice  iter  interruptum  fuerit,  rurfum  v ' 
ad  illud  per  poenitentiam  reuertamur  . Quoni- 
- am  aurem  reuertendi  facultas  interdum  morte 
praeciditur , diuertere  periculofiiTimum  eft  conti- 
nuare femper  tutiffimurn.  . ->« 

CONTINVAVERE  cx prophetis  Sae  pr0pj7Cfe 
muci , Nathan , Elias , Elifeus , Ifaias  , leremi-  Rtges  * 
as,  Iezcchiel , duodecimque  alii . Ex  regibus 
£zechias,  3C  Tofias , nifi  quod  Ezechias  opulen- 
tiae fuae  oftentione  deliquit.  Caeterum  quia  a 
.deo  puniendus  muldsc  denuntiationem  fubmiiTe 

et  iiij 


i 


04  DE  PERSE  VE.  EENE  ACEN. 

tulir,mulda  ad  pofteros  dilara,ipfe  pacem  habuit 3 
quam  optauir,  ufq?  adeo  expedit  repente  corrige# 
re  fefe,&  uitium  uirtute  mutare. 

Cbriftui . I N euangelio  quocji  dominus  nofter  pijs  a<flio 
nibus  nos  continenter  inhaerere  monet , dum  ipfe 
turbis  praedicare  non  ceftar, dum  uarijs  languori- 
bus affecflos curare  non  definit,dum  dies  quadra* 
ginra  necpcomedie,neq?  bibit, dum  in  tentationi- 
bus  perdurat , dum  in  oratione  perno<flat,dum  fu 
os  ufq?  in  finem  diligit,  dum  deniq?  perfecutionec 
ufq?  ad  ighominiamcrucis  aequanimiter  tolerat» 
nunquam  ab  exercitatione  uirtutum  quietus,  uc 
Matth  a^ca  nunquam  quiefcendumefledoceret,dicens: 
^ tua*  io  jqon  gUi  inCcpcrit>fed  qui  perfeuerauerit  ufq?  in  fi 
1 * nem,faluuserir. 

lohannes  IOHANNES  Baptifta eius praecurfor,quia 
©aptifta  perfeuerauerat  in  abftinentiae  propofito,  nunqua 
opipares  cibos  uentri  fuo  indulgens,  nunquam  ui 
numaiitficcram  bibens,  nunquam  mollibus  in- 
dutu9,airidue  in  deferto  baptifmum  praedicans, iu 
giter  turbas  ad  fe  confluentes  docens.Idcirco  ipfi- 
usdomirii  tcftimonio  plus  quam  propheta  dici- 
tur , & nulli  inter  natos  mulierum  pofthabendus 
cenfef.  Denicp  tatae coftantix  uii^ Herodis impro 
bitas  occidere  potuir,terrere  non  potuit. 

PqST  dominum  fancftiapoftolidifcipulique 
Apoftolf.  jfus  perfeuerarunt,  illum  fequendoilli  obedien- 
Pilcipuli  <jo,  fpiritumfaniflum  per  illum  a patre  mirtedum 
cxpe<5iando,per  orbe  ubiq?  baptifmi  gratiam  an* 
nuntiado,nec  unquam  deficiendo,donecquod  an 
nuntiauerant  martyrio  confirmarunt,  moriente* 
priusq  taectes  rcligiois  ditate.  Et  hi  cjde  ta  fortes* 
tacp  magno  aio  uin,uco  peimit?  pauorc  gculfx  fit 


LIBER.  V.  6*f ■> 

^ erat  ut  dfiorelifto  fugeret.  Petrus  etiam  fe  illum 
' noflenegarec.Nequjsitaq*  fibi  applaudat  quod  Matth.is 
r firmus  fit,ipfa  perlcuerandi  firmitudo  non  a no-. 
bis,fedadeoeft. 

VIDET  autem  deus  boni  operis  in  nobis  affc 
dtu<3£ exercendi  prarftat  facultatem, exaudit  pre  Ueu5, 

. ces,6£  co n fu m mandi  affert  auxilium,  Negociari 
uolcntibuscommodat talentum, folicite  lucran-  . 
tesbeatjignauitercorpentesdamnat.Itaqj  fum-  '2it 

roopere  enitendum  eft,ut  femper  aliquem  quaeflu 
faciamus  in  ijs  quae  nobis  a deo  credita  funt,3£  nu 
quam  ocio  nos  corrumpendos  tradamus.  Qui  fu* 
per  pauca  fidelis  fuerit,  fuper  multa  conftituetur, 

& intrabit  in  gaudium  domini  fui,c3deftiqp  beati  • 

tudine  perpetuo  perfruetur. 

I LLI  quidem  fideles ferui funt  ,qui in ferui- 
tioperfeuerant.  Perfeuerantibus  autem  mifereC: 
dominus 8C commodat . Mifercor  turbae  inquit.  Turba, 
quia  triduo  iam  perfeuerant  mecum , Sc  non  ha-  Mattii.*!*, 
bent  quod  manducet.Et  dimittere  eo.sn olo, ne  de- 
ficiant in  uia.Sic  ergo  dominus  perfeuerantes  gra 
tia  fua  pafcit,utdeficere  non  finat,imo  ut  abunda 
re  faciac.Nam  8C  comederunt  inquit,^:  omnes  fa 
turatifunt.Acne  quisad  uitae  perfetff ionem fibi 
nihil  deeffe exiftimer.Fragmenta  multa  fuperfuc 
runt,non  a turba,fed  ab  a poftolis  colligenda. 

DVO  CAECI  SECVS  uiafedentes,cum  Duocacd 
poft  Iefum  clamitarent mifericordiam  imploran- 
dOjincrepabanturuttacercnt.Atilli  magis  clama 
bant.Perfeuerarut  ergo  in  clamoribus  pijs,  Sc  qd* 
uolebautaffecutifunr.O  conftantisinconcufTicp 
animi  ukos,quos  non  retraxit  obtrertatio  mulco 
«a  ab  innovatione  faluatoris,fed  accedit.  Qui  ficuc 

tt  y 


V 


<ir 


DE  PERSEVE.  BENE  AGEN 


!!. 


non ceflarunt fanitarem petedo,  ita  impetrata  n3 
fuerunt  ingrati, dicece  fcriptura.Etfccuti  funteu. 
Sic  peccator  fi  deprecando  continenter  clamaue- 
rir,appropinquabicuc  audiatur,auditus  illumina 
bitur,  illumi  natus  aiTidue  fcqueturIefum,non  paf 
. flibusfedaffedlu, 

Paul*  pri  Qjy  I D de  Paulo  primo  poft  Chriftum  eremi 
cultore  dica mdSic  deo  feruien*  pe  rdurauit,ut  ade 
cimo  fexto  artaris  fuse  anno  quo  fol9  dclcrru  adijr, 
ufqi  ad  centefimum  3C  decimumtertium,  quo  uu 
ta  defundtus  eftjhominem  non  uiderit . Hac  tam 
diutina  tam  prj  propofiti  cotinuatione  meruit  (ue 
luti  Elias  propheta)  diuinitus  nutriri,coruopa-> 
bulum  homini  quocidiedefercnte.Meruitab  An 
tonio  fepeiirijCauata  a leonibus  terra. Quodqi  ou 
um  maximum  ett, meruit  ab  angelis  in  carln,  fer-. 
ri,refte  Antonio, qui  hocfe  oculis  fuisconfpexilTe 
affirmabat.Cuiusquidcm  mercedis  magnitudine 
quifquis crebro  fecum  cogitauerir,nullo  u nquam 
fpiritalisuiraelaboregrauari  poterit,nuquam  laf- 
fitudinis  taedia  fentiet, tantorum  fpe  praemiorum 
fuftcnratus. 

ANTONIVS  quoepeum  primum  &ipfe 
folitudinem  inhabitare  decreuiflet,ne  uerberibua 
quidem  daemonu  abfterreri  potuit,  quin  quodcce 
perat  perfequi  pgeret.Pcrfcuerauit  iraq?  ab  odia* 
uo decimo  artatis  fuac  anno  ufep  adcentefimuquin 
tum, quo  in  domino  qeuiteui  feruierat.  Angelora 
fortitus  gloriam, quia  in  perfeuerado  daemonum 
conternoferar  iniurias. 

EI  VS  difc/pulusPaulusfimplexjCura  fered 
pi  poftulaiTef^  Antonius  ab  eo  difccdcns,  donec 
uoipicx  ^ircf?cxpe(fiari'  rcfponfum  iuffiflcta  coco  triduo 


Antonius 

abbas 


Paulus 


i , 


i 


LIBER  V.  6*7 

ante  iamiam  perflitit , plus  morae  ibidem  tracflu- 
ru$,nifi  Antonius  ia  fatis  cius  conftantiam  fe  exg 
tem  arbitratusjillum  intro  admififict.Hoc  exem- 
plo eorum  fane  arguitur  ignauia,  qui  religiojs  ha* 
bitum  fumere  uole  ntes,nilillatim  in  collegium  re 
cepti  fuerint, indignantur,muiTitanrescp  ab^nr, 
&priufquam  de  ipfis  periculum  fadtumfit,TO rc 
quam  petebant, fc  indignos  oftendunt. 

• AT  ueropoft  haec  idem  Paulus  multo  etiaco- 
ftantioris  perfeuerantiae  fpecimen  dcdit.Nam  lin- 
gua quandoqi  lapfus,cum  fe erralle  aiaducrrifler, 
trienne  filentium  feruauit, donec  fcilicet  fe  iam  di- 
dicifle  credidit, quid  loquendum, quid  taccdum  ef- 
fet.Si  cui  difficile  facff  u uidetur  parte  aliqua  diei  ex 
monaftico  inftituto  filentium  cuftodire, confide 
ret  quanto  difficilius  fit  annos  tres  nihil  cuiquam  < 

proloqui  uoluiiTe. 

SY MEonem  Sufotionis  filium  credecim  annos  Symeon x 
natu,  adifle  Timothei  abbatis  monafterifr  ferut,  monachs> 
SC  monachu  fe  profiteri  uelle  dixiiTe.Cunq?  no  ef- 
fet  admilTus,  quod  ea  artas  leuitati^ppior  uiderer, 
ante  oftiu^pcidiiTe,^  ita  dies  quinqt  fine  cibo  ac 
potu  pcrfeuerafie,ibi  mor^paratu,nifi  quinta  de-  \ 
mn  die  receptus  uotum  fuu  implefTet.  Stupete  ab 
bate  tantam  in  puero  animi  firmitate,quata  raro 
in  fenib^  eflfec.Hoc  ille  ftabilitatis  praeludio,fiC  re- 
liquam aetatem  egit, ut  in  omnibus  mirabilis  eua 
deret,&  fi curi&a  ucra  funt,  quae  de  illo  jpduntur, 
nemo  unquam  corpus  fuum  acerbius  afflixit. 

MVTIVM  ranidiu ^ foribus  monafterrj  roga  Mutiuj 
te£manfiflTeconftat,ut  contra  confuetudineuna 
cum  octenni  filio  in  ordinem  monachorn  recepti 
fit, Immobili  fixocjp  psrfcu«adi<ppofito  extorfi^ 


668  DE  PERSE.  BENE  AGENDI, 

quod  cccnobitica  lex  uetabat.Abeo  enim  uoca^.- 
batur,qui  fupra  legem  crar,&  qui  ait,  Pulfate  5$ 
Matth  .7,  apCrictur  uobis.Necp  hoc  fecit  quod  a filio  fepara 
),uc£ji,  *%ari  non  poffet , fed  quod  fimul  cum  filio  faluari 
ri  optaret, male  ns  illum  fecum  offerre  Chrilto , qs 
ycljiquere  mundo. 

ITT  Pacomio  quidem  abbati  prarter  csetera,c^ 

Pacomius  raefui(^.legimus,iunioresadpcrleuerandum  ex-* 

Cor  a hortari.Fruftra  aiebat  eos  adbrauiumfalutiscuc 

’ rere,nifificcurrant  ut  comprsehendant . Fruffra 

cum  hofte  confligere, nifi  fic  certent  ut  uincant,  di 
cente  Apoftolo.  Non  coronabitur  nifi  qui  legiti-* 
me  certauerit.  Legitime  autem  certare  effe , cer-» 
tando  non  defatigari. 

THEODORVS  ita<|j  eius  difcipulus,  profef, 
Thcodo*  f|0nis  fuae  initio  a matre  multum  ut  rediret  folici- 
rusmoua  tatus,nuoquamaflenfit.AttuIer_atillaab  epifeo^ 

, ^us'  pisliteras,quibus  reddi  fibi  ffliu  praecipiebatur, 
Hiscf?obfequicompulfus,abbas  difcipulo  difee- 
' dendi  potcflratem  feccrat.Cxterum  ipfe  omnibus 
praefcrensChrifl:um,nec  egredi  de  monafterio  ua 
Matth.»  luir,nec  faltem  fe  oftendere  matri, Ne  fcilicet  fcan- 
dalizanrem  oculum  quem  a fc  iam  proiecerar,ruc 
ium  quaerere  uidererur.  Perfeuerauitergo  in  mo- 
i tiafterio,^facfl:usefl:  dei  filici  matris  eiTe  noluit, 
Francifca  ET  beatum  prancifcum  iple  qui  genuerat  pa- 
ter, infenfo  admodum  animo  perfecutus  eft,nec  ef 
ficere  potuit, quin  illeficuti  cpeperar,poft  Chriftii 
ire  perfeuerarer.  Verbera  cur  ergo  Francifcus,  de- 
fpoliatur,contcmnitur,&gaudet  quod  dignus  h* 
AGorj  bitus  fit  pro  nomine  Tefu  contumeliam  pati . Ec 
quoniam  omiaaduerfa  fubire  prius  paratus  erar, 
•quam  a propofito  dffc«dcreamox  uirtutum  opera 


l 

i 


V 


' LTfeER  V.  ii! 

•tione  uitaccp  fan^ irate  tantum  profecit, tit  & tef- 
ram  fui  fama  repleret,#  gaudio  caelum. 

THOMAM  quoq*  Aquinatem  de  monafte 
Wo  praedicatorum  u/  tra&um , 6C  domi  daufum,  i oma* 
fratreseius  uta  religione  reuocarcnt, biennio  fere  quinM’ 
tenuerunt. Sed  cum  ille  neq?  minis  terreretur,neq* 
biandittjs  allici  poflet,ncq»  meretricula;  quam  ad 
SIU* m intromiferant,lafciuia  delin iri,  dimiilus  ad 
hionafterium  redrjt,  ac  ueluti  fol , qui  diu  nube  te 
iftus  latuerat,  mox  ferenatocaelo irradiare  terram 
£ncipic,fi£  ille  relidis  fratribus  ac  domo,  illumina 
, te  ecclefiam  coepit, 3C  morum  8C  ingenij  8C  doceri 
hae  nitore, Nequaquam  ad  tantam  gratiae  claritu 
dinem  perueniiret,nifietiam  nebula  fraternae  fa,- 
tuita  tiscircunfeptus  currere  perfeueralTet,in  pro-  ; 

pofito  firmus, in  tentarionibus  inuicflus.  »' 

ILLA  quorp  duorum perfeuerantia, in prL  r * 
inis  memoratu  digna, Ioha  nuis  abbatis  8C  Pefij  * 

tremitae.HuncCficut  a CaiTiano  relatum  eft)xl.an 
ttis  quos  in  folitudine  exegerat, comedente  fol  non  nachus 
uidir,quod  occafo  dutaxatfolc  ieiuniu  foluerecS- 
fueuiiTet.  Illum  uero  nunqua  uidit  iratum , eo  qcf 
nunquam  omnino  in  iram  condtatuseiTet*  licet 
tnagno  fratrum  numero  pratfideret.Quaeret  aligs 
quo  fontes  caftigarit,fi  nunquam  iratus  fit  * Neqt  0*?*®»* 
t nim  fieri  poteft,ut  in  tata  multitudine  a liquis  no 
peccari t:Huicrefpondebimus,quod  ne  delinque., 
tes  quidem  irafeendo  caftigandi  funt,fed  miferen* 
do.irae  proprium  nocere  eft,caftigationis  prodef- 
fe,in  altero  uirtus,in  altero  uitiu  eft . Sed  cur  in^ 
quietinferipturis  deus  irafei  dicatut,fi  ira  uitium 
effrlrafci  quidem  deusdicitur  > non  quod  irafear, 

^ fed  quia  dumiuftc  punit,  iratus  uideat  ur  ♦ Iudici  - 


Elpidius 

abbas. 


S7o  PE  PERSE.  BENE  AGENDI. 

autem  ac  prsefidi  punire couenit  ue  iuuer,  non  ftt 
f ci  ne noceat.Qiiod  autem  8C  ille  iuuccur  qui  pu- 
nitur,hinc  patcc,quia  impunitus  plus  deliquifler. 
6C  ubi  plusdelidi  eft,ibi  poenae  grauioris  exadio 
cft.Hoc  quidem  modo  Iohannemhunc  nunquam 
fuifle  iratum  crediderim.  Alioquin  fi  peccantem 
fratrem  nunquam  corripui flet, fi  nullo  poenae  gC|> 
nere  affecifler,  irato  nocentioreflet.Malum  enim 
quod  quantum  in  ipfo  eft>praecidere  debet, crefce- 
re  liceria  fineret Jraqp,uc  eode  unde  digreflus  fum 
reuertar.Semper eandem  animilenitudinem  fer- 
uafle  ,non  omilTa  delinquetium  aiaduerfione,ma 
gnum  atq?  magnificum  fuit. 

DEELPIDIO  quoq*  abbate  memoriae#, 
ditum  cft,quod  per quinqt&uiginti  annos  nun- 
quam fe  ad  occidentem  uertcrit,femper  fere  oras, 
8C  illum  cui  nomen  oriens , iugiter  contemplans. 
Non  putauit  nefas  e fle  retro  afpicere , fed  fibijpfi 
uoluit  imperare , ut  cum  corporis  appetitum  ab 
ijs  etiam  quae  licita  erant, refrenaflet, facilius  abii 
lidciscuftodirer  - v - 

NATHANAELIS  ETIAM  Anacho 
ri”nacho  r,t* fluam  con^ans  ,n  perfeuerando  animus  fue- 
eita.  r/t,ex eo  intelligi  poteft,  quod  fcmper  claufus  ui- 
xit,  cpifcopos  ad  fe  ucnientes  reuerentur  exce- 
pit,abeuntes  ad  limen  ufq?  officij  gratia  ,pfecutiis 
eft.Nerp  ut  inde  pede  efferret,callida  (uc  alibi  dixi 
mus)d»abolieuocationeinduci  potuit,  ficquefe- , 
ptem  SC  triginta  pcrfeuerasannos , elatus  inde  no 
egreflus  eft,<3£  corpus  pariter  cellamqi  relinquens 
in  confortium  receptus  eft  beatorum. 

- . HANC  laudabi!cm,imo 8c  ncceflariam  perfe- 

-ucrandi  ft agilitatem, ntf  fandis  fopminis  defuifle 


#Nathana- 


i .?  « * | 


» 


I 


i 


i 


f*  UBER.  .V.  - 

ircmn ullarum  exemplo  monftrabimus , minirtiew 
.que  illis conuenire  illud  quod  dici  folet . Varium 
& mutabile  femperfoemi na» 

. ANNA  PHANV£LIS  filia { ut  Lucas  AnnaPt,* 
tradit)annos  feptem  uixerateum  uiro,quo  defun  5* 
?oad  quartum  ufque#  otfuagefimum  aeratis  Sa  *" 
Cuae annum  uiduapermanfi^fempercaftitatefer*  Lucxi. 
tians,nunquam  de  templo  difccdcns,  nofte  ac  die  ; 

ieiunijs  obfecrationibus  intenta, Hac  perpetua  pi| 
propofitiobferuatione  digna  euafit , quae  fpiriru  / 
«neto  affiaretur,5C  multa  prophetaret,imo  quae 
illum  quem  prophetae  uenturum  praedixerant» 
praefentem  cerneret,&ipfum  eflfe  mundifaluat®- 
rem,palam  confiteretur. Perfeuerando  igitur  adi- 
tus ad  JESVM comparaturae  ubi  ipfecft,  ibi  fit  Tolufi.r» 
oCminiftereius  . . 

i AD  quem etiaChananaca mulier iti euangelio  Mulier 
clamat  dicens,Miferere  mei  domine,  8c  dominus  Chana- 
tacet.Etrurfumilla.Adiuua  me . Refpodet  ipfe.  n*a* 

Mon  eft  bonum  fumere panem  filiorum  8C  dare 
canibus  JHa  tame  inflat  Sc  urget,  nec  dedignatur 

canibus  comparari.Sed  & catelli  edunt  inquit,de 

micis  quae  cadunt  de  menfa  dominorum.  Quia  er 
f»° oCpcteudo Sc humiliado fefe  perfeuerauitjnec 
^ilcntio  rcpreiTa,nec  contumelia  cofufa,meruit  au 

‘ z'°  mulier  magna  8 fides  tua.fiar  tibi  ficur  u is*  ‘ 

Magnam  fidem  indefeiTa  fupplicantis  probauic 
aiiidaitas.quae  fi  femel  uel  irerum  repulfa  ccflaf- 
ler,profe(flo  neq»  magnae  fidcielTe  diceretur , nec» 
quod  petebat  impetraret.  • 

MARIA  quoq?  Magdalena  ueniens  admd»  Maria  Ma 
numenmuiditlapMereuolumm^urrit  nunc/are  gdahn* 
MCipulist&  una  cn  illis  redic.Mox  eis  rccedentib*  iohin 

r x T * "/  V* 

- \ V . ' 


■*r 


t 


nt  DE  PERSE.  BENE  ACENDI. 

ipfa  permaner  pIorans,anxia  inclinat  fe,u'/dit  an- 
gelos,fed  neq?  eorum  uifione  contenta,  loco  cedit, 
neq?  flere  defiftic.Solius  ergo  domini  defiderioto? 
ta  ardens, prima  mortis  ukflorem  uidere  meruit, 
quem  praecarteris  perfeueranriusquaefiuir. 

Sara  abba  S A R A -in  Scychiorico  uirginum  monafterio 
tifla.  abbarifla^uxta  quod  fluuius  mollirer  labens  per? 
fp'cuisq?  limpidusaquis  intuenrium  oculos  mira 
amoenitate  detinere  folebar,cum  tantam  in  eocet 
, nendo  iocundiratemelTeaudilIer,fibijpri  imperas 

f uit,ne  quando  illud  afpiceret,nequam  ex cocape-v 

retuoluptatcm.Traqt  annos  fexaginra  quibusibi  ' 

/ uixit, nunquam  feneftramadijt, nunquam  tam^p 
pe  fluentem  fluUinmuidir, ut  potius  flumen  illud 
uidere  digna  eAer, cuius  impetus  laetificat  duitate 
Pfal.4jr.  dei.Et  quoniam  in  cauendis  terrenarum  re^t  oble 
(flatiunculisperfeuerauerat,  cacleftium  felicitate 
> perenniter  pofledir, aeternis  digna  delicij9,quar  bre 

Exhorra-  ues  periturafep  femper  contempfir.S E D quid  fin 

tio.  gula reperctcs exempla diutiusimmoramur.Coes 

enim  feculorum  fanfti  fan<ftaeq?ad  ipfum  fan<fti-  * 
tudinisculmen in bonisoperibus  perfeuerandog 
, uenere.  Alius  alia  uirtute  magis  excelluitfedunuf 

quifqtinfua  uitam  finiuit.Nifi  bene  aera  tio  n abi 
„r  j liter  inchoata  ad  ultimum  ufqjdeduxiflfenr,necin 

ri  * u 9 choaflfeprofuiflet.Acuftodia  matutina  ufqp  ad  no 
Lues/.  fperetlfrael  in  domino,utquod  fpcrarir,  ac- 

cipiat.SeruiamusilliinfancnriratedC  iuftitia  cora 
ipfo,omnibus  diebus  noftris,<S6  merebimur  audi 
Idem,;*.*  re,Vo’sefl:isqui  pcrmanfiftismecumintentario* 
nibus  meis, ego  difponouobis,ficut  difpofuic 
mihi  pater  meus  regnum»ut  edatis  debibatis  fu- 
per  menfam  meam  in  regno  meo , & fedeatis  fu* 


-V. 


LIBIR  V.  ‘ , *7r 

Ptt  thjronos  fudicantcs  duodecim  tribus  Tfracl, 

. Qyod  fi  tantae  beatirudinis gloria  remunerantur  ;3 
ia  bono  perfeuerantes,qu*  nam  tanta  mentis  in 
fania  nos  tenet, ut  uelimus  deficere  i cum  praefer- 
tim  deficientes  ad  contrariam  beatitudini  mi  feri- 
am deuoluancur. 

SED  ille  quo  non  erat  in  filrjs  Ifrael  melior,  ga  * 
poftremopraeuaricatuseft,abeodedeoaquode<  5*u!  . 
d:us  fuerat,regno indignus  iudicatur,&abinimi 
cis  occiditur.  Roboam  una  cum  populo  cui  prae-  R0b0aim 
erat, in  uijs  prophetae  Dauid  ambulafle  dicitur, 
mox  deinde  legem  domini  reliquiiTe  ,ob  quod  a 
Sefac  Aegypti  rege  capti , fpoliati , in  feruitutrm 
redadi  funt,dicente  domino  per  prophetam.  Vot  j.Reg.  14 
reliquiftis  me , Sc  ego  reliqui  uos  in  manu  Sefac. 
Rexquoqi  XoasOchoziae  filius , quamdiu  uixic 
loiada  facerdos,a  qua  undlus  fuerat,  recte  ac  Jau* 
dabilirer  fe  geiTir , eo  autem  defun&o  ad  idola  de-  4,K,C&  **- 
ci»nauit,3£  a feruis  fuis  interemptus  perijt.  Sed  SC 
haec  leuisinconftanti*  poena,  nifipoft  eam  aeter^  i 

nis  etiam  additfh  fuiflent  fupplicrjs. 

Q_V  A N T O melius  cum  illis  adum  eflet (ffe  *‘Pctr|.i, 
cut Petrus apoftolus inquit) non agnofccreuiam  . st 

i uftitiae,quam  poft  agnitionem  retrorfum  conuer 
ti.Propterea  quidem  et  Paulus  Galatas  dementi*  c , f 
accufat dicens.  Sic  ftulti  eft/s»  ut cu  fpiritu  cceperi-  Uj^cm  < 
tis,nuccarneconfumamini.Etcofdcm  ad  id  quod 
bonueftperfeuerandahortaf,&ait}Bonuautfa.  *'•* 

cientes  non  deficiamus , tempore  enim  fuo  mere- 
mus non  deficientes.  Idem  ad  ThefTalonieenfes, 

Nolite  deficere  ingt  benefacientes , Et  ad  Hebrsc*  Hcbr**»l 
osJndifcsphna  gfeucrate.Ec in  Ecclcfiaftico feri-  E 
pturo.Efto  firmus  in  uia  domini,  . 4 cc  l f 


*74  DE  PERSEVE.  BENE  ACEN. 

HAEC  ES  Tergo  columna  Iachfn,  8C  cplnni 
>.Rxgfi.7  Booz.id  eft, firmitatis  8C  fortitudinis,  quae  epifty 
lia  liliorum  malogranatorumque  fuftencanr, quia 
firmi  ac  fortis  eft,  fummamconfcruare  uirturum 
quam  fcmel  amplexus  fueric.Haec  eft  talaris  tuni 
r cafiue  poderi»  Aaron,a capite  ufque ad  pedes de- 
milTa.Haeceft  hoftiae  cauda,  quam  deo  offerri  Icjc 
iubct.Hoc  illud  calcaneu  eft,  quo  ferpentiscapuc 
? conteritur.Haec  deniqp  crucis  longitudo,quaeiatL 
1 1,.  tudinem  illam  fulcit,  jn  qua  ma  nus  extenduntur*' 

Latitudo  quippe  bonorum  operum  inniti  debet 
longicudimcontinuationis,  ut  partem  illam  qua  • * 
fuperne  eminet, ualeat  attingere,  hoc  eft,adcaele- 
4.'  " ftis  beatirudinis altitudinem  pcrucnire. 

OPTIMA  autem  perfeuerandi  ratio  eft,  no 
folum  non  retro  cedere, fed etiam /ndies  ulteriua- 
progred/ , 8C  quantum  poflumus  ad  fublimiora 
Pialm  gn  fcrnPertcnclcrcacniti  . Ibunt  de  uirtutein  uirtu- 
te m (inquit  propheta ) uidebirur  deus  deoru m /n 
Philip j Sion . V nde  SC  Apoftolus  1 Quae  retro  funt  obii» 
uifcens,  8C  ad  ea  quae  priora  func,fe  extendens,  ad 
- -1  ■ * deftinatum  perfequirur  brauium  fupernae  uocari 
Watth.y,  onis  dei  in  C H R.ISTO  IES  V.  Beati  enim  qui 
«furiunt#  fitiunt  iuftitiam,  quoniam  ipfi  fatura- 
buntur,aic  dominus.  Quo  aurem  pabulo  uel  qua 
libus  epulis  hi  faturandifint,in  Apocalypfidecla-  ; / 
- *“ar  dicens,  Vinceri  dabo  edere  de  ligno  uicar,  quod 

Apoa.t  jn  paradifo  dei  mei*  Vincenti  dabo  manna  ab 
(conditum , #dabo  ili  i calculum  candidum , 8C  > 
tv  in  calculo  nomen  nouum  fcripcum,quod  nemo 
5 : feie  nifi  qui  accipit . Quibus  uerbis  quid  nifi  ue- 1 

raeperfecflaeque  beatitatis  indicibilis  defignatu* 

(uauicudo<Ecucap««iusioquituriutltftofU  . , 


LIBER'. 


V. 


<1* 


del/s  ufque  ad  mortem,  8C  dabo  tibi  coronam  uf- 
t*,Corona  uitx,g!oria  immortalitatis  eft. 


-M 

ah'- 

v 


De  mortis  meditatione. 
Cap.  IX. 


■ rl 


PERSEVERANTIAM  autembonl 
honeftiquc  commodiflirne  in  nobis  confer- 
uabit  mortis  mcditatio,iuxta  illud.  In  o-  £ccp;u 
mnibus  operibus  tuis  memorare  nouiiTima  tua, 

SC  in  aeternum  non  peccabis . Haud  igitur  inconi 
gruum  erit,fi  nunc  exponere  aggrediemur, quem 
admodum  hi  quoque, quos  imitari  cupimus , ul- 
timum uitae  diem  femper  ante  oculos  habuerint, 
fnenreq?  uerfarint  • Plurimum  in  eo  curae  ponen- 
tes, ne  mors  offenderet  imparatos. 

IOBOMNTA  VINCENS  PATIen.  i0|* 
tia  , nullis  fra&us  eft  erumnis,  nulla  collapfus 
aduerfitate,  ut  qui  non  ignoraret , breui  i js  fe  ex- 
peditum  iri,eo  quod  diu  hic  uiuere  non  poflTet  ,8C  \ 
deinceps  multo  beatius  percnniusqueuiuerefpe* 
rarer.  Breucs,  inquit,  dies  hominis  funt , &Ex-  Iob.r^  * v 
pecfro  donec  ucn,iac  immutatio  mea . Domine  uo- 
cabis  me , 3C  ego  refpondebo  tibi , operi  manu-  t 

tim  tuarum  porriges  dexteram  . Et  iterum . Spi-  , 
ritus  meus  attenuabitur,  dies  mei  breuiabuntur,  Ibidenwj 
SC  folum  mihi  fupcreft  fepulchrum.  Dies  mei  traf 
lerunt,<SC  cogitationes  meae  dilTipatae  funr,rorqug 
ces  cor  meum. Noctem  uerterunt  in  diem.  Et  rur-  -yy.s*  I 

fum  poft  tenebras  fpero  lucem.  Denique  air, 

Scio  quia  morti  trades  fnc , ubi  conditura  eft  do. 

W-  . -V*  -.  uu  ij  1 


«7*  BE  MORTIS  MEDITATIONE 

mus  omni  uiucnti.  Haec  3c  talia  aflidue  fecii  m df 
giransjcum  omnia  corporis  bona  amififlct , ani* 
ici  nonamifir. 

Baiiid  ET  kcatus  propheta  Dauid  identidem  reminl 
fcens  fe  efle  mortalem,ut  morti  paratior  occurre- 
ret,diem  qiioc#  q moriturus  eflet  noflie  optauit, dt 
Pialm.38  umqj deprrcatuseft dicens. Notff fac  mihidomi- 
ne  finem  meum. Er  numeijj dieijt  meoi?  qpf  eft,ufc 
fciam  qd  defit  mihi.Eccc  mcnfurabilespofuiftidi- 
. . . es  meos,3£  fubftantia  mea  tanqj  nihilum  jfn;e  te» 
Verutamen  uniuerfa  uanitas,omnis  homo  uilfts» 
Verutamen  in  imagine  pertranfithomo,  fcdfru- 
ftra  et  c5turbat.Thefaurizat,et  ignorat  cui  cogre 
gabit  ea.Sub  haec  omnem  fpem  fuam  in  deo  collo- 
cans,ac  firmans  continuo  ait.Et  nuc  quae  eft  expe 
diario  mea,nonne  dominus?  Sc  fubftantia  mea  t3 
quam  nihilum  apud  rc  eft . Ttaque  ifta  mente  rCi 
uoluena,ne  inimicoru  quidem  iniurijs  adin  iufti- 
tiam  potuit  concitari. 

D V M eadem  confiderat  fapientiar  antiftes  Sa 
Salomon  l0mon,uociferat  <3c  a it.  Vanitas  uanit2tuetomi^ 
* uanitas.Et  iteijt. Vidi cuncfta  quae fiirt  fubfole, 
ecce  uniuerfa  uanitas dC affiicftio  fpiritus , Sc  Ri- 
fum  repuraui  errorem , dC  gaudio  dixi  qd  fruftra 
Ec &.}  deciperis?  8C  Nihil  pernianct  fub fole,-&  Omnia 

tempus  habent,  <3?  fuiifpacijs  tranfeunt  uniuerfa 
, fub  caclo.Definire  aut  uolens  gd  eflet  in  uira  optf 
snum.Etcognoui}inqr,q>  non  eflet  melius,nifi  lac 
tari  facere  bene  in  uita  fua . Omnis  enim  homo  $ 
gccft  9 comedit  8C  bibit , & uidet  bonum  de  labore  fuo* 
hoc  donum  dei  eft.  Ad  haec  peccatorem  folicitetx* 
horta  ns.Quodcuq?  facere  poteft,  inqt  manus  tU4 
inftantcr  ope  rare,quia  ncc  opus,  nec  ratio, ncc  f«u 


LIBER.  v.  eii 

pfentia  nec  fcientia  erue  apud  inferos,  tu  prope- 
ras. Ac  ne  alicjd  eflc  putemus  diu  uiucre , Si  annis 
multis, ingt,uixerithomo,&  in  nsomnib?  laetat? 
fuerit,meminiflc  debet  tenebrofi  temporis,  6C di 
erum  multorum, qui  cumticnerint,  uanitatis  ar- 
guuntur praeterita. 

HORVM  meditatione  8C  Elias  propheta 
iam  uita  defungi  opta bat  dicens.Sufficit  mihi  do. 
mine , tolleanimam  meam . Neque  enim  melior 
fum  cp  patres  mei.  Sic  dC  Dauid . Heu  mihi,  quia 
incolatus  meus  prolongatus  eft.Etlonas,  Domi- 
ne tolle  quatio  animam  meam  a me,ga  melior  eft 
mihi  mors  ^ uita  .'Ex  q patet  quantis  hic  premi, 
nour  miferijs , cu  etiam  illi  qbus  non  nifi  ad  infe- 
ros dcfcenfuscrar,hinc decedere  tantopere  concu- 
pierint.Cui  fane  argumento  Iob  fentenda  aftipu- 
latdicentis.Homo  natus  de  muliere, breui  uiuens 
rempore, replet  multis  mifcrij».  Qui  §fi  flos  egre- 
dit  & conterit,  8c  fugit  uelut  umbra,  dC  nuncg  in 
eodem  ftatu  permanet. 

HOC  idem  uidit 8C  lefus  illeinuetcri  tefta- 
mento  Sirachi  filius, q in  Ecdefiaftico  fuo  admo- 
nendo nos  ita  ait , Memor  efto  qniam  mors  non 
tardat.  Ante  mortem  benefac  amico  tuo,  Sc  fecun 
do  uires  tuas  exporrigens  da  pauperi.  Ante  obitu 
rufii  operare  iuftitiam  , qniam  non  eft  apud  infe. 
rosinuenire  cibu.Omniscaro  ficut  fcenu  ueteraf. 
cet.  Qua  ergo  ^nauiter  agendu  eft,  ut  qtidie  lucri 
aliqd  faciamusincerti,quando  rationem  negotia 
tionis  noftrae  reddere  cogemur, 6C cerri  q>  loge  ab* 
efle  non  poflfit.Vnde  8c  EcdefiaftesiMemento,in 
gr, creatoris  tui  in  diebus  iuuentutis  tuae,antequ5 
•cniat  tepus‘affli(ftiois  tu*a  QC  propinquent  annfa 

uu  iij 


r*. 

4 • 


Elias 

J.R.eg.1* 

Dauid. 

Pfalm.ua 

Ione.* 


Iob.  14* 

' ' \ 


lefus  SI  » 
rachfiliui 
Eccfi.i* 

Ibidem 


Eccft.it 


•7*  DE  MORTIS  MEDITATIoNE 

de  quibus  dicas, non  mihi  placent.  Rurfumqjle-* 
w fus.  Memento  nouifTimorum,  8C  define  inimica* 

EcCii».  n.  Nihil  quippe  ita  iracundiam  noftram  frangit 
rr  * cmolht,uc  ifthaec  recordatio 

oheta**  I s A I A S propheta,<5£  ipfe  futura  mente  feri 
ptisque  percracfrando  didicit  contemnere  prafen 
tia,  nec  mori  timuit,  dum  illum  uiuere inter  fe- 
culi  uanitates  piget.  Hinc  etiam  exclamat,  imo 
Waias.4°‘  exclamare iuifus ait, Omnis  carofcenum,&o~ 
t ■ : mnis  gloria  eius  quafi  flos  agri . Exiccatum  eft  far 

nu  8C  cecidit  flos , quia  fpiritus  dni  fufflauit  in  ep* 
Vere  foenum  eft  populus , exiccatum  eft  fcenum, 
8C  cecidit  flos,uerbu  aurem  domini  manet  in  aetec 
num.  Haec  recogitans,  Manafle  regum  nequifllU 
mi  ferram  fortiter  pertulit  ,&  fcdlus  in  domino 
requieuit.Quisfidelium  non  praeoptet  huius  necc 
4.  cum  meritis  fuis,^  illius  uitamca  regno  ciusl 
Chriftus.  QV  O D fi  crudele  aliquod  turpe  ve  mortis  ge 

nus  expauefeimus , domini  I Efu  crucem  cogite* 
mus.Sin  uero  id  nos  terret  quod  nefeimus,  quam» 
A do  mors  uentura  fit,occurrere  illi  femper  parati  fi 
mus.  Vigilate,inquit,quia  nefeitisqua  hora  domi 
* nus  ueftcr  uenturus  fit . Si  fciret  paterfamilias 

qua  hora  fur  uenturuseflfet  , uigilaret  urique,  SC 
..  non  fineret  perfodi  domum  fuam , ideoque  6C 
uos  eftote  parati,  quia  qua  nefeitishora  filius  ho* 
minis  uenturus  eft.  Beatus  ille  feruus  quem  ut 
uenerit  dominus  eius,inuenerit  fic  facientem* 
Arnen  dicouobis  , quoniam  fuper  omnia  bona 
fiUrc,!)'  fuaconftituet eum.  Vigilareergo,  nefeitisenim 
quando  dominus  domus  ueniat,  fero,  an  media 
’ nocfte , an  galli  cantu , an  mane , ne  cum  ueneriC 
tepente,  inueniat  uos  dormientes  ♦ Quod  autem 


LIBER. 


•t  • 


€19 


Uobisd/co,  omnibus  diro , uigilate.  Id  breuius  in 
Watthaeo  fcriptum  cft:  Vigilate  quia  nefeitisdi- 
«m  neque  horam . Sic  ergo  hodie  uiuainus,  tau-  Mattb.af 
quam  cras  morir uri, 

S I QV I DE M SC  beatus lacobus  apcftolus  Iac<\bu5 
uitae huius cooditionem  animo  metitus  Quideft apoftolm 
inquituita  ueftra'  Vapor  cft  ad  modicum  pares,  Ucobl** 
Eleganter  eam  uapori  comparat,in  quo  et  fumus 
& calor  eft.Per  calorem  libidinis  incentiuum,  per 

fumum  humanacgloriacuanitasdefignatur.Vtru 

c^ue  fluxum  atque  fragile,  8C  ideo  ad  modicum  pa 
rens,fed  in  «ternum  crucians.Quamobrem  ange 
lusin  Apocalypfi clamat,  Eftouigdans, &com 
mtnatur.Sinonuigilaucris,  umiamadtetanquS  Ibidim.!* 
oC  nefeies  qua  hora  ucniam  ad  te . Et  iterum; 

Ecce  uenio,  inquit,  ficut  fur,  quoniam  autem  qui 
gnauiter  excubat,no  fuppilatur,  fubiu  ngit  dices: 

Beatus q uigilat,et  cuftodit  ueftimcnta’  fua,ne  nu 
dusambulec^ u idea n t turpitudinem  cius. 

yy  nequando  uigiliam  hanc  aliqua  Johannes 
oblimo, s dormitatioe  intermitteret  Iohannes  Ele  ElcrmofJ 

emofynarius  Patriarcha  Alexandrinus,  dum  fi-  narius, 
bi  aedificaretur  fepulchrum , im  per  fertum  relim. 
qui  luflit.Porro  miniftris  fuis  iniunxit,ne  ulladie 
praeterirent,  fe  de  illoperficiendointerpellare.Ita.- > 

J|ue  nunquam  ab  eo  mortis  memoria  recedente, 
ic  uitam  inft/tuir,  ut  morremuJro  beatior  fatSus 

fit,*quam  fifemperhicuiueretj&omnibusafflu-  - ; 

«ret  uitae  huius  uoluptatibus,omnibuf^  delicrjs, 

/ errena  enim  cadeftibus  conferri  no  poflun  ret- 
iam fi  aeterna  eflenr.  „ . 

_ MAC  HA  R 1 6 AlexSdrino  p eremu  aliqn  us  Alfxt. 
Jgge«{upan  dixinjus)  norte  fupucnierecu  fomnn  dnntis, 

uu  iiij 


Philoro 
nius 


Apollo 

abbas 


• DE  MORTIS  MEDITATIONE 

capere  ucllet,fepulturain  quam  forte  Inciderat,  fb 
cffcus  fuit,  nec  daemonis  intra  ilia  quae  iacendo  pref 
ferat cadauerjj  olla  perftrepentis  uocibus  territus 
lococelTitjCja  iugis  futuros  comemoratio  <3 C mor 
tis  fecerat  intrepida,  3C  daemona contcptprem. 
PHILOROnium  quoqjGalaram  presby- 
presbyter  terum  tradit  Heraclides,  annos  fex  in  feptUturia 
r habitaffe  mortuoi^ut  femper  mcminiflepoiTet  fc 

mado  mortuum, uiuereChrifto; 

NEC  Apollo abbas(ut Caflianus refert)obIk 
litus  eft  mundo  fe  mortuum  eiTe  , tametfi  non  ita 
procul  a necefiarijs  fuis  pofito  tuguriolo  habita- 
ret.Nam  ca  a fratre  feculari  euocaretur,ut  fibi  au 
xilio  ucniret,  quod  ipfe  bouem , qui  pedibus  alto 
coeno  immerfis  hocfcrat,  euellcrefolus  non  porter* 
SC  nifi  protinus  euelleretur,  ibidem  eum  amiiftu 
rus  erar.  Cur,  inquit,alteriu8  fratris  domum  ribi 
proximiorem  proeteries  huc  me  rogatum  ueniftil 
Cumq?  ille  refponderet,annos  iam.X  V.  erte,ex  4 
alter  frater  diem  fuum  obijlTet,Ec  raihi^inquit, 
XX.iam  anni  funt,  ex  quo  mortuus  mado  fum, 
tantum  autem  temporis  exegerat  in  religione.Ita 
que  nihil  mundanum  ad  fe  pertinere  arbitratus, 
egredi  de  cella  noluit,ne  rogatu6  quidem,<&  roga* 
* tus  a fratre, accg  in  tam  praefenti  talis  iatfturce  eius 

periculo.Quiacrgo  quaiam  morte  mortuus  ertiet 
femper  in  mente  habuit,  immaculatum  fe  ab  hoc 
«vannus  fcculocuftodiuir. 

epifeopus  MORTEM  quotidie  meditando,  8C  ea  qu* 
P P mortem  fecutura  funt,  intantum  quidam  profece 
Philip,  j rc,ut  n<,n  ra0^0  non  horreret  illam,  fed  etiam  ap 
peterent.  Nam  ut  de  Paulo  taceamus,  qui  diifoluJ 
cupiebat  6C  cUc  cum  ChriftojSyluanus  epifeopu» 


* 


LIBER.  V.  j <8i 

N azarethanu6,cum  ei  diuus  Hieronymus  in  uifu 
apparuiflet  9SCfi  quid  a deo  uellec  imerrogaiTct. 

Velle feex  hac  uita  migrare dixir,  ,8C  fublecutus 
eft  euencus.Pergacnnc  nimis anxxjuitae fuse  ama 
tores,medicamctisfuftcntarcfanitatcmi,niorbos  / -j 
depellere,#  breuilTimi  temporis  fpacium  totis  re- 
dimere pacrimonrjsjinuenti  funt  dei  ferui,qui  mo 
jri  optarent, ut  inxternum  uiuere  citius  inciperer. 

NAM  #columbanus  monachus  Columba-  Columba 
ni  abbatis  difcipulus,cLi  febri  grauiter  acftuaret,  nus  mo. 
SC ci  ilir  apparuiflet  dices, preces  8C  lachry mas  ab  nachus. . 
bacis  ipfi  obftare,ne  mori  pofler, Continuo  roga- 
uit  abbacem,ur  ab  oratione  cefla ndo,permirteret 
fede corporis carcere  quamprimum  educi , eo  qct 
ad  aeternam  beatitudinem  fe  transferendum  mi- 
ninae dubitarct.Statim  ergo  fumpto  animae  uiarf 
co,reh<ftaqt  carnis  farcina, caelum  petrjt  quo  iam  _ 
diu  petere  pcrcupierat.O  uere  pretiofa  in  confpe- 
diu  domini  mors  fandiorum  eius.Nifi  enim  preti- 
ofa  eflfetjhaud  ita  expeteretur. 

IDCIRCO  fane nec  Hilarionem  abbatem  Hilarion 
latrones  cum  armis  circunfiftentes  terrere  potue-  abbas. 
runt.Cunqp  intrepidum  permanere  mirarentur, 
nunquid  necem  non  timerent  interrogant  i Ne- 
cem nonjtimet  refpondit,  qui  paratus  eft  mori.  % 
Quis  quxfo  militum  ducumue  feculitam  prae- 
danti animo  unquam  fuir,UMn  tanto  uitae  pericu  . 

Ib  non  contremuiftetjUnus  miles  Chrifti  nudus  <36 
inermis  inter  tot  armatos  nihil  expauir,pluf(£  ipfi 
audacis  ad  mortem  patiendam, quam  illis  ad  in- 
ferendam fuic.Quem  enim  iterimere,uel  faltf  fpo 
fiare  dfcreuerant,ftupore  correpti  illxfum  rdiqre. 

SIC  & multo*  martyrum  uitx  huius  finem  cti2  Martyres 

uu  y 


a 


%li  DE  MORTIS  MEDITATIONE, 


Ffimirtae- 

Praxedis 

uirgo. 


Sauina 

uirgo. 


Exhorta- 

tio 


tw  • V- 

r 


Humana 

conditio 


• < 


per  fupplicia  quaefiflc  conflat,dum  uitam  quxfj- 
nem  non  habet  concupifcerent,ultro  fc  perfccuto 
ribus  offereba  nc.cum  latere  poflenr,magifqj , di- 
mitti quam  occidi  metuebant.Nuncfceminarum 
proferamus  exempla. 

PRAXEDIS^  uirgo  romana,cum  facultates  fu 
as  pauperum  fecifliet,ad  illum  feftinas, cuius  amo 
re  hoc  egerar, orauit  uitae  iftius  finem, 8C  impetra 
uit.Mira  res,Robuftiflimi8  uiris  terrori  roorsctf 
uirgini  iuuenculicdefiderio  fuit. 

SAVIN  A quocp  uirgo  ad  tumulu  Sauini  mat 
tyris  fratris  fui  proftrata,  oraiTe  dicitur , ne  ultra 
uiuercr,non  fratrem  dolens, fed  eum  fequi cupies, 
quem  iam  diuino  frui  confpecftu  non  ambigebat» 
Illis  ergo  grauis  8C  terribilis  mors  eft,  qui  terrena 
curanr,non  rjs,quorum  conuerfatio  in  csrlis 
qui  moriendo  ad  immortalitatem  tranfmigrant. 

QVOTIDIE  igitur  animo  uoluamus,  quoti- 
die ruminemus, quales  mox  futuri  fumus, & prae 
Pentium  uoluptatum  illecebras  dolos  efle  parebit. 
Quibus  qui  capri fuerint,tunccumfe  ad  f elicita* 
tis  culmen  eue&os  putabunt, ad  extremas  corru- 
ent miferias,igncq*  illum  inextinguibilem,  unde 
nullus  unquam  fperari  regreflus  poteft . At  uero 
qui  feipfum  aliquantulum  recognouerit, contem- 
pla riq?  incipiet  humanae  naturae  conditionem  > ia 
intra  fe  tacitus  d/cet.Heu  quam  magna  pars  mei 
i ndies  minuitur,quam  cito  ad  finem  fuum  crtas^ 
perat.Puer  eram , <3£  non  fentiente  me  momentp 
temporis, ad  pubertatem  ueni , nec  fcire  poflum, 
quando  efle  ccepi,3£  iam  fadlus  fum  uir , iamiam 
canis  albicat  caput,<SC  rugis  arata  facies  cognata 
morti  fenertam  indicat,  Deniqj  (ut propheta  ait) 


V 


yv 

f 


' * 


, . ! S 

• .4  v 

'*  *■'-  * y 7 


foenum  arui.  Quid  quaefo  reliquum  cft,  mfi  ut  de  P&&H.101 
'qua  coficftus  Ium  terra  fiam  c1  Soluto  autem  cor,.  , 

pore,&  terra  terrae  reddira,quicquid  deinde  ani-.  > 

snx  erit, aeternum  erit.Iuftis  beatitudo,  iniquis  dc 
putabitur  pocna,utriufqtfinis  nuJIus.Cur  tandem 
non  refipifeo  mifer^Cur  non  hoc  faltem  quod  fu— 
pereft  uitae,fic  dirigo,fic  exerceo, ut  pro  breui  la- 
bore quietem  capiam  fempiternam  i 8C  non  ficuc 
adhuc  egi, ut  pro  breuibus  delitrjs  in  perpetuos  in 
eidam  cruciatus^Ecce  iam  fecuris  pofita  cft  ad  ra-  Matthj 
dicem, dc  ueiim  nolim  iamia  cadendum  cft.  Quid 
agis  anima-Tquid  torpes^quid  ociofa  dormitas^co 
fulere  faluti  tuae  negligis , 8c  pernicie  tua  laetaris. 

Age  iam  candem,excita  re,<fc expergifccrc,<£  uel 
hoc  falutem  nouiffimo  pene  temporis  pundlo  poe 
nitentiam  age, quam  fi  differre  perges, uide  quan* 
to  te  periculo  committas,uita  fugit,morg  aduen- 
tatjfempercjf  propior  eft  quam  cire creditur.Cum  *. 

autem  uenerir,non  erit  amplius  poenitentiae  tem- 
pus fed  iudicq . Tudicrj  inquam  ficut  diftricfti,  ita 
irreuocabilis , quo  quicquid  decernitur , fine  ca- 
rer,fiue  bonum  fiue  malum  fit*  Nos  igitur  intet 
utrumcp  infinitum  conftituti,perpcndamu8  ani- 
xnojdum  licet,quam alterum  horrendum  fit,  alte- 
rum concupifcendum,&  ita  nobis  ipfis  modere-  Apoca.14 
inur,ut hoc  affcqui,illud  euitare  ualeam?.  Scriptu 
«ft  enim, Beati  mortui  qui  in  domino  moriuntur, 

SC  mors  peccatorum  peiTima.  ’ 


De  hora  mortis. 
Caput  X, 


f 


•S4  t> E HORA  MORTIS. 

QVAM  AVcem beati fint,qui in  domine 
moriuntur,dici  non  poteft,  ex  parte  tamen 
interdum  omnipotens  deus  figno  aliquo 
oftendere  nobis  uoluit  in  exitu  illorum , ut  ad  eos 
imitandos  magis  accenderemur,  quorum fineqa 
ipfe  miraculis  iiluftraiTec.Itaq?  8c  quid  fin gulis  eo 
podlTimum  tempore  contigerit,#  qualiter  ipfi  fp 
ie  habucrintjhinc  ia  dicare  incipiemus,ut  non  fo- 
lum  uiuerc,fcdetia  mori  eoru  exemplis  difeamus* 
Abraam.  A C primum  ne  nimia  condendi  cadauens  di- 
Ccne.zj  ftrahamur  cura.  Abraam  emiiTe  agrum  Ephroa 
Gene  Hethaei  fcribitur,in  quo  antrum  erar,eo  antro, p 
lacob.2*  ^ua  fuoruQi^  fepultura  ufus  cft.Ibi  primum  ipfcji 
Cenc.jo  deinde  Ifaac,poftremo  lacob  depofitirecubuere, 
Dcfine  peccator  magnifica  cibi  extrucre  monume 
ta ,#  immodico  fumpeu  ilu  pendis  artificum  ope- 
ribus exornare,  Ecce  qui  cum  deo  colloquebant, 
fepiliri  uolucruntin  fpelunca,#  ne  impenfas  de- 
* fuiiTecredas,diuireseranr.Dicitcnim  feriptura  de 
ibidem*  Abraam,Erat  diues  ualdcinpofleilioncauri# 
argcti,Dc  JfaaCjEt  locupletatus  eft,habuit<£  pof- 
felTioncsouium#armentorum#famili3e  pluri 
snum,De  lacob, Ditatufqp  eft  homo  ultra  modtr* 
SC  habuit  greges  multos,ancillas  3C  feruos  ,camc 
los&afinos. 

AARON  quoque  pontifex  maximus  a deo 
Aaron.  eledlus  peregre  moritur , dC  dei  iuffu  in  mote  Hor 
t^um.ro,  fepelitur,nullaibi  exequiaruro  pompa, nullus  in* 
anis  honor,nifi  rr/ginta  dierum  multitudinis  lu- 
dius fuit, Quippe  plurimorum  Iachrymae  multo 
melius  defundli probitatem  teftantur , quam  fu* 
perflui  funebres  apparatus. 

Moyftit  POST  hunc  mo&Uus  cft  feruUs  dei  Moyfcs*# 


* . UBE!t  v-  . w 

iWWj  MMtrrx  Moafe,&  non  cogftouithb 
teofepulchramciusufq^  in  pracfcnrcm  die.  Quid  D*utetH. 
«ft  quod  catus  ujr  in  ua/le  fepultus  dicitur , nifi  qa 

tquantomaiores,rantodebeaste  gerere  fubmiffi 
tiffjitVmorce  pr*fertim,qu*  fola  JfrJ  f&Tfc  * 

lmino,paupcrcm  dmjti,ftultum  fapientijomnefq* 
pariter  conficit, atq,  confumirCQuid  efl  praetere? 

-quod  fepulturae  eius  locus  ignoretur, nifi ixt  flloru 

r^r7ta^qu,ri,5,nmarmor«s  conditori  * 
s,afrabre  fcu  ptis,  a reg  ad  ungue  Jeuigatis,auroc» 

Jmit/9,et  in  celebri  loco  pofitis,putrefcere  nefeint? 
Qiunetiamincifisin  Japidelircris  nomina  coler/- 
ounr^quafi  quicquam  ei  prodciTe  poiIir,ur  qui  fit 
«rint,poften  cognofcant,cum  ipfifemct  dum  uiue  , 

Jencnoncognorihr, magis  inani  gloriae  quam  uir 
tut*  ftudentes.Moyfi  fepulchrum  ignoratur^  fed  ' ‘ 
!^8?nre^ca*  ac  fan&itudo  nullis  unqian*' 

Qy,T9s  ilU  Umilis  cff«cura- 
S fr  000  ^U3ErctJ^uo  loco  fepultus  iace-* 

®t,ted  ubi  fempiternusuiuat.  •* 

HOC  Etiam  eiufmodi  uiris  curandum  erit  ut 
fient  in  aita,ita  8C  in  hora  mortis  alios  pie  infor- 
ment, quo  ipfi  defeendentes  plus  meriti  fecum  ft 

p'  ,nf/nTC  3u,!c/n  Ptox,m,«  prodeffc 
£^5.;,  ^tcn,m  IoflLc  Naue  filius,cumdiem  r . 
^umenTet  obiturus,  tribubus  Ifrael  conuocatfs,  K™ 
etiumerauftdei  erga  illos  beneficia,  & ut  legem  lofue^ 
cius  obfcruarent^umq,  folum,  non  deos  alienos 
l*rpetuo  colerent,  hortatus  eft. 

1 ftCaCtAr,S  pr3cfuturus  & un  & CfiU’2' 

|>racpoiiti  mftrucflio4ad  omniii  utilitatem  fpedbu 


ct<  DE  HORA  MORTIS. 

bat, Salomon  autem,quoniam  paternis  inftittr- 
t is  obfequens  fuit,fapicndam  Sc  diuitias  SC  glori 
■' v ama  deo  muneri  accepit. 

Tobias.  TOBI  AS  cum 8C ipfe fe iam difceiTutum  fpe 
Tobias.*.  *aret,fic  docuit  filium,ut  in  illo  uno  omnesdocu- 
ifle  uideatur.Deum  inquit  cole,  pareres  reuercre, 
elcemofynas  da, a uitijsabftine,aes  alienum  liben 
terdiiToluc,nemini  fac  quod  facium  nolis  tibi,Sa 
pientum  nitere  confilijs,Bcnedicdeo  femper,etab 
eo  dirigi  petc.Tfta  quidem  plenius  in  eo  libro , qui 
Tobias  infcribitur,recenfentur.  Sed  nos  pro  tem 
pore  brcuiter  perftringimus,ut  uel  hinc  exteri  pa 
•,  v tres  difeant, talium  potius  inftitutionum  qua  mul 

' tarum  opum  filios  fuos  relinquere  haeredes. 

Ezechias  VIDENDVM  quocfc  ut  deficienti  animae 
4.Reg.zo  'fuCcurrat  proprrj  reatus  dolor,&:  culpa  prius  ab- 
luat $etus,quam  flamma  exurar . Ezechias  rex, 
xnorbo  correptus, cum  mortis  fuae  nuncium  acce*  • 
piflet,orauit  6C flcuit,diuinaqt  miferationc  additi 
- ' fuere  uitae  eius.quindecim  anni,  dicente  domino,. 

Audiuiorationcmtuam,&  uidi  lachrymamcu- 

* am,&  eccc  fanaui  tc.Die  rertia  afeendes  templum 
domini,5C  addam  diebus  tuis  quindecim  annos. 
Ex  quo  inftruimur,tunc  maxime  precibus,#  poe 
nitendae  mcerore  nobis  opus  e(Te,cum  mortis  in- 
flet dies, ut  pleniore  uenia  peccatorum  impetrata, 

. . addantur  nobis  uitae  anni,non  anni  quandocp  fi- 
niendi, fed  anni  aeternitatis.  ^ ^ 

* E T N E cor poris  noflri  mox  dififolucdi  nos  co 
5"  pfisr  turbet  conditio.Enoch#  Eliam  non  mortuos, fed  , 
euL  translatos  fuiiTe,fcriptura:  teftimonio  probatur. 

Rcgu  t Vrercp  aute  ambulaile  cumdeo  dicitur.Ita  8C  nos 

quideroafi  cum  deo  ambulant«9ahoc  cfta 


c LIBER  .V. 

«Tus  obferuatitei , mors  occupauer/r.trasferemur 
in  anima  prius^oftca  3C  in  corpore,  non  d illime 
translati  funr,fed  quo  afcenditChriilus.  Nihil  igi- 
tur dol  eamus  carnem  noftram  nunccorrumpi  re 
digicp  m puluerem,cum  rurfum  quandoq*  reparf 
da  f/c  in  incorruptione  3c  in  gloria,fi  modo  ufcBin  • 
finem  fuerimus  fideles.  p 

IN  S E P V L/C  H RO  illo  ubi  pofitus  fuerat  e»r 

Elifsus propheta, proieAum hominis cadauerfta 

timrcuixit3&.nosdci  uiuentis  uoce,<S6  archangeli  ' cg,,J# 
wjru,«nouiiTima  cuba  euocari  norcuiuifcemus^ 

/r  iCCuar*V,^UCt  ^an<^rorum  reliquias  reuerenrer 
cfle  habendas,quandoquidem  tanta  eis  uis  ineft, 
ut  tactu  ipforum  interdii  etiam  mortui  ad  uiram  ^ 
furcicentur.Satis  harc  de  ueceri inftrumento,  noui 
quocfc  exempla  infpiciamus. 

, °r?NLS  uirtutfe  fo,ns  *«1*  origo  diis  noder  Te  r,rtl,  ' 
fosChtiftus.uti  uiuendo  quo  uiu,ere,  ira  moriedo  aJL» 

qno  mori  debeamus  nos  erudiuitiMortuOeft  pro  *** 

falure  no(tra,ur  nec  nos  pro  falute  proximoru  mo 
ri  recufemu8.Pro  inimicis  orauit.ut  Sc  nos  dimit  Luce  », 
tamu8,liquid  habemus  aduerfus  alrerum,  Anima 
patri  comendauir,ne  nos  quoqt  difcedenccmaiam 
deo  comcndare  praetermittamus,*  qUo  illam  accc 

pimus.In  alieno  monumento  codiuoluic,  ne  con- 
fundamur,fi  non  habuerimus  propiam  fcpulcu-  - 

ram,  quocunqueloco  humati  fuerimus, domini  P kIm*2* 
cit  terra  oC  plenitudo  eius.Syndone  munda  inuo^ 
lutus  cft,& aromatib?  delibutus, ut  oftederer  eos 

feliciter  hinc  difcere,tjui  puritatem  cordis  Sc  odo- 
ramenta uirrutum  fecum  ferrent.  D/e  tertia  refur  Idem  w. 
rcxir,aC  caelum  afcend/r,ur  fidem  faceret  nos  quo*  Aftor.i 
que  icfutR«uiosa  «asJumqus  afcenfuros , ficales  ; 


«u 


DE  HORA  MORTIS» 


Apaftoli. 

Martyres 


1 


Altar.  21 
Philip.i. 


Paul»  pri 
mus  ere- 
mita. 


Antonut 

abbas. 


'V ' 

•'  A 


in  ffneinueniemur,  quales  eflc  debere  fuo  ttod* 
ftrauic  exemplo. 

E T Apoftoli  quidem,omnefq?  reliqui  marty- 
res  pro  iuftitia,pro  ueritate,pro  Chrifto  morien- 
tes,pra:ftanrilTimum  idefle  mortis  genus  teftan- 
tur,quod  ipfi  paili  funr.Sed  non  omnibus  hoc  con 
cingit, omnibus  tamen  ea  meseftc  deber,uc  fi  fors 
ita ferret, libenter  <3£ ipfi  fuftinerent.  Cui  is  ani- 
mus uel  tnccum  euita  egreditur  fuerit, proculdu- 
bio  martyrum  ipforu  coronae  particeps  crir.Cor- 
da  enim  pe rpedit  dominus  magis  quam  fadla.D& 
ergo  cum  Paulo, Non  folum  alligari,  fed  3C  mori 
inlerufal  e paratus  fum  propter  nomE  domini  Ieu 
fu, Certe  talis  in  monente  cliaritas  eleuabic  dolo- 
ris anguftixc£fenfum,<&  hominem  alterius  uitae 
defiderio  accendens  faciet  exclamare, Cupio  djflol 
ui  SC  eflecum  Chrifto. 

PAVLVM  primumeremitam  Antonius  ab 
bas  orancis  geftucxpirafle  offendiviecdum  exa- 
nimem putabat,donccnullosCucfolebat)gcmitus 
nulla  fufpiriaipfum  emittere  dcprxhendit.lndolu 
itcp  uehementcr,quod  fe  relicfto  mortem  obifler» 
Nec  immerito  cum  illo  decedere  cohcupiuic,  cuius  . 
etiam  defuntfti  corpus  deum  adorare  confpexir, 
imo  cuius  anima  ab  angelis  in  cxlu  ferri  uiderat. 

IPSE  uero  Antonius, cum  diem,qua  de  terra 
cefluruserat^ulto  ante  prxdixifletjeadcmdefuti 
cftuseft.Sed  dum  adhuc  ager fpiraret, monachis 
ulrx  monita  dedit.  Tnfuperqt  iniunxit  ,utcumfe 
humaffenr,curarenr,nc  qua  ibi  humationis  uefti 
gia  apparerent, 8C  locum  nemini  unquam  .indica 
rent,ne  ab  hominib*honoraref,uoJes  SC  in  morte 
humilitate  feruare,qua  apprime  inuita  colucrac 


-1F 

JJl 


' liber  v.  <$, 

. HrL» ARION  abbas  ad  Hefintr  monachu  Hilarion 
teftamentiuiceepiftolanifcripfir,omnes  diuirias  abbas, 
fuasei  relinquens, quae  era  nt,Euangelium  tunica 
faecea, cuculla,  palliolum.  Er  cum  pleriq?  rcligiofi 
Uiriad  aegrotantem  conueniiTent,  omnes  adiura-  / 
uit, ut  ncpundlo  quidem  temporis  poft mortem 
referuaretur,fed  ftatim  fe  terra  opefirenr,  ficut  ue 
ftituseratjCum  tunica  cilicina,#  cuculla,  # fago 
ruftico.  Cumcp  iam  extremo  anhelitu  laborarer, 
apertis  oculis  loquebatur.  Egredere,  quid  times, 
egredere  anima  mea , quid  dubitas.  Septuaginta 
prope  annis  feruifti  Chrifto  dC  mortem  timescTn 
haec  uerba  beatum  exhalauit  fpiritum,ftatimque 
• terra  obrutum  ante  urbi  fepultum  quani  mortu- 
um nuntiauerunt.  j 

IOH ANNES  Aegyptius Anachorita, prae  T . 
tef  uitae  fandbtate, futurorum  etiam  uaticinrjscla  Inacho* 
ru8,cum  diem  poftremum  fibi  imminere  cerneret  rjtJ| 
toro  trfduo  neminem  ad  feadmifit, ut  deufadqug  .t 

gaudens  proficifcebatur)  liberius  expeditiusque 

contemplari  poffec.Triduo  ueroelapfo,  complica 
tis  genibus  orando  fpirituemifir.Quicu  tali  geftu 
talicp  humilitate  egrediunf , eos  ego  mifericordi- 
am  iam  adeptus  arbitror.  Non  enim  tanta  gratia 
prauenirenf,nifi  maior  effec  fecttura. 

- ONOPHRIOin uaftiflima  Aegypti Folitu  Onophrf 
dine  moranti,#  nulli  hominum  cognitio,# con-  us  folita- 
fumptisindumentisnudojcuiamuita  exceflurus  riiu. 
eflet,  contigit  Panuciu  abbatem  uidere,a  q intero  > 
gatus  nomen  uitamqt  expofuir,  & ipm  a deo  fibi 
deftinatn  ,a  q poftera  die  fepeliendus  eiFet,  dixit* 

Cum  ergo  animamfut  praedixerar)exhalaflet,ui*  ' 
dictam  Panucius  abangelis  in  c*lum.tollj.Cuiu*  ?, 

xx 


/ 


r.*99  DE  HORA  MORTIS. 

, corpufculum  fuauiflitno  odore  diuinittis  perfu* 

, . fumfepelire  uolens,  iuflrumsncum  quo  terram 
cauarec  non  habuit.  Et  ecce  accurrunt  duo  leones 
telluremquc  unguibus  fcalpcnces , foliam  homi- 
nis capacem  fecere . Sicque  ipfe  pallio  fuo  inuolu* 
tum,atcp  ibi  depofitum, humo  quam  beftiae  egef- 
ferantjOpcruir.Eo  uix  fepuiro  cella  corruit,  Sc  pal 
tna  qux  iuxta  illam  flabat, radicitus  cuulfa  procu 
buir,quafi  dedignantes  aliorum  ufui  feruirc,qux 
tam  exacflae  fancflitatis  uiroferuifTent.Cuius  ergo 
tam  magnifica  in  cerris  mors  fuit, quam  gloriola 
uitaeftincselol 

Hieronv-  DIVVS  HrERONYMVS  moriturus 
tnusprelf-  burol  fc  collocari  iuilit,  faccoq?  quo  induebat  ope 
byter,  riri.Tumdifcipulisconuocatis,  eos  utin  dei  ferui 
tio  perfeuerarent,multum  exhortatus  efl,  deinde 
(aeramentum  corporis  SC  (anguinis  domini  in  ge 
nuaere(flus,5Clachrymis  perfufus,  reuereter  hau 
fit.  Mox  terram  prono  ore  petens  difpeffislnani- 
Lucae  t bus.Nunc  dimittis, inquit,  feruum  tuum  domine 
fecundu^bum  tuum  in  pace.  Quia  uideruntoeu 
limei  falutarctuum.Quodparafliante  facie  omi 
um  populorum.  Lumen  ad  reuelationem  gentiu, 
8C  gloriam  plebis  tuae  Ifrael . Pofl  haec  lux  mulca 
circa  eum  fulfit . Quidam  etiam  angelos  uidiile  fe 
i tcfUbanf,uoccq?  audifTe  illu  ad  patriam  caeleftem 
^ inuicantiu,<S6  ipfius  refpondentis,  q»  libeter  cupi- 
d ecp  ueniret.Mox  difcedenteluce,  anima  quoq?  a 
corpore  fuo  dif^eilic.  Exanime  corpus  diuinu  fpi  - 
rare  odorem  coepit,  omnia  ungueea  fuauicate  uin 
centem. Eadem  hora  diuerfis  in  locis  uifionibus  c|  • 
rundam , ad  quantam  ille  beatirudinem  transla- 
tus fitjligdo  patuit,  Nos  cius  humilitatem  Caltcfa* 


LIBER  .V.  f*I 

' *•  L ' * N 

moriendo  imitemur,  quandoquidem  tatam  in  u! 
nendo  fandlitatem  aiTequi  indigni  fumus. 

ETENIM  Eufebius  quoque  Cremonenfis  Eufebmr 
eius  difdpulus, cum  poft:  illum  mortem  obiret, ijf*  Cremo- 
dem  humiliationibus  ufuseft.Caetcrunkqua  ho-  nenfi*« 
ra  migraturus  erat,  repente  caput  erigens,  oculis 
pauicantibuscircumfpicere,  &quafiin  furorem 
uerfusclamitafe,Non  faciam, non  faciam,mcnti* 
fis, mentiris.  Deinde  ad  terram  prodiuus  faciem 
abfconderc,intrem»fcere,  ac  quantum  poterat  uo 
ciferari.  Adiuuate  me  fratres,  adiuuate  me  nepe- 
r eam.IHiuero  partim  expauidi,  partim  moerore 
concutit  rogitabant.  Quid  habes  pateri  quae  haec 
te  exagitat  folicitudoC  quid  times  i An  inquir, 
non  uidetisdaemonum  cateruam,hicin  meam  p- 
nitiem  congregatantfllle  qui  praecacteris  horren- 
dus apparet, compellit  me  ad  blafphemias,  harre- 
fumque  prauitatem,3£  tam  dirus  eft,ut  contra  tu 
eri  non  aufim.Tunc  fratrum  fupplicarionibus  dae 
mones  in  fugam  uerfifunt.  Et  beatus  Hierony- 
mus apparens, ipfum  nepaueret  hortatus  cft. 

Eius  itaq»  confpedlu  Eufebius  recreatus  in  domi  , 

no  obdormiuir.  Nemo  ex  incompto  aliquo  defor 
inique  decedentium  geftu  animas  eorum  iudicet. 

Si  uir  tam  fandius  ita  fe  in  morte  habuir,utde  illo 
dubitaret,  oifi  quod  contigerat  pala  fadlu  fuitier* 

AMRROSTVS  EPISCOPVS  tumdo  , . 
«flrina,  tum  fandlitate  notus,  cum  animam  effer 
adlurus,communionefacra  fumptaexpanfisla-  99 
te  brachrjs,  demiifaque  ceruice,  tacitus  intra  fe 
orauir, atque  hoc  geftu  adluqj  illi  decedere  libuit* 
ut  talis  domino  occurreret , qualis  ipfc  pro  nobis 
pependerat  in  cruce, 

* •-<■•••*  . ..  . ...  . ««.  X . ^ 


- )>  ' • ■ rit  Z~ 

en  DE  HORA  MORTIS. 

Augufti  • E T ipfe  inter  quatuor ecdefiae candelabra  titfi 
aus  eps.  merandus  Auguftinus,  cum  febri  correptus  uitae 
fibi  finem  imminereconfpicerct,pfalmos,qui  poi 
. nitentialjjs  dicunr  confcribi,&:  ante  fe  legendos  pa' 

rieciaffigiiuirit.  Eos  dum  Ifgeretjlachrymas  hu- 
bercim  fudifle  dicirur,neminem  ad  fe  accedere  paf 
fuscft,  praeter  mcdicii  8C  Difcophorum  puerum; 
ne  uarrjs  multorum  interpellarionib?  ab  ea#  reru 
contemplatione  auocaret,ad  quas  perpetuo  frudi 
das  iam  fe  profedlurum  fperabat.Tandem  com- 
munione uenerabiliterpercepta  fpiritum  reddidic' 
Sed  priusj&  hos  memorat  dixille,neminem(qul. 
uisfancftn&£fetftumuiruni)decedercdebere,rti- 
fianreconfeiTuscommunicatusquefuiflet . Nolle 
enim  confiteriarrogantiseiTe,  nolle  communica- 
re in  obedietis.  Si  autem  Auguftinus  poenitentia? 
. precationes  cum  fletu  fibi  gagendasputauit , qd 
nos  facere  oporteat, qui  in  nullo  ad  eu  comparan- 
di fumus^Difcamustametunc  maxime  poenitetl 
dum  dolenduq*  efle,cum  periculueft,ne  dolerc  itu 
. Cipiamusinaeternum. 

• BENEDICTVS  abbas  diem  fuumpoftre 
«»  abbas  mumpraecognouir,<&quibushocindicauerat,ne 
cui  antequam  eueniiTet  dicerent,  iniunxit.  Sexto 
autem  die  ante  euentum  aperiri  tumulum  iufTit, 
SC  febricitare  coepit.  Deinde  ingrauefcente  morbo’ 
' in  oratoria  delatus, fublatis  manibus  deo  fe  com- 

'•  tnendans,  inter  difcipulorum  manus  expirauic  ea’ 

ipfa  qua  praed/xerat  die.Quidam  in  uifu  uiderunc 
uiam  in  fublftnc  tende  ntem,panno  ftratam,  mul 
tjscp  lampadibus  quafi  ftellis  fulgentem,  3C  refpo 
fbm  accepere , parri  Benedicfto , per  quam  ad  caeltr* 
afccndcrct  parat^Qualis  quatfo  gloria  illa  ad  gu& 


LIBER.  V. 


fruendam  pergcbat,fi  talis  uia  qua  calcabat. 

ODILONI  Cluniacenfiabbaticum  aegro-  Odilo 
taret,diabolfi  tetra  horribiliq?  forma  propius  afti 
tifle  ferunt,  fcd  mox  ab  eo  contemptum  cofu  fum 
que  difcelTilTe.Illc  ergo  fugato*  aduerfario  confide 
tius  finem  fuum  expeftauit . Quem  enim  terrere 
diabolus  non  potuit, ei  rie  mors  quide  timori  fuit. 

AD  Probum  Reatina  urbis epifeopum, puer  p , 
qui  aegrotanti  allidebar,  uidit  duos  uiros  ingredi 
candidisueftibusindutos,radiantiq?jracielucen-  p copu* 
tes>&  mente  confternarus,quieiTenr, clamare  ma 
gis  qua  interrogare  coepit,donec  abepifeopo  Pro 
bo  fedatus  audiuir,  illos  Iuuenalem  3C  Eleutheri- 
um efle,pro  Chrifti  nomine  olimfupplicia  necem 
que  palTos.  At  neq*  hoc  ferre  ualen*s,e  cella  ptofili* 

• it,&  rem  alijs  detulit, qui  mox  unacumipfo  ad  eu 
biculum  accedentes,  ofFcndcruntepifcopum  iam 
expiraiTe,aliumqi  ibi  adefie  neminem.  Nec  dubi- 
taruntjquin  ille  cum  ijfdem  quos  puer  uiderat,  ad 
caeleftem  beatitudinem  poiTidendam  abijiTer,  di- 
gnus utiq?  martyr  confortio,qui  uchementislan 
guoris  moleftias  sequo  animo  pertulifiet. 

STEPHA  num  quoc# abbatem fan&imo-  Stepha 
maefingularisuirumijquiadaegrotantem  conue  mu  abbas 
nerant,prx  timore  fugientes  reliquere,  pars  ange 
]qs  ad  eum  intrantes  uidera?tt,pars  nihil  uideranr,  • - 
SC  omnes  unus idemq?  occupauit  pauor.Cum  fe- 
dato  timore  redrjfiTenr,defun<?htm  inuenere  quem 
uiuum  adhuc  dimiferant,Quam  putas gloriofi 
angelorum  caetus  hominis  animam  excepere  ,c5 
coi?  aduentum  illi  etiam  qui  non  uiderant,fuftinfc 

mTpmO  monacho  g Roma:  in  Grego. 

‘ xx  iij 


Merolus 

monach? 


DE  HORA  MORTIS 

rfano  monaftertouitam  pie  fandleque  degebat^ 
die  quodam  dicftumcft  Paratus  cftoSC  quia  do- 
minus  iubet  migra Qui  cum  fibi  uiarica  ad  mi- 
grandum deeflfc  refpondiflet  audiuir,fi  de  peccaris 
ambigeret,iam  dimiffa  efle  fciret-Multum  tamen 
ille  hac  dc  re  dubitare  coepit , Sc  fequcnti  notfte  cu 
fc  fopori  dediflet, eodem  oraculo  folicitatus  dubi« 
taredcfiit.  Exinde  die  quinto  febris  repetinoseftu* 
ans  ardore,  animam  reddidit  cxa<ftori  cius  deo 
tam  feliciter  quam  libenter.  Et  quis  enim  adeo, 
mortis  pauidus  eft, ut  inuicftus  hinc  cefliiTet, dum 
ficeuocaretur. 

MEROLO  eiufdem  monafterij  monacho 
egregia  morum  fan<ftitu.dine  praedito,inquiete  ul 
fum  eft  coronam  candidiflimis  floribus  contexta 


ccalo  Iabi,ac'fuper  caput  fuum  fifti.Poft  haec  ad- 
uerfa  ualetudine  agitatus,cum  magna  animi  ala- 
critate diem  obrjt  extremum.  Anno  deinde  decf- 
moquarto  Petri  abbatis  iuflfu , aperto  eius  fepul- 
chro  > incredibilis  odoris  inde  fuauitas  cxhalauit. 
Qua  ex  re  illud  quod  per  fomnium  uiderat  uerum 
fuifle  cognitum  eft.  Qui  tam  feliciter  moricupir, 
debet  ficut  ille  ui  xit  et  ipfe  uiuerc.Non  poteft  eius 
mors  mala  efle,  cuius  uita  bona  fuit. 

NVRSf  AE  presbyter  Vrfrnus cum  anima 
Vrfinus  ageret, prorupit  in  uerba  falutationis»  quafiquf 
preibyter  prinC|pCS  ujros  ad  fe  accedere  confpicerct,  8C  adue 
tu  eorum  admodum  gauderet.  Optato,inquit,  ad 
ueniftis  domini  mei,  SC  gratias  ago  quod  pracfen- 
tia  ueftra  me  dignamini,quiuefter  feruusfum. 
Deinde  tanquam  ab  ipfisinuitatus.  Venio  uenio 
* rcfpondebar.Tunc  quid  uideret,uel  quo  cum  locf 

^ - • rcturjab  ijs  g aderant  inturogatusvNunquid  ait 


LIBER  ' V. 


non  eonlp/citis  hic  Petrum  3C  Paulum  apoftolos 
qui  modo  huc  intrarunte  Eteumrurfum  adillos  -* 
conuerfus  iamiani  fc uenire diceret,  reJiefto corpo 
rcabijr,Hocfereijscontingir,  qui  piecafteqi  uixe 
re, ut  decelTuri  fandos  uideant,  ne  in  morte  mor- 
ti® aercrnaepericula  formident,&  du  tali  fpedacu- 
lo  cofolanr,  ultimae  anxietudinis  dolor?  no  fentiac 
SIC  ET  SER  VVLVS  paralyticus  (de 
quo  fepe  locuti  fumus)cum  extremos  iam  anhe-  Scruulur 
litus  ducerer, Sc  quo  poretat,una  cum  ijs  quos  cir-  mendicus 
ca  fecouocauerar,pfalmosconcinerer,mox  tacete 
tacete  inquit,  nunquid  non  auditis  quanti  6c  qua 
dulces  cantus  refonant  in  aarloto  dum  inrentotf  i« 
cxlum  oculos  tacitus  tenerer, uita  elapfus  eft.  Cor 

pus  uero  donec  fepulturae  madatum  eft,  miro  odo 

re  fragrauit.O  felicem  oprandumq<exitum,  quem  ^ 

Ipcratae  beatitudinis  duo  certiflima  figna  comen- 
da rur3  in  caelo  angelorum  melos.in  terta  fuauitas 
odoris. 

BEATVS  Martin9Thuroneftepifcopus,ob  Martinu* 
itum  fuum  multo  atepraedixir,quo  iam  proximo  *pifcopus 

mala  ualetudine  grauirer  affici  coepir.Tnc  difcipii 
lishentibus.  Nec  mori  Iquit  rimeo,quia  pijdomi*  , 
ni  fertius  fum,nec  uiuere  recufo,fi  uobis  adhuc  nc 
cellarius  fum.Langucns  autem  et  morbo  rantum  5 

non  confumprus  cubabat  in  cilicio  8c  cinere,  neq» 
alioin  ftratu  Chrift/anum  mori  oportere  aiebat» 

Sublatis  in  caelum  manibus indefinenter  precaba 
uidit,fed  cum  expiraflet  cum  ange 
Iisabift,quorum  cantus  in  fublime  uolatium  qui# 
dam  fentirc  meruerunt.  Tam  ergogloriofc ad  im . 
mortalitatemafcenditjquain  humiliter  mortalica 
rem  finiuit,  J 

xx  im 


w DE  HORA  MORTIS,  i 

Cudbcrt*  CVDBERTVSCut  Beda  fcribit)pritfo  i tf 
cpifcopus  nachusjdcindccpifcopusjobitum  fuum  in  proxi- 
mo fucurum,fibidiuinitus  praenuntiatum . Her- 
berto  prc8bycero,qucm  charifiimum  habebat, in 
dicauit.Et  ilie  ne  in  morte  quidem  talem  amicum 
deferere  cupiens,obfecrare  coepit , uti  fe  quoq?  ea 
in  re  comitem  airumerer/Tucepifcopusdeum  aH 
quamdiu  precatus.Herberte,inqt,Dominu8  no- 
r fter  te  uoti  tui  compotem  facit,  proinde  praepara' 

jJ  tc  mecum  un3  decelTurus.Itaci?  anno  poft,quam- 
uislocorumintcruallodiucrfimanerent,cumdic:  • 
qua  praedicatum crat,dcccfBlTent,  iuneftis  tame  fpi 
‘ritibus  caelum  fimul  petiere.Grandischaritas,co* 
mori  amico  defiderantit,fcd  maior  fclicitas,quod 
defiderauerat  impetrantis, 

Eiberalis  libe  ralc  quorp,q  Altini  genitu  •iTarlri(rj  fc 
pultus  honoratu r,oraifc  perhibent  uicx  huius  fi- 
nem, 5C  fe  exauditum  angelo  nuntiante  didiciflc. 

Poft  haec  uicinM  inuifilfc  ecclefias,  SC  in  ea  q fan- 
<fti  Laurenti)  ere,deo  animam  reddidilTe.Quid  ml 
«i  feramortalitaalogiorisxtatisannosexpetisfTx 

det  faneftos  diu  uiuere,dum  ad  uitam,  qux  in  det* 

•'  -^cftjproficifcifeftinanr. 

Beda  prtf  VENERA  bilis  Beda  presbyter  dominare-  ’ 
wtcr  uelante  praecognouit  die  tandem  quinquagefima/ 

fe  a corporis  uinculis  exolucndum.Itacp  fefto  do- r 
minicae  Afcenfionis , dum  in  ecdefia  cumcxtcri^ 
uefperas  celebrarct,nulla  xgritudiue  aftectusjar- 
que  etiam  ftas  in  hemicycIo,cubicisq?  innixU9,fi- 
nitis  uefgis  expirauit,mirabilisq}  odoris  fragra  n- 
tia  fubfccuta  eft,ut  plane  quo  die  in  cxlum  Chri— 
ftus  afcenderat,eodcm  et  feruum  Chrifti  rclicfto  iR 

terra  corpore  afccndiiTc  nemo  dubitarer» 

. ~ ^ • 

Tm  . - ~ r/.  „ V " • . * 

4 1 * -» 

I 


■* 


LIBER  V.  0?7 

C A S S I V S quoq?  Narn/cnfis  epifeopus , per 
uiTum  cuiufda  presbyteri  accepir,fe  natalicio  Pe-  Caffius. 
%ri  8C  Pauli  apoftolorum  die  de  terris  migratura,  e pifeopus 
SC  anno  tandem  fcptimo,die  quo  praedidium  fue- 
rar,cum  miiVale  facrificium  peregiiTet,  mortuus 
eft, atque  inde  uiuerc  nunquam  moriturus  coepit. 

NolTe  autem  mortis  tempus  meruit,  quia  omni 
tempore  mori  paratus  fuir,  quotidie  SC  deofacra 
offerens  hoflia,<5d  multa  pauperibus  eleemofyna,  PauTimit 

PAVLINi  etiam  Nolani  epifeopi, ut  uita,ita  epifeopus 
uitar  exitus  mirabilis  fuit.  Cubiculu  in  quo  aeger 
iacebat,ipfoexpiranteintremuit,3c  eos  qui  ade- 
rant,repentino  pauore  obftupefecir.  Si  uiri  fandll 
tatem  «6fidcres,ideo  in  morte  eius  concuflum  pa- 
uimenrum  dices, ut  beatorum  fpirituum  multitu- 
dinem ad  fufeipiendam  dcfundli  animam  eo  con- 
ucniffe  reflaretur. Dignus  quippe  tali  tunc  comi- 
tatu fuit, qui  dum  uiueret,omnia  quae  habere  po 
terar,  indigentibus  dabat,  SC  cum  res  defeciflent, 
feipfum  dedit,  uicaria  feruitute  redimes  uidux  fili 
um, Merito  nunc  cum  angelis  gaudet,  qui  fic  ho- 
mines dilexfr.  German* 

CJERMANVS  Parrhyfienfis  epifeopus  fupra  epifeopus 
leclulum  fuuminfcripferatQuinto  calen .Iunias. 
Nemoinfcriptionis  caufam  noffe  potuit, donec  eo 
dem  qui  notatus  fuerat  die,ipfum  uita  defungi  co 
tigit.  Quid  hocefl,nifi  quia  digni  funtdiem  tran- 
fitus  fui  no  ignorare, qui  femg  parati  fu  nt  trafired 
NAM  $C  amator  Antifiodorenfis  epifeopus,  q fpifCOnus 
etiam  in  matrimonio  uirginitatem  feruare  potuit  1 
ultimum  diem  imminere  fibi  praefeiuit . Et  cu  ad 
ecelefiam  perrexifTet,fermonemq$  ad  populum  ha 
feulftctjiti folio  fuofcdcnsanimamefflauit.Quam. . 


f 


69 8 DE  HORA  MORTIS 

fubcolumbar  effigie  in  fublime  uolantem  qufda 
confpexere  ,utcouifu&  puritas  uirginitatiSj& 
meritum  patcfceretfanditatis. 

Donatus  DONATVM  presbyterium  apud  Aurelia 
presbyter  Galliarum  urbem  ferunr,cn  dies  dormitionis  eius 
<nftarcr,nuquam  preces  intermififife,donecanima 
exhalarer.Deprecatio  enim  mifericordiam,impe- 
rrat,gratiamcp  concilia^ut  uitae  huius  finis  , illius, 
uirac  initium  fit,quae  fine  caret. 

Hiuo  HIVONEM  quoC£  presbyterum  tradunt di- 
presbyter  em  qua  mortem  obiturus  erat,  praedixiiTe,  ac  ne 
cum  aegrotaret  quidem,  confuctx  a bftinenriae  mo 
dum  remifiirc.Poftremo  corpori  6C  fanguini  do- 
minicomrqunicatum,die  intentis»  a ima- 

ginem crucifixi  oculis  orando  perfeue ralle alte 
ro  illucefcente  dic  fpiritum  reddidiiTe.  Igitur  dum 

• paffi  domini  fupplicia  infaciabiliter  cdfiderat,dii 
jpfum  obfecrare  non  cefTat,refurgetis  gloriam  h» 
ra  ipfa  qua  rehmexiffe  dicif  uidit,S£  a dextris  pa- 
tris fedentem  iam  fine  fine  beatus  confpexit. 

HOMO  bonus  Cremonenfis  multa fandita- 
Horno  te  clariis,dum  milTalcs  ceremonias  genibus  pro- 
bdnur.  uolutus  audiret, expirauir, nemo  eum  non  iiiucre 
putabat, donec  dum  euangelium  legeretur, eodem 
gcftu  perfeucrarem,neq?  fe  ut  folebar,in  pedes  eri- 
gentem  uiderunt.O  felicem  uiri exitum, cuius  bea 
• titudinemlocus,tcmpus,geftusteftati  funt.  Ad- 
de etiam  defuncti  miracula , eo  quod  aegroti  dC  a 
fpiritibus  uexati,  cum  ad  tumulum  eius*addudi 

* clTenr,conuaIuere. 

Vrandfo  PATREM  Francifcum  legimus , nudum  fe 
fuper  nudam  humum  deponi  feciltejcn  diem  expe 
d^ret  fupremuni  >fratubusq»  cncdixifle3  6C  do-  . 


LltfER,  V.  €99 

ininfco  exemplo  fingulis  buccellam  panis  dedifle, 
fumpto demum  falucis  uiatico  Uita  decedi  fle . Sic 
ergo  nudus, fic  ad  terram  ufq*  humiliatus,caelcdi- 
bus  abundauit  diuiti)s,&  fupra caelos  exaltus  ed, 

' illiccp  ipfi  Scraph  infegabiliter  iucdus,cuiusoliin 
ftigmata  in  corpore  fuo  portarac. 

PATER  Dominicus  ultimo  uitaedie,ne  inte  D 'minie* 
datus  obiret, haec  fc  fratribus  fuis  legare  dixit,cha 
xdatem,humilitatcm,uoluntariam  paupertatem, 

O beatum  uirum,qui  cum  hincdecederet,nihil  ha 
buit  quod  fuis  relinqueret  praeter  exempla  ^rutil 
quaJ*  q haeres  fuerit,  cacleftis  qq*  regni  hxres  erit; 

A Nrorjio  Hifpano,cuiuscorpus  Pataurj  in  ue-  Antoniu* 
reratioe  cd,cumaduerfa  ualetudine  oppreilus  ia-  Patau** 
ceret  Chridus  appuit,cuiusconfpecdu  lartus.atq? 
sntimisexultans  praecordrjs,Hymnum  ilium,  cu- 
ius initium  eft,0  gloriofa  domina  excelfa  fuper  fy 
dera,uoce  qua  potuit,  decantauit,  fimuique  hy- 
mnum & uitam  hanc  finiuic,  illam  uitam  feliciter 
inchoans, quae  finem  n5  habet. 

I A M tandem  8C  regibus  bene  moriendi  exem  Qujntur 
pium  aliquod  proponamus, quando  ne  illos  qui-  Lodouic» 
dc  immodicae  opes  diriaq?  regna  a morte  redimur,  rex, 
fed  potius  ad  mortcm,dum  abalnsconcupifcunr, 
impellunt.Quintus  Lodouicus  Gallorum  rex,  cu 
ingentibus  copijs  ad  recuperandam  Ierofolymam 
profe<dus,parteq*  iam  regionis  illius  occupara,fe* 
bris  morbo  interceptus,  nequiuit  praedare  quod 
promifcrat.Dum  autem  aegrotarer,non  in  fericis, 
fed  in  cinere  iacere  uoluit,  extefis  ad  indar  cru- 
cifixi manibus  animam  efflauit.Sic  humiliatus  rc 
gnu  deferuit  terrenum, 8C cu Chrido  regnare  coe- 
pit in  caelo  f Sic  deuotus  dum  infimam  Icrufalcni 

<***  — • • 


>oo  D*  HORA  MORTIS. 

Capere  nftitur,pofledie  fupcrnam.Sic  deniqi  m*+ 
gnanimus  caduca  conteronens,ad  illa  quae  aeterna 
fune  perpetuo  fruenda  confccndic. 

I AM  ficucuiriauiris,itafaminaeafoeroinj* 
Fccminae.  rnoridjfcanc,ut  uitae  nuquam  moritura  praemia 
dC  ipfae  confequi  poiTint.  . 

tyariaMa  MARIA  Magdalena  domini  Iefu  apoftola» 
gdalena,  cum  diem dormiciois  fuae iam  proximum  praefei- 
uiiret,nolens  quidem  abfq*  euchariftise  facramet* 
to  deccdere,a  Maximino  epifeopo  illud  acccpir,56 
, ante  altare  humiliter  proftrata  fpiritu  tradidit. 
Corpufculum  odore  perqua  fuaui  fragrauir.  Ani 
? ma  ab  angelis  in  caelum  lublata  pro  laboribus  qa 

in  terra  fuftinuerac, perpetuae  qetis  felicitate  gau-» 
derc  ccepic,<3£  quae  quondam iachrymis  lauerac 
x pedes  dni,nuc  in  conlpedlu  eius  exultatfine  fine. 

MARTHA  deinde  foror  illius , reuelato  fi* 
Martha  j>i  u,tae  fine  anmim  febris  ignibus  acftuauit.  Cum 
wrga  autem  deceiTura  eiTetjlampajles  accendi  iuflit,  3C 

aftantibus ut  uigularent  iniuxir.Nofte  prope  me 
dia  uerttus  irruens  luminaria  extinxic , daemones 
t apparuerunt.Sed  cum  illa  oraflet,foror  e caelo  dc- 

Japfa  afFuir,mal/gnos  fpus  in  fugam  uertir,!pfain 
confolata  cft,lucernas  accendit.  Tunc  SC  Chriftua 
ei  praefto  fmt,<S£  ut  fecum  ueniret  hortat?  «ft.  Ipfa 
igitur  tam  optato  itineri  Ce  accinges,  efFerriXc^fuh 
diuo  fecit, cinerecp  confpergi , 8C  crucem  facfla  iu* 
xta  apponi, atqj euangelium  dominicae  pafTionis 
a Luca  deferiptum  legi.Poftremo  in  manus  domi 
ni  fpm  funcom  menda  nsobije.  Iraqi  non  minus 
cum  ad  Chriftum  proficifceretur,folicita  crar,qua 
olimcumeiminiftraret,nifiquod  magis  gaude* 
tet  aeternitatis  Hbfpitio  quam  temporalitatis^ 


"V 


i 


; LIBER.  V.  m . ' 

te  A R I AB  AE  gyptiacae  Uafta  in  (tremo  de* 
gertti><x  ferarum  tantum  fociae,ne  in  fine  u/tac  fi*  Maria  Ae 
ne  falutari  uiatico  decederet,  Zozimas  abbas  oc*  gyptiaca. 
currit.Quidato  ei  trinitatis  pane,  cum  pofteade- 
fu  nefiam  repperifTet,reppetit  fimul  in  puluere  feri 
ptum.SepeJi  Zozima Mariae  rorpus,  3C  terra  ter* 

*a  tege, ac  pro  meora.  Tuncleo  ad  cauandam  fe- 
pulturum  operam  pr»ftirit,Zo!zima8adcadauer 
condendu.Src  ergo  et  deferri  beftiat, deferri  habita 
toribus  inferuiunt,&in  folitudinc  Chriftum  quae 
sentibus,  neque  facra  dccft  comunio  cum  opor* 
*et,neqifepultura.  . •’ 

‘A  M A tae  in  Thebaidis  monafrerio  abba  tifige  Amata  ab 
Colonatus  martyr  apparuific  dicitur, 3c  ut  proxl  batifla 
mo  dominico  die  ad  ecclefiam  fua  ccenatum  ueni- 
*et,eam  inuitaiTe.  Ipfa  igitur  quae  iam  per  annos 
quadragintalimcn  monaferqtranfgrelTVnunqj 
fuerat,tunc  primum  ut  martyri  morem  gererer, 
texijt,<S£caenuIam  quam  fecum  tulerat  in  eCdefia 
eius  peregit.Inde  reuerfa  fororibus  propediem  ex 
hac uita  fe  migraturam  praedixit. Ac  qoft  biduum 

nulla  corporis  infirmitatelaccflita,ubife  ueluti  fc 
peliendamcompofuiiTetcxpirauit.  Oomni  meile 
dulcior coena,mannacp  fuauior,cuicaeleftis  conui 
nij  nunq?  defutur*  dapes  tam  feliciter  fucccflere*  „ 
SALABERGA  quocp  apud  Lugdunum  ab*  Salaberga 
batifla,cum  diem  claufura  efletextremum,iocun  ibbatllia* 
diiTima  uifione  ne  mortem  timerct,roboratur.  Vi« 
dit  enim  fe  ad  locum  immenfi  fulgoris  adducam, 

& in  eo  pratum  multiplici  Horum  picflura  decora 

tum,mirabih'($odorumfuauitatefragraris>&id  * 
fibi  praeparatum  audiu  it.Dormijenri  quoquo- 
naquaiingebaturfolutajnccufquam  compares,. 


u 


7o  t ■: 


DE  HORA  MORTI S. 

ipfam  a corpore  foluendam  portedit.Nam  8t  uax 
■ ' audita  eftqux dicerer, dic  tandem  centefimahoc 
euenturum.Dehincfan<fta<56  prudesfcemina , uc 
ueniens dominus  uigilantcm  inueniret,  pfalm^t 
' legere  non  cellauit,nifi  cum  etiafti  uiuere  ceftailec 
ca  quidem  uifione confidentior  facfta , fed  non  dC 
fegnior.Necp  enim  tale  quid  apparet,  ut  certiore 
prxmrj  expecftarione  pix  operationis  ardor  in  no* 
bis  langucfcat,fed  ut  accendatur. 

Calla Ro  CALLA  CHRISTO  dicata,in monade 
tnana.  r*°  Su°d  aPud ^dem  Petri  apoftoli  Romse  fituni 

erat, dum  cancri  morbum  in  mamilla  patiensia- 
ceret, duo  candelabra  anre  legulum  eius  ex  mona 
ftico  fortalTe  inftituto  accenfa,per  noclem luce- 
bant,inter  illa  medius  idem  apoftolus  ipfi  appa- 
ruit,cuius  repentino  confpedlu laeta  magis  quam 
perterrita  ,interrogauir,eiTencne  delidta  fua  fi- 
bidimiiTac'  6^cumdimiflfaefTe  accepilTcr,  ab  eo- 
dem euocata,ut  iam  ex  hac  uita  ad  meliorem  mi- 
grarcr.Rogoinquit,utfororBenedi<fta  mecu  ue- 
niat,&  refponfum  accepir,alteram  nunc  fecum  uc 
turam.Benedi<ftam  aut  die  poftea  trigefimo  ipfas 
fecuturam.Abrjcuifio,atcpillaexcitisadfe  forori 
bus,quod  uiderat,enarrauit.Indedie  tertio  cum  i! 
Ia  quam  apoftolus  prxdixerat,fimuloppetqt  Dic 
deinde  trigefimo  Benedicfta  quoq*  moriens  oractt 
liiimpleuit.Ouereomes  benedi(ftx,qficeuocanr 
ur  nullius  culpxconfcientiaevs  terrere  poffir. 

IN  Eadem  urbe  Romula  Redcmprxreligiofje 
Romula  fceminxdifcipulaChfifto  fideliter  feruiebat . Sed 
uirgo.  dum  debilitatis  paralyfi  membris  langueret.  Re- 
demptaqt  Sc  altera  difcipula  iacenti  aiTiderent , fu 
. bica  lux  incubic^QjsfiUfir,  & alfidcntium  o^u-, 


LIBER  V. 

tes  paWfcrmentemq,  pe rftrinxir. Mox  ct/am  In- 
trantis turbacftrcpituni  audierunr.fed  nemine  ui 
derunc.ExcelTiclumenj&fecutaeft  odoris  grata 
fuauiras,quxpauorem  auocp  ex  luce  illa  turoul- 

re  cfmet/i1 Pn* lcnireC'Sl,b  hxc  RomuJa  ipfa,  Noli 
Si!?1  € *nqmtanon  morior  modo . Poftea  tiero 
<Jie  quarcojcum  facram  communioem  acccpiilcr 
pro  foribus  cellulae  eius  pfallentium  chori  auditi* 

^n!^°o0n!i“,nC^i3cxped,M>cum  flfdem  ese- 
i^^ctqt.Qu/s  dicere  queat,qua  illi  iocunda  mors 

SbTdXdinVm?  fUP"nXfc,,Citatit  t5tamPS“ 

TR  Afillae  beari  do&oris  ac  portficfo  Greeorri 

fr  *U8  ?Iix 

«edemdli  oftendens  m ulta  luce  renitentem . Veni 
mquiycemm  hac  fedes  manec.Poftero  die  Tra- 

hi  o fcbfr ■ <mp  ,uta  xSrotau/f.  famqj  in  ipfi9  mor 

bi  acceffione  uehementer  anxiebacur^um  Chri- 

% arderant > FateiTite  hin h 

*ir,  A bicc,Gccc dominus  lefus  ucnit.Ttatn  ad  cum 
quem  uidebat  toto  animi  affertu  a nhelane  exo/ 
'«*««  fuattitas 

afFuiffe  Icfum.S:  i llam  una  cum  ipfo  abniTe.  Sed 

gmumgloriofo  comitaru  ad  fe  ueniiTe  cSfpcxir^ 
admonita  eflr,nc  quid  ultra  puellari  moreleuirer  fi 
ue  incoftderate  ageret.die  trigefimo  inter  ipfas  S, 

«g*‘m  feliciter  ad 
mutai**c>  quintoque  <52 
uigtfiino  dic  in  febrim  incidit } trigefimo  ucto 


7«i 


TrafflI* 

uirgo* 


MdCiwr- 

g» 


*4 


t)E  HORA  MGRTlS. 


eandem  beatam  uirginem  cernens  dicere  capftt 
Venio  domina  mea  uenio,<3£  in  hxc  uerba  de  cof-  , 
poris  carcere  exijc. Quomodo  hanc  ullam i mortis 
moleftiam  fenfiflc  rcar,qu*  Ce  non  mori , fed  ueni 
rcdixitfautquarcnon  felicmimam  putem, quae 
de  feculi  huius  miferiain  confortium  dei  genitri- 
cis Mariae  recepca,gaudijs  perfrui  coepit  aeternis. 
QVI D de  Elifabeth  illa  dicam' quae  longe  feli- 
Elifabeth  Ciorfuic,quod  regis  caeleftis  ancilla  eflet,  quam  ter 
uidua.  reni  filia.Haec  ex  febri  iacens,cum  ad  parietem  fe 
uertiiTet.apiculx  forte  aduolantis  tinnulo  cantu 
admodum  delectata, quali  iam  angelos  m caelo , 4 
mox  itura erac,concinnentes  audiret  ,SC  ipfa deo 
laudes  uoce  ob  languorem  tenui  praeflacg  fuccine 
recceoit.Lxta  morte  cxpeftabatjiugitcr  orabat, 
&C  cum  prope  fe  daemonem  uidiiTet,ut  protinus  re 
cederet  iuffit.Eo  fugato  Chriftum  uidir,  a quo  ad 
caelefle  thalamum  inuitata  mox  ire  perrexit, SC 
tunc  exanime  corpufculum  diuinum  ipiramt  od<> 
rem,  quia  in  odorem  unguentorum  Chriftidum 
uiucret,cucurrit.  , „ 

AD  iftorum igitur exemplum,quos modo co«. 

Aiemorauimus,nos  componentes,  tunc  praecipue 
cum  a corpore  fecedendum  eft,humilitatem  ferue 
musjpoenitentiam  agamus, precibus  inltemu^,  fi 
rn»m  charitatem  nullo  modo  in  nobis  laba* 
fce™  p^iamur.Quia  ex  fide  uiuit  M>A  qui  fpe» 
tom.i.  rat  iS domino  fublcuabitur,#  qui  manet  in  cha 
?ro^b.J9  TJtatc  jn  deo  manet, 6C  deus  in  eo.Ad  haec  faccrdo- 
Johan.*  ti  cuj  ligandi  foluendiq?  indulta  efl:  poteftas,  conti 
teamur  deli Aa  noftra . Tum  demum  peccatorum 
uinculis  expediti,fubmiiTius  quam  poilumus  ac—  . 
cedamus  ad  menfam  domini  jw  falutarcm  cibum  t 


Exhorta 

tio 


Rom.i. 


• LIBER  V*  7*f 

«re  fomentet,  cordis  hofpitio  fufc/piamus  Tefum. 

Hiccd  enim  panis  uerus , qui  de  cado  dcfcendit,  Iohan.i 
iSSdat  uitam  mundo.  Siquisexipfomanducaue- 
rit,non  morietur,  feduiuet  inaerernum . Et  quo- 
niam maxime  cum  uitae  finis  indat , leo  ille  rugi  p . . 
ens  modis  omnibus  ambit  nos,  ut  deuoret,fi  aper I,rttrl  *• 
te  fcodendcrit, facile  contemnitur.Sin  autem  cc- 
culte  doliscontedcritjfolcrti  animi  circunfpe&iSe 
opus  erit,  ut  depraehendatur.Nam(  ut  alibi  dixi- 
mus) Angelum  I ucis  interdum  malignus  adimu- 
lat >dC  callidis  inducftionibusfidem  primum  cuer 
tere  nititur,ut  fubruto  fundamento  dedruatinno 
bis  aedificium  uirtutum.Idcirco  apoftol  ut,  Licet  Calt.i 
nos  inquit,aut  angelus  de  caelo  cuangelizct  uobia 
praeterquam  quod  euangelizauimus  uobis,  ana- 
thema fit*Quancun($  igitur  uerfipellis  bedia  for-  * 

tnam  induerit,in  quancuncp  fpeciem  fe  uertcrit,  fi 
ue  angeli,fiue  hominis,fiue  fan<di,fiue  etiam  Chrf  'i 

di, in  hoc  profero  agnofci  poterit,fi  dicito  facdoue 
aliquo  ab  orthodoxae  fidei  ueritatc  per  erroris  an- 
fracdus  abducere  nos  incipiet, fi  ab  humilitate  ad 
inanem  gloriam  ficdis  laudationibus  erigere  tenta 
bir,fi  ueniae  fpem  terrore  iuditiae  opprimere  cona  . 
bitur.Si  deniq?  mentem  nodram  terrenarum  fra- 
giliumqprerum  recordatione  ab  earum  cogitatu, 
quae  caeledes  8C  aeternx  funt,auocare  ate#  auerte- 
re  molietur.T u igitur  qui  ex  fruefubus  malis  ma  ' ( 

lam  arborem  iam  node  poteris,ubi  patuerint  in-  ' * 
fidix, protinus  exclama, Di (cedite  a me  maligni, 

SC  ego  ferutabor  mandata  dei  mei,  Tum  demum  Pfahn.iil 
ad  faluatorem  mente,ore,  oculifq*  conuerfus , illa 
contemplare,illum  ora,illi  te  committe , totumq* 
erade,  6c  dic,  In  manus  tuas  domine  commedo  fpi. 

' YY 


j LIBER  .V. 

► i « y * 

quauis  focadam  purgat  3£  excolimur  adhuc  fa- 
cundior fit,  SC  fru<fius  plus  reddat.Ita  ignis  ifte  bo 
nos  purgando  urendoq»  efficit  meliores.  Nemo 
cjppc  ta  bon9eft,ut  nulla  in  illomali  labes  refidua 
r fit.  Quis  enim  fine  peccato,fi  fepties  in  die  cadat 

iuftus^JBlTe  uero  ignem,qu i fideles  animas  uren-  Pron/.i* 
do  purificet,ex  domini  uerbis  colligitur  dicentis. 
Quicun^  dixerit  uerbum  contra  filium  hominis  Mattax» 
remittetur  ci . Qui  autem  dixerit  contra  fpirirum 
fandum, non  remittetur  ei,neq*  in  hoc  fccuIo,ne4 
que  in  futuro.Qui  grauilTimum  crimen  in  futuro 
feculoirremiffibiledixit,nonnededit  intelligi  le- 
uiora  ibidem  remitti  pollec1  Quod  fi  nullo  illic  re- 
niittcretur  peccatum,de  hoc  quoq?  quod  non  re^ 
snittatur  fimpliciter  abfolurecp  dixiitet,  neq»  fecit 
la  diftinxiflfet.Diftinxit  autem , quia  fciebat  efle  , 
quafdam  in  homine  maculas  peccatorum,  quae  fi 
in  prxfentifeculoconuenienticaftigatione  peni- 
tus  dilutae  non  fuerint,diluidebeanr  in  futuro, uti 
que  in  carccreillo  de  quo  non  exitur,donec  reddi- 
tus fuerit  nouiiTimus  quadrans  qui  debetur , noti 
in  illo  in  quo  nec#  foluendi  debiti  facultas  ulla  cft, 
nec#  exeundi  poteftas.Huic  quidem  fententiae  et$ 
iam  ApoftolusaftipuIaturdicens.Vniufcuiufque  i.Cor.* 
opus  quale  fuerit  ignis  probabir.Si  cuius  opus  ma 
(erit detrimentum  patietur,  ipfe  autem  faiuus 
ccir,fictamcnquafiperignem.  Quis  eft  ifte  qux- 
fo  cuius  opus  ardec,<5£  detrimentum  patitur,  3C 
tamen  ipfe  faiuus  erit  per  ignem  < Non  ille  qui 
fupra  fidei  fundamentum  imponit  aurum,  ar- 
gentum, lapides  pretiofos',  id  eft,  meras  defe- 
catasque  uirtutes,  non  etiam  qui  ferrum,  aes, 
plumbum , hoc  <ft,  dcluftagrauiorajquis  ergo? 

yy  A 


. fcV 


yo|  DE  PVRGATOR.IO 

quis  oifi  qui  fupcrextruit  ligna, fenum, ftipulam* 
quae  quidem  leuia  tanto  leuiora  fiunt, quanto  ma 
gis  exurntur.Et  fi  fecus  res  fc  habet,dicant  afferti 
onis  noftrae  caluniatores,  ubi  illos  collocabur,qui 
ftatim  ut  conuerfi  confeflicp  tueri  nt,uita  decedat* 
i damnari  non  merentur,quia  doluerunt  fe  peccat* 

fc,abfo!ui  non  dcbent,quia  nondum  iufto  dolore 
fatiffecerunt.Neq*  enim  implere  illis  per  mortem 
Iicuit,quod  a facerdotepotnx  nomincjiniuniffcum 
fuerat  .Quia  ergoiuftitix  ratio  exigit  ut  nullum 
prorfuscrime  relinquat  impunita, profe«5to  necef 
fe  eft  utaliqs  alicubi  exiftat  poenaraiocus,in  quo 
punianturrj  qui  ad  aetarna  fupplicia  delegandi  no 
funt,  fed  potius  temporalibus  purgadi  ut  expur- 
gati eo  demum  regno  digni  euadanr,in  quod  nihil 
intrabit  inquinatum,  SC  in  quod  intrantes  gaude 
ant  6C  dicant,  Probafti  nos  deus,ignc  nosexamk 
nafti,  ficut  examinatur  argentum .T ranfiuimus. 
Pui,»s  ignem  dC  aquam  8C  cduxifti  nos  in  refrigeria 

Veritas  ifta  ne  in  obfcuro  lateret,  quorundam  de 

funefforummanifeftis  apparitionibus  illuftrata 
eft,perfpicaciusqj  patet, quam  ucargumetisad  fe 
probada  indigeat.  Ne  qua  igitur  huiufce  rei  in  cu 
iufpia  m animo  refiderc  poffit  ambiguitas,  ea  nuc 
miracula  in  medium  proferre  operepretiumerir* 
Tr«  uiri  INEA  epiftola,  qua  Cyrill?  Ierofolymitanu» 
£ brm  Hi-  epifeopus  de  fignis  diui  Hieronymi  poft  obitum 
cronymii  facfltis  ad  Auguftinum  feribit, legimus  per  id  te- 
a morte  pus  haerefira  quadam  infurrexifl^quaedicerct  de 
refufeita-  fuqdorum  animas  nec  beatitudinem,n«c  poenam 
fentire,donecjcomunis  refurre&ionis  die  fuis  iun- 
gantur  corporibus,  hoc  cum  ipfis  una  mclTurae, 
quodfimulfcminarunr,  purgatorium  quocy  poft 


\> 


J,;-  • * * 

UBER  V.  «.9 

mortem  nullum  cfie.  Cumque  falfitatis  huiu» 
peftifera  malignitas  inualcfcere  coepiflcc , iamque 
altius  multorumi  animis  haereret , quam  ut  ucr- 
bis  euelli  potiet,  Hieronymus  Enfebio  apparens, 
iutiitfaccum  fuum  quo  pro  indumento  ufus  fue- 
rat,trium  uirorum  cadaueribus(qui  ea  node  obi- 
erant)iniponi,  ut  uitae  redditi  doceant, quanto  er- 
rore tenerentur,  qui  t filia  aflererent.Refufcitati  c* 
gocoram  omnibus  qui  ad  ecdefiamuthocmira- 
culum  uiderent,magno  coetu  conuenerant,  confio 
tebantur,  8C  beatorum  praefentem  gloriam,  8C  da 
natorum  poenam,&  eorum  qui  minus  plene  pce- 
nitetiam  pcrcgifl*cnt,purgamentu.Per  quae  omia, 
ut  uiuis  teftari  poiTent, a beato  Hieronymo  fe  cir* 
cumdudos,  8C  fic  ad  uitam  redire  iuflos  affirma-  ^ 

ba nt,  rurfum  die  uigefimo  una  cum  Eufebio  eiu» 
difcipulodecefluros,SCcum  codemffi  modo  aequa 
lem  interim  delidis  poenitentia  egerint)  uitae  aeter 
nx  praemia  confecuturos.  Itacjr  tanto  tamc$  eui- 
denti  miraculo  cxplofa&exibilara  haereticorum 
fententia  eft,  atque  illi  qui  paulo  ante  lubuerfi  fue 
rant,ftatim  refipifeetes,  catholicam  amplexi  funt 
fidem, cum  praefertim  eos  qui  a morte  furrexerar, 
poenarum  recordatione  indefinenter  attp  inconfo 
labiliter  flere,  lametariqt  uiderent,ac  tandem  qua 
praedixerant  die  Eufebio  moriente,  SC  ipfos  iteru 
mori , ut  etiam  eiufce  rei  euentu  magis  conftarer, 
quam  uera  e flent  ea  quae  per  illos  dida  fuerant. 

A D HAE  C Elias  quidam  in  deferto  Aegy- 
pti folitarius  multae  fanditudinis  uir,  quSdam 
beato  Hieronymo  familiariter  ufus,  in  quiete  ui-  z\-J2S 
dit  (ficuri  idem  Cyrillus  teftatur)  animam  cuiuf- 
dasn  epifeopi  Anwnittuu,  Cura  ante  diuinae  msu 

yy  ijj 


t 


LIBER 


V. 


7X1 


ad  balnea  lauatum  ucnifler,#  homini' qui  ibi  far- 
P*  iam  illi  operam  lauandi  gratuitam  pracftirerar, 
panes  aliquot  muneri  obruliiret,accepicipfum  eis 
non  indigere.  Loci  enim  illius  olim  dominum  fuif 
fcySC  pofh  mortem  ibidem  anguftiarinoxac  cuiuf- 

damexpianda:caufa,piacuIiqjfoIuendi,uerunra- 
•rien  multum  profore  ei, fi  ipfe  panem  confecratu 
. deo  offerendo  pro  illo  oret.Quamobrem  presby- 
ter facram  hoftiamobtulir,deum  precatus  eft , ad 
balnea  redijt»fed  non  inuento  homine,  a pcena  libe 
.xatum  intelkxir.Agnus  igitur  qui  immola  tus  ab- 
itu iit  peccata  mu  ndi,&f  eorum  peccara  qui  in  pur 
gatoriofunt/rp  illis  offeratur  aufert, ita  ut  mul- 
to ritius  a debito  foluantur  quam  foluerentur. 

HOC  IDEM  fequentiquoqiexemploaftru- 
-cre  pofTumus. Dum  enim  beatus  Ciregorius  pon  r 
tifex(ut  ipfe  in  dialogo  fuo  refert)  abbatis  adhuc  „ £,m0 
munus  obiret*  Quidam  inter  monachos  nomine  ac"u* 
Tuftusgrauiter  aegrotans, $C  iam  morti  proxim? 

Fratri  fuo  feculari  Copiofo  indicauit  fibi  tres  aure 
os  numos  cfle , quod  nemo  alius  noffet.  Cum  ta- 
me  ea  res  percrebrujffer,  Abbas  indignans  iuffir, 
nequis  monachornluftum monafticae legis  uio- 
Jarorem  adire,  neue  cum  eo  ullum  mifccre  uer- 
bum  prafumerer  Jd  ille  pcripfum  qui  fibi  affiffe- 

bat , Copiofum  fratrem  refeiens  confiderauit fe- 
cum quantum  ea  re  flagitijcommififfer^ut  par 
^^fi^^sdoluitjquod  deo  pecca uerat,quam  qd* 
ab  hominibus  depra?henfus  effet.  Vbi  autem  ui- 
ta  elapfuseft, corpus  eius  in  fterquilinium  fcpeli* 
erunt  cum  aureis  illis  quos  reliquera^dicenteSjPe 
cunia  tua  tecum  f it  in  perditionem . Hoc  clare  ad 
fcliquorum  terrorem  adlunijiUudocculre,  ut  fci-  ctor,g 

yy  iiij 


t 


jit  DE  PVRGATORIO 

licet  Prctiofus  monafterij  praepofitus  per  dies  tri- 
ginta  quotidie  pro  iniufticia  Iufti  offerret  domini  , 
cum  facrificium.  Poftea  eadem  Iuftus  Copiofo  no 
diu  a pparens  hactenus,  inquit , in  tormentis  fui» 
nunc  demum  facra  communione  percepta,  ab  i)s 
sne  expeditum  certo  fcias.  Nemo  praeter  abbatem 
nouerat,proquo  Pretiofus  quotidie  rem  diuina 
faceret,  fed  ubi  uifio  Copiofi  uulgata  eft,et  ipfi  pa 
lam  fecere  eum  iam  trigefimum  diem  cile  facrifi. 
Ciorum  pro  Iufto  acftorum,  proptereaque  illum  a 
purgatorio  erutum  cxloq*  illatum. O quanta  haec 
snilTalis  hoftiac  uirtus,5i  praeter  hanc  quam  pru- 
dens  piilTimi  abbatis  erga  fuos  cura,Sicdelinque- 
tem  puniuir,ut  Sc  ipfi  prodeiTee  ad  falutem,  8c  cx 
teris  ad  exemplum. 

Odifo  ODI  LONI  abbatiCluniacenfi Vgo,qu/ui 

abbas*  tam  eius  confcripfic,  diuinitus  reuelatum  tradir, 
fupplicationes  pro  defun&is  die  proximo  poft  fe- 
ftum  omnium  fan&orum  ab  ccdefia  fieri  oporte- 
re. Idcp  ipfe  primus  obferuauit,dcindc  obferuan- 
dum  uniuerfa  recepit  ecdefia.Etquifquam  tam  te 
merati ae  gfidiae  cft,ut  negare  audeat  efle  poft  mop 
tem  expiationi  locum. 

„ DECIMVS  Benedicius  pontifex  maximus 

ftiu  c“ mort^  obijflet Iohanni  Portuefi  epo  apparens, 

confeflus  eft  fe  Odilonis  abbatis  precibus  ab  aerer 
nae  mortis  periculo  feruatum.  Se  autem  ideo  tunc 
ei  apparuifle,utipfe  eundem  abbatem  rogatum 
iret, ne  fibi  in  flammis  purgatoriis  ardenti  fubtras 
heret  auxilium,quod  ferre  adhuc  in  corpore  uiu8- 
ti  confueuerat.  Hoc  natio  fibi  allato  abbas,  dC  ipe 
; ' / fuppliciter  pro  illo  orauit,&  omfbus  qui  cum  ipfo 

erant  monachis,ut  itidem  facerent  miutuic.Haud 


LIBER  V.  7f* 

Ita  multo  poft  Benedicius  totus  lucidus  ac  reful- 
gens apparuit  Eldeberto  monacho,  feq?  a Purga- 
torio ad  beatitudinem  translatum  dixit,  Odilone 
ac  monachis  pro  fe  deprecantibus.  Deinde  dc  ipfi 
Odiloni  fub  eadem  forma  fe  offendens  gratia9 
egit,  eo  quod  tam  grande  beneficium  per  eum  po 
tiilime  accepilTet.Non  fruftra  igitur  profidelibus 
defuneftis  orat  ecclefia , non  incalTum  folennem,p 
cis  inftituit  fupplicationc,ftatutacp  l acrificia.Qua 
quidem  rem  nequaquam  faceret,  fi  nullum  effec 
poft  mortem  purgatorium. 

HOC  etiam  ante  euangelium  fub  lege  faci  ita 
tum  elTeMachabaeorum  hiftoria  reftatur,dc  Iudae  c^JbXlS' 
Ifraelitarum  ducis  erga  eos  pietate,qui  in  bello  de  l'  acn,,a 
fiderati  fuerant,ficloquens.  Fortiffimus  ludas  fa 
<fta  collatione,duodecim  millia  drachmas  argenti 
mifit  Ierofolymam  offerri  pro  peccatis  mortuo- 
rum facrificium , bene  8C  religiofe  de  refurreciioe 
cogitans.Nifienim  eos  qui ceciderant,refurre<iU- 
rosfperaret,fuperfluum  uideretur  8C  uanum  ora- 
re pro  mortuis.  Et  quia  confiderabat,  quod  rj  qui 
cum  pietate  dormitionem  acceperant,  optimam 
haberent  repofitam  gratiam.  Sancia  ergo  8C  falu 
briseft  cogitatio  prodefunciisorare,uta  peccatis 
foluantur  .Sicfoiutiuoxillain  Pfalmoaddeum  Plalm.fr* 
cft.Mifericordia  tua  magna  eft  fuper  me , 3C  eru- 
ifti  animam  meam  ex  inferno  inferiori*  - v. 

P R AE  T E R haec  etia  in  Ecdefiaftico  quod  tca1,7 
feriptum  eft.  Mortuo  non  prohibeas  gratia.  Quis 
mortuo  prohibet  gratiam , nifi  qui  illum  in  pur- 
gatorio poenas  luentem,cum  iuuarepoffit,negli- 
gitCTale  eft  dC  illud  eiufdem  libri  praeceptis  inter  Ibidem.)* 
fertum, In  rcquic  mortui  requiefeere  fac  memoria 

yy  v 

..  , A.  i 


i 


Qui  ma- 
gna pur- 
gator^ 
perna 
Gregoli» 
papa. 


Ratio 


Pfalm.iji 


Pfalm.gj. 

Ratio 


714  DE  PVRGATORIO 

eius.Qux  alia  memoria  in  requie,hoeeft,in  mor- 
te mortui  poteft  requiefcere,nifi  quae  officio  con- 
flat pietatis?  id  eft, quando  ij  qui  fuperfunt,proco 

2 ut  defunctus  eft  orant , ieiunant , dc  in  paupere 
JHRISTVM  pafcuntc  alta  utro  quauismcmo 
ti a non  requiefeit  fuper  mortuum,  fedpotiusia 
uentosdilapfa  euanefcit.Quidenim  conferut  ani- 
mae, uel  dum  effertur  funus  ardentes  carei,  uel  da 
conditur  cadauer  dealbata  fepulchra , uiueru  ifta 
folatia  funt,non  fuffragia  mortuoijt. 

Q^V  A M graues  autem  quamque  acerba  pur 
gatorij  poenae  finr,  illo  celebri  Gregorij  pontificia 
exemplo  fatis  conftar.Quoniam(ut  aiunt;  cum  fi 
bi  in  pcenam  pix  cuiufdam  temeritatis,  uel  poti- 
us temeraris  pietatis , quod  pro Traiano  oraue- 
rat, optio  per  angelum  a deo  offerretur,maluithic 
omnibus  diebus  u irae  fua,uario  ac  multiplici  lan- 
guorum genere  affici , quam  per  biduum  in  pur- 
gatorio cruciari» 

HVIVS  cruciatus  grauitatem  non  medio- 
crem,fed  prope  maximam  efle, etiam  ratione  ar- 
gumenrisque  probari  poiTe  uidetur. Quippe  exu- 
to corpore  quod  aggrauat,purior  fit  in  anima  in- 
tellecftus.  Vnde in Pfalmo dicitur.  Anima  mea  co 
gnofeet  nimis . Quanto  autem  quis  magis  deum 
intel]igit>magis  appetit.Hicuero  appetitus  ex  cer 
titudine  quoqt  fpei  capit  paJTionie  incrementum* 
Auidiusenimbonum illud  quifque  appetere fo- 
let,  qcffe  minus  dubitat  aiTccuruip,fdeoq?  cx  dii  a 
tionerei  magis  appetita  magis  animo  torquetur. 
Hinc  eft  illud  propheta. Cocupifcit  Sc  deficit  ani- 
ma mea  in  atria  dni. 

DOLET  PRaterea  qui  in  purgatorio  eft. 


1 


/ 


LIBER.#  V.  71*  , 

quod  dum  uiueret,  non  hic  potius  uoluntaria  poe 
naeexacfhone  pro  reatu  fatisfecef  it,  cum  rpulrole 
iiiore  cruciatu  id  efficf  potuiiTet. Etenim  debitum 
quod  fponte  redditur,pluris  acftimat  deus,  quam 
quod  abinuitoiuftccxtorquetur.In  hocoblerua 
tioacquitatiseft,in illo  rcmiiTionis  meritum , ut 
pauca  etiam  libenter  foluenti  multa  condonent 
tur.  His  igitur  intimis  animae  angoribus  exrrin- 
fecos  adde,ardorem, utique  illum,  quo  omnis  de- 
lkflorum  icoria  ita  penitus  excoqui  debet,  ut  ad 
nihilum  redigatur,  8C  nulla  prorfus  culpat  nota, 

-nullum  uitrj  ueftigium  in  anima, quod  non  deleta 
abfterfumq*  fuerir,relinquatur. 

C AE TE R V M tametfi  poena  haec uehemen  Confola- 
tiflfima  fit, in  eo  tamen  confolatur  qui  patitur,  qd  tio  eo  ^ cj 
iam  de  adipifeenda  immortalitatis  gloria  nihildu  purgatur 
bitat, nec  fi  pofler,ad  uiram  hanc  redire  uellet,ma 
lens  illic  rorqueri  cum  certi  tanti  boniconfequen 
di  expedlatione,quam  hic  deliciis  affluere  cum  pe 
riculo  amittendi.  Quod  quidem  bonum  qui  pec- 
cando amittit , fupplicrjs  mancipatur  aeternis , uc 
non  folum  non  beatus  f/t,fed  etiam  infeliciflfimua 
aefupra  quam quifquam  dicere  poteft,roifer.  Ia 
ergo  qui  in  purgatorio  affligitur,affli&iones  fuas 
gaudio  quandoque  futuro  compenfat . Flammis 
quidem  torretur , defiderioq?  afficit,fed  uidet  hac 
omnes  inquietudines,  omnemque  laborem  ad  il-  v 
lum  finem  indedinabilirer  tendere,  inquofem- 
pirernae  quietis  initiumeft,  8C  inter  acerrimos 
dolores  quos  tolerat,  contentatur  ipfa  dolorum 
conditione  . Ac ueluti  lucri  auidus  negociator,  r,  . - 
qui  naui  merces  uehit,uentorum  turbinem  fufti- 
procellarum#  &C  acris  intemperiem  tolerat. 


ma  cum  loucituai- 
ne  hoc  cauebimu8,fl 
penfitauerimua  di- 
ni  illiusiudirij  t 
resjomiumqpfo 
midabilium  magia 
expauefcendum  di- 
cm, Igitur  cum  plu* 
rimum  nobis  carea 
coducat,g  opportu* 
nu  uidef,ut  hoc  ulti- 
mo uolumine  de  ipfo  ultio  dni  iudido  ptraftem*. 

Et  primn  de  fignis  q pceflura  funt,deinde  de  Anti 
chro,de  Chro,de  regno  Chr/fti,  de  damnatorii  poe 
na, de  iuftoi*  gloria,et  fi  qua  alia  interim  occurret» 
non  ab  rjs  aliena, ne<$  memoratu  indigna. 

SIGNA  ergo  quae  ante  euentura  praedicatur, 

Sc  quae  multi  aliqua  ex  parte  iameuemiTe  affir- 
mant, horroris  8C  irae  plena  funt,&fi  talia  figna, 
quale  quaefo  illud  quam  terribi!e,quod  per  ea  fuc 
rit  fignificatuntf  Audituri  eftis  (inquitdominus) 
praelia  8C  opiniones  praeliorum.  Videte  ne  turbe- 
minijoportet  enim  haec  fieri,fcd  nondum  ftatim  f|  n 

nis.  Magnum  quippe  rerum  apparata  multoan- 
te fama  nuntiare  folet, quam  ipfe  fe  prodat.Priua 
icacp  audienda  praelia  funr,  poftea  etiam  uidenda. 


LIBER.  VL 

LIBER  SEXTVS: 

De  lignis  ultimi  iudicij, 

I. 


ri. 


^ DE  SICNIS  VLTI.  IVD!. 

Cum  autem  fufrremus  iam  aduentafe  dies  totpe- 
rit.tunc  Sabella  magis  facuicnt,  malaci  malis  cu— 
snulabuntur.Confurger,  inquit,  gens  in  g entem 
Sc  regnum  in  regnum, necp  id  fatis. Erunt  pcltilen 
tiae  3C  fame s,&  cerremotus  per  loca,et  terrores  de 
caelo . Haec  autem  omia  initia  funt  dolorum.Qutf 
modo  domine  initia  dolorum  SC  non  dolores,  ubi 
tot  ac  tanta  mala^ubi  hominum  odia, opum rapi 
- nae.urbium  excidia,  liberorum  feruitus,  fangui- 
nis  fitiSjCacdcs  mutuae'  Vbi  ftatim  perimens  mor 
bus,repente  multas  domos  uaftanslues,  **  fuper 
terram  putrefeentia  humana  cadauera,  deficienti 
busquiea  fcpeliantC  Vbi  etiam  illos  qui  gladio* 
qui  pcftilentix  fupererunr,torqucbit  efuries,inae- 
dia  confumet' Vbi  poftremo  8C  caelum  fupra  uer 
ticem  fulgurans, dC  terra  fub  pedibus  tremes, mw  ( 
ferorum  corda  nouo  metu  concutient,  ita  ut  haec 
iam  fe  dehifcere  uelle  uidebitur,ut  uiuosdegluti- 
at  illud  ruere,  ut  opprimat  Relidar.  Tetra  fanc 
omnia  ifta  SC  terrifica  nimis,  8C  tamen  pene  nihii^ 
ad  ea  quae  fecutura  funt  Plcracp  enim  talia  iam  ce 
dC  ante  nos  3C  noftra  aetate  contigere.  Nouimua 
Italiam  inteftino  bello  faepe  affli&am  > peregrino 
uaftatam.AudiuimusHifpania,Galliam,Gcrma 
niam,Britanniam, inter  fe  frequenter  concurrifle. 
Pannonios  quoqjcumuicinis  gentibus  cruenta 

bella  afliduegerere*ScimusBithiniam,Afiam,Sy 
riatn,Graeciam,Maccdoniam,Myfiam,plurimas 

deniqjChriftianorum  prouincias  a Barbaris  na- 
tionibus, aut  ui,  aut  deditione  occupatas  . Non 
ignoramus  peftilentia  crebro  in  populos  famcq? 

J\.d  hxccomctas  in  caelo  crine  fanguineo 

lugubre  muiantcsjfaccsque  & bolidas,^  ignitat 


Rv 


v. 


i 


4 


LIBER  vi.  ?r# 

trabes  longo  admodum  tra <3u,fed  celerrimo  aera 
traniuolanreSjOC  multa  id  genus  oftenra  interdii 
apparuiiie.  gerrae  quoq*  uibratione  magnas  aedi 
ficiorum  moles  funditus  conuulfas  procubui/Tc. 

Acuero  de  hac  quam  futuram  expetamus  eru- 
mna  dicitur . Efic  tunc  tribulatio  magna  , qualis  Matth.u 
non  fuit  ab  initio  mundi  ufque  modo,nccfiec  Et 
nifi,tnquic,breuiati  fuifTent  dies  illi,  non  fieret  fal 

J*  °Tu  Car° » fjd  Pwptcr elegos  breuiabuntuc 
dies  «llijhic  ergo  dolores,  hic  gemitus,  hic  merae  ii 
•ngulciae, illic  initia  tm  doloru.  Quauisemgraue 
“fe jLurn i i ico pa res,a u t Ieue,aut  nullff  putabis 
bcDlAM  audi  quale  hoc  malum^  quanto-. 
que  reliquis  omnibus  plus  habeat  infelicitatis,di« 
ligenter  tecum  perpende.  Er  multi, inquit,pfeudo 
prophetx  furgent,  SC  feducent  multos . Miferum  ' 

eft  ferro, peftilentia, fame  perire,fed  multo  miferi- 
usinfidelitatis  errore,  Sc  alicuius  hxrefeosprauf- 
tate  a uer  itatis  religione  deficere.  Et  quia  hic 
quidem  maius  periculum,  iccirco  Saluator  nofter  * 
haud  parum  noftri  foliatus, prxmonet  nos  (fcair* 

Videte  ne  quisuos  feducat.  Multi  enim  uen/enc 
in  nomine  meo  dicentes , Ego  fum  CHRfSTus, 

«multos  feducent.  Omifera urrbrumqueeon- 
ditio,  & q uifeducenr,*  qu/  feducentur.  Felices  a 
dem  fibi^iidebuturob  delicias  uolupratesque  6C 
rerum omium  copiam.qux  illis  fatis  fuperq?  erur, 
cC  non  animaduertent  nec  recordabuntur,  q>lara 
uiailla  quam  ingredientur  uia  prrditiois  fit.Qrrt  Mattii.* 
ergoabudabit  iniquitas,  refrigeicetcharitasmuf 
torum , tucceaentibus  uitrjs  deficiet  uirtus . Quid  M«th,24 
aut  infelicius  ejeharitatem  amirtere/inequaex- 
tcraammi  bona  nihil  fune' Abundabit  iniquitas, 


LIBER.  ; VT.  7ii 

euertantur,Enoch  8c  Eliam  mittet  eis  clemens  8C 
inifcricorsdominus.Etilliquidemalios  i5  lapfos  j“H0cb  * 
pijs  exhortationibus  erigent,  alios  ne  labantur  fcIia** 
confirmabunt, Sic  quippe  de  ipfisin  Apocalypfi  A 
fcriptu  eft,Et  dabo  duobus  teftibus  meis , 6c  pro- 
phetabunt  diebus  mille  ducentis  fexaginta  ami- 
cfti  faccis.Hi  funt  dux  oliux,&  duo  candelabra  lu 
ccntia  inconfpecflu  dominiterrxftates,&fiquig 
uoluerit  eos  nocere,ignis  exiet  de  ore  eor  u m ,6c  de 
uorabit  inimico9eorum,dS  fi  quis  uoluerit  eos  lx 
dere,fic oportet  eum  occidi.Hi  habentpoteftatem 
claudendi  cxlum, ne  pluat  diebus  prophctix  illo- 
rum,#: poteftatem habent fuper aquas, conuer-  > -t 

tendi  eas  in  fanguinem,&  percutere  terram  omni 
plaga.quotiefcunqueuoluerinr.PerEnoch  #£ll 
am  alios  quoqt  fideles  uerbi  dei  praedicatores  in- 
telligimus,qui  orbem  peragrantes  confulent  cre< 
dentium  faluti,  dicente  domino.  Et  prxdicabitur  Matth.i* 
hoc  cuagelium  regni  in  uniuerfo  orbe, in  teftimo-'  * 
nin  omnibus  gentibus, & tunc  ueniet  confumma 
tio,id  eftjfcculi  finis.  Quod  autem  Elias  uenturus 
fit, etiam  in  Matthxo  teftatur  dominus  diccs,Eli-  Matt.  jy, 
as  quidem  uenturus,eft,#  reftituet  om  nia . Quid 
eft|reftituetornnia,nifi  quia  tunc  & ipfi  conuer- 
tendi  funt,qui  occidentem  legis  litcram  adhuc  fe-  . 
quunturfSiccnim  in  Malacnia  legimus.EcceegO 
mittam  uobis  Eliam  prophetam  antequam  uenf 
at  dies  domini  magnus  8C  horribilis,  Sc  conuertet  • 
cor  patrum  ad  filios,&  cor  filiora  ad  patres  corti, 

Toc  igitur  SC  Teremix  impletum  erit  uaticinium  , 
dicentisjndiebusillisfaluabitur  Iuda,&  Ifrael  c , 
habitabit  confidenter.  Quanroautem  tempore 
durabit  prxdicatiohxc,#  quibus  miraculis  pro- 


m 


DE  ANTICHRISTI  PERSE. 


V,  H , 
. J Ji/ 


, »11  iI3*J 


Xcrem.i» 

Ccne.49. 


Apo.ii 


fidet,fuperius  expreflum  cft.Poft  hac  uero  Anti- 
chrifti  aducrfus  ccdefiam  furere  incipiet  pcrfecu- 
tio,de  qua  non  fine  uehementi  animi  dolore  nunc 
nobia  reftac  dicendum» 

Dc  Antichrifti  perfecutione, 

Cap#  II* 

TET  ERRIMAM  bcftiam  omni  imma- 
nitate atrociorem  Antichriftum , ab  a qui- 
Ionis  finibus  uenrur  um  autumant,  iuxta  il 
ludlercmiae.Ab  Aquilone  pandetur  omnema-. 
Ium  fu  per  omnes  habitatores  terrae.  A tribu  ue- 
ro  Dan  oritur  um,ex  eo  quod  lacob  ad  filios  pro- 
phetante dicitur.  Fiat  Dan  coluber  in  uia,ccraftes 
in  femita, mordes  ungulas  equi, ut  cadat  afcenfor 
eius  retro.  Antichriftus  enim  partimdoli  ueneno, 
ut  coluber, partim  poteftatis  cornu, utceraftes,eos 
inuader,quos  per  uia  ueritatis»et  femiram  iuftitix 
ire  uiderit.Cum  itaq?  Enoch  8C  Eliae  praedicatio  g 
uniuerfum  terrarum  orbem  uulgata  fuerit , tunc 
fatanae  filius  prodere  fc,<56aduerfuseos  inualefce- 
re  incipiet.Sicenim  in  Apocalypfi  legimus . Ereti 
finierint  tcftimonium  fuum,Enoch  fciliccr  8c  Eli* 
as,beftia  quae  afcenditdc  abyiTo , faciet  aducrfus 
cos  bellum,&  uincet  illos, 8C  occidet  eos  dC  corpo- 
ra eorum  iacebnc  in  plateis  duitatis  magnx,  quae 
uocatur  fpiritaliter,Sodoma  & Aegyptus,  ubi 8& 
dominus  eorum  crucifixuseft . Iacebunt  quippe 
catholicorum  fidelium  corpora  in  plateis , quoni- 
am pro  ueritatis  religione  mori  prxoptabuntqua 
in  infidelitate  uiuere,0  gloriofa  marryria,Iacebi* 
cis  quidem  in  plateis, fcd  habitabitis  in  caelo , Pro 


i 


LIBER  .VI.  yij 

Chrifto  cadeti»,fed  cum  Chnfto  regnabitis . San- 
guis uefter  fuper  terram  effundetur,  fedfpiritus 
uefter  fupra  caelum  requiefeet.  Pro  breui  fuppli- 
cio  gloriam  capietis  aeternam. Non  uos  fraudis  la- 
queis irretire  poterit  inimicus,  quia  in  Chrifto  cre 
dentibus  aftutia  non  deerit  ad  cauendum,non  fu- 
roris immanitate  terrere,quia  non  timebitis  illir, 
qui  tantum  corpus  poteft  occidere, fed  cum  poti- 
usjqui  corpus  3C  animam  poteft  mittere  in  gehen 
nam.Quanto  terribilior  erit  hoftis,  tanto  patien- 
tia ucftra  fortior,&gIoria  infignior,3c  remunera 
tio maior, De illofimul aede uobis  per Teremiam  j 
prophetata  eft.Ecce  affluftio  egredietur  de  gente 
ingentem  ,dC  turbo  magnus  egredietur  a fummi 
tatibus  terrae, <3£  erunt  interfecti  domini  in  die  il- 
la a fummo  terrae  ufq?  ad  fummum  eius, non  pia* 
gentur,S£  non  colligentur,  3c  non  fepelientur , in  ^ 

fterquilinium  fuper  faciem  terrae  iacebunt.  Diui^ 
na  enim  permiflfione  fier,ut  diabolus  contra  eccl t4 
fiam  faeuiendi  potcftatcm  accipiat, Oportet  ergo  il 
Ium  quem  Chriftus  nunc  uinctum  tenet,  nouiffi- 
mo  tge  per  dies  aliquot  folui  ac  dimitti.Quod  Io-  AP°*w« 
hannes  in  A pocalypfi  cernes  ac  doles  clamat , Vx 
terrae  ac  mari, quia  defeend/t  diabolus  ad  uos  ha- 
bens iram  magnam,  fciens  quod  modicum  tem« 
pushaber.Etiderurfumait.Soluef  fatanas  decar  Ibidem  tm 
cerefuo,& exibit, 8C  feducet  gentes  ,quaefunt  fu- 
per quatuor  angulos  terrae  Gog  &Magog  8c, coti 
gregabit  eas  in  prxlium, quorum  numerus  et  fi- 
cut  arena  maris. 3£afcendcrut  fuper  latitudinem 
terrx,&circumieruntcaftra  fanctoru  dC  ciuitatc 
dilecflam.Ciuirasd'lec^a  uellerufalemjuel  ecdefia 
dei  cft.In  ea  impetu  faciet  hic  diaboli  filius,ec  illa- 

zz  ii 


T,4  DE  AN^ICHRISTI  PERSE. 

xu  multitudine  quos  dccipiet,eos  opprimere  mo- 
lietur,quos  decipere  non  poterit.  Ad  harc  ena  m,o 
facinus  indignum,iftadefolationis  abominatio  in 
templum  dei  irrumpensomnia  fancfta  prophana. 
bit,&  in  medio fcdens deum  fcdC  Chnftum  im« 
pudenter  improbecp  mentietur,mittet  malignita 
tis  fuaefatellires  per  prouincias  3C  loca  qui  dicant, 
Ecce  iam  uenit  Chriftus,  Venite  ad  adorandum  il 
lum.Quam  futuram  fallaciam  prxfciens  domin* 
cauere  nos  iubet,dum  ait.fi  quis  uobis  dixerit,Ec- 
Msrth  u.  ce hiceftCliriftus,autiIlic,nolite credere. Si dixe- 
rint  uobis.Eccc  indcfcrtoeft,nol  it  e exire , Ecce  in 
penetralibus, nolite  credere.Cur  itac^  quia  non  ta- 
lis aduentus  fili]  dei  erit, qualis  fili]  diaboli.  Qualis 
aduentus  filij  diaboli*  in  deferto  cum  beftijs,in  pe 
tietralibus  cum  faci norofis  turpiqt  luxuriar  dedi- 
Matth'10  tis  hominibus.Qualis  filijdeiCSicut  fulgur  exiens 
ab  oriente,^  apparens  ufc£  in  occidentem . Illius 
ab  aquilone, huius  e caelo,iIlius  locorum  interual 
' lis  latens, huius  in  aera  omnibus  aeque  manifefl:?, 

j,n-  : Illius  in  tenebris, huius  in  luce.Hoc  plenius  poftea 
monftrabimus,nunc  interim  peflimi  omnium  t y 
ranni  audaciam,arrogantiam,impietatem , aftrr, 
uimatcp  potentiam, utccrpimusprofequamur. 

DANIEL  propheta  cum  uifionem  de  quorun 
dam  regum  futuro  euentu  uidifTet , fic  demum  de 
Din  f Antichrifti  regno  fibi didlum  audiuit . Poft  regu 
cora  ca  creuerint  iniquitates,  confurget  rex  impii 
densfacie,&  intelligcns  propofitiones,  8C  robora 
bitur  fortitudo  eius,fed  non  in  uiribus  fuis,5£  fu-, 
pra  quam  credi  poteft,uniuerfa  uaftabit , 8c  pto- 
fpera  bitur  Sc  facict,&  interficiet  robuftos,<3£  po- 
pulum fanftotum  fecundum  uoluntatnm  fuam, 


LIBER  VL 


ng 


SC  dirigetur  dolus  in  manu  cius,&  cor  fuum  ma- 
gnificabit^ in  copia  rerum  oeddee  plurimos , 3C 
contra  principem  pricipum  confurgcc . Quod  ait, 
roborabitur  fortitudo  euis,fa<fiurum  figna  8Cp. 
digia  fignificauit,itaut  in  errorem  inducantur,  fi 
fieri  pot<ft,eciamiufti,6£  hoc  non  in  uiribus  fuis, 
feddamonis,  culus  inftigatione  agitatus  ad  tan-  • 
ram  prorumpet  temeritatem, ut  iui  oblitus  deum 
fe  reputabit,#  contra  Chriftuir  confurget,#  ce. 
defiam  uaftabit,#  fuperbix  fpiritu  inflatus,  diui 
na  omnia  prophanabit, polluet, contemnet, ac  ran 
eum  fata  nam  illum  cuius  confilijs  opeq*  nitetur, 
colet.  Nam  alibi  etiam  in  Danicle  feriptum  eft, 

8C  faciet  iuxta  uoluntatem  fuam  rex,  8C  clcuabi-  Dasii» 
tur  SC  magnificabitur  aduerfus  omnem  deum,& 
aduerfusdeum  deorum  loquetur  magnifica,  8C  di 
rigetur,doneccompleaturiracundia.Tum  ne  qd 
impuritati  fpurritiactjj  eius  defit . Et  erit  inquit  in 
concupifcenrrjs  foeminarum , praeterea  ne  quen<$ 
deorum  curabit,quia  aduerfum  uniuerfa  confur- 
get.Deum  aurem  Maozim  in  loco  fuo  uenerabi- 
tur,et  deum  quem  ignorauerunt  patres  eius  colet, 
auro  dC  argento  dC  lapide  pretiofo,rebusq*  preti- 
ofis.  Vide  hominis  dementiam , daemonio  fuppli- 
cat,daemonium  uaneratur,#  fcab  hominibus  p 
dcouult  coli  habericjj.Quafi  uero  non  feruus  dia- 
boli fit, qui  ei  ancillatur,fed  dominus  6c  deus^Rur 
fum  idem  propheta  impietatem  cius  audaciamcjr 
defignans,etiam  quam  diu  regnaturus  fit  deda-  > 

rat.Sermones  inquit,  contra  excelfnm  loquetur,  Iden,* 
SC  fandos  altiflfimi  conteret,  & putabit  quod 
pofTit  murare  tempora  SC  leges, et  tradetur  in  ma 
tuis  eius  ufep  ad  teippus  # tjja  dC  dimidium  tenv 

zz  iij 


Apoca.u. 

/ 

Jvpo.ij 

;j  a*.. , 

ftom.s 


DE  ANTIGHR1STI  PERSE. 

por/Sjlioc  cft  uf<$  ad  annos  tres  cum  dimidio,  Hac 
temporis  praeferiptionem  Apocalypfis  aperte  in- 
dicat,ubidicitur,Et  ciuitatem  faneffam,  hoc  eft  cc 
clefia  coculcabunt  menfibus  quadraginta  duob? 
Ad  hxc  quidam  opinantur, ipfum  ut  fe  deum  pro 
bet,cumpoft  tridui  latebram  rurfum  apparue- 
rit,mortuum  fe  fuifle,<3£  refurrcxifTc  fimulatu- 
rum , ex  eo  quod  in  Apocalypfi  feribitur , Et  uidf 
unum  de  capitibus  fuis  quali  occifum  in  mortem, 
Sc plaga  mortis  eius  curata  eft.  Hincetiamdi- 
cunt, quod  finget  feuellc  caelum  confcendere , at- 
que a malis  fpiritibus  in  aera  feretur,  coque  mo- 
do plaga  mortis  eius  curabitur,  quia  fcilicet  illi 
quibus  illudet, uerc  mortuum  8C  fufeitatum  fu- 
iflecredent,  quem  in  caelum  quoque  fublimem 
ire  confpicient,unde  fequitur,Er  admirata  eft  uni 
uerfa terra poftbeftiam,<5£  adorauerunt  draco- 
nem,qui  dedit  poteftatem  befti»,#  adorauerunt 
beftiam  dicentes.Quis  fimilis  beftiae  < SC  quis  po- 
terit pugnare  cum  ea^Sed  bene  illi  qui  draconem 

beftiam  adorant,terra  dicuntur.Terrena  enim ' 
fapient,nefcientcs  quia  Chriftus  iam  non  mori- 
tur,^ mors  illi  ultra  non  dominabitur . Qui  ue- 
ro  pofthac  mori  dC  refurgere  fimulabit,Chriftum 
feeircafferenSjnonCHRISTVS,  fed  Antichri- 
ftuserit. 

INTEREA  VERO  DVM  dira  agetur 
pcrfecutio,dum  Chriftianorum  paflim  innoxi- 
us effundetur cruor,dum  uaftansomtiia  propha- 
norum rabies  debacchabitur,  dum  denique  con- 
ditor omnium  deus  ore  facrilego  ubique  blafphc^ 
mabitur,indignabunturelementa,<&  uerfo  na- 
turae ordine, fol  obfcurabicuraluna  non  dabit  luu 


LIBER  VI.  yj 

fnen  fuum,ftellx  cadent, terra  quaflab/tur,  com- 
motis mare  fluctibus  rugiet.  Et  proh  fcelus,  tam 
trepida  rerum  facies  non  commouebit  impios, 
ut  ab  impietate  fuadefiftantfEruntfigna  (inquit  T 
dominus)  in  foleSC  luna  &ftcllis,S:  in  terris  UC,,, 
prefliira  gentium  prae  confufione  fonitus  maris, 

& fluxuum, arefeentibus  hominibus  prae  timo- 
re &expeftatione,qux  fuperuenieot  uniuerfo  or  • 
bi . Putabunt  maligni  hanc  fe  preiiuram  pati, 
quia  nondum  faris  ulti  funt  illos  qui  Antichri- 
ftum recipere  noluerunt, &ob id  magis  magif— 
que  incrudefccnt  ,dum  caedendo  eos  arbitrabun- 
tur obfequiumfepraeftare  deo.  Ita  de  errore  in  er  Iohan. 
rorem  pro  Ia pfi,grauiuspoft  ea  diuinae  uinditfx 
ferent  fupplicium.De  figni®  his  autem  etiam  ue- 
teres  prophetae  itidem  locuti  funt,  non  alio  afflati  . 

fpiritu  quamilliqui  euangelia  fcripfcre . Jfaias. 

Stellae  inquit,  caeli  d^fplendor  earum  non  expan-  t„ 
dent  lumen  fuum, obtenebratus  eft  fol  in  ortu  ,x# 
fuo,<5c  luna  no  fplendcbit  in  lumine  fuo,  Jeremiat 
ait.Ipfe  deus  uiues  et  rex  fempitern9,ab  indigna- 
tioneeius  commonebitur  terra,  &nonfuftine-  loela. 
bunt  gentes  cominationem  eius.  Et  loel  prophe- 
ta. A facieeius  inquit,contremuit  terra, moti  funt 
cxIi,fol&Iuna  obtenebrati  funt,  &ftel!x  retra- 
xerunt fpiendorem  fuum.Et  iterum.  Sol  conuer- 
tetur  in  tenebras,  Sc  luna  in  fanguinem,  ante— 
quam  ucniat  dies  domini  magnus  3C  horribi- 
lis.  Hinciam  fatanx  artificia  deficere , prodigia 
celTare,uires  languefcere,  alos  concidere  incipient, 
o^ficut  maieficcjjt  Pharaois  ^tus  in  faciedis  mira 


fit  DE  ANTlCHRISTltPER.SE, 

culis  per  Moyfen  8C  Aaron  fuperara  fuccubuif* 
ita  tunc  ornis  uis  diaboli  dc  A ntichrifti  8C  pfcudo 
prophetarum  indie6  deperiens  contabefcet.  Etem 
i . poft  fandorum  eadem,  fu  per  om  nes  repentinus  ir 

ruet  pauor,S£  ante  illos  flagitiorum  fuorum  tor- 
quebit confcientia, quam  ultio  confumet  diuina. 
Acficut  Ieremias  ait.  Erit  in  die  illa  dicit  domi- 
Icrem.4.  nus,pcribitcor  regis,&corprincipum,  <3£  obftu. 

pefccntfacerdptcs,<3£  prophetaeconfternabuntur. 
Poft  haec  Elias  <&Enoch  ab  Antichrifto  interem- 
pti, ex  diuina  uirtute  refurgentuiul,  ur  fideles  qui 
rcfiduierunt,in  fpe  refurredionis  mox  futurae  co- 
- roborentur.  Legitu r enim  de  ipfis  in  Apocalypf/, 

pKi.11  gt pQ^  tres &dimidiu  fpcfs  uitaea deo  intra- 

uit  in  eos,&  fteterunt  fuper  pedes  fuos , 8C  timor 
magnus  cecidit  fuper  eos  qui  uiderunteos,  & au- 
dierunt uocem  magnam  de  caelo  dicentem  eis,  v 
Afcenditehuc,&afcenderuntin  caelum  in  nube, 

SC  uiderunt  illos  inimici  eorum,&  in  illa  hora  fa- 
dus  eft  terrxmotus  magnus, SC  decima  pars  ciui- 
tatis  cecidit,  <3£occifafunt  in  terraemotu  nomina  / 

' 7 . , hominum  feptem  millia , 6C  reliqui  in  timorem 
funtmiflii,<5£  dederunt  gloriam  deo  caeli.  Terren- 
tur iniqui  qui  terruerant, & magna  pars  ipforum 
Pfal.irS  ccclefiae  fandae  perfecutorum  conculTis  terrxmo- 

tu  aedifierjs  ruina  oppreifi  funt,  ut  Dauidicum  il- 
lud impleatur, Confundantur  5^  conuertanturre- 
trorfum  omnes  qui  oderunt  Sion. Fiant  ficut  fce* 

, num  tedorum,quod  priufqua  euellatur  exaruit. 
Arefcent  quippe  illi  parfim  domorumcafu  elifi, 
partim  pauore  perculfi,qui  dudum  fe  tutos  puta- 
bant^ qui  innocentum  fanguine  manus  foedauc 
rantjcadcntc  fuper  cos  ccdcfix  lapide  conteretur» 


v 


\ 


LIBER.  VI.  72« 


ludi  uero  uidentes  tot  terribilia  in  caelo  8c  in  ter- 
ra <S£  in  mari,  fortaflc  SC  ipficxpauefatfti  contre- 
miTcenr,fed  tamemanibus  in  caelum  fublatisglo* 
riam  deo  dabunt, nec#  fpes  cos  deftituet  futuri  re- 
gni quam  femper  habuerunt , quam  inter  tot  fac- 
uientes  perfecutionum  procellas  integram  inuio- 
latamq?  feruauerunt,  nunquam  a fide  defeifeen- 
tetyUt  ufqi  in  finem  perfeuerando  falui fierent. Ti 
niebunt  quidem,horrendum  iudicij  diem  ia  ni  in- 
ftare  cernentes . Sed  memoria  repetent  dominum 
fibi  in  Euangelio  dixifTe,  His  autem  fieri  incipien  Lucar.» 
tibus , refpicite  8C leuate capita  ueftra , quoniam 
appropinquabit  redemptio  ueftra.  Et  in  Joele,p-  IocIi*.a* 
pheta.  Eum  qui  ab  Aquilone  cft,  procul  faciam  a 
uobis , 8C  expellam  eum  in  terram  inuiam  8c  de- 
fertam.  Qui  ergo  adhuc  reliqui  cum  Antichrifto 
erunt, Limphatico  quodam  furore  a<fti,ueluti  de* 
mentes  difeurrent,  ac  prae  horrore  circum fpecftan 
tes  latebram  quaerent,&  non  inuenienr,iam  liqui 
do  cernentes  ad  fccierum  fuorum  uindidam  ele- 
menta confpiraffe,  8C  creaturas  pariter  omnes  co 
tra  creatoris  ad  uerfarios  iufta  indignatioecfleco  f . 
motas.  Vnde  adeosIfaias:Vlulate,inquir,  quiap  Ia,**,>* 
pc  cft  dies  domini  ,quia  uaftitas  a domino  uenier, 
propter  hoc  omnes  manus  diflbluentur , 3C  omne 
cor  hominis  tabefcet<&  conteretur,  rorfiones& 
dolores  tenebunt, quafi  parturies  doIebunr,unuf- 
quifqt  ad  proximum  fuum  ftupebit,  faciesconbu 
ftae  uultus  eorum,  Ecce  dies  domini  ueniet  crude- 
lis,^ indignationis  plenus,#  irae  furorisq?,ad  po 
nendam  terram  in  (blitudinem,#  peccatores  eiut  ^retn  to 
conterendos  de  ca.Et  Ieremias  ait,  Ecce  turbo  do-  ' * 

mini,  furor  egrediens  dC  procella  rues  in  capite  im 

zz  v 


de  die  ivdcii  incer, 

piorum  conquiefcet,  non  auerrctiram  indignatio 
nis  dominus, donec  faciar&-  complear  cogitatione 
cordis  fui,in  nouiflimo  dierum  inrelJigetis  ea.Ea- 
dem  iliis  obnunciansioelporpheta  ait.  Clamate 
addominum,a,a,a,diei,  quia  prope  eft  dies  domi- 
ni, & quali  uaftitas  a potente  uenier. 

De  die  iudicq  incerta* 

Caput  III* 

DE  DIE  A VTEM  illo  ucl  hora  nemo  fc/f, 
neq?  angeli  incclo,  neq;  filius,  nec#  pater* 
Sic  in  Marco  legimus.  Quod  fi  rcdle  inter* 
pretariuoluerimus,dicemus,  ldee  pater  fcit,quia  - 
communicat  filio  Ideo  filius  nefcit,quia  nemini  re 
uelat.  No  autem  putemus  aliquid  latere  filium  qd 
nouitpar,aut  qcqjmin^elTe  in  filio  qj  in  patre, ne 
in  ArrijuelEunomi}haercfim  erroremq?  incida- 
mus,qui  filium  patri  negantefie  arqualem.Sic  er- 
go iudicrj  SC  diem  SC  horam  ille  qui  iudicaturus  v, 
HcutdC  ille  qui  omne  iudiciumdedic  filio,  Sc  g c5 
filio  unum  funt*  Sed  ob  hoc  nos  diem  hunc  ignora 
reuoluir,  utfemperuerentes  ne  forte  iscraftinus 
fit, quotidie  occurrere  illi  parati  fimus . Itsq?  etia 
poft  refurredtionem  fuam  de  ipfo  die  interroganti 
busdifcipulis  refpondit,Non  eft  ueftrum  noiTe  te- 
pora uel  momenta,  quae  pater  pofuic  in  fua  pote- 
ftate.Hinc  SC  Apoftolus  ad  Thcftalonicenfes  feri- 
bens  ait, De  temporibus  autem  8c  momentis  fra- 
tres non  indigemus  ut  feribamus  uobis.Ipfi  enim 
diligenter  fciris,  quia  dies  dnificur  furin  nodie  ita 
ucniet.  Cum  enim  dixerint  pax  8C  fecuritas,  tunc 
repentinus  eis  fuperueniet  interitus,  ficutdolor  in 
utero  habentis,  6C  non  effugient,  Et  ut  oftendetee 


711 


LIBER.  VI. 

qui  funt,quos  repente  ueniens  opprimet,  Vos  au* 
tem  fratres,inquit,non  eftis  in  tcnebris,ut  uos  di- 
es illetang  fur  comprehendat, Omnes  enim  uosfi* 

In  luciseftis,<S£  filqdiei.Vtiq?  qui  in  luce  (unt,itwi 
gilant  uirturibus,  qui  autem  in  tenebris,  in  uiria 
impingunt,#  mentis  oculis  capti,  furem  ueniente 
uidere  nequeunt.  His  igitur  tanq  fur  uenier,  ipfe 
tremendi  iudicrj  dies,  quoniam  imparatos  ofFen- 

dct.Quamobremdiluuioillumcomparansdomi- 
nus. Sicut  in  diebus  Noe  inquit,  ita  eriraduentus  Mat. 
fili)  hominis.Sicut  enim  erant  in  diebus  anre  dilu* 
uium  comedentes  # bibites,nubentns  dC  nuptui 
tradentes,  ulcp  ad  eum  diem  quo  intrauit  Noe  in 
arcam,  8C  non  cognouetunt,  donec  uenit  diluuiir, 

8C  tulit  omnes,  ita  erit  8C  aduentus  filrj  hominis, 

O miferi  8C  fibimet  infenfi,  qui  tanto  periculo  fc 
expofiros  agnofcunr,  8C  tamen  tanquam  nullum 
fit,  negligunt.  Comedant, bibant,  qtum  poiTunr, 
gulae  uenrricp  indulgeant,  nubant,nubantur,  auc 
etiam(utfaciun0illiciri8  libidinibus  incumbant, 
nunquam  tanta  haurire  poterunt  uoIuptaris,ue 
non  pro  eo  omnes  mundi  labores,  omnes  miferi-. 
as  in  uita  pertulifie  mallent,  cum  ad  eas  peruene- 
rint  miferiae, quarum  finis  nullus  eft.  Er  fi  tam  ne 
quiter  uiuant,  tempus  quo  iudicandi fint  nefeien- 
tes,fortafiecrasaur  perendie  futurum,  quanto  ne 
quius  uiuerent,  fi  ad  multorum  annorum  fpatia 
id  prorogatum  feirente'  Vciliter  ergo  diem  hunc  de 
quo  loquimur,  occultum  nobis  eife  dominus  uo- 
luir.Diceretemquifpiam,hincadannos  quinqust 
gintaiudicandus  fum,cur  noninterim  ocio  dei i- 
cijfqi  meoble&crfiocis  rifibus,  lufibus  non  uace£ 
gaudijspracfcntibu*  non  fruartfi  tantu  temporie 


T,t  PE  DIE  IVDICI  I.INCERT  A. 

ad  poenitendam  mihi  rcftat'  Itaq*  dum  uitx  fpa- 
eia  fecum  computaret,cupidinibus  frena  permit- 
tcrct.Quamobrem  hunc  fecundi  aduentus  domi- 
ni diem  ne  prophetx  quidem  definire  potuerunt, 
cum  extera  omnia  definilTenr.Et  erit,  inquit  Za« 
Zacha.14  c^arias  dies  una,  quae  nota  eft  domino,  addens 
qux  nota  eft  domino,fignificauit  alijs  notam  nott 
ciTe.Danicli  quoqt  de  hocquxrenti  rcfpofum  eft. 
Daniel.iz  Vide  Daniel,  quia  daufifunt  fignatiqj  fermones 
ufqtad  prxfimtum  tempus.  Cxterum  quamuis 
ignoretur  quando  prxfinitum  fit, longe  tame  eife 
Apoca. « non  Potc^‘  Nam  in  Apocalypfi  feriptum  eft,Ecce 
p uenio  ciro,SC  merces  mea  mecum,reddere  unicui- 

que fecadum  opera  fua.  Et  ante  Apocalypfim  Ifa 
Ifaiar.i)  ias>Vlulate,inquir,quia  prope  eft  dies  domini, aa 
Idcmjs  uaftitas  a domino  uenier.Et  iterum.  Hxc  dicit  do 
minus, Cuftoditeiudicium  8C  facite  iuftitiam,  qa 
iuxta  eft  falus  mea  ut  ueniat,  6C  iuftitia  mea  ut  rc 
Ioelir.2.  ueletur.  loci  quoq?  propheta  ait , Conturbentur 
omnes  habitatores  terrae, Iquia  uenit  dies  domini, 

Suia  prope  eft  dies  tehebraru  8C caliginis. Idem  8C 
ophonias  affirmat  dicens , Iuxta  eft  dies  domini 
magnus,iuxta  eft  Siuelox  nimis.  Ante  hos  etiam 
/^bdiag  propheta  dixit.  Iuxta  eft  dies  domini  fu- 
per  omnes  gentes.  Et  hunc  quidem  coftat  prophe 
tare  coepiiTe  anno  quinto,  Tofaphat  regis  fudae^SC 
quarto  Achab  regis  Ifrael.Ex  quo  ad  hanc  ufc$  di 
cmquaifta  feribimus , computantur  duo  millia 
quadringenti  triginta  feptem  anni . Quod  fi  ram 
multo  nobis  propior  fa<ftus  fit  iudicij  dies  quam  il 
lis  fuerat,  qui  tot  ante  feculis  proximnuicinum 
quedcnuntiarint,certe  nos  eundem  iam  ad  ianu- 
am,  iam  in  limine  effe  6C  dicere  6C  credere  pofliu 


LIBER  VI.  7j| 

tmit.  Verum  ne  incerta  pro  certis  aiTererc  uidea- 
mur,  concedamus  quod  non  ita  prope  fit  dies  ifta 
quia  mille  anni  in  confpe&u  domini,  tanquam  di 
eis  una, dum  tamen  non  negetur  quandoq*  uentu 
ra,iilam  iuitare  nullo  modo  pofTumus,aut  uiuen* 
tibus  fefc  offeret,  aut  refurgentibue.Quid  ergo  re 
fert  fi  ante  moriamur  quam  iudicium  fiat,cn  qua 
docunq?  futurum  eft,talcsante  iudicem  fiftcndi  fi 
snus,quales  hinc  decedimusrfgitur  fi  mille  uel  plui 
res  adhuc  anni  reftant , ut  omnium  extremus  ille 
numeretur  dies,  tunc  unicuiqi  noftrum  adeffe  pu 
candus  eft, cum  obimus.  Alioquin  non  ad  eos  per 
tineret,  quibus  iam  ante  mille  quadringentos fe- 
xaginta  fex  annos  dieftum  eft.  Videte, uigilate,  8C  «I 

orate,  nefcicis  enim  quado  tempus  fir.Et  rurfum» 

Nefcitis  qn  dns  domus  ueniat,fero,  an  media  no- 
die , an  gallicatu  an  mane, ne  ca  ueniat  repete,in- 
ueniat  uos  dormientes . Et  ne  ad  illos  tantum  di- 
dici fufpicaremur,adiunxit.Quod  uobis  dico,omi 
bus dico, uigilate, hoc eft omnibus, 8c  qui tuc erae 
SC  qui  nuncfunt,&  qui  poftea  futuri  funt.Omni 
bus  quippe  uigilandum  eft.  Quia  ftat  fua  cuiq*  dl 
es],  breue  8C  irreparabile  tempus  omnibus  eft  uiV 
tae.Si  breue, cur  fic  uiuimus, tanquam  IongiflimU 
fit^Si  irreparabile , cur  aetatem  otio  conterimus, 
tanquam  ea  ignauiter  tranfacfla  repuerafeere  lice 
atfet  no  eo  cocedere  necefle  fit,ubi  8C  omnis  labor 
irritus  cft,<3£  omnis  dolor  pcrcnmVEcce  uenio  (U  Apoa.nr’ 
rutfur,inquir>dominus,beatus  qui  uigilat&cu- 
ftodit  ueftimenta  fua,ne  nudus  ambulet,&  uide~ 
ant  turpitudinem  eius.  Veftimenta  fua  cuftodir,c| 
gratiam  in  baptifmo  acceptamintegram  illiba- 
tamq?confcruar,quiucrocam'uitijs  deturpaue- 


4 


W4 

jMatth.zx 
Ifaisc.  6 6 

Matth.  »f 


P&lm.ii. 

Dauel«4< 


DB  DIE  IVDICII  INCER. 

tit,dC  fic  fponfi  caeleftis  thalamu  intrare  prafunw 
pferit,  nonne  audiet.  Amice  quomodo  huc  intra*- 
ili  non  habens  ucftem  nuptialem  C nonne  ligatis 
inanibus  8C  pedibus  prolicietur  in  tenebras  exte- 
riores^Ibi  erit  fletus  et  ftridor  dcnriu,jbi  erit  ignis 
qui  nuquam  extinguer,uermis  qui  nuquam  mo* 
rietur. Illi  autem  qui  ueftem  hanc,  uel  ficuti  acce- 
pit ita  SC  cuftodierit  impollutam,uel  poftea  rnacu 
latam  poenitentiae lafhryrais  eluere,6£  antequam 
dies  ifte incertus ueniat,  mundam  puramqi  redde 
re  curauerir, nonne  dicetur?  Huge  ferue  bone  SC  fi 
delis,quia  fuper  pauca  fuifti  fidei  is, fu  per  multa  te 
conftieuam,  intra  in  gaudium  domini  tui,  gaudia 
um  perpetuum, gaudium  plenum,  gaudium  quo 
maiusaue  melius, neq»  defiderari.neqp  cogitari  po 
teft.  Profero  fi  qu£  talia  SC  ad  bene  agendum  no 
mouent,er  ad  male  non  deterrent, ftupidior  eft  ter 
ra  Nam  8C  ipfa  contremifcet.  Durior  eft  faxis. 
Nam  SC  ealiquefcent.Afperior  eft  montib^.Nam 
SC  n ficut  cera  fluent.Tumidior  eft  cado, nam  8C  il 
lud  plicabit  ut  liber.  Aduenjet,adueniet  dies  domi 
ni  ut  fur , 8C  tanquam  laqueus  implicabit  omnes 
a fedent  fuper  terram,  hoc  eft,  q terrenarum  rem 
curis  inhaerent, ut  ad  contemplanda  cadeftia  nun 
quam  inde  diuettant.  Hi  humanitatem  ornem  jjc 
nitus  exuentes, SC  pecudum  amplexi  naruram,q- 
cuncft  appetitus  fert, eo  uadunt,non  quo  ratio  fua 
detjfadli  funt  ficut  mulus  et  cquuMn  qu  ibus  no  c 
intelletftus , cum  beftrjs  8C  feris  habitatio  eof?  eft, 
8Ccx  hominibus  abieti  cum  Nabuchodonofor 
f oenum  utboscomcdunt,utinam  oc  cum  Nabu— 
chodonofor  tandem  aliquando  rcfipifcerenr,  atq» 

ad  fe  rcdircntjoculoscp  a terra  a fublatos  in  cadum 


cr/gerent,&  non  cum  Pharaone  obdurat/,  ac  fcm  Exo. 
per  m omne  nefas  procl/ui  praecipirefcn  mergeren 
turin  profundum.  Nos  illis  relidis,  quoniam  SC 
lpfi  fe  reliquerunr,ad  diem  iftum  fubeundum  na- 
aiccr  accingamur,  quem  quidem  uenturum  non 
dubitamus,  fed  quando  ueniet  nefeimus.  Vt aute 
Vt  q * parte  cerrus  fir,q  «nccrc*  eft  cotidie  ipm  expe 
ctemus,qtidie  adeflTe,&  ceruicibus  imminere  cocf 
temus.Non  poterit  imparatos  offendere,  que  fem 
per  erimus  parati  fufeipere.  Haec  hacftcnus,  nunc 
■ reliqua  propofiri  noftri  profequetes,  qualiter  iam 
domini  SC  iud/ci9  noftri  e caelo  aduentus  apparere 
incipiet,  contemplemur. 

De  apparitione  crucis  & 

Chnfti,  interitu^ 
antichrifti. 

Caput  IIIL 

POST  QV  A M igitur  uirtutee  caelorum  co  Mat.**, 
mouebuntur,ficut  in  euangelio  feriptum  eft, 
tunc  apparebit  fignum  fili)  hominis  in  caelo. 
oCtunc  plangent  ornes  tribus  terre.  Si  uirtutescae- 
Iorum  tunc  commouebuntur, id  eft, angelici  fpiri- 
tus,  quantus  timor,  qualis  ftupor  in  pecoribus 
mortalium  eritfSi  beati  angelorum  chori  turba- 
tionem aliquam  patientur,  quid  tuncarturi  funt 
multorum  Hagitiorumconfcq  peccatores^Appa- 
rebir  fignum  fili]  hominis,de  quo  rfaiasa/t.Cum  Ifai-  >*. 
eleuatum  fuerit  fignum  in  montibuSjUidebitis,^  Ibide,®* 
clangore  tubae  audicris.Ec  itera, Eieuare  fignir  ad 
populos,  Eccc  diis  auditu  fecit  in  extremis  carar. 


Mj 

S V ' 

0 


> 


7)6  DE  AP.  CR.V.  ET  CHR.IS.  INT.ANT. 

Hoc  illud  fignum  eft,  quo  fideles  ipfi  fignari  iubS 
tur,loquece  ad  angelum  domino,  ficuc  lezechie! 

« * lezechi,»  propheta  teftatus  eft,  Tranfi  per  mediam  ciuita- 
tem  in  medio  Ierufalem  ,8C  figna  Thau  fuper  fro 
• tes  uirorum  gementium  & dolentium  fuper  cun> 

Ais  abominationibus,quae  fiunt  in  medio  eius.Si 
gnum  ergo  filij  hominis  crux  fanda  eft,  quam  an 
te  aduentum  eius  in  caelo  fplendentem  confp icie* 
mus,  SC  nifi  multum  fplenderer,  foleiam  obtene- 
brato confpici  non  poffet.  Itaqjlucefua  uifibiiis 
- omnibus  apparebit.  Plangent  autem  omnes  tri-  ‘ 

bus  terrae, quonia  et  ipfi  fortafTe  quos  non  accufa 
bitconfciencia  pauebunt.Sed  illipraccipue,qui  Te 
fum  quidem  crucifixum  credentes,  minime  tami 
ei  obfequcntes,carnem  fuam  cum  concupifcenti- 
Is  non  crucifixerunt, 8C  illi  qui  crucifixum  contem 
ptui  habentes, dei  filio  credere  noluerunr,crucisqi 
ignominiam  per  ludibrium  deriferunt.  Plangent 
uidentes  crucem  domini  micare  in  caelo , quam  in 
terra  uelutimaledicftum  abominati  funt.  Et  cum 
maxime  ueneraridebuiflent,  maxime  defpicere 
folitierant.Plangent  dC  omnes  illi,  qui  adhuc  rell 
quicum  Antichriftoerunt  ecdefiae fandas  perfe- 
cutores,&  una  cum  ipfo  conterriti  fugam  medita 
buntut.Sed  peribit  fuga  a potente.Tdcirco  repen- 
ti pauore  confternati,in  facie  fua  ad  terram  proci 
dent, nec  ferre  confpedum  fupra  fe  radiantis  cru- 
cis poterunt,cuius  adoratores  a fe  paulo  ante  per- 
. v „ emptos  recordabuntur.O  praeclarum  regis  noftri 
triifphaleqi  uexillu,fieo  uifo  ficformidabntiniml 
ci,quid  facient  cum  mox  8C ipfum  dominrf  c «mf 
tute  magna  8C  maieftate  poft  illud  prode tTtem  ccr 
Marc,i)  nere  incipienti  Ec  cunc  uidebue  in^t  filiu  liominis 


1 


.JJ 

4 


\ 


LIBEIt  :vr.  7JT 

nenientem  in  nubibus  cum  uirtute  multa  8C  glo- 
ria. Videbunt  iniqui,  quem  uidere  fupplicium  iU  r 

I is  & mors  erit.Iam  enim  ex  timore  in  ftupore  m 
uerfi  animis  dcficient,&  tandem  fpirituoriseiua 
perculTif, crudeles  animas  cum  diris  gemitibus  in- 
gentic#  cruciatu  exhalabunt.Siquidem  dici  nopo 
teft,quam  horrendus  tuncerit  impijs  ucl  folus  co- 
fpecflus  iudicis  irati.Egredictur  enim  dominus  (ut 
Ifaiasait) deIocofuo,ut uifiretiniquitarem  habi  Uti***, 
tatoris  terrae  contra  eum,  8C  reuelabit  terra  fan- 
guinem  fuum,&  no  operiet  ultra  intcrfe&os  fu- 
os. Et  rurfus  idem.Ecce  inquit  nomen  domini  ue-  ldcn 
nit  de  longinquo , ardens  furor  eius,  8c  grauis  ad  19 

portandumjabia  eius  repleta  funt  indignatione, 

Elingua  cius quafi  ignis  deuorans,fpirituscius 
ueluti  torrens  inundans  ufq*  ad  medium  colli , ad 
perdendas  gentes  in  nihilum , Sc  frenu  erroris  qcf 
erat  in  maxillis  populorum.In  Apocalypfi  quocp 
legitur, Ecce  uenit  cum  nubibus,  SC  uidebit  eum  Ap«a.s  - 
omnisoculus,&quicum  pupugerunt,^  planget 
fe  fuper  eum  omnes  tribus  terrx, etiam  amen.  Jgi 
cur  terribili  minaciq*  facie  ad  nefandiiTimum  il* 

Ium  impoftorem  bonorumcp  interemptorem  An 
tichriftum,S£impietatis  eius  miniftros  conuer- 
fus  clamabit  8C  dicet.Dies  ultionis  meae  in  corde 
meo, annus  retributionis  meae  uenit.Hunc clamo 
rem  praeuidesloel  propheta  admiratur, 3c  ait, Do  . . 
minus  dedit  uocem  fuam  ante  facie  exercitus  fuf,  10el  , 
quia  multa  funt  nimis  caftra  eius , quia  fortia  8C, 
facienda  uerbumeius.Magnus  enim  dies  domini  . 

8C  terribilis  ualde,&  quis  fuftinebit  eu  < Vox  ifta  ^ "9 

gladius  ille  eft,queIohannes  inSApocalypfi  uidit 
cx  utraqt  parte  acutum  procedere  de  ore  fidelis  QC 


738  DE  AP.  CRV.  ET  GHR1  S.  INT.  ANT. 

ucracis  ut  in  ipfo  gcutiat  gctes.Et  de  quo  Iob  ait»  . 
Fugite  a facie  gladij, quoniam  ultor  iniquitatum 
I°b  tp  gladius, Icitote  elTe  iudicium.Hoc  ergo  gla- 
dio.id  eft,hoc  fpiritu  oris  fui, dominus  Iefus  tranf- 
uerberabir  impijflimum  tyrannum,S£eos  qui  il- 
. Ium  fecuti  fuerint  fimul  delebit,dicente  Jfaia  ,p- 
naxae  ay  phcra,In  die  illa  uifitabitdomin?  in  gladio  fuodu 
ro  8C  grandi  dC  forti  fuper  Leuiathan  ferpentc  ue 
terem,<36  fuper  Leuiatnan  ferpentem  tortuofum, 
dC  occidet  cetum,qui  in  mari  eft.Hoc  neqp  Icremi 
Icre.40  k as  tacuit,dumait,Dies  autem  ille  domini  dei  exer 
cituum,diesultioni8,utfurnat  uindieffam  dc  ini- 
micis fuis,deuorabir  gladius,&  faturabitur,  SC  in 
ebriabiturfanguineeorum . Itaq;  quemadmodu 
fol  ortu  fuo  fugat  noAem,tenebrasqr  difpefcitjfic 
apparente  iuftitise  fole  perfidiae  nox  8C  erroris  te- 
nebrat interibunt.  Late  iacebit  interfectorum  ftra  ,v 

ges,<5£iufti  uidebunt  uindictam.  Id  futurum  ceci 
Tfaiin.ii,  nic  Ifaias  dices,Et  percutiet  terram  uirga  oris  fui, 
fpiritu  labiorum  fuorum  interficiet  impiunijce 
erit  iuftitia  cingulum  lumborum  cius,&  fides  cin 
cflorium  renum  eius.Hoc3C  Apoflolus  affirmat, 
cum  ait, Et  tunc  reuelabitur  ille  iniquus,qucm  do 
2.Thcfla.x  minus  Iefus  interficiet  fpiritu  oris  fui,  &deftruet 
illuftratione  aduentus  fui. Non  ergo  armis,non  ui 
1 rumu^noueneno  perimetur  ille  nequiffimus,fed 
folo  fpiritu  oris  domini.Et  hoc  cft, illud  quod  Da- 
niel  de  illo  praedicens  ait, Contra  principem  prin- 
Dan,8*  cipum  confurger,&  fine  manu  conteretur . Erem 

qui  in  humilitare  ucniens  armatorum  manum  fe 
. quaerentem,ca  dixiiTet,Ego  fum,retro  ruere  in  ter 
ram  fecit, quo  ide  in  maiefta te  appares  uerbo  aue 
fpiricuirac  fux  no^pfternet  maligno8<  Aur  quern. 


' UBER.  ,vr.  n» 

<nkS  aut  placidum  in  monte  en  Moyfe  8C  Elia  uf- 
funi  apoftoli  afpiccre  nequiuerunt,cum  refplendu 
iffer,qao  indignata  aduerfarijjuftinere  porcrunr,  r 

Innumerabili  cxleft  in  fpirituur  exercitu  feptn,folc 
jpfo  cum  feptempliciluce  lucebit  lucidiore,^  iam 
uirtute  gloriae  fuae  terra, maria,caeloscfc  concutien 
tem<  Ambulabat  ergo(ut  Sophonias  inqt)  ««luti  Sopho.* 
caec/,  qadno  peccauerunt,S£  effundet  fanguis  eoijt 
ficut  humus,#  corpora  eor u ficut  ftercora.Sed  8C  * 
argentum  cora  non  poterit  liberare  eos  in  die  irae 
dii  i.  Quibus  ita  per  Iezcchiele  minatus  eft  domi*  , . 

nus  dicens.Ecce  ego  fuper  te  Gog  principe  capitis  c*ccn 
Mofoch  SC  Thubal,#  dreffagam  te , 8C  educa  te, 

SC  afeendere  te  facia  de  lateribus  aquilonis,  cC  ad- 
ducam te  fuper  montes  Ifrael , 6c  percutiam  ar- 
cum tun  in  manu  finiftra  tua,  # fagittas  tuas  de 
manu  dextera  tua  deijciam.Super  motes  Ifrael  ca 
des,#  omnia  agmina  tua,et  populi  qui  fune  tecn, 
feris,auibus  omni  uolatili  carli,#  bcftrjs  terrae  de-  \ „ 

di  te  ad  deuorandum.Per  Gog  Antichriftus  intcl* 
figitur,  quia  Gogtedum  interpretatur,  quae  eft 
pars  domus  fuperior,  # ipfc  fuper  omnes  effe- 
ret fefe, etiam fupra  deum, tanto fuperbiae  fpiri- 
eu  inflatus  incedet»;  Mofoch  autem  # Thubal  fi- 
Ji]  fuere  Iaphet , # hoc  loco  defignant  illas  gen- 
tes , quae  ab  ipfis  originem  trahentes,  cum  Anti- 
chrifto  contra  ecdefiam  uenturae funt.  Scddeea  , 

jrum  plaga  Zacharias  quoque  uaticinatur  dicens.  *Ka**H* 
Ec  haec  erit  plaga  qua  percutiet  dominus  omnes 
gentes,  quae  pugnauerunt  aduerfusilerufalcm. 

Tabefcet  caro  uniufcuiufque  ftantis  fuper  pe- 
des fuos , # oculi  eius  contabcfcent  in  foramini- 
bu$fuisa#  lingua  eorum  concabefcet  in  orefuo* 

A ij 


74®  DE  H0R.  CHR.JS.  AD  IV D.  ADVEN, 

* • • . 

De  nece  uero  Anrichrifti,<&  principu  qui  eius  fi- 
ctionis erunt  Daniel  prophetans  ait. Et  uidi  quo- 
Din.7  niam  interfecta  eft  beftia,<3£  perijflct  corpus  eius, 

SC  traditum  effet  ad  conburendum,aliaru  quocp 
bcftiarum  ablata  effet  poteftas,  5C  tempora  uitae 
. ( conftituta  cffent  eis  ufcj*  ad  tempus  <S£tepus.Skx£ 

ccdefia  fublatis  perfecutoribus  coquiefcet  iam  fe- 
, cura,nifi  forte  tam  gloriofum  fponfi  fui  aduentS 
&ipfaftupens  timebit, donecab  illo  euocata  in— 
Cantix,  troducatur in  cellaria fua,& gaudens  dicat.  Sub 
J umbra  illius  quem  defidcraucram  fedi,&  fructus 
cius  dulcis  gutturi  meo. 

De  horrendo  Chrfflf  ad  hidicandd 
aduentu,6c:  creaturard  aducrfus 
peccatorem  accufatide,&  igne 
, quo  cofumenda  funt  omnia» 

, - Cap»  V» 

QV  A M ENIM  formidabilis  atq?  horri- 
dus iudicis  Chrifti  aductus,cu netis  qui  rue 
in  terra  eru^apparcbirffcd  illis  praefertim 
qui  damnandi  funr,quis  fando  exprimere  poflitC 
Quia  tame  hoc  impenfiusconfiderare  plurimum 
expedit,  nos  ut  polium^, adhuc  indicare  ggemus* 
c Verum  ita  ut  non  meis  uerbis,aur  humanae  fapie- 
tix  argumentis  quicqff  affirmem,  ne  quis  minui 
credibilia  putet  quxaudir,feddiuinarum  teftimo 
tiijs  utar fcripturarum,eaque  duntaxac  aftruam, 
qux ueriffima effe  nemo  nifi  qui  errat, dubitat. 
Pfal'9*»  I n Pfalmo  dicir.Nubes  8C caligo  in  circuitu  eius, 
lutita  SC iudicium  correctio  fcdis  cius, Ignis  ante 

. 'L  - 


\ 


LIBER  VL 


*4* 


fpfum  praecedet,#  inflammabit  in  circuitu  iniml 
cos  eius.  Alluxerunt  fulgura  cius  orbi  terrae,  ui- 
ditSC  commota  eftcerra.Montesficutcaera  fluxe 
runt  a facie  domini,  a facie  domini  omnis  terra. 

Ignis  ergo  faeuiet, terra  tremet,  montes  Iiquefccr. 

Et  quis  hominum  inter  tot  terribilia  fubfiftcre  po 
terit,  nificui  dominus  manum  fuam  fupponet 
ne  cadat^Et  fi  iuftus  uix  faluabitur,impi9  SC  pec-  i.Petr».^ 
cator  ubi  apparebunt^  In  fapientise  libro  feriptu 
cft.Et  accipiet  armaturam  zelus  illius,  #arma-  Sapien  j, 
bit  creaturam  ad  ultionem  inimicorum . Induet 
pro  thorace  iuftitiam,#  accipiet  pro  galea  iudici- 
um  certum.Sumet  fcutum  inexpugnabile  aequis 
tatem, acuet  autem  diram  iram  in  lanceam,  Qc  pu 
gnabit  cu  illo  orbis  terraru  cotra  infenfatos . Tot 
ac  talibus  armis  munito  quis  reflfterf  quis  a lan- 
cea irae  illius  fatis  tutu  fe  putabit^aut  quid  refpon 
debit  is, quem  coram  creatore  omnis  accufabit  cre 
atura^Aitenim.Pugnabircumillo  orbis  terrarti 
cotra  infenfatos.  Videamus  quomodo  pugnabit. 

Omnia  quippe  arguent  peccatorem  ingratitudi- 
nis erga  deum, cum  nihil  fit  ufquam  ab  eo  condi- 
tu m,exquo  humano  generi  non  accedataliquidfi  TERRA 
ue  gratiae, fiue  honoris, fiue  utilitatis . Arguet  er- 
go  illum  terra>&dicet.Dominefecifti  me  ad  ho- 
minis  huius  ufum,&  tuo  iuflu  frudtus  proruliei 
quibus  uefceretur. A rboresfub  quarum  umbra 
aedum  pluuiafq?  declinaret.Sy  luas, ligna, lapide»,  ■ * 
herbas,odores,  flores,  fuccos,  unguenta,  Iinum,byf 
finum,  bombycinum, fericumq?  fuppeditaui, qui 
bus  ei  ad  uarium  uitae  commodum  opus  fuerar. 

Dedi  oues  quarum  lana  ucftitus  eft.  Boues  quora 
Ubore  fruges  comedit, Equos, mulos , afinos , esu 

A ti|  r , 


i 


.7 


LIBER.  VI.  74J 

tim  Iiquefedt,petramad  ferruminandam  muro- 
rum ftruduramin  calcem  conuertit,  ad  linienda 
nauigia  de  flagranti  teda  picem  liquauit,  per  me 
pa  nes  co  x it,  cibos  co  n fecit,car  nes  n u nc  elixas . nuc 
alias  manducauit,  ftcrilefcentes  glebas,  effata 

arua  inccnfisculmis  prilbn»  facunditati  reftitu- 
it,mco  cauterio  morbos  curauit, meis  cineribus 
ad  candificandos  poliendofcj?  pannos  ufus  eft , Et 
cum  tot  ex  me  commoda  colligeret,nunq?  a nimu 
Induxit, ut  tibi  obtemperando  gratiam  referret, 

Poft  haec  arguet  illum,  & aere  dC  igne  excelfius  rAPi.— 
caelum  8c  dicet.  Me  etiam  aeterne  deus,  ut  hunc 
iuuarem  defuper  extedifti.  Solem  ei  lucere  feci  per 
diem,lunam  &ftellagper  nodem,perme  cogno- 
uit  horas,dics,menfes,anno9,uer>xftatem,  autu- 
mnum,brumam, per  me  diffinxit  mundi  aetates, 
setatnmq*  fecula,pcr  me  certorum  temporum  ott 
dinem,rerumq?  uiccs  tenuit  dC  obferuauir.  At  ide 
donorum  tuorum  oblitus,iuffis  tuis  non  paruir,le 
gem  tuam  implere  neglexit.  Poftremo  3C angeli 
SC  fancfli  qui  cumChriftoerunt,arguent  peccato- 
rem. Angelus  inquiet.  Ad  cuftodiam  huius  homi  ANGELI 
nis  domine,ego  per  te  miffus  frequenter  eum  pro 
texia  periculis,frequenter  a daemonum  iniuria  eu 
catus  fum.Sed  dum  in  uitiafubinde  prolabentem 
tadta  cordis  ipfius  repraehenfione  cohiberem,  fua  _ 
fequi  uolutatem  quam  tuam  maluit . Sanch'  uero  "ANCTI*, 
dicent -Multa  praedicauimus,  multa  fcripfimus, 
multa  fecimus,  unde  ifti  plenius  apertiufcj?  difcc- 
re  poterat,  qua  irereiletadfalutem . Sed  omni- 
bus his  contemptis  per  abrupta  facinorum  auer* 

■us  abiit,  necpromillH beatitudinisconuertipo- 
wic,  ncc  sterna  damnationis  minis  deterreri* 

A iiij 


m 


trJ  r,«n  , 


Orario 

PCil.ro 


744  DE  HOR.  CHRIS.  A;D  IVD.  ADVE;N 

Saepenumero  in  memoriam  illi  reduximus, ut  per 
tead  imaginem  dei  factus  fir,paulo  angelis  mino 
*atus,in  paradifo  pofitus . Vc  etiam  cum  inde  per 
gnobedientizerimen  eie&us  exularet,tua  tandem 
pietate  reuertendi  poteftatem  acceperit  ad  p£tri- 
am  multo  feliciorem  quam  illa  fuerit  quam  ani U 
fic.Tu  deus  homo  fa#u9  ludibria, uincula,  fputa, 
alapas, flagella, fpinas,clauos, crucem, fel, acetum, 
hafta  in  tuo  corpore  gtulifti,ut  pro  hominis  pec> 
cato hoftiam pacificam  te  offerres  deo  patri.  Mo- 
ri uoluifti,  ut  ipfum  uiuificares , ad  infernum  de- 
fcedifti,  ut  ipfum  fuper  fydera  exaltares.  Rcfurre 
xifti,etin  caelum  afcendifti,ut  ipfum  poft  te  trahe 
res,SC  beatificares. Dedifti  ei  carnem  tuam  ind- 
bum,36fanguinem  tuum  in  potum,ut  uitz  aeter- 
nae compotem  faceres,atq*  in  tuum  fufeiperes  co* 
fortium.  Et  hic  quidem  tot  tantorumqp  imme- 
tnor  beneficiorum, non  retulit  tibi  gratiam,  fed 
offenfam, cupidinibus  deferuiens,&  iuffa  tua  par 
• yipendens, bonis  fragilibus  inhaerens  Sc  aeterna 
non  multi  aeftimans.  Eat  ergo  fub  terram,  qui 
caeleflibus  praeponere  non  dubitauit  rerrcna,Hzcv 
6Cqs  plura  olim  exprobrabuntur  peccatori.Sicqp 
aduerfum  iniquos  armabitur  creatura . Sic  orbis 
tctratuin  decertabit  contra  infenfatos.Quid  faci- 
ent  mifcri  peccatores  ubi  tot  aderunt  accufaeoresl 
ubi  omnia  contra  illos  in  iudicio  ftabunt , SC  pro 
illis  nihil^Peccauimus  tibi  domine,multumqt  de- 
liquimus,mifercre  noftri  fecundum  magnam  mi 
fericordiam  tuam  .8C  fecndum  multitudinem  mi* 
fc rationum  tuarum  dele  iniquitates  noftras.Da 
ut  nunc  ploremus  ingratitudinem  noftram,  nc 
tunc  confundamur, ue  nunc  lugeamus, nc  tuc  fem 


•/0 


i 


i 


ii 


per  lugendi caufam  habeamus.Remitte  facinora 
dementiflime  domfne,&  praefta  ucniam,quiaBe  pfiI 
aci  quorum  remiflae  fu nt  iniquitates,  Equorum 
teda  fune  peccata.  Remitte  illa  precamur  in  prae- 
fcnti,ne  imputetur  in  futuro.Cum  etiam  caeli  (ut 
Ifaias  inquit)ficut  fumus  liqucfcenr,#  terra  ficut  Ifa.ji.  1 
ueftimcntum  atteretur , <3 C habitatqres  cius  ficut 
J . haec  interibunt . Cumcp  «Scilla euenienr, quae  ipfe 

per  Iezcchielem  minatus  es  dices  .In  igne  irae  meae  Iczech.jf 

ilocut?  fum , quia  in  die  illa  erit  commotio  magna 
fuper  terram  Ifrael,&  comouebunrur  a facie  mea 
pifces  maris  3C  uolucres  caeli, et  beftiae  agri, et  ome  - -s 
reptile  quod  mouetur  fuper  humum,cuhdiq$  ho  v 

anines  qui  funt  fuper  faciem  terrae,  8C  fubuerten- 
tur  montes, 3C  cadent  fepes,  8C  omnis  murus  cor-, 
ruet  in  terram . Inter  haec  tam  expauefccnda  efto 
t refugium  noftrum, redemptor  noder,  ne  metu  co 

"cuiTis  fides  titubet,  fpes  deficiat,  charitas  langue- 
fcat,  commoueatur  bediac  8C  homines  qui  te  igno 
rant,&  montes  8C  muri  fubuertantur,  non  com- 
moueamur  nos,tiecfc  fubuertamur , neqj  a te  ufqp  1^44.  „ 
difcedamus,  neqt  ui  ulla  feperemur . Vtinam  (in-  ' ■'  ^ 
quit  Ifaias)dirumpercs  caelos  6C  defeenderes,  a.fas 
de  tua  montes  defluerent,ficut  erudio  ignis  tabe, 
fcerenr,  aquae  arderent  igni,ut  notum  fieret  nome  t 

tuum  inimicis  tuis,  a facie  tua  gentes  turbaretur, 
cum  feceris  mirabilia,non  fuftinebimus.Defide- 
rat  aduentum  iudicis  propheta, quia  tunc  demum 

Ife  plenam  beatitudinemconfecuturum  fperat,  8C 
ramen  non  fuftinebimus,inquit,  utod&latco  die 
ne  fawdos  quide  fine  pauore  futuros.Et  quis  non 
formidabit  uidens  furere  ignem , montes  conteri, 
uallcs  diuidi2diccmc  Michea,  Eccc  dominus  egre-  Micheac.i 

A v 


Nautn.i 


74«  DE  HOR.  CHRIS.  AD  IVD*  ADVEN. 

dietur  de  loco  fuo , SC  defcender , 8C  calcabit  fuper 
excelfa  terrae,  Sc  confumenrur  montes  fubtuscti, 
<5£uallesfdndentur  ficuc  cacra  afacieignis,ficuta 
quae  quae  decurrunt  in  praeceps?  Quis  non  time* 
bit,  cum  Naum  propheta  dicat, Montes  commo- 
ti  funt  ab  eo,&  colles  defolati  funt,  8C  contremu- 
it terra  a facie  eius, 6C orbis, 6C  omnes  habitantes 
in  eo  i Ante  faciem  indignationis  eius  quis  fla- 
bit i 8C quis  refiftet  inira  furoris eiusd indignatio 
cius  efFufa  eft  uc  ignis , 8c  petrae  di iTolutoe  funt  ab 
eo.  Quis  denique  non  concidet  prae  timore, cum 
Iodis. i.  Toel  propheta  conqueratur  dicens.  Clamare  ad 
dominum,  a,  a,  a,  diei,  quia  prope  eft  dies  domi- 
ni, Qc  quafi  uaftitas  a potente  uenict.  Et  rurfum 
. idem , Ad  te  domine  clamabo , quia  ignis  com- 
edit fpeciofa  deferti , 8C  flamma , fuccendit  omnia 
ligna  regionis.  Et  iterum , Ante  faciem  eius  ignis 
uorans , 3C  pofl:  eum  exurens  flamma,  quafi  hor-* 
tus  uoluptatis  terra  coram  eo,&  pofl;  eum  folitu- 
do  deferti , neque  eft  qui  effugiat  eum  < De  hac 
s . mundi  per  ignem  uaftatione’,  Sophonias  quo- 
oopno. x.  quc  propheta  uaticinatur  8C  ait,  I n igne  zeli  eius 
deuorabitur  omnis  terra , quiconfummationem 
cum  feftinationefaciet  cunelis habitantibus  rcr- 
t, Petri.  3.  Hoc  idem  Sc  Petrus  Apoftolus  teftatur  di- 
cens, Aduenietautemdiesdominiutfur,in  quo 
caeli  magno  impetu  tranfienr,  elementa  uero  ca- 
lore fpluentur,  terra  autem  SC  qux  in  ipfa  funt 
tfpera  exurentur.  Etrurfum.  Expediautcs, in- 
quit, 8C  properantes  in  aduentum  diei  domini,per 
quem  caeli  ardentes  foluentur,<3£  elemeta  ignis  ar 
dore  tabefeent.  Ignis  igitur  8C  terribilis  flammae 
inundatio  fummi  iudicis  faciem  praecurrens  ope- 


: LIBER.  VI.  74* 

tiet  terrarum  orbem,  cxcedetque  montium  cacu- 
mina, 6C  contra  naturam  fuamardebunt aquae, 
ficcabitur  mare, fontes  fluminaque  deficienr,<3£  ta 
tiardoris  torrens  ueluti  diluuium  late  omnia  in- 
uoluet.  Sed  arca  qua  aliquiseuadere  poflet , nulla 
crir, bonos  malosque  fimul  flutftus  ifte  igneus  ab* 
forbebit,Scd  bonos  expiabit , malos  uero  affliget 
tantum, et  ideni  ardor  alrjs  eritad  falutem,alijs  ad 
poenam,  dicente Malachia propheta.  Ecceenim  Malac.4. 
dies  uenict  fuccenfa  quafi caminus , «Sierunt  o- 
mnesfuperbi,6^omnesfacientesimpictatem  (ri- 
pula,# inflammabit  eos  dies  ueniens  dicit  do- 
minus exercituum , quae  non  derelinquet  eis  ra- 
dicem dC germen.  Et  orietur uobis  timentibus 
nomen  meum  fol  iufritiae,  8C  fanitas  in  pennis  e- 
ius»  Id  fane  ita  erit , quemadmodum  etiam  nunc 
uidemus  aurum  in  igne  purius  effici , lapides  & li 
gna  corrumpi  SC  in  cinerem  redigi , Illo  praeter- 
ea igne  terra#  cxlum  immutabuntur,  dicente 
ipfo  domino. Caelum  # terra  trafibtint,uerbaau*  Lucsr.ii 
tem mea  non  praeteribunt*  Vndein  Pfalmo dici- 
tur,! n itio  tu  domine  terram  fundafri,ec  opera  ma  f , 
nuum  tuarum  funt  cadi.  Ipfiperibun^tuautem 
permanes,  # omnes  ficutuefrimetum  uererafccr. 

Et  ficut  opertorium  mutabis  eos,  # mutaburur» 
tu  autem  idem  ipfe  es ,#  anni  tui  non  deficient.Et 
tue  demum  terra  cui  cotibus  fuis  uacua  relinque- 
tur,# ubiqt  Crir  uafta  folitudo,nulIus  prorfus  uf- 
quam  locorum  erit, non  homo,noiumentum,  no 
pecus,  non  fera , non  ferpens , non  in  mari  pifeis, 
non  in  aera  uolucris,non  faltem  fub  terra  uermis, 
nullum  poftremo  animal  tanto  incendiofuperef- 
fc  poterit.  Quod  quidem  per  Spphoniam  figni-  Sophwu 


Iere, 4 


Hcbrac.u 


74*  PE  RESVRRECTIONE  MOR. 

ficauit  dominus  dicens.  Congregans  congre* 
gabo  omnia  a facie  terrae,  congregans  hominem 
§6pecus,congregansuoIatiliacaeli<3£  pifces  ma- 
ris, 8C  ruinae  impiorum  erunt,#  difperdam  horni 
nes  a facie  terrae.  Quam  rem  8C  Jeremias  prophe- 
ta in  fpiritu  ad  mirans  inquit . Afpexi  terram  , 9C 
ccce  uacua  erat  3C  nihil,  oC  caelos , 3C  non  erat  lux 
in  eis.  Vidi  montes, 6c  ccce mouebantur,  8C  ornes 
colles  coturbati  funr, intuitus  fum,&  ccce  n5  erae 
homo,  dC  omne  uolatile caeli  recellit . Redle  ergo 
ab  Apoftolo  dicit , Deus  noder  ignis  cofumes  eft« 


iThef.4 


Zach.io 


Icre.ijr 


x.Cor.nr 
Ioel  isJ 


De  refurredione  mortuorum, 
Cap.  VI. 


■' . < 


POST  haec  autem  iulTu  domini  angelica  uox 
intonabit,mundum  concutiens,  3c  mortuos 
ab  Adamufcj»  ad  nouiiTimumhominem  oes 
uelude  fomno  excitans.  Omnes  repente  refurget 
uiui,fuis  quifq?  attubus  incorporabitur,#  capil- 
lus de  capite  eorum  non  deficiet.  Sic  quippe  per  os 
Zacharise  loquitur  dominus  # ait , Sibilabo  eis, 

8C  congregabo  illos,quia  redemi  eos.Hoc  fignifi- 
cauitleremiascum  prophetaret  dicen6, Dominus 
de  excello  rugiet,  # de  habitaculo  fan&o  fuo  da* 
bit  uocem  fuam,rugiens  rugiet  fuper  decorem  fu 
um,  celeuma  quafi  calcantium  concinetur  aduer* 
fus  omnes  habitatores  terrae, quia  iudicium  domi 
lio  cum  gentibus.Dicens  fuper  decorem  fuum,  3C 
aduerfus  habitatores  terrac.Iuftos  # iniuftos  co- 
plexus  eft  ♦ Quia  omnes  quidem  refurgemus , fed 
non  omnes  immutabimur . Sic  # Ioel  propheta;  • 
Dominus  inquit,  dc  Sion  rugicta  # de  Icrufalcni 


. ^ LIBER  VI.  y4t 

dab/tuocem  fuam,  8c  mouebuntur  caeli  8C  terra, 
hoc  eft,  boni  8C  mali  fimul  refurgent . Longe  ta- 
men diuerfa  erit  horum  illorumqt  conditio,  tefte 
Apoftolo  fic  inter  utrosqj  difcerncnte  .Ipfe  domfe  T.  f 
nus,inquir,in  iuflu  tubae, & in  uoce  archangeli,ec 1 4* 

in  tuba  dei  defcedit  de  caelo,  dC  mortui  qui  in  Chri 
fto  funt  refurgent  primi , deinde  nos  qui  uiuimua 
qui  relinquimur,fimul  rapiemur  cum  illis  innu-  , 

bibus  obuiam  Chrifto  in  aera,  6c  fic  femper  cum 
domino  erimus»  Mali  ergo  in  terra  quam  dilexc- 
runt  relinquentur, boni  autem  caelum  uerfus  in  fu 
blimetollentur,eo  quod  illorum  conuerfatiofem 
per  fuerit  in  cxlis . Qua  autem  aerate  rcfurrc&uri 
fimus  idem  declarat  dices.  Donec  occurramus  o&  Eph-4 
in  unitatem  fidei  &agnitionisfilijdeiinuirumg  4 J 

fecftum , in  menfuram  aetatis  plenitudinis  Chrifti 
Cxterum  eorum  quoqi  qui  faluandi  erunt, corpo 
ribus  diuerfa  inerirdaritas . Quamuis  enim  eiuf*  Mztth  n 
dem  generis  femina  finr,aliud  tamen  centefimum  ' 9 
frurtum  reddidir,aliud  fexagefimum,aliud  tricefi 
mum.  Quam diuerfitatem Paulus ediiTerensair,  «.Cor.  ijf, 
Alia  claritasfolis;,  alia  claritas  lunae , alia  claritas 
ftcllarum.  Imparia  quidem  merita , fed  in  omni- 
bus  idem  deus.Et  quia  deuscharitas  eft,  mutuus 
inter  illos  amor  efficiet,  ut  beatitudo  finguloru  m 
beatitudo  fimul  omnium  fit.  WUtth,» 

QVOD  SI  Q.VIS  SADVcacorum  h*-  a t 
refim  fecutus  negare  uoluerit  futuram  rcfurrccfti- 
onem,refpondebimus  ei  quod  illis  refponfum  eft. 

Erras  nefeiens  feripturas , neque  uirtutem  dei.  Si 
enim  feripturas  rciresrnolTcs  uricp  per  Iezeclliele,  T#_  . 
fed  non  ab  lezechielc  di&um . Ecce  ego  aperiam  ccn,,y 
cumulos  ucftro»,&  educam  uos  de  fepulchris  uc- 

*•  " ,X  v • 


7yo  DE  RESVRRECTIONE  MOR. 

ftris  popule  meus,  8C  inducam  uos  in  terram  Ifra 
cl,et  laetis  quia  ego  dominus, cum  aperuero  fepul 
chra  ucftra.66  eduxero  uos  detumulis  ueftris  po- 
pule  meus,&  dedero  fpiritum  meum  in  uobis,  6C 
_ - 1 , uixeritis.NofTes  <5 C in  Daniele  fcriptum  efle,  Mul 
'l~  tideijsqui  dormiunt  in  terrae  puluere , euigila- 
but,alij  in  uicam  aeternam, alrj  in  opprobrium, uc 
Ofce.s  uideant  femper . Nec  ignorares  Ofee  prophetam 
idem  adruere, cum  dicat.  Viuificabit  nos,poft  du 
osdies,  5Sdie  tertia  fufcitabit  nos,  &uiuemus 
i Cor  u.  ,n  confpeclueius,fciemuB  fequemurq?,ut  cogno- 
* * s'  icamus  dominum. Sicut  enim  in  Adam  morimur 

ita  inChrifto,  qui  die  tertia  refurrcxit,  umemus. 
Ofee.  13  mortis  noftrae  deftrueftor  eft,  ipfc  dC  refurre- 

iftio  noftra . V nde  per  eundem  prophetam  dicit* 
De  manu  mortis  liberabo  cos,de  morte  redimam 
cos.  Ero  mors  tua  o mors,  ero  morius  tuus  infera 
ne.Quae  res  nequaquam  latuit  uirum  iuftum  lob 
' qui  futuram  corporum  refurrecftionem  8C  confta 
lob  is  ter credidit,&  firmiter  fperauit,&  fideliter  confief 

fus  eft.  Scio, inquit,  quod  redemptor  meus  uiuir, 
SCin  nouiiTimodiede  terra  furre<fturus  fum . Et 
rurfum  circundabor  pelle  mea,<3C  in  carne  mea  ui 
dabo  deum.  Quem  uifurus  fum  ego  ipfe,  8C  oculi 
mei  confpe&uri  fune, <5^  no  alius. Repofita  eft  haec 
fpes  mea  in  finu  meo.Et  ne  ueterum  tm  autorita- 
Iohati.f  te  hoc  nobis  perfuafum  putes, audi  recetiora. Do- 
minus in  Euangelio.  Arnen  amen  dico  uobis,  in- 
quit,quia  uenir  hora,&:  nunccft,qn  mortuiaudi- 
ent  uocem  fili]  dd,SC  qui  audierint  uiuent.Er  pau 
Io  poft  iterum  ait.  Venit  hora  in  qua  omnes  qui 
in  monumentis  funt , audient  uocem  filrj  dei.  Ec 
procedent  qui  bona  fecerunt  in  refurre&ionem  ui 
tse,quiuero  mala  egerunt,in  refurrrcftioncm  iu- 

, , I 


V 


711 


LIBER  VI. 

d/crj.  Et  rurfum  idem.Haeceft  enim  uoluntas  eius 
qui  mifit  me  patris, ut  omne  quod  dedit  mihi,noa 
perdam  exeo,fed  refufcitem  illud  in  nouiflimo 
die.Martha  fracremfcpulcum  refurre&urum  qui 
dem  non  diffidebat,  fcd  uix  credere  pbtcrar,  ut 
iam  quatriduanus  reuiuifcere  poffec  antequam  Lazaru* 
refurre<ftio,quae  omnibus  promiffa  eft , uenifler, 
#refponfum  domini  accepit . Egofumrefurre-  Iohan.i^ 
Ctio  <Xuita,qui  credit  in  me,  etiam  fi  mortuus  fu- 
erit,uiuet,5£  omnis  qui  uiuit  8C  credit  in  me,  non 
morietur  in  aeternum.  Qui  credit  ergo,uiuer.In- 
credulus  autem  quamuis  8C  ipfc  rcfurget  8C  ui- 
uet,inter  mortuos  tamen,  non  inter  uiuentes  de- 
putabitur,atque(ut  apertius  intelligas)  neminem  ' 

nonrcfurreAurum.  Iohannesin  Apocalypfiair. 

Et  dedit  mare  mortuos  qui  in  eo  erant, 8c  mors  8C  Apoci»  . 
infernus  dederunt  mortuos  fuos,  qui  in  ipfis  erat, 

SC  iudicatum  eft  de  fingulis  fecundum  opera i- 
pforum.  Paulus  quoque  Apoftolus  per  quem 
vHRIST  vs  locutus  eft.  Myfterium,inquit,  i.Corw 
uobis  aico , omnes  quidem  refurgemus,  fed  non  * * 
omnes  immutabimur,  in  momento,  in  icftu  ocu- 
li,in  nouiffima  tuba . Canet  enim  tuba,#  mor- 
tui refurgent  incorrupti’,  3c  nos  immutabimur. 

Oportet  enim  corruptibile  hoc  induere  incorru- 
ptionem,  8C  mortale  hoc  induere  immortalita- 
tem. Poflem  argumentis  niti,quibusea  rem  non 
eifefacftu  impoflibiIem,atq?  etiam  fieri  debe rep- 
barem,fi  plus  apud  me  argumenta  ualerent,  qu5 
fancfta^  autoritas  fcripturaijt,#  fi  noftri  nocppo 
Citi  effet, incredulis  fidem  fuadere,  SC  no  magis  cre 
dentes  ad  uirtutem  exhortari,  apud  quos  nihileft  Pfaim 
quod  deus  aeternus  faccrc  non  poftit , Quippe  qui 


• i * 

i . • 


\ 


i,H  DE  RESVR  RECTIONE  MOR. 

Pfal.148  incaclo  8C  ih  terra  omnia  quaecunqt  uoluit  fecit,  <j 
Iohan.i  dixit  SC  farta  funr,mandauit  3C  creata  funt.  Deni 
que  per  quem  omnia  farta  fune,  dC  fine  quo  farta 
cft  nihil.  Nos  itaq?  qui  catholicam  ueritatem  ple- 
na f«de  fequimur,  iic  refurrertionem  futuram  mS 
te  agitemus, ut  prius  nobis  refurgere  a uitijs  curae 
fit.Male  illam  expertae,  qui  hac  qux  prior  efTe  de 
Anoea  2 ^>et>non  peregerit.Beatus  autem  3C  fanrtus(ut  Io 
^ w’ * hannesin  ApocaIypfiait)qui  habet  partem  in  re  f 
furrertione  prima,  in  eo  fecunda  mors  non  habet 
poteftatem.Tales  enim  cum  fuis  corporibus  de  Ii 
xno  terrae  fefc  ad  fonitum  caeleftis  tubae  erigentes, 
at<$  in  altum  fublati,obuiamibuntChrifto,&  in 
...  parte  dextera, hoc  eft  in  beatitudine,  in  qua  nihil  8 

fintftr um,collocabuntur.Scriptum  quippe  cft.  Et 

• Marc.ij  mittet  dominus  a ngelosfuosca  cuba  &uocema-  A 

• • gna,&  congregabunt  clertos  eius  a quatuoruen* 

tis,  a fummis  caelorum  ufque  ad  terminos  eorum, 
hoc  eft,oes  qui  ubicutp  erat  ad  feconuocari  fube« 
Pfalm.49  bir,Quod  propheta  etiam  praeuidens  ait, Deus  de- 
' orum  dominus  locutus  eft,  8C  uocauit  terram. 

A folis  ortu  ufep  ad  occafum,ex  Sion  fpecies  deco 
; ' riseius.Deusmanifefteuenietjdeusnofter  &non  * 

' filebic.Poftea  infert.  Congregate  illi  fanrtos  eius, 
t qui  ordinant  teftamentum  eius  fuper  facrifioia. 

Et  annuntiabunt  caeli  iuftitiam  eius,  quoniam  de 
usiudexeft. 

' ■*  ' ■*  • • s. 


De  domini tlefcenfu ad  iudi* 
candum  uiuos  SC  mortuos, 

Cap,  VII, 


4 


LIBER.  V/.  y/j 

Descendens  igitur maieftatfe domi  # 

nus  cum  angelis  fuis,<5£  cum  omnibus  fan 
(Sis  fuis, confpicuus  in  aera  ftabic  fupra  Ic 
rufalem,uc  inde hc mines  iudicet,ubi pro  homini 
bus  pari  uoluir.Sed  fupra  illam  parte  imminebit. 

V nde  poftqua  a mortuis  refurrexie,  fublatus  eft 
in  caelu,  udocus  ille  a q olirn  deukfta  morte  trium 
phans  caelfi  petijr,  rurfu  m e caelo  aduenietis  gloria 
tcftetur.  Quod  futurn  Zacharias  prophetauit  di-  Zacha:  i* 
cens.Ec  ftabunt  pedes  eius  in  die  illa  fuper  mon-  iji 
tem  oIiuarum,qui  eft  in  Terufalem  adorictcm.  Et 
tuncfedebuntfedes  in  iudicio,hoceft,patriarchse, 
prophetae,facerdotes,apoftoli,difcipuli,martyre8 
confeftoreSjUirgines^iduXjConiugataCjfan^i  fan 
tTcxqt  omnes.Tunc  implebitur  illud, Qtii reliqui-  *“‘,§ 
ftis  omnia, dC  fecuti  eftis  me , cum  filius  hominis 
ad  iudicandum  uenerit,  fedebitis  8C  uos  fuper  fe- 
des  duodecim, iudicantes  duodecim  tribus  Ifrael,  i;Cor;tf 
inde  eft  quod  Paulus  ad  Corinthiosfcribens  ait, 

A nnefeitis  inquit, quoniam  fanefti  de  hoc  mundo  ‘ ' 

fudicabur-f.nefciris  quonia  angelos  iudicabimus? 
quanto  magis  fecularia.Hinciam  multo  terribili 
ora, quam  quae  hatfenus  di<fta  funr,fubfequetur, 
dC  fupra  qj  qs  dicedo  exprimere  pofTit  horrcda,et 
figna,&iudicia,&anguftix,&dolore8.Jam  pri-  z2cha:  i* 
mum  ficut  Zacharias  a it, Scindetur  mons  oliuaije 
ex  media  parte  fui  ad  orientem  6C  ad  occidentem. 
Monsifte  ideofutequidem  reor)fupererit  reliquo 
rum  coflagrationi,quo  magis  terreat  fciflus , qua  ' 
terruifletcofumptus.Quid  autem  innuet  fciiTura 
tam  horribilis  SC  uehemens,nifi diferetionem  illo- 
rum ftatim  futuram,  qui  iudicandi  erunt.  Ec 
ueniet  inquit,  dominus  deus  mcus,omnesqj  fan- 


7U  DE  DO.  DES,  AD  IVD,  VI.  ET  MOR. 

• di  cum  eo,#  erit  in  dic  illa , non  erit  lux , fcd  fri- 

gus #gelu.Non  enim  erit  illis  lux,quos  iam  aeter 
► nae  nodis  timor  occupabit , in  quibus  charitatis 

flamma  refrixit,et  amoris  diui ni  ardor  malitiae  ge 
Oua  infe  lu  e^tindus  eft.Heu  quam  miferi,quam  infelices, 
ices  mia.  quos  ifta  fors  manet,qui  fe  in  terra  refidere  con- 
fpicient,cum  alij  in  aera  ferrentur,  qui  fe  iam  ad 
finiftram  compelli  cernent,#  alios  conftieui  ad  de 
xceram,qui  fe  carne  liuida,lurida,nigra  ,#  quafi 
fanie tobocp confcda  ueftitos  animaduertenr,  # 
alios  pulchra  cleganriqt,#  iam  beatitudinis  ful- 
gore luculenta  atep  fplendenti,  # illos  quidem  an 
gelorum  caeleftiumconfortio copulari , feuero  c« 
apoftaticis  fpiritibus,quibus  in  uita  mortali  ma- 
gis quam  deo  obtemperabant,  ad  inferna  trudi, 
ad  gehennam  mitti,nulIo  tempore , nullis  feculis, 
nullo  unquam  die  indeegrefluros . Carterum  an- 
tequam eo  compellantur,  tremebundi  # eiulan- 
tesd^  plangentes  confiftent  coram  illo  tanti  hor* 
Dan^  rortSjtantaeqt  maieftatis  tribunali.  Quod  olim  ad 
mirans  Daniel  ait,  Afpicicbam  donec  throni  pofi 
ti  funt,#  antiquus  dicrufcdir,ideft,Chriftus  deo 
patri  co3eternus,ueftimentum  eius  cadidum  qua- 
fi nix,#  capilli  capitiscius  quafi  lana  muda,  thro 
nus  eius  flammae  ignis,rotar  eius  ignis  acccfus,flu- 
uius  igneus  rapidufcp  egrediebar  a facie  eius,' mil- 
lia millium  miniftrabantei,#deciescecena  mil-* 
lia  afliftebat  ei.Tudicium  fedir,#libri  aperti  funt, 
explicabuntur  igitur  libri  praedeftinationis,  prae- 
Pfalm  9 fcicntiaeq?  diurnae,#  dominus  iudicabic  orbe  ter- 
lezecli  rxin  xquitate,#  populos  in  ueritate  fua.Iuftum 
SC  impium  iudicabic  dominus,ipfo  per  Iczcchielc 
diccntc«Eccc  ego  iudico  inter  pcqus  ct  pccus,ariecu 


• LIBER  ,Vt.  y«r 

SC  hircorum . Quemadmodum  enim  paftor  fut  in 
euangelio dicitur)fegregat  oues ab hoed/s ita  fepa  Mi**'** 
fabuntur  iufti  ab  iniuftis.Etij  quidem  ad  fimftra 
raptim  cogetur, quia  opera  illorum  finiftra  funr. 

Illi  uero  ad  dexteram  concedent,quia  femper  de- 
xteritas quaedam  atq?  agilitas  ad  bene  bcateqp  ui- 
liendum  in  ipfiseffulfit.Locus  uero  iudicandorn  £0^^ 
ad  quem  congrebuntur,uallis  Iofaphat  aflignat,  dkrj. 
dicente  domino  per  Ioelem,Congrebo  omnes  gen  j0el.| 
tcSjSC  deducam  cas  in  ualle  Iofophat,  SC  difeepta 
bocum  eis  ibi.Ec  iterum, Confurgat  SC  afcendai 
gentes  in  ualle  Iofophat, quia  ibi  fedebo,  ut  iudice 
omnes  geres  in  circuitu. Sed  qm  ualles  illius  a ngu- 
ftiac  n5  ita  multorum  hominum  ca  paces  funt,  crc 
dimus  alios  in  ualle , alios  circa  uallem  confluxu- 
ros,atq?  ideo  in  ca  omnes  congregandos  dici,  quia 
fuper  omnes  inde  iudicijfcntenria  proferretur.  Ac 
uero  antequam  proferretur , a nteqj  ( ficut  A mos 
ait)reuelabir  quafiaqua  iudiciu,  &iuftitiaquafi  -Amosf 
torrens  fortis.Peccatores  interim  illa  prarftolates, 
intra  fe  grauiiTime  conflictabuntur, clamabor,  ul 
|ulabunt,oralachrymis  rigabunt, pugnis  pectora 
plagent, quia  deliquerunt  ei  a quo  iudicaburuur. 

O miferandufpectaculu,<5£  quide  uenia  dignu,  fi 
tunc  uenix locus cflet,cu  iudicij  erit. Scriptum  eft 
aut,Zelu8 dC furor  uiri,id eft,  filrj  hois.  nonpeer 
in  dieuindictx,necacquiefceccuiufcpprccib‘>,ncc  arcuer.# 
fufeipiet  pto  redemptione  dona  plurima.  Sera  em 
nimiseftpoenitentia,cumiam  pro  delictis  parat 
pcena.Tunc  flefle  decuir,cum  uacabanr  iocis , tuc 
triftariopcrepretiumer2t,cum  irrefrenato  animi 
appetitu  uoluptatibus  indulgeb.lt, co  denudabat 
eiSjVac  uobjs  qui  nunc  ridetis,  quoniam  flebitis. 


/ 7?<  DE  DO.  DES.  AD  IVD.  VI.  ET  MOTI. 

/ Vxergo  illis,quibus  nuncueritatis  uerba  pro  Itf- 
/lf . dibrio  fu nt,q ironiam  tunc  quam  ucra  Fuerinc,da- 

llaix.ij  mno  irrecuperabili  experietur.  Vifitabo  fuper  o* 
bis  mala  inquit  per  prophetam  dominus,  SC  con- 
tra impios  impiecatem  eorum,  fuper  hoc  cxlu  tu* 
babo.et  mouebitur  terra  de  loco  fuo, propter  indi 
gnationem  domini  exercituum , 3C  propter  diem 
irx  furoris  eius , 8C  erit  quafi  damula  fugiens,  56 
quafi  ouis,&  non  erit  qui  cogregee.Quam  hoc  uc- 
..  hemenrerdoleret  idem  propheta  oftendit  dicens, 
Propcerea  repleti  funt  lumbi  mei  dolore, 3C  angu- 
ftia  poiTedit  me,ficutanguftia  parturientis,corrui 

cum  audirem, conturbatas  fumcuuiderenijernac 
cuit  cor  meum,tencbrx  ftupefecerut  me . Et  fi  hic 

alienomaloquodfuturu  uiditficContriftatus  eft, 
quantus  illos  afficiet  mceror , quibus  tale  malum 
proprium  ac  peculiare  eritf  Meditabutur  f ugajn. 
Sed  idem  ubicg  occurret  pauor,neC  fugiendo  effu- 
gere poterunt,nec  latendo  latere.  Vnde  in  Iere  mia 

Iere  4*  fcriptumelt,Terrorundicgaitdominus,  non  fu- 
giet uelox,nec  faluari  fe  putet  fortis.  Deniq?  tem- 
poris huius  calamitatem  defignans  Sophonias,p- 
• pheta  Juxta  eft  inquit,dics  domini  magnus,iuxta 
Sopho, ii  cft,5^uelox nimis,uoxdiei  domini  amara,tribu- 

labitur  ibi  fortis,diesirx  dies  illa,  dies  tribulario- 

nis&anguftix  dies  calamitatis  8C  miferis,dies  tc 
nebrarum  5£caliginis,dies  nebulae  8C  turbinis,  di 
«s  tubx  <36  clangoris  fuper  ciuitates  munitas,  8C 
fuper  angulos  excelfos,  hoc  eft , fuper  potentes  8C 
fu  per  bos,  <36  tribulabo  homines,  <36  ambulabunt 
ut  cxci,quia  domino  peccauerunc.  Necjj  enim  nifi 
* cacd  fune  qui  domino  peccant,  quoniam  dum  peC 
eant, nec  quantum  boni  amit«cauidcnc,ncc  qua* 


I 


LIBER  VI. 


rjry 


tum  mali  comparent, perfpiciut.Talibus  per  Ma- 
lachiam  comminatur  dominus  dicens,  Ecccacce- 
dam  ad  uos  in  iudicio,ctero  teftis  uciox  maleficis,  Maladi.. 
6C  adulteris  6c  periuris,<5£  qui  calumniantur  mer 
ccdcm  mcrcennarij; <5^  humiliant uiduas  6C  pupil 
los,&  opprimu  n t peregrinum,  nec  timuerunt  mc 
dicit  dominus  exercituum,  ego  enim  dominus  6C 
non  muror .Tgitur  cum  iam(ut  in  Pfalmo  dicitur)  P&I.49. 
aduocabit dominus  cadum  defurfum , &jrerram  * 
difeernere  populum  fuum . Cum  paterfamilias 
peregre  rediens, exiget  rationem  a feruisde  pecu- 
nia ipfisolim  ad  negotiandum  tradita,cum  etiam 
de  omni  uerbo  otiolo  ratio  reddi  iubebitur , cum 
denique  dominus  mittet  angelos  fuos , & fecer- 
nent  malos  de  medio  iuftorum.  Illos  quia  fini- 
ftris erunt, incredilis(ut difl um eft)timor ac  moe- 
ror exagitabit, Sed  8c  eos  qui  ad  dexteram  dedu- 
centur,! pes  metusqr  inuicem  folicirabunt,n5tam 
poenam  timentes. quam  ne  tanta  gloria  quam  in 
CHRISTO  uident indigni  fint.Itaq?  6C  ipfi de  fe 
dubitabunt, donec  illam  optatiiTimam  pij  ergafc 
iudicisuocemaudicnt,quxcontinuo  illis  &me« 
tum  omnem  abiget , 8C  perficiet  fpem . Audient 
enim, Venite  benedidli  patris  mei,poiIidete  para-  Matt.*# 
tumjuobis  regnum  a conftitutione  mundi. Ouox 
omni  meile  dulcior, omni  cibo  fuauior , omni  au-- 
ro  Sc  omni  lapide  pretiofo  defidcrabilior,  omni 
terreno  regno  felicior,uoxperpetui  gaudij,im- 
snenfx  lxtitix,cxleftis  iocunditatis,uox  omnia  fu 
peransdefideria,omni  uoto  maior, omni  fpc  pleni 
Or.  Venite  benedidi  patris  mei  poflidete  regnum* 

Vere  benedicti  8C  beati , quibus  contigerit  ut  fic 
tuoccatur, Quibus  autem  operibus  tam  benigne 


■ 


( 


fft 
tt.If 

I 

,J-  t • 

Erltemo 

f/na. 


DI  DO.  DES.  AD  IVD.  Vi  ET  MOR. 

euocari,tamcp  feliciter  benedici,ac  tanto  potiri  rt* 
gno  meruerint,  declarat  dicens,  Efuriu  i enim,  SS 
dediftis  mihi  manducare,firiui,<&  dediftis  mihi  bi 
bere,hofpeheram,<St:collcgiftis  me,nudus,<S^ope 
fuiftisme,  infirmus,  Sc  uifitaftisme,  incarccre 
«ram  <56  uemftis  ad  me.Tu  m iuftis  admirantibua 
tantae  remunerationis  magnitudinem  ac  fintul 
quaerentibus,quando  ea  qux  commemorata  fune 
ei  praeftiterint , refpondebit.  Arnen  dico  uobis 
quadiu  feciftis  uni  de  his  fratribus  meis  minimis, 
mihi  feciftis,  Chrifto  igitur  pracftatur,quicquid 
pauperi  chnftiano  impenditur.  Non  eft  conte- 
mnendus etiam  minimus  pauper  fidelis,quia  fra- 
ter domini  noftri  eft,non  eft  in  neceiTitate  deferen 
dus,ne  in  illo  deferatur  Chriftus . Omni  ope  qua 
indiguerit  fubleuanduseft,cum  in  eo  fublcuando 
tantum  lucri  fir,quantum  xftimatio  non  capit  hu 
mana.Comparantur  agri, aedificantur  uillx,con- 
ftruuntur  urbes,  ut  inde  annui  redditus  capian- 
tur, cumulenturtjdiuitix.  Alii  negotiantur , alij 
manibus  Iaborant,ali)  militant, ali)  nauiganr,  ae- 
que alij  aliis  artibus  indulgent,  ut  pecuniam  ac 
quiranr.  Vis  eu  omnibus  ijs  minus  fatigari, SC 
plus  acquireret  opera  exerce  pietatis’,  modicum 
eft  quo  pauper  indiger,fcd  immefum  eft  quod  lar 
gienticompenfatur.  . 

De  iententia  Chrifti  aduer* 
fus  impios* 

Gap,  VIII 


LIBER  VI.  fu 

DIDICISTI  piae miferatio/s  praemium, 

Difce  nunc  eorum  qui  miferis  mifererine 
gligunt  fupplicium . Tunc  inquit  dicet  <56 
ijsquJafiniftriserunr.Difcedirea  me  maleduftiin 
ignem  aeternum, qui  paratus eft diabolo SC  ange-  Matt  ** 
liseius.Tam  plena  eft  indignationis&T  itse<56  cru 
mnarum  uoxifta, quam  illa  fuperior  benignita- 
tis ac  munificentiae.  Vtrunc#  infinitum , utrumcp 
immenfum,<5£  quod  illa  obtulit,<5fc  quod  haec  inflf 
xir.De  urracp  in  ecclefiaftico  praeduftu  eft,  Bcnedi  vcci 
dtio  illius  qnali  fluuius  inundabit,&  quo  catacly-  e'39 
fmus arida  inebriauit,fic  ira  ipfius  gentes  quae  no 
«xquifierunt  eu  hacreditabit.Caufam  aut  fubdens 
cur  fic  eos  d5t^uerit,ait.Efuriui  em  SC  no  dediftis 
mihi  manducare,fitiui  SC  non  dediftismihi  potn, 
hofpes  era  8C  non  collegiftis me,nudus  6C  no  ope« 
ruiftisme,infirmus  &incarcere,&  non  uifitaftis 
me.Qua  ergo  melior  nunc corii  conditio, qui cu n* 

«ftarum  opprefli  funt  onere  calamitatum , quam 
illorum  qui  rerum  copia  abundant,  SC  nihil  im- 
pertiunt  indigenti.Non  ob  paupertatem  in  iudi- 
eiodamnabimur,fed  ob  impietatem.  O infelices 
diuires,qui  diuitijs  uti  nefciunt.  O felices  qui  fci- 
unt.Nefciunt  profctfto  illis  uti,  qui  cum  regnum 
caelorum  illas  dilargiendo  lucrari  poftinr,auarc  re  * 
cinendo  cum  illis  pariter  arfu ri  funt.Difcedite  in- 
quit, a me  ma!edi<fti.Quid  infelicius, quam  a Chri 
fto  difcedcrefDifcedite  in  ignem  arrcrnum  . Quid 
miferius,quam  nullum  finem  poenae  fperare^Di- 
fceditc  in  igne  paratum  diabolo. Quid  horribili^ 
quam  cum  diabolo, SC  adiabolofemper  cruciarii 
Si  grauitatemdanationis  huius  iugiter penfabi- 
ituis, nihil  tam  grauc  eft?  quod  pro  ea  uitanda  no 

rv 


*«o  DE  SENT.  AP OS.  ADVER.  PEC. 

lubenti  animo  perferemus  • Sed  interimvquidam 
finiftri  gregis  8C  ipfi  gditae  pecudes , non  3d  fc  da- 
mnationem pertinere  arbitrabuntur, eo  quod  ali 
quando  egenis  opem  tulerinr,licet  ipfi  in  popinis 
ganeifqr  uerfati  fint,  atq*  etiam  contra  unum  elee 
mofinac  bonum,  quod  quandoq?  exercuerunt,plu 
rima  perpetrarintmala.At  longe  aliter  jllis  quam 
putabunt eueniet.poftquam  enim  pius  dominus 
eos  qui  uifcera  pietatis  non  habuerunt}condemna 
uerit,continuo  reliquorumcriminum  cognititio* 
nem  fuis  committet  aiTeiTorib1^, ut  illud  quod  per 
lfaiac  y praedieftum  eft  impleatur.Brachia  mea  po 

pulosiudicabunt.Itacjsapoftoliac  prophetae  ad- 
uerfumcaetcros  peccatores  fententiam  dicent. 


E>efententia  apoftolorumad* 
uerfus  peccatores. 

• . Cap.  IX. 

_ T^RI MVSIGITVR  omnium ipfe apo- 
PETKVi  |-^fl;0iorum  princeps  Petrus  in  illos  infurgens 
»P<t.a  »*•  exclamabit  ac  dicet,Nouit  deus  pios  de  tenta 
tioncefiperc,iniquos ueroindie  iudicr)  referuare 
cruciandos.  Deinde  ad  Simonem  magum  con- 
* uerfus,  omnes  in  eo  fimoniacos  exeerabitur  di- 
Afto.8  cens,Pecunia  tuatecum  fit  in  perdirionem,quoni 
n am  donum  dei  exiftimafti  pecunia  poflideri.  Poft 

IACObus  ^jurn  Xacobus  Zebedaei  eos  qui  intemperanter  fi 
ne  delectu  uerba  cfFuriunt,fiue  turpia  fiueuaoa, 
hcobi  i.  nhiiiaHaquacitatisdamnabirdicens,Siquis  Pu- 
' tatfe  religiofum,nonrefrenans  linguam  fuam, 
huius  uana  eft  religio.  Arguet  etiam  illos  qui 
inter  fe  odio  diftident,fimultatibusquc  decertant. 


1 LIBER.  VI.  r«| 

Vbi  inquiet  selus  8c  contentio, ibi  incoflantia  8c 
omne  opus  prauum.Et  contra  proximorum  diffa  Iacobi.jr 
snatores  dicet.  Qui  detrahit  fratri,  aut  qui  ludicac 
fratrem  fuum,legidetrahit,<5£iud»cat legem- Po-  fccobi.* 
ffremo  ijs  qui  felicitatem  fuam  in  cumulandis  opi 
bus ponunt,  infultabitacdicet.  Agite  nuncdiui- 
tes,  plorate ululantesinmiferrjsueftris,quaeadue 
nienc  uobis,diuitiae  ueftrsr  purrefartae  iunt,  Sc  ue 
flimenta  ueftra  a tineis  comefta  funt . Aurum  8C 
argentum  ueftrum  eruginauit,&erugo  eorum 
in  teftimonium  uobis  enr,  Sc  manducabitcarnes 
ueflras  ficut  ignis . Thefaurizaftis  uobis  iram  in 
nouiflimis  diebus,  ecce  merces  operariorum , qui 
melTuerunt  regiones  ueflras,  quae  fraudata  efta 
uobis,  clamat,  6c  clamor  eorum  in  aures  domini 
fabaoth  introiuit,epulati  eflis  fuper  terram, & in 
luxuri]s  enutriflis  corda  ueflra,in  die  occifionis  ad 
duxiilis  &occidiftis  iuflum,  8C  non  reflitit  uobis 
Ad  haec,  utilium  etiam  qui  uel  unum  tantum  e* 
mandatis  dei  prscuaricatus  fuerit,  morte  dignum 
oftendat, inquiet. Quicuncp  totam  legem  feruaue-  Iocobi.  2 
rit,offendit  autem  in  uno , fartus efl omnium  re-  Iohannes 
us,Iohaunes  deinde  frater  eiusde  peccatoribus  de  *«lohan.j 
finiet  in  haec  uerba.Qui  facit  peccatumcx  diabo- 
lo cft,  quoniam  ab  initio  diabolus  peccat.  Omnis 
qui  non  efl  iuflus,non  cft  ex  deo,  8C  qui  non  dili- 
git fratrem  fuum.  Omnis  qui  odit  fratrem  fuum, 
homicidaeft,&  fcitis  quia  omnis  homicida  non 
habet  uitam  aeternam  in  fe  manentem . Tdem  eos 
qui  terrenis  inuoluti  diuina  negligunt,  danabitdi 
cens.  Vae,  vae,  vae, habitatib?  in  tcrra.Ec  illos  qni  Apocal.t 
mis delicate  uixerunt, quantum  inquietglorifica-  Idcm.15 
vic  fc  in  ddicijs  fuit,  tantum  date  illi  tormetum 

B v 


Itt  de  sen.  aposto.  adv.  pec. 

9c  luchim.Tum  de  multis  unam  proferens  fentS- 
tiam  dicct.Timidis  autem  Sc  incredulis^ cxecrs 
Idem. 2i  tiSi$c  homicidis,  3C  fornicatoribus , & ucnciicis, 
SC  jdoIolatri8,&  omnibus  mendacibus, pars  illo- 
rum erit  in  ftagno  ardcnti,igne  8C  fulphure,quod 
cft  mors  fecunda . Mox  etiam  quafi  mdignabun 
Idem* 2 x dus  exclamabit . Foris  canes  8C  uenefici , &:  im- 
pudici , SC  homicidae , 8C  idolis  feruicntes , OC  o- 
mnis  qui  amat  6C  facit  mendacium . Tunc  et  ipfc 
Paulus  gentium  doAor  Paulus  quos olim  docendo  cor- 
i.Cor.i.  rigere  nequiuit,  increpando  damnabit  & dicet» 
An  nefdtisquiainiqui  regnum  dei  non  poflide- 
bunt?  Nolite  errare,  neque  fornicari),  neque  ido- 
lis feruientes,  neque  adulteri, neque  molles,  neque 
mafculorum  concubitores*,  neque  lures , neque 
auari, neque  ebriofi,  neque  maledici,  neque  rapa- 
,.Cor.j.  ces  regnum  dei  poiTidebunt.  Er  in  eos  qui  fibi  fa- 
pientes  uidehtur,conteftabitur  atque  affirmabit, 
quod  fapientia  huius  mundi  ftulriria  fir  apudde- 
um.Et  i n eos  quoque  qui  fermonis  magis  qu  a mo 
rum  elegantiae  (ludent.  Non  in  fermone  eft  regnu 
Idem.4  deiinquict,fedin  uirtute.Ac  ne  ignorantes  excu- 
fari  pofTe  fperent,qui  neceflaria  ad  falutrm  difee- 
• rn r recontempferunt  dicet.Si  quis  ignorat,ignorabi* 

i.w or.»4.  praetcrca  aduerfus  impudicos  impurosq?  SC 

« hefi  i cupidos,  hunc  in  modum  fententiam  promulga- 
P ’ bit.  Omnis  fornicator,  aut  immundus , aut  aua- 

rus  quod  efi:  idolorum  feruirus,  non  habet  hacre- 
Hebrar.13  ratem  in  regno  CHRTSTI  SC  dei.  Et  iterum.  For 
nicatores  inquiet  8C  adulteros  iudicabit,id  cfr,da* 
x.Cor.tf  enabit  deus.Et  rurfum.Caro  8C  fanguis  regnum 
dei  poffiderc  non  poflunr,  neque  corruptio  incor* 
ruptclam  poiTidcbit « Quod  alibi  diftingucns  at— 


LIBER. 


VI. 


7«l 


que  exponens  ait,Ma  nifefta  fune  autem  opera  car 
nis, quae  fu nt, fornicatio,  immundicia,impudici-  Ephc&f» 
cia, luxuria,  idolorum  feruitus,  ueneficia,  mimi* 
citiae,  contentiones,  acmulationes,irae, rixae,  diflen. 
fio  nes,  feclae,  in  uidiae,  homicidia, ebritates,com-. 
effationes^  ijs  fimilia,  quae  praedico  uobis,  ficuc 
praedixi,quoniam  qui  talia  agunt, regnum  dei  no 
confequentur . Idem  de  illis  qui  Tuorum  uelfibi 
commifforum  faluti  nihil  aut  parum  prospiciunt, 
definiet  dicens.  Si  quis  autem  fuorum , 8C  ma xi- 
me  domelticorum curam  non  haber,fidem  nega- 
uit,<36eft  infideli  deterior.Infidelitatis  ergo  argu- 
guenturepifcopi&  ecclefiae  praefides , qui  magis 
feipfos  quam  gregem  fuum  pafcunt,  Sc  lupum  ue 
nienccm  uidentes,dimiffis  ouibus  fugiunt.  Argu 
entur  principes,  qui  fibi  fubietfos  minus  refte  gu 
bernant»  Arguentur  patres  matresque  familias, 

SC  omnes  qui  eorum  quibus  praefunt,  faluti  atep 
utilitati  confulere  negligunt.Poft  haec  idem  Apo- 
ftolusaduerfus  perfidos  Iudaeos  excutietis  uefti- 
menta  fua  dicet.  Sanguis  uefterfuper  caput  ue-  . 

(Irum, mundus  ego  ex  hoc  ad  gentes  uadam,ut  fci 
licet  Iudaeis  ob  incredulitatis  pertinaciam  ad  aeter 
nas  tenebras  relegatis,  ipfos  gentiles  conuerfos  8C 
credentes  in  caeleftia  recipiat  tabernacula. 

Dcfentent/a  prophetarum  ad* 
uerfum  iniquos» 

Cap.  X» 

POST  APOSTOLOS  fan<$i prophe-  ^ . j 
taciudicabut.DauiddePfalmisfuisproferet  praim  .. 
fnias,  Cotra  ipoftores,  Ad  mhilu  dedud?  cft 


7«4  OESENT.PROPHE.ADV.INL 

inconfpccftu  eius  malignus.  Contra  amiciti*  ft- 
mulatores . Qui  loquuntur  pacem  cum  proximo 
Pialm.  71  fuo,malaautem  in cordibuseorum.Da  illis fecun 
dum  opera  eorum, SC  fecundum  nequitiam  adin- 
uenrionum  ipforum.Contra  dctracftoreSjErube-f 

Pfalm.  30  fcant  impii  & deducantur  in  infernum,  muta  fiat 

labia  dolofa.  Quae  loquuntur  aduerfus  iuftum  ini 
quitatem,in  luperbia  SC  abufione.Contra  hornis 
eidas  8C  raptores, Gladium euaginauerunt  pecca 
Pfklm.so  torcs,intenderunt arcum  fuum.  Vt  decipiant pau 
perem  SC  inopem, ut  trucident  recft  09  corde. Gladi 
us  eorum  intret  in  corda  ipforum,&  arcus  eorum 
confringatur  .Contra  eos  qui  honores  ambiunt, 
cum  honoribus  indigni  fine.  Vidi  impium  fuper- 

exaltatum  <&elcuatum  ficut  cedros  Libani.T  ral 
• iui,ic  ecce  non  erat,&  quaefiui  cum,5C  non  eft  in 
PMtn  « uentus  locus eius.Et  itcrum,Homocum  in  hono 
naun.45  cfpct)non  intellexit,  comparatus  eft  iumenris  in 

fipientibus,<Sc  fimilisfacftuseftillis.Hac  uia  illo- 
rum fcandalum  ipfis,&  poftea  in  ore  fuo  compla- 
cebunt.Sicutouesin  inferno  pofiti  funt,mors  de- 

orT  , pafccteos.Contra  malignos  delatorcs.Quid  glori 

riaimjx  arjS  ,-n  malitia  ,qui  potens  es  in  iniquitate  < Tota 
dic  iniuftitiam  cogitauit  lingua  tua,  ficut  nouactr 
la  acuta  fecifti  dolum . Dilexifti  malitiam  fuper 
benignitatem, iniquitatem  magis  quam  loqui  acq 
tatem.  Dilexifti  omnia  uerba  prarcipirationiSjlin 
gua  dolofa.  Proptereadeusdeftruette  in  finem, 
cuellct  tc , dC  emigrabit  te  de  tabernaculo  tuo , SC 
PCiIm.sj  ra(jicem  tuam  de  terra  uiuentium.Contra  fuper- 
Pfalm.118  Exaltate  qui  iudicas  tcrram.redde  tributio- 
nem fuperbis.  Et  iterum, Tncrepafti  fuperbos,ma 
lcdi<5ti  qui  declinant  a mandatis  tuis , Contra  ec- 


LtBER  VI.  1tf 

clcfix  perfecutores.Confundantur  8c  conuertan- 
rurrecrorfum,ocs  g oderunt Sion.Fiantficurfo!  Pralm.iig 
tium  tectorum,  c|uod  priufguam  cuellaturcxaru 
k.De  quo  non  implebit  manum  fuam  qui  meter, 
oifinum  fuum  qui  manipuloscoliiger.Deindead 
uerfusomnefi  quien  uiriorum  morbo  laboraret, 
poenitentiae  remedium  contempfere,  clamabit  dC 
dicer.Longe  a peccatoribus  falus,quia  iuftificatio  Pfalm 
nes  tuas  non  cxquifierunt.Etrurfum,  Caput  cir-  Pfaln,.,;* 
Cuitus  eorum,  labor  labiorum  ipforii  operiet  eos. 

Cadent  fuper  eos  carbones , in  ignem  dencics  eos, 
in  miferrjs  non  fubfiftenr.Poflremo  d/cet.Conuer  w , 
tantur  peccatores  in  infernum)omne8gentes  qux 
obliuifcunrurdeum.  Tob  quoque  uir  iuftus<S?t^ 
mens  deum,  impios  Sc  malos  damnabit , Sc  exe-  Iot». 

crabitur  diccns.Quoties lucerna  impiorum  extin.  Iobii 

guetur,#  fuperueniet  eis  inundatio,  3C  dolores  d< 
u oe//Ur0r1S  fui* Erunt  f,cuc  pale*  ante  faciem  ue 
5»*  f,cu5  Suilla, quam  turbo  difpergir.In  die  per 
ditionis  Tertiatur  malus , 6c  ad  diem  furoris  duce- 
tur. Salomon 8C ipfealiquando peccator, fed per  et 
poenitentiam  iuftificatus  arguet  peccatores  de  in- 
conflantia  eorum, qui  ad  omnem  fortuna  flatum 
circumaguntur, dicet. A uerfio  paruulorum  inner-  Proucr . 
ficieteos,#  profperitasftultorum  perdet  cos.  De  Idem  f 
imprjs.Impi)  inquiet  de  terra  perdentur,#  qu/  in 
■Que  agunr, auferentur  ex  ea.  De  ijs  qui  otio  rem- 

£us  terunt, quod  exercenda  uirtuti  im pendere  de- 
crent, dicet,  Vfquequo  piger  dormies^  Quando  W«n.| 

1 urge 8 e fomno  tuo?  Paululum dormie9,pau)uln 
dormnabis, paululum  coferes  manus  tuas  ut  dor- 
mias,# uenicc  tibi  quafi  uiator  egeftas,  #paupe 
nes  quafi  uir  armatus,  Et  ad  improbos  conucrfus 


’ DE  SENT.  PROPHE.  aDV.  INI. 

inquiet,Sex  fune  quae  odit  dominus,&  feprimum 
derefta  tur  anima  eius.  Oculos  fublimes,  linguam 
mendacem,  manus  effundentes  innoxium  fangui 
rem, cor  machinans  cogitationes  peifimas,  pedes 
ueioccs  ad  currendum  in  malum, proferentem  me 
dacia , teftem  fallacem  > 8C eum  qui  feminacinrcr 
Prouem  fratres  difeordias.  Iterum  aduerius  mendaces  pro 
Xdcm.i»  clamabit.  Abominatio  eft  domino  labia  menda* 
cia.  Etrurfum.  Tertis  falfus  non  erit  impunirus, 
qui  mendacia  loquitur  no  effugiet . Illis  quoque 
qui  in  iocos  rifusque  plus  sequo  effufi  funr,ita  de- 
Idem.14  nuntiabit . Rifus  dolore  mifcebitur , dC  extrema 
gaudrjlucflus  occupat.  Et  quoniam  etiam occul* 

. tae  cogitationes  examinabuntur,  dicet,  Abomi- 
idcm.i;  natio  domini  cogitationes  malae.  In  eos  ucro  qui 
tergiuerfanres  obliquato  iudicio  reerti  tramitem 
Idem.iT  deferunt,ficdecernet.Et  qui  iuftificat  impiura,d6 
qui  condemnat  iurtum, abominabilis  eft  uterque 
apud  deum.  Er  illos  quibus  inftitutio  fpiritalis  Iu 
Xdem.i»  dibr/oeiTcfolet, damnabit  dicens.  Parata funt de 
riforibus  iudicia,&  mallei  percudentes  ftultorum 
- . corporibus.Et  illos  qui  parentes  probro  lacera  nr*  ’ 

Idem.20  maje(jicit  pacr,-  juo  ec  matr^  extinguetur  1l*— 

Idem  mcn  c,us  ‘n  me<^®  tenebris.  Rurfum  alibi,  Ocu- 

lum  qui  fubfannat patrem,  8c qui  defpicirpar* 
tum  matris  fuae,  fuffodia nc  eum  corui  detorrenti- 
bus, 8C  comedant  eum  fili)  aquilae . Er  de  his  qui 
Idem, 21  ad  harrefes  declinant,  inquiet.  Virquierraueric 
in  uia  do<ftrinae,in  ccetu  Gyganrum  commorabi 
tur.  De  illis  quoque  quide  ufura , furro,  rapina, 
auc  aliquo  turpi  lucro  eleemofynas  offerunt,  di* 

- cet  Horti*  impiorum  abominabiles,  quae  offc* 
runcur  ex  fcelcre,  Superborum  etiam  arroganti- 


7«7 


LIBER  VI. 

am  contundens  dicet.  Per  tria  monetur  terra,  8C 
quartum  quod  non  poteft  fufttnere  ♦ Per  feruum  Idem.ja 
cum  regnaucrit,per  ftulcum  cum  facuratus  fuerit 
cibo,  3C  per  odiofam  mulierem  cum  in  matrimo* 
nium  fuerit  aflfumpta,  8C  per  ancillam  cum  fuerit 
haeres  dominae  fuae . Poil  haec  impijs  maledicet.  - „ 
Non  fit  bonum  impio , nec  prolongenf  dies  eius*  *ccts‘* 
fedquafi  in  umbra  tranfeant , q non  timent  faci- 
em domini.Poft  Salomonem  confurget  Ifaiae  pro 
pheta,  et  eorum  primum  fpem  irritam  faciet,  qui 
cum  in  proximos  imprj  et  immifcricordes  fint,  in 
tjsduntaxacquxdeo  offerunt,  confidunt.  Audi*  l(a&«i 
te,  inquiet,  uerbum  domini  principes  Sodomo- 
t um . Cum  extenderitis  manus  ueftras  , auer- 
tam  oculos  meos  a uobis.  Er  cum  multiplicauerl.. 
tis  orationem , non  exaudiam,  manus  enim  ue* 
lirae  fanguine  plenae  funr.  Ad  tudices  uero  qui  pc- 
cuniam  pluris  quam  juftitiam  facint  , dicer.  Prin- 
cipes tni  infideles,  focrj  furum , omnes  diligunt 
munera, fequcrtur  retributiones,  pupillo  non  iu« 
dicant  * et  caufa  u iduae  non  ingreditur  ad  illos. 
Propter  hoc  ait  dominus  deus  exercituum  fortis 
Ifrael  ♦ En  ego  confolabor  fuper  hoftibus  me* 
is , ecuindicabor  de  inimicis  meis  . Deinde  ad-  1 
lierfus  mulieres,quae  plus  operae  ponuntin  corpo 
ris  decore  quam  in  pudicitiae  cultu,  uociferabitur 
6C  dicer.  Pro  eo  quod  eleuatx  fu  nt  filiae  Sion  SC  ICux.j 
ambulauetunt  exrento  collo,  & nisibus  oculo- 
rum ibant , 3C  plaudebant, SC  ambulabant, 6C 
pedibus  fuiscompofiro  gradu  incedebant , decal- 
uabit  dominus  uerticem  filiarum  Sion , SC  domi 
nus  crinem  earn  nudabit . In  die  illa  auferet  do- 
minus ornamentum  calceamentorum  a & lunu- 


76*  DE  SENT.  PR.OPHE.  ADV.  INI. 

■ 

taSjSC  torques,  8C  monilia,  Sc  armillas, <3£  mytras, 
8C  diTcriminalia,&  perichelidcs,<S£murenulas,  8C 
olfactoriola,^  inaures,  8C  anulos,3C  gemmas  in 
fronte  pendentes, <3£  mutatoria,^  pallioIa,<5^ lin- 
teamina,^ acus,<5£  fpecula,&  fyndones,et  uittas, 
et  teriftra,<S£  erirp fuaui  odore foetor,etp zona  fu 
nicul?  et  p crifpari  crine  caluicin,<9^p  falcia  perto- 
rali  cilicui . In  illos  qqt  qs  luxuria  uoluptasq?  cor- 
Ifaiar  J rumpit  exclamabit  dicens . Vx  qui  cofurgitis  ma 

ne  ad  ebrietatem  Certandam,  SC  potandum  ufque 
ad  uefperam,ut  uino  oeltuetis , cithara , SC  lyra  cc 
tympanum,et  tibia,  et  uinum  in  couiuifs  ueitris, 
ctopus  domini  non  refpicitis,nec  opera  manuum 
eiusconfideraris.  De  Tyrannis  autem  qui  /niu* 
ftfe  exartiotiibus  plebem  uexanr, inquiet.  Var  qui 
ldem.io  . con junC  jcgcs  iniquas, et fcribentes  iuiufhtia  feri, 
pfcrunr, ut  opprimerent  in  iudicio  pauges,et  uim 
facerent  caufae  humilium  populi  mei,uteiTent  ui* 
duae  praeda  eorum, et  pupillos  diriperent, quid  fa- 
cietis in  die  uifirationis  et  calamitatis  delonge  ucf 
nientis?  Ad  cuius  confugietis  auxilium?  et  ubi  re- 
^linquetisgloriam  ueftra,ne  incuruemini  fub  uin* 
Idem  cul°>ct  cum  interfcrtis  cadatis?  De  fuperbis  dicer. 

Dominus  exercituum  cogitauit  hoc,  utdetrahe# 
ret  fuperbiam  omnis  glorix,et  ad  ignominiam  de 
duceret  uniuerfos  inclytos  terrc.Notabitetiamil 
los  qui  aliena  ui  occupant , er  contemptui  proxi. 
Idem»  moshabent.  Vae  inquiet  qui  praedaris,  noneetipe 
praedaberis?  et  qui  f pernis,  nonne  et  ipfe  fpcrne- 
ris?  cum  confummauerts  depraedationem  deprar- 
• daberis , cum  fatigarusdefieris  contemnere  con- 
Idcm.47  temneris.  Tum  etiam  in  mathematicos, qui  ex  fy 
derum  motu  futura  temere  iudicanr,  fic  fementi* 


i 


LIBER  VL 


Tl» 


f 


4' 


>m  dicet.  Augures cxH  qui  contemplabantur  fy- 
dera , 8C  fupputabant  menfcs  ut  ex  eis  annuntia- 
rcnt  uentura,ecce  facf>i  funt  quafi  ftipula,  ignis  c5 
buiTit  eos,  non  liberabunt  animam  fuam  de  ma- 
nu  flmma.Poft  hunc  fequetur  Ieremias,&  pro  co 
cione  exurgens  declamabit  contra  obftinatos  di- 
cens. Confregerunt  iugum,  ruperunt  uincula,  Icrem.j  * 
quia  fcilicet  nec  iugum  legis, nec  uincula  Euange* 
lij  ferre  uoluerunt.Idcirco  perculTic  eos  leo  de  fyl— 
ua,lupusad  uefperam  uaftauit  eos,  pardus  uigi- 
lans  fuper  duitates  eorum,hoceft,proprerca  uiti- 
is  corrupti  funt,percuiTirqj  eos  leonis  fuperbia,ua 
ftauic  lupi  auaritia,cxcitauit  pardi leuitas.  Vel  ali 
ter.Percuflit eos  diabolus  fortis  ut  leo,rapax  ut  lu 
pus , Sc  multarum  fraudum  maculis  diftindhis  ut 
pardus.  Deinde  in  eos  qui  cibo  potuqp  repleti  in  li 
bidinem  turpiter  effunduntur,  fubperfona  domi 
ni  indignabitur,&dicet.Saturaui  eos  Sc  mcecha-  Ibidem.# 
t i funr,&  in  domo  meretricis  luxiiriabantur.Equi 
amatores  in  foeminas  S£emiflarijfa<3i  funr,unuf 
' quifcp  ad  uxorem  proximi  fui  hinniebar.  Nunqd 
fuper  his  non  uifitabo  dicit  dominus^  8c  in  gente 
tali  non  ulcjfcetur  anima  mea  < Et  aduerfusinufs 
fudicesrefpiciens  uociferabirur,  Caufam  uiduse 
Qon  iudicaucrnr,  caufam  pupilli  non  direxerunt, 
&iudicium  pauperum  non  iudicauerunt*  Nun- 
quid  fuper  his  non  uifitabo  dicit  dominusl  aut  fu 
pergente huiufcemodi  no ultifretur  anima  meaC  » . . 

JBt  incredulos  Iudeosmanu  oftentans.  H*C  eft 
gens  inquiet,  quae  non  audiuit  uocem  domini  dei 
fui, nec  recepit  difciplinam , perijt  fides , 8C  ablata 
eft  de  ore  eorum.  De  adulantium  uero  malignitd-  i Jen| 
tc  dicet , Sagitta  uulncrans  lingua  eorum,  dolum  ** 

C 


B 


/ 


7*>  DE  SENT.  PR.OPHE.  ADV.  INI. 

locuta  eft,  in  ore  fuo  pacem  cum  amico  fuo  fogcrfr 
tur,&  occulte  ponit  ei  infidias,  nunquid  fuper  hia 
non  uifitabodicitdominus^autingentehuiufcc. 
xnodi  non  ulcifcctur  anima  meallilos  quocp  dcuo 
ucbic,qui  contempta  dei  ope  rotam  fpem  in  horni 
num  auxilio  collocant . Maledicius  homo  qui  ca 
Xcrem.17.  ilominej  sc  ponit  carnem  brachium  tuum 

dC  a domino  recedit  cor  eius.Erit  enim  quafi  my- 
ricx  indefcrto,et  nouidebitcum  uenerit  bonum» 
fed  habitabit  in  ficcitate  in  deferto  in  terra  falfu- 
ginis  8C  inhabitabili.EtiterumtDominejinquicr, 
omnes  qui  ce  derelinquunt, confundentur, receden 
ces  a ce  in  terra  fcribentur,  quoniam  derelique; 
runcuenam  aquarum  uiuentiumdominum. IU 
Idem. 12  losetiam  in  damnationem  mittet,  quiperdolum 
alienis  damnis  ditari  ftudcnc.Vx  qui  xdificatdo* 
mum  fuam  in  iniufticia,&  ccenacula  fua  no  in  iu- 
* dicio.amicum fuum opprimet fruftra, <56 merce- 
de  no  reddecei,c|  dicit , aedificabo  mihi  domu  lata 
dC  coenacula  fpaciofa,q  aperit  fibi  fencftras,  dC  fa 
cit  laquearia  cedrina,  pingitcp  fynopide.  De  prx- 
pofitis  autem  ecclefiae , q minus  gnauiter  fuo  fur* 
Idem  m gunturofFicio,dicet.Hxcd/citdominusdcusTfra 
el,ad  paftores  qui  pafcunc  populum  meum.  Vos 
difperfiftis  gregem  meum,<5£  eicciftis  eos,  8C  noit 
uifitaftiseos.  Ecce  ego  uificabo  fuper  uos  maliti- 
am (ludiorum  ucftrorum  ait  domin  us:  Ec  Hypo- 
Idcm  48*  critas  execrabicur  cficcs, MalediAus  qui  facit  opus 
domini  fraudulenter.  Ad  fuperbos  inquiet.  *• 
Ierem.jo  ECCCegoad te fuperbe,dicie-dominusdeusexer- 
cituum,  quiauenit  dies  tuus,  tempus  uifitatio-# 
nis  tux , 8C  cadet  fuperbus  SC  corruet , SC  non  eric 
qui  fufcicec  cum,  & fucccndam  ignem  in  urbibur 


LIBER  M.  yyi 

ckis,etdeuorabit  omnia  in  circuitu  cius.Volupta 
rqs  etiam  infultabit  dicens.  Qui  uefcebantur  uolu  Tren.4 
ptuofe»  interierunt  inuijs,qui  nutriebantur  in 
croceis , amplexati  funt  ftercora . Exurget  8C  Ba-  B 
ruch  propheta  contra  diuites  auaros  8C  dicet, Vbi  BarucE  j* 
funt  principes  gentium , 8C  qui  dominantur  fu- 
per  beftias  quae  funt  fuper  terram  < qui  in  auibus 
caeli  ludunt, qui  argentum  thefaurizant , 8C  aurn 
In  quo  confidunt  homine8,<S£  non  cft  finis  acquifi 
tionis  eorum  qui  argentum  fabricanti  foliciti 
funr,nec  eftinuentio  opum  illorumc'  exterminati 
funt,  8C  ad  inferos  defccnderunt , 6C  alij  loco  eoru 
fucccflerunt.  In  eofdem  8C  lezcchiel  propheta  fuc  Iczechi.? 
clamabit  dicens,  Argentu  eoi?  foris  proncictjir,et 
aurum  eorum  in  fterquilinium  erit  >argentn  eoJje 
et  aui}teoijm5ualcbit  liberare  eos  i die  furoris  do  . ,1 

mini.  Idem  aduerfus  diuinos  3C  ariolos  loquetur 
dicens:Haec  dicit  dominus  deus^Vx  prophetis  in 
fipientibus qui fequunturfpiritu  fuum,S£  nihil  Idcm.11 
uidenr,quia  locuti eftis  ua na>8C  uidiftis  mendaci- 
um, ideo  ecce  ego  ad  uos  ait  dominus  deus  8C  erit 
manus  mea  fuper  prophetas  q uident  uana,&  di- 
urnant mendacium, in  concilio  populi  mei  noerae 
et  in  feriptura  domus  Ifrael  non  fcribenrur,nec  ia  ’ - 
terra  Ifrael  ingredientur,  8C  fcietis  quia  ego  domi 
nus  deus  Tum  quoqi  ad  pontifices  epifeoposq;  co 
uerfus,qui  relidta  ecclefixgubernadxcura,in  uo$ 
luptatibus  8C  delierjs  contabuerunt,dicet, Haec  di- 
cit dominuSjVse  paftoribus  Ifrael , qui  pafcebant  Idcm.14’ 
femetipfos , nonne  greges  a palloribus  pafcuturc' 
lac  comedebaris,&lanisoperiebamini,&  qdcraC 
jfum  erat  occidebatis , gregem  aurem  meum  non 
pafccbatis,  quodinfirmum  fuit  non  confolida- 

C rj 


Yii  DE  SENT.  PROP.  ADVER.  INI. 

ftis,<S6  quod  aegrotum  non  fanaftis,quod  confrdj 
Aum  non  alligaftis,  SC abietum  non  reduxiftis* 
ifcquod  perferat  non  quaefiftis,fedcum  aufterita- 
. te  imperabatis  eis  SC  cum  potentia,  Poft  illu  Ofcd 
OCce,  propheta  facerdotes  illos  qui  fibi  nCceffaria  difcea 

re  neglexerunt, caeci  caecos  irt  foueam  dudentes  ar- 
guet in  perfona  domirti,<S£  abominabitur  d icens* 
CCce.4  Quta  tu  fcientiam  repulifti,  repellam  te  ne  facerdo 
tiofungarismihi.SedaliorUmquoqucignoranti- 
amaccufans  dicet.  Populus  nort  intelligensuapil 
labit.  Affert  tatores  etiam  qui  arrogantiaefomi- 
ttm  fubderc  cordibus  priricipum  eos  effererido  fd 
Iderrt.y  lent,  tepraehendit  <3C  increpabit  SC  dicet,  Iri  mali- 
tia fua  laetificaueruntrcgem,  SC  iri  meddacijs  fuii 
priricipesjomnes  adulterantes  quafi  clibanus  fuc. 
Idc.t  cenfus  a coquente . Auarus  quoq*<3£  cupidisex- 

probrabir, aurum  fuum  inquiet  SC  argentum  fu- 
um  fecerunt  fibi  idola  ut  iriterirent . Et  quoniairt 
hinc  decedentes  nihil  ex  his  ferre  fecum  poffbnr,di 
cet,Defiderabile  argentum  eorum  urtica  haeredi- 
tabit,lappain  tabernaculis  eoruni, cum  uenerunC 
dies uifitationis,uenerunt  dies  retributionis.  Hffd 
. fequetur  loel  propheta , SC  heluones , meribibu- 
IdclU.1#  losq^  arguens  inquiet,  Expergifcinrni  ebrrj , fle-» 
te  SC ululate  omnes  qui  bibitis  uinum  in  dulcedf- 
ne,quoniam  perit  ab  ore  ueff  ro.Ec  de  ijs  q iri  cSf- 
his  lafciuia  longo  ufu  obforduerunt  dicet . Com- 
putruerunt iumenta  in  ftercore  fuo.  In  eofdem  St 
a ..  Amos  propheta  clamabit  dicens,  Audite  uerbunt 

Amat  a hoc  uaccsc  pingues  i quae  caluthniam  facitis  ege- 
niS,&  confringitis  pauperes  * quae  dicitis  dominii 
ueffris,  id  cft,  uitijs  quorum  ferui  fa di  effis , Af- 
fate SC  bibemus*  Iurauit  dominus  in  fando  fuo« 

\ t ' 


v 


LIBER  VI.  7r^ 

quia  ccce  dies  uenicnt  fuper  uos , # Icuabunt  uos 
i n contis,#  reliquias  ueftras in  ollis  feruentibus. 

JDeinde praefides  ecclcfix , qui luxurioisc  uitx ex- 
emplo etiam  eos  perdunt  quibus  pracfunr,damna 
bit  inquiens,  Vx  uobis  qui  opulenti  eftis  in  Sion,  Amo*.* 
SC  confiditis  in  monte  Samanar,optimates,capi- 
ca  populorum,i:<gredientes  pompatice  domu  lfra 
el,qui  feparati  cftis  in  d/em  malum,#  appropin- 
qua tis  folio  iniquitatis,  qui  dormitisin  Jccftisebur 
neis , #lafciuic/s  in  ftraris  ueftris,  qui  comeditis 

agnum  de  grege,#  uitulos  de  medio  armenti,  qui 
£ a nitis  ad  uocem  Pfalcerij.Poftremo  ad  frumenta 
rios  qui  horrea  obturant , ut  ingruente  fame,an- 
nonam  carius  uendanr,conrcftabirur  # dicer.  Au 
^ire  hoc  qui  conteritis  pauperem, # deficere  faci- 
tis egenos  rerrae  dicentes,  quando  trafibit  rceflis, 

& uenundabimus  merces, # fabbatum,#  aperi- 
emus frumentum , ut  imminpamus  menfuram, 
augeamus  f ic\um98C  fupponamus  ftateras  do- 
Iofas,ut  poflideamus  in  argento  egenos,  # pau- 
peres, pro  calcea  mentis  , #quifquiJias  frumenti 
uendamus .Inde  Micharas  quoq?  propheta  auariti 
am  multorum  deteftabitur,  ita  illis  denuntians, 

Vae  qui  cogitatis  inutile,#  operamini  malum  in 
cubilibus  ueftris,  in  luce  matutina  faciuntilJud, 
quoniam  contra  dominum  cft  manus  eorum , # 
concupieruntagros,#  uiolenter  tulerunt,#  rapu 
erunt  domos,#  calumniabantur  utrum#  doma 
eiusjuirum  # hxrediratem  eius  .Tdcirco  hacc  dicit 
dominus , Ecce  cgocogitofuperfamiliamiftam 
malum, unde  non  auferatis  colla  ucftra,#  noam 
bulabitis  fuperbi , quoniam  tempus  peiTimw  cft.  /fcacnc 
Tunc  etiam  Abacuc  propheta  in  raptores, in  aua  Abacuc» 

C iij  4 


77*  DE  SENT.  PROPHE.  ADV.  INb 

ros,fn  fanguinolentos  fraudulentost$  exclamabit 
dicens,Vxei  qui  multiplicae  non  fua , ufq?quo  <3 C 
aggrauat contra  fedenfum  lutum  < nunquidnon 
repente  confurgenr,  qui  mordeant  tti  Sc  lufcita- 
buntur  lacerantes  te,  «Sieris  in  rapinam  eis?  Vae 
qui  congregat  auaritiam  malam  domui  fuse,  ut 
lit  in  excello  nidus  eius»  SC  liberari  fe  putat  de  ma 
nu  mali.  Vae  qui  aedificat  duitate  in  ianguinibuc 
6C  praeparat  urbem  in  iniquitate,  Vae  qui  poturr>, 
dat  amico  fuo,  mittens  fel  fuum  8C  inebrians , ut 
Sophoiii  afpiciat  nuditatem  eius.  Sophonias  propheta  fui» 
zs’  perfona  domini  aduerfus  malos  principes  dC  hx- 
reticos,&  fuperbos,  3C  malignos,  3C  molles pro- 
c'  . feret  fententiam  dicens, Vifitabo  fuper  principes, 

* P * * SC  fuper  filios  r egiSjdC  fuper  ornes  qui  induti  fune 
uefte  peregrina, id  eft,qui  alieno  dogmate  fe  imbu 
erunt . Ec  uifitabo  fuper  omnem  qui  arroganter 
ingreditur  fuper  limen  in  die  illa,qui  complent,do 
tnutn  domini  dei  fui  iniquitate  3C  dolo,  8c  uifrta^ 
bo  fuper  uiros  defixos  in  fecibus  fuis . Ac  ne  quia 
opibus  redimi  fe  polTe  fperet, inquiet,  Argentum 
^ eorum, & aurum  eorum  non  poterit  liberare  eos 

Malachi~  in  die  irx  domini . Poftremo  loco  Malachias  pro- 
as.  pheta  in  perfona  CHRJSTf  peccatoribus  mina- 
MaUch.j  biturac  dicet,Ec  accedam  ad  nos  in  iudicio  ero 
teftis  uelox  maleficis  8C  adulteris,  8C  periuris , 8C 
qui  calumniantur  mcrcedem  mercenarrj,&  humi 
liant  uiduas  SC  pupillos, & opprimunt  peregrinur, 
nec  timuerunt  me  dicit  dominus  deus  exercitu., 
tim.  Ego  enim  dominu6  8C  non  mutor.  At  fortaC. 

N fe  ridebit  aliquis  hanc  noftram  de  fandiorum  fu-. 

dicio  alTertionem,  8C  qui  fcis  dicet, quod  fandli  ita 
**  die  illo  iudlcaturi  fine  <Cuixcfpondcbimus.  Cum 


i 


LIBER.  VI.  rrs  ^ 

cosiam  pridem  ita  i u dica  fle  conflet',  haud  aliter 
poflea  quoque  indicaturos.  Quoniam  qui  fpiritu 
dei  aguntur , fibrjpfis  contrarrj  efle  non  pofliint. 

Itaqi  tales  illorum  fententiae  in  die  iudicrj erunt,  q 
les  dC  ante  fuifle  fcriprurarum  ucritas  tcftatur. 

De  damnatorum  ad  inferna  abdu&ione. 

" Gap.  XI. 

M I GI T V R totfancflorum  accufati 
i ^onibus  conuidli  fuerint  infelices  illi,  quos 
V vnon  ante  fcelerum  fuorum  pceniruit,quam 
cum  poenitere  nihil  profuit,quid aget?'  quo  fe  uer- 
rent?f  nullaerit  reliquacauillatio,  nullumargu- 
menrum,nuliumeffugiura,Videbunrfuprafede  ? 
um  iratum,infra  fe  ignem  paratum,circa  fe  terri- 
bilesdxmoncsgrauiterinfrendentcs,&  iam  ad  te 
terrima  illa  inferni  loca  cum  furore  urgentes, com 
pellentes,  trahentes.Qui  clamor,  qualis  plantflus, 
quantus&quam  flebilisulularusinrerillosaudi 
etur,quam  miferabile  fpedtaculum  illud  erit, cum 
££  pectora  pugnis,6£  ora  unguibus  fcedantesince 
dentClaniabunt  capillos,  percutiet  fcemora  com- 
plodent palmas , compriment  digitos,  totis  artu- 
bus,toto  corpore  contremifcent,alij  in  terram  pro 
ni  corruent, alrj  horrore  attoniti  rigebunr,alijlym 
phatico  pauore  aeii , huc  illuc  ueluti  amentes  dif- 
currenr,  ora  pallor , corda  dolor,  mentem  ftupor, 
membra  tremor  languorqt  occupabunt , arq*  i n* 
tcrea inceflabilis  immugictgemitus, perfonabit 
pla<flus,obftrepeteiulantin  nugmaflior  auditus  • r 
clamor.Et  ut  Iohan.air, Quaeret  morte, et  no  inuc 
tiiet  ea, et  defiderahut  mori,&  fugiet  mors  ab  cief  ApccaS.» 

C iii) 


w DE  DAMNA.  AD  INFER.,  ABDV. 

Quod  fi  populus  IfracI , qui  ad  montem  Sinai,ut 
praecepta  dei  audiret , fandificatus  accefierat,  eo 
loquenteadeo  exterritus  fit,  ut  ftatim  inde  pedem 
referentes  Moyfi  dicerent, Loquere  tu  nobis  et  au 
diemus, no  loquatur  nobis  dominus,  ne  forte  mo 
. riamur, quomodo  ij  q nihil  in  fe  fanditudinis  ha. 
bebunt,fed  c diuerfo  multorum  criminum  conici) 
erunt, ferre  poterunt,  non  iam  praecipientis  dei  uo 
cem , fed  iracundi  damnatis  clamorem  ,&in  igne 
aeternum  abigentis?  Adde  illas  omnium  creatura 
rum  accufationes, omnium  fandorum  execracio 
nes, non  quod  fandi  pietatem  tunc  relinquent,fed 
quod  dei  iuftitix  conformes  erunt, hominibus  q- 

Pialm  dem  m^crantc8>^cc®  ^c0  obfequetes,  quoniam  mi 
*UI  ',l0  fericors  d£iuftus  dominus.  Adde  etiam  dxmonio 
rum  i nfulta  n tium,  8C  fingula  cuiusqp  facinora  ex 
probrantium , diros  rugitus  ingentesque  minas» 
Quomodo  deinde  non  etiam  ob  hoc fupra  modn 
Matr.io  confundentur  < quia  iam  nihil  abfeonditum  erit, 
quod  non  fciatur,nihil  occultum  quod  non  reuele 
a.Cor.j  tur,diccnteApoftoIo:Omnesautem  nosmanife. 
ftari  oportet  ante  tribunal  CHRISTI , ut  referac 
unufquifcp  propria  corporis  prout  geffit  fiue  bo- 
num fiue  malum. Et  in  ueteri  inftrumento  de  fcc* 
job.io  lcfto  homine  feriptum  eft.Reuelabunt  cxli iniq- 
tatem  eius , 8C  terra  confurget  aduerfus  ea.  Et  ad 
Naum.3  eadem  per  Naum  prophetam  dicitur,  Eccecgo  ad 
te  dicitdomiuus  deus  exercituum, 8C  reuelabo  pu 
denda  tua  in  facie  tua,&  oftendam  in  gentib9  nu- 
ditatem tuam,&  regnis  ignominiam  tuam.Quot 
ergo  furta,quot  adulteria, quod  ucneficia,  homi- 
cidia, fimulatione6,  perfidix,proditioncs,infidiar, 
fraudes, quot  peflimx  cogitariScs,  exteraqr  mala. 


LIBER.  VI»  777 

qux  ad  Illam  ufq?  diem  nemo  mortalium,  n/f!  qui 

conm)ifir,nouerar,tunccun&i8inproparuloeruc 

tam  hominibus  quam  angelis,Er  quem  tam  igno 
miniofae  manifeltationis  non  uehementilTimc  pu 
debit,uruelobhocfolum  peccaffe  nollet,  ne  toti 
inundo  proditus  erubefcatcTtaqr  ante  eoserube- 
fcentiac  quam  inferni  flamma  torquebit. 

AD  HAEC  etiam iuftorum gloriam uidcn- 
tcs  turbabuntur, ftupebut  acdicenr.Hi  funt  quos 
habuimus  aliquando  in  derifum,  6c  in  fimilitudi.  Sapi  $ 
nem  improperij  Nos infenfati  uitam  illorum  exi- 
ftimabamus  infaniam,3£  finem  iliorum  fine  ho- 
nore.Ecce  quomodo  cSputati  funt  inter  fiiiosdei, 

SC  inter  fandos  fors  illorum  eft.  At  nos  ubi  deci- 
dtmus?quo  perduxere  nosconcup/fcetiae  noftrae? 
delitix  molles,lautaconuiuia,obfccenxlibidines, 
auarxopes,blandifopores,ignauaotia,iocl,rifus, 
lux93luxuria,uoluptas.Illa  ocyflime  defierent  fuc 
ceilit  nunquam  defitura calamitas. Felices  nobis 
uidebamur,&  heu  quam  repente  in  quantam  co! 
lapfi  fumus  miferiam.Cur  concepti  fuimus  < aut 
cur  conceptus  non  eftaborfa  matere'  uclcurnon 
flarim  natos  aboleuir  morse* uel  adultos  oppreilic 
ualctudo?uelanguftauitegeftasc*  ueldcfpoliauit, 
dCin  ferulturem  captiuos  a bduxit  hofli.se'  Cur  uls 
aliq  non  afflixit?  non uexauitc*ut alia  uita,alios 
mores  nos  inftituere  cogeret,  qua  eos  qbusifta 
patimur?  O fi  mors  in  igne  illoeflec  ad  qnemco~ 
pellimur,  qua  libenter  in  eum  irrueremus,  ut  fic 
confumptis  fugere  fupplicia  aeterna  liceret. Sed  hoc 
omnino  fupra  quam  cogitari  porefl,grauiusefl, 
quod  femper  ardere  cogemur,&  nunquam  dabi- 
tur mori,  feroper  uiuemus,  ut  femper  tormenta 


778  DE  DAMNA.  AD  INTER.  ABDY. 

patiamur.O  quam  brcui  labore  quam  magnam 
potuimus  adipifcibcaticudinej&cccc  quatp  mo 
dica  dele($ati5c,momentaneisq*  dclicijsin  qua  im 
mefas incidimus  erfmas.Tn  harc  8C eiulcemodi  la< 
rnenta,qui  damnati  fuerint  flebiliter  cocitabunr. 
Iudai*  INTER  hos  aute<3£ludaeierunt,cj!n  errore 
infidelitatis  pertinacesjobduraticp  periere.  Vide- 
bunt crucem  in  falutem  credentium  refulgentem, 
Pftl.io*  uidebunt  ipfum,qui  in  illa  crucifixus  fuerat,ponc 
tem  inimicos  fuos  fca bellum  pedum  fuoru,<5£  tuc 
. demum  credere  incipict,cu  credere  nihil  proderit. 
Gentiles,  y j deb  VN T ipfum  Sc  gentiles, 8C  dicent, 
Vbi  funt  dij  quos  coluimus^  Ecce  crucifixi  quem 
contempfimus,ipfe  efl:  deus.Ecce  illi  quos  eu m co 
fitentes  occidimus,  noftri  nunc  iudices  funt.Ccrne 
bamusin  illismiracula,&  putabamus  maleficia* 
Illi  pro  ucritare  moriendo  uicerunr,nos  eos  perfe- 
quendo  perimcdoqi  defecimus, Et  quia  mendaciu 
fecuti fumus,  merito nuc ad  inferna  relegamur, 
. . una  cum  ipfis  fatuitatis  noftriedijs  cruciandi. 
Haeretici.  TVNC  dSquiuariashacrefcsaflerere  conati 
funt  lugentes  ac  femet  inuicem  mutuis  compella 
tionibusmordentes  diccnt.Ecce  Arri,quem  patre 
minorem  afFirmabas,in  maicflate&  poteftate  pa 
trisuenir,  utfe  patre  sequalem  probaret,  3C tc 
condemnaret  erroris.  EcccCherinre , 8C  Hebion, 
SC  Martion  8C  Paule  Samofetane,5£  Photine,qu2 
purum  hominem  putabaris , fupra  ornes  angelos 
&C  fantflos  eminet, dc  mudum  fibi  fubditum  ipfe 
iudicat,nunquid  homo  tantum  hic , 8C  non  ttnain 
deuse  nunqu id  non  ideo  uenit,ut  a uobis  infideli- 
tatis poenas  exigeretfAt  tu  Manichsee  6C  tu  Va- 
letu/ne.Eccc  ille  quem  non  ex  uirgine  genitum. 


. LIBER.  VI. 

fed  alter  in  phatitafmaee  apparu/fle,  alter  e caelo 
corpus  attuIiiTedixiftis,nunceandem  ipfam  uirgi 
nemfupra  omnes  lucidam  ac  fublimemiuxta  te 
oftentat,&  ueram  matrem  prae  exteris  honoran- 
do conficitur, ut uos  tantx  prauitatis  arguat,  3C 
in  tenebras  exteriores  mittat.  Vos  quoque  Mani  * 
chxe,Martion,Bafilidcs,  qui  prophetas  Sc  legem  • 
non  accepiftis.Ecce  prophetx  8C legis  obferuaro— 
res,una  cum  euangelrjvpfeflToribus  communi  be- 
atitudmis  gloria  illiccollucent.Quoniam  ipfe  an- 
gularis lapis CHRISTVS  parietem  ad  parietem  - 
iungens, fecit  utra<$  unum . Merito  igitur  quos 
ipfi  olim  diuidere  conati  effis,  eorum  nunc  pari 
concordiq*  iudicio  condemnamini . Et  tu  Noua- 
tiane,qui  mifericordix  dei  nimium  diffidens , ne- 
gabas poft  baptifma  peccantibus  efle  uenix  lo- 
cum, afpicequam  grandis  numerus  eorum  cum 
CHRISTO  in  aere  fit , qui  etiam  poft  bapti- 
fmumlapfi,per  poenitentiam  faluati  funr.  Te  ue- 
xo  tuus  perdiditerror,etiam  fi  rfihiTaliud  commi- 
filfes.  Hinc  8C  reliqui  hxrefiarchx  atej  eorum  fe 
(ftarores  inter  fe  uiciifim  laceftentes,  alij  aliis  pro- 
prium dogma  exprobrabunt.Mox  uero  commu 
n icatis  doloribus,  lugentes  pariter  exclamabunt, 
Vx  miferis  nobis.  Deprauauimus  enim  fenfum 
feripturarum,  peruertimus  ueritatem,  induxi- 
mus errorem,  ubi  non  erat  error , nunc  gehenna 
nos  excipiet, non  ut  corrigat,fed  ut  puniat,  &fi- 
cuthacftenus  alas  nras,  ita  deinceps  etiam  corpo- 
ra fimul  atque  indefinenter  exurat.  Sic  8c  u- 
numquenque  fua  fcelerum  accufabit  confcien# 
tiz9  6C  communis  infelicitas  ad  unam  omnes 


/ 


C 


7$©  PE  SAN.CVJft  CHRIS.  AD  CAE.  ASC. 

com  pellet  querelam.Infuper  /pfi  nequam  fpirituf 
foeda  terribiliqj  facie  obcurfantesin  jlloscxdam* 

'•  bunt.Quid  moram  faciti6C'  quid  cundtamini  ueni 

re  nobifcuntf  noftricftwjcta  deo  reprobati, quoni 
am  nobis  magis  quam  deo  paruiftis.Mninrergo 
omnes  maledici  in  fupplicium  aeternum , in  pce- 
MatU*  nas  indicibilcs,^  in  multo  acerbiores, qua  ut  ucr« 
bi$  exprimi  poflint  cruciatus, 

Pc  fandorum  cum  Chriftp  ad 
cadum  afeeniione* 

' Gap»  XII.  * 

POST  HAEC  fol SC luna, qui amfflb  fuU 
gore  lugere  damnatorum  calamitatem  uidc 
bantur , rurfum  ob  laetitiam  gaudiumque 
beatorum  repararo  lumine,multodariores qua 
unquam  antea  uifi  funr,apparebunr.  Ac  iuxta  il- 
lud IfaiaeuaticimumtEritluxlunscficutluxfolis, 
^iuxf0ii8eritfcptcmpliaf,ficutluxfeptem  dieije 
, pctrj- . Erunrqt  noui  coeli  dC  noua  terra,dicete  Petro  apo* 
ftolOjCaeli  ardentes foluentur,  8C  elementa  igni» 
ardore  tabefcent.Nouos  uero  caelos  SC  nouam  ter 
ram  fiC  promiflfa  domini  expetamus , in  quibus 
iuftitia  habitat . Vnde  dC  Iohannes  in  Apoca- 
Jy  pfi.  Vidi  inquitcaclum  nouujn>&  terram  noua, 
Apo.si  phimum  enim  caelum  8C  prima  terra  abijc , Sc  ma 
reiam  noncft.Interim  omnes  fandiiChriftumad 
caelum  comitantes,una  cum  angelicis  choris  glori 
ficabunt  in  hymnis  8C  pfalmis  dC  canticis,  Sc  uno 
oreomnes  benedicent  ei.Sicut  per  Sophoniam  fp| 
ritusfanflus  olim  locutus  eft  dices,  T unc  reddam 
Sopho.)  populis  labiu  eledu,  ut  inuocent  oes nome  domi# 


LlBfefc  vi.  Hi 

feruiant  ei  humero  uno. Sicut  etiam  ipfe  per 
Ifaiam  air,Mihi  curuabitur  omne  genu , 8c  iura-  Ifaiar,  4^ 
bitomislingua.Tuncenimctiam  illiqui  damna* 
ti  erunt  confitebuntur  Chriftum , experti  uirtutc 
potenriamqt  eius,qua  fibi  fubiecit  omnia.Et  tunc  pr 
adorabat  eum  ( ut  in  pfalmo  dicitur)oes  reges, oes  pj.aj* 
getes  feruiet  ei.Et  timebat  geteg  nome  tua  dne,56 
oes  reges  terrae  gloria  tua.  Tunc  tu  dne  implebis  'l0f 

rui  nas, ut  unde  reprobi  fpiritus  praecipites  corru- 
erunt, ibi  homines  a te  cledii  tecum  habitent, 3C  tt 
ad  dexteram  patris  in  magnificentia  aequalitatis 
confidentem  femper  uideanc,  femperqj  laudent* 

Hoc  fane  illud  erit, quod  Oanieli  quondam  reue- 
latum  credimus  dicenti.  Afpiciebam  in  uifioe  no-  bati.j 
<ftis,$£eccccum  nubibus  caeli  quafi  filius  homi- 
nis uertiebar,<3£  ufep  ad  antiquum  dierum  perue- 
nir,5£  in  confpe&u  eius  obtulerunt  eum , SC  dedit 
ti poteftatem,S£  honorem,  Sc regnum,  8C omnes 
populi,  tribus  3C  linguae  ipfi  feruiet.Poteftas  eius, 
poteftas  aeterna, quae  non  auferetur,&  regna  eius 
quod  non  corrumpetur  Jam  enim  omni  prorfug 
daemonum  malignitate  ad  inferos  cum  impijs  ab  1 

legata  SC  in  abyiTum  detrufa,iam  faq^oru  omi- 
Um  animis corporibuscp bcatificatiSjChrifto  Ui-* 
iftorl  triumphus  aeternus  celebrabitur  In  caelo,  UC 
ipfo  regnante  regnent, rj  qui  illum  fide,  3C  cort*  . > 
felTione,&  opere  in  terra  coluerunt . Eodem  pro- 
pheta  dicente,Et  iudicium  fedebit  ut  auferatur  po 
ten  t ia,  conteratur  8c  difpereat  ufq?  in  finem, 

hoc  eft,  potentia  principis  tenebrarum , deorum 
dui  illum  fecuti  funt . Regnum  autem  oC  poteftas  ' • ' 

SC  magnitudo  regni,quxeft  fubter  omne  caelum, 
detur  populo  fan&Orum  altiifitni»  cuius  regnum* 


\ 


Zach.1* 
* • 

Pfal.jf 
Lucae,  j 

Apo  11 
Idcmi» 


i DE  S AN.  CV  M CHRIS.  AD  CAE.  ASC. 

regnum  fempiternum  cfl: , SC  omnes  reges  feruf- 
enc  ei  SC  obcdient.Et  erit(ut  Zacharias  inquit)  ia 
die  illa  dominus  unus,  Sc  erit  nomen  eius  unum. 
Omnes  enim  unum  crtit  in  deo,  ideo  Sc  unus  rex 
omnia  erit  Chriftus,<5c  in  Chrifto  parer,  SC  Chri- 
ftusin  patrc,&cum  utrocp  fpiritus  faneftus,  hu- 
manitas diuinitascp  pariter  in  illo  uidebitur,ficue 
fcriptumeft.Etin  lumine  tuo  uidebimus  lumen* 
Indeiam  gloria  in  excelfis’  deo  concinetur,  ne- 
que in  terra  ut  olim,fed  in  cxlo  pax  hominibus 
bonx  uolutatis  erit.Inde  uoces  ilice  magnae,  quas 
Iohannes  in  Apocalypfi  audiuit,perfonabunt  dL 
centes.Fartumeft regnum  huius  mundi  domini 
noftri  Sc  Chriiti  eius,  Sc  regnabunt  in  fecula  fecit 
lorum  amen.Etiterumait,Etaudiuit  quafi  uo- 
cem  tubx  magnae,  8C  ficut  uocem  aquarum  mul# 
tarum,  SC  ficut  uocem  tonitruorum'  magno- 
rum dicentium  'alleluia , quoniam  regnauitdo- 
minus  deus  nofter  omnipotens,  gaudeamus&  ex 
ultemus,  SC  demus  gloriam  ei, quia  uenerunt 
nupti*  agni,  SC  uxor  eius  prxparauit  fe,ideft,ec< 
clefia,&:  datum  e fi:  illi  utcooperiat  fe  byiTino  fple 
*dcnti5^candido,Byflin*Jenim  iuftificatioes  funt 
fandorum, SC  dixit  mihi,Scribe.Beati  qui  ad  eoe- 
nam  nuptiarum  agni  uocati  funt.Hi  quidem  iam 
i i tanta  beatitudine  fe  confiitu tos  cernentes  admi 
rabuntur , SC  fortafife  quaerent  quibus  operibus  <f 
labore, qua  exercitatione  tantam  percipere  mertr 
erint  mercedemffSed  aud ient.Non  ex  operibus  it>* 
(liti*  qu*  feciftis  uos,fed  fecundum  fuam  mi  Ori 
cordiani  prjilimus  dominus  faluos  uos  fecit.  Neqr 
enim condignx erant  pafilones  feculi tanta  acta U 
gldria, fcd  omnium  bonorum  largitor  deus,diucs' 


LIBER  VI,  m 

in  omibus,nouit  dare  magna  pro  modicis, pro  bre 
uibus  fempiterna.  Modica  fane  imperata  funt,fed 
magna  promiiTa  funt, haec  accepiftis, quia  illa  ob- 
fequeter  foliciteq*  impleftis . Credidiftis  in  deum, 
nunc  perpetuo  confpe  Au  eius  gaudete  Timuiftis 
eum,riunc  in  illo cxultate,diesfeftos ei fanAifica- 
ftis,nunc  feftiuitate  nunquam  finienda  fruiminL 
Parentes  ppoficofqj  ueftros  digno  honorc-pfecutl 
cftiSjnirc  a caelefti  patre  honore  accipite  angelortf, 

SCin  manfionibus,a  quibus  Lucifer  cum  fatelliti 
bus  Tuis  ob  fuperbiam  lapfi  funt,uos  pro  humilia 
tate  ueftra  domino  fauente  fuccedite.DiIexiftis,p- 
ximos  ueftros, nunc  amici  dei  fa<ftieftis,S£domc- 
ftici,6S  filij.Pudititiam,caftitatem,  uirginitatem 
obferuaftis,nunc  incorruptiois,  immortalitatisqp 
lucem  induimini Jeiunaftis  ablato  fponfo,nucil- 
Io  uobis  reddito  carleftis  conuiui)  indeficienti  dul- 
cedine faturamini.Fleftis  aliquando, nunc  confo- 
’ lamini.Precesobtuliftis,nuncquod  precando  pe- 
tiftis,accipite.VigiIaftis  in  noAe,  nunc  indic  qui 
no&em  nefcit,conquiefcite.Tn  uinea  domini  labo 
raftis,nunc(pinifrum uobis perfeAae felicitatis  dc 
narium  fumite,  Viciftis  concupifcentias  carnis,  caro, 
nunc  in  fpiritu  iubilate.  Viciftis  mundum , nunc  Mundus, 
in  caelo  coronamini.  Viciftis  diaboli?,  nunc  in  deo  Diabolus 
cum  Chrifto  triumphate.  Nemo  a uobis  tollet 
gaudium  ueft^um,  nullus  imminuet  cafus , nulli! 
finiet  tempus.Sicut  modo  ita  SC  femper ,<5£  in  fectt 
ia  feculorum, beati  eritis  in  deo  8C  domino  Icfu  dC 
IjpiritufanAo.Amen. 

De  damnatorum  poena» 

• 4 Gap,  XIII»  • „ : , ‘ ^ 


•4 


714  DE  DAMNATORVM  POENA. 

DE  ISTORVM  beacitudine  paulo  dif- 
fusus deo  adiuuante  dicemus, fi  prius  illo# 
erum  nam,  quos  proprium  damnauit  fce- 
lus,pcenafrp  indagare  pro  uirili  parce  conabimur. 
Quanto  enim  plenius  aeternae  perditionisconfide 
rabimus  periculum,tantoad  uitandum  cautiores 
acfolicitiores  efficiemur, 

P OEN  ALEM  igitur  locum  damnatorum 
Locus  in-  fubterraneum  erie  credi, par  eri,  <5£  eum  quidem, 
£erni.  a quo  maxime  diftae  cxlum.Quantum enim  pcc^ 

cando  iniqui  a iuriitia  pietateq?  receiTerunt, tanta 
&manfionea  manfionibus  fandorum  fcparari 
congruum  atq*  confentaneum  uidetur . Sed  necp 
nomen  fedisinfeliciflimx  in  eodi(crepat,cum  ab 
omnibus uoceturinfernus.Quid  autem  infernus 
quam  terrx  centrum,  fi  cxlum  hoc  quod  terram 
quaqj  uerfumambir,mundi  parsfumma  ficCL-c- 
gimus  praeterea  Datan  8C  Ab/ron  8c  Chore , qa 
adeo  ob  dei  id  a improbati  funt,uiuos  terrx  hiatu 
fuilTe  abforptos,ut  uel  hinc conftct,  fub  terra  eris 
tormentorum  locum, non  fupra  terram.  V nde  8C 
Iezeh,j2  per  Iezcchielem  didum  eft,  Defccnderunt  incir- 
cuncifiadterram  ultimam,  hoc  eft,  in  uifcera  ter- 
' rx,ne  fcilicetcxlum,fo!cm,lunamqt  8C  reliqua  fy- 

derauidere  poffint, quidum  uiuerent,cxleftium 
contemplationi  nunquam  uacauerunt»  Ideo  dCin 
tenebras  mitti  dicuntur , quoniam  illic  nulla  dies 
eft,nulla  omnino  lux,nifiquamfecerint  flammae 
illae  inextinguibiles,quxficfulgent,utcciatn  ful- 
gore ipfo  torqueant  <36excrutienr . 

Ignis»  C V M enim  fine  intermiiTione  urant  peccato-. 

rem,hoc  in  fuperei  praeriar,ur  etiam  illos  inibi  uri 
cernar, quos  chari|Timo3  habuit,  & dupliCcntur  fi 


t 


LIBER.  V/.  7Sf 

bi  poena?, dum  fuas  cumulat  alienis,utq*  idem  co- 
fpcvftia  terribilibus  daemoniorum  figuris,ex  pauo 
vis  magnitudine  magnitudinem  augeat  fupplicij* 

DE  his poftea,nunc locum  iilum  (quauis  fub  iocug 
terra  fit)perfcrutemur,ut  qualis  Sc  qua  triftis  exi  * 

ftat,faltemex  parte  noiTe  pofiimus,&  cum  noue« 
rimus,caucre  enitamur, ne  illo  concidamus,  unde 
fpes  nulla  cft  reuertedi.In  Ifaia  feriptum  eft.Prae-  Uaiae  j* 
parata  cft  ab  heri  topheth,ab  heri, hoc  cft:  a princi 
pio . Topheth  autem  interprerat  gehena  pauoris, 
lici  ampla  poena  uitae  ftulroijt , ut  p hoc  intelligaa 
3C  horrorem  Ioci,<£  immenfitatem  poenarff.  De- 
inde fequitur,  A rege  praeparata  profunda  3c  dila- 
tata,ut  fcilicet  capax  eflet  multorum,  quoniam  Matt^« 
multi  funt  uocati, pauci  uero  electi, fi  illorum  qui  &tu 
uocati  funt, numero  comparent ur. Idem  prophe- 
ta poena?  quocj?  genus  indicat  dum  fubdir.  Nutri- 
menta eius  ignis  dC  ligna  multa,Flatus  domini,id  ^ 
cft,diuinaiuftitia,ficut  torrens  fulphuris  fuccen- 
dens  eam. De  hoc  alibi  idem  ait . Et  conuertencur 
torrentes  eius  in  pice, 3C  humus  eius  in  fulphur.ln  *®uap,l4 
tjs  quidem  partim  fomenta  ignis  apparer , partim 
grauitas  faetoris.  Et  erit  inquit  terra  cius  in  picem 
ardentem  notfte  dC  die, non  extingueturin  fempi 
ternum, afeendet  fumus  eius  a genererione  in  ge- 
nerationem,defolabitur  in  fecula  fccuIorum.Quo 
modo  defolabitur  in  fecula  feculorum , fi  res  quae 
defolantur,minui  Sc  deficere  folcant,<5£ad  nihila 
redigi'  Alia  ergo  conditio  infernalis  foueac  erit, 
quae  3C  ardendo  defolabitur,  dC  nunquam  ardere 
definet,pcrpetuae<£combuftioni  perpetuo  fuffid 
et,  nec  ignis  extingui,  nec  ipfa  confumi  poterit* 

Et  non  erit  inquit, cranficns  per  cam.Quiafortaf- 


w DE  DAMNATORVM  POENA. 

fc  ignei  torretes  illi,uel  ubicp  aduerfi  SC  oecurfattt 
tes  nequitiae  fpiritus  tranfitum  denegabunt . Vd 
aliter.Non  erit  tranfiens,ita  ut  inde  exirepoilit, 
Ifai*  ta.  dlcentc  proplieta.Congregabuntur  in  congrega- 
• tionc  unius  fafcis  in  lacum,  SC  claudetur  ibi  in  car 
cere.Carcerergo  nunquam  aperiendus  homines 
dxmonefq;  pariter  continebit  inclufos,obftrucfto 
omni  exitu  portis  aereis  uecftibusq?  ferreis, ac  feris 
Idem  u fempiternis.Hinc  igitur  idem  propheta  air,Et  pof 
In  infer-  f Ridebunt  eam  onocrotalus  SC  ericius,#  ibis,ct  cor 
*0&ho  uus,#  habitabunt  in  ea.Pcrhxc  fane  animalia, 
inincf.  <3UX  ,n  Deuteronomio  inter  immunda  ccnfentur, 
x-  homines  peccatores  defignat,flagiriorumcp  im- 
munditia pollutos.Poftca  infert, Et  erit  cubile  dra 
conum, SC pafcua  ftruthionum,  SC occurrent  dae- 
monia onocentauris,#pilofus  clamabit  alr  ad  al- 
terum ,ibi  cubauit  lamia,#  inucnit  fibi  requiem. 
Ibi  habuit  foueam ericius,  SC  nutriuic  catulos , SC 
circunfodit,<SC  fouit  in  umbra  cius,  illiccongrega 
ti  funt  milui  alter  ad  alterum.  Milu?  quoq?  ex  im- 
mundis eft. Draco  uero  diabolus  eft,ut  in  his  etia 
beftiarum  uocabulis  peccatores  SC  fimul  impro- 
bos fpiritusintclligamus.Quodautemaie,  Inue- 
nit  fibi  requiem,non  requiem  fignificat  qua  fini- 
tur labor, quia  ibi  nulla  laboris  quies  eft,  fed  qua 
fedes  domiciliumqj  non  muratur.  Semperenim 
in  tenebris  8C  in  igne  ,8C  in  foetore,#  in  tumultu, 
SC  inlucftu,<#in  omnibus  miferijs  pcenifqp  perma 
nebunt.  Vnde  concludens  propheta  dicit,  Vfqjin 
aeternum  polTidebunt  eam.  In  generatione  <#ge- 
QnetON  nerationem  habitabunt  in  ea. 
inerita  in  TALE  ergo  erit  damnatorum  cum  diabolo 
inferno.  habicaculum,wlisc3urccrInquo  tenebrae,  multo 


LIBER  ,Vt.  t«» 

quidem  illis  tenebris, quibus  in  Aegypto  Pfiarao 
flagellatus  eft,triftiores. In  quo  ignis,  non  ficutno 
fler  confumens,fed  longe  qua  nofter  grauius  cxu 
retis, ut  qui  in  illo  torquenrur,uehenfientiore  mor 
te  dolorem  fcntiant,<3£  mori  non  poflint.Inquo 
picis  8C  fulphuris  alTiduc  bullietis  intolerabilis  fce 
tor,fumiq$  omni  naufea  grauius  olentis  nunqua 
definensexhalatio.Tnquoetiam  omia  perturbas 
procellarum  fpiritus,iuxta  ilIud,Ignis,fuJphur,d£  Pfal.x» 
fpiritui  procellat^  pars  calicis  eorum  . Spiritus  tn 
non  qui  ardores  ignis  refr/geret,fed  magis  flama- 
rum  impulfufaruire  cogar.  Veluti  fi  quis  in  nemo  Compara 
rofo monte unamtm arbufculam incendat, mox  tio* 
flamma  uentis  agitata  totum  montem  comprxhe 
dit,lateqj  omnem  occupat  fyluam.  Aut  fi  magnis 
parua  conferenda  funt»  Veluti  cum  faber  alterno 
folium  flatu  prunas  in  uniTcoatfrasexufcitar/cin- 
tillx crepitant , flamma  furit,  uftrina  refulget,  8C 
fub  prunis  pofitu  ferrir  concepto  calore  candt  fcir, 
aeracp  liqua ntur.Sic  procellarum  illaru  irrueti  tur 
bine  concuiTum, infernale  inccdium  flammarum 
ingentes  globos  anhelanti  uapore  difflabit.  O di- 
ra loci  faciem,o  fortem  otbus  fecuii  huius  eranis, 
omni  caIamitate,omni  exilio,omnitormeto,omi 
morbo  magis  expauefcenda,non  folum  quia  arter 
na  fit,fcd  etiam  quia  cuneis  uitar  huius  ( fi  in  unii 
conferantur) malis  acerbior  fir.Sicutenim  beato- 
rum gloria  uerbis  explicari  nequit , fic  nec  damna 
torum  poena, tantum  in  hac  mali  eft,  quantum  in 
illa  boni,qm  inter  fe  oppofita  funt,ut  dies^Sc  nox, 
lux  dC  tenebrae,  uira  SC  mors.Id  quidc  manifefti* 
patebit,  fi  etiam  illud  quod  fuperius  propofi- 
tum  a nobis  fuit,  paulo  plenius  cor^-dera bimus. 


yt t DE  DAMNATORVM  POENA. 

quod  fcificet  ignis  ifte  in  tenebris  micans,  non  foL» 
lum  calore  cruciet,uerumetiam  fulgore  ipfo.  Tau 
tum  quippe  inter  fumidas  nubes  lucis  oftentar,uc 
roiferi  nihil  aliud  oculis  haurire  poflinr,  nifi  quod 
^ uifum  aut  terrore  affligat  aut  dolore.  Vident  /gl- 
Js*hor'  tur  praeter  horribilem  inferni  fitum,formidabiles 
fernodae  daemouesin  diucrfas  portentorum  facies  ex  indu, 
mones  * ftria  identidem  fefetranfmutantes,  utipfaquoqe 
deformitate  conturbent  eos  quos  perfequutur  im 
manitate.Videbunt  inquam,^  uidendo  contre- 
mifcent , ferpentem  illum  antiquum , colubrum 
tortuofum, Mammonam  iniquum,Satanam  do« 
lolum,  Afmodeum  cruentum , Belial  peruerfum, 
Beelzebub  daemoniorum  principem  .Videbunt 
Ifaise  J4  & jllos  beluinos  ferofcp  fpiritus , quos  Ifaias  pro- 
pheta beftias,dracones,ftruthiones,  pilofos,  ulu- 
Iob.to.  Ias,fy  renas  appellat.  Videbunt  Bchemoth  illum 
4 * immanem,cuius(utinlob!egitur)fortirudoinl3 
bis,&  uirtus  in  umbilico  uentris , qui  ftringic  cau 
dam  quafi  cedrum,  6C  abiorbet  flumina,  8C  depa- 
Idc4«'  fcitur  montium  fcenum.Videbunt  parem  illi  uel 
eo  etiam  uaftiorem  Leuiathan, per  cuius  dentium 
gyrum  formido,cuius  corpus  quafi  fcuta  fufilia, 
compatffum  fquamisfe  prementibus,  cuius  fter- 
nutatio  fplcndor  ignis,ocuIi  8C  palpebrae  diluculi, 
de  cuius  ore  procedunt  lampades,<3£  de  naribus  fu 
mus, cuius  halitus  prunas  ardere  facit, Sc  in  cuius 
collo  moratur  fortitudo , 8C  cuius  faciem  praece- 
ditegeftas,qui  feruefeere  facit  quafi  ollam  profuti 
dum  maris. Deniqj  de  quo  dicitur , Non  eft:  fuper 
terram  poteftas  quae  comparetur  ei, qui  fatff  us  eft 
ut  nullum  timeret, omne  fublirne  uidcr,<3£  ipfc  cft 
rex  fuper  omnes  filios  fuperbiar. 


LIBER  VI.  7*9 

NEMOme  poetarum  commfcta  loqui  putet, 
de  ueritatisfonte  haurimus  quae  dicimus , ibi  ifta 
legutur,  ubi  ncfaseft  credere  quicquam  inefle  fa- 
~ buIofum,aut  mendaciter conficfhim,fed  uel  my- 
fterio  adumbratum,uel  ira  ut  res  habet  pofitum. 

VfDEBVNT  ergo  5C  fabrum illtim, de 
per  Ifaiam  ait  dominus,  Ecce  ego  creaui  fabrum  Ifaue^ 
fuffiantem  in  igne  prunas,  8C  proferentem  uas  in 
opus  fuum,&  ego  creaui  interfectorem  ad  difper- 
dcndum.De  quibus  Naum  propheta  loquitur  di.  Naumx 
cenSjClypeus  fortium  eius  ignitus,  uiri  exercitus 
Jn  coccineis,afpcct  us  eorum  quafi  lampades,qua- 
fi  fulgura  difeurretia.  Et  quorum  faeuitiam  Aba-  Habac  . 
cucadmirans  air,Omnesad  praedam  ucnient,fa- 
cies  eorum  uentus  urens, 8C  congregabit  quafi  arc 
ram  capriuitarem,  8C  ipfe  de  regibus  triuphabit, 

8C  tyranni  ridiculi  cius  erunt, totu  in  hamo  fuble 
uabir,rraxitilludin  fagena  fua,&congregauir, 
in  rete  fuum, Expandit  inquir,fagenam  fuam , 8C 
femper  interficere  gentes  nonceifat.  Aderunt  ibi 
8C  fere  beftiae  a Daniele  quonda  uifae.Leena  expa  Dan.y 
dens  alas.  Vrfus  dentibus  infrendens,  ut  comedat 
carnes  plurimas.Pardus  quoq*  cum  quaruor  alis 
6C  totidem  capitibus.Alia  etiam  beftia  dentes  fer 
reos,habens  magnos,&  ungues  ferreos , com  me- 
dens  ateg  comminuens, dc  reliqua  pedibus  concul 
canr,&  alia  quae  propheta  fe  confpexiffe  comemo 
rat,fupra  modum  monftrofa  atep  horrenda , Ade 
tit  6c  ille  qui  decatlo  ceciditin  terram, cui  data  eft 
dauis  putei  abyiTi.De  quo  puteo(ut  in  Apocaly-  0c-  . 
pfi  feriptu  eft)afccdit  fumus  ficut  fumus  fornacis 
magnae  .Et  deputco  ingt  exierut  locuftac  in  terra, 
♦i.dsemonioru  agmina  in  cos  qui  terrena  bona  bc- 

i D ii j 


79o  DE  DAMNATOR  V£M  POEN|A. 

atitudinem  putant. Et  data  eft:  illis  potcftas , ficut 
habent  potcftatem  fcorpioncs  terre,  8c  preccptu 
eft  illis  ne  laederent  fcenn  terre,id  eft  humiles.Ne- 
qt  omne  uiride,in  quo  fcilicct  fidei,  fpei  & charita 
cis  uiget  fuccus.Neq?  omnem  arborem, hoceft,  eii 
qui  a terra  fefe  erigens  caeleftia  conteplatur,  8c  bo 
rorum  operum  frudlu  exuberar.Sequitur,nifi  ho 
mines  qui  non  habent  fignum  dei  in  frontribus 
fuis.EIe<ftosenim<S£  fandos  3C  fideles  offendere 
nequeunt, fed  illos  duntaxat,quiliccr  labijs  deum 
honorent,corda  tamen  procul  abeoauerfa  gerfft, 
Mat  i y quibus  didi  urus  eft,  Nefcio  uos . Difcedite  a me 

omnes  qui  operati  eft  is  iniquitatem.  Attendenda 
Mar.7*  autem  quales  locuftae  iftae  quam  terribiles . Er  fi- 
Matr.t/  milicudine8locuftaruminquir,fimilcsequis  para 
tis  in  prelium,fuper  capita  eorum  tanquam  co- 
Apoa  ,9,  ronx  fimiles  auro,#  facies  eorum  ficur  facies  ho- 
minum,# habebant  tapillosficut  capillos  mulie- 
rum,# dentes  carum  ficut  dentes  leonum  erant, 
SC  habebat  loricas  ficut  loricas  ferreas, # uox  ala- 
rum earum, ficut  uox  curruu/n  equorum  multo- 
rum currentium  in  bellum, & habebant  caudas  fi 
miles  fcorpionum,#acuIci  erat  in  caudis  earum. 
Praeterea  uidi  inquit  equos  in  uifione  # qui  Cede- 
bant (uper  eos, habebant  loricas  ignes  # hyacin- 
' thinas  #fulphureas,#  capita  eqrumeranttan* 
quam  capita  leonun^#  de  ore  corii  procedit  ignis 
# fumus,#  fulph ur  Porro caudx  inq  uit  eorum 
Idem  n fimiles  ferpentibus  habentes  capita,#  in, his  no- 
' cent.  Aliam  quoqt  beftiam  uidit  afeendentem  de 
mari, habentem  capitafeptem  # cornua  decem, 
&fuper  cornua  decem  diademata,  # fuper  capi- 
ta  cius  nomina  blafphcmi3C,Ef  bcftw  quam  uidi 


r.  - * 


4 


1 r 


LIBER 


VI. 


79  i 


Inquit, fimilis  erat  pardo, dc  pedes  eius  fieutpedes 
urfi,&  os  eius  ficut  os  iconis.  Ac  ne  plura  huiufce 
modi  profcqui  longum  fir,flammaillaad  hocran 
tum  lucebit,uc  haec  uel  his  fimilia  monfcra  obrjci- 
at  obtutibus  impiorum. Et  fi  enim  ifta  quae  a lo- 
hanne  uel  prophetis  relata  runt,adallegoricosfen 
fus  referri  foleant.  Nihil  tamen  obftar}quin  ipfl 
ampuriflimi  fpiritus  in  hafce  formasfuel  potius  dc 
formitates)uerti fefe  SC  poflint  8C  uelint,ut  hornis 
nes  quibus  fcmper  infenfi  funt,  formidine  ipfa  ue 
xent, antequam  uerberibus  caedant.  Quod  fi  fan- 
dliiTimisuirisquandoq*  tales  apparuere,  quomo- 
-do  non  apparebunt  damnatis^Et  fi  illis  iniuriam 
inferre  aufi  funt,gbus  nocere  CHRISTO  prote- 
gente non  poterant,  quanto  magis  eos  infefta- 
buntj  in  quos iamfaeuiendiius  accipiente’ Iobiu- 
Itum  Satan  humani  generis  inimicus , impetrata 
in  eum  potcftate  opibus  exuit, liberis  orbauit,  fer 
uis  priuauit,  ulcere  percuffit.  Infuper  quofdam 
qui  calamitatibus  eius  infultarent,concitauir. 
Idem  beatos  apoftolos  ueluti  triticum  cribrare  ex 
petiuit.Paulum  ua6  ele&umcolaphizauit . Anto 
nium  Alexandrinum  abbatem  fuflibuscommiti 
gando  tantum  no  exanimem  reliquit.Machario 
bipennem  manu  uibrans  hoftiliter  minatus  cft. 
Hilarionem  uariarum  portetis  uocum  terrere  ag- 
greiTus  ettySC  eiufdem  orantis  dorfo  infiliens,lare- 
ra  calcibus,ceruicem  flagello  uerberare  non  timu- 
it, 8c  eis  parcet  qui  fibi  traditi  erunt,  quos  igne 
is  uineflos  catenis  trahet  fecum  in  abyflum^ 
Sed  8C  ipfe  in  igne  cruciabitur;  Dolore  ergo  fti- 
mulatus,  acrius  ad  inferendam  homini  iniuri- 
am infurget, 

D iiij 


Iob. 

• 

Apoftolf/ 

Paulus 

apofrol9, 

j.Cor.i». 

Antonius 

abbas. 

Machari9 

Hilarion* 


•a 


y,t  DE  D AM NATOR VM  POENA. 

DIXIMVS  DE  TERrorc  qui  damnatis 
Dolor  da  per  lucem  gehenalis  ignis  incurietur,dicamus  nuc 
innatorS  dedolore.Sicuti  enim  monftrofas daemonum  fpe- 
iniferno  cies  in  lumine  illo  atro  caliginofoque  concernen- 
do formidabunt, ira  eornm  fupplicia,quos  in  uira 
charos  habuerunr,intuendo  magis  ttiftabuntur. 
Frater  fratri  commiferebitur,  filijs  parentes,  pa- 
rentibus filrj,amicisamici.  Dumqrinuicem  quili 
bet  nunc  fuo,nunc  alieno  malo  dolent,  duplicabis 
Diuespur  turomnibusgrauitasmoeroris.Hincfane  diuesil 
curatus.  1*  fepultu8  *n  inferno, multum  de  fratribus  quos 
Lucx  i6  fupcrftites  reliquerat  folicitus,mitti  ad  eos  Laza 
rumprecabatur,utabipfo  admoniti  cauerentep 
deucnire,  ubi  illorum  affiicftio  fuae  poenae  addita- 
mentum foret.  Audiuimus  quofdam  in  furto  de- 
praehenfos, cum  coram  iudiceconftiruticrimen  ne 
garent, patienter  tormenta  tuliiTe.  Vbi  autem  8C 
filios  in  queftio  nem  addudlos  confpexiflent,  eo- 
rum ferre  fupplichr  ncquiuifle,atcji  continuo  fur* 
tum  confeflos.Et  fi  necem  ipfi  fubire  maluerunt, 
quamliberisfidiculas  intendi  uidere,  quali  quan- 
taq? praemerentur triftitiae acerbitate , fi  una fecff 
in  inferno  illos  ardere  uidiiTent , 8C  fleloiliter  excla 
mare,SCabrjs  qui  ope  indiget,  opem  implorare* 
Puto  & ipfi  cxclamaflent  obfecrantes,  ut  tora  in 
fe  uerterentur  incendia,^*  illis  Jeuaret  pceua.  Aut 
fi  id  effici  non  liceret,ut  falce  procul  ab  eis,ubi  etia 
grauioribus  atterendi  fupplicijs  edent,  fecedercfl 
hi  perroitteretur,tatum  ne  illos  quos  genuiiTenr, 
uri  afpicerent, gemere  audiret,affiigi angiqt  fenti 
rent.Deniq?  in  imo  infernalis  baratri  ficdodemer 
giacdefigiprcsoptaflcnt,etuthuncunueffugerec  . 
omnes  alios  dolores  non  ita  graucscrcdidiffenr» 


LIBER.  VI.  r»> 

Ad  augendam  ergo  reorum  anxietudinem  atque 
erumnam,ignisifte(ficutidiximus)non  modo  ror 
rcbic,fed  etiam  fplendoris  aliquid  diffundet,illaru 
duntaxat  rerum  uidendarum  copiam  fuppeditas, 
quae  fpedlantibus  multo  plus  afferent  moleftiar, 
quam  fi  etiam  ipfas  tenebrae  caliginofiores  occu- 
luifleur.Et  de  hoc  ha<ffcnus,nunc  patientium  px- 
nas  utrum  diuerfxfint  perpendamus. 

DIVERSAS  eiTe  nulli  dubium  eft,  nifi  cui 
forte  libuerit  Sroicorummore  uitia  omnia  paria  dlucr“tM 
effc  definire,  ut  pares  etiam  poenx  uitiorum  fint. 

Qux  quidem  fentetia  toto catholicx  ueritatis  the 
acroexploditur  <3£cxibilatur.  In  lege  quippe uete  Leuifi,ij. 
ri  facerdos  eos  qui  leprae  morbum  contraxerint  * 
confiderarciubctur,  ac  dijudicare, alba,  an  nigra, 
an  rufa  fit,  diuerfa  autem  leprx  genera  diuerfita 
tem  fignificantpcccarorum.  Lex  etiam  illum  qui  Deure. « 
infamaueric  u xorem,uerberibus  afficiendum  dc< 
cernir.Qui  uero  alienam  ftuprauerir,lapidib9  ob 
ruendum  iubet.  Inaequalis  pcena  inxqualitatem 
criminis  indicat,Idcirco  de  rjs  quoqt  qui  uerbera- 
difunr,mandatur,ut  pro  menfura  peccati, fiat  SC 
plagarum  modus . Et  pluresplagx  irrogentur  ei,  Deute.jj, 
cuius  grauior  fuerit  culpa . Sed  ne  quis  differenti- 
am hanc  in  praefentiuira,noninfutura  haberi  ca- 
uillari  polfit.In  Sapientiae  libro  feriptum  eft.Iudi  . 
cium  duriflimum  in  eos  qui  prxfunt,fiet,5(:  pote- 
te6  potenter  tormenta  patieter,  3C  fortioribus  for 
cior  inftat  cruciatio.Cur  ita,nifi  quia  in  eodm 
genere  peccati,magisdelinquit  is  qui  d ignita  te  p- 
ccllirtAd  hxc  etiam  in  Euagclio  perfpicuaeft  cri- 
minum &Sanimaducrfionumdifaetio.Omnis  in  Matth.f 
quit  qui  irafeitur  fratri  fuo,rcus  erit  iudicio.  Qui 

D v 


m DE  DAMNATORVM  POENA 

autem  dixerit  fratri  fuo  racha , reus  erit  concilio* 
Qui  autem  dixerit  farue}reus  erit  gehennae  ignis, 
Fruftra  nimiru  fieret  ifthaec  diuifio , fi  nulla  eiTct 
tritiorum  diuerfitas,  8C  fialialeuius,alia  graijuua 
Matth  i non  punirentur.  Aut  fidiuerfanon  funrcur  qui 
*vun  * 1 uerbum  dixerit  contra  filium  hominis,  remitte- 
tur ei?  qui  autem  dixerit  cotra  fpiritum  fandluro, 
non  remittetur  ei,neque  in  hoc  feculo,neque  in  fu 
Lncse.n  turo  ? Quare  illo  nequam  fpiritu  cum  feptem  alijs 
nequioribus  fe,(  differens  enim  etiam  fpirituum 
nequitia  eft  ) reuertenre  ad  eum  a quo  exierat,  fi- 
unt nouilTima  hominis  illius  peiora  prioribus^ 
Lucc  i2  Quamobrem  feruus  qui cognouit  uoluntatem  do 
mini  fui,  SC  non  prarparauit  fe,&  non  fecit  fecun- 
dum uoluntatem  eius,uapulabit  multis,  qui  autc 
non  cognouir,&  fecit  digna  plagis, uapulabit  pau 
, cis?  Qumododenicg  Tudae  peccatum  maius  dici- 

tur Pilati  peccato,dicente  ad  Pilatum  domino. No 
Iohan. «,  haberes  potcftatcm  aduerfum  me  ullam,  nifi  tibi 
datum  eflfet  defuper,propterea  qui  me  tradidit  ti- 
bijmaius  peccatum  habet.  Quod  autem  aliud  alio 
leuius  fir,minus<£  nox*  habeat,  Iohannes  apofto 
t.Tohan.j  lus  declarat  dicens:  Qui  fcit  fratrem  fuum  peccare 
peccatum  non  ad  mortem,  petat  SC  dabitur  ei  ui- 
ta  peccanti  non  ad  mortem. Eft  peccatum  ad  mor 
tem,non  pro  illodico  ut  roget  quis.Gradisdiftan- 
tia, alteri  peccantf  uita  orando  impetratur,pro  al- 
tero gin  morte  eft,  ne  orare  quidem  permittitur. 
Igitur  ficuti  diftincfta  funtdelicftorum  genera,  ita 
_ SC  delinquentium  fupplicia  diftincfta  funt. 

Termen-  EST  GEHENNA  «SC  caminus  ignis  in- 
to^  gene  extjngU,j3^jfRjeft  uermis  SC  tinea  immortalis,funt 
tenebrae  aliae  exteriores,aliae  interiores,eft  profun 
dum  Si  puteus  aby  iTi , funt  glarea  cocyti,  fecuru 


LIBER.  VI.  7 tf 

dum  quod  dicitur.  Dulcis  f uit  glareis  cOcyti , eft 
ficu  t calor  ita  Se  frigus,  iuxta  illud.  Ad  nimium  Iob.ti 
calorem  tranfiet  ab  aquis  niuium.  Sunrfpiritus  lob.24 
creati  ad  uindi<flam,funt  pix, fulphur, grando, fi- 
tis,fames,  mors, fcorpfl , ferpentcs,cft rumphea 
u indicas  in  exterminium  impios, eft  abfynthium 
Sc  aqua  fellis,  eft  turbo  indignationis  domini , 8C 
tempeftas  erumpens  SC  irruens  fu  per  capita  iniu- 
ftorum . Eft  8C  de  quo  fuperius  ditftum  eft,  pro- 
cellarum fpiritus,  qui  flammas  non  finit  quiefee- 
re,  neque  prunas  confopiri,  aut  cinere  obduci. 

Sunt  denique  omnia  mala,&:  nihil  prorfus  boni,  ' 

SC  hoc  unum  omnium  pelTimum|nulla  unquam 
neqp  minuendae , neqi  finiendae  tantae  acerbitatis 
cxpe&atio.Quamrem  quidam  admirantes  quae<  Quare 
fiere,  qua  ratione  iuftum  cflet , quod  criminibus  P0™* 
quae  tam  breui  temporis fpacio  perpctrantur(bre  xtcrn* 
uis  eft  enim  uita  mortalium  fuper  terram)  pcena 
conftituatur aeterna . Quibus  refponfumeft,  hoc 
non  tantum  diuinae,  uerumetiam  humanaecon-  peccanti  - 
lienirefaeueriratiatque  cenfurae,  utfcelera  quae-  bus, 
da  m,licet  horae  unius  uel  puntfti  mometocomifla 
fue rin  t ,pl u rimosi  a n nojj?  m ulcften t u r exii io,diu- 
turniorc  carcere  caftigentur,  longioribusdifcutia  , 

tur  tormentis, qm  non  tam  tepus  in  peccandofpc 
cftat  q pondus.  Peccat  Q uno  icftu  homicidio  pera 
git, peccat  cj  tota  die  uerba  blaterat  otiofa,  Sc  abf 
que  intermiftionegarrit  atque  argutatur, cum 
uterqj  peccer,alterq*  multum  temporis,  alter  pa- 
rum in  peccando  conterat , homicidium  rn  poena 
interdu longiore  punit, in  confulta  tfo  Ioqcitas,ne 
breui  quide  coercet. Deinde  taetfiad  delinquenda 
no  multa  temporis  hominibus  prsfcriptu  fit,ani 


79*  DE  DAMNATORVM  POENA. 

mus  tamen  illius  quem  nunquam  deliAorum  poc 
nitec,qui  nunquam  male  agereccflat,  tenditin  in 
finitum, Et  uc  Gregorius,inquit,  uellct  iniqui  fem 
per  uiuere  ut  fem  per  pollent  peccare, ideo  iufte  g- 
dem  flagello  pleftuntur  fempiterno . Praeterea  uc 
apparearis  quantus^  fit  q offenfus  eft,oporreC 
ut  ofFenfor  ipfc  8C  grauiflfime  3C  diutiifime,  id  cft, 
fine  fine  puniatur . Huc  accedit  quod  ei  quide  qu i 
brCui  tempore  peccans  aeternis  addicitur  fupplici- 
is,nonfitiniuria  neqj  dolus,  quoniam  antequam 
peccaflet,  haec  eadem  peccantibus  propofita  eflfc 
non  ignorauit'.  Sciuitetiam  quod  fibrenitcm- 
pore  uirtutis  opera  exercere  ftuduiflet,aeterna  re- 
muneratione  iefuiflepotirurum,  3C  tn  ^tute  con 
tempta  nitium  fequi  maluit.  Quis  ei  quaefo  frau- 
di fuit?  quis  eum  in  illam  nuquarn  fatiabiJem  car 
nifirinam  praccipitauit,nifi  fuamecperuerfa  in  eli 
gendo  mala  uoluntas^Ad  aquam  ineffabilis  dul- 
coris manum  extendere  poterar,  8C  prunis  potius 
ardentibus  eam  immerfit . Talibus  per  propheta 
Ifai*  ro  dWtur,Ecce  uos  omnes  accendentes  «gnem,accin- 
31  '*  6ti  flammis,  ambulate  in  lumine  ignis  ueftri,<S6 
flammis  quas  fuccendiflis.  Proferto  quifquis  infi 
nitae  beatitatis  promifla  paruipendit,  infinitaeq* 
calamitatis  minas  non  timet, quando  dC  has  eua- 
dere  Iicet,&  illa  promereri,  dignus  eft  cruciatibus 
infinitis  pro  tata  animi  fui  temeritate, tataq*  ftuU 
titia . At  aliquis  fortalTe  incredulus  eiufmodi  mi- 
nis non  abhibet  fidem , tanto  magis  meretur  illas 
experiri,ut  quod  credere  noluit  libcns,credat  inui 
tuSjCognofcar  quia  uera  funt,  quae  falfa  efle  impie 
dubitauit,tradatur  diabolo  Sc  angelis  cius,qui  no 
credidit  Chrifto  <5C  apoflolis  eius. 


r 


LIBER.  VI.  wr 

, ^ AVTEM  docuimusdiuer  Quod  mi 

: ia  cfie  fupplicia , ne  quis  aliqua  ut  alijs  minus  du-  nima  iti 

Jra,ita  etiam  non  multum  acerba  putet,  ideo»  ad  inferno 
euitanda negligentiorefficiatur, oftendemusea q P0™*  ma 
que,  quaeillicleuiffima  runt,omnibugquaehicha  Ior fitilla 
bcnturelTegrauiora . Nihil  hic  quidem  tam  trifte  ?Uac  ilic 
eft,tam  luc$uofu«i,ut  non  habeat  aliquid  confola  habe.tur 
tion is.  Pauper  es, fit/,  fame,  nudirareqp  confectus, 
inuenies  qui  miferebitur  8C  ftipem  porriget.  Incu 
rabiles  morbf  doloris  interualla  habent , Sc  poft  • 
uehementem  acceflionem,ueI  feftina  remiffioex- 
pec3atur,ucl  proximus  exitus . Perpetuum  exili*, 
um  non  adimit  patriam  fed  mutar,&  plerisq*  na- 
tale folum  rcliquiffe  ufui  fuit.  Qui  in  latomis  uiit 
culis  ve  coartantur,  aut  perfractis  dauftr/seuade 
re,  aut  prxfidis miferatione  liberari fperant . Qui 

C3editur,mutilatur,urirur,inequuleofufpenditur 

ungulis  raditur,uirgis  uerberatur, cruci  affigitur, 
mcmbratim  difcerpitur,omnia  denic#  quar  crude 
delium  tyrannorum  furor  adinuenit  tomenta, in 
fuo  ipfo  corpore  excipit, quanto  uehementior  do* 

Ior  eft , tanto  citius  finem  affore  ^oloris  confidit 
[ • SC  totum  quem  intolerabiliter  fuftinet  angorem! 
fc  morte  mox  effugiturum  gaudet . Soli  illi  qui  ad 
tartarum  relegatur,  nihil  penitus  habere  poffune 
uude  conquiefcant,  nedum  unde  gaudeant.  Quia 
enim  illic  miferebitur,ubiomes  miferifuntcQuia 
' confolabitur,ubi  omnes  lugere  non  celia  nt?  Qua 
do  dabitur  uel  modica  tormentorum  intcrmiHio, 

Uel  ullum  Icuamen,ubi  urens  ignis  nunquamex- 
tinguitur,  rodens  uermis  nunquam  moritur,  ue- 
xantia  daemonia  nullo  labore  defatigantur,  nulla 
crudelitate  fatiatnr<Quis  poftremo  malorum  fpc- 


Di  DAMNATOR.VM  POENA. 

rati  terminus  poterit,  ubi  diuini  iudicrj  irreuoca- 
bilis  malediftio  in  aeternum  perfeuerabit . Dein- 
de uitx  huius  aduerfitatum  tribulationumque 
caufa  hxc  fere  eft,ut  aut  iuftus  per  patientiam  co* 
tonetur, aut  peccator  per  timorem  corrigatu^led 
caufa  gehennae  ignis  non  alia  eft, quam  ut  obitina 
tus, quem  nunquam  flagitrj  poenituit , nunquam 
careat  tormento,hic  ira,  illic  pietas  dei  eft.  Nonne 
ergo  fatis  patet  grauiorem  e fle  animaduerfionera 
dei  irafccntis,quam  caftigationem  diligentis' 
Verberat  aliquis  filium,  fed  ut  a uitijs  deterreat, 
uerberat  hoftem,  fed  ut  interimat.  Nonne  igitur 
leuilTimus  in  hoftem  icftus durius feriet, quam  ma 
ximus  in  f ilium  ' Sic  dC  minima  in  inferno  poena 
maior  eft  , quam  qux  hic  inferri  poteft  maxima, 
quoniam  hic filmiHic  hoftes dei funt,  quanquam 
multi  dC  hic  hoftes,  fed  ita  utefle  poilint  filq  .Hoc 
idem  nobis  contrari)  quoque  ratio  fuadet  .Nam 
Quemadmodum  in  cxlefti  gloria  minimo  beato- 
rum ti  qui  in  terra  feliciffimi  exiftimantur,  com« 
parari  nequeunt , ita  e diuerfo  qui  in  inferno  mi- 
nimum mifert^l, omnibus  quae  fupra  terram  ha- 
beri poffunt  miferi)s  mifcrioreft  . Quanto  itau 
que  plus  haurit  gaudij , qui  in  cxlo  minimus  eft, 
quam  qui  in  terra  maximus,tanto  plus  poen*  fen 
tit,  qui  inferno  minimam  fentit,quam  qui  maxi. 
gnam  in  hoc  feculo. 

i 

De  rcuelationibus  infernalium 
poenarum. 

* Cap,  XlllU 


t 


uber  VI. 

HIS  R A TIONIBVS  addamus  ct/am 
reueJacionum  argumenta, ut  eorum  ipfo- 
rum iqui  uel  periere, uel  a perditioni,  limi. 
reu?“tl  (unr.confefliombus  quanta  pereunti 
p"'^T.^“^US‘nnof'fcac- Aud.u.mus 


Diu»  ^ 

»x„llcIC[^azarumjqu/ intln(flo  Jn  aqua  purpura- 

digico  guttulam  unam  linguae  fuac  inftiliaret,eo  rU5, 
quod  totus  in  igne  arderet  torusque  cruciaretur  Lucac  w 
Quanta  ergo  calamitas  eft,f/c  torrer/.cr  una  aqu* 
gutta  mdigcr^nullaq,  poftulatione  eam  impetra 
re  polTe.  Sed  huic  tam  mgeti  miferiar  additur  prae- 
teritae felicitatis  amara  recordatio.  Kefpofum  em 
accipit.  Memento  quia  bonis  multis  in  uita  frue- 
barejLazarue  uero  prefifus  erat  malis,  tu  nuccru 
ciariSjille  confolacur.  Additur  8C  fratrum  fuperfti 
tum  irrequieta  foIicitudo,cumtam  ^hei^nter 
expauefcat  ne  eandem  8C  illi  perniciem  fortiatur, 
quos  fortaiTe  fciebat  haud  alqs  moribus  uiuere  cS 
ipfe  uixerat . Non  ergo  faris  eft  fla  mis  excoqui,^ 
ne  linguam  quidem  tanti  ardoris  habere  exper- 

EP*hcf,'umI°hannesapo  Daolo 
tusdicir  Oi  “*ta  reuocatum  percun&a  hannudl 

rlC  i /S"  -d  1 n.a  i°  ort>r  iIlis  duobus  fra  trib‘>  fdpuli, 
difdpujis  fu,s  uiderit,qui  fibi  aliquamdiu  religio,  * 

rurfuJ”  9 inconftantiam  lubricita- 
teme^  defciuerant.  Cum  ergo  is  quantam  beatiru 

f " e"?  quaI,,nfel,dtace  permutaiTcnt,  coram 

oa^ofasfct>  c?ntinuo  illi  *who  omnes  diuirias 
paulo  an  repetitas  accepta**  (h*  ant  erat  n*  in 


8oo  DB  REVELATI.  INFER.  POENA. 

aurum  uerfae5<3£  lapilli  in  gemmas,  ut  his  redime 
rentpoffefliones,  quas  pro  amore  Chrifti  diftra- 
xiffedolebanr)  ad  pedes  apoftoli  effudere  multis 
cum  lachrymis  rogates  ueniam  ac  dicentes,  omia 
fe  perpeti  paratos,  tantum  ur  priftinam  gratiam 
apud  deum  fibi  recuperare  liceret.  Nequaquam 
tam  cito  tantas  opes  iterum  contempfiflent,d£  ad 
apoftolicam  reuerfifuiiTencegeftate,nifi  certo  cou 
gnouiflent,«5^  omnibusopibus  maiorem  die  pa- 
radifi  gloriam,  dC  omni  egeftare  anguftiorem  in- 
fernierumnam. 

Caluaria  MACHARIVS  Alexandrinus  dum  ali- 
cuiufdam  quando  per  Scythioticamfolitudiremdeambula 
Ethnici  ret,caluariam  hominis  humiiacentem  confpica- 
tus, coepit  per  CHRISTVM  IESVM  ob- 
fecrare<56  interrogare  cuius  fuiffet dum  uiueret? 
Quo  ve  nunc  in  loco  animus  quondam  inhabita- 
tor fuus  degeret^  Grande  miraculum , aridum  os 
carneque  <S£  neruis  nudum  prorupit  in  uocem,ac 
fe  gentilem  fuiffe , proximiq?  uici  indigenam  re- 
fpondit,  nuncueroin  foueam  baratri  infernalis 
tam  alte  recrufum  anguftiari,quam  procul  a ter- 
ra diftet  caelum.  Sedetiam  feinferiuscorruere  Ju- 
daeos incredulos,  8C  ipfis  inferius  haereticos  Chri- 
ftianos,qui  reuelatam  diuinitus  ueritatem  menda 
cibus  peruerrere  fententijs  moliuncur.Meritq  qui 
dem  ipfi  haeretici  3C,  gentilibus  8C  Judaeisdanina- 
biliores  funt-Nam  utrique  illi  aperte  cum  ecclefia 
pugnant,  hi  uero  amicitiae  fimulatione  ex  infidius 
nocent, et  cum  fe  Chrift  ia  nos  nucupcnt,nulli  Chri 
Cadauer  ftianos  perniciofiuslaedunt. 
cuiufdam  EADMVNDO  Cantuarienfi archiepifco- 
Ruftici.  po dic  quadam  inuifu  apparuifle ferunt,  late  pa- 

V i*  ' ‘ , T? 


i 


LIBER.  VL  Itl 

ttntem  campum,  fqualentibusq»  arurs  uafhrm,cc 
4n eo  ruftici  cuiufdam  fola  uitx prau/tate  no  igno 
bilis, exanime  corpus  ab  ingenricoruorum  multi 
tudine  certarim  impetijdiftrahique&dilacerarf. 

Deinde  compertum  ea  ipfa  die  rufticum  illum  fu. 
ifle  uica  defunctum . Quid  mali,  quid  iniurix  uf- 
quam  eiTc  poteft,quod  nequiiTimi  fpiritus  damna 
torum  animabus  illic  in  inferno  non  irrogent,  fi 
Ilie  in  cadauera  eorum  tam  auide  dabacchanf. 

IOSAPHAT  Aucnir  Indorum  regis  fili-  iofaphac 
tis,Barlaam  eremitae  induftria  6C  difciplinisad  regufili* 
Chriftianitatem  conuerfus,  meretriculae  cuiuf- 
dam  forma  blanditijsq»  6C  procacitate  captus  fu- 
iiTet,nifi  diuina  miferatione  contigiiTet,iir  parum 
per  obdormifccns,  8c  fandiorum  gloriam,  8C  da- 
mnatorum poenas  uideret.  Eo  fomno  confirma- 
tus, in  caftitatispropofiroperfeuerauit.Tyruncu  . 

Ius  adhuc  in  fide  crar,&  puto  turpis  uoluptatis  t5 
tiiolerx  folicitationifuccubuiiTer,  nifi  per  huiufce 
modi  uifum , 8C  paradifi  delicias  omnibus  mundi 
oblectamentis  magis  expetiiTer,&  oniibus  formi 
dabilibus  ipa  inferni  tormenta  magrs  expauiiTet. 

Si  ergo  ifta  per  fpeculum  8C  in  aenigmate  dC  qua ti 
dam  foporis  umbra  uifa  tantam  uim  habuere,  qd 
uirium  qua  n tum  q?  efficaci*  haberent, ita  utfunt 
confpectac’ 

SICVTI  confpexerant  tres  illi  Ierofolymis  Tres  a 
bis  morte  defuncti,  de  quibus  tunc  quocfc  mentio  mo_rtc  a<* 
nem  fecimus, cum  de  purgatorio  tractaremus,  J rcu® 
Qui  (ut Cyrillus  tradit)  ad dcftrucndam  hxrefitn  c U 
v tjuandam  prxeibus  ipfius  Cyrilli SC  Eufebrj,Hie4 
ronymirp  iam  cum  CHRISTO  regnantis  meri- 
tis,qua  die  mortui  fuerant,  refufcitati  funt.  Tunc 

E 


1«  DE  RE]VEL a.  INFER.  POENA. 

palam  teftari  coeperunt,  fc  Hieronymo  duceloc* 
paradifi,inferni,purgatorijcjj  perluftraflTe,#cui» 
damnandi  eflenc,eiufdcm  apud  deum  gratia  anrc 
quamiudicarentur,ad  uitam  redire  iuiros.  Enar- 
racis  igitur  omnibus  quae  uidilTent,fola  infernalia 
um  poenarum  recordatione  a lachrymis  tempera 
re  fe  nullo  modo  poterant,  qd  dicerent  talea  ac  tan 
tas  ce  poenas  illas,  ut  nullae  penitus  excogitari  pof 
fenteum  ipfiscomparandx.Iraq?  fine  intermiflto 
ne  flcbant,donec  pera<fla . XX.  dierum  poeniteti- 
tia,rurfum(ut  praedixerant)fuisexuticorporibu9 
deccflfcre,  non  ut  prius  ad  mortem , fed  ad  uitam» 
Perpendamus  horum  teftimonio,horumrj*  Iucfhr, 
quam  immenfum  malum  fit  illud, quod  cum  nui* 
lo  malo  conferri  quacat,#  cuius  timor  lachrymas 
collibere  non  finebae . Horum  quoque  poenitenti' 
' am  imitemur,  qui  tam  pauculorum  dierum  fletu 

tantam  euaferunc  perniciem,#  fimul  beacitudi- 
nem  confecuti  fune  aeternam. 

Rufus  IDEM  Cyrillus refer^dum mceftus oraret, in 

Cyrilli  ^icari  (ibi  pecens, qualiter  fe  haberet  Rpfi  nepotis 

aepos  nuper  defundi  anima,fc  foecorem  primo  fenfif 
fe  fupra  modum  grauem,nccfc  naribus  omnino  ni 
ficompreffis  tolerabilem  mox  deinde  Rufum  c5 
f pexi  (Te  catenis  candentis  ferri  praecimflum 
mas  fumo  mixtas  ore  uomentem,#  toto  prorfus 
corpore  ex  ardoribus  quos  intra  fe  habere  uideba 
tur,fcincillantem.Cumcp  hoc  fpe<ftaculo  conrerri» 
tus  miraretur , SC  uehementer  expauidus  quaere- 
rer,quam  ob  culpam  iuuenis  moribus  integer,  # 
ob  id  quondam  omnibus  charus  talibus  poenis  di 
gnus  mdicacus  efTec>ab  eodem  didici flc,n ihil  ei  ali 
uderimini  fuillc  datum  pro  quo  ita  ucxatctur,p* 


i 


n LIBER  .VI.  Se» 

ter  aleae  lufionem , quoniam  ipfa  identidem  ufus 
cfTet , 8C  leuilTimum  uel  nullum  peccatum  exifti- 
mans, illud  facerdoti confiteri  neglexiUec.  Ofacuc 
ra  diuinx  iuilitiae  iudicia,  SC cxpaueicendum  exa 
njcn,fi  unum  in  homine  uitium,  totuirtutibus 
quz  idem  incranr9non  e fi:  compcnfatum,ut  ip(e  a 
damnatione  liber  eflet, quomodo  illis  compcnfabi 
tur , qui  pleni  flagitijs  nulla  cum  probitate  dece- 
dunt? Et  fi  tam  Izuos  patiebatur  cruciatus  alex 
lufor, quales  quzfo  paiTuri  fint,fcenerator,fur,ad 
ulter , homicida, uel  haeret icus,uel  idololatra?Non  . 
dubitamus  quin  iftigrauius  peccent,  proinde  nec 
dubitemus  praeter  hxc  Rufi  fupplicia  efle  adhuc 
quxdam  multo  grauiora. 

EX  E M pia  quz  fequuntur,de  beati  pontificia  Cregoti- 
Cfregorij dialogo  recitabo, ne  quis  ambigar,  quin  1,5 PaP* 
jc  a ueriffima  fint,quz  tanto  tefte  proferenr. 

Q.VIDAM  IN  finibus Valcrixprouincix  q 
aegrotas,  priufquam  Seuerus  presbyter  ad  ipfum  * 
a peccatis  abfoluendumaduenirctjdiemfuum  obi  obusui  "* 
it.  Mox  eiufdem  Scueri  lachrymis  ac  precibus,  txreftitu 
annuente  domino  reuixit.  Interrogatusquid  fibi  tu*, 
cum  e corpore  migralTetconcigerat,refpondit  fea 
quibufdam  hominibus  nigrioribus  quam  Aethi- 
©pesfunt,$£quiorc  naribusqt  ignem  elfiabanr, 
repentecorrcptum  fuiJTe,  dC  per  opaca  loca  atque 
afpera  raptim  deducfhim.Sed  dum  adhuc  ducere- 
tur,* candidiiTimis  iuuenibus,  multae#  Jucecoruf 
caribus  obuiam  facflis  dimitti,  ac  uitxpriftinx re 
ftituiiuirum,q>dicerent  Seuero  presbytero  hoc 
pofcenri  deum  concedere  . Igitur  cum  peccata 
fua  eidem  confeflus  poenitentiam  pcrcgiiTet,die  fe 
ptimo  iterum , fed  felicius  obdormiuit  Terribiles 

E ij 


8o4  DE  REVELATI.  INFER.  POENA. 


JQ{  nondum  confeflb , cum  per  tenebras  traheref, 
daemones  fuere,haud  dubie  terribiliores  fujuri,  fi 
ad  gehennam  uf cp  pertraxiflent . Ac  uero  g fortia 
Seueri  pieras,g  potens  meritum, qui  de  ore  tam  ra 
pacium  luporum  eripuit  praedam,#  animam  ab 
Orci  faucibus  auulfam  inferuit  caelo  i Exquoli- 
Orcus,  id  qUct>  cunc  maxime  fandos  predbus  nobis  opus 
rft, mfer-  cfl*c>cum  expiramus.  Iam  iudicatis  nihil  proficiac 
BuS*  prcces.Nulla  eft  in  inferno  redemptio. 

Theodo-  NEQVE  enim  Theodoricum  Italia  regem 
rkur  re*.  Arrianum,ne  in  interitu  rueret  arernu,  fua  tene- 
re uis,  fuuscp  ualuic  potentatus . Quem  folitarius 
quidam  in  Lipara  Sicilia  infula  deo  feruiens,in  fo 
ueam  Alam  qua  flammas  eru<ftat,uincftum  deijd 
uidit,a  Iohanne  papa,Simacoq*  patricio, quos  ille 
catholicam  tuentes  fidem  non  multo  ante  occide- 
rat. Merito  ab  ipfis  pracipitari  uifus  eft,quos  ipfe 
pracipitatos  in  mortis  ignominiam  purauit,dum 
martyrio  coronarentur . Deprahcnfum  quoque 
eft  eodem  die  ipfum  interi) fle,  quo  talia  de  illo  foH 


Ignis  in 
Sicilis  in 
fulii. 


rarius  uiderat.  , . 

OPINOR  locum  illum  In  quem  eft  deicttus, 
ficuti  8C  alia  qua  in  illis  circa  Siciliam  in  fui  is,  at- 
que in  ipfa  Sicilia  perpetuo  ardere  conftat , infer- 
na fornacis  infumibulum  efle,#  flammas  ac  fu- 
mum ipfum  inde  a gehenna  ignis  furfum  uerfus 
euaporari.Si  enim  is  igniseiufdem  cum  noftro  na 
t«faeiTet,unde  illi  materia  fufficcret , per  tot  iam 
fecula afliidue flagranti^  Nonne  iampridem  infu- 
las illas  omnes  in  nihilum  redegiflet?  Is  ergo  ignis 
eft , qui  ad  cruciandum  faftus  eft , non  ad  confu- 
mendum,nitt  forte  quod  confumptum  aut  terro- 
ris aut  pocnxplus  adijciat.Si  quis  autem  noflfc  cu 


LIBER  VI.  ff 

p it,  quam  alta  profunditas  fit,  a fummoore  bulli 
entis  foraminis  ad  ultimum  ufq?  inferni  fundum, 
Theodericum  interroger, quem  ideo  totum  prxci  Hxretics 
pitium  illud  emenfum  credimus, quia  nullum  cri  9 

tnen  grauius  eft,qj  ab  ecclcfiaftica  diifentirc  ueri- 
tate,&  hxrcfum  prauitatibus  implicari.Quo  au- 
tem minus  dubitemus  elTc  apud  inferos  tormen- 
torum ignem , hucufq?  illum  noftris  oculis  uifen- 
dum  diuina  prouidentia  iuflit  promicare. 

QV  OD  itaefle,  Eumorphi quoq* Romani  Eumor 
Gallae  uiduse  filij  exemplo  probari  poteft . Qui co  chuV ' K 
animam  agerer,cJamarc  coepit  dicens.  Pergite  ci-  “• 
toaccerfitum  mihiStephanum  Optionem.  Ecce  wpno* 
enim  nauis  ambos  nunc  ad  Siciliam  uedura  in 
portu  nos  praeft olatur,  iam  oram  foluit,  iam  uela 
fufpendit.  Infanirc  putabatur, donec rurfus  mo- 
rantes famulos  increpans  Non  infanio,inquir,ag| 
te  iam  ite , fi  libet , 3C  quod  uos  uolo , perficere  ne 
eunda  mini.  Dumcunt,  audiunt  Stcphanum  illu 
decelTiiTe,du  redeut,Eumorpheuextinda  offen- 
dunt. Vtriufc$  exitus  eodem  temporis  pundo  coii 
tigit,ut  talis  euentus  doceret , haud  temere  uifum 
eos  ad  Siciliam  euocari , ubi  Ethna  ficut  6C  infer- 
nus igni  flagrat  inextinguibili. 

PRO S EQV  A M V R adhuc  ignis  huius 
nonleuia  uifa, ut  aliorum  cafusrepctente6,difca$  tusRo' 
mus  nobis  cauere.QnotemporeGotthilraliaua-  * 
flabant,  Reparatus  Romanus  improbus  magis 
quam  ignobilis  uir,  dumdefundus  plangeretur  prC 
rcuixit.  Et  mittite,inquit,ad  Ecclefiam  Lauren- 
tij  martyris  feifeitatum  quid  Tiburtius  presby- 
ter agat,  uidi enim  eum  rogo  impofitum  acriter 
torreri,  uidi  & alium  rogum  , qui  fla mm*  mu- 

E «9 


v. 


loG  DE  REVEL  A.  INFER.  POENA. 

erone  caelum  lambere  indebatur, de  flamma  quo** 
queuocem  erumpentem  audiui,qux  indicaretqs 
iileclTet,  cui  poena  haec  parabatur . Hisenarratia 
repente  obmutuit, no  fyderc,  fed  morte  percuffus 
atque  iterum  illuc  unde  redierat  abijc . Tiburti- 
us etiam  infelicemanimamtuncexhalaiTe  com; 
pertus  efl: , de  quo  hominum  quoq?  prxiudicium 
faeflum  fuerat,  nemine  non  uitam  illius  dcteftan- 
te.Cumenim  presbyter  eflet, nihil  presbyteri  ha' 
bebar,praeter  figuram  ac  nome.  Reparato  autem 
<.  alios  admonend/,non  fui  a perditione  liberandi  c» 

pia  data  erat,  deo  per  illum  exteris  confulente , uc 
cauerent  eoi?  uitia  imitari,qs  ad  gehennam  dana- 
tos  fatis  certo  indicio  cognouiiTent. 

Curialis  IN  VALERI AE puincix regioe fuifTe Cu 
ardens  in  rialis  quidam  perhibetur . Qyi  cum  in  uigilia  paf 
fepultura  chx  filiam  cu/ufda  fibi  amicilTimi  iam  adultam 
ad  Baptifmum  tenuiiTet,contra<fl:a  fpiritali  necef- 
fitudine  eam  illo  die  fecum  manere  petne,  concef- 
fam  laure  atqp  opipare accepir,<£  quafi  a fe  geni- 
r tx  amoris  figna  oftendit,longe  alium  amorem  cae 

lans  in  corde  . No&e  enim  fuperueniente , mi  fel- 
iam nihil  tale  timentem  inuadens  uitiauit.Cxte- 
rumcum  illuxiflet,tanti  fcelerisconfciusadeccle- 
fiam  procedere  uercbatur,  ne  tamen  de  fe  fufpitio 
nem  alrjs  generaret, fi  tam  folenni  fefto  miflx  non 
jntereiTet, perrexit  non  cum  modico  diuinx  uindi- 
dtx  timore,fed  diei  illius  impunitas  reliquorum  fe 
curitatemfuppeditauir,  quafi  uero  malorum  obii 
uifcatur  deus, fi  non  ita  citocaftigec.Dic  igitur  fe- 
ptimopoftcommiiTumflagitium  cum  fanusam 
bularer, repente  concidit  mortuus  .Cumque  fepe- 
htfenceum,  flamma  de  tumulo  erumpens  ardert 


LIBER  VI.  ..  tot 

tion  defijt,  donec  cadauer  fimul  cum  conditor/o  eo 
lumpfit.Hinc  coniecdari  libet,quanto  uehementi 
us  anima  eius  uiucns  ac  fentiens  torqueatur  in  in 
ferno, cuius  exanimedC  infenfibile  corpus  combu 
ri  dignum  fuit  in  fepulchro. 

MO  N A chus  quida  natioe  Hiberus, cui  Petro  pctruf  - 
nomen  fuir,cum  non  fatis  monadice  uiueret,mor  monacha 
tem  obrjr.  Mox  aurem  corpori  reditutus,  dixit  fe 
uidilTe  inferorum  rormenra,perpetuumc$  gehen* 
nae  ardorem,  Cumqt  prope  eiTet  utetipe  in  ignem 
proijcerctur,ab  angelo  fuide  ereptum,  86  ad  mor- 
talem uitam  quam  reliquerat,  redire  iudum,  hoc  / 
addito, ut  iam  difeeret  qualit  fibi  deinceps  umen- 
dum edet.  Intanruroitaqipofteaimmutatused, 
ut  ipfa  corporis  maceratione  fe  uere  uididc  tcfta- 
retur,quod  tantopere  timeret. 

STE phanus  Romanus  uir fua serate illudris  Stcphana 
Oondantinopolim  profe<dus,inualctudineminci  Romana 
desuita  decedit.  Erqm  ijqui  ilici  comitari  fuerat, 

©fficij  gratia  corpus  eius  ad  patriam  referre  uole- 
banr,quacfitueed  politdor  qui  illud  exenteratum 
ialc  codirer,  ne  in  itinere  putrefcerer,Polj<doretuc  • > 

non  inuento,is  qui  mortuus  iacebat , die  podero 
exurrexit  uiuus,uixitq?  podea  n5  paijrdiu,  fed  mi 
nus  qt  debuit  emendate, adeo  quofdam  nc  uifa  cj- 
dem  horrenda,ita  terrent  ut  corrigant.  Jgir  narra 
re  folebar,  tnc  fe  ad  inferos  dedutdum  uididc  for- 
midabilia illa  quae  olim  audita  non  crediderat , 8C 
dum  ueluti  reus  ante  iudicis  tribunal  fideretur, 
dimitti  iudum,  reprcchenfo  errore  eo#  qui  ipfum 
adduxerant, cu  non ipfc,  fed Stephanus Ferrarius  Srepfiafl» 
adduci  iudu8cder,fe itaque  redituto,eadem  hora  Ferrarius 
Ferrarium  hunc  uicinumfuum  defunedir  fuide, et 

£ iii} 


tot  DE  REVELA.  INFER.  POENA. 

tanta  uifionis  fidem  fecifTe  nefomnium  putare- 
tur. Quod  autem  non  fe  fatis  corrcxerir,hoc  quod 

fequiturexemplo,pcrfpicuumcrit. 

MILES  Q.VIDAM  in  eadem  urbe  Ro- 
Imi”a  ma  pcftilentia  morbo  extindtus,  cum  reuixiiiet 
dixit,  apparuifle  fibi  pontem  anguftum,nuui- 
, timque  fubter  labentem,  tetrum  admodum  8C 

caliginofum,  ac  foetorc  incredibili  grauem.  At 
uero  ad  ulteriore  ripam  loca  amcena,&  qua  ocu- 
los florum  uaritate,nare8  odorum  fragrantia  mul 
tum  pradpueque  oble&arent,  tum  habitacula 
paflim  difpofita  diuini  cuiufdam  nitoris  ac  for- 
ma, fed  inter  ipfa  unum  catcris  maius  elegantius 
que,  quod  totum  aureis  laterculis  adhucconftrue 
batur,cui  autem  conftruerctur  fcire  fe  nequiuiffe* 
Confiderafle  tamen  quod  iufti  pontem  fecure  per 
tranfirent,reprobi  uerolaberentur,fl£  in  fluuium 
fuercnt.Tunc  uidit(utaiebar).Pcregrinum  pref. 
Prreeri  bvterum  tam  inoffcnfe  per  anguftias  illas  gradi! 
nu5  frfby  tuliffe,quam  hic  pie  uixerat.Sed  inter  eos  quoq?  Q 
ter.  ceciderant , quofqr  rapidi  gurgitis  fpumofi  uorrk 

ces  agitabanr,  uidit  Petrum  Ecclefiaftica  familiae 
Irenarcham,  qui  quadrienio  ante  obierat, ferreis 
uinculis  complicatum,S£  de  horribili  alueo  enata 
re  fruftra  conantcm,  atep  idcirco  ei  fupplicio  man 
cipatum  audiuit,  quodreos  olim  quos  puniendos 
accipiebat,  faeuirer  magis  quam  obfequenrer  pu- 
Stephan»  njCrit . Vidit  dC  Stephanum , de  quo  modo  dixi- 

SLoman»  muSt  Quicum  tranfire  pontem  uellct,ad  medi- 
um perueniens  pedibus  delapfuseft,uentre  ad- 
haefic  ponti . Per  pedes  ergo  ab  immundis  fpiri- 
bus  in  fluuium  trahebatur,  per  manus  ab  ange- 
tis^ mergeretur  tcnebaturJmcrim  qui  talia  si* 


Petrus 

Irenar- 

cha. 


LIBER.  VI.  8o» 

«ftt,utoe  reft  itu  tus,  pendentis  in  ponte  qui  finis  fu 
cric,fcirc  non  potuit . De  quo  nc  beatus  quidem 
Circgorius  praeiudicium  facere  aufus,  lapfum  ad- 
haefionemqi  tantum  interpretatur  dicens , Deor- 
fum  dcprimitcarnislafciuia,furfum  attolJir  elee- 
mofyna.Ex  ijs  autem  duobus  quid  in  Stephano 
snagis  excellerer, incerto  erat. Ideo  nec  totus  mer- 
gi uifus  eft,nec  totus  emergi . Nos  inde  difeamus 
non  fic  incedere  ut  labamur, cum  tam  atra  Sc  fat- 
ua fit  perditionis  aeternae  uorago,cumq*  tam  uiro 
fam  exhalet  mephitim,ut  non  minus  fcetore  ipfo 
cruciet, qua  uortigine  fremituq?  ruentiu  aquai?, 

FVIT  Romae  in  monafterio  beati  pontificis  . , 
GregorijCutidem  tradit)adolefcensquidam  fecu-  Aao»eftfj 
laris, cum  fratre  monacho  manens,ita  mundanae  ,ccularu* 
uanitatideditus,ut  nulla  piaeconuerfationis  prae- 
cepta admitrcret,proteruus,leuis}  uecors  erat , ut 
qui  magis  rei  familiaris  defe&u  quam  amore  fra 
tremfccutus  effer.  Hic  ipfe  peftilentia  percuffus, 
cum  iam  moriens  extremos  ederet  anhelitus, mo- 
nachis aifidcntibus,&  pro  falute  cius  deum  dep- 
cantibus,magno omnes  pauorc  turbauit  dicens, 

FacefTite  hinc,cur  prohibetis  ne  a dracone  ifto  de- 
Uorer,fi  illi  datus  fumc  iam  ignitis  faucibus  haufit 
caput  meum, ridentibus  fquamis  quafi  ferris 
traftim  terens  enecat  me.  Abite  quaefo,nam  prae- 
fentfbus  uobis  totum  abforberc  non  poteft,  8Cid 
circo  magis  cruciat.Cunqp  admonerctur,ut  fe  cru 
cis  figno contra  illum  defenderet. Quid  poifum,in 
quit, cum  SC  manus  8C  pedes  meos  caudae  fuae  fpj 
ris  circumuolutos  colligant  i Hoc  audito , fratres 
fn  terra  cum  lachrymis  prouoluti,  ardentius  pro 
co  fupplicarc  «*pcrunt,,Indc  ipfe  meliufculusfa* 


gI0  de.  reve.  ineer.  poena. 

dfus,graVia8  deo  agerc,quod  exauditis  frattum  fJ- 
cibuSja  fe  tam  immanem  beftiam  efFugaflTctjinfifll 
per  uitam  fe  aliam  fi  conualefccrer  , inchoaturum 
poUiceri,terrenaqj  omnia  contemptururo.Conua 
luic,&  quod  promiferat  prscftitit,tam  fandae  poft 
hac  uiuens  quam  antea  petulamcr.Timeamus  et 
noscrudelifmum  hunc  draconem , qui  non  tanta 
caput,fed  totos  penitus  cupit  deglutire,toros  per- 
dere,^ in  ardentem  flammis  aluum  demittere, ut 
ueluti  fornace  coclufos  torreat  femg  SC  excrucier. 

CVI VS  qu  idem  crudelitatem  fubfequentis  <5 
Wonachs»  n^ecafus infelicitas  facit  manifeftam.  Jconiaeiti 
hypocn-  Tongalathon  dicebatur)mona 

u'  chuserat,quifimulatafandhmonia  magna  apud 

omnes  scftimationem  fibi  comparauerat  .At  ue- 
rb  cum  aegrotans  ad  diem  uitac  fuae  fupremum  ac- 
ceiTiiTet,  expaucfadhis  fratres  conuocar,hypocri- 
fimCqua  diu  cselaueraOprodit.Et  nuc  uidete  inqr, 
qme eduxit diu  mentita  fanditas.Ieiuniismeidc 
tidem  affligi  fingebam, fed  occulte  comedens  nun 
quam  iciunabam,nunc  inimico  traditus  fum.Ec^ 
ce  me  terribilis  ferpens  tortuofi  corporis  uolumi- 
( tiibu9  implicatum  tenet , ecce  in  os  meum , quod 

damdeftinis  dapibus  rcplebarur,caput  indidit  fu* 
um,<S<:iaetiferomorfufanguinem  fudfans  adimit 
fpiritum.Sub  hxc  uerba  mifer  defecit,quibus  pro 
fedlo  non  illi,fcd  nobis  confultum  eft , ut  cognito 
hypocritae  fine,hypocrifimcuitemus.  Nimisanf- 
mae  fuae  infenfuscft,qui  tam  diri  ferpentis  uenena 
Icremi.s.  non  perhorrefeit  cum  etiam  in  Ieremia  feriptu  fir. 

< Ecce  ego  mitta  uobis  ferpentes  peflimos  quibus 
Chrifarii»  n0nefl:incantatio,&  mordebunt  uosaitdns. 
Roma»  CHRISAriumRomanum,  opulentum  quide. 


LIB,ER. 


VL 


III 


fed  fceleftum  hominem  fuiflc  coftat,ita  ut  dm/trjs 
an  ujtijs  magis  abundarit, incertum  fit.  Cum  au- 
tem graui  ualetudine  quateretur, &iam  expiras 
anxiarer, apparuere  illi  tetcrrimi  daemones  ipfum 
certatim  praehenfantes,trahere<E  ad  inferna  niten 
tes.  Qni  conterritus  ac  tremens,  maximifijfj  fui 
opem  flebiliter  implorare, feq*  fuper  letfln  in  quo 
iacebat,huc  ate#  illuc  uertere  miferis  coepit  modis 
nemo  fpiritus  uidebaf,<5£  tamen  nemo  ibi  conue- 
niiTedubirabatjCum  ilhusgeftuslamentaq?  con- 
iideraiTet.Poftremo  ipfe  cum  iam  amicorum  au- 
xiliumdefpcralTet,ad  hofles  conuerfus,  inducias 
oro  inquit, inducias  uel  tantum  ufq*  mane,  dum 
hoc  polcendo  ingeminat,animam  cxhalauit.Qua 
dura  igitur  8C  inexorabilisdacmoniorum  impro- 
bitas,a  quibus  non  folum  pax  nulla  impetrari  po 
teftjfed  neq?  breuiiTimi  temporis  induciae,  pcrijfle 
horam  arbitrantur, qua  ab  inferenda  homini  mo 
leftia  forte  ceflarint . Ailiduus  itaq*  8C  perpetuus 
eorum  qui  damnantur  tortor  8C  carnifex  eft  dia- 
bolus,nec  folii  aiaspdiras  uexas,  fed  interdu  etia 
ofla  pereuntium  in  iepulruris  qefcerc  n5  finens. 

V Alentinum  nanqt  Mediolancnfis  ecclcfiae  cu-  v ..  - 
ratorem  cu  Genuae  dcfuntflus  in  ccclefia  beati  Sy  vaIet,n* 

ri  martyris  fcpelirer,noftuterribili  clamore  exciti 
cuftodes,uiderunt  per  pedes  uincfHim  foras  pro- 
trahi a daemonas, ululantem  uociferantemqj,  eo 
uifu conterriti  abierunt  quifcjr  ad  celiam  fuam. 

Mane  uero  reliquis  fratribus  quae  uiderat  referflt 
SC  una  cn  iliisadeunt  Valetini  fepuichra,  aperiat, 
uacuuinueniat,admirant.Dcindeextra  ecdefiam 
corpus  eius  qrentes, illic  ubi  tranfpofitu  fuerat, ia« 
cer e confpiciunt,ficuindis  pedibus,  ficuti  trad« 
cuftodcsdixirant, 


curitor. 


iM 


\ 


sit  DE  REVELAT.  INFER.  POENA. 

ROMAE  quocp  tinftor  quidam  in  beati  Tai 
Tinftor  g nuarij  martyris  ccclefia  fepultus , notfte  fequenti 
dam.  ciuiare  auditus  cft>8C  quod  arderet  grauiter  lame 
tari.  Mane  adaperta  fcpultura,  ueftimenta  cum 
quibus  pofitus  fueratinuenerunt,corpus  nufqua 
comparuit.Hincconfiderandum  qualiter  an imae 
iliorum  torqueantur  in  inferno,quorum  corpora 
a daemonum  iniurijs,ne  in  ecdefia  quidem  condi- 
ta tuta  efle  poiTunr. 

NAM  inSabinorumquoqtprouinda  monia 
lem  quandam  fuifle  traditum  cft, quae  corporis  ca 
ftitatem  fetuans, linguam  procacitatis  uitiopol- 
q luebat.Cunc^  diem  obrjflct  extremum,  8C  in  ecdc 

fia  fepulta  eflet, aedituus  no<ftc  intempefta  ecdefia 
ingreiTu8,uiditillamantealtare  diftentam  fecari 
per  medium, partemqt  fuperiorem  igne  cremari, 
inferiorem  uero  relinqui  intacflam . Mane  igitur 
uifa  fratribus  narrans,  dumlocum  in  quoeam 
uri  confpcxerat  oftendit,deprchenfafuntinmar 
moreo  folo  ardoris  ueftigia.Qui  ergo  linguae  in- 
temperantis eft,  timeat  tam  cruentam  fetftionem, 
timeat  ignem, no  ignem  qui  tunc  in  ecdefia  uifut 
eft,fed  qui  per  illum  fignificatus  eft, ignem  gehen 
nae  quouis  alio  igne  acriorem. 

. . ? CVIVS  quidem  ignis  tam  uchemens  erit  crud 
ciatus  ciatusjUt  ad  maledicendum  creatori  fuo  multos  c5 

Apoca.i*  pellet.Sicenim  in  Apocalypfi  relatum  eft . Com- 
manducaueruntlinguas  fuas  prae  dolore,&:  blaf- 
phemaucrut  dea  caeli  p dolorib?  et  uulnerib?  fuis# 
QvLoqt  impatietia  furibudaqi  lamenta  Ifaias cer- 
wfa.  nens  dicebat. Quis  poterit  habitare  de  uobis  cum 

****  **  * igne  deuorante^ quis  habitabit  de  uobis  cum  ar- 
tioribus fcmpiternisCQuod  fi  illum  biafphcmarc 


LIBER  VI.  | 

non  uerebuntur,qui  paulo  ante  In  iud/c/o  tam  ti- 
mendus apparebit, facis  conflabit  ipfos  cenfere,ni 
hil  iam  polle  fibi  inferre  grauius,qaam  quod  illa- 
tum erit.Ex  immenfitate  ergo  poenae  capient  blaf 
phemandi  audaciam.Ifta  praeterea  tanta  u is  dolo* 
ris  atq?  acerbitas  conturbabit,  peruertetqi  in  illis 
intellccflus  rarioncm3memoriaeqi  uigorem . Nihil 
cognofcent,nifi  undedoIeant,nullius  rei  recorda- 
buntur,nifi  cuius  recordatio  augebit  triftitia.Co- 
gnofeent  quantum  boniamiferunt,dum  eos  pec- 
cati non  poenitet, quantum  malifubierunt,dum  a 
comittendis  malis  non  ceflant.Execrabunt  liberi 
paretes,qcf  fe  a flagitijs  iufta  caftigatioe  nocoercu 
erint.  Execrabutur  paretesliberos,quod  propter 
nimium  eorum  amore,indignosfe fecerint  amo- 
re diuino, nihil  penfi  habentes  deum  offendere,  da 
ipfis  bIandiuntur,propter  ipfos  auaritiae  cupidita 
tic^  dediti,#  femper  per  illicitos  quaeftus  diuitias 
quas  eis  relinquant  comparantes . Maledicet  fra- 
ter f ratri,amicus  amico,quod  fibi  perperam  aeflo- 
rum  fociuscomesqp  fuerit,#  non  aequi  nec^  hone 
fti  fedulus  monitor  atq*  confultor,  Maledicet  filia 
matri, quod  impudicitiae  fibi  exemplu  fuerit. Ma- 
ledicet filiae  mater,  quod  da  eam  corripiendo  laede 
re  cauet,ipfa  correptionem  non  cauerit  ultionis  di 
uinx . Maledicet  inquam  alius  alium,dum  fuam 
qui  fc^con  fiderat  aerumnam,fuaecp  poenae  ftimula 
tur  aculeis. Attamen  etiam  quifq*(ut  diximusjlp- 
pinquoru  amicorumqt  tormentis  quos  iuxta  ie 
cernet, torquebitur, mutuacp  inter  illos  commife- 
ratio  communis  afflidlionis  erit  incrementum* 
Vellent  poenas  eorum  non  uiderc,  quibus  cogun- 
tur  maledicta  ingerere,  Sua  fingulis  cruciatio  exqi 


»14 


Iudic.i. 
Ibidcin -9 


4.Re.« 

i.Para.Jo. 


Hefter.7 

Zacha.f 


Dan.c. 

4.R.eg.x. 

lbidem.9 

a.Mac.7 


Pfal.es 

Pfal.tii. 

Amo*  4 


D*  REVE.  INTER.  POENA. 

tabic  iram, aliena  multiplicabit  moerorctil , Qultf 
intrfcaCnihil  ibi  fcietur,nihll  uidebicur , nihil  au- 
dieturjnihil  fentictur,nihil  cogitan  poterit,nifi  qfX 
poenis  cumulum  addar,quodc$  attuetos  magis  p- 
mat  ac  uexet.Heu  Jicu  teterrima  damnatorii  fors, 
quanto  melius cu ni  illisarum  eflet,fi omnia  ma- 
la quae  hic  haberi  poffunt  pertuliiTcnt , oC  quae  il- 
lic habentur  euafiffcnt.Si  ficut  Adonibezech  ma- 
nibus pedibuscp  abfcifiSjinurilis  truncus  faefiri  fu- 
iilent.Si  ficut  Sichem <tx,quos  Abimclech  in  pha 

noBerithcompulcrarjfumo&igni  necati  eflenc. 

Si  ficut  Scdechias  liberos  coram  fe  crudeliter  caedi 
uidiiTent,Si  ficut  A mmonitae,quos  Dauid  oppida 
eorum  Rabba  expugnato  cxpi^carpentorii  fub- 
ftrati  rotis,contufi  accjj  contriti  expirallcnt.  Si  fi— 

cut  Aman  de  fummo  pene  dignitatis  gradu  repen 

te  ad  imum  deuoluri,#  in  crucem  fufpenf/,  igno- 
miniofa  morte  uicam  f iniflent,Sr ficut  mulier  illa, 
qux  ZachariXpphetx  in  medioamphorae  appa- 
ruifle  dicitur,plumbea  maffa  in  os  indica  futtoca- 
ti  f uiitent.Si  ficut  Danielis accufatores  a leombus, 
uel  Elifxi  derifores  aburfis  . Vel  Achab  regis 
uxor  a canibus  membratim  difeerpri , dilaniatiqi 
cffcnt.Sideniq»  ficut  illi  feptem  Machabxi  fratres 
tyranno  fxuiete, linguis  mutilati9,capite  pelle  fua 
deglabrato>pedibusqt  acmanibusdetectis,!»  far- 
tagine  fridti  a tep  exufti  fuiffent.Nullum  crudelita 
tis  genus  eft , cuius  toleratu  inferorum  tormenta 
redimi  non  dcbuerint.Introibunt  enim  in  inferio 
ra  terrae  peccatores,tradetur  i n manus  gladq, par- 
tes uulpium  crunt.Dentibus  frement  8C.  rabefeer, 
8C  omne  defiderium  illorum  peribit . Et  ut  Aoios 

propheta  ait.LcuabunteosinCQnti&jix  reliquias 


LIBER  VI.  |„ 

tomm  in  ollis  feruentibus.  A ttfcetiam  fn  Apoca- 
iypfilcripcumeft.  Fumus  tormentorum  eorum  A poci* 
alccndet  in  fecula  fcculorum,nec  habebunt  requi- 
«m  d!e  ac  nocte.Quid  ergo  agimus  o animae'  quid 
flelidia  torpefeimus^  fallacium  uolupratum  bla 
ditrjsdelinitijUitacreligiofac  laborem  fubire  cun- 
«flamur  < Sitgrauein  paupertate  aetatem  agere, 
nifi  multo  grauiuseft  ficcis  faucibus  anhelantem 
una  aquae  ftilla  perpetuo  indigere.  S/c  ignominio 
lum  humilitate  fubrjci&  fe  nihili  reputare,  nift 
multo  ignominiofiuseftjomnia  immudorumfpi 
rituum  ludibria  fine  fine  fuftinere.  Sic  durum  ac 
difficileconcempea  carnis  lafciuia  caftirati  ftude- 
re,nifi  multo  durius  difficiliusq?  eft,gehenae  flam* 
anas, abyiTi  tenebras,  daemonum  iniurias , totius 
inferni  multiplices  uarioft#  horrores  atq*  fuppli- 
cia  femper  perpeti, fempercp  perpetienda  expeda 
re, nunquam  finicnda.Haftenus  de  damnatorum 
poena, nunc  e diuerfo  de  beatorum  gloria,  ficut-p- 
pofuimus dicere  aggrediamur,  ut  fi  quem  forte 
tantae  perditionis  metus  ad  bene  beatec£  muen- 
dum  non  fatis  moucc,  moueac  faltem  promiiTi 
praemtj  fpes,caelcftiumc#  cupiditasgaudiorum. 

De  beatorum  gloria* 

1 Cap.  XV. 

ILLI  TGITVR  QVT  ’poft  mirabilem 
corporum  fuoriT^refumpt/onead  polTidendii 
_ aeternitatis  regnu  a dnoeuocaci  fuerint  Iapri  Claritas 
ma  inulto  fpledore  recinet  ac  ueluri  lucentia  fy”de  corporu 
ra  lolcm  iuftitix  comitantes ; angelorum  mixti 


tu 


Sapie.) 


Sapien.4. 
Baruch .) 


Dan.n 

Matt.ij 

Ifaixjo 


r' 

Mtr,i7 


DE  BEATORVM  GLORIA. 

agminibus  caelum  uerfus  ferentur  .Inerit  facrfs  a t 
tubus  infufxbeatitudinisfulgor,dum  eo9  maie- 
ftatisdiuinxafpecftusita  illuminat, ficut  fol  iftc 
quem  uidemus  lunam  ac  ftellas  .QuodfiMoyfi 
facies  ex  colloquio  diuinofic  radiabat, ut  multoip 
oculi  perftringerentur,nec  in  ea  contueri  potient, 
cum  ramp  ille  corpore  corruptioi  obnoxio  ac  mor 
tali  adhuc  in  terra  degercr,quanro  lucidiores  faci- 
es eorum  erunt, quorum  corpus  immortalitarem 
induet  8C  incorruptionem,qui  nunquam  a deo  fc 
parabuntur, qui  non  terram  hanc,  fed  terram  ui- 
uentium,id  eft,cxleftem  patriam  femper  inhabi- 
tabutjiam  ciues  facfti  fandiorum  8C  domeftici  dei, 
SC  cohxredes  Chrifttf  Fulgebunt  ergo  iufti  ( ficuc 
fcriptumeft)&ranquam  fcintillx  in  arundineto 
difcurrenc,tuncfcmet  inuicem  admirabuntur,  SC 
mutuo  affedli  gaudio  dicent  • O quam  pulchra  eft 
cafta  generatio  cum  claritate.De  hac  fane  illorum 
claritate  prophetabat  Baruch  dicens.  Stellae  dede- 
runt lumen  in  cuftodrjs  fuis,<5£  Ixtatx  funt,  uoca- 
tx  funt,5d  dixeru  nr,adfumus,<3£  luxerunt  ei  cum 
iocuditate  qui  fecit  illas,hiceft  deus  noftcr.Et  Da- 
niel. Fulgebunt  inquit  quafi  fplendor  firmamen, 
SC  quafi  ftellx  in  perpetuas  xrernitates.Hoc  idem 
teftatus  eft  ipfe  dominus  dC  ait.  Tunc  iufti  fulge- 
bunt ficut  fol  in  regno  patris  eorum.Solem  autem 
feptempliciter  lucidiorem  fu turu  prophetica  no- 
bis uoxatteftatur.Hoc  ergo  fole, in  quem  profpi- 
cere  uifus  nofter  no  fufficir,muIto  clarius  corufca- 
bunt  corpora  iuftorum.Quod  ut  indubitarer  cre- 
deretur,idem  dominus  in  feipfo  manifeftum  face*  • 
re  uoluit,quando  in  monre  SC  fole  lucidior , SC  n i- 
«c  candidior  apparuit , Nec  fplendor  ille  fuit , qui 


LIBER  VI.  sif 

taedium  oculis  afferret,fcd  qui  tanta  mentem  apo 
ftolorum  dulcedine  perfunderet, ut  Petrus  ibi  co«  > 

ftrui  tabernaculum  fcdemq?  perpetuam  fibi  cofli- * 

tui  expecierifj&cumipfotulgente  in  deferto  uel 
folus  permanere, quem  non  fulgentem  in  duitate 
celcbriqjinlocoetiam  nolTedenegauit.A  patre lu 
xninum  fplendorem  iftum  oriri,#  per  filium  fan- 
dtis  communicar>,ipfe  filius  ad  patrem  loquens  co 
firerur  cum  ait.Claritatem  quam  tudedifti  mihi, 
dedieis,nonqupdaIiquandoipfeclarirate  non  ha  lohan.»; 
buerit,fed  quod  a patre.eam  etiam  acceperit,  qua 
nunquam  caruit.  Veruntamen  pro  meritoru  men 
fura  claritas  ifta  fingulis  un  par  ciet, ut  quifqi  plus 
lucis  capax  fuerit, ita  plus  accipiet  JEt  ficut  exteris 
beatitudinis  dotibus  alij  alios  antecellent,  ita SC  i.Cor.w 
hac  fplendoris gIoria,dicente  Apoftolo,  Alia  clari 
tas  folis,alia  claritas  luna*,  alia  claritas  ftellarum. 

Stella  enim  a ftelladiffert  in  claritate,fic  Sc  refur-  v. 
redlio  mortuorum. Nec  tamen  diuerfitas  glori*  in 
uidiam  inter  eos  parere  porcrit.Nam  quauis  alius 
alio  pl  us  hauriet, ornes  atque  pleni  ernt . Satiabor  Pial.tc 
(inquit  propheta)cum  apparuerit  gloria  tua.De- 
n»<£  nullus  erit  ibiliuori  locus,  ubi  perfe(39amor 

- etiam  minores  praftantioribus  aliorum  bonis  ita  * : 
gaudere  compellet  ut  fuis.Rurfum  idem  Apofto 
lus omnia beatirudinisinfigniain deum  referens 
ait.Nosueroomesreuelata  facie  gloriam  domini  *.Cor.j. 
fpeculantes,in  eadem  imaginem  transformamur 
a claritate  in  claritatem  taquam  a domini  fpiritu. 

Et  iterum,Saluarorc  expediamus  inquit , dominu  Philip** 
noftrum  Iefu  m Chrifhim,qiii  reformabit  corpus 
humilitatis  noftrx  configuratum  corpori  darira.  • 

ds  fu*, fecundum  operationem  qua  etiam  poiTic 

F ~ • 


in 


DE  BEATORVM  GLORIA. 


fubrjeere  fibi  omnia  .Iohanncs  quocp  apoftolus  iL» 
le,quiin  fcpulchropofitus  fulgere  coepit.  Scimus 
inquic,quoniam cum  apparuerit,  fimilesei  eri- 
mus,quoniam  uidebimuseum  ficutieft. Et  omnis 
qui  habet  fpem  in  eo  fancftificat  fe,ficuc  8C  ille  fan 
Agtlitra*  «useft. 

corpora.  P R AE TER  CLA  Rltatem iftam, 8C hoc 
beato  corpori  accedet,quod  nihil  pehicus  in  fe  ha- 
bebic,quograuariretardarive  aliquando  poffct, 
* femper  praepes  accp  agile  erir,  ut  ibi  praefto  fit  ubi 

uoluerit,quafi  qui  oculisautcogicatjajie  (cum  l i- 
birumeft;multa  terrarum  fpacia  momento  tem- 
poris  percurrat,  atq?  adeoipfas  mundi  regiones, 
orientem, occidentem, meridionalem,  feprencrio- 
pfaLui.  nalemqj  caeli  plagam  quam  celerrime  peruagetur 
ac luftret. Scriptum efl:  enim.Sicur  fagirtae  in  ma- 
nu potentis, ica  fili)  excuiToruni.Cuiusquidcm  do 
Abacuc.j.  nifpeatcp  expe&atioe  exhilaratus  Abacucpro- 
pheta  ait. Ego  autem  in  domino  gaudebo,&  exui 
tabo  in  deo  Icfu  meo.  Deus  dominus  fortitudo 
tnea,&  ponet  pedes  meos  quafi  ceruorum.  Ec  fu- 
per  cxcclfa  mea  deducet  me  ui<$or,  in  pfalmis  cai 
nentem.Hocidem  Ifaias  prophetando  promittit 
dicens.Qui  fperanc  in  domino, mutabunt  fortirti 
dinem,airumenc  pennas ficut  aquilae  y current  dC. 
non  laborabunt,ambulabunt  8C  non  deficient. 
Mutabunt  inquit  fortitudinem,quia  nemo  nunc 
Ita  fortis  ut  fine  peccato  efle  pofifir,  ne  puer  quidc 
unius  diei.Tuncautem  nemo  erit  cum  peccato,ne 
sno  ibi  peccare  poterit,ubi  nulla  iniquitas  prseua- 
lebit.Pennas  uero  aquilae  illis  tribuendo , grertus 
eorumuelociratemexpreiTit.Etne  laiTitudo  ali.i 
qua  fatigatione  itineris  timeretur, non  laborabat 


Uaiar.40 


4-**? 


LIBER  .VI.  gr? 

ait,nc$  deficient.  Leue  quippe  Sc  expeditu  cor p? 
erit, quia  excudo  omni  penitus  terrae  puluere,to~ 
tum  defccatum,totumpurum,&abomni  pror- 
fus  labe  alienum, mortalitatis  corruptibilitatifq» 

. naturam  in  immortalitatem  dC  in  incorruptionc  < 

conuerretjutdiuinum  potius  quam  humanu  fit. 

.Quam  obrem  non  folum  refulgens  ac  lcue, a gilecp 
erit,fed  etiam  inpalTibile,  fuaue,  olens,  penetrabi- 
le, fubtile,attamcn  palpabile. 

I M PASfibile  erit,  quia  in  Apocalypfi  feriprn  Apoca.r. 
cft.Non  efurient  n ecp  fitient  amplius , neqj cadet  Inipaflibi 
fuper  illos  fol,necp  ullus  xftus,  quoniam  agnus  q I,tascor* 
in  medio  throni  cft,reget  illos,*  deducet  eos  ad  ui  Pon,m* 
tse  fontes  aquarum,*  abftergee  deus  omnem  Ia*  Apoca  .. 
chrymam  ab  oculis  eorum,  * mors  ultra  no  eri^  * 
neq?  lu<3us,n<q?  clamor,neq?  dolor  erit  ultra, quae 
prima  abierunt.Et  dixit  qui  fedebat  in  throno,Ec  / 

ce  noua facio  omnia.Ec  ut  friamus  gratix  mune- 
ra ifta  eiTe,non  naturae,  ait . Ego  ficienti  dabo  de 
fonte  aqua:  uiux  gratis.Idem  in  Ifaia  legimus , ac 
pene  rjfdem  uerbis fcriptum.Non  efurient,  neq»  fi  Ifaisr,4», 
cient,*  non  percutiet  eos  xftus  * fol,  quia  mi  fe- 
tator eorum  reget  cos,*  ad  fontes  aquarum  pa« 
tebit  eos. 

SVAue  etiam  olens  erit.Quia  in  Canticis  canti  Swueolf 
coru  de  fponfa,id  eft  de  eccdefia  canitur . Quae  eft  t,a  corP° 
jftaquxafcendirperdefertumficut  uirgulafumi  Lun,\ 

<x  aromatibus  rayrrhx  * thuris,*  uniuerfi  pui  '‘'amic‘ h 
• «ieris  pigmentarii. Et  iterum. Odor  inquit  ungue- 

eoijt  tuoru  fupoia  aromata.  Quod  fi  nunceria  ui.  ibidtm.4 
demus  beat  otii  corpa  in  fepulchris  pofita  arq?  ex„ 
aia  magis  egregie  fragrare  amomo  aflyrio,et  thi| 
>fc,<36ftjy«ha4&  JwlanoAfwdaoioA  nardo.* 

' ’ . \ P ij 


) 


»*• 


Pcnctra- 
bi  liras  & 
fubtilitas 
corporu . 


Iohan.20. 
LUCX>24  j 


Loci  prae 
itantia. 


DE  BEATORVM  GLORIA, 
opobalfamo  SC  omnibus  fplenii^quanto  praeftai 

tiusfragratura  eadem  crediderimus  fuis  ani- 
bus iun<fta,fupra  cael um  fublita  > ante  confpectn 
fummidei  uiuentia&lsetaciac’ 

PENETRA  bile  praeterea  &fubti!eerit,  nec* 
tam  corporeum  corpus  quam  fpiricale,ut  quem- 
admodum aqua  pifci,&  aer  uolucri,ita  illiquaecp 
folidiora  cedant, <3<:(quod  mirabiliuseft)finefra- 
chrra,fine  apertura  peruiafint,ueluticum  folarc* 
radij  permeant  uicrum  uel  lapidem  fpecularem, 
uel  aliud  perfpicuum,non  offenfa  eius  materia,nt 
qj  ulla  in  parte  laefa»  Siccnim  SC  faluator  noftet 
non  aperto  fepulchrocafurrexiiTer,exiit.Sjcad  dt 
fcipuios  daufis  ianuis  ingreiTus  eft . Ec  ne  phan- 
tafma  putaretur.  Palpate  <5£uideteinquic,quia 
fpirituscarnem  SC  offa  non  habent*  ficut  me  ui— 
tis habere.  Itaque  poft  refurrecftionem  eiufdem 
naturae  corpora  fandorum  erunt  cuius  fuit  cor- 
pusGHRISTI  ut  membra  capiti  fuo  conue- 
niant,  SC  digna  fint*quae  in  deo  maneant,  SC  in 
quibus  habitet  deus*  J . 

POST  hanc  corporum  praerogatiuam  cumula 
biturgratia,gaudiumcj*perperuuex loci  prsrftati 
tia,iuftorum  confortio,angelorum  focierate, ma- 
lorum euacuatione,repletioneq?  bonorum  > deicjt 

confpcftu.  Locus  igitur  beatorum  ficutifublimi 
or  cuneis  eft,  ita  SC  pulchrior,  nobilior,amplior 
atqt  fplcndidior.Hic  quippe  fupra  cxlos  eft,<3<:  ter 
ra  uiuentium  dicitur,ut  terram  iftam  in  qua  nue 
fumuS, morientium  nonuiuetium  effe  intelligas, 
fl^eoafeendereubi  ucra  uita  eft,concupiicas  cC 
enitaris.Quod  fi  in  ifta  etiam  terra  effe  quadam 
SC  uifu  iocuda  SC  ufu  grata  ec  non  negamu9,qua? 


LIBER  VI.  8» 

to  in  illa  quae  fupra  cflr, omnia  tum  iocundiora , m 
gratiora  exiftere dixerimus:  Laudantur  mulus  in 
partibus  florentes  campi, fcecundi  colles,  amoenae 
ualle  s,montes  argenti, auri, gemmarumcj  feraces 
pifcola  maria, molliter  labccia  flumina , perfpicui 
fontes, dulces  aquarum  fcatebrae,diffufi  lacus,  no 
infalubriaftagna,pr3tftantilTimacetiarn  urbes, 
in  rjs  delubra, fora„porcicu8,caereraq*  aedificia  cu 
jnarmoru  fpecie,tum  artificum  opere  mira . Et  fi 
tot  egregia  in  hoc  infimo  uifuntur  elemeto,quato 
omnia  excellentiora  efle  credi  par  eif,illo  in  locog 
eunda  fupereminet  elementa,  qui  eunda  fibi  fub 
ieda,3£  quafi  fub  pedibus  pofita  defpicere  indef, 

&C  fua  fublimitare  fe  omnium  nobilijlimum  pro- 
fiteri,quem  fummug&immortalisopifex  fabri- 
cauit  arc£  ornauit  deus  uteflet  angeloru  fedes  ho- 
jminumqi  beatorum  domicilium  fempiternfi.  Vi 
demus  ifta  etiam  quae  fub  cado  fu nt,  folem  ,Jun§, 
fydera, eunda  terrena  corpora  luce  fua  formofita 
tecp  fuperare,nec  dubitamus  ea  quae  fupra  cadum 
funr,longe  illuftriora  formofioraqi  efle,  qua  mor 
tales  oculi  uidere  non  poflunr.  Nouimuspterea  co 
ccptiformaticfchominis  primam  habitatione  ma 
ternum  uterum  efle, fecundam  hunc  terrarum  or« 
bem,  tertiam  fi  fande  piccp  uixerit,regnuipfum 
caelorum.Quanto  igitur  prima  fecunda,  tanto  fe- 
cundam tertia  fuperar  decore,clarirare,amplitudf 
ne . Prima  quoqp  in  utero  habitatio  noue  menfiff 
e ft, fecunda  in  terra, cumlongiflima,centu  annoije 
cft.  At  uero  tertia  in  caelo  perpetua  eft  dc  aeterna, 
nullo  tgisfpacio  concludit , nullo  annoi?  numero 
terminatur. Quae quantu caeteras diuturnita te  p- 
-CelUr, tantum  etiam  operis  pulchricudine,mater»ae 

F «i 


DE  BE ATORVM  GLORIA. 

nobilitate,naturae  uirtute,boniscp  omnibus  p r*# 
cdlcrc  putanda  eft. Quid  quod  mundus  homini  il 
millim*  fit,adco  ut  a principibus  philolophiae  ui- 
ris  homoipfe  microcofmus  nuncupetur^  Sed  in 
homine  ipfo  apparet,  utqusccp  membra  infima 
funt,ita  minus  infignia  eflrminuscp  habere  deco 
ris  Infima  funr  pedes, femora, inguina,uenter,(u$ 
prema  funt  petftus,  manus,  collum,  facies,  uertex, 
Sc  hae  quidc  partes  nudxfunt,ut  quas  formae  fuac 
minime  pudeat,illas  uero  qaafi  erubcfccntes  plx- 
runq»  tegimus,  Sc  operimetiscaclamus . Inferiora 
etiam  nullum  fenfum  praeter  tacftum  habent, at  in 
fuperioribus  cuncfti  pariter  fenfus  conuencre , coir 
fedit  inpecftore,  ubi  cogitationum  conceptacula 
eft,  animiq»paflfionu,in  manibus  praeter ■tactu» 
qui  toti  corpori  communis  eft,etiam  perfectio  ea— 
tum  uoluntatum  eft,quae  operationem  exigunto 
, fn  collo  fiue  palato  guftus  eft, quo  fapores  difeer- 

nimus,lingua  qua  uocem  formamus  Jn  facie  odo 
ratus,uifus, auditus.  In  uertice  intelledtus  quo  de- 
um cognofcimus, memoria  qua  praeterita  recor- 
damur,uoluntas  qua  a male  agendo  declinamur 
5Cad  bene  beatecp  uiuendum  difponimur . Ani- 
maduerte  igitur  huius  minoris  mundi,id  eft , ho- 
minis,quato  fuperiora  inferioribus  ornatiora  ge. 
nerofioraq?  ac  meliora  iin^SC  ita  maiorem  quoqp 
mundum  fe  habere crede,ut  quantum  caelum  di-* 
ftat  a terra, tantum  quoq?  SC  caelorum  regnum  a 
regnis  terrae,rerum  omnium  copia  at(J  magnifi- 
centia diftare nunqua  dubites.Quinpotius  cn Ba 
ch.i.  ruch  propheta  attonitus  exclamat .CHfrael  cpma 
gna  eft  domus  dei,5C  ingens  locus  pofleiliois  eius, 
■magnus  cfta&  non  habet  fincni»cxcciIuswCiwnK 


, % 

/ 

\ LIBER  VU  jt, 

fug.Vcl  illud  cum  Pfalmiftg,Gloriofa  didla  funt 
de  te, duitas  dei,&  domum  tua  domine  decet  fan- 
ftitudo  in  longitudine  dierum. Ad  harc  etiam  ne-  £kl.8* 
moignorar,inferiora  ifta  per  illa  fuperiora  regi  dC 
gubernari. Inde  nobis  dies, inde  nox,inde  numera 
mus annosjinde anni  partes diftinguinfiis,  indedi  :i 

icernimus  menfes,inde  rerra  concipit,  Sc  animan- 
tibus alimenta  fuppcditar.  Multo  ergo  nobilior 
locus  undetalia  donantur, quam  liicqui  recipit  do 
jiara.Hiccertefineilliusmunificentiaac  liberali.- 
tare  flare  non  pofl'er,ilIe  uero  nuJla  huius  ope  indi 
ger,necj?  quicqua  pro  quotidianis  beneficijsrepe^ 
tit,fed  etiam  multa  bona  largiendo,ad  plura  poifi 
dcnda  furfum  nos  inuirat,fcc£  nobis  ultro  cnerr, 
fiperuiam  qua;  ad  illum  ducit  contenderimus,bo  - 
nis  eius  perfruemur.  Cuius  quidem  pulchritudo.  • 
nem  propheta  admiratus  dicebar,Domine  dilcxte  pfal.ji 
ili  decorem  domus  tuae,<5£  locum  habitationis  glo  Pfai.gj 
rise  tuar,& Quam  diledla  tabernacula  tua  domine 
deus  uirtutum,concupifcit  8C  deficit  anima  mea  -» 
in  atrio  domini.<3£  Beati  qui  habitat  in  domo  tua 
domine, in  fecula  feculorum  laudabunt  te.  Poftre 
mo  fi  loca  ipfa  ex  ijs  qui  in  f p fis  manent  confidera 
uimus(debet  enim  domus  forma  habitatoris  per 
fonse dignitaticp  refpondere)  omnis  terrae  pulchri 
tudo  caeleftis  machinae  pulchritudini  collata  defor 
4mitas  erit.Hic  mortahu  habitatio  e,  illicirr  morta 
lium,hicpeccatoru,illiciufiorum,hichcroinum,il 
lic  etiam  angelorum, etiam  dei.Superni  ergo  cscle-  s w 

(litq?  habitaculi  elegas  Sc  ineffabilis  decor, Sc  nui 
Ji  comparanda  ftr  u<3ura,&  omnibus  Jignis,onii-  ; dj 

bus  gemis, omnibus  metallis  magis  excellens  ma 
.tcria  pars  magna  gaudijlsmriscq;  beatorn  erit,  . 

F iiq 


/ ’ y 


Societas 
Candor  3. 


PftLui 


Apoftob 

lohan.i 


Pfal.j* 


j,4  debeatorvm  GLORIA. 

SED  profero  magis  etiam  gaudebunt  fua.  in- 
ter fe focictate,fandorumc5  angclo^.Elcetus  gro 
fusci?  conuentus  immenfam  finguiis  pariet  animi 
uol u ptatem. Illuc  enim  afcendcrilc  tribus  tribus 
domini,ccftimoniu  Ifrael,ad  confitendi!  nomini 
domini.lllic  funt  primi  pareres  noftri, illic  patriar 
chse,  illic  propheta?, facerdotcs, duces, iudices, reges 
reliquias  ueteris  legis  obferuatores,  tio  per  legcnij 
fedDtr  gratia, qua;  fucceffitlegi  beacitudinc  ade- 
oti,quialcx  per  Moyfen  dataeft, gratia  # ueritas 
per  lefumChriftum  faifra  eft.Tllic  itac^cum  Chii 
fto  # apoftoli  eius  funt,#  pontifices,#  presbycc 
ri,<3C  diatoni,#  monachi,#  anachoritx,  #_mar- 
tvres,#  uirgines,#  uiduae,#  omnes  Chrifti  fer- 
ulomnesu  fideles, qui  fidem  fynceram  fpem  fir- 
mam,charitatem  ueram  in  fine  non  defer uere. Hi 
omnes  tam  ueteres  quam  noui,quoniam  utrique 

unum  fn Chrifto  funt,concordi  inter  fe  conforrio 
lactabuntur,paresc*  animis  ac  uoluntate.deledhi- 
buntur(ut  propheta  aft)in  multitudine  pacis. O fi 
modo  ficur  fpcramus,eocofcenderimus,  quale  no 
bis  gaudiucrit  uiuos  praefentesq?  cernere  in  caelo, 
quorum  nunc  olla  infcpulchro  iacentia,  multo 
rum  interdum  dierum , multiscp  periculi  peregri- 
natioibusuidereexpetimue,  uifaq?  uencramur' 
Ouanta  iocunditas  erit,  loquelas  eorum  audire, 
quorum  nunc  feripta  admiramur*  Qu i-fi  mortals 
adhuc  ore  tam  comptum  elegantemcp  fermonem 
edere  confueucre, quanto  dulciore  nunciubilat  fo 
no,cum  mortis  expertes  funt, cum  nihil  terrenum 
fapiunt,fed  tm  fpiricalem  diuinamqTfapientiam 

mente concipiuntincorruptibili*Oquatum  oble 

dlamcmum  eritjcoiji  i5cofuctudine  familia  rit  uti 


LIBER.  VI.  fu 

quostamctfi  nunquam  uiderirntis,memoriam 
lamen  ipforum  fcitis,cerimomjs  rituque  folcn* 
ni  celebramus»  1 

Q W I D praeterea  de  focietare  Angelorum  di 
camCVnum  quandocp  fub  hominis  figura  con- 
fpexifle  magni  miraculi  loco  habctur,fed  quid  mi  an8e^orfi 
raculi  erit, eos  in  propria  imagine  uidere^Nam  dC 
hoc  bearis  oculis  datum  erit,  ut  cernere  angelicos 
fpiritus  polTin  t,6£  non  unum  tantnm , aut  duos, 
aut  tres, fed  tot  millia  milliamilliurn,&quorum 
numerum  fcit  ipfe  qui  creauit.Dcinde  quo  ordine 
difponantur , quibus  diTcernantur dignitatibus, 

*qua  quifqtprxftecautoritare.Hicfuntangeli,  il- 
licarchangeli,alibi  throni, alibi  dominationes,  ali 
bi  uirtutes,  alibi  poteftates, alibi Cherubim,alibi 
Seraphin,Gabriel,Raphael,Michael,er  fi  qua  alia 
funt  illorum  nomina  qui  in  cxlofunt.  Oiocun- 
diiTlmuro  fpcdlaculum,in  quo  licebit  nobiliiTima 
deicreaturamineffabiliuifionisdono  clare  intue 
ti,8C  cum  ea  fraterna  iam  charitatc  coniugi,  con- 
fortioqr  eius  perpetuo  frui,&  una  cum  ipfa  com- 
munem dominum  femper  laudare,  in  Pfalmis  3C 
canticis  illis, quorum  iubilusomnia  muficainitru 
menta  fuperac  fuauit3tc,<5£  non  tubae,non  cirha; 
rae,non lyrx,non cymbala,non  tympana, non  na 
bla,non  organa,  non  fymphonix,  non  fambucx, 
non  pfalcerium,  non  cornu,  non  ulli  qui  in  terra 
fune  hominum  auium  ve  cantu  s illi  ualenr  com- 
parari.Cuntfis  dulcius  efl  angelicum  me!os,cun- 
ctis  iocundior  beatorum  uox,cunrtisdeIc<3abili- 
or canticis  cxleftisfeftiuitatis,  Alleluiaque  fem-  Socittak 
pirernum.  uirpiriis 

SED  QVID  tandem  de  ipfa  uirgine  beata  bcatar. 

F V 


V* 


de  beatorvm  gloria. 


loquar'  Quam  etiam  iocundum  erit,  facrameiu» 
micanrcmque  faciem  cerneret  quae  pulchrior  eft 
quam  luna , fulgentior  quam  fol , cuius  decorem 
angeli  mirantur,fandi  obftupefcunr,utrique  ho- 
fioranc . Hacc  cft caeli  regina  , ftellis  coronata,  fole 
amida,fupra  omnes  mulieres  benedida.  Haec  eft 
dei  mater,  tamen  uirgo,  ipfum  genuit,  per  que 
jpfa  fada  fuit,  immo  per  quem  fada  funt  omnia. 
Haec  eft  uirgo  de  radice  IelTe , de  qua  flos  afccndic 
CHRISTVS.  Haec  terra,quar  germinauit mun- 
di faluatorem . Haec  porta  elauta , per  quam  non 
apertam  dominus  deus  Ifrael  ingreflfuseft.Huiu» 
uircus, huius  gloria  talis  eft  in  caelo,uc  ordinatae  caP 
(Irorum  aciei  comparetur,  quod  fanepartimad 
ipfam;,  partim  ad  comitatum  ipfius  apte  accom- 
snodateque  referre  pofTumus.Ad  ipfam  quia  ni- 
hil poft  CHRISTVM  ita  compofitum  eft, 
ita  ordinatum,  ita  omni  fortit  udine  ,om  ni  boni- 
tate, omni  gratia  plenum.  Ad  comitatum,  quia 
ui  rg  i nes  uirgini  afiiftunt , feruiunt  fandi , angeli 
quoque  ancillantur, &ipfa  innixa  fuperdile&uni 
fuum  omnibus  prafidet,  prae  omnibus  confpici- 
tur  fublimis',  quoniam  fublimiflfimus  eft , qui  dc 
(pfa  nafri  dignatus  eft. 

ELEVATA  cft*nim  magnificentia  cius  fu 
per  caelos , ur  fit  fanda  ccdefiae  caput  & facerdoa 
SC  dominus.  Per  ipfum  acceffus  pater  ad  patrem,  < 
quia  dei  8C  hominum  mediator  eft , SC  dei  filius, 
Galatas.r  SC  imago,  SC  uirtus,  SC  fapientia,  SC  lux  ,fedens  a 
dextris  maieftatiseius,  ipfiomne  genu  fleditur 

caeleftium,terrcftrium,&  infernoru,ipfum  ©mnis 


Pfalm.s 
Societa- 
te Chri 
ftt 


Coloff 


fpiritus  laudat, omnis  lingua  confitetur,quia  ipfc 
ut  eft  ucrbUjtn  quo  condita  funt  uniucite(ficut;AfO 


LIBER.  VI.  . • fc7 

ftolus  inquit)in  caelis  & in  terni  uifibiliV&inu/fi 
bilia,fiue  throni, fiue  dominationes,  fiue  prinopa 
rus,fiue  poteftates, omnia  per  ipfum,&  in  ipfo  ac 
ata  funr,&  ipfeeft  ante  omes,&  omia  in  ipfo  con  * 
ftanr.Ipfe  redemptor,ipfe  faluator  nofter,ipfc  fa- 
lus  noftra, pax, gaudium,  beatitudo  .Cum  ilio  ha- 
bitabunt fan&iin  haereditate  caelcfti, in  lumine 
enarrabili,  in  gloria  fempiterna . Ait  enim.  Vbi  lohan.n. 
ego  fum, illici  minifter  meus  erit.  Sc  Pater  quos  lohan.17.* 
dedifti  mihi , uoio.  ut  ubi  fum  ego , 8C  illi  fint  me- 

cu,utuideantclaritatemmeam,quamdediftiraf- 
bi,qadilexiftimeanteconftitutionemmndi.  O 
felix  focietas  hominu  &angelorii,  dC  prae  omni-  • ■ 

busdefidciabilibusmagisdcfiderandnconfortiu,  , V 2 l.  s + 
ubi  dC  uirgo  dei  mater, & CHRISTVS  dei  filius, 
non  in  imagine  pkfta  aut  ficfta,nec  fub  aliena  fpe- 
cie,  fed  inppria  forma  proprioq?  decore  confpicui 
prxfentesq»  apparent,  8C ab  omnibus  illa  honora 
tur,hic  colitur  Sc  adoratur.  Oplenu  perpetui  gau 
dij  fpe&aculum,&  nullius  unquam  aduerfi  parti- 
ceps felicitas.Procul  eft  a te  omis  folicitudo,omis  / 

metus,  orne  periculum,  procul omis  labor,  omis 
dolor,  omne  rzdium,  nullus  tibi  proximat  mor- 
bus,  nulla  te infeftat  aegritudo,  nullus  inquietae 
hoftis,  nulla  conturbat  contentio,  nullum  uexac 
odium,nullum  tentatuitium , abeftacftus,abeft 
byems,abeft  tepeftasjibcft  omis  uentoru  hym- 
briumque  procella,  omisque  maligniaerisinrem* 
peries.  Nemo  eft  qui  de  cafu  aliquo  forte  ve  con- 
queratur,ncc  qui  fibi  praeter  id  quod  habet,  am- 
plius optet,  iocundius  defiderct , melius  concupif* 
cat.Tecum  eft  quies  8C  fecuritas,gaudiuet  gratia, 

(alus  &pax, concordia  & charita5,iuftitia  #uix* 


ll%  DE  BEATORVM  GLORIA. 

tus,uer  perpetuum,  amoenitas  pcrenni8,5£  indici 
bili  fuauicate  cumfta  permulcens  Cancfti  fpiritus 
aura . Omnes  in  te  exultant,  omnes  iubilant,o- 
mnes  omnibus  bonis  plenos  elTe,  ac  fero  per  fore 

^1-1*0 C illis  praeftat clara uifio  inuifibilis  d ei,<3£ 
Societas  jucis  ilJius  in  acc-effibilis  gratuitus  confpectus. 
dcl*  Quanquam  diuinuseuangclifla  Iohanncs  dicat, 
Iohan.i  Deum  nemo  uidit  unquam.  EtuascletfumPati 
i.Timo.6  lua.  Quem  nullus  hominum  uidit  fednec  uidere 
Qnomo-  poteft. Quae  quidem  dicftafic  accipienda  funt , ut 
douidc  uciad  maieltatis  eiusimmenfitatem  referantur, 
tur  deus  quam  nemo  comprxhendere  poteft , nifi  qui  im— 
Xohan.4.  fncn(-us  eft,uel  ad  eam  formam  qux  corporis  ocu 
lis  cerni  nequit,  quia  deus  fpiritus  eft,^ficut  in 
fpiritu  eum  adorare  oportet,  ita  8C  fpiritu  afpice- 
re  uc qui  carneis  oculis  inuifibilis  eft,  mentibus 
beatis  uifibilis  fit,  dC  hoc  quidem  uere  aperteque, 
fed  modo  mirabili  a tqt  inaudito,  8C  qui  uerbisex 
primi  non  poteft.  Hinc  fane  idem  Apoftolus,  qui 
i.Cor.13  deum  a nemine  uideri  polTe  dixerat.  Vidcmus,in- 
quit,nunc  per  fpcculum  in  aenigmate, tuncaucem 
facie  ad  faciem. Nunc  cognofco  ex  parre,tunc  au- 
tem cognofcani  ficut  cognitus  fum.  Et  ille  quo 

que  qui  deum  a nemine  unquam  uifum  allcrue- 
^han.j  jar>rurfum  air,ChariiTimi  nunc  fili]  dei  fu mus,<K 
nondum  apparuit  quid  erimus.Scimus  quoniam 

cum  apparuerit,  fimiles  ei  erimus, quoniam  uide- 

^ ' bimus  eum  ficutieft.EtiterumjSerui eius  feru/ent 

illi,&uidebuntfaciemeius.  Et  ipfe dominus  in 
- Euangelio:  Beari  mundo  corde,  quoniam  ipfi  dc- 
. um  uidebunt.  Difc/pulis  qucx$  rogantibus  often 
Iohan.14  di  fibi  parrero,rcfpondit  primo  id  quod  credere  ac 


LIBER  VI.  Si» 

beat. Ego  in  patre  & pater  in  mecft.Deinde  quod 
fperare , In  illo  die, inquit,  uos  cognofcccis,  quia 
ego  fum  in  patre  meo,^  uos  in  me,  & ego  in  uo- 
bis.Oimmenfamerga  nos  diuinx  bonitatis  cha- 
ritatem,in  hominibus  manere  dignabitur,  ut  ab 
hominibus  cognofcatur , cognitus  uideatur , ui- 
fus  beatos  efficiat  . Vnde  fequitur,  Qui  diligit 
me,  diligeturapatre  meo, 8C ego  diligam  eum, 

SC  manifeftabo  ei  meipfum.  Diligit  nunc  nos  do- 
minus ut  credamus , poftea  diliget  ut  quod  credi-  M 
dimus,manifcfte  uideamus,qua  fcilicer  ui(ione,5£  Watth*  i 
angeli  femperuident  faciem  patris  qui  in  caelis  eff  j h 
Dabit  ergo  nobis  credentibus  paracletum  fpiri-  a?’1; 
tum, ut  maneat  nobifeum  in  xternu,fpiritum  ue- 
ritatis,quem  mundus  non  poteft accipere,  quia 
nonuidet  eum, nec  fcit cum. Nos  autem  cognofee 
mus  eum,  Sc  apud  nos  manebit,  Sc  in  nobis  erir. 

I, nunc infanefeculi amator, dilata  tibihonorum 
- philateria,magnifica  iaftantix  tux  fimbrias,cu- 
mula  opes,  poffide  regna,  impera  terrarum  orbi, 
nunquam  tam  magnus  eris , ut  te  conferre  poffis 
cum  CHRISTI  amatore,  qui  accipit  quod  mun- 
dus non  poreft  accipere , Sc  uidet , Sc  fcit , qux  tu  - 
n tep  uidere  neq?  feire  potes.  Tu  cum  pompis  8c  de 
licrjstuis  mox  deficies , ille  cum  fuis  femper  erit* 

Deliciae  tux  terra  tecum  fimul  tranfibit . 

. Delicix  fux  deus  ftabit  in  xternum,cum  illo  per- 
manebit,^ in  illo  erit.Nihil  ei  unquam  ad  bcatfo 
tudinem  deeiTe  poterit,  cui  femper  tam  prxfens 
propitiusqiaderitomniumbonorum,  omn/sque 
perfeftx  felicitatis  largitor  deus.Gioria  3d  diuicix  PfaIm.iiK 
in  domo  eius,&  iuftitia  eius  manet  in  feculum  fe- 
culi,Beatiergonon  qui  terrenum  & caducum  rc- 


I*o  D£  BEATORVM  GLORIA 

grtum  obtinebunt, fed  qui  cslefteSC  sternum; 
Hi  quippe  uidendo  illum , qui  fummum  bonum 
cft,  omnibus  qus  defiderantur  bonis replebun- 
tur,incorruptione,  immortalitate,  intellectus  ii- 
lu  minatione,  cordisque  Ix  titia  fempiterna , bea- 
titudineque  perfecta  , In  lumine  uidebunt  Iu- 
men, in  deo  dei  ucrbum,66  ab  utroque  proceden- 
tem fpiritum . Inteiligent  quomodo  pater  6c  fili- 
us 8C  fpiritus  fancfcus  fint  unus  deus,difcreti  in  g- 
fonis,  unum  in  fubftantia . • Aperientur  cis  my- 
fteriorum  libri, 8C  fecretacxleftisarcani  panden- 
tur, ut  quod  nunc  fide  tenent,tunc  ficuticft  uiden 
t.CoMi.  do  inrelligendoque  agnofcant.  Audient  arcana 
illauerba*qus  non  licet  homini  loqui . Denique 
quod  Oratorum  princeps  Demoftnenes,  aut  par 
illi  in  dicendo  Tullius  nunquam  eloqui  potuif- 
fent,  quod  gentilis  Philofophis  antiftes  Plato, 
autipfo  argutior  Ariftoteles  nunquam  inuefti- 
gare  ualuilTent,  hoc  minimus  inter  csleftis  pa- 
tris ciues  deprshendet , intelliget , renebit,  poiTi- 
lfaie.4J  debit,  dicente  domino  per  prophetam : Dabo  ti« 
bi thtfauros  abfconditos,  6C  arcana  fecretorum, 
s.Cor.s  |,t  fc,as  quia  Cg0  dominus . Oculus  non  uidir,nec 
aurisaudiuit,  necin  cor  hominis  afccndir,  quan- 
tum aut  quale  fit  bonum  illud  quod  prsparatum 
eftiuftis,  quod  fidelibus  repofitum  eft  in  thefau- 
tissternitatis.  Cui  apoftolicsfenrentixaftipm 
Ifai * tur  Ifaias  propheta  dicens  : A feculo  non  audi- 
erunt , neque  auribus  perceperunt, oculus  hon 
uidit  detis  abfque  te , qus  prxparafti  expcdtan- 
tibus  te*  ; 


LIBER 


VI. 


*J* 


De  rcuelationtbus  oelefhs  beatftudmfe». 

Gap.  XVI* 

IMMENSAM  QVIDEM  &/nenarra 
bile  e Re  gloriam  illam  > Sanrtorum  quoque 
nobis  exempla  cerris  manifeftisqueargumcn 
tis  offendunt . lacob  in  quiere  fcalam  uidir  de  ter.  lacob. 
ra ad  caelum  ufque  extenfam  . Angelosque  per  Gcncius 
cam  afcendences  ac  defcendentes . Vidit  domi, 
numfcalae  in  nixum,fibique  benedicentem,^  eui 
gilansaic:  Vere  dominus eft  in  loco  ifto,  &ego  ne 
fciebam,fimulqutc  obftupefa<5us.  Quam  rerribi. 
lis  eft,  inquit,  locus  ifte,  non  eft  hic  aliud  nifi  do. 
iiius  dei  & porca  cadi . Somnians  ergo  imagines 
menti  oblatas  uidic,<SC  ranca  demum  admiratio, 
ne  correptus  fuit  • Quid  fi  beatos  fpiritus  SC  in. 
uifibilem  deum>non  in  imagine,fed  in  ueritate,in 
qua  ab  ijs  qui  in  caelefti  regno  fune,  uidentur, 
confpexiffetc’ 

IDEMCVM  VIRO  lurtatus marcef.  t j. 
cente  ,ta<fti  abeo  femoris  neruo  daudicauic  .At  "** 
ubi  in  uirodeum  agnouit,gIoriatuseftdicens,  Vi  Gencfi.j* 
di  dominum  facie  ad  faciem,  falua  farta  eft  an  i 
mamea.  Conrempfic  exteriorem  corporislxfi. 
oncm,dum  ex  prsefentia  dei  incus  in  mente  exui.  " t 

eat,dumcp  animae  falutelxtatur,membri  no  fen-  ’ 
fit  detrimentum. Sed  guanto  magis  tuncexulcaf* 

fet,  fi claram  non  adobratam  faciem  dei  uidillct, 

& falutemtamanimxqs  corporis  perpetuam  pec 

ennemqp  fuiflet  aflecutus? 

. M O Y S I dffm  in  flama  Rubi  apparuiifelegi.  Moyfe, 
*nus,atc$  ad  fc  accedeci  dixifte, No  appropies  huc.  Exodi., 


gji  DE  REVEtAT.  C AELEST.  BEAT. 

folue  calceamentum  de  pedibus  tuis.  LocuecnitT* 
in  quo  (ias,terra  fan<ffaeft>er  ego  fum  deus  patria 
tui,  Deus  Abraam, Deus  Ifaac, Deus  Iacob*  Ex— 
pauic  ille  canta  nominis  horrore  perculfus,  nec  ia 
afpicere  flammam  audebat,ad  quam  aufus  fuerat 
accedere.  Quam  magna  igitur  carlicolarum  felici- 
tas,quibus  nec  acceiTus  denegatur,  nec  uifionis  di 
uinac  fruitio  fubtrahitur. 

..  SVB  alrjs  quoque  creaturarum  formis  latens 

Exodi. }}  creator  Moyfi  apparebat,*  Cuttcftaturfcriptu- 
ra)loquebatur  ad  eum  facie  ad  faciem, ficuti  folet 
loqui  homo  ad  amicum  fuum,3£  tamen  ad  ipfum 
Moyfes . Si  inuenigratiam  in  confpecftu  ruo,  in- 
quit,oftende  mihi  faciem  tuam,ut  fciam  te,o^in— 
neniam  gratiam  ante  oculos  tuos,5£  iterum  Oite 
de  mihi  gloriam  tuam . Quibus  uerbis indicauie 
tametfi  figuram  ignis  aut  nubis  cerneret,  oC  inde 
uocememiiTam  audiret,non  tamen  fe  faciem  il- 
lam uidere,  quam  in  paradifo  beati  uident.  V nae 
refpondicdominus.Non  poteris  uidere  faciem  me 
am.Non  enim  uidebic  me  homo,<3£  uiuct. 

Idem.  POST  haec  Moyfes  de  monte  Sinaidefcen- 
Exodi.*4  dens, cum  ad  populum  uerba  faceret,apparuit  (fi- 
ent feriprum  eft)  facie  cornuta  ex  confortio  fermo 
nis  domini.Ea  cornua  quofdam  lucis  radios  fuiffe 
i.Cor.i  exponunt.  Et  apoftolus  gloriam  uultus  eius  ap- 
pellat, qua  luce  ita  illorum  ad  quos  loquebatur  ui 
fum  perftringebat,  ut  nifi  liciatus  afpici  non  pof- 
fet-Ec  fi  tantus  glori*  fplendor  in  hominis  adhuc 
mortalis  uultu  effulfic,  quanto  fulgentiores  futu- 
ros putamus  uultus  eorum, qui  induent  immorta 
litatemv  qui  non  momentanea  «S^breui,  utolim 

Moyfesjfed  perpetua  dc  acerna  mafionc  cum  dc# 


C' K 


.Ut, 


*S6 


m 


LIBER.  VI.  t)| 

erunt, &fac/em  quam  ipfc  uidere  non  poterar,cIa 
re  apcrte<£  fpeiflabunr. 

SVNT  TAMEN  quidam, qui Moyff de-  Idfm* 
um  clare  et  fecundum  naturam  luam  quandoque  Nume.i* 
apparuifTcaffcuerenr,  cxeoquod  dicitur.  Palam 
Sc  non  per  «nigmata  8C  figuras  deum  uidet.  DU 
dium  eft  autem,  non  quod  dei  effentiam  uiderir, 
fed  quod  colloquijs  eius  ufus  fit  fimplicibus  8c  ag 
tis,non  pcrfomnium  neque  per  ambages  uerbo- 
rum,  aut  res  aliud  quam  oilendunt  fignificantes, 
ut  ta  nto  cateris  prophetis  pralatus  uidcatur,qua- 
to  minus  obfcura  oracula  meruerit  accipere. 

ELIAS  CVRRV  IGNEO  per  turbis  Eliarpro 
nem  in  calum  raptus  uideri  potuit  beatus,  quo<  pheta. 
niam  non  eft  morte  folutus,  ne  ficuti  careri  omes  4‘Rrgfl.s 
ante  faluatorcm,ad  inferna  defcenderet.Sed  quan 
ro  illi  beatiores  erunt, qui  refumpto  corpore  obui 
am  CHRISTO  in  aera  rapiendi  funt,  neiitilJi» 
turbinem,  fed  per rcfurre&ionis gloriam, nec uc 
ille  in  calum , fed  fupra  calum , nec  ideo  beati  fu- 
turi, quia  ad  inferna  non  defeendent,  fed  quia  di- 
uino  femper  fruentur  confpetflu.  Vis  noiTe  quan-  * 
tum  inter  fc  differant,  8C  ipfi  in  fine  morien- 
dum eft  Antichrifto  perimente,  deinde  refurgen— 
dpm  CHRISTO  refufeitante,  utadfolidam 
hanc  (de  qua  loquimur)  confummatamqueper- 
ueniar  felicitatem. 

mZECHIEL .propheta uidit fuper firma-  iezechiel 
. mento  fedentem  in  throno, et  cum  multa  alia  qua  propheta 
uideratenarraffet,poftca  intulit.  Haec  uifio  fimili  lezechi.i. 
tudinisgloriadomini.  Quanta  autem  admirati-  Idem. 2 
onis,  quanti  vcmyftenj  fine  ea  qua  uidit  , legere 

G 


Il4  DE  REVELA.  CAELES1VBE  A T 

poflfumus, explicare  non  poflfumus.Et  fi  tam  ftif- 
pendaglori*fimilicudo,qualis  quxfo  ipfa  glo- 
ria' Ec  fi  fimilicudinem  uidens cerritus  Cuc  ipfc  fa 
• tecur)  cecidit  in  faciem  fuam , quomodo  fuftinu- 

iiTeceius  qui  fub  illa  fimilitudine  latebar  , maie- 
ftacis  confpoflum  i Nifi  forte  eodem  fpiritu  con- 
firmatus, qui  iacentem  erexit,  de  quo  aic.  Ecfn- 
grelTus eftin  me  fpiritus , 8C  ftacuic  me  fupra  pe- 
de? meos  * Ex  quo  conie<5lari  libet, quanto  illi  for 
tiores fine,  qui  gloriam  ipfair  uidencesexultanr, 
fi  hic  fimilitudinem  tacummodo  eius  uidens  tam 
uehemencer  rimiiit. 

PORRO,  VT  IAM  PER  fertioris  gra 
tix  utamur  documentis,ipfe  dominus  nofter  I E- 
Ciriftui.  S VS  CHRISTVS  coram  Petro  8C  lacobo  8i  fo 
Matth.ir  hanne  in  monte  transfiguratus  refulfit,  ira  ut  fple  . 
Lucae.»  dorem  illiuscernences,futurx  beatirud inis  dulce* 
dinem  dcguftarcnt,  <96  bonum  cft  nobis  hic  efle di 
cerent.  Nondum  plene  gloriam  eius  uidebanr,  fed 
tantum  quoddam  glorise  fimulacrum  ,<Sc  tamen 
ubi  ipfum  ficcorufcantem  uiderunt,ibi  cum  ipfo 
quamprimum  permanere  exoptarunt.  Moyfen 
SC  Eliam  circa  eum  ftare  c5fpiciunc,  SCcccc  quos 
nunquam  antea uiderant,  diuino  fulgore  men- 
tem illuminanrcagnofcunt,exclamat  Petrus,  Do 
mine  fi  uis, faciam*  hic  tria  rabernacula,tibi  uni?, 
Moyfiunum,<5£  Eli*  unum,  cur  quartum  fibifie 
renonpecrjc?  quia  fubjeodem  tabernaculo  cum 
domino  habita  re  concupiuic,  cuius  afpertum  tan 
t*  fuauitatis  elTe  perfcnfir.  Sed  cur  abeo  Moyfen 
8C  Eliasn  fecludebat^uc  oftenderet  fufficere  fibi  fo 
lum  Chriftum,Cgtcruin  uc  imbecillitatem  huma 


LIBER  .VT.  Df 

nx  naturrx  agnofcamus,  nubis  lucidae  fupeructu, 

Sc  de  nube  diuinxuocis  fono  conterriti  Apoftoli 
in  faciem  ceciderunt.Maiora  itacg  reflabant  qux 
nondum  fuftinere  poterant,  dC  quibus  nuncglo- 
riofi  fruuntur. 

CHR  ISTVMTAMENcu  gloria fua St'Ph *»• 
fubiimicate  Stephanus  primus  martyr  ante  uitx  ,pt0  mar- 
finem  uidifle  creditur . Sic  quippe  de  illo  legimus, 
Cumeflet  plenus  fpiritu  fandlo,  intendens  in  ca-  '7 
lum  uidit  gloriam  dei,  <56  Iefum  flantem  a dextris 
dei  <56  ait.Ecce  uideo  calos  aperros,  8C  filium  ho- 
minis flantem  a dextris  uirtutis  dei.  Plenus  igi- 
tur fpiritu  fandlo  fit  oportet,  qui  uuItuidereChri 
ili  gloriam.  Cuius  uifa  iocunditatecaptus  Ste— 
phanus,  cum  lapidaretur,  non  ut  mortem  eua- 
deretorauit,  fed  ut  per  morte  cum  CHRJSTO 
uiuere inciperer,  dicens,  Domine I ES  V fufeipe 
fpiritummeum. 

PAVLVS  QVOQVE  Apoflolus glori- PauIuJ 
am  dei  uidifle  creditur,  fed  ad  tertium  ufque  ca-  anoftolus 
lum  raptus,  idque  utrum  in  corpore, an  extra  cor  2,Cor.ia 
pus  fibi  contigerit,  nefeir,  3c  cum  ita  fit,  manife- 
ftum  efl,ad  ea  uidenda  qux  uidit,  d6audieda  qua 
audiuit,non  fenfibus corporis  ufum,fed  alio  quo- 
dam fenfu  longe  puriore  diuiuioreque . Et  audi- 
ui, inquit,  arcana  uerba,qua  non  licet  homini  lo- 
qui. Profedlo  fi  aure  audiflct,d6  lingua  eloqui  ua 
luifler  • Sed  fuperna gloria  bonum  maius  cft, 
quam  ut  ijs  inftrumentis  aut  percipi  quaac , aut 
exprimi  poflit. 

I O H ANNES  in  Apocalipri  fe  in  calo  fuifTe  Tohanne  j 
teftaf,non  tu  cum  corpoTefed  in  fpiritu.  Ibi  uidit  apoftolus 

G ij  Apoca.i 


PE  REVELA.  CAELEST.  BEA  T. 

/pocal.4  fedentem  io  throno,uoces  audiuit  ,fenfit  tonitrua, 
lampades  confpexit,<36 quatuor  animalia  deum 
laudantia , 8&  uigintiquatuor  fcniores , honorem 
officiumq?  deferentes  fedenti  in  throno.  Vidit  fati 
Idem.»  (fiam  duitatem  Terufalem  tanquam  fponfam  or- 
naram uiro  fuo  G H R I STO.  In  qua  neque  lu- 
dius,neque  clamor,nequc  dolor,nequc  mors  erar, 
fed  gaudium, pax, quies,uitaque  fempiterna.  Cu* 
Ius  muri  ex  lapide  pretiofo,ipfa  aurum  mundum, 
templum  eius, deus  omnipotens  SC  Agnus . Cla- 
ritas dei  illuminat  illam, lucerna  eius  cft  agnus. 
Non  intrabit  in  ea , inquit , aliquid  inquinatum, 
aut  abominationem  facicns<3£  mendacium . Vi- 
Jdtm.tt  dic  fluuium  aquae  uiuae  procedentem  de  (ede  dei  SC 
Pfalm.4*  agni,  de  quo  in  Pfalmo  dicitur:  Fluminis  impetus 
laetificat  duitatem  dei. Vidit  lignum  uit*  reddens 
Apoca.**  frudliim,d£foliaad  fanitatem  eorum , qui  feruiee 
deo, 8C  faciem  eius  intuebuntur, et  nomen  eius  fr5 
tibus  inferiptum  gerent.  Non  egebunt,inquit,lu- 
minelucernx,necpluminefolis,quoniam  domi- 
nus deus  illuminabit  illos,  & regnabunt  in  fecula 
/ • fcculorum.QuamprxclareApoftolusrcuelatam 

fibi  fupernx  glori*  defcripfit  dignitatem?  Au  di* 
mus  quidem  uerba,  cotvfideramusque  myfteria, 
dC  miramur.  Sed  ubi  funt  quxfo  illa  ineffabilia? 
Profedlo  fi  omium  infuper  hominum  Iingux  hac 
de  re  fola  quotidie  loquantur  ,femper  bonum  il* 
ludrefiduum  erit,  quod  dici  non  poteft,  quodque 
omnem  exuperat  fandi  pariter  dC  feribendifa* 
Cultarem. 

Ideis.  IDEMA  poftolus  iam  fere  centenarius  fenex, 

cum  fupremus  uit*  dic*urgerct,fcpulturam  fibi 


LIBER  VL  g)V 

parari  iufTir,quam  dum  palam  intrat, ingenti  lu- 
mine diu  initus  operitur.  Lux  recellit,  fcd  ipfe 
non  comparuit . Locus  in  quo  fe  animam  reddi- 
turuscollocauerat,mannaadhucfcaturirecerni- 
tur . Illum  itaque  cum  corpore  ad  caelum  aiTum- 
ptum  crcdimusjTum  quia  nufquam  terrarum  re 
liquix  cius  oftenduntur  . Tum  etiam  quia  noti 
incongrue  aiTumptus  uidetur . Nam  quemadmo; 
dum  beata  uirgo  carne  Sc  fpiritu  fandrificata  poft 
filium  quem  genuit,  fupracxlum  afcendit,fic  de- 
cuit , ut  etiam  ille  adopriuus  filius  carne  Sc  fpiri- 
tu fandlificatusfandlam  fequerctur  matrem , SC 
integer  eo  perueniret,  quo  ipfa  cui  commendatus 
fuerat, integra  abijr.En  quanto  largior  nouiqua 
ueteris  Teftamenti  gratia.Tulit  deus  cum  corpo- 
re Enoch,  tulit  Eliam,  fedut  differret  mortem 
cor.um,nonut  auferret.  Iohannesucroitafub- 
latus  eil,  ut  amplius  mori  non  poiTer  . Illi  futu- 
ram in  fine  corporum  refurredfionem  expediant, 
hic  multo  ante  prxuenit,  prius  refurgens  quam 
ciTctfepultus,  prius  cxlum  penetrans  quam  pu- 
taretur mortuus. Nec  mirum  fi  feruens  oleo  mem 
bris  illis  nocere  non  potuit,  qux  tanto priuilegio 
mox  donanda  erant. 

IN  Petri  apoftoli  martyrio  a multis  angelos  u/  pttrut 
fos  tradunt, coronas  illi  rofarum  liliorumcp  porri 
gentes,  ateji  etiam  iuxta  dantem  CHRISTVM,  v 
apertumq*  librum  manu  tencntcm,in  quo  ea  feri 
ptaconfpiciebantur,qux  Petrus  ad  populum  fan 
do  expromebat , 8c  dum  plebs  eum  fubcrahere 
neci  uellet,ne  oblatam  fibi  gloriam  impedirent,pe 
tijt,Scd  quota  haccbcatitudinis  cius  parsCqux  tau 

G iq 


r. 


«38  DE  REVEL  A.  CAELESTIS  BEAT. 

tum  ad  fidelium  confolationem,uel  infidelium  cS 
uerfionem  fe  oftcndit,cum  ille  etiam  inuifibilibus 
intra  fe  iam  frueretur  bonis, quae  plenius  liberiuf- 
que  amplecti  affectans  crucifigi  optauic,3C  tam 
immane fupplicium  gratanter  fubrjt,ne(j  mors 
ei  grauisjed  dilatio  morti6  erat. 

Paulus  PAVLI  APOSTOLI  caput  a corpore 
gpoftolus  diiTe<n:um,ter  per  humum  profilijr,ter  Iefu  Chri- 
fti  nomen  inuocauit,tres  lonticulos  qua  faliendo 
terram  contigit,  fcaturire  fecit.  De  uulnereeius 
lac  primojdeindefaiiguisemanauir.Quorfum  tot 
miracula  in  morte  fancfli  huius < nifiuthxctam 
magnifica  oculis  noftrisobiefta  penfitantes,qu5- 
to  illa  in  caelo  magnificentiora  fint  cius  prxmia» 
qux  oculus  uidere  non  porefi:,cogitcmus. 

Andreas  AND  REAS  QyOQVE  apoftolus,cu 
apoftolus  in  crucem  Egex  proconfulisiuiTuac?hisefler,de- 
libcrantibusturbis,  utipfumper  uim  irruentes 
eriperent,  non  acquieuit,  diflbluicupiens  &efTe 
cumCRISTO.Cum  igitur  iam  biduum  de  cru- 
Philip.t  cc  a(j  illos  uerba  fecilTer , uitx  xtcrnae  promiffia 
omnes  erigens,fi  religionem  a fe  praedicatam  coti 
ftantertenuilTcnt, Poftremo animam  deocotn~ 
menda ns, luce  de  caelo  lapfa  circunfulfus  expira- 
uic.In  quanto  ergo  lumine  uiuant  fan&i , fi  etiam 
moriendo  luce  fepiuntur? 

SI  C6SOdiloabbasCiuniacefis,quadie  defun 
Odilo  £9  Gregori0  monacho  multa  luce  refulges  ap 

abbas,  pamitjfeqp  aeternae  bcatitudinisprxmio  potiri  di 
Ouadra  x,t-  Sic  quadraginta  martyrum  apud  Sebaften 
gua  mar  Armenix  oppidu  conbiiftoru  offa  in  fluuifi^ic 
tyres,  <fta,fub  aquis  ucluci  micantium  (Ullarum  iraagi- 


1 


LIBER  VI.  ut 

nes  lucere  uifa  funr,&:  abepifcopo,  qui  ea  quaefi- 
tum  ierar,latentcr colledfa, reuerenterqi feruata. 

Sic fupra Nicolai  Rcmefis  epifeopi,  Sc  fororis eius  ...  . 
cumulum,  quos  capta  urbe  effera  Vuandoiorum 
gensChriftum confitentes peremerat , dC lampa-  Jjfororg 
des  ardere  u ifc}8C  angelorum  cantus  auditus  . Sic 
denicj?  multorum  uel  in  fcpulchris  corpora,  uel  in 
uifu  appareres  imagines,  dum  miro  fulgore  fplcn 
duiifcnt,fidem  fecere, illos  aeterni  luminis  beatitu; 
dinem  in  eaclefri  gloria  confecutos.Contra  eorum 
prauitatematq*dementiam,quiadultimum  uf- 
que  ludicrj  diem  Sc  bonis  differri  dixerunt  para- 
difum,&  infernum  malis. Quod  fi  ita  effer, profe- 
dlo  plus  gloriae  cadauera  fandiorum  nuncfuaui 
odore  fragrantia, nunc  ingenti  luceconfpicua  ha- 
berent,quam  ipfac  animor, nefeio  ubi,nety  quo  ue 
terno  confopitac. 

DIVI  quocp  Hieronymi  corpus , cum  fp iri~  Hiero ny 
tum  reddidiffer , fubira  luxcircunfulfit,  uififunt  mus  prcf. 
angeli, & CHRISTI  uox  audita, quae  illum  ad  byter. 
polfidendum  caeleftc  regnum  inuirarer.  Lux  cum 
fpiriru  abijt,  odorfuauiifimus  cum  corpore  re- 
manfit.Eademhora  Cyrillusepifcopus  Hicrofo- 
lymiranns  animam  eius  angelicis  manibus  gefia- 
tam  caelum  uerfus  tendere  confpexic’.  Eodem  die 
fandta  haec  anima  miro  radians  fulgore  Augufti- 
no  Hipponae  apparuit.Thuroni  etiam  duc  mona 
ehi  lucentem  globum  aera  tranfire,  8c  inde  dulci- 
ter  canentium  choros  audiri, dum  admirantur, in 
tellexcrut  Hieronymi  presbyteri  alam  tunc  apud 
Berhlche  defundi  ab  angelis  ad  paradifi  quiete  fer 
r i,&  hoc  quidem  pro  laboribus,  quos  ipfe  in  uita 

G iisj 


Paulus 

primus 

eremita 


14*  DE  REVELAT.  CAtLEST.  BEAT. 

exhaufit,  dei  laudibus  8C  hominum  utilitati  fem- 
per  intentus.  Tot  praeterea  figna  de  illo,tot  mira- 
cula enumerantur, ut  mihi  certe  ucl  praecedere  rell 
quos  beatos  apud  deum  dignatione  uideatur,  ucl 

paucos  habere  pares.  , 

PAVLI  ETIAM  primi  eremitae  bea- 
tam animam  angelico  minifterioadcaelum  tolli 
uidit  Antonius  abbas,  mox  defunctum  cficae- 
praehendir,  &quxftusefi:,quod  fc  itineris  comi* 
tem  non  aflumpfiflet, nihil  dubitans , quine  cor- 
pore ftatim  ad  bearitudine  translatus  efiet.  Idem 
Antonius  non  modico  locorum  interuallodifcre- 
Ammon  tus, Ammonis  abbatis  obitum  cognouit,cu  an i- 
ibbas  mam  eius  multo  candore  illuftrem,  oC  in  fublimc 

tendentem  confpexiffer. 

AD  HAEC  PAFNVCII, Beneditfli,Ste 

Abbates.  phani,Egidrj, Spei,Abbatum,Tyburtii,  Valeri- 
Wartyres  Jni,Maximi,Marccllini,  Petri,  Iuftini,  Paftons, 
Epifeopi.  Qyintini,Seucri  Martyru,Decimi  Leonis  Papx, 
Amatoris,  Anthifidorenfis  epifeopi , Germani 
Capuani  epifeopi  , Onophrij  folitarij  in  Aegy* 
Monachi  pto,Speciofi  in  monte  CaiTino  monachi,  com- 
pluriumque  aliorum,  quos  enumerare  longum 
ciTct,  felices  animae  , quo  die  corpora  fua  reliquem 
runt , eo  ad  cxlum  tolli  uifae  funt , 8C  dum  tolle- 
rentur, melos  interdum  Ixtantium  angelorum 
auditum,  deo  uolente,  felicitatis  ad  quameuoca- 
bantur,teftimonium  in  terra  refidere,  ne  alios  pi- 
geret eorum  uitam  imitari , quos  beatos  elle  tam 
certo  indicio  cognouiflent. 

AVGVSTINVM  qen.quo  d.'t  corpu.  cfui 
mandatum  fcpultur»  fuit, Monachio  quidaptot 


LIBER  VL  841 

cul  inde  m anent, & in  fpiriru  raptus , uidit  infula 
dC  pontificalibus  indumentis  infignem,fcdere  in- 
tra nubem  candoris  eximij,de  oculis  cius  promi- 
cantes radrj  totam  illumi  nabant  ecclefia,  8C  ubiqj 
incredibilis  odoris  fragrantia  narea  obledabat. 

Poft  haec  a Bernardo  abbate  uifus  eft,dum  per  no 
dem  fermones  cius  a fratribus  in  ecclefia  legeren- 
tur^! impidiifimas ore  aquas uomens,  quibut to- 
tum ecclefixpauimentumfupra  modum  inunda 
bat.  Vere  enim  ille  quafi  quidam  inundans  fiuui- 
us  ecclefiam  dei  falutaribus  documentis  irrigauir, 
dC  lumine  ingeni)  feripturarum  obfcura  clariora 
fecit.Sanditatisetiam  uirtutumq?  Tuarum  odo- 
rem tam  late  effudit, ut  nomen  eius  dC  in  terris  ce- 
lebre fit, SC  in  caclo.Palam  igitur  fadumeft,  qui-  . 
bus  potiiTime  meritis  ad  aeternitatem  uitae  perue 
nerir,  inaeftimabilcmqi  roercccdem. 

QVO  die  abbas  quidam  duos  ledos  ineffabili 
ornatu  comptos,  multoq?  nitore  fplendentesab 
angelis  ferri  uiderat,atq*  audierat,  in  altero  Hu-  * . 

gonem  abbatem  CluniacenTem  collocandum , in 
altero  Anfelmum  archiepifcopum  Cantuarien-  Anfelm* 
fem,  cognouit  ambos  tunc  Timui  uita  iftadefun-  archieps. 
dos, dC  in  ledis  uerae  feheitatis  requieuiife,  de  qui 
bus  didumeft.Exultabunt  fandi  in  gloria, laeta.  P&I.14* 
bunturin  cubilibusfuis» 

E R A S M O epifeopo  mattyri,  poft  ingentia 
proCHRIfto  fortiter  tolerata  fupplicia,uifi  Tunc  ^ 
fandi  apoftoli&J  prophetae  coronam  Tibi  de  caelo  martfr* 
afferre.Qua  uifione  deledarus , orauit  uitae  huius 
finem, cocp  impetrato  fpiritum  exhalauit.  Nund 
itzcp  martyrij  gloria  coronatus  exulrat,&  in  con 


fT* 


4 


ut  de  revelat,  caelbst.  beat. 

fpedtu  dei  optimi  maximi  clarus  a tq?  inclytus  in  - 
cedir,eorum  urensconfortio,a  quibus  coronari,ce 
ad  caelum  ufque  deduci  meruit. 

Domini  - J N D O MI N 1 C I quoq?  praedicatorfi  patris 
<w*  obi  tu, ad  quantam  ipfe  migraflct  bcatitudinetn, 

teftatum  cft duorum  uifione,Gualipr3cpofiti  con 
ucnrus  Brixienfis  <5£  Rhaoms  fratris.  Alteri  fo- 
tnniantiapparuitcaelum  apertum  ,&  angeli  do- 
minicum eo  de  terra  transferentes,  Sc  IefusChrf- 
ftus  multa  cum  iocunditate  eundem  fufcipicns,ac 
fufceptum  Mariae  matris  offerens  amplexibus. 
Alter  cum  miflam  celebraret,  fenfibus  corporis 
conTopitis tantum, fpirituuigi!ans3illum  cum  rc- 
uerendo  quodam  uirorum  comitatu  ab  urbe  Bo< 
ronia  procefTifTeuidir,  aurea  corona  micanticp 
fulgore confpicuum,  quem  nondum  uita  audie- 
rat defuntfhjm.Quanti  ergo  eiTer  apud  te  domine 
Dominicus  tuus, neminem  latere  uoluifti.  Quoni 
ampraeueniftieumin  benedidfioibus  dulcedinis, 
pofuiftiincapitceiuscoronam  de  lapide  pretiofo. 
Caelum  illi  ficuti  protomartyri  tuo  Stephanopa- 
lohan.19.  tere  fecifti,&:  ficuti  lohannem  apoftolum  tuum, 
' ita  8c  hunc  feruum  tuum  uirgmi  matri  uirginem 
commendafb,urparirer  offenderes  quantum  ipfe 
meruifTet,&pdjcadi  officio,&i_ppofiro  caft itaris* 
FR  ANcifci  etiam  patris  ( a quo  mifiorum  ordo 
ccepir)utuita,ita  uitac  finis  nobilis  ac  magnificus 
fuit.Quo  expirante , quidam  fratrum  anima  eius 
an  ftellae  fpecie  de  ore  emicuiiTe , caclumq?  petijfTe 
uidir.eadem  illa  hora  miniffer  terrae  laboris  gra- 
uiter  segrotans,cum  iam  deficiente  fpiritu  8c  lan- 
gucfccn te  lingua  obmutuiflct , repente  in  uoccm 


Pfalx* 

Afto.7. 


Frincifb 


-a 


mt 


LIBER.  VI.  S4) 

prorupit  dicens, Expctfta  me  pater  expe&a  me.Ee 
interrogacuSjparremFrancifcumfe  uidere  dixit, 
mulca  cum  luce  caelum  uerfus  tendentem. Hoc  di* 
dio  de  corpore  exrjr,&  uerba  re  comprobauir,  il- 
lum continuo  fequens  quem  cernere  fe  aiebat, nuc 
cum  illo  fimul  caeieftibus  fruitur  diuirijs,quo  cum 
fimul  terrenas  contempfir.Caecerum  Francifcus  f i 
cut  hic  multis  humilior , ita  illic  clarior.  Quod  ne 
dubitaremus,in  uifu  apparens, figuram  ftellae  fui 
gentis  prae  fe  tuIit.Naro  &fi  alij  quocp  fantfti  ftel-  i.Cor.u 
lis  comparcntur,fteIla  tamen  a ftella  differt  in  da- 
ritate,fic  8c  ipfe  in  gloriae  dono . Nec  mirum  fi  il- 
lic proximus  accedit  CHRlSTO,qui  hic  ftigma- 
ra  portauitChrifti. 

MARTINr  epifeop/  uultus,cum  obijffet}fpIc- 
didusapparuit,ut  nonmorieumfedadimmorta  eP1‘C0Pu* 
litatemtranfirefidemcuiuisfaceret.Angelicipr* 
terea  cantus  circa  ipfum  auditi  Eadem  hora  Scue* 
rus  Colonienfis  epifcopus  animam  eius  ab  ange- 
lis ad  caelum  ferri  uidir.  Seuerus  etiam  monachus 
ipfum  in  quiete  confpexi^niucotegumcntojuul- 
tu  rutilo, radiantibus  oculis, librum  manu  geren- 
tem, fumma  caeli  peterc.Eteuigilansaudiuie  eun- 
dem tuncdecelTilTe.  Ambrofio  quoq*  miflam  Me 
diolani  celebranti,#  in  fpiricurapro  uifum  eft,  fe 
exequijs  eius  interefle,#  cum  ad  fe  redijflet,nun- 
ciauit  aftantibus  Martinum  Thuroncfem  prx- 
fulem  obrjfle.  Tot  itaque  teftimonrjs  declara- 
ta eft  eius  beatitudo,ut  fi  pietatis  iurtitiaeque  ope- 
ra quae  fecerar,!aterent,  beatus  tamen  crederetur. 

Rurfum  tanta  omnis  probitas  fama  celebris  fuit, 
ut  fi  nulla  in  morte  figna  apparuiflent  in  fando* 


144  DB  REVELA.  CAELESTIS  BEAT. 

tamen  numero  ab  omnibus  habendus  eflet. 
NICOLAVM  Myreaeepifcopum,  adhuc  Iit 
Micolaus  fantem , uitae  aeternae  praedeftinatum  effc , fignis 
epifcopus  qUjbufdam  miraculifcfc  apparuit  Sed  praecipue  ui 
fione  Sabati)  rcligiofi  uiriin  feceflu  mentis  abdu- 
ci. Aiebat  enim  fe  in  caelo  uidiiTe  diuerforiunt 
quoddam  regio  luxu  inftru<3um,auro  gemmiscp 
f ulgcntem.In  quo  Sc  fedile  erat,  tam  opere  quam 
materia  in  primis  infignc,at<I?  ita  corufcans,  ut  fo 
lis  radios  uincere  uidcretur.Audiflcautem,ea  Ni- 
colao puero  praeparata,  &incaelefti  repofita  re- 
gno.Pr*fcius  quippe  futurae  uitae  eius  deus,prx- 
mium  ei  decrcuerat  ante  pugnam , coronam  an- 
te ui&oriam. 

Thomas  T H O M AE  quocp  Cantuarienfi  archiepifco 

archicpj,  pQ  adhuc  uiuojfedem  contiguam  fedibus  apofto- 
lorum  a deo  cocefTam  fe  uidiiTe  dixit  quidam,  qui 
mortuus  mox  reuixerat.  Inde  dum  Thoma3  pro 
iuribus  ecclefi*  Cibi  cSmiflae  flaret,  ab  imprjs  cae- 
’ ' fus  martyrio  coronatur,dumcp  illi  exequiae  a cle- 
ro agerentur,  angelorum  accinentium  uox  audi- 
ta teftis  bearitudinis  eius  fuit  fidemqr  fecit,  haud 
uana  fuifle  de  illo  uifa  hominis  rcdiuiui,quae  apo# 
ftolis  annumerandum  fignificarant. 
remori*  GREGORIO  pontifici  maximoCqui  unus  ex 
papa.  columnis  eft  ecclefiae  Chrifti)dum  milfalc  facrifi- 

r r cium  offerret,#  iuxta  ritum  ad  plebem  conuer- 

fus.Pax  domini  fit  femper  uobifcum,diceret,  an- 
gelica uox  cunctis  audientibusrefpondit-  Et  cum 
fpiritu  tuo . Exinde  mos  inoleuit,  ut  pontifici  e* 
uerba  rcpetenti,nilnl  a clero  rcfpondeatur,ut  fcili- 
cet  dignum  fc  exhibeat,  cui  angeli  rcfpondcanr. 


LIBER  VI.  ut 

non  hom/ nes.Prxftare  enim  exterit  uitx  fan Ai- 
tate  debet,qui  praedar  officrj  dignitate.Beatitudi- 
nis  aero  Gregorij  hoc  quoqp  teftimonium  additur 
quod  Petrus  eius  diTcipulus  pluries  capiti  ipfius 
fpiritumfancftum  in  figura  columbxconfcdiffeui 
dcric.Cunq?  id  prodidiifet . Ne  credite  inquit , nifi 
me  nunc  mori  confpexeritis.Hac  tanti  ueri  affer- 
tione  ufus  eft,  ut  inuidiam  nonnullorum  repri- 
meret, qui  feripta  pontificis  laceiTentes , delenda, 
fgnicy  tradenda  cenfebant . Sciebat  autem  mori- 
turum fe, ut  primum  fecretum  illud  uulgaftct. 

Ipfo  igiturPetro  ficuti  praedixerat  moriente,cxpa 
uefacfti aducrfarij,illum  quem pauloante  petulam 
ter  mordere  non  dubitarant,  uenerari  coeperunt* 
fanAumqt  ac  beatum  dicerc.Itaqp  Gregorijbeati 
tudinem,&  qui  fciebat,moriendo  probauit,  dC  g 
liuebant,admirari  compuifi  funt.  R • r- 

RrCARIO  folitario  fepulto,difcipulus  eius  Si  foiitariu» 
gobardusin  fpiritu  rapt^uidit  ipfum  in  aula  qua 
dam  decoris  8C.  odoris  incredibilis  confidendcnte, 
fplcndorecj  corufcum,acper  hxc  uifibilia  bcatitu 
dinem  inuifibile  ei  obueniiTe  facile  intellexir,ma- 
giscp  mores  magiftri  fui  xmulari  8C  effingere  co- 
natus eft,  quem  tantam  felicitatem  confccutum 
fuifte  minimedubitauir. 

IN  CIVITATE  Acitana  ad  tumulum  Tor  Torqui- 
quati  epifeopi  die  cius  natalicio , hoc  eft , Idibus  1115  eP** 
Mai)9,olea  florem  mittit,fruAum  facit  ac  matu- 
rar.Inde expreftum  olcum,cuiuscp  generis  xgri- 
tudini  efficax  habetur. 

PARI  miraculo  Remaufi  Galliarum  urbe  fe-  Baudelius 
eundum  fcpulchrum  Baudelij  martyris  Laurus  martyr. 


84«  DE  REVE.  CAELESTIS  BEAT, 

fuit, cuius  foliis  contacfti  infirmi  curabantur,et  ab 
immundo  fpirituuexatiliberifiebant.  Quid  per 
, Ifta  dominus  fignificarc  uoluir,nifianimas  eoru 
apud  fc  habitare,dc  quorum  fepulcuris  tanta  pro- 
cederet  uircusC 

Monachs»  MONACHVS  quidam  cum  mortem  obijf 
quidam  f«>a  Mucio  abbate  interrogatus , uellet  ne  ad  u i- 
tam  quam  reliquerat  rediret  Se  cum  Chrifto  eiTe 
malle  refpondir,nec  amplius  locutus  cft.Cir  Chri- 
fto igitur  beatorum  animae  funr,  non  cum  fopo- 
re, quo  uerius  illi  dormiunt , qui  beatitudine  carn 
ad  diem  iudicrj  differri  fomniant. 

Alexius  ALEXTO  Roma  defunefto  uox  caeleftis  info- 
pauper.  nuit.Quaerite  uirum  qui  oret  pro^  Roma . Ille  fub 
pauperculi  humilitatelatens,  mudo  ignotus  erat, 
8C  monftra  tue  caelo  patuit.Cur  autem  ut  pro  Ro- 
ma oret  quaeri  iuftus  fit, qui  iam  mortuus  erat , ni 
, fi  quia  poft  mortem  melius  uiuerccseperat,digni- 

orcp  eiTe,qui  quod  oraflet  impetraret . Vir  iuftus 
igitur  8C  poft  obitum  orat  non  pro  fe  , quia  bea* 
tuseftjfed  pro  alijs  qui  nondum  beati  funr.Siqui- 
demquanto  quis  proximior  deo  eft,  tanto  citius 
quod  oraritexorat . Hinc  nempe  ccclefide  mos  eft, 
illos  quos  in  faneftorum catalogo  redacftos  colit, 
ut  pro  fe  deprecentur  precari.Ita  nunc  8C  Alexius 
ipfe,uc  oret  pro  nobis  inuocatur,qui  prius  a nemi 
ne  nofcebatur.Sed  quoniam  foli  ejeo  notus  eiTe  ftu 
duic,notus  fatftus  eft  omnibus,  3C  id  quidem  poft' 
uitsehuiusfinem,quandomulciqui  noti  funt  ue- 
nire  in  obliuionem  fo!cnr,&:  cum  nomine  pariter 
fcpeliuntur. 

martyr  VICTOR  martyr  perfecutoris  gladio  cx-  . 


LIBER.  VI. 


*4* 


ditur,<3£ continuo  uoxdecxlo  auditur.  V/cifti  Vi 
<5fcor  beate.  Non  propter  illum  hoc  contigit,  qui  ia 
cum  deoerat,fcd  propter  iilos,qui  fortafle  rorme* 
torum  qux  perpeiTtis  eft,  memores , beatum  eiTc 
dubicarent,nifitamcerto  indicio  uerum  didicit 
fcnt.Quanta  autem  beatitudo  ea  fir,  docet  in  mar 
tyribusuitx  huius  contemptus, intrepida  fuppli* 
Ciorum  toleratio,#  nulla  unquam  fxuiendiarre 
fu  perata  Chriftum  confitentium  firmitudo.Nihi! 
quippe  tam  durum  eft, ut  durum  efle  potfit , dum 
perenne  bonum  fperatur.necp  quicqua  tam  dulce 
cft,ut  dulce  efle  qat,cn  diuina  fuauitudo  deguftaf. 

AGf  LVS  Resbacenfis  abbas,cum  annos  plu- 
rimos deo  feruiflet , confidenter  precatus  eft , ut  e 
uira  decederet,  8C  refponfo  accepto  eiufce  uotiper* 
a<f lo  biennio  compotem  fe  futurum, gaudere cce- 
pit,utpote  qui  tum  demum  ueram  uitam  inchoa 
eurus  eflet,  cum  hanc  finiflet.  In  obitu  eius  Ado 
monachus  laetantium  a n gelorum  cantus  audiuir. 
Duo  prxterca, alter  febri  laborans,  alter  dentium 
dolore  uexatus,ta<ftu  corporis  eius  curati  funt . Si 
quis  igitur  uifionum  relationibusparumcredtt, 
experimento  credat  operis.  Palam  eft  beatas  elTe 
animas  eorum, quorum  mortua  corpora  tanto  ad 
iumentouiuisfunt. 

SERGIVS#  Bacchus  martyres  carceris  an 
guftia conftricfti , bearxuitx  fpe  gaudebant.  Et 
cum  prior  Bacchus  per  tormenta  confumptus 
animam  exhalafler, Sergius  relieftum  fe  quaerens, 
ualde  animo  affligebatur, ubertimq?  flebat.  Flen- 
ti nodlu  Bacchus  apparuit,  uifu iocundus,  lu- 
cc  decorus,  gemmea  corona  infignis.  Tum  ne 


Agiluf. 

abbas. 


Sergius 
Sc  Baccha 
martyres 


■#  • 
i*  - 


V 


r 


148  de  reve.  caele  stisbeat. 

lugeret, iuflit,  Mox  enim  fore , utipfequocp  poe- 
nis conficiatur,fibiqj  iungatur.Non  immerito  igi 
tur  Sergio  fupplicij  dilatio  fupplicium  erat,  fi  poft 
fupplicia  ad  tantam  gldriam  Bacchus  peruenerat. 
Mercuri»  MERCVRII  martyris  apud  Caefaream  paf 
martyri  fi  corpus  capite  truncum  fpledore  fulfit,  odore  fra  • 
grauit,quo  miraculo  plurimi  ad  chriftianam  cre- 
dulitatem conuerfifunt,iam  certi  animam  eiuscae 
leftigfruibeatitudine,  in  cuius cadauerecotra  ali 
orum  cadauerum  natura, 66  lux  pro  pallore  erat, 

6C  odor  pro  fcecore. 

Marcell».  MARCELLVS  Tudertinac  urbis  non  ignobi 
Tuderti-  lis  ciuis,magis  tame  animi  probitate  notus  (ur  in 
nus.  dialogo  beati  Gregorij  relatum  legimus)  cum 
mortuus  iaceret,  a Fortunato  epifeopo  ad  uitam 
• reuocatuscft.  Acuero  nondifTimulauithocfeop- 
pido  quam  egre  ferre,quod  diceret,  ad  quietis  bea 
eae  loca  iam  fe  perductum  f uiiTe,cum  ad  corpus  rc 
dire  iuflusefl:  annuente  domino  precibus  Fortu- 
naci,uixir  itaq*  iterum  moriturus, ita  tamc  ut  be« 
atitudinis praemia  qux acceperat,  auxirfe  potius 
credatur  quam  minuifie,  adeo  feipfo  melior  eua- 
fir,dum  intermiftaamittere  timet. 

Vrlfnus  VRSINVS  Nurfix  presbyter,  cadus  ac  fan- 
presbyter  fadhis,dum animam  ageret, Iaerusexclamauit,gra 
rias  agens  ijs>quos  ad  fc  ueniiTe  folus  cernebat.  Et 
quaerentibus  qui  ei  allidebant, qui  eflent  illi  quo- 
r fum  aduentu  tantopere  gauderet.  Nunquid  non 
uidetis  inquit  Petrum  SC  Paulum  a poft  ol  os  hic 
adefte  euocare  mec’  Mox  ad  eos  quos  tantum 
ipfe  uidebateonuerfus  dum  repeteret.  Venio  ue- 
niojcccc  ucnio,  cum  ijfdcm  abiens  corpus  exani-  j 


«A 


i 


LIBER  VI. 


»4* 


'1 

...» 


fne  reliquit.O  felix  animula}qua  nec  mortis  do- 
lorem fenfit, dum  confpedu  fandorum  lactatur, 
nec  de  futura  falute  dubitauit,dum  a fandis  ut  fe 
cum  ueniret  inuitatur. 

DE  PROBO  quocg Reatino epifcopo me- 
moriac  proditu  meft,quodcu  ex  languore  moxfe  J*?™' 
decefiurum  cognouiiTet,  omnibus  qui  ei  allidere  p pw 
folebanttunc  forte  fummotis, praeter  unum  puc- 
rum,uidit  ad  fe  intrantes  luuenalem  3C  Eleuthe- 
rium martyres, quorum  aduentu  puer  conterri- 
tus, 6C  repentino  fulgore  ftupefadus,  ubi  qui  ef- 
fenc  didicit, fugiens  prorupit  e cubiculo,  familiam 
clamore  concitat,adlocum  ubi  epifcopus  iacebat 
concurrunt, neminem  inueniunt,practercorpus 
cius  iam  exanime.  Quo  quidem  relido,  ipfecurn  j 

iIlisabierat,quorumdomicilium  in  caelo  non  in 

terra  erat.  \ . e 

SERVVLVS  paralyticus  moriens,homine9  5cruu?us, 

circa  fe  pfallentesfilere  iuiTir,quoniam  angelos  au 
dire  ccepit.Et  cum  ad  cacleftem  cantum,  quem  fen  . t 

tire  folus  poterat,ocuIos,aures,animumqt  inten- 
diflet, corporis  uinculis  folutus  abijt.Tam  autem 
futuis  odor  a corpore  iam  extindo  exhalauit,ut 
neminidubiumelTet,quineiusanimamcantusil^  *, 

li  quos  ipfe  abdierat,egredientem  fufeepiflent , Sd 
in  beatorum  fedibuscollocailent. 

DVO  V A LLENTII  abitis  difcipuli 
in  Valeria  prouincia  a Longobardis  ad  arborem  gobardis 
laqueo  fufpcnfi,necariq?,uciperi  diei  illius  pfallere  fafpcnfi. 
aiuditi  funt,  ita  ut  carnifices  ipfi  qui  eos  intere- 
merant,attoniti  terrerentur.  Quid  hoceft , nifi  ut 
credamus  cos  qui  deo  feruiunt,  tuc  demu  feliciter  > 

H 


/ 


8fo  DE  REVELA.  CAELESTIS  BEAT. 

ac  beate  uiuere  incipere,cum  contingit  mori. 
Quidam  NEQV.E  HOC  omnino  praerermictcdunr, 
uir.  quod  beato  Gregorioteftante  uerumfuifTc  non 
ambigitur.  Quidam  religiofaeuitaeuirmoriens, 
Yonam  SSJezechielem  3C  Da n ielem  prophetas  uf 
dit,uifoscognouit,cognitos  falutauic,  &dum 
reuerentiac  illis  .quos  nemo  alius  cernebat,  cum 
multi  adelTent, officium  exhibet, mortem  oppeti- 
it. Si  hic  corpore  adhuc  grauatus  eos  quos  nun- 
quam uiderat,ftatim  cognouit,  quanto  clarior 
certiorque  erit  notitia  illorum,  qui  uel  modo  far- 
cina carnis  depofica  adcaelumeuolanr,  uel  poft- 
\ ea  cum  eadem  carne  beatificata , illuc  afcenfuri 
funte* 

Fer  miner  T ANTAE  BEATIT  VDIN  ISmagni 
tudo  non  minus  in  fceminis  illis  conrjciconfidera-. 
► riquepoteft,  quae ipfam  non  folum  feliciter, fcd 

Maria  etiam  manifeftoalTecutxfunt.  Mariam  Magda- 
Magdalc  lenam  cum  in  folitudineuitamageret,Solirarius 
na  quidam  presbyter  ab  angelis  in  caelum  tolli,  3C 
iterum  loco  fuo  reftituti  uidit.  Ab  ipfa  deinde  qd 
hoceflec  curiofe  feifeitas,  didicit, triginta  iam  an- 
noseam  nonaliocibo  fuftentatam praeterquam 
caeleftium  gaudiorum  contemplatione, beatis  qu€ 
admodum  ipfe  cof pexerat,  fpiriribus  eo  fe  perdu- 
' cenribus  ac  reducentibus,  8C  iam  finem  uitac  hu- 
ius facturam,  ut  uitam  illam  inchoet,  quae  nul- 
lo concluditur  fine , nulla  carpitur  moleftia , nul- 
lo indiget  bono.  O quanta  haecdiuinae  dilecti- 
onis gratia,  id  mortali  corpori  concedere,  quod 
concedi  folct  immortali , ut  camdiu  fine  alimen- 
to uiuac,  3C  terrenum  adhuc  in  tam  fublimc  fc- 


% ; 


Margari- 
ta uirgo. 


Doro- 

thea?go 


LIBER  VI.  8fl 

tamr.Sed  cur  tandem  folutum  animam  deo  reddi 
dit< ne  fciiicer  animae  perpetuae  beacirudini  impe- 
dimento elTet,  cuius  alternam  aliquatenus  non 
Impedierat. 

MARGARITAE  VIRGINIS  capit/, 

dum  ipfa  grauibus  afficeretur  poenis,  nec  interim 
ceifarer  confiteri  CHRIST  VM,cun<fhs  qui  ade- 
rant cernentibus,  columba  de  cado  aduolans, au- 
ream corollam  impofuit.  Eo  miraculo  quatuor 
millia  hominum  relieffis  idolis  CHRISTVM  co 
Iere  carpere , nec  timuerunt  capitis  fubire  diferime 
dum  diuinitus  coronari  concupifcunt.Haud  qua- 
quam fic  praefentem  uitam  delpicerent,nifi  melio 
remcerti/fimcexpcdlarent. . 

DOROTHEA  uirgo&  martyr,  ad  para- 
difi  fponfi  fui  CHRISTI  fe  per  tormenta  perue- 
uifTe  probauit, brumae  tempore  miliis  rofis  The- 
ophilo  fcribx.Quam  rem  ille  impenfius  confi- 
derans,cum  prius  Chriftianorumreligionem  irrl 
deret , fequi ccepit , ita  ut  gratantur  8C  ipfe  iugu- 
lum  gladio  fubmitteret,  nihil iam  ambiguusde 
beatitudine  adipifcenda,qua  m tali  argumento  in 
CHRTSTOtantumelTedidiccrat.Praeferensigi- 
tur huius uit*  uoluptatibus  carleftcs  rofas , ultro 
martyrium adijt , dc  illaru  odore  dccorecgicaptut 
mori  optauit. 

EVLALI AE  uirginis poft multa rormen-  Eulal/a 
ta  capite exfae, anima  fu  b columbae  uolantis  figu-  uirgo, 
ra  uifa  eft  caelum  petere,  8C  nubibus  condi,ut  pa- 
la m elTet  martyrum  animas  carnis  nexu  expedi- 
tasjillo  protinus  rendere,quo  ipic  praeceffir,pro  cu 
Ius  amore  torqueri,  uri,occidicj  gauderent 

H ij 


ift  DE  REVELA.  CAELESTIS  BEAT. 

Prifca  PRISCA  uirgo  dum  Chriftum  confiteris  tor 
nirgo.  queretur,luce  de  caelo  lapfa  circunfunditur,cunv 
fancftis  in  carcere  fibi  apparentibus  pfallit , c arce- 
ris pedor  in  odorem  fuauilTimu  uercitur , ipfa  ab 
angelis  in  throno  diuini  fulgoris  gloriofe  colloca- 
_ tur.Si  tanta  illi  inter  tormenta  affuit bearitudo, 
quantam  exhauftisiam  tormentis,confummato 
que  agone  fecutam  crcdimus^Neqp  enim  aequa  ef 
fe  debet  merces  pugnanti*  adhuc,  SCpoft  pugna 
iam  uiAricis,illicauxilium  petitur,hic  triumphus 
debetur  * 

S E P TEM  MVLTERVM  quae  cum  beato 
Blafio  epifeopo  apud  Sebaften  martyrium  paf- 
roU  tTer  faefunt,cum  capite  caederentur,  animas  uirginali* 
?ar  ^ forma  a corporibus  egredi  uiderunt,caelumq*  uer 
fus  ferri, candidas  admodum , SC  corollis  circa  ca- 
pita  fulgentibus  decoras, hoc  ipfificarij  teftaban- 
tur,a  quibus  interemptae  funt.Nunquidnon  fa- 
tis uerum  putabitur, quod  ne  inimici  quidem  ne- 
gare potuerunt,  eas uidelicet ftatim  poft necem» 
beatitudinis  «ternae  frucSum  percepiflec' 
AGATHA  VIRGO  8c  martyr,  per apofto- 
Agatha  jum  a uulneribus curatur,  SC  peracfo agonis  cur- 
nirgo'  fucum  mortua  effcrreturt'Angelifub  uifibili  fpe- 
de  exequias  celebrant,  dC  literis  in  marmore 
incifis,beatitudinis  eius  teftimonia  relinquunt. 
Mentem  fan&am  fpontaneam,honorem  deo , SC 
' ~ ' patriae  liberationem.  Quis  dubitat  quin  ab  ijs  ad’ 
fponfi  ufque  thalamum,  perennesep  nuptias  cue- 
c$a  fit , quorum  tanto  obfequio  in  morte  meru* 
ithonorari  < At  cur  apoftolorum  confortio  non 
dignam  dixerimus, ad  quam  fanandam  Pctrut  de  - 


LIBER  VI.  w 

caelo  ad  terras  defeendere  iuftus  fit? 

HAGNES  uirgo  poft martyrium  parentibus  Hagnes 
ad  fepulturam  fuam  excubantibus,  aclugenti-  uirgo. 
bus,  gloriofa  apparuit  cum  fplendido  eleganti- 
que  uirginumcomicatu,aureis  armillis,  candidu- 
loq?  amiefiu  multam  effulgens, <3S  agnum  niue  al- 
biorem dextera  baiulans.  Tum  repreflo  parum- 
per gradu,parentes  ipfos  dulciter  admonuit,  ne  fc 
ueluc  mortuam  ficrenr,fed  potius  cum  Chrifto  bc 
ate umenti  congratularentur.  A fandarum  in- 
quit,uirginum  quas  uidetisrcceptacollegio,  ei  in 
carlo  iu  nda  fum,  quem  in  terra  pofita  toto  corde  * 
dilexi . Merito  igitur  non  folum  martyrij  eius  di- 
em feftum  agitecclefia,fcd etiam  cum  quo  fe  tale  v * . 
oftendir,ceIebrem  habet . In  martyrio  quae  paffa 
fit  recofuntur,hic  autem  ad  quantam  beatirudinc 
poft  partionem  peruenerir, commemoratur.  Caecilia  * 

CAECILIA  VIRGO  Angelorum  uifionefru  uirgo. 
ens,rofarumJiliorumq?  media  hyeme  uernanti- 
um  odoramentis, qua*  fibi  de  paradifo allata  fue- 
rant, Valerianum  & Tiburtium  conuertit,tam 
fuauiter  illa  redolebant,  ut  ifti  repente  contempto 
fimulacrorumcultu  CHRISTVM  fequeren*  ) 
tur,qui  fibi  feruientes  talibus  iam  im  partiret  do- 
nis,indeq?  coronari  cupientes, libenter  ad  marty- 
rium per  rexere  Jpfa  quo  cp  nullis  auertiaCHRI 
STO  fupplicrjs  potuit,  quoniam  certa  erat  eiua 
confortio  fe  in  caelo  ufuram,  cuius  angelos  uidere 
meruerat  in  terra.  . 

CATHERINAM  VIRgintm.cumpofttor. 
menta  cadite  truncanda  cflet,  orantem  uox  dc  naiu™ 
facio  confolata  cft.quac  diceret  preces  fuas  exau- 

f H iq 


i 


I?4  M REVELAT.  C AE LEST.  BEAT» 

, ditas  cflc,  8C  iam  aperto  cxli  aditu  a domino  adu? 
tum  Tuum  cxpe&ari.  Itacjt  laeta  dC  hilaris  ceruicc 
gladio  fubiecit  perfecutoris . Defecto  autem  coi- 
lo.lac  a fanguinc  cxilifocorpus  ab  angeli»  ad  mo« 
tem  Stnai  delatum  eft.Tali»  itaque  bonor  corpori 
exhibitus  tellatur , quanto  magi»  in  caelo  fpiritu» 
cius  honoretur.CoIligamus  cunrta  fimul,o£  fun* 
tnatim  perpendamus, quali  beatitudinis  gloria^itt 
illius  ineffabilis  maieftatisconfpeetu,fanctoriK£ 
omnium  uirgo  ifta  repleatur,  cui  in  confpectu  ho 
minum  tot  mira  contigerunt,  uox  de  caelo  blandi 
ens,lac  pro  cruore  manans, angeli  corpus  transfe- 
Theodo- THEODORA  Alexandrina , qux  fexu 
ra  diffimulato  inter  monachos  per  fanfte  uixit,cum 
Theodo-  deccffiffet , abbati  in  quiete  apparuit  cum  qua- 
r»  credita  (jam  nuptjaii  pompa  , faneffarum  exultantium 
agmine  eam  circumuallante,  ipfa  in  medio  gem- 
mis auroque  corufcans . Tunc  fc  illam  efie  con- 
feffaeft,  quae  Theodorus  monachus  diceretur» 
mas  credita . Mox  deinde  experre<ftus , 8C  fibi- 
met  redditus  abbas,continuo  cellam  eiu9  adiit,  oC 
defundam  efle  reperit,^  foeminam  fuiffe  cogno- 
uit.  Denique  conftantiam  mulieris  inter  utros, 
tamdiu  tam  integre  uerfatae  miratus,  beatitudine 
quoqi  palam  praedicare  coepit, atque  in  quali  eam 
gloria  exaltatam  confpexerit  ultro  prodere.  Glo- 
riofa  quidem  funt,quae  dc  illa  uidit,  fed  multo  glo 
riofiora  funt,quaeuidere  non  potuit. 

* . A P V D Alexandrinam  Paulus  Antoni)  abba 

eis  difcipulus,in  fpiritu  ad  caelum  ufe*  pertracW 
«r&  uidit  thalamum  quoddam  miro  ornatu  cxcul- 


LIBER  Vf.  ZH 

tum,Iateqt  fulgentem, & Antonio  paratum  puta 
bat,doncc  audiuit,  Thaidi  meretrici  illum  ferua- 
ri.Ex  quo  cognitum  eft,ei  mulieri  peccata  per  poe 
nitcntiam  dimifia  efle,  $C  caeleftis  beatitudo  con-  Matth.j 
donata,dicente  domino,Pcenitetiam  agite, &ap-  Ibidem, 4 
propinquabit  reguum  caelorum. 

SCO L ASTICAE  uirginis  animam fra-  _ f . 

ter  eius  Bencdidlus  abbasin  columbae  forma  ad 
caelos euolantemuidir.  Cognitoque  quodobijffet  uir^ 
corpus  illius  ad  monafterium  fuum  defendumcu 
rauir,<3£  in  fepulchro  quod  fibiparauerst,  condi* 
dir,ut  iuneftis  offibus  in  terra  cubarer,  qui  animis 
iungendi  erant  in  paradifo,pariq*  uitae  merito  pa 
ri  bcatitudine  fruituri, 

THEBAIDIS  monafteri)  abbatiiTa  Eu-  £Upj,ra 
phraxiam  uiduam  prope  diem  uita  deceffuram  in  xiauidua 
tellexitjcum  A ntigonum  eius  uirum  in  caelefti  be 
aritudine  conftitutum  perfomnium  uidiiTer,ac 
lupplica ntem,  ut  ipfa  iam  de  terris  euocata  fibi  in 
caelo  copularetur.  Somnij  fidem  probauiteuctus, 

SC  Euphaxiafficut  praedidu  fuerat)  breui  defun- 
dla,adeandem  beatitudincmafcendir,adqua  prae 
ceflerat  maritus.  Euphraxiae  quocj?  eius  deo  dica* 
tae  uirginis  eadem  abbatiiTa  obitum  praedixit,  de 
inde  praepofitac  eius  Iuliac,poftremo  fuum,neq<  fe 
cus  cp  praedixerat  euenit.  In  unocoditor/o  tres  po 
fitae  una  beatitudine  gaudent  in  paradifo.Quoni-  : •; 

am  ideo  in  proximo  fecuip  hinc  migraturas  abba 
tifla  praecognouit,q>  quanta  ipfis  parabatur  prae* 
mia  ante,fupracaelum  in  fpiritu  rapta  uidit. 

G E rtrudis  tfgo  Nigellani  monafterrj  q die  obi  Certru 
it,abbatiiTae  Treuercnfis  monaftcrij  an  altare  ora  di*  upgo 

H iiij 


ti 6 DE  REVELAT.  CAELEST.  BEAT. 

ti apparuit, feq*  ad  fponfum  fuum  ire  dixit, caeleftl 
gl  oria  fruituram.  Alio  quoq<  miraculo  beatam  ef 
fe  patuic.Cum  monafterium  arderet , fupra  tedu 
tiifa  cft  candenti  uelo  flammas  praemens,  r cft  in- 
do rji  ftatim  incendio, cum  totum  aedificium  con- 
fumptumiritimerctur,nihil  damni  illatum  fuit 
igne  uirginis  imperio  cedente, quia  illi  iun&aerat 
cuius  uoluntati  fubieda  funt  uniuerfa. 


Edeltru- 
du  uirgo 


Calla  Ro 
mana. 


Matr.itf 


Momitla 

uirgo 


E DE  L T RVDIS  uirginiscorpus,cum  poft 
fextum  decimum  obitus  fui  annum  ad  aliud  fcpul 
chrum  tranfponeretur, integrum  inuentum  cft, 
ineffabili^  odore  fragrans,quinetiam(quod  mul 
to  mirabilius  eft)in  uocem  prorupit  dicens,Sit  glo 
ria  nomini  domini . Ex  quo  apparet,  quanta  fic 
animae  eius  cum  deo  uiucntis  beatitudo,  cuius 
mortuum  etiam  cotpufculum  deo  laudesgratesq? 
agerct.Prxterea  tadu  eius  multi  qui  morbo  affc 
de  fuerant,protinus  conualuerunt . Et  fi  cadaue- 
ra  fandarum  animarum  fic  feparatafanditatis 
earum  fentiant  uirtutem,  quantae  uirtutis  futura 
funt,cum  illis  iterum  fuerint  copulata? 

G A L L AE  ROmanac  Chrifti  ancillae  aegro- 
tanti, Gregorius  audoreft.  apoftolum  Petrum 
apparuifTe,  atqt  illam  ut  fecum  ueniret  inuitaf- 
fe,eo  quod  peccata  fua  dimiffa  elTent.  Hanc  uifio- 
nem  cum  alijsipfaretuIifTer,  corpore  exuta  cum 
illoutiqr  abijt,cui  daues  datae  funt  regni  caelor 
rum.IUum  igitur  beatitudinis  locum  afcendir,ctf- 
ius  ianitor  cft  qui  inuitauir,hiciacentem  uocauif, 
hic  uenienti  aperuit» 

ROMVLAE  qq?  uirginis  beatitudo,  exe# 

, ■ * i 


* 


LIBER  " Vi"  * 

.plane  percipi  potefl,quod  paradifi  difloluta,  cum 
>ad  finem  uitae  peruemiTer , luce  repente  circunfu-. 
f fa  eft.Cuius  lucis  fulgore  atromci  qui  ei  allidebat, 

' SC  expauefarti, magis  etiam  timuerunt, cum  mox 
conuenienris  illuc  turbae  ftrepitum  perlenfiilent, 

SC  neminem  uiderent.Repreflbdeinde  ambula  rx 
tium  fragore , fuccefiit  fuauitas  odoris , qui  ibide 
ramdiu  permanfit, donec  Romula  fpiritum  tradi, 
dic.  Tuncetiamanre  oftium  cellulateius  pfallenti 
um  cantus  auditus  .Haud  dubium  quin  ideo,  uc 
palam  fierct,dignam  fuiiTe  animam  illam , quam 
nincabeuntemangeliexultantescomitarentur,eC 
cum  tripudio  ad  caeln  perferrent , atqj  in  illo  ater 
ni  fponfi  thalamo  feliciter  collocarer.  v 

HANC  angeli  comitati  funt,Trafillae  uero 
ginis  beati  pontificis  Grego rrj  amitx  animam,ipc  u*rB°  . 
angelorum  rex SC dominus Iefus  Chriftus . Huic 
primum  in  uifu  apparuit  Felix  pontifex, &perpc 
tuarlucisillifedemortcndens.Veni,inquir,d^fru 
ere  confeflu  hoc  beatorum. Mox  ipfe  febris  mor. 
bo  affe&a,  SC  iam  animam  agens, uidit  ad  fc  ueni 
entem  Jefum,&eis  qui  aderant, ut  aiTurgerentiuf  ' ' r 

fit,  eo  quod  adueniifet  dominus.  Tum  ad  uifione 
quam  fola  cernebar, mentem  oculoscg  dirigensex 
pirauit,arcp  illico  odor  fuauiflimus  nares  omium  X * -t 
occupans,  nemini  dubium  reliquit)  quin  uere  ibi 
dominus  ipfe  afFuerit.Sed  quis  dicere  poteft,quan 
ra  is  Trafillam  felicitate  beatificarit  in  caelo  qui  ad 
confola ndam  defeendere  dignatus eft  in  terram^ 

DE  Mufa  puellula  idem  aurorGregoriustra*  Mufa  uir 
dit,ti  per  uifionem  nodhirnam  dei  genitricem  Ma  w 

viam  cum  uirginum  choro appar  u ifle,a  tq?  fniuns.  6 

Ijl  v N 


f 


I»  D t RE  VE , CAELE  ST  IS  BEAT, 

xitte  ,uti  rifu  iocisqj  8c  omni  uanicate  abft/nereej 
Futurum  enim  ut  poft  trigefimum  diem  fuofuai 
rumq?  uirginum  cofortio  gauderet.Tota  itacp  ini 
mutata  eft,tantoqj  promitto  illeda  nihil  egit,  ob 
quod  eo  indigna  uideri  pottet.  Inde  morbo  impli- 
cita, 8C  tandem  die  qui  prardidus  fuerat  imminen 
te,eadem  uifione  iterum  confolata , quafi  uocanti 
ferefpondere  coepit.  Venio  domina  uenio.  Sub  qs 
tierbis  efflauit  fpiritum,ipfam  caeli  reginam  uirgi 
nesqj  eius  ad  caelum  praeeuntes, tam  exultanterfc 
cuta  quam  feliciter . Neque  enim  de  beatitudinis 
pottclfione  mox  capienda  dubitabat,cuiuspollici 
tationem  ex  ore  ipfiuscui  concettum  eftutdarc 
- . poffit, acceperat. 

di  0rta  tilS  6C huiufcemodi  exemplis  (utante  dixi- 
mus) cdocemur,quanta  fit  illa  inuifibilis  dC  inc5- 
prachenfibilis  nobis  fandorum  felicitas,cum  tam 
mira  fint,quae  de  ipfis  mortales  oculi  uidere  potu 
crunt,Gaudeamu8igitur,quia  maius  eft  bonum 
illud,  quam  ot  quis  ( donec  carnis  huius  pondere 
premitur)  aut  cernere  pottir,aut  dicere, aut  etiam 
«♦Cor.*  cogitare.Gaudeamus  inquam, quia  tam  inges  im 
mefumcp  bonirpmiffum  eft  nobis  ab  ipo  cj  ^itas 
€,ab  ipo  q nemine  fallit, 8C  in  cuius  ore  no  eft  inu£ 
i.Petrj.2,  tus  dolus  neq?  mendacium.  Erimus  ineffabilis  be 
atitatis  perpetui  poftettores . Modo  breuis  uitae 
l_  ' huius  curfum  poft  illum  quia  uia  eft  dirigamus, 
poft  illum  quilux  eft,  pietatis,  iuftitiaeque  paifi- 
bus  ambulemus.  Hicmagifter  nofter,  hic  dux, 
hic  dominus,  hicomnium  fequentium  fe  faluator 
'J  *•  eft.  Quomodo  aurem  cum  fequi  oporteat, 3C  /pfc 

docuit , dC  fandorum  fuprura  egregia  praeclara 

% r‘,  j • 


UBER 


VI. 


V9 


que  exempla  quibus  totum  opus  iftud  contextu 
eft, fatis  nos  abundeque  inftruxcrunt.  Horum  ita  1 
quedumlicct,dum  res  tempusque  fuppetit  uefti- 
grjs  infiftamus,ut  ubi  illi  funr}&  ipfi  (imus.  Non 
declinemus  neque  ad  dexteram  neque  ad  fini, 
ftram,  non  pes  tituber,  non  mens  uacillct,  con- 
fta nti fide,  fpe firma,  forti  magnoque  animo ui- 
am  falutis  ingrediamur  Modicum  laborabimus, 
multum  metemus.  Accipiemusenim(ficutifcri- 
ptum  eft)  regnum  decoris,  8C  diadema  fpeciei  de  Sapien.f’* 
manu  domini  deinollri.  Ipfe  dextera  fua  tegee 
nos  i SC  in  brachio  fanfto  fuo  defendet  nos . Ipfe  r . 
ponet  confolationem  lugentibus  Sion  dabit  coro  *rsuat,g 
nam  pro  cinere,  oleum  gaudij  pro  lucSu , pallium 
laudis  pro  fpiritu  mceroris . Ipfe  fuftollet  nos  fu- 
per  altitudines  terrae, in  hxreditatem  inarftimabi  > 
lium  diuitiarum  regnique  caelcftis, Ibi erit(ut  Ifa 
iasait)  menfisexmcnfe,  fabbatum  ex  fabbato, 
nullus  denique  finis,  nulla  unquam  decelTio  erit 
gloriae  beatorum . Non  ceflet  igitur  manus  no-  _ 
ftra  operando, lingua  orando,  oculi  uigilado,  mei 
contemplando,corpusabftincndo.  Contemna- 
mus opes,renunc/cmus  uoluptatibus,  paruipen- 
damus  honores,nihil  terrenum  concupifcamu8,nf 
hilnifiquod  naturae  necelTitas  exigit  habeamus* 

Non  efferamur  profperis , nec  frangamur  ad- 
uerfis,  IrnTorumcauiilariones  ,inuidorum  mor* 
fus,  maleuolorumodia,  fuperborum  contume- 
lias, indignantium  minas, furentium  uerbera, 
omnisque  generis  ofFenfas  atque  iniurias  «quo 
animo  toleremus  . Diligendo  quidam  illos 
qui  nobis  infefti  funt , 6c  pro  pcrfccutoribus 


ikll 


km' 


I 


Ito 


perora 

tio 


D t REVE.  CAELESTISBEAT; 

noftris  depraccando,nec  malum  pro  malo,fed  po- 
tius bonum  rcddcndo.Paruus  breuisq?  omnia  la« 
borcft  , fi  pro  po  fit  ac  nobis  mercedis  immenfitap 
setcrnicascp  pcnfetur. 


.VNC  quoniam  tandem  ad inftituti ope 
] ris  finem  peruentum  cR,dC  fexto  iam  pera 
j dfo  uolumine  fabbatum  inflat  quiefcendi 
tibi  cacli  terrxq?  conditor  ac  moderator  deus  gra- 
tias ago,  manipulos  offerens  de  plenioribus  Eccle 
fiaftici  agri  fpicis  uarie  confertos,u  t quos  tuis  au* 
fpicrjs  ti;oqj  auxiliocollegerim,tuoetiam  nomini 
confecrentur.Tu  da  ut  horum  femina  in  terra  cor 
dis  noftri  fata  cxleftis  gratix  himbre  irrigetur,  8C. 
fru Aumfaciant,in  tuis  horreis  recondendum.Da 
ut  fandiorum  tuorum  (quos  paflim  commemora 
ulmus)  ueftigia  obferuantcs,  poft  uitac  huius  mi- 
feriam  ad  illas  uerae  felicitatis  perducamur  manfi 
ones,  io  quibus  ipfos  accipere  dignatus  es,  & 
cum  ijfdem  angelorum  tuorum  iundfi  cho 
ris,tuoqiconfpedlubeatificati,inte  - 
gloriantes,in  te  exultantes,te  unu 
in  trinitate&trinum  in 
unitate  adorantes, ui 
fibilibusinuifi 

bilibus*#  gfruamur  bonis  xuo*#  fempitcrno, 
AMEN, 


i 


% , 


tfE  DOCTRINA.  DO.  NO.  IE.  CHRI  tu 

EMARCI  MARVLI 

CARMEN  DE  DOCTRINA 

domini  noftri  Iefu  Chriftipendetisin 
cruce.  Chriftianusinterrogat, 

Chriftus  refpondet» 


SV  M M E deus  quare  mortales  indute  artus. 
Et  terras  caeli  lapfus  ab  arce  colis i 
Vt  terrenus  homo  g me,  que  torferaterror  , 
Ad  cxlum  retfta  difceret  ire  uia. 

Quid  te , qui  femper  procul  cffes crimine  ab  omf. 
Velle  pati  poenas  compulit  atq?  neceme? 

Erga  ipfum  pietas , ut  quem  fua  culpa  grauabat, 
Luftratum  nofterferretin  aftra  eruor. 

C^uare  expanfa  tibi  tenduntur  bracbiafquare 
Gonfertim  iuncftifunttibiChriftepedcs? 

Hinc  illinc  quoniaip  diuerfas  conuoco  gentes, 
Inc#  unam  ftabili  foedere  iungo  fidem. 

Sed  cur  demifla  pariter  ccruice  recliuus 
Sic  defixa  tenes  ora, oculost#  folo' 

Mortales  moneo  non  inturgefeere  faflu. 

Sed  fubnixa  pio  colla  domare  iugo. 

Quae  caufa  eft  nudi  tibi  corporis?  arida  quare 
Stat  uultu  macies, membracp  ficca  rigete? 

Hoc  uolo  ne  pigeat  luxu  te  fpernere  nind/, 

Atqj  famem  mccum  pauperiemqt  pati» 
Candida  fed  graciles  cingunt  ueIaminalumbo% 
Anne  rogo  quiccj  pars  quoqt  tctfta  monete? 
Hincdifcas  q>  cafta  placent  mihicorpbra,&  odi 
Si  quibus  illicitus  turpia  nudat  amor. 

Qtjtid  colaphi, quid  fputa  no  tat, opprobria, flagra. 


Chriftia- 

nus. 

Chriftus, 

Chriftia- 

nus. 

Chriftus. 

Chriftia. 

nus. 

Chriftus. 

Chnfiia- 

nus. 

Chriftus. 

Chriftia- 

nus. 

Chriftus, 

£hriftia~ 

nus. 

• Chriftus. 
'Chriftia- 
nus. 


8et  DE  DOCTRI.  DO,  NO.  IE.  CHRI& 

Spinea  ferta,  crucis  caetera  fupplicia^ 

Chriftus*  Perferat  offcnfas  omnis,non  inferat  ullas. 

Qui  fuper  alta  cupit  fydera  pace  frui. 

Vita  breuis,modicus  labor, optatiflima  merces 
Immcfumfemperperpctuumcp  bonum.  _ 

Quod  fi  que  ne  fumma  quide  iam  praemia  tangas 
Terreat  aeterni  carceris  exilium, 

Indomitiqj  ignes,indifcuffac<$  tenebrae. 

' Semper  edax  uermis,femper  amara  lues. 

Horrendi  gemitus,dolor  accr,moefta  querela, 
AiTidui  lu<ftus,<3£  fine  fine  malum. 

Talia  quippe  manent,quos  defertuta  uoluptat 
Nunc  tenet, SC  blandis  decipit  illecebris* 

Diuitias  cupidis  oftentansotia  pigris. 

Mollibus  infandae  concubitus  Veneris, 

Dulce  merum,  dulces  uentri  indulgentibus  cfca^ 
Inflatis  pompas,  fortibus  exuuias. 

His  illc&a  dolis  infelix  turba,falutis 
Immemor,in  poenas  perniciemq?  ruit. 

Hec  monitus  audit,mea  nec  ueftigia  feruar, 
Denic^iudicium  nec  timet  inde  meum. 

, JudiciumhorrendumjCumtandemueneritille 
Ille  dies  irae,curbinis  ille  dies. 

Cum  conculTi  ingens  fragor  aetheris  aftra  rotatu 
Turbabit  rapido,decucietcp  globos. 

Sanguinea  populos  terrebit  lampade  luna, 

Sol  nulla,radios  contrahet  ille  fuos. 

Cuncfta  tremet,  tocusqt  fimul  quaflfabitur  orbis, 
]i  '?  Angelicos  uideasobftupuiile  choros. 

Corripiet  mundum  flammis  crepitantibus  ignis, 
Accp  unus  fiet  terra  fretumrp  rogus. 

Mox  uirtutc  potens &mairftatc  ucrendu* 


/ 


DE  DOCTRINA.  DO.  NO.  IE.  CHR.I 

Adueniam,&  rutila  nube  fedebofuper» 
Circunfufa  aderunt  fanrtorn  millia  multa. 

Multa  corufcancum  millia  fpirituum. 

Ex  templo  horrificum  fonitntuba  fundet  ab  alto 
Diffindens  terras,cartara  8C  ima  ciens. 

Nec  mora,  confurgent  omnes  quos  luminecaffos 
Excepit  magno  magna  parens  gremio. 

Stabit  8c ante  meum  rediuiua  caterua  tribunal 
^ Experta ns  pauidoiufla  tremenda  metu. 
Narmjindifcuflfum  nihil,  occultum  vt latens  vca 
Nec  quod  quis  tacitus  mente  agitarit,erit. 

Pro  meritis  dabitur  merces, feu  uita  perennis. 

Seu  iam  non  ulla  mors  moritura  die. 

Ergo  agite  o miferi,qs  nuc  malus  implicat  error. 
Dum  licet,implicitf  foluite  uincla  pedis 

Euigilate,grauinepreffosluminafomno.  % 

Occupet  extremi  temporis  atra  dies. 

Cernite  q celeri  labuntur  tempora curtu, 

Quamji  fugax  nullam  fentiat  hora  moram,; 
FeJix  q femper  uitxbene  computat  ufum. 
Cogitat  6c  finem  iam  fore  iam<$  fuum. 

FINIS. 


Impcnfis  integerrimi  bibliopolttMagi- 
giftriCodefridi  Hydorprj,ciuis 
Colonicnfis» 


i'  ■ * . - 'Tmpr  » * • * 

.4  t , h*4  -V  - . - - 

‘ 

• ■ ' 

- v * « >»  • <•  V-  i, 


* Y:* 


..V  ,•"...  » \ • ' 

,v  ...  • ' v - ' -•  j.  ;•* 

• • •*  *» 

V •-.•*■  • ••  • : : ' i 

■ i & ■ v • ■ i /’  ^ - 1 

• ' • '•  , . T,  1 

.A*  t-  / ^ 


* 4.  ^ « 

i 


•w 


V* « 


•<*  * 


r if  4 

Vr 


* ■> 


tt  ' * 

».  >.4,  ^ * ♦ 

v-  - i • te  -v.  ••  • 

'*!  v • - ‘ / * ■ i u • * 

/ •£/  ■ < ....  . • 

r 0 J . * • * • ».  * 


:-4,